vakriglyne - dhet.gov.za certificates nqf level 3/nc(vocational... · 17_03_2014 bladsy 2 van 87...

NASIONALE SERTIFIKATE (BEROEPS-)

VAKRIGLYNE

AFRIKAANS

EERSTE ADDISIONELE TAAL

Vlak 3

Implementering: Januarie 2014

Afrikaans EAT (Vlak 3) Finale Vakriglyne (Januarie 2014) Nasionale Sertifikate (Beroeps-)

Departement van Hoër Onderwys en Opleiding 17_03_2014 Bladsy 1 van 87

INLEIDING

A. Wat is Afrikaans Eerste Addisionele Taal?

Taal word gebruik om sin te maak van die wêreld deur denke en kommunikasie. Dit is ook 'n manier om

kulturele en estetiese waardes en betekenisse uit te druk. Doeltreffende taalgebruik stel studente in staat

om kennis te verkry, hulself uit te druk, interaksie met ander te hê en hul wêreld te bestuur. Die

bemeestering van 'n taal bied 'n kragtige manier om diversiteit, identiteit, kennis en idees uit te bou en

uit te druk. Deur taal word studente bemagtig om hul wêreld te verwoord en daardeur 'n beter wêreld te

skep as die een wat hulle geërf het.

Vir die Nasionale Sertifikate (Beroeps-) [NS(B)] moet die bestudering van 'n taal egter meer as

bogenoemde behels. Taal moet ook aan studente 'n manier van kommunikasie in die werkplek bied. In

die meeste gevalle behels dit 'n ander taal as hul eie. Terwyl die meeste studente wat by 'n kollege vir

voortgesette onderwys en opleiding (VOO-kollege) inskryf blootstelling aan 'n eerste addisionele taal

(EAT) gehad het, is baie nog nie vlot of akkuraat genoeg nie. Mondelinge vlotheid is ook nie 'n waarborg

van vloeiende skryfwerk nie.

Hierbenewens moet die NS(B)-kurrikulum van Afrikaans EAT aan talle doeleindes voldoen: dit moet

studente vir die beroepswêreld voorberei; dit moet 'n belangrike bewustheid skep van hoe taal gebruik

kan word; dit moet studente daarop voorberei om in Afrikaans met kollegestudies reg te kom en dit moet

studente uiteindelik daarop voorberei om hul studies voort te sit sou hulle wou.

Die volgende vaardighede en inhoud word onderrig:

Luister en praat

Lees en kyk

Skryf en aanbied

Taal en kommunikasie in praktyk.

B. Hoekom is Afrikaans Eerste Addisionele Taal 'n belangrike basisvak?

Die leer van Afrikaans EAT stel studente in staat om:-

die taalvaardighede te verkry wat nodig is om akkuraat en toepaslik te kommunikeer met

inagneming van die teikengroep, doel en konteks;

hul addisionele taal vir akademiese leer oor die kurrikulum heen te gebruik;

die taal met vertroue en genot te praat, te lees, te skryf en aan te bied, en daarna te luister en te

kyk. Hierdie vaardighede en houdings vorm die grondslag van lewenslange leer;

hul eie gedagtes, standpunte en emosies, mondeling en skriftelik, met vertroue uit te druk en te

motiveer ten einde onafhanklike en analitiese denkers te word;

hul addisionele taal en hul verbeelding te gebruik om meer oor hulself en hul leefwêreld uit te

vind. Dit stel hulle in staat om hul ervaringe en bevindinge aangaande die wêreld mondeling en

skriftelik uit te druk;



hul addisionele taal te gebruik om toegang tot inligting te verkry, en die inligting vir leer oor die

kurrikulum heen in 'n wye verskeidenheid van ander kontekste te bestuur. Inligtinggeletterdheid

is 'n belangrike vaardigheid in die inligtingseeu en vorm die grondslag van lewenslange leer;

hul addisionele taal as 'n middel tot kritiese en kreatiewe denke te gebruik: om hul menings oor

etiese kwessies en waardes uit te druk; krities om te gaan met 'n wye verskeidenheid van tekste;

die perspektiewe, waardes en magsverhoudinge wat in tekste ingeskryf is, te bevraagteken; en

tekste vir verskeie doeleindes te lees, soos vir genot, navorsing en die lewer van kommentaar.

C. Watter verband is daar tussen Leeruitkomste en die Kritieke en Ontwikkelingsuitkomste?

Probleme word geïdentifiseer en opgelos deur konteks te gebruik, individueel en in groepe, ten

einde praat-, lees- en skryfaktiwiteite te dekodeer en daaraan betekenis te gee.

Daar word doeltreffend met ander en in spanne saamgewerk deur interaktiewe spraakgebruik

tydens aktiwiteite, besprekings en navorsingsprojekte.

Inligting word ingesamel, ontleed, georganiseer en krities geëvalueer: dit dien as grondslag vir

die ontwikkeling van taalbedrewenheid oor taaltoepassings en studievelde heen.

Daar word doeltreffend gekommunikeer deur taalvaardighede in formele en informele

mededelings te gebruik.

Die wetenskap en die tegnologie word doeltreffend en krities gebruik om toegang tot tekste te

verkry en tekste aan te bied.

Die betrokkenheid by tekste, wat bewustheid en die ontwikkeling van lewensvaardighede en leer

stimuleer, dra by tot volle selfontwikkeling.

D. Watter faktore dra by tot die suksesvolle onderrig en leer van hierdie vak?

Taal- en rekenaarlaboratoriums en kommunikasiesimulasiesentra moet gevestig word.

'n Verskeidenheid van onderrighulpmiddels en tekstipes moet gebruik word om leer te fasiliteer.

'n Kommunikasiebenadering moet gevolg word om leer in taal en grammatika te vergemaklik.

Verskillende ander assesseringsmiddele as skriftelike eksamens moet ingesluit word.

Lektore moet algemene kennis, vaardighede, waardes en houdings kontekstualiseer om leer op

besondere beroepsvelde van toepassing te maak.



AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL VLAK 3

INHOUD

1 DUUR EN ONDERRIGTYD ………………………………………………….…………. 4

2 VAKUITKOMSTE EN TOESPITSING OP VLAK …………………………………….. 4

3 ASSESSERING…………………………………………………………………………… 4

3.1 Interne assessering ………………………………………..……………………. 4

3.2 Eksterne assessering……………………….………………..…….……….…… 4

4 GEWIGSWAARDES VAN ONDERWERPE …………………….…………….……… 5

5 BEREKENING VAN FINALE PUNT……………………………..….…………………. 5

6 SLAAGVEREISTES ……………………………………………………………….. 5

7 VAK- EN LEERUITKOMSTE …………….. …………………………………………… 5

Onderwerp 1: Luister en praat ……………………………………………………… 7

Onderwerp 2: Lees en kyk …………………………………..……………………… 10

Onderwerp 3: Skryf en aanbied ……………………………………………………. 13

Onderwerp 4: Taal en kommunikasie in praktyk ..………..…..…………………. 15

8 HULPBRONBEHOEFTES VIR DIE ONDERRIG VAN AFRIKAANS EAT VLAK 3 17

8.1 Mensehulpbronne ……………………………………………………………….. 17

8.2 Fisiese hulpbronne ……………………………………………………………… 17

8.3 Toerusting ………………………………………………………………………... 17

8.4 Verbruiksgoedere ..………………………………..……………………………. 17

8.5 Leer- en onderrigmateriaal …………………..………………………………… 17

8.6 Hulpbronne vereis vir elke klaskamer ………………………………………… 17

AANHANGSEL A: PROGRESSIETABELLE ............................................................. 18

AANHANGSEL B: BENADERINGS TOT TAALONDERRIG IN 'N

BEROEPSPROGRAM ................................................................................................ 37

AANHANGSEL C: LUISTER-, LEES- EN KYKTEKSTE ……………………............... 42

AANHANGSEL D: MONDELINGE EN SKRIFTELIKE TEKSTE EN TEKSTE VIR

AANBIEDING GEPRODUSEER ................................................................................ 44

AANHANGSEL E: LYS VAN AANBEVOLE POËSIE ................................................ 55

AANHANGSEL F: VOORGESTELDE JAARPLAN VIR VLAK 3 ............................... 58

WOORDELYS ……………………………………………………………………...………... 62



1. DUUR EN ONDERRIGTYD

Hierdie program is 'n eenjaarinstruksieprogram wat 200 ideële ure beslaan. Die vak kan deeltyds aangebied word mits daar aan al die assesseringsvereistes voldoen word. Daar moet op 'n wyse wat leerhindernisse uitskakel vir studente met spesiale onderwysbehoeftes voorsiening gemaak word.

2. VAKUITKOMSTE EN TOESPITSING OP VLAK

Sako-kwalifikasie 50442

Afrikaans EAT Vlak 3 is beplan as 'n basisvak met toespitsing op veral interaksie en funksionele

werkplekgeletterdheid. Die grootste deel van die kurrikulum bestaan dus uit daardie vaardighede wat

studente nodig het om in die werkomgewing te funksioneer.

Afrikaans EAT Vlak 3 het ten doel:-

om studente voor te berei om vir verskeie doeleindes met funksionele tekste besig te wees;

om studente te lei om in die werkplekkonteks akkuraat en toepaslik te kommunikeer (mondeling

en skriftelik);

om studente in staat te stel om vir werk-verwante doeleindes toegang tot inligting te verkry en

daardie inligting te bestuur.

3. ASSESSERING

Die inligting wat in hierdie dokument rakende interne en eksterne assessering verskaf word, het ten doel

om die lektor in te lig, te help en te lei om die onderrig van die vak doeltreffend te beplan.

Die Assesseringsriglyne vir Afrikaans Eerste Addisionele Taal Vlak 3, wat hierdie dokument aanvul,

verskaf in besonderhede inligting oor hoe om interne en eksterne assesserings asook puntetoekenning

te beplan en uit te voer.

3.1 Interne assessering (25 persent)

Gedetailleerde inligting betreffende interne assessering en moderering word in die huidige Riglyne vir

Interne Deurlopende Assessering (IDASS), wat deur die Departement van Hoër Onderwys en Opleiding

(DHET) verskaf word, uiteengesit.

3.2 Eksterne assessering (75 persent)

'n Nasionale eksamen word jaarliks in Oktober/November afgeneem by wyse van 'n vraestel of vraestelle

wat ekstern opgestel en gemodereer word.

Gedetailleerde inligting betreffende eksterne assessering en moderering word in die Nasionale beleid

oor die afneem, administrasie en bestuur van die assessering van die Nasionale Sertifikaat (Beroeps-),

wat op 12 September 2007 in Staatskoerant No. 30287 gepubliseer is, uiteengesit.



4. GEWIGSWAARDES VAN ONDERWERPE

ONDERWERPE GEWIGSWAARDE *ONDERRIGURE

1. Luister en praat 5% 15

2. Lees en kyk 40% 35

3. Skryf en aanbied 30% 45

4. Taal en kommunikasie in praktyk 25% 15

TOTAAL 100% 110

*Onderrigure het betrekking op die minimum getal ure wat vir persoonlike instruksie en onderrig vereis word. Hierdie getal sluit die tyd uit wat aan hersiening, formele IDASS-take, studentvoorbereiding vir assessering buite klastyd, mondelinge aanbiedings, asook interne en eksterne eksamens bestee word. Die getal toegekende onderrigure word beïnvloed deur die gewigswaarde van die onderwerp, die kompleksiteit van die vakinhoud en die duur van die akademiese jaar.

5. BEREKENING VAN FINALE PUNT

Deurlopende assessering: Student se punt/100 x 25/1 = 'n punt uit 25 (a)

Punt vir teoretiese eksamen: Student se punt/100 x 75/1= 'n punt uit 75 (b)

Finale punt: (a) + (b) = 'n punt uit 100

Alle punte word stelselmatig verwerk en akkuraat opgeteken om as 'n drukstukbewys vir onder andere moderering- en verifiëringdoeleindes beskikbaar te wees.

6. SLAAGVEREISTES

Die student moet 40 persent behaal in hierdie vak om te slaag.

7. VAK- EN LEERUITKOMSTE

Die vaardighede wat deur die kurrikulum voorgeskryf word, word verdeel in daardie wat vereis dat die

lektor 'n verskeidenheid van insette gee en daardie wat van studente vereis om 'n verskeidenheid van

uitsette te lewer. Dit is belangrik om daarop te let dat die insette wat studente ontvang aangebied moet

word op 'n vlak wat toepaslik is op hul kognitiewe en taalkundige ontwikkeling, d.i. die inset moet

verstaanbaar wees.

Tekste wat kompak en ryk aan besonderhede is moet vir klaskamergebruik behou word. Outentieke

tekste moenie ten gunste van afgewaterde tekste afgewys word nie. Afgewaterde tekste is tekste wat

gekies word met die veronderstelling dat studente se taalvaardighede swak ontwikkel is en hulle dus nie

moeilike tekste moet kry nie. Dit is belangrik dat studente moeilike tekste sal ontvang om hul taalkundige

vaardighede te ontwikkel.

By afhandeling van Afrikaans EAT Vlak 3 moes die studente die volgende onderwerpe gedek het:

Onderwerp 1: Luister en praat

Onderwerp 2: Lees en kyk

Onderwerp 3: Skryf en aanbied

Onderwerp 4: Taal en kommunikasie in praktyk.



Grammatikastrukture en -konvensies is deel van Onderwerp 4, en die vaardighede daarvoor moet binne

konteks onderrig word. Hierdie vaardighede moet in die onderrig van al die onderwerpe versterk en

geïntegreer word. Dit moet woordkeuse, spelling, sinskonstruksie, interpunksie, paragraafindeling, die

hersiening van grammatikastrukture wat op vroeëre vlakke onderrig is, en die inleiding van nuwe

taalstrukture insluit.

Elke vaardigheid wat deel is van die kurrikulum behels 'n PROSES wat, met die hooftrekke van die

tersaaklike onderwerpe, in die Vakriglyne ingesluit word.




Vakuitkoms 1.1: Luister en reageer in werkplekkontekste/-omgewings vir 'n verskeidenheid van doeleindes

Die luisterproses

Vóór luister: Dit behels al daardie aktiwiteite waarby studente vóór luister betrokke is. Dit sluit in die

aktivering van agtergrondkennis, die voorspelling waarna geluister gaan word en fisiese gereedheid.

Tydens luister: Daar word van Vlak 3-studente vereis om gepas en met waardering te luister.

Ná luister: Dit sluit in die beantwoording van vrae, die hersiening van notas, die gebruikmaking van

inligting vir die formulering van response en die maak van opsommings.

Terugvoering: Sodra die luisteraktiwiteite afgehandel is, moet studente terugvoering ontvang oor

daardie aspekte waarin hulle presteer het en daardie wat moet verbeter.

Leeruitkomste

Studente demonstreer die vermoë om:

Vóór luister

1.1.1 voorspellings te maak op grond van die titel

Tydens luister

1.1.2 te luister om interaksies te evalueer

1.1.3 te luister om die betekenis en doel van die teks af te lei

1.1.4 notas te maak

1.1.5 met waardering te luister

Ná luister

1.1.6 notas te hersien

1.1.7 puntsgewys opsommings van interaksies te maak

1.1.8 op die teks te reageer deur vrae te beantwoord

Terugvoering

1.1.9 terugvoering te gebruik om op hul luisterprestasie te verbeter

Omvang (luistertekste): Telefoongesprek en dialoog; voorstelling van 'n spreker; mosie van dank;

paneelbespreking en kreatiewe tekste (poësievoorlesing)



Vakuitkoms 1.2: Praat akkuraat en korrek in werkplekkontekste/-omgewings vir 'n verskeidenheid van doeleindes en gehore

Die praatproses

Formele praataktiwiteite

Vóór praat: Beplan, doen navorsing en organiseer idees en inligting, en vors dit na. Oefen die

praataktiwiteit in werkplekkontekste of -omgewings.

Tydens praat: Vlak 3-vaardighede sluit in bewustheid van die gehoor, doel en konteks; die gebruik van

toepaslike en akkurate taalstrukture en -konvensies; duidelike lewering en die gebruik van toepaslike

verbale en nieverbale tegnieke. Voorbereide praataktiwiteite behels die voorstelling van 'n spreker en die

lewering van 'n mosie van dank, asook voorbereide interaktiewe praataktiwiteite soos onderhoude en

paneelbesprekings. Daar word ook van Vlak 3-studente vereis om hul voorbereide beroepsgerigte take

en werksopdragte en/of enige ander verslae wat in een van hul vakke afgehandel is, mondeling aan te

bied.

Terugvoering: Studente besin oor hul prestasie en ontvang terugvoering vanaf die lektor en hul porture

betreffende die swak en sterk punte van hul aanbieding.

Informele praataktiwiteite

Vóór praat: Organiseer idees.

Tydens praat: Vlak 3-vaardighede sluit in bewustheid van die gehoor, doel en konteks; die gebruik van

toepaslike en akkurate taalstrukture en -konvensies; duidelike lewering en die gebruik van toepaslike

verbale en nieverbale tegnieke. Dit behels die oefen van die tipe praataktiwiteit wat meestal in

werksomgewings plaasvind, soos besprekings, gesprekvoering/dialoog, onvoorbereide lees en

groepwerkdebatte.

Terugvoering: Studente besin oor hul prestasie en ontvang terugvoering vanaf die lektor betreffende

die swak en sterk punte van hul aanbieding.

Leeruitkomste


Vóór praat

1.2.1 idees en inligting te beplan, na te vors en te organiseer

1.2.2 praataktiwiteite in 'n werksomgewing te oefen

Tydens praat

1.2.3 logiese en samehangende sinne te formuleer

1.2.4 toepaslike vrae vir 'n verskeidenheid van doeleindes te formuleer

1.2.5 toepaslik op vrae te reageer



1.2.6 besig te wees met volgehoue interaksie met individue en groepe

1.2.7 'n onvoorbereide gedeelte hardop te lees

1.2.8 'n toespraak voor te berei en te hou met gebruikmaking van visuele hulpmiddels

1.2.9 nieverbale kommunikasie doeltreffend te gebruik

1.2.10 taal grammatikaal korrek te gebruik

1.2.11 hul waardering en genot uit te spreek met betrekking tot die volgende aspekte van kreatiewe

tekste: boodskap (tema), die herkenning van emosies en retoriekmiddele

Terugvoering

1.2.12 opbouende terugvoering aan ander sprekers te gee

1.2.13 oor eie prestasie na te dink en daarop te verbeter

Omvang (mondelinge tekste): Voorstelling van 'n spreker; mosie van dank; die doen van toekennings

en die aanvaarding daarvan; programleiding en -koördinering; vak- of onderwerp-verwante voorbereide

toespraak; onvoorbereide hardop lees; onderhoud en rolspel; bespreking in groepe; vergaderings en

panele, asook telefoongesprek en dialoog




Vakuitkoms 2.1: Lees ten einde betekenis te bepaal en response op die bedoelde boodskap te formuleer

Die leesproses

Vóór lees: Dit behels strategieë om studente vir lees voor te berei, insluitende blaailees, vluglees,

voorspelling en die aktivering van agtergrondkennis.

Tydens lees: Vlak 3-studente spits hul toe op die inhoud, die betekenis en die gebruik van woorde,

taalstrukture en -konvensies, asook die doel van tekste. 'n Noukeurige lees van die teks word gesteun

deur die vrae wat die lektor vra. Dit behels 'n betrokkenheid by die tekste op sin- en paragraafvlak. Daar

word van die studente vereis om te lees met die oog op kennis en begrip ASOOK toepassing en

ontleding.

Ná lees: Daar word van Vlak 3-studente vereis om vrae oor die teks te beantwoord, die teks met die oog

op betekenis te ontleed en 'n vereiste tekstipe te reproduseer.

Terugvoering: Studente ontvang duidelike terugvoering van die lektor oor aspekte wat goed gedoen is

en daardie wat aandag nodig het.

Daar word veronderstel dat studente die vaardighede van blaailees, vluglees, vooraflees, herlees en

sifting bemeester het ten einde tekste deeglik te kan ondersoek.

Leeruitkomste


Vóór lees

2.1.1 tekste deeglik te ondersoek

2.1.2 inhoud te voorspel op grond van die titel en/of subtitels en opskrifte

Tydens lees

2.1.3 tekste op 'n sin- en paragraafvlak te verstaan met aandaggewing aan woordgebruik en die

funksie van taalstrukture en -konvensies

2.1.4 vir eie genot besig te wees met uitgebreide lees

Ná lees

2.1.5 tussen hoof- en stawende gedagtes te onderskei

2.1.6 die doel van die teks te identifiseer

2.1.7 begrip te toon deur vrae akkuraat te beantwoord

2.1.8 tekste puntsgewys op te som

2.1.9 soos vereis word tekstipes te reproduseer



Terugvoering

2.1.10 op terugvoering te reageer deur op eie prestasie te verbeter

Omvang (leestekste): Kreatiewe tekste (poësie); e-posboodskappe en fakse; vorms en telefoonboodskappe; strooibiljette, pamflette en brosjures; kennisgewings, sakelyste en notules; asook beskrywende, narratiewe en onthullende verslae Sien Aanhangsel E vir die Lys van aanbevole poësie Omvang (stylmiddele - poësie): Letterlike en figuurlike taal, klankmiddele soos rym, ritme, alliterasie, assonansie en onomatopee, asook beeldspraak en simboliek soos die gebruik van vergelykings, metafore en personifikasie



Vakuitkoms 2.2: Lees/kyk na en assesseer multimodale vorme van werkplekkommunikasie en formuleer response op die bedoelde boodskap

Die kykproses

Vóór kyk: Studente benodig insette betreffende die tipe visuele teks en die kenmerke daarvan voordat

daar na die teks gekyk word.

Kyk: Vlak 3-studente moet na multimediatekste kyk met aandaggewing aan die struktuur, die gebruik

van formaatkenmerke soos uitleg, die gebruik van kleur, betekenis, die boodskap en doel. Tekste sluit in

strooibiljette, brosjures, strokiesprente en tydskrifadvertensies.

Ná kyk: Vlak 3-studente moet vrae oor die doel, struktuur en betekenis van die teks beantwoord en die

tekstipe reproduseer.

Terugvoering: Studente ontvang duidelike terugvoering van die lektor oor aspekte wat goed gedoen is

en dié wat aandag nodig het.

Leeruitkomste


Kyk

2.2.1 na multimediatekste te kyk met aandaggewing aan struktuur, formaatkenmerke soos uitleg, die gebruik van kleur, betekenis, die boodskap en doel

Ná kyk

2.2.2 vrae oor die teks te beantwoord

2.2.3 websoektogte te doen om toegang te verkry tot multimediatekste en daarna te kyk

2.2.4 betrokke te wees by die ontleding van tydskrifadvertensies, bv. om op die doeltreffendheid daarvan kommentaar te lewer en die tekortkominge te identifiseer

2.2.5 strokiesprente te ontleed om die betekenis en doeltreffendheid te bepaal

2.2.6 die tipe teks te reproduseer

Terugvoering

2.2.7 duidelike terugvoering in hul werk op te neem om op hul prestasie te verbeter

Omvang (visuele tekste): Kreatiewe tekste (poësie); strooibiljette; pamflette en brosjures; Internettekste

en webtuistes; gedrukte en visuele mediatekste soos strokiesprente en advertensies; asook

beskrywende, narratiewe en onthullende verslae



Onderwerp 3: Skryf en aanbied Vakuitkoms 3.1: Skryf en bied aan vir 'n gespesifiseerde verskeidenheid van doeleindes en teikengroepe deur korrekte taal- en grammatikastrukture en -konvensies asook formate en uitlegte te gebruik wat in werkplekkontekste/-omgewings toepaslik is

Die skryf- en aanbiedproses

Vóór skryf: Studente bestudeer en ontleed die struktuur en taalkenmerke van die tekstipe.

Skryf: Studente beplan, skryf 'n konsep, ontvang terugvoering en hersien. Die terugvoering- en

hersieningsproses word herhaal totdat dit duidelik is dat die student op die eerste konsep verbeter het.

Vlak 3-skryftake word toegespits op sinsvlakakkuraatheid, paragraafkonstruksie en doeltreffende

kommunikasie. Die nadruk in Vlak 3 is op die formaat en uitleg en die register van die verskillende tipes

sakekorrespondensie.

Ná skryf: Die student redigeer en proeflees die finale konsep vóór indiening.

Terugvoering: Studente ontvang individuele of kollektiewe terugvoering, soos van toepassing op en na

gelang van die taak.

Leeruitkomste


Vóór skryf

3.1.1 'n skryftaak te beplan (dinkskrum, breinkaarte, ens.) en die inligting ooreenkomstig die struktuur en kenmerke van die vereiste tekstipe te organiseer

Skryf

3.1.2 'n eerste konsep te skryf

3.1.3 'n gepaste styl en struktuur te gebruik

3.1.4 die korrekte grammatika, interpunksie, spelling, sinstruktuur en paragraafindeling te gebruik

3.1.5 sakekommunikasievorme in 'n gesimuleerde of werklike werksomgewing toepaslik en doeltreffend te gebruik

Ná skryf

3.1.6 'n finale konsep te redigeer en te proeflees

3.1.7 'n finale konsep aan te bied deur die konvensies en formate te gebruik wat deur die konteks vereis word

Terugvoering

3.1.8 die terugvoering wat tydens die skryfproses gegee is in daaropvolgende konsepte op te neem

om daarop te verbeter

Omvang (skriftelike tekste): E-posse en fakse; vorms en telefoonboodskappe; memorandums;

strooibiljette, pamflette of brosjures vir inligting- en advertensiedoeleindes; kennisgewings, sakelyste en

notules; asook beskrywende, narratiewe en onthullende verslae



Omvang (verslae): Beskrywende verslag (soos 'n ongeluk- of ooggetuieverslag); narratiewe verslag

(soos terugvoering oor 'n gebeurtenis of vordering met 'n projek) en onthullende verslag (soos verslae

oor 'n werk-verwante ondersoek of navorsing wat gedoen is)



Onderwerp 4: Taal en kommunikasie in praktyk

Vakuitkoms 4.1: Bestudeer en gebruik 'n verskeidenheid van teorieë om doeltreffende

kommunikasie in werkplekkontekste/-omgewings te verbeter

Die proses vir die onderrig van kommunikasieteorie

Sommige aspekte van die kurrikulum van Afrikaans EAT Vlakke 2-4 vereis teoretiese insette. Dit word

die beste deur regstreekse instruksie, gevolg deur oefening en toepassing, en laastens terugvoering,

bereik.

LET WEL: Kommunikasieformate is veranderlik; dus moet die klaskamerbenadering nie

voorskriftelik nie maar buigsaam wees. Organisasies gebruik verskillende formate en konvensies

in die kommunikasiepraktyk. Lektore en eksaminatore moet dit tydens onderrig en leer in gedagte

hou.

Leeruitkomste


4.1.1 vergaderingkonvensies te verken en te verduidelik asook om die toepaslike strategieë vir

vergaderings in 'n werksomgewing toe te pas

4.1.2 toepaslike onderhoudgedrag en -strategieë in 'n verskeidenheid van werksomgewings te

verken, te verduidelik en toe te pas

4.1.3 toepaslike strategieë vir 'n verskeidenheid van werk-verwante aanbiedings te verken, te

verduidelik en toe te pas

Omvang (vergaderingteorie): Pligte en bevoegdhede van 'n voorsitter en sekretariaat; die konstituering

van 'n vergadering; vergaderingterminologie; tipes vergaderings en vergaderingdokumentasie

Omvang (onderhoude): Dissiplinêre onderhoude en onderhoude vir navorsing- en inligtingdoeleindes

Omvang (riglyne vir onderhoudgedrag en -strategieë): Toepaslike kleredrag; vrae wat die

ondervraagdes (kandidate) moet vra; goeie onderhoudgedrag; prosedures en gedrag ten opsigte van

dissiplinêre onderhoude; voorbereiding of die doen van navorsing vir onderhoudvrae

Omvang (voordragte en aanbiedings): Die doen en aanvaarding van toekennings; voorstelling van 'n gasspreker; programleiding en -koördinering; lewering van 'n mosie van dank; die doen van 'n aanbieding as genooide gasspreker



Vakuitkoms 4.2: Bestudeer 'n verskeidenheid van taal- en grammatikastrukture asook

-konvensies en wend dit korrek aan in werksomgewings

Die proses vir die onderrig van taal in konteks

Hierdie proses behels die bekendstelling van die taal- en grammatikastrukture en -konvensies van

Afrikaans. Daar word van studente verwag om hierdie taal- en grammatikastrukture in tekste te lees of

by wyse van tekste daarna te luister of te kyk. Studente moet hierdie taal en grammatikastrukture

akkuraat gebruik om mondelinge of skriftelike tekste te produseer.

Vóór aktiwiteit: Stel studente by wyse van lees en kyk bekend aan 'n spesifieke tekstipe.

Aktiwiteit: Lees, kyk of luister na die teks met aandaggewing aan spesifieke taal- en

grammatikastrukture en -konvensies. Aktiwiteite sluit in die ontleding en bespreking van die

tekskenmerke en die uitvoerige onderrig van grammatika en woordeskat om studente se bemeestering

van betekenis en vorm te ondersteun.

Ná aktiwiteit: Studente pas die nuut verworwe grammatikavaardighede toe deur middel van oefeninge

waarin die verskillende vorme deur herhaling versterk word. Studente gebruik hul nuut verworwe

vaardighede om akkurater en uitgebreider skryfwerk te produseer.

Terugvoering: Studente ontvang terugvoering op die voltooide grammatikaoefeninge asook op die

uitgebreider skryfwerk.

LET WEL: Taal word binne die konteks van luister, praat, lees en kyk, asook skryf en die

aanbieding van modale aktiwiteite, onderrig. Uitvoerige en sistematiese grammatika-onderrig is

egter ook nodig.

Leeruitkomste


4.2.1 'n verskeidenheid van Afrikaanse taal- en grammatikastrukture en -konvensies akkuraat te

identifiseer en in werkplekkontekste/-omgewings aan te wend

Omvang: Modale wyses; sinsdele en bysinne; die voorwaardelike wyse; lydende en bedrywende vorm;

indirekte rede; werkplekwoordeskat; jargon en tegniese terme; letterlike en figuurlike taal;

onderwerpsinne en paragrawe; toon en register; tipe vrae en werkwoordtye



8. HULPBRONBEHOEFTES VIR DIE ONDERRIG VAN AFRIKAANS EAT VLAK 3

8.1 Mensehulpbronne

Die lektor moet oor 'n graad of diploma beskik met spesialisering in die taal aangewys vir die basisvak

Afrikaans EAT. Hy of sy is 'n gekwalifiseerde assessor en vaardig in die fasilitering van leer in

uitkomsgebaseerde onderwys. Dit is belangrik dat die lektor rekenaargeletterd is.

8.2 Fisiese hulpbronne

Klaskamers vir teorie, toegerus met kennisgewingborde

Taal- en leeslaboratoriums (elektronies en/of papiergebaseer)

Hulpbron-/mediasentra

Rekenaarkamer met Internettoegang

Simulasiesentra (klasse vir praktiese lesse, kantoorsentra en/of ontvangsareas), toegerus met

faksmasjiene, rekenaars, kopieerders en drukkers

8.3 Toerusting

Bandopnemers met mikrofone

Televisie

DVD-speler

Truprojektor en skerm

Dataprojektor en skerm

Videomasjien

8.4 Verbruiksgoedere

Lêers vir Portefeuljes van Bewyse (PvB's)

Transparante (vir skryf en inbrand), drukpapier en inkkassette vir faksmasjiene en drukkers

Skoon CD's en DVD's

Oorfone

Skryfbehoeftes, byvoorbeeld penne, potlode, kryt, magnete, bordpapier en gekleurde papier

8.5 Leer- en onderrigmateriaal

Handboeke

Woordeboeke – verkieslik een per student vir tuisgebruik en 'n stel van 30 per klas

Koerante, tydskrifte en plakkate

DVD's, CD's en lees- en taalsagteware

8.6 Hulpbronne vereis vir elke klaskamer

'n Stel Afrikaanse woordeboeke

'n Stel tweetalige woordeboeke (afhangende van die huistaal van die studente)

'n Stel tesourusse



AANHANGSEL A: PROGRESSIETABELLE


Bladsy 19 van 84

Departement van Hoër Onderwys en Opleiding 17_03_2014

AANHANGSEL A : PROGRESSIETABELLE

UITGANGSVLAKUITKOMSTE

LET WEL: Die kurrikulum is ontwerp om sonder onnodige herhaling van een vlak na die volgende te vorder. Eerstens word veronderstel dat studente

wat tot Vlak 3 toetree die inhoud van Vlak 2 bemeester het en in staat is om die vaardighede toe te pas wat hulle verwerf het. Dieselfde is van

toepassing op toetrede tot Vlak 4 en die inhoud van Vlak 3. Hierdie vaardighede hoef NIE weer onderrig te word NIE. Tweedens het Vlak 2-studente

baie steun nodig met die hantering van die inhoud; Vlak 3-studente moet in staat wees om onafhankliker te werk en Vlak 4-studente moet in staat

wees om baie van die take sonder hulp te verrig. Laastens is elke vlak op 'n spesifieke geletterdheid (d.i. akademiese geletterdheid,

werkplekgeletterdheid en kritiese geletterdheid) toegespits met die bedoeling dat dit aan die einde van Vlak 4 bemeester is.

Vlak 2 – LEERKONTEKS – TOESPITSING OP AKADEMIESE GELETTERDHEID

om studente voor te berei om vir verskillende doeleindes met akademiese tekste besig te wees

om studente te lei om in die leerkonteks akkuraat en toepaslik te kommunikeer (praat en skryf)

om studente in staat te stel om vir leerdoeleindes toegang te verkry tot inligting en dié inligting te bestuur

Vlak 3 – WERKPLEKKONTEKS – TOESPITSING OP FUNKSIONELE WERKPLEKGELETTERDHEID

om studente voor te berei om vir verskillende doeleindes met funksionele tekste besig te wees

om studente te lei om in 'n werkplekkonteks akkuraat en toepaslik te kommunikeer (praat en skryf)

om studente in staat te stel om vir werk-verwante doeleindes toegang te verkry tot inligting en dié inligting te bestuur

Vlak 4 – DIVERSE KONTEKSTE – TOESPITSING OP KRITIESE GELETTERDHEID

om studente voor te berei om hul eie gedagtes, standpunte en emosies mondeling en skriftelik en met vertroue uit te druk en te motiveer

ten einde onafhanklike en analitiese denkers te word

om studente te lei om Afrikaans te gebruik om hulle menings oor etiese kwessies en waardes uit te druk

om studente in staat te stel om in diverse kontekste krities met inligting om te gaan.


Bladsy 20 van 84


VAKUITKOMSTE PER ONDERWERP EN VLAK

VLAK 2 VLAK 3 VLAK 4


VU 1: Luister in sosiale en akademiese kontekste vir 'n verskeidenheid van doeleindes

VU 2: Praat akkuraat en korrek in sosiale en akademiese kontekste vir 'n verskeidenheid van doeleindes en gehore


VU 1: Luister en reageer in werkplekkontekste/ -omgewings vir 'n verskeidenheid van doeleindes

VU 2: Praat akkuraat en korrek in werkplek-kontekste/-omgewings vir 'n verskeidenheid van doeleindes en gehore


VU 1: Luister en reageer krities in diverse kontekste vir 'n verskeidenheid van doeleindes

VU 2: Praat akkuraat en korrek in diverse kontekste vir 'n verskeidenheid van doeleindes en gehore


VU 1: Lees om betekenis te bepaal en antwoorde op die bedoelde boodskap te formuleer

VU 2: Lees/kyk na en assesseer verbale en nieverbale vorme van kommunikasie en formuleer antwoorde op die bedoelde boodskap


VU 1: Lees om betekenis te bepaal en antwoorde op die bedoelde boodskap te formuleer

VU 2: Lees/kyk na en assesseer multimodale vorme van werkplekkommunikasie en formuleer antwoorde op die bedoelde boodskap


VU 1: Lees of kyk krities na tekste en formuleer insigryke antwoorde op die bedoelde boodskap

VU 2: Lees multimodale vorme van kommunikasie krities of kyk krities daarna en formuleer insigryke antwoorde op die bedoelde boodskap


VU 1: Skryf en bied aan vir 'n gespesifiseerde verskeidenheid doeleindes en teikengroepe deur die korrekte taal- en grammatikastrukture en -konvensies asook formate en uitlegte te gebruik wat in sosiale en akademiese kontekste toepaslik is


VU 1: Skryf en bied aan vir 'n gespesifiseerde verskeidenheid van doeleindes en teikengroepe deur die korrekte taal- en grammatikastrukture en -konvensies asook formate en uitlegte te gebruik wat in werkplekkontekste/-omgewings toepaslik is


VU 1: Skryf en bied tekste aan vir 'n wye verskeidenheid van doeleindes en teikengroepe deur die korrekte taal- en grammatikastrukture en -konvensies asook formate en uitlegte te gebruik wat in diverse kontekste toepaslik is


VU 1: Bestudeer en gebruik 'n verskeidenheid van teorieë om doeltreffende kommunikasie in sosiale en akademiese omgewings te verbeter

VU 2: Bestudeer 'n verskeidenheid van taal- en grammatikastrukture asook -konvensies en wend dit korrek aan in sosiale en akademiese omgewings


VU 1: Bestudeer en gebruik 'n verskeidenheid van teorieë om die doeltreffendheid van kommunikasie in werksomgewings te verbeter

VU 2: Bestudeer 'n verskeidenheid van taal- en grammatikastrukture en -konvensies en wend dit korrek aan in werkplekkontekste/-omgewings


VU 1: Bestudeer en gebruik 'n verskeidenheid van teorieë om doeltreffende kommunikasie in diverse kontekste te verbeter

VU 2: Bestudeer 'n verskeidenheid van taal- en grammatikastrukture en -konvensies en wend dit korrek aan in diverse kontekste/omgewings

VU = Vakuitkoms


Bladsy 21 van 84


LEERUITKOMSTE PER ONDERWERP EN VLAK

ONDERWERP 1: Luister en praat


Vakuitkoms 1.1

Luister in sosiale en akademiese kontekste vir 'n verskeidenheid van doeleindes

Luister en reageer in werkplekkontekste/ -omgewings vir 'n verskeidenheid van doeleindes

Luister en reageer krities in diverse kontekste vir 'n verskeidenheid van doeleindes

Leeruitkomste Studente demonstreer die vermoë om:

Vóór luister

1.1.1 voorspellings te maak op grond van vrae deur die lektor

Tydens luister

1.1.2 vir spesifieke inligting te luister 1.1.3 te luister om betekenis af te lei

en woordeskat uit te brei 1.1.4 notas, ook diktaat, af te neem 1.1.5 met waardering te luister

Ná luister

1.1.6 notas te hersien 1.1.7 opsommings te maak deur

visuele voorstellings te gebruik 1.1.8 instruksies uit te voer en

aanwysings te volg 1.1.9 op die teks te reageer deur vrae

te beantwoord

Terugvoering



Vóór luister

1.1.1 voorspellings te maak op grond van die titel

Tydens luister

1.1.2 te luister om interaksies te evalueer

1.1.3 te luister om die betekenis en doel van die teks af te lei

1.1.4 notas af te neem 1.1.5 met waardering te luister

Ná luister

1.1.6 notas te hersien 1.1.7 puntsgewys opsommings van

interaksies te maak 1.1.8 op die teks te reageer deur vrae

te beantwoord

Terugvoering



Vóór luister

1.1.1 voorspellings te maak

Tydens luister

1.1.2 te luister om krities te ontleed en te evalueer

1.1.3 te luister om betekenis af te lei en die inhoud krities te ontleed

1.1.4 notas af te neem 1.1.5 met waardering te luister

Ná luister

1.1.6 notas te hersien 1.1.7 die hoofpunte van 'n luisterteks

op te som deur 'n précis te skryf 1.1.8 op die teks te reageer deur

belangrike vrae te beantwoord

Terugvoering



Bladsy 22 van 84


Assessering-standaarde

1.1.1 Voorspellings word gemaak op grond van vrae deur die lektor

1.1.2 Betekenis word afgelei en woordeskat deur luister uitgebrei

1.1.3 Notas en diktaat word afgeneem

1.1.4 Notas word hersien

1.1.5 Opsommings word gemaak deur visuele voorstellings te gebruik

1.1.6 Instruksies word uitgevoer en aanwysings gevolg

1.1.7 Vrae word beantwoord as 'n aanduiding van luisterreaksie

1.1.8 Luisterstrategieë word gebruik vir 'n verskeidenheid van sosiale en akademiese doeleindes

1.1.9 Terugvoering word gebruik om op prestasie te verbeter

1.1.1 Voorspellings word gemaak op grond van die titel van 'n teks

1.1.2 Interaksies word geëvalueer deur daarna te luister

1.1.3 Die betekenis en doel van die teks word afgelei deur daarna te luister

1.1.4 Notas word afgeneem

1.1.5 Waardering word uitgespreek in reaksie op luistertekste


1.1.7 Opsommings word puntsgewys gemaak

1.1.8 Vrae gebaseer op die luistertekste word beantwoord

1.1.9 Terugvoering word gebruik om op daaropvolgende luisterprestasies te verbeter

1.1.1 Voorspellings word gemaak voordat daar na die teks geluister word

1.1.2 Tekste word krities ontleed en geëvalueer

1.1.3 Betekenis word afgelei en die inhoud krities ontleed

1.1.4 Notas word afgeneem

1.1.5 Waardering word uitgespreek in reaksie op luistertekste


1.1.7 Die hoofpunte van luistertekste word in 'n précis opgesom

1.1.8 Belangrike vrae gebaseer op die luistertekste word beantwoord

1.1.9 Terugvoering word gebruik om op daaropvolgende prestasies te verbeter

Omvang Omvang (luistertekste): Naslaan-, inligting- en kreatiewe tekste (lees van kortverhale)

Omvang (kortverhale): Aanhangsel E

Omvang (visuele voorstellings): Breinkaarte; tydlyne; tabelle; vloeidiagramme; boomdiagramme; spinnerakke; hiërargiese strukture (bv. organogramme) en strokiesprente

Omvang (luistertekste): Telefoongesprek en dialoog; voorstelling van spreker; mosie van dank; paneelbespreking; kreatiewe tekste (poësievoorlesing)

Omvang (poësie): Aanhangsel E

Omvang (luistertekste): Onderhandeling- en konflikscenarios; media- en werkonderhoude; nuus- en/of ander mediaberigte; en kreatiewe tekste (uittreksels of voorlesings uit films en/of novelles/romans)

Omvang (films en novelles/romans): Aanhangsel E


Bladsy 23 van 84



Vakuitkoms 1.2

Praat akkuraat en korrek in sosiale en akademiese kontekste vir 'n verskeidenheid van doeleindes en gehore

Praat akkuraat en korrek in werkplekkontekste/-omgewings vir 'n verskeidenheid van doeleindes en gehore

Praat akkuraat en korrek in diverse kontekste vir 'n verskeidenheid van doeleindes en gehore


Vóór praat


1.2.2 praataktiwiteite te oefen

Tydens praat


1.2.4 toepaslike vrae vir akademiese en sosiale doeleindes te formuleer


1.2.6 aan groepbesprekings deel te neem

1.2.7 aanwysings, instruksies en demonstrasies te gee

1.2.8 'n voorbereide gedeelte hardop te lees

1.2.9 'n toespraak voor te berei en te hou met gebruikmaking van visuele hulpmiddels, insluitende prente, voorwerpe, musiek en beweging



Vóór praat



Tydens praat


1.2.4 toepaslike vrae vir verskeie doeleindes te formuleer


1.2.6 volgehoue interaksie met individue en groepe te hê

1.2.7 'n onvoorbereide gedeelte hardop te lees

1.2.8 'n toespraak voor te berei en te hou met gebruikmaking van visuele hulpmiddels, ook plakkate, om die mondelinge aanbieding te steun



1.2.11 hul waardering en genot uit te spreek rakende die volgende aspekte van kreatiewe tekste:


Vóór praat



Tydens praat


1.2.4 toepaslike kritiese vrae vir diverse doeleindes te formuleer


1.2.6 in diverse kontekste met volgehoue interaksie besig te wees

1.2.7 'n onvoorbereide toespraak te hou

1.2.8 'n geïntegreerde multimedia-aanbieding voor te berei en te lewer



1.2.11 hul waardering en genot uit te spreek rakende die volgende aspekte van kreatiewe tekste: agtergrond, skryf- en filmtegnieke, stylmiddele, temas, karakters en intrige


Bladsy 24 van 84



1.2.12 hul waardering en genot uit te spreek oor die volgende aspekte van kreatiewe tekste: agtergrond, skryftegnieke, stylmiddele, temas, karakters en intrige

Terugvoering


1.2.14 basiese selfassesseringskriteria te gebruik om oor eie prestasie na te dink om daarop te verbeter

agtergrond, skryftegnieke, stylmiddele, temas, karakters en intrige

Terugvoering



Terugvoering




1.2.1 Praatstrategieë (verbaal en nieverbaal) word gebruik vir 'n verskeidenheid van mondelinge kommunikasie

1.2.2 Verskillende vorme van mondelinge kommunikasie word gebruik vir sosiale en akademiese doeleindes

1.2.3 Taal word akkuraat en korrek gebruik wanneer gepraat word

1.2.4 'n Kontrolelys word gebruik om eie praatprestasie te evalueer en om aan ander terugvoering te gee

1.2.1 Praatstrategieë word in 'n werkplek-konteks vir 'n verskeidenheid van doeleindes gebruik

1.2.2 Verskillende vorme van mondelinge kommunikasie word in werkplekkontekste/-omgewings gebruik

1.2.3 Mondelinge aanbiedings word nagevors, beplan en in 'n werkplekkonteks/-omgewing gelewer

1.2.4 Daar word in werkplekkontekste/ -omgewings op mondelinge aanbiedings gereageer deur toepaslike praattegnieke te gebruik

1.2.5 Taal word in 'n verskeidenheid van werkpleksituasies gebruik

1.2.1 Praatstrategieë word ontleed en vir 'n wye verskeidenheid van doeleindes gebruik

1.2.2 Verskillende vorme van mondelinge kommunikasie word in diverse kontekste gebruik

1.2.3 Mondelinge aanbiedings word nagevors, beplan en in diverse kontekste gelewer

1.2.4 Mondelinge aanbiedings word geëvalueer deur toepaslike praattegnieke te gebruik

1.2.5 'n Kritiese bewustheid van taalgebruik word in diverse mondelinge situasies getoon


Bladsy 25 van 84


Omvang Omvang (mondelinge tekste): Voorbereide toespraak (aanbieding van navorsing en gee van demonstrasies; voorbereide hardop lees; bespreking, gesprekvoering of dialoog in sosiale en akademiese kontekste; en die gee van aanwysings en instruksies

Omvang (nieverbale kommunikasie): Liggaamstaal, d.i. gebare en gesigsuitdrukkings, houding en oogkontak; stemtoon en toonhoogte; volume; tempo en ritme; en projeksie

Omvang (mondelinge tekste): Voorstelling van spreker; mosie van dank; doen van toekennings en aanvaarding daarvan; programleiding en -koördinering; onderwerp- of vak-verwante voorbereide toespraak; onvoorbereide hardop lees; onderhoud en rolspel; bespreking in groepe, op vergaderings en panele; asook telefoongesprek en dialoog

Omvang (mondelinge tekste): Onvoorbereide toesprake; debatte en werk-verwante bespreking; onderhandeling, geskilbeslegting en mediasie in gestruktureerde scenarios; formele onderwerp- of vak-verwante multimedia-aanbiedings; media- en werkonderhoude; asook demonstrasie van oorredingsvaardighede (bv. mediaveldtogte, voorleggings of advertensies)


Bladsy 26 van 84


ONDERWERP 2: Lees en kyk


Vakuitkoms 2.1

Lees om betekenis te bepaal en op die bedoelde boodskap te reageer

Lees om betekenis te bepaal en op die bedoelde boodskap te reageer

Lees tekste krities om betekenis af te lei en sinvol op die bedoelde boodskap te reageer


Vóór lees

2.1.1 tekste te blaailees om 'n oorsig van die teks te verkry

2.1.2 tekste te vluglees om spesifieke inligting te vind

2.1.3 voorspellings te maak op grond van vrae deur die lektor

2.1.4 tekste te herlees om inligting te bevestig

Tydens lees

2.1.5 tekste op 'n woordvlak te verstaan deur drie strategieë te identifiseer en te gebruik om betekenis te bepaal: konteks; woordeboek-vaardighede; en woordaanvals-vaardighede soos wortels, voorvoegsels en agtervoegsels

2.1.6 tekste te verstaan deur die volgende te identifiseer en te verduidelik: sinspeling (allusie); idiome en spreekwoorde; denotasie en konnotasie; oorsprong van woorde; woorde wat algemeen verwar word; en afkortings en akronieme

Daar word veronderstel dat studente die vaardighede van blaailees, vluglees, vooraflees, herlees en sifting bemeester het ten einde tekste deeglik te kan ondersoek.


Vóór lees

2.1.1 die teks deeglik te ondersoek

2.1.2 die inhoud op grond van die titel te voorspel

Tydens lees

2.1.3 tekste op 'n paragraaf- en sinsvlak te verstaan met aandaggewing aan die funksies van die taalstrukture en -konvensies


Ná lees

2.1.5 tussen hoof- en stawende gedagtes te onderskei


2.1.7 begrip te toon deur vrae korrek te beantwoord

2.1.8 tekste puntsgewys op te som

Daar word veronderstel dat studente die vaardighede van blaailees, vluglees, vooraflees en herlees bemeester het.


Vóór lees

2.1.1 die teks deeglik te ondersoek

2.1.2 voorspellings te maak


Tydens lees

2.1.4 tekste op teksvlak (as geheel) te verstaan


Ná lees

2.1.6 websoektogte te doen om toegang tot tekste rakende huidige gebeure te verkry

2.1.7 vrae krities en akkuraat te beantwoord

2.1.8 standpunte uit meer as een bron te oorweeg om tot 'n gevolgtrekking te kom

2.1.9 eie standpunte te motiveer deur na 'n teks te verwys


Bladsy 27 van 84


2.1.7 elemente van kreatiewe tekste (kortverhale) te lees, te ontleed en te evalueer

2.1.8 toepaslike inligting en besonderhede in die teks te vind


Ná lees

2.1.10 begrip te toon deur vrae akkuraat te beantwoord

2.1.11 tekste met gebruikmaking van visuele voorstellings op te som

2.1.12 sommige tekstipes in eie skryfwerk te reproduseer

Terugvoering


2.1.9 tekstipes in hul eie skryfwerk te reproduseer

Terugvoering


2.1.10 die hoofpunte van 'n skriftelike teks op te som deur 'n précis te skryf

2.1.11 tekstipes in skryfwerk te reproduseer

Terugvoering



2.1.1 Leesstrategieë word vir inligting, begrip en genot gebruik

2.1.2 Skriftelike tekste word verstaan en beskryf om betekenis, waardes en houdings te identifiseer

2.1.3 Die strukture en hoofkenmerke van tekste word ondersoek om aan te toon hoe hulle betekenis vorm

2.1.4 Begrip word getoon deur vrae korrek te beantwoord

2.1.5 Inligting word opgesom

2.1.6 Tekstipes word gereproduseer

2.1.1 Verskeie leesstrategieë word toegepas om inligting te verstaan, te vertolk en te ontleed

2.1.2 Skriftelike tekste word verduidelik ten opsigte van betekenis en toepassing in 'n werkplekkonteks

2.1.3 Die strukture en hoofkenmerke van tekste word geïdentifiseer en verduidelik om te toon hoe hulle betekenis vorm




2.1.1 Verskeie leesstrategieë word toegepas om taal en inligting te verstaan, te ontleed, te sintetiseer en te waardeer

2.1.2 Skriftelike tekste word ondersoek om betekenis, doel, waardes en houdings te verduidelik

2.1.3 Die struktuur en hoofkenmerke van tekste word ondersoek en bedink om te wys hoe hulle betekenis vorm



Bladsy 28 van 84


2.1.7 Bekende kreatiewe tekste word geëvalueer en ontleed ten opsigte van agtergrond, stylmiddele, tema en karakters

2.1.7 Bekende kreatiewe tekste word ingevolge stylmiddele geëvalueer en ontleed



2.1.7 Bekende kreatiewe tekste word geëvalueer en ontleed ten opsigte van agtergrond, stylmiddele, tema en karakters

Omvang Omvang (leestekste): Kreatiewe tekste (kortverhale); formele briewe (navraag- en klagbriewe en antwoorde daarop; inligting- en naslaantekste (soos pamflette en brosjures); klein- en sieradvertensies; plakkate en kennisgewings van of uitnodigings na geleenthede; sosiale media (tekste op blogs, Facebook en Twitter); asook selfoonboodskappe (SMS'e) en e-pos Omvang (kortverhale): Aanhangsel E

Omvang (kortverhaalelemente): Agtergrond; stylmiddele (vergelyking, metafoor, personifikasie en ironie); temas; karakters en intrige

Omvang (leestekste): Kreatiewe tekste (poësie); e-posboodskappe en fakse; memorandums; vorms en telefoonboodskappe; strooibiljette, pamflette en brosjures; kennisgewings, sakelyste en notules; asook beskrywende, narratiewe en onthullende verslae

Omvang (poësie): Aanhangsel E

Omvang (leestekste): Kreatiewe tekste (novelle/roman); advertensies vir poste; korrespondensie oor poste en curriculum vitae; briewe aan die pers; koerant- of tydskrifrubrieke en/of -artikels en ander mediatekste; voorstelle; asook film- of ander resensies of nadenkende tekste

Omvang (novelle/roman): Aanhangsel E

Omvang (elemente van novelle- of romanstudie): Agtergrond, tydlyn en omgewing; ontwikkeling van intrige en subintriges; konflik; temas; karakterisering en rol van verteller (indien van toepassing); asook literêre of stilistiese tegnieke soos die gebruik van objektiewe en subjektiewe of emotiewe taal, beeldspraak en simboliek; herhaling; en die gebruik van humor, ironie, satire en/of sarkasme


Bladsy 29 van 84



Vakuitkoms 2.2

Lees of kyk na en assesseer visuele tekste en nieverbale vorme van kommunikasie om die betekenis te bepaal en op die bedoelde boodskap te reageer

Lees of kyk na en assesseer multimodale vorme van kommunikasie om die betekenis te bepaal en op die bedoelde boodskap te reageer

Kyk krities na tekste ten einde betekenis af te lei en op die bedoelde boodskap te reageer


Kyk

2.2.1 na visuele tekste te kyk om die betekenis, boodskap en doel daarvan af te lei, met aandaggewing aan kenmerke soos formaat, uitleg, grootte en die gebruik van kleur

2.2.2 na nieverbale vorme van kommunikasie te kyk om die betekenis, boodskap en doel daarvan te bepaal

Ná kyk

2.2.3 vrae oor die teks en die nieverbale vorme van kommunikasie te beantwoord

2.2.4 visuele tekste te reproduseer

Terugvoering

2.2.5 uitvoerige terugvoering in hulle werk op te neem ten einde op hul prestasie te verbeter


Kyk

2.2.1 na multimediatekste te kyk met aandaggewing aan formaat, uitleg, gebruik van kleur, betekenis, boodskap en doel

Ná kyk

2.2.2 vrae oor die teks te beantwoord

2.2.3 websoektogte te doen om toegang tot multimediatekste te verkry en daarna te kyk

2.2.4 tydskrifadvertensies te ontleed, bv. om kommentaar te lewer op die doeltreffendheid daarvan en gebreke te identifiseer

2.2.5 spotprente te ontleed om betekenis en doeltreffendheid te bepaal

2.2.6 die tekstipe te reproduseer

Terugvoering



Kyk

2.2.1 na multimediatekste te kyk met aandaggewing aan formaat, uitleg, gebruik van kleur, betekenis, boodskap en doel

Ná kyk

2.2.2 vrae krities en akkuraat te beantwoord

2.2.3 betekenis uit visuele tekste af te lei

2.2.4 die emosies wat deur die visuele teks opgewek word, te herken en krities daarop te reageer

2.2.5 kyktekste te ontleed en te evalueer om die betekenis en doeltreffendheid daarvan te bepaal

Terugvoering



2.2.1 Daar word na visuele tekste gekyk om dit ten opsigte van betekenis, boodskap en doel te

2.2.1 Verskeie kykstrategieë word toegepas om inligting te begryp, te vertolk en te ontleed

2.2.1 Verskeie kykstrategieë word toegepas om taal en inligting te verstaan, te ontleed, te


Bladsy 30 van 84


verduidelik

2.2.2 Daar word na nieverbale vorme van kommunikasie gekyk om die betekenis, boodskap en doel te bepaal

2.2.3 Begrip word getoon deur vrae oor die teks en nieverbale vorme van kommunikasie te beantwoord

2.2.4 Visuele tekste word gereproduseer

2.2.5 Uitvoerige terugvoering word in daaropvolgende werk opgeneem om op eie prestasie te verbeter

2.2.2 Visuele tekste word verduidelik aan die hand van betekenis en toepassing in 'n werkplekkonteks

2.2.3 Die struktuur en hoofkenmerke van multimodale tekste word geïdentifiseer en verduidelik om te toon hoe hulle betekenis vorm

2.2.4 Verskeie vorme van multimodale kommunikasie word ondersoek en verduidelik om betekenis, waardes en houdings te bepaal

sintetiseer en te waardeer

2.2.2 Visuele tekste word ondersoek om betekenis, waardes en houdings te verduidelik

2.2.3 Die struktuur en hoofkenmerke word ondersoek, en daar word daaroor besin om te toon hoe dit betekenis vorm

2.2.4 Verskillende vorme van multimodale kommunikasie word ondersoek en vertolk ten einde betekenis, waardes en houdings te verduidelik

Omvang Omvang (visuele tekste): Visuele voorstellings; skedules; liggaamstaal en gebare; tekens, gebaretaal en simbole; strokiesprente; pamflette en brosjures; klein- en sieradvertensies; plakkate en kennisgewings van of uitnodigings na geleenthede; sakebriewe; sosialemedia-tekste op blogs, Facebook en Twitter; selfoonboodskappe (SMS'e) en e-pos

Omvang (visuele voorstellings): Breinkaarte; tydlyne; tabelle; vloeidiagramme; boomdiagramme; spinnerakke; hiërargiese strukture (bv. organogramme); en strokiesprente

Omvang (nieverbale vorme van kommunikasie): Liggaamstaal; gebare; *gebaretaal en simbole

*Let wel: Gebaretaal word nie geassesseer nie

Omvang (sakebriewe): Navraag- en klagbriewe en antwoorde daarop

Omvang (visuele tekste): Kreatiewe tekste (poësie); vorms; strooibiljette, pamflette en brosjures; Internettekste en webtuistes; gedrukte en visuele mediatekste soos spotprente en advertensies; beskrywende, narratiewe en onthullende verslae

Omvang (visuele tekste): Foto's; prente en illustrasies, film en animasie; strokiesprente en karikature; asook televisieadvertensies of –programme

Omvang (film): Aanhangsel E

Omvang (kinematografiese tegnieke en studie; filmgenres; agtergrond, tydlyn en omgewing; intrige en subintriges; temas; karakterisering; gebruik van kleur en beligting; dialoog, musiek en klankeffekte; kamerahoeke, -skote en -beweging; omraming en komposisie; voorgrondplasing en agtergrondplasing; asook redigering


Bladsy 31 van 84


ONDERWERP 3: Skryf en aanbied


Vakuitkoms 3.1

Skryf en bied aan vir 'n gespesifiseerde verskeidenheid van doeleindes en teikengroepe deur korrekte taal- en grammatikastrukture en -konvensies asook formate en uitlegte te gebruik wat in sosiale en akademiese kontekste toepaslik is

Skryf en bied aan vir 'n gespesifiseerde verskeidenheid van doeleindes en teikengroepe deur korrekte taal- en grammatikastrukture en konvensies asook formate en uitlegte te gebruik wat in werkplekkontekste/-omgewings toepaslik is

Skryf en bied aan vir 'n gespesifiseerde verskeidenheid van doeleindes en teikengroepe deur korrekte taal- en grammatikastrukture en -konvensies asook formate en uitlegte te gebruik wat in diverse kontekste toepaslik is


Vóór skryf

3.1.1 'n skryftaak te beplan (dinkskrum, breinkaart, ens.) en inligting ooreenkomstig die struktuur en kenmerke van die vereiste tekstipe te organiseer

Skryf




3.1.5 kort stukke te skryf in antwoord op eksamenopdragwoorde

Ná skryf

3.1.6 'n finale konsep van hul skryfwerk te redigeer en te proeflees


Vóór skryf

3.1.1 'n skryftaak te beplan (dinkskrum, breinkaart, ens.) en inligting ooreenkomstig die struktuur en kenmerke van die vereiste tekstipe te organiseer

Skryf




3.1.5 'n e-posboodskap te stuur as 'n gesimuleerde vorm van sakekommunikasie

Ná skryf


Vóór skryf

3.1.1 'n oorredende skryftaak te beplan (dinkskrum, breinkaart, ens.) en inligting ooreenkomstig die struktuur en kenmerke van die vereiste tekstipe te organiseer

Skryf


3.1.3 toepaslike uitdrukkings (stemtoon) te gebruik

3.1.4 die korrekte interpunksie, spelling, sinstruktuur en paragraafindeling te gebruik

3.1.5 'n oorredende teks te ontwikkel deur gepaste taalkenmerke te gebruik

Ná skryf

3.1.6 'n finale konsep van hulle skryfwerk te redigeer en te proeflees


Bladsy 32 van 84



Terugvoering

3.1.8 terugvoering wat tydens die skryfproses ontvang is in daaropvolgende konsepte op te neem om op voriges te verbeter

3.1.6 'n finale konsep van hul skryfwerk te redigeer en te proeflees


Terugvoering



Terugvoering



3.1.1 Skryftake word beplan vir sosiale en akademiese doeleindes, teikengroepe en kontekste

3.1.2 Skryfstrategieë en -tegnieke word op eerste konsepte toegepas

3.1.3 Taalstrukture en -konvensies word gebruik om tekste te skep en te skryf wat toepaslik, logies, en stilisties en grammatikaal korrek is

3.1.4 Terugvoering ontvang van ander word gebruik om skriftelike tekste na te sien en aan te pas

3.1.5 Eie skryfwerk word geredigeer en geproeflees om finale tekste vir aanbieding te produseer

3.1.6 Die finale teks word aangebied deur konvensies en formate te gebruik wat deur die konteks vereis word

3.1.1 Skryftake word beplan vir werkplekdoeleindes, -teikengroepe en -kontekste


3.1.3 Taalstrukture en -konvensies word gebruik om tekste te skep en te skryf wat logies en stilisties en grammatikaal korrek is

3.1.4 Eie skryfwerk word geredigeer en geproeflees sodat finale tekste vir aanbieding geproduseer kan word


3.1.1 Skryftake word beplan vir spesifieke doeleindes, teikengroepe en kontekste


3.1.3 Taalstrukture en -konvensies word gebruik om tekste te skep en te skryf wat toepaslik, logies, en stilisties en grammatikaal korrek is

3.1.4 Terugvoering van ander word ontleed en, waar nodig, in skriftelike tekste opgeneem

3.1.5 Eie skryfwerk word geredigeer en geproeflees om finale tekste te produseer



Bladsy 33 van 84


Omvang Omvang (skriftelike tekste): Beskrywing met of inligting in visuele voorstelling; prosedurele skryfwerk; ; klein- en sieradvertensies; formele briewe (klag- en navraagbriewe en antwoorde daarop); navorsingsverslag; sosialemediaskryfwerk (blogs, 'n Facebook-plasing of -advertensie, twiet op Twitter); selfoon- en e-posboodskappe; asook plakkaat of kennisgewing van 'n sosiale geleentheid (vir advertensie- en uitnodigingdoeleindes) of ander vorm van uitnodiging

Omvang (visuele voorstellings): Breinkaarte; tydlyne; tabelle; vloeidiagramme; boomdiagramme; spinnerakke; hiërargiese strukture (bv. organogramme) en strokiesprente

Omvang (eksamenopdragwoorde): Ontleed; lewer kommentaar op; vergelyk; stel teenoor; lewer kritiek op; omskryf; beskryf; bepaal; gee 'n diagrammatiese voorstelling; bespreek; beoordeel/evalueer; illustreer; vertolk; motiveer; meld/lys; motiveer; beskryf in breë trekke; bewys; bring … in verband met/doen verslag van; hersien/beoordeel; toon of dui aan; verklaar of noem; bewys, bevestig of staaf; som op; skets, ontwerp, teken, bespeur of gaan na

Omvang (skriftelike tekste): E-pos-boodskappe en fakse; vorms en telefoonboodskappe; memorandums; strooibiljette, pamflette of brosjures vir inligting- en advertensiedoeleindes; kennisgewings, sakelyste en notules; asook beskrywende, narratiewe en onthullende verslae;

Omvang (skriftelike tekste): Nadenkende en kritiese skryfwerk soos koerant- of tydskrifrubrieke, -hoofartikels, -artikels en -resensies; beredeneerde en oorredende skryfwerk in briewe aan die pers; voorstelle of verslae; asook korrespondensie oor poste (CV en aansoekbrief)


Bladsy 34 van 84


ONDERWERP 4: Taal en kommunikasie in praktyk


Vakuitkoms 4.1

Bestudeer en gebruik verskeie teorieë om die doeltreffendheid van kommunikasie in sosiale en akademiese omgewings te verbeter

Bestudeer en gebruik verskeie teorieë om doeltreffende kommunikasie in werkplekkontekste/-omgewings te verbeter

Bestudeer en gebruik verskeie teorieë om doeltreffende kommunikasie in diverse kontekste te verbeter en begrip vir werkplekkontekste/-omgewings te vergroot


4.1.1 die beginsels van doeltreffende kommunikasie te verken en te verduidelik

4.1.2 die elemente van doeltreffende kommunikasie aan die hand van 'n model of proses (bv. 'n vloeidiagram) te beskryf en te verduidelik

4.1.3 die hindernisse vir doeltreffende kommunikasie en die maniere waarop dit uitgeskakel of oorkom kan word, te identifiseer en te verduidelik

4.1.4 die verskillende kommunikasie-kategorieë en -kanale te verduidelik en te verken


4.1.1 die toepaslike vergaderingstrategieë en -konvensies in 'n werksomgewing te verken, te verduidelik en toe te pas

4.1.2 toepaslike onderhoudgedrag en -strategieë vir 'n verskeidenheid van werksomgewings te verken, te verduidelik en toe te pas

4.1.3 toepaslike strategieë vir 'n verskeidenheid van werkplek-verwante aanbiedings te verken, te verduidelik en toe te pas


4.1.1 verskillende tipes mediakommunikasie te ondersoek en te verduidelik

4.1.2 die strategieë en elemente wat in mediakommunikasie gebruik word (ook selektiewe verslagdoening, propaganda en ander manipulerende verslagtegnieke) te ondersoek en te verduidelik

4.1.3 krities oor die impak en gevolge van mediaverslaggewing en -kommunikasie na te dink


4.1.1 Die beginsels van doeltreffende kommunikasie word aan die hand van voorbeelde verduidelik en beskryf

4.1.2 Die kommunikasieproses word visueel voorgestel deur middel van 'n vloeidiagram

4.1.3 Die elemente van kommunikasie word aan die hand van voorbeelde verduidelik

4.1.1 Toepaslike vergaderingstrategieë en -konvensies word in 'n gesimuleerde werksomgewing verken, verduidelik en toegepas

4.1.2 Toepaslike onderhoudgedrag en -strategieë word in 'n verskeidenheid van gesimuleerde werksomgewings verken, verduidelik en toegepas

4.1.1 Verskillende tipes mediakommunikasie word ondersoek en verduidelik

4.1.2 Elemente wat in media-kommunikasie gebruik word, word ondersoek en verken

4.1.3 Gevallestudies word gebruik om krities oor die impak en gevolge van mediakommunikasie te besin


Bladsy 35 van 84


4.1.4 Die hindernisse vir kommunikasie word geïdentifiseer en die maniere waarop dit oorkom word verduidelik

4.1.5 Kommunikasiekategorieë en -kanale word aan die hand van voorbeelde verduidelik

4.1.3 Toepaslike strategieë vir werkplek-verwante aanbiedings word verken, verduidelik en toegepas

Omvang Omvang: Beginsels van doeltreffende kommunikasie; die elemente, kategorieë en kanale van kommunikasie asook hindernisse vir kommunikasie

Omvang (kategorieë): Intrapersoonlike kommunikasie; interpersoonlike kommunikasie; massakommunikasie

Omvang (vergaderingteorie): Pligte en bevoegdhede van 'n voorsitter en sekretariaat; konstituering van 'n vergadering; vergaderingterminologie en vergaderingdokumentasie

Omvang (onderhoude): Dissiplinêre onderhoude en onderhoude vir werk-verwante navorsing- en inligtingdoeleindes

Omvang (riglyne vir onderhoudgedrag en strategieë): Toepaslike kleredrag; vrae wat ondervraagdes (kandidate) moet vra; goeie onderhoudgedrag; prosedures en gedrag ten opsigte van dissiplinêre onderhoude; asook die opstel van of navors van onderhoudvrae

Omvang (toesprake en aanbiedings): Die doen en aanvaarding van toekennings; voorstelling van gasspreker; programleiding en -koördinering; lewering van 'n mosie van dank; aanbieding as genooide gasspreker

Omvang (tipes mediakommunikasie): Gedrukte media soos nuusblaaie en tydskrifte; oudiovisuele media soos televisie-, DVD- of video-opnames; elektroniese media soos Internettekste, webtuistes en video-uittreksels

Omvang (elemente van manipulerende mediakommunikasie): Propaganda en oorredingstegnieke; gebruik van emotiewe taal; asook stereotipering, vooroordeel en selektiewe verslagdoening


Bladsy 36 van 84



Vakuitkoms 4.2

Bestudeer 'n verskeidenheid van taalstrukture en grammatikakonvensies en pas hulle korrek toe in sosiale en akademiese omgewings

Bestudeer 'n verskeidenheid van taal- en grammatikastrukture en -konvensies en pas dit korrek toe in werksomgewings

Bestudeer 'n verskeidenheid van taal- en grammatikastrukture en -konvensies en pas dit korrek toe in diverse kontekste


4.2.1 'n verskeidenheid van taalstrukture en grammatikakonvensies van Afrikaans akkuraat te identifiseer en in 'n sosiale of akademiese konteks toe te pas


4.2.1 die taalstrukture en grammatika-konvensies van Afrikaans in werkplekkontekste/-omgewings akkuraat en toepaslik te gebruik


4.2.1 die taal- en grammatikastrukture en -konvensies van Afrikaans in diverse kontekste akkuraat en toepaslik te gebruik


4.2.1 'n Verskeidenheid van die taalstrukture en grammatika-konvensies van Afrikaans word korrek geïdentifiseer en in sosiale en akademiese kontekste toegepas

4.2.1 'n Verskeidenheid van die taalstrukture en grammatika-konvensies van Afrikaans word korrek geïdentifiseer en in werkplekkontekste/-omgewings toegepas

4.2.1 'n Verskeidenheid van die taalstrukture en grammatika-konvensies van Afrikaans word korrek geïdentifiseer en in diverse (ook sosiale) kontekste toegepas

Omvang Die volgende taal- en grammatikastrukture en -konvensies word op Vlak 2 onderrig en geassesseer:

Omvang: Rededele of woordsoorte (selfstandige naamwoorde, lidwoorde, voornaamwoorde, byvoeglike naamwoorde, bywoorde, voorsetsels, voegwoorde, werkwoorde en hulpwerkwoorde); eenvoudige, saamgestelde en komplekse sinne; ontkenningsvorme; woordorde; punktuasie & spelling; een woord vir 'n frase; woordeskatuitbreiding; sinonieme en antonieme; homonieme en homofone; sleng en jargon

Die volgende taal- en grammatikastrukture en -konvensies word op Vlak 3 onderrig en geassesseer:

Omvang: Modale wyses; sinsdele en bysinne; die voorwaardelike wyse; lydende en bedrywende vorm; indirekte rede; werkplekwoordeskat; jargon en tegniese terme; letterlike of figuurlike taal; onderwerpsinne en paragraafindeling; toon en register; tipes vrae en werkwoordtye

Die volgende taal- en grammatikastrukture en -konvensies word op Vlak 4 onderrig en geassesseer:

Omvang: Kritiese taalbewustheid; feit en mening; subjektiewe (emotiewe) en objektiewe taal; veronderstellings en afleidings; implisiete en eksplisiete boodskappe; doeleindes van boodskappe en teks; skrywer se standpunt en vooroordeel; asook woordeskat en politiek korrekte taalgebruik


Bladsy 37 van 84


AANHANGSEL B: BENADERINGS TOT TAALONDERRIG IN 'N BEROEPSPROGRAM


Bladsy 38 van 84


AANHANGSEL B: BENADERINGS TOT TAALONDERRIG IN 'N BEROEPSPROGRAM

Deurlopende assessering is nou verwant aan lektorsteun, die lektormodel en terugvoering.

Studente word gelei om die volgende vrae oor hul taalleerproses te beantwoord: Waarheen is ek

op pad? Waar is ek nou? Hoe kan ek die gaping verklein?

Deurlopende assessering moet:

'n duidelike prentjie aan studente bied oor waarheen hulle op pad is;

aan studente terugvoering gee wat hulle in staat stel om hul prestasie te meet;

studente toelaat om selfassessering toe te pas;

studente duidelik laat verstaan watter stappe hulle moet doen om te verbeter.

B1. Lektorsteun

Lektorsteun het betrekking op die ondersteuning wat die lektor aan studente gee om die

suksesvolle afhandeling van 'n taak te fasiliteer – 'n taak wat hulle nog nie op hulle eie kan

vermag nie. Sodra die taak bekender is en studente daarmee gemaklik is, kan hulle sonder

hulp voortgaan.

Dit is veral belangrik vir die moeilike oorgang van praat na skryf. Studente moet toegelaat

word om aan groepbesprekings deel te neem, maar in gevalle waar die studente almal

dieselfde taal praat, neig hulle om hierdie besprekings in hulle moedertaal te hou. Om dié

rede is studentverslagdoeningsaktiwiteite (in Afrikaans) belangrik: dit laat studente toe om

hulle gedagtes in Afrikaans neer te pen (al sou hulle 'n onderwerp in hul moedertaal bespreek

het) en verbaal in Afrikaans uit te druk. Hierdie verslagdoeningsproses fasiliteer die oorgang

van informele gesprekvoering in 'n moedertaal na meer formele gesprekvoering in Afrikaans

en, uiteindelik, nadat hulle terugvoering van die lektor ontvang het, verslagdoening in 'n

formele skriftelike vorm (in Afrikaans).

B2. Lektormodel

Die model of voorbeeld van die lektor is 'n nuttige instrument om studente te help om

ingewikkelder en veeleisender vaardighede te bemeester. Wanneer die lektor aan studente

terugvoering gee in reaksie op hulle verslagdoeningsaktiwiteite, gee die lektor 'n model of

voorbeeld van die tipe formele taal wat die studente in hul skryfwerk moet gebruik.


Bladsy 39 van 84


Die lektor kan die verslag van een van die studentegroepe gebruik om te demonstreer hoe

die oorgang moet geskied van verbale verslagdoening na die opstel van 'n stuk skryfwerk.

Studente gebruik hierdie metode in hul eie skryfaktiwiteit wat op hul groepwerknotas en

verbale verslag gebaseer word.

B3. Terugvoering

Lektorsteun en die lektormodel hang af van die gehalte van die terugvoering wat die lektor

gee. Terugvoering moet meer behels as "goed gedoen" of "jy kan beter". Daar moet uitvoerig

aan studente gesê word wat hulle goed gedoen het en waarop hulle kan verbeter. Dit is

belangrik om in elke geval minstens een voorbeeld te vind wanneer daar aan studente

terugvoering gegee word. Sonder terugvoering van gehalte kan studente nie meet hoe

suksesvol hulle pogings was en waarop hulle kan verbeter nie.

B4. Ondersteuning van geletterdheidsontwikkeling deur lees

In hul boek Literacy in the secondary school stel Lewis en Wray (2000) die EXIT-model

["Extending Interactions with Texts" (uitgebreide interaksies met tekste)] voor om die proses

van leer deur middel van teks te rig. Hulle stel die volgende tien soorte denkprosesse voor:

1. Aktiveer voorafkennis

2. Bepaal die doel

3. Vind die inligting

4. Aanvaar 'n gepaste strategie

5. Raak besig met die teks

6. Moniteer begrip

7. Maak notas

8. Evalueer inligting

9. Help die geheue

10. Kommunikeer inligting.

Aanvanklik, veral op Vlak 2, kan studente baie steun nodig hê, maar aan die einde van Vlak

4 moet hulle hierdie take onafhanklik kan afhandel.

Hierdie denkprosesse kan in drie fases verdeel word: vóór lees, tydens lees en ná lees. Die

tabel wat volg is 'n voorbeeld van hoe hierdie strategieë in 'n les gebruik kan word.


Bladsy 40 van 84


B5. Die relatief kognitiewe veeleisendheid van take

Ten einde te verseker dat daar progressie is van Vlak 2 na Vlak 4, kan die volgende riglyne

gebruik word om op elke vlak geskikte take te bepaal:

VLAK VAN KOGNITIEWE VEELEISENDHEID GESKIKTE OPDRAG- OF VRAAGWOORDE

A: NIEVEELEISEND

herhaal nadoen noem volg instruksies beskryf

B: RELATIEF NIEVEELEISEND

vertel omskryf klassifiseer verstaan reëls verstaan oorsaak en gevolg

C: RELATIEF VEELEISEND

verstaan 'n proses veralgemeen volg op vergelyk som op

D: VEELEISEND

evalueer lei af veronderstel ontleed sintetiseer

Aangepas uit: Collaborative learning activities in the classroom, Steve Cooke (2005)

Let wel:

Vlak 2 is toegespits op A en B.

Vlak 3 is toegespits op B en C.

Vlak 4 is toegespits op C en D.

B6: Teorieë van taal en leer wat die basis vorm van die kurrikulum

Drie teorieë van taalleer en taalonderrig is in die ontwerp van hierdie kurrikulum gebruik:

kommunikatiewe taalonderrig, 'n teksgebaseerde benadering en kritiese taalbewustheid.

1. Kommunikatiewe taalonderrig

Kommunikatiewe taalonderrig is gebaseer op die model vir kommunikatiewe vaardigheid wat

Canale en Swain (1980) in hul artikel Theoretical bases of communicative approaches to


Bladsy 41 van 84


second language teaching and testing voorstel. Hierdie model bestaan uit vier komponente:

taalkundige vaardigheid; strategiese vaardigheid; sosiolinguistiese vaardigheid; en

diskoersvaardigheid. Elke vlak is op 'n ander vaardigheid toegespits, wat in die tabel

hieronder opgesom word:

VLAK VAARDIGHEID OMSKRYWING

2 Taalkundige vaardigheid het betrekking op die vermoë om taal akkuraat te gebruik

3 Strategiese vaardigheid

Sosiolinguistiese vaardigheid

het betrekking op die vermoë om kompensasietegnieke te gebruik wanneer daar 'n breuk in kommunikasie is (bv. om gebare te gebruik, of om eerder 'n konsep of aktiwiteit te beskryf as om een woord daarvoor te gebruik)

het betrekking op die vermoë om tydens interaksies doeltreffend te kommunikeer

4 Diskoersvaardigheid het betrekking op die vermoë om taal op 'n koherente en samehangende wyse saam te stel

2. Teksgebaseerde benadering

Hierdie teorie stel voor dat 'n teksgebaseerde benadering vir die onderrig van taal gebruik

word. Dit beteken alle aktiwiteite in die taalklaskamer word rondom 'n teks gestruktureer. Dit

is van toepassing op al die vaardighede wat onderrig moet word: luister, lees, kyk, praat,

skryf, taal in konteks en teorie. Hierdie teksgebaseerde benadering word deurgaans gebruik

- van Vlak 2 tot Vlak 4 van die NS(B)-kurrikulum.

3. Kritiese taalbewustheid

Kritiese taalbewustheid het betrekking op die vermoë om oorredende tekste te herken en te

weerstaan, ook advertensies, meningstukke en betoogtekste. Studente word aangemoedig

om tekskenmerke te ontgin om vas te stel wie se doel deur die inhoud van die teks bereik

word en wie bevoordeel word as die publiek die inligting lees. Hoewel kritiese taalbewustheid

op Vlakke 2 en 3 bekendgestel kan word, word daar hoofsaaklik op Vlak 4 van die kurrikulum

daarop gekonsentreer.


Bladsy 42 van 84


AANHANGSEL C: LUISTER-, LEES- EN KYKTEKSTE


Bladsy 43 van 84


AANHANGSEL C: LUISTER-, LEES- EN KYKTEKSTE

GERAAMDE DUUR VAN LUISTERTEKSTE

TEKSTE DOEL GERAAMDE DUUR

Tekste vir mondelinge interaksie

Luister vir interaksie Ongeveer 3-4 minute

Kreatiewe tekste (gedigte) Luister vir waardering Ongeveer 2-3 minute

GERAAMDE LENGTE VAN LEESTEKSTE

OMVANG DOEL GERAAMDE LENGTE

Inligtingtekste Lees vir begrip 300-400 woorde

Lees om op te som TEKS OPSOMMING

230 woorde 70-80 woorde

Kreatiewe tekste (poësie) Lees vir genot en begrip Lengtes verskil

Uitgebreide lees vir genot (tydskrifartikels, Internetblaai)

Lees vir genot 400+ woorde

FUNKSIONELE TEKSTE

NASLAAN- EN INLIGTINGS-

TEKSTE

MULTIMEDIA-TEKSTE

KREATIEWE TEKSTE

VLAK 3 Telefoongesprekke

Dialoë

Voorstelling van sprekers

Mosies van dank

Paneel- en groepbesprekings

Formele briewe

Kennisgewings, sakelyste en notules

E-posse en fakse

Memorandums

Telefoon-boodskappe

Hardop lees

Narratiewe, beskrywende en onthullende verslae

Vorms

Strooibiljette

Pamflette

Brosjures

Webtuistes

Gedrukte mediatekste

Strokiesprente

Tydskrif- of ander advertensies

Voorbereide toesprake

Poësie


Bladsy 44 van 84


AANHANGSEL D: MONDELINGE EN SKRIFTELIKE TEKSTE EN TEKSTE VIR AANBIEDING GEPRODUSEER


Bladsy 45 van 84


AANHANGSEL D: MONDELINGE EN SKRIFTELIKE TEKSTE EN TEKSTE VIR AANBIEDING GEPRODUSEER

GERAAMDE DUUR VAN GESPROKE TEKSTE

OMVANG DOEL VAARDIGHEDE VEREIS GERAAMDE

DUUR

Voorstelling van 'n spreker

Om 'n spreker/gas voor te stel aan 'n gehoor

Verkry toepaslike inligting vanaf die spreker

Gebruik 'n formele styl of register

Skep belangstelling en verwagting by die gehoor deur bv. toepaslike agtergrondinligting te gee en die gehoor oor prestasies in te lig

Bou verwagtinge deur byvoorbeeld verposings en stembuigings

Eindig sterk en met vertroue

2-3 minute

Lewering van 'n mosie van dank

Om 'n spreker te bedank nadat hy/sy 'n gehoor toegespreek het

Gebruik 'n formele register

Luister met aandag na die spreker om te wys op 'n paar hoogtepunte uit die toespraak

Noem sterk punte uit die toespraak

Eindig sterk en met vertroue

2-3 minute

SKRIFTELIKE TEKSTE MONDELINGE TEKSTE MULTIMEDIATEKSTE

VLAK 3

Invul van vorms

Memorandums

Kennisgewings, sakelyste en notules

Narratiewe, beskrywende en onthullende verslae

Voorstelling van spreker

Mosie van dank

Aanvaarding en doen van toekennings

Programleiding en -koördinering

Onderwerp- of vak-verwante voorbereide toespraak

Onvoorbereide hardop lees

Onderhoud en rolspel

Besprekings in groepe en op vergaderings en panele

Telefoongesprekke en

dialoë

E-posse en fakse

Telefoonboodskappe

Strooibiljette, pamflette of brosjures

Aanbiedings


Bladsy 46 van 84



DUUR

Voorbereide toespraak Daar moet bewyse wees van navorsing en voorbereiding

Om inligting te deel

Doen navorsing

Organiseer stof samehangend. Kies en ontwikkel hoofgedagtes en staaf met voorbeelde

Kies die korrekte formaat, woordeskat, taal en konvensies

Gebruik retoriese vrae, verposings en herhaling

Gebruik stemtoon, stemprojeksie, tempo, oogkontak, liggaamshouding en gebare

Gebruik 'n doeltreffende inleiding en slot

Gebruik 'n toepaslike styl en register

Maak gebruik van gepaste visuele, oudio- en/of oudiovisuele hulpmiddels, bv. kaarte, plakkate, objekte en beelde

3-5 minute

Onvoorbereide hardop lees

Om 'n skriftelike teks te deel

Lees vlot na gelang van doel en betekenis

Spreek woorde uit sonder om betekenis te verwring

Versterk die betekenis deur stemtoon, stemprojeksie, tempo, oogkontak, liggaamshouding en gebare

2-3 minute

Onderhoud Om inligting of 'n standpunt uit 'n individu te kry

Beplan en maak gereed vir 'n onderhoud deur byvoorbeeld die doel te bepaal, agtergrondinligting te verkry en vrae op te stel

Skep 'n vertrouensverhouding met die ondervraagde ('n verstandhouding)

Luister aktief, evalueer response en reageer toepaslik

Vra toepaslike vrae om inligting te verkry. Stel die vrae sensitief en met eerbied. Dek die verskeidenheid van vraagtipes, bv. oopeinde-, geslote en hipotetiese vrae

10-20 minute


Bladsy 47 van 84



DUUR

Som response op of teken dit aan, bv. deur 'n kontrolelys in te vul, notas te neem of response en belangrike besonderhede in 'n logiese volgorde op te som, te lys of te rangskik

Beëindig die onderhoud, bv. deur die ondervraagde te bedank

Bespreking/ dialoog/ groepwerk

Om gedagtes met individue en groepe te deel

Begin 'n gesprek en hou daarmee vol

Gebruik beurtreëlingskonvensies

Verduidelik die betekenis waar nodig

Deel gedagtes en ervaringe

Vra en beantwoord vrae om met kommunikasie vol te hou

Reageer op taal, gebare, oogkontak en liggaamstaal

Toon gepaste belangstelling en aandag deur uitdrukking, liggaamshouding en gebare

20-30 minute vir 'n hele klasbespreking 5-6 minute vir 'n groep-bespreking 3-4 minute vir besprekings in pare

Telefoon-gesprek

Om telefoon-etiket en -tegnieke toe te pas Om vol te hou met 'n gesprek Om inligting en betekenis korrek oor te dra

Gebruik 'n gepaste styl, register en toon

Vra en beantwoord vrae om kommunikasie te inisieer en daarmee vol te hou

Spreek woorde duidelik uit

Verduidelik die betekenis waar nodig

2-3 minute

Paneel-besprekings

Om ander inligting uit verskillende bronne te deel

Elke spreker praat oor 'n besondere aspek van die onderwerp

Wees bewus van die rol en pligte van die voorsitter, d.i.:

o Hou orde

o Bestuur die tyd

o Hou by die sakelys

o Moedig deelname aan

o Bly neutraal

o Vra vir voorstelle of stemme

15-20 minute


Bladsy 48 van 84


GERAAMDE LENGTE VAN SKRIFTELIKE TEKSTE

OMVANG GERAAMDE LENGTE

Verslae

Beskrywende verslag

Narratiewe verslag

Onthullende verslag

150-200 woorde

Langer funksionele tekste

Kennisgewing en sakelys

Notule

120-150 woorde

Korter funksionele tekste

E-pos

Faks

Vorm

Strooibiljet

Pamflet

Brosjure

Telefoonboodskap

Memorandum

80-100 woorde


Bladsy 49 van 84


DOEL, STRUKTUUR EN KENMERKE VAN SKRIFTELIKE TEKSTE

OMVANG DOEL STRUKTUUR KENMERKE

E-pos Om in te lig en 'n verhouding in stand te hou

Die ontvanger se adres, wat meestal bestaan uit die ontvanger se naam, die diens-punt en die land waarin die diens-punt gebaseer is, bv.: MadibaM(naam)@mweb.co(dienspunt).za(land)

"Cc" ("carbon copy"/afskrif aan): die ontvangers wie se aandag op die e-pos gevestig word

"Subject": die onderwerpveld wat die inhoud van die e-pos opsom

Boodskap

Die sender se naam

NB: Die sender se e-posadres verskyn outomaties wanneer die e-pos ontvang word. Die sender kan ander kontak-besonderhede aan die einde van die boodskap gee

Tipe gespreks-kommunikasie

Faks Om 'n kort boodskap akkuraat oor te dra

Ontvanger se naam

Ontvanger se benaming en maatskappynaam

Ontvanger se faksnommer

Sender se naam

Sender se benaming en maatskappynaam

Kort, duidelike en beknopte sinne

Halfformele styl


Bladsy 50 van 84



Sender se faksnommer

Onderwerpveld

Getal bladsye

Boodskap

Verslag (narratiewe, beskrywende en onthullende verslag)

Om 'n spesifieke situasie of projek te evalueer of te ondersoek Om die bestuur op die hoogte te hou van vordering Om 'n nuwe idee bekend te stel Om prestasie te evalueer Om oor 'n gebeurtenis of situasie verslag te doen

Formele verslag:

Naam van organisasie

Volledige opskrif

Inhoud van verslag

Handtekening van opsteller

Posisie van opsteller

Adres van opsteller

Datum

Verslag in memorandumformaat (informele verslag)

Naam van organisasie

Die woord MEMO of MEMORANDUM

Van

Aan

Datum

Onderwerp

Inhoud van verslag

Handtekening van opsteller

Geskikte uitleg vir tipe verslag

Objektief

Akkuraat

Feitelik

Bondig en duidelik

Slegs toepaslike feite

Formele toon

Verlede tyd

Derde persoon (formeel)

Eerste en tweede persoon (informeel)

Aanbevelings in toekomstige tyd

Meld feite kortliks en akkuraat

Som objektief en akkuraat op

Begin met die belangrikste feite: wie, wat, waar, wanneer, hoekom, hoe en in watter mate?

Duidelike en bondige taalgebruik

Word gewoonlik in die verlede tyd geskryf


Bladsy 51 van 84



Word in die derde persoon en in indirekte rede gestel

Voegwoordelike bywoorde van tyd word gebruik, bv. Eerstens, dan, vervolgens, daarna, net voordat, laastens, intussen

Vorm Verskeie vorms, bv. om vir 'n pos of posisie by 'n universiteit aansoek te doen

Verskil ooreenkomstig die doel

Word met pen ingevul

Geen vraag word onbeantwoord gelaat

Die persoon wat die vorm invul, moet bondig, akkuraat, formeel en netjies werk (handskrif moet leesbaar wees)

Kennisgewing en sakelys

Om belanghebbendes van 'n vergadering te verwittig Die sakelys van 'n vergadering bied 'n lys onderwerpe wat op die vergadering bespreek word

Naam en adres van organisasie

Datum

Aanhef (aanspreking)

Onderwerpveld

Besonderhede: datum, tyd, plek

Soort vergadering

Naam en handtekening van sender

Naam van

organisasie

Datum, tyd en plek van vergadering

Verwelkoming en verskonings

Sake voortspruitend uit

Formeel, bondig

Nakoming van besondere formaat

Gewoonlik geheg aan die kennisgewing

Items gewoonlik genommer

Taal baie bondig – notavorm kan gebruik word

Gedingsvatbare woorde word


Bladsy 52 van 84



notule van die vorige vergadering

Items wat bespreek moet word

Enige ander sake

gebruik, bv. goedkeur, bespreek, aankondig

Formele taal

Notule Die notule van 'n vergadering bied 'n akkurate, onpartydige verslag van die verrigtinge van die vergadering

Notule van die (soort) vergadering van die (afdeling/ maatskappy) gehou op (datum) om (tyd) in (plek)

Lys van mense teenwoordig en verskonings

Goedkeuring van notule van vorige vergadering (kan gewysig word)

Optekening van bespreking, besluite/stappe gedoen en persoon verantwoordelik

Tyd wat die vergadering afgesluit word

Feitelik korrek

Moet die verantwoordelikhede aandui van die individue wat die vergadering bywoon

Moet die verrigtinge en besluite duidelik aandui

Volg dieselfde orde as die items op die sakelys

Volledige sinne

Derde persoon, verlede tyd, indirekte rede

Formele taalgebruik

Opskrifte en puntvorms ("bullets") kan gebruik word

Strooibiljet of pamflet

Om iemand te oorreed om 'n produk te koop of 'n diens te gebruik

Klein grootte, bv. A5-papiergrootte

Opskrif, slagspreuk of logo wat die oog vang

Kort beskrywing van produk

Lys van voordele of aanbiedings

Kontakinligting, bv. webtuiste

Spreek die leser regstreeks aan

Bondige taalgebruik

Taal word gebruik om die leser te beïnvloed, bv. bywoorde, byvoeglike naamwoorde, figuurlike taalgebruik soos alliterasie, metafore


Bladsy 53 van 84



Kan oor 'n visuele ontwerpelement beskik

Gedrukte advertensie

Om iemand te oorreed om 'n produk te koop of 'n diens te gebruik

Behels verskeie vorme

Gebruik slagspreuke en logo's

Het gewoonlik 'n visuele ontwerp-element

Gebruik advertensie-tegnieke

Gebruik 'n ontwerp wat die oog vang en onthou word

Memorandum of informele verslag

Om inligting binne 'n organisasie bondig oor te dra (om personeellede in te lig, te herinner, te motiveer of te oorreed of om inligting van hulle te versoek)

Die ontvanger/s se naam/name, afdeling

Naam en afdeling van die sender

Datum

Onderwerpveld

Boodskap

Handtekening van die sender

Geen adres, aanhef of hoflike afsluiting nie

Minder formeel as 'n brief

Slegs een onderwerp

Geskryf of getik op 'n gedrukte vorm

Telefoonboodskap Om 'n verbale boodskap in 'n skriftelike formaat oor te dra

Naam en afdeling van die persoon wat die boodskap moet ontvang

Dag en tyd van die oproep

Oproeper se naam, telefoonnommer, posbenaming en die naam van die maatskappy of afdeling

Handtekening of naam van die

Eenvoudige, duidelike en ondubbelsinnige taalgebruik

Geskryf in die derde persoon

Volledige, duidelike sinne


Bladsy 54 van 84



persoon wat die oproep neem

Boodskap

Navorsingsverslag Om in te lig, op te voed en te verduidelik

Inleiding om die aandag te trek

Liggaam wat die inligting bevat

Slot om dit wat geskryf is op te som

Visuele organiserende sleutelelement: tabel, breinkaart, boomdiagram

Verlede tyd

Indirekte rede

Kan tegniese woordeskat gebruik

Gebruik bekende voorbeelde

Kan 'n begeleidende visuele teks bevat, bv. foto's, diagramme en illustrasies


Bladsy 55 van 84


AANHANGSEL E: LYS VAN AANBEVOLE POËSIE


Bladsy 56 van 84


AANHANGSEL E: LYS VAN AANBEVOLE POËSIE

POËSIE

Die volgende gedigte word aanbeveel vir gebruik. Minstens twee gedigte moet vir

klaskamergebruik gekies word. Die gedigte wat in die IDASS-werkopdrag vir ontleding gebruik

word, mag nie dieselfde wees as dié wat in die klaskamer gebruik word nie.

Hierdie gedigte is beskikbaar op verskeie webtuistes. Die webtuistes bied virtuele antologie van

onlangse Suid-Afrikaanse poësie. Hieruit kan ook 'n keuse vir gebruik gemaak word.

Webtuiste:

http://versindaba.co.za/nuwe-bundels-2015/nuwe-bundels-2014/

http://www.woorde.co.za/Digters.html

http://versindaba.co.za/nuwe-bundels-2015/nuwe-bundels-2014/

http://www.woorde.co.za/Digters.html


Bladsy 57 van 84


AANHANGSEL F: VOORGESTELDE JAARPLAN VIR VLAK 3


Bladsy 58 van 84


AANHANGSEL F: VOORGESTELDE JAARPLAN VIR VLAK 3

SIKLUS 1 Week 1 & 2

SIKLUS 2 Week 3 & 4

SIKLUS 3 Week 5 & 6

SIKLUS 4 Week 7 & 8

Tekste

gebru

ik v

ir luis

ter,

le

es e

n

kyk

TEKS 1: Inligtingteks Luister vir inligting en som op TEKS 2: Begripsteks Onderskei tussen hoof- en stawende gedagtes TEKS 3: Strooibiljet

TEKS 1: Leesteks Om die doel van die teks te identifiseer TEKS 2: Teks vir onvoorbereide lees TEKS 3: Onthullende verslag Let op die eienskappe van 'n ondersoekende verslag

TEKS 1: Voorstelling van 'n spreker Luister TEKS 2: Mosie van dank Luister TEKS 3: Optrede as seremoniemeester Luister TEKS 4: Doen en aanvaarding van toekennings Luister

TEKS 1: Gekose tydskrifartikels Uitgebreide lees vir genot TEKS 2: Leesteks Om letterlike en figuurlike taal te identifiseer TEKSTE 3 & 4: Strokiesprente Let op tekskenmerke

Taal e

n

kom

mu

nik

asie

in p

rakty

k

Hoe om 'n opsomming puntsgewys te maak Tekskenmerke: Onderwerpsinne en paragrawe

Tekskenmerke: Direkte en indirekte rede

Soorte mediatekste Teorie: Aanbiedings (bv. hoe om 'n spreker voor te stel of 'n mosie van dank te lewer)

Tekskenmerke: Letterlike en figuurlike taal; woordeskat Vertolking van strokiesprente

Skri

ftelik

e e

n

mo

nde

ling

e

tekste

en

tekste

vir

aa

nb

ied

ing

ge

pro

du

se

er

[me

t te

rugvo

erin

g] TEKS 1: Puntsgewyse

opsomming TEKS 2: Strooibiljet TEKS 3: Taalpraktyk: Onderwerpsinne en paragrawe

TEKS 1: Onthullende (ondersoekende) verslag TEKS 2: Taalpraktyk: Direkte en indirekte rede

TEKS 1: Voorstelling van 'n spreker; mosie van dank; aanvaardingstoespraak; ens.

TEKS 1: Taalpraktyk: Letterlike en figuurlike taal; woordeskat TEKS 2: Skriftelike terugvoering oor termyn se lesse en werk

Assesserings-

taak

ASSESSERING Mondeling (in pare): Voorstelling van 'n spreker; mosie van dank EN/OF doen/aanvaarding van toekennings

ASSESSERING Formele toets: Begrip en/of opsomming en/of taalstrukture en grammatikakonvensies en/of teorie


Bladsy 59 van 84


SIKLUS 5 Week 9 & 10




Tekste

gebru

ik v

ir luis

ter,

lees e

n k

yk

TEKSTE 1-4: Kennisgewing van 'n vergadering; sakelys; kernnotas; notule; Let op tekskenmerke

TEKS 1: Paneelbespreking Neem aantekeninge om notule te skryf

TEKS 1: Luister na dialoog Evalueer interaksie TEKS 2: Telefoonboodskap Let op tekskenmerke TEKS 3: Memorandum Let op tekskenmerke

TEKS 1: Narratiewe verslag (ongeluksverslag) Let op tekskenmerke TEKS 2: Beskrywende verslag (terugvoering) Let op tekskenmerke TEKS 3: Verskeie vorms Let op tekskenmerke

Taal e

n

kom

mu

nik

asie

in p

rakty

k

Vergaderingteorie Tekskenmerke: Werkplekwoordeskat; jargon en tegniese taal

Voortsetting van vergaderingteorie

Onderhoudteorie Tekskenmerke: Lydende en bedrywende vorm

Voortsetting van onderhoudteorie

Skri

ftelik

e e

n m

on

delin

ge

tekste

en

tekste

vir

aa

nb

ied

ing

ge

pro

du

se

er

[me

t te

rugvo

erin

g]

TEKS 1: Skryf 'n kennisgewing van 'n vergadering TEKS 2: Skryf die sakelys van die vergadering TEKS 3: Taalpraktyk: Werkplekwoordeskat; jargon en tegniese taal

TEKS 1: Kernaantekeninge van paneelbespreking TEKS 2: Notule van paneelbespreking

TEKS 1: Telefoonboodskap TEKS 2: Memorandum TEKS 3: Onderhoudpraktyk TEKS 4: Taalpraktyk: Lydende en bedrywende vorm

TEKS 1: Narratiewe verslag (ongeluk) TEKS 2: Beskrywende verslag (terugvoering) TEKS 3: Invul van 'n vorm TEKS 4: Mondelinge besinning oor termyn se lesse en werk

Assesserings-

taak

ASSESSERING Formele toets: Begrip en/of opsomming en/of taalstrukture en grammatikakonvensies en/of teorie

ASSESSERING Funksionele skryfwerk (lank en kort)


Bladsy 60 van 84





SIKLUS 12 Week 23, 24 & 25

Tekste

gebru

ik v

ir

luis

ter,

le

es e

n k

yk TEKS 1: Tydskrifadvertensie

Let op tekskenmerke TEKSTE 2 & 3: Gedigte (minstens 2)

TEKS 1: Teks vir begrip en opsomming TEKS 2: E-pos Let op tekskenmerke TEKS 3: Faks Let op tekskenmerke

TEKS 1: Pamflet Let op tekskenmerke TEKS 2: Brosjure Let op tekskenmerke

HERSIENING

MONDELINGE BESINNING OOR TERMYN SE LESSE EN

WERK

ASSESSERING Mondeling (groepe): Vak- of onderwerp-spesifiek

Taal e

n

kom

mu

nik

asie

in p

rakty

k

Kenmerke van tydskrifadvertensies Tekskenmerke: Modale wyses; toon en register

Tekskenmerke: Sinsdele; bysinne en voorwaardelike wyse

Tekskenmerke: Tipe vrae

Skri

ftelik

e e

n m

on

delin

ge

te

kste

en

tekste

vir

aa

nbie

din

g g

ep

rod

use

er

[me

t te

rugvo

erin

g]

TEKS 1: Skep eie tydskrifadvertensie TEKS 2: Taalpraktyk: Modale wyses; toon en register TEKS 3: Skriftelike/mondelinge respons op gedigte gelees (herkenning van tema, beantwoording van kontekstuele vrae en vergelyking en teenoorstelling)

TEKS 1: Puntsgewyse opsomming TEKS 2: E-pos TEKS 3: Faks TEKS 4: Taalpraktyk: Sinsdele; bysinne en voorwaardelike wyse

TEKS 1: Pamflet TEKS 2: Taalpraktyk: Tipe vrae

Assesserings-

taak

ASSESSERING Werkopdrag: Poësie


Bladsy 61 van 84


WOORDELYS

aanbeveling die handeling om iemand te vertel dat iets goed of nuttig is of dat

iemand geskik is vir 'n besondere pos

aanhef die woorde wat in 'n brief gebruik word om die persoon aan wie jy

skryf aan te spreek (bv. Geagte Meneer)

aansoek 'n formele, dikwels skriftelike, versoek om iets, bv. 'n pos

aantoon jou posisie met feite of bewyse staaf

ABBA-beginsel 'n erkende advertensieakroniem wat staan vir Aandag;

Belangstelling; Begeerte; Aksie

ad hoc-komitee 'n tydelike komitee wat vir 'n spesifieke doel verkies word; hy word

ontbind nadat hy sy doel bereik het

addisionele taal 'n taal wat bykomend (addisioneel) tot die huistaal aangeleer word

additiewe meertaligheid

wanneer 'n persoon 'n taal (of tale) addisioneel tot sy of haar

huistaal aanleer. Hierdie taal vervang nie die huistaal nie, maar

word saam met die huistaal geleer. Dit is 'n additiewe meertalige

program; die huistaal word versterk en bevestig terwyl enige ander

taal wat aangeleer word as waardetoevoegend beskou word (bv.

alle addisionele tale, ook die leer-en-onderrigtaal, word saam met

die huistaal onderrig, maar vervang dit nie).

advertensie die advertering van 'n produk, gewoonlik op 'n oorredende en

emotiewe wyse

afgeleide woord (derivasie) 'n woord wat van 'n ander woord of van 'n wortel afgelei word; dit

word gewoonlik gevorm deur die byvoeging van 'n voorvoegsel of

agtervoegsel (bv. "feestelik" van "fees")

afkorting

die kort vorm van 'n woord wat gevorm word deur letters uit te laat

of slegs die eerste letter van elke woord te gebruik. Dit word

dikwels gebruik om tyd te bespaar (bv. mnr. vir meneer en CV vir

curriculum vitae)

afleiding iets wat jy onregstreeks kan uitvind uit wat jy reeds ken


Bladsy 62 van 84


agtervoegsel (suffiks) 'n letter of groep letters wat by die einde van 'n woord gevoeg word

om 'n ander woord te vorm

akademiese geletterdheid

het betrekking op die vaardighede wat die student nodig het om in

'n akademiese omgewing reg te kom, en sluit in die onderrig van:

inligtingsoektogte

die verwerking van inligting

inligting wat prestasie tot gevolg het

akroniem 'n afkorting wat as 'n woord uitgespreek kan word en wat gevorm

word uit die eerste letter of letters van 'n frase of naam (bv. Sako =

Suid-Afrikaanse Kwalifikasie-owerheid)

aktiewe luister om moeite te doen om kennis te neem van wat gesê word

analogie die vind van ooreenkomste tussen dinge wat gewoonlik as

verskillend beskou word

anekdote 'n vertelling van 'n kleinerige voorval of gebeurtenis vir die doel van

inligting, vermaak, humor, kwaadwilligheid of om karakter te

openbaar

animasie die tegniek om 'n reeks tekeninge te gebruik om die illusie van

beweging of lewe te skep

antiklimaks wanneer die verwagting van 'n belangrike hoogtepunt of oomblik

van opwinding nie vervul word nie of 'n letterkundige intrige skielik

verlore raak vanweë 'n komiese, omslagtige of sinlose gebeurtenis

antoniem 'n woord wat die teenoorgestelde betekenis het as 'n ander woord

(bv. gelukkig - ongelukkig)

assessering 'n deurlopende, gestruktureerde proses om op baie verskillende

wyses inligting oor 'n student se bevoegdheid in te samel

Assesseringstandaard 'n verklaring van die bewyse wat vereis word om te bepaal of die

student die uitkomste bereik het

bedoelde boodskap die boodskap wat die spreker of skrywer probeer oordra

bedrywende vorm die vorm van die werkwoord wanneer die subjek die persoon of

ding is wat bedrywig of doenig is

beeld 'n prent of visuele voorstelling van iets


Bladsy 63 van 84


beeldmateriaal 'n prent, kaart, stuk film, ens. wat gebruik word om 'n artikel of

praatjie makliker verstaanbaar of interessanter te maak

beeldspraak woorde, sinsdele en sinne wat beelde in die gedagte oproep

beklemtoon om nadruk te lê op 'n spesifieke lettergreep in 'n woord of op 'n

woord in 'n sin

beoordelingskale puntestelsels waar 'n kode (soos 1 tot 7) of 'n punt (soos 5/10 of

50%) in besonderhede omskryf word. Die besonderhede is net so

belangrik soos die gekodeerde punt. Tradisionele bepunting,

assessering en evaluering het meestal beoordelingskale sonder

besonderhede gebruik, soos reg of verkeerd, swak of goed, ens.

bepaal stel vas, vestig of besluit

beroeps- hou verband met die vaardighede en kennis wat 'n persoon nodig

het om sekere werk te doen

beskouing (oorsig of resensie) 'n persoonlike respons wat jou algemene mening oor bv. 'n film

toon

beskryf om 'n gedetailleerde weergawe of 'n verbale beeld in 'n logiese

volgorde of storievorm te skryf

bespreek om argumente vir en teen 'n standpunt aan te bied en tot 'n

gevolgtrekking te kom. Die argumente moet met gepaste bewyse

gestaaf word.

bespreking 'n gedetailleerde gesprek oor iets wat as belangrik beskou word

betuiging van goedgesindheid 'n woord of frase wat vriendelikheid of 'n goeie verhouding aandui,

gewoonlik aan die einde van 'n brief

beurtreëlingskonvensies die gebruike wat die vloei van 'n gesprek tussen mense reël, soos

om ander toe te laat om hul mening te gee, om iets weer te noem

om die betekenis toe te lig, om in te gryp om die aandag op iets

anders te vestig, om vir 'n verduideliking te vra, ens.

bevoordeling 'n neiging om een ding, gedagte, houding of persoon te steun bo 'n

ander, wat dit moeilik maak om 'n billike assessering te doen

bewys om deur beredenering of logika te staaf dat iets waar is. In

wiskunde en fisika het die woord "bewys" egter 'n baie spesifieke

betekenis.


Bladsy 64 van 84


blaailees om 'n teks baie vinnig te lees om 'n oorsig daarvan te kry (bv. om

die koerantopskrifte te lees om te weet wat die hoofnuusgebeure

is)

Bondig

duidelik of in 'n paar woorde uitgedruk

boomdiagram 'n diagram met lyne wat verder verdeel soos wat 'n mens na die

laer vlakke beweeg om die verwantskappe tussen mense,

prosesse, ens. aan te toon

breinkaart die voorstelling van 'n tema of onderwerp waarin sleutelwoorde of

-idees grafies georganiseer word

brief aan die pers 'n formele brief wat jou standpunt oor 'n kwessie uitdruk; dit bevat

sterk argumente wat daarop gerig is om lesers te oortuig om jou

standpunt te aanvaar

bronverwysing

(in skryfwerk) 'n nota ingesluit in 'n stuk skryfwerk wat aandui wat

die bron van die inligting is

brosjure 'n tydskriffie of boekie wat prente en inligting oor iets bevat

bysin 'n groep woorde wat 'n finiete werkwoord bevat

byskrif (ook opskrif of onderskrif) 'n titel of kommentaar bo- onder-, of langsaan 'n artikel, prent, foto,

ens.

byvoeglike naamwoord 'n woord wat 'n selfstandige naamwoord beskryf

bywoord gee meer inligting oor 'n werkwoord deur wyse, plek, tyd, graad of

frekwensie aan te dui

chronologiese orde gerangskik in die volgorde waarin dinge gebeur het

cliché 'n uitdrukking of idee wat so dikwels gebruik word dat dit sy

uitdrukkingskrag verloor het

curriculum vitae 'n omvattende, biografiese verklaring van 'n persoon se

persoonlike besonderhede, prestasies en aktiwiteite

debat 'n formele bespreking van 'n kwessie by 'n openbare byeenkoms,

met twee of meer sprekers wat opponerende standpunte huldig en

(dikwels) 'n stemmery daaroor

denotatiewe betekenis die letterlike of primêre betekenis van 'n woord


Bladsy 65 van 84


derde persoon 'n stel voornaamwoorde (hy, sy, hulle of dit) wat 'n skrywer of

spreker gebruik om na ander mense en dinge te verwys

diagrammaties voorstel om 'n grafiek, kaart of skets te maak – dit kry 'n onderskrif of, indien

nodig, 'n kort verduideliking

dialek 'n vorm van 'n taal wat deur 'n besondere gemeenskap aangepas

is. Dit verskil beduidend van ander vorme van dieselfde taal wat

woorde, strukture en/of uitspraak betref.

direkte rede die presiese woorde van die spreker wat deur aanhalingstekens

aangedui word

diskoersbevoegdheid kennis en vermoë om taal logies en samehangend te gebruik

diskursiewe skryfwerk vorder van een punt na 'n ander sonder 'n streng struktuur

dissiplinêre verhoor 'n formele vergadering om te besluit of iemand iets verkeerd

gedoen het en om enige optrede wat moet volg te bepaal

dokumentêr 'n film, radio- of televisieprogram wat feite oor iets verskaf

dramatiese ironie kom voor wanneer die gehoor, leser of kyker meer oor die situasie

en die gevolge daarvan weet as die karakters wat betrokke is. Dit

verhoog spanning, genot en gehoordeelname.

dubbelsinnigheid dubbele betekenis geskep deur die wyse waarop woorde gebruik

word. Wanneer dit nie doelbewus gedoen word nie, verberg dit

betekenis (bv. "Die pastei wat die man eet is lekker" of "Die pastoor

praat vandag oor die hel in die kerksaal").

DVD 'n digitale videoskyf waarop groot hoeveelhede inligting gestoor

kan word

eenparig in 'n stemmery waarin almal ten gunste is van die saak en niemand

daarteen stem nie

eenvoudige sin 'n sin wat een finiete werkwoord bevat en een gedagte uitdruk

eerste persoon voornaamwoorde (ek, ons) wat gebruik word wanneer iemand in 'n

gesprek of op skrif na hom-/haarself of na 'n groep waarvan hy of

sy deel is, verwys

emotiewe taal taal wat sterk gevoelens opwek


Bladsy 66 van 84


e-pos elektroniese versending van boodskappe, briewe, dokumente,

beelde en foto's

erkenning van bronne om die inligtingsbronne te noem wat gebruik is om 'n stuk skryfwerk

saam te stel

etiket formele reëls van korrekte of hoflike gedrag

eufemisme 'n matige of vae uitdrukking wat 'n gedagte vervang wat klaarblyklik

te kru of reguit is

evalueer om, gesteun deur die menings van sommige kundiges, 'n mening

te gee oor die waarheid of belangrikheid van 'n konsep. Voor- en

nadele word aangetoon.

faks 'n dokument wat via 'n telefoonnetwerk gestuur word, gewoonlik

van een faksmasjien na 'n ander, maar tans ook na/van rekenaars

of selfone; reëls is van toepassing ten opsigte van formate en

register, want dit is eerder 'n dokument as 'n e-posboodskap

feitelik dinge wat eerder waar as uitgedink is

figuurlik woorde en frases wat op 'n nieletterlike wyse gebruik word om die

verlangde effek te skep. Literêre tekste maak dikwels gebruik van

figuurlike taal (bv. vergelyking, personifikasie, metafoor).

foneme afsonderlike klanke van 'n taal

font die tipe en grootte van die letters wat vir skryf-, tik- of drukwerk

gebruik word (bv. 12pt [grootte] Times New Roman [fonttipe])

formaat die algemene rangskikking, plan of ontwerp van iets

formatiewe assessering assessering wat tydens die leerprogram plaasvind en waarin kort

leereenhede geassesseer word

formeel 'n styl wat toepaslik is vir amptelike of belangrike geleenthede

frase 'n groep woorde wat nie 'n finiete werkwoord bevat nie

funksionele geletterdheid die vlak van geletterdheid wat nodig is om in die klaskamer, die

werkplek en die wêreld daarbuite te funksioneer

gasspreker 'n persoon wat genooi word om by 'n geleentheid 'n toespraak te

lewer


Bladsy 67 van 84


gebaar 'n beweging van die gesig of liggaam wat betekenis kommunikeer

(bv. 'n knik van die kop om instemming aan te dui)

geletterdheid die vermoë om inligting vir 'n verskeidenheid van doeleindes en

kontekste te verwerk en te gebruik en vir verskeie doeleindes te

skryf; die vermoë om tekste te dekodeer om die omgewing te kan

verstaan

generies deel van, ingesluit in of tipies van 'n hele groep dinge

genre die tipes of kategorieë waarin tekste gegroepeer word

geslote vraag 'n vraag wat slegs 'n eenwoord-antwoord, soos ja/nee of waar/vals,

vereis

gestruktureerde leeromgewing 'n instaatstellende leeromgewing wat geskep word sodat leer en

onderrig kan geskied, bv. simulasie- en onderrigsentra en

rekenaarkamers

getuigskrif 'n formele skriftelike verklaring, gewoonlik deur 'n vorige

werkgewer, oor 'n persoon se vermoëns, hoedanighede en

karakter; (vir 'n nuwe pos) 'n brief geskryf deur iemand wat jou ken,

wat inligting gee oor jou karakter en vermoëns

gevolg die resultaat of impak van 'n optrede of toestand

gevolgtrekking die einde van 'n toespraak of stuk skryfwerk wat die besluit aandui

wat geneem is nadat al die verbandhoudende inligting in ag

geneem is

grafika produkte van die visuele en tegniese kunste (bv. tekening,

ontwerp)

grammatika taalreëls om die vorme van woorde te verander en hulle in sinne te

verbind

grondwet die reëls en regulasies wat die handelinge van 'n organisasie reël

hindernis vir kommunikasie iets wat kommunikasie verhinder of voorkom

hiperbool 'n opsetlike oordrywing (om iets op so 'n wyse te beskryf dat dit

baie groter lyk as wat dit werklik is, bv. "Hy't 'n halwe bees op sy

bord.")


Bladsy 68 van 84


hipotese 'n idee of 'n verduideliking van iets wat op 'n paar bekende feite

berus en wat nog as korrek bewys moet word

hipotetiese vraag berus op situasies of idees wat eerder uitgedink as werklik of waar

is

homofoon 'n woord wat soos 'n ander woord klink, maar anders gespel word

en 'n ander betekenis het, bv. lei (om leiding te gee) en ly (om

swaar te kry).

homoniem 'n woord wat soos 'n ander woord klink en gespel word, maar wat

'n ander betekenis het, bv. die werkwoord "vlei" (flikflooi of

mooipraatjies maak) en die selfstandige naamwoord "vlei" (moeras

of spruit)

hoofartikel 'n ontleding van en kommentaar op huidige gebeure om debat en

bespreking uit te lok

huistaal die eerste taal wat kinders tuis deur uitlewing verwerf; die taal

waarin hulle leer dink

hulpwerkwoord 'n werkwoord wat saam met 'n ander werkwoord gebruik word om

moontlikheid, toestemming, bedoeling, ens. uit te druk, bv. kan,

mag, wil

idioom 'n groep woorde wat 'n ander betekenis het as die individuele

woorde, bv. "'n wit olifant" (iets wat nie gebruik word nie)

illustrasie 'n tekening in 'n boek, tydskrif, ens. wat gebruik word om iets te

verduidelik deur 'n visuele voorstelling daarvan te bied

illustreer om iets toe te lig deur voorbeelde, vergelykings of analogie

impliseer die betekenis word deur die teks gesuggereer, maar nie regstreeks

gestel nie

implisiet om iets nie uitdruklik of reguit te sê nie, maar in die teks te impliseer

of te suggereer

in hooftrekke beskryf om 'n algemene opsomming te gee. Dit moet 'n reeks

hoofgedagtes bevat wat deur sekondêre feite gesteun word. Wys

die organisasie van die idee.

in verband bring om die verband tussen dinge aan te toon; om te sê hoe een ding

tot 'n ander lei of soos 'n ander is


Bladsy 69 van 84


indirekte rede die presiese woorde van die spreker word nie gebruik nie maar

deur 'n ander individu meegedeel; omsetting in direkte of indirekte

rede vereis baie veranderinge

informeel ontspanne en vriendelik; volg nie enige streng reëls ten opsigte van

gedrag of optrede nie

inisieer 'n aanvang laat neem (bv. om 'n gesprek te begin)

inklusiwiteit die beginsel dat onderwys vir alle studente, wat hul leerstyl,

agtergrond en vermoëns ook al is, toeganklik moet wees

inligtingtekste het betrekking op tekste soos resepte, handleidings, handboeke,

artikels, webtuistes, verslae, hoofartikels, koerantrubrieke en

resensies

innuendo iets onaangenaams wat eerder gesuggereer as regstreeks gesê

word

internet (ook Internet) 'n internasionale rekenaarnetwerk wat ander netwerke en

rekenaars verbind

interpunksie (ook punktuasie) leestekens wat 'n teks makliker leesbaar of verstaanbaar maak

intonasie die toonhoogtekurwe of melodie van 'n uiting wat kenmerkend is

van grammatikastrukture soos sinne of sinsdele

ironie 'n stelling of situasie met 'n onderliggende betekenis wat anders is

as sy letterlike of oppervlakkige betekenis

jargon die besondere terme of uitdrukkings wat in 'n ambag of beroep of

deur 'n spesifieke groep gebruik word (rekenaargebruikers praat

bv. van "CPU" en "RAM"). Wanneer jargon gebruik word om

luisteraars of lesers uit te sluit uit 'n gesprek, is dit potensieel

kwetsend of selfs nadelig.

karikatuur 'n oordrewe karaktertekening (skriftelik of visueel) wat verkry word

deur met persoonlikheidstrekke of voorkoms die spot te dryf

kennisgewing 'n stuk papier wat op 'n openbare plek skriftelike of gedrukte

inligting gee

kennisgewing (vergadering) 'n kennisgewing dat 'n vergadering gehou gaan word


Bladsy 70 van 84


kleinadvertensie kort advertensies wat ooreenkomstig die onderwerp in groepe

gerangskik word, en wat geplaas word deur individue of besighede

wat iets wil koop of verkoop, werk wil aanbied of vind, ens.

kleredragkode reëls oor watter klere mense werk toe mag aantrek

klimaks die opwindendste, doeltreffendste en belangrikste deel van die

storie. Dit geskied nie noodwendig aan die einde nie.

koerantrubriek 'n deel van 'n koerant wat gereeld verskyn en oor 'n spesifieke

onderwerp handel

kognitiewe veeleisendheid het betrekking op die moeilikheidsgraad van 'n taak

koherensie (ook samehangendheid)

verwys na 'n logiese en sinvolle antwoord in 'n gesprek, asook na

die vermoë om gedagtes in 'n paragraaf te verbind

kohesie verwys na taal wat vloei en op 'n goed gestruktureerde wyse

verbind is

kommunikasie die handeling om gedagtes of gevoelens uit te druk of inligting aan

mense te gee

kommunikasiekanaal 'n metode of stelsel wat deur mense gebruik word om inligting te

kry of mee te deel

kommunikatiewe taalonderrig

'n benadering tot taalonderrig wat uit die volgende bestaan:

toegespits op toepaslikheid (betekenis en vorm)

vlotheid en akkuraatheid

kommunikasietake wat deur taalgebruik afgehandel word

toegespits op die inisiatief en interaksie van studente

sensitiwiteit vir individuele verskille

'n bewustheid van taalvariasie (nie net een soort Afrikaans,

maar variasies)

kommunikatiewe vaardigheid het betrekking op die onbewuste kennis wat nodig is om 'n taal te

ken

kompakskyf/CD 'n skyfie waarop klank of data opgeneem kan word


Bladsy 71 van 84


komplekse sin

'n sin met een hoofsin (hoofgedagte) en een of meer bysinne wat

meer inligting gee; hulle word deur neweskikkende voegwoorde

verbind

konflik die stryd wat tussen karakters of tussen individue en hul

lotsbestemming of omstandighede ontstaan. In die literatuur kan

konflik ook ontstaan in 'n karakter se eie gedagtes vanweë

opponerende begeertes of waardes.

konflikoplossing die proses om in 'n situasie van ernstige onenigheid tussen twee

of meer partye 'n oplossing of aanvaarbare kompromis te vind

konkord sien "werkwoordooreenstemming"

konnotatiewe betekenis beide die positiewe en negatiewe assosiasies wat 'n woord deur

gebruik versamel, wat verder strek as die letterlike (primêre)

betekenis

konsep 'n onafgeronde, skriftelike weergawe van iets wat nog nie in sy

finale vorm is nie

konteks 'n teks word altyd binne konteks gebruik en geproduseer. Die

konteks sluit in die breë en die onmiddellike situasie, ook aspekte

soos die maatskaplike, kulturele en politieke agtergrond; die term

het ook betrekking op dit wat 'n woord of teks voorafgaan of daarop

volg, en wat vir die betekenis daarvan belangrik is.

kontrolelys

'n lys wat vir die student aandui wat gedoen moet word. Dit bestaan

uit kort verklarings wat die verwagte prestasie in 'n besondere taak

beskryf. Die verklarings op die kontrolelys kan afgemerk word

wanneer die student die kriterium voldoende bereik het. Kontrole-

en taaklyste is nuttig vir portuur- of groepassesseringsaktiwiteite.

konvensies aanvaarde praktyke of reëls in taalgebruik. Sommige konvensies

(soos grammatikareëls, interpunksie, lettertipes en hoofletters)

help om betekenis oor te dra; sommige help met die aanbieding

van inhoud (bv. inhoudsopgawe, algemene uitleg, opskrifte,

voetnote, diagramme, byskrifte, lyste, prente en bladwyser); en


Bladsy 72 van 84


ander weerspieël 'n taalpatroon wat formuleagtig geword het (bv.

'n groet en geselsery).

kreatiewe denke om vindingryk en op ongewone wyses oor idees en situasies na te

dink om hulle beter te verstaan en op 'n nuwe en konstruktiewe

manier daarop te reageer. Op alle vakgebiede dink studente

kreatief wanneer hulle 'n konsep of produk uitdink en vir hulself

voorstel, of dit wysig of verbeter.

kritiese bewustheid die ontleding van die konstruksie van betekenis, met begrip van die

magsverhoudinge binne 'n taal en tussen tale. Dit bemagtig die

student om manipulering te weerstaan en taal sensitief te gebruik.

kritiese geletterdheid

dit het betrekking op kritiese taalbewustheid, en is toegespits op

die verhouding tussen taal en mag, bv. hoe 'n teks gestruktureer is

en hoe die woorde wat in die teks gebruik word die belange van

sommige (en nie almal nie) dien

kritiese reaksie die gebruik van 'n kritiese taalbewustheid om magsverhoudinge,

soos wat dit in tekste verteenwoordig word, te ontleed

kritiseer om jou oordeel oor of beredeneerde beskouing van iets te gee deur

die swak en sterk punte daarvan aan te dui. Dit is egter nie nodig

om aanvallend te wees nie.

kwalifikasie 'n studiekursus wat suksesvol afgehandel is

kworum die minimum getal mense wat 'n vergadering moet bywoon om die

vergadering (volgens die grondwet) wettig te maak

Leeruitkoms

'n uiteensetting van die Vakuitkomste in eenhede van vaardigheid

en eenhede van kennis, tesame met die waardes en houdings wat

tydens leer gedemonstreer moet word

lektormodel

het betrekking op die rol van die lektor om die tipe denke en die

ontwikkeling daarvan wat studente tydens 'n aktiwiteit moet toon,

te demonstreer

lektorsteun

die steun wat die lektor aan studente gee om die suksesvolle

afhandeling van 'n taak wat hulle dalk nog nie op hulle eie kan

vermag nie, te fasiliteer

letterlik die eenvoudigste, mees direkte, betekenis wat aan woorde

toegeskryf kan word


Bladsy 73 van 84


lewer kommentaar op… om die betekenis daarvan so volledig moontlik te bespreek, te

beoordeel of te verduidelik

lidwoord 'n woord soos "die", "sommige" of "elke" wat met 'n selfstandige

naamwoord verbind word om aan te toon hoe laasgenoemde

gebruik word

liggaamshouding die posisie van die liggaam wanneer 'n mens sit of staan

liggaamstaal kommunikasie van gedagtes of gevoelens deur die manier waarop

die persoon sy liggaam plaas of beweeg

logiese volgorde 'n manier om iets te verduidelik of te beskryf wanneer gedagtes of

feite op ander gedagtes of feite berus

logo 'n gedrukte ontwerp of simbool wat 'n maatskappy of 'n organisasie

as 'n spesiale teken gebruik

lydende vorm die voorwerp (objek) van 'n sin word die onderwerp (subjek); die

handeling is dan gerig op daardie iets of iemand wat die onderwerp

geword het

lys (om te lys) om 'n lys te maak van woorde, sinne of kommentaar

malapropisme die verkeerde en deurmekaar gebruik van lang woorde om indruk

te maak. Hoewel hierdie woorde amper reg klink, word hulle

verkeerd genoeg gebruik om humor te skep.

manipulatiewe taal taal wat daarop gerig is om 'n onbillike voordeel te verkry of 'n

invloed op ander uit te oefen

mediateks

tekste uit koerante en tydskrifte; radio- en televisietekste;

advertensies; advertensieborde en plakkate

meedeel om iets wat jy ervaar het vir iemand te vertel

memorandum 'n kort skriftelike verslag met inligting oor 'n spesifieke saak wat vir

'n persoon of groep persone opgestel word

mening berus op die subjektiewe of emosionele gesigspunte van die

skrywer of spreker

metafoor die gebruik van een ding om 'n ander ding met soortgelyke

eienskappe te beskryf, bv. "die skip van die woestyn" (kameel) of

"hy is 'n slang"


Bladsy 74 van 84


metakognisie duidelike kennis van die taal en nie net die toepassing van

taalkonvensies nie

metataal die taal wat gebruik word om van 'n taal te praat. Dit sluit

terminologie in soos "konteks", "styl", "intrige" en "dialoog".

modus die metode, wyse of manier waarop iets aangebied word; 'n wyse

van kommunikasie, bv. die skriftelike modus, die gesproke of

mondelinge modus en die visuele modus (wat grafiese vorme soos

grafieke insluit). Inligting kan van een modus in 'n ander omgesit

word (bv. om 'n grafiek in 'n paragraaf om te sit).

mosie van dank 'n kort formele toespraak waarin jy iemand of iets bedank en ander

mense vra om hulle saam met jou te bedank

motiveer regverdig jou antwoord of gee redes daarvoor

multimedia 'n geïntegreerde verskeidenheid van modusse wat skriftelike

tekste, visuele materiaal, klank, video en so meer kan insluit

multimodaal

het betrekking op tekste wat saamgestel word uit 'n kombinasie van

visuele, oudio- en oudiovisuele insette, bv. 'n

televisienuusuitsending wat skriftelike woorde, beeldmateriaal,

uitleg en klank insluit

narratief 'n mondelinge of skriftelike relaas van verbandhoudende gebeure

in die volgorde waarin dit plaasgevind het

narratiewe stem die stem van die persoon wat die verhaal vertel ['n onderskeiding

kan byvoorbeeld gemaak word tussen die eerstepersoonsnarratief

waarin die "ek" (dikwels 'n karakter in die verhaal) die verteller is of

'n derdepersoonsnarratief waarin die verteller na die karakters

verwys as "hy", "sy" of "hulle"]

nasienskema of rubriek 'n hiërargie van kriteria (beoordelingsvlakke) met teikenstandaarde

wat die minimumvlak van aanvaarbare prestasie of bereiking van

elke kriterium beskryf. Die gebruik van nasienskemas of rubrieke

is 'n ander metode van assessering en kan nie met toetse vergelyk

word nie. Elke kriterium wat in die rubriek beskryf word, word


Bladsy 75 van 84


afsonderlik geassesseer. Twee tipes rubrieke, naamlik holistiese

en analitiese rubrieke, word hoofsaaklik gebruik.

naspeur om die vordering of geskiedenis van die onderwerp te volg

navorsing die noukeurige bestudering van 'n onderwerp, veral om nuwe feite

of inligting daaroor te ontdek

neutraal om nie enige party by 'n geskil te steun of help nie

nieverbaal gesproke taal word nie gebruik nie

noem om die hoofpunte bondig te beskryf; gebruik kort, duidelike sinne

en laat alle besonderhede of voorbeelde weg

notule 'n opsomming of weergawe van alles wat op 'n formele vergadering

gesê of besluit is

nuwe sake 'n lys van sake wat op 'n vergadering bespreek moet word, met

ander woorde: die rede vir die hou van die vergadering

objektiwiteit kies nie kant nie, is regverdig en nie bevooroordeeld nie en word

nie deur persoonlike gevoelens beïnvloed nie

oksimoron 'n kombinasie van woorde met teenstrydige betekenis wat

doelbewus vir effek gebruik word; dit word dikwels gevorm deur 'n

byvoeglike naamwoord te gebruik om 'n selfstandige naamwoord

met 'n teenstrydige betekenis te bepaal (bv. "ope geheim")

omgangstaal taal wat tuishoort by gewone of bekende gesprekvoering, maar wat

nie in formele taal gebruik word nie

omsendskrywe 'n gedrukte brief, kennisgewing of advertensie wat gelyktydig aan

'n groot getal mense gestuur word

omskryf om die formele betekenis van 'n term te gee deur dit van

verbandhoudende terme te onderskei. Die gememoriseerde

omskrywing moet dikwels gegee word.

onderbeklemtoning om iets eerder op 'n getemperde manier te stel as om die ware of

volle feite te gee, gewoonlik vir nadruk

onderbreek om iets te sê of te doen wat iemand laat ophou praat of doen

onderhandeling 'n amptelike bespreking tussen mense wat poog om tot 'n

ooreenkoms te kom


Bladsy 76 van 84


onderhoud 'n formele ontmoeting waartydens vrae aan 'n persoon gestel word

ondersoek 'n noukeurige ondersoek na die feite van 'n situasie, gebeurtenis,

misdryf, ens.

onderwerp (van 'n sin) reflekteer oor wie of waaroor gepraat word

onderwerpsin dikwels die eerste sin van die paragraaf wat die paragraaf opsom

of die hoofgedagte bevat

ontkenningsvorm 'n sin wat 'n woord bevat soos "nee", "nooit", "nie", ens.

ontleed om uit te vind wat die hoofgedagtes is, hoe hulle met mekaar

verband hou en hoekom hulle belangrik is

ontvanger 'n persoon wat iets ontvang

oopeindevraag 'n vraag waarvan die antwoord geen beperkinge het nie

oorbodigheid die gebruik van woorde, sinsdele en sinne wat sonder verlies aan

betekenis weggelaat kan word

oordra om gedagtes of gevoelens aan iemand bekend te maak

oorreed of oortuig om iemand iets te laat doen deur aan hom/haar 'n goeie rede te

gee om dit te doen

oorsaak dit wat aanleiding gegee het tot 'n optrede of toestand

oorsig gee om 'n opname of 'n opsomming te gee waarin die belangrikste dele

oorweeg word en waarin, indien nodig, kritiek gelewer word

ophelder om iets duideliker te stel of makliker te maak om te verstaan

opponent/opponering die mense met wie jy meeding of die handeling om sterk van

iemand of iets te verskil

opsomming 'n kort, bondige weergawe van die hoofgedagtes

opvallend onmiddellik opmerklik

oudiovisueel die gebruik van beide klank en beelde

outentieke tekste tekste met 'n praktiese funksie wat nie letterkundig is nie (bv.

tydskrif- en koerantartikels, radio- en TV-opnames, advertensies,

produketikette, reisbrosjures, staatsdiensvorms, voorbeelde van

regte briewe)


Bladsy 77 van 84


pamflet 'n baie dun boekie wat inligting oor iets gee

paneelbespreking 'n groep mense wat 'n onderwerp van belang bespreek

paradoks 'n stelling wat skynbaar 'n teenstrydigheid is of klaarblyklik onlogies

is; agter (verberg deur) die oppervlakkige teenstrydigheid lê logika

of rede

parafraseer om 'n idee of teks in jou eie woorde weer te gee

paragraaf 'n aantal sinne wat handel met een idee of tema; bestaan uit 'n

onderwerpsin en stawende besonderhede

paroniem twee of meer woorde wat 'n stam gemeen het, bv. moraal/moreel

(paronieme uit woorde van vreemde herkoms)

personifikasie om menslike eienskappe aan niemenslike dinge te gee

plakkaat 'n groot kennisgewing, dikwels met 'n prent daarop, wat in 'n

openbare plek geplaas word

politieke korrektheid vermyding van taal en gedrag wat spesifieke groepe mense kan

aanstoot gee

PowerPoint-aanbieding 'n mondelinge aanbieding wat skyfies insluit wat geskep is deur

Microsoft PowerPoint as 'n visuele multimediahulpmiddel te

gebruik

précis 'n kort weergawe van 'n toespraak of 'n stuk skryfwerk, wat die

hoofpunte of -gedagtes gee

predikaat die res van die sin wanneer die subjek (onderwerp) verwyder word

proeflees om 'n stuk skryfwerk te lees en te korrigeer

prosedure wys hoe iets stapsgewys gedoen word

prosedure-interaksie interaksies wat in spesifieke situasies plaasvind en 'n

voorgeskrewe formaat volg, bv. werkonderhoude,

paneelbesprekings, debatte, dissiplinêre onderhoude, ens.

redigering die skryf en herskryf van 'n teks, ook die regstelling van

grammatikagebruik, interpunksie en spelfoute, en die nasien van

die koherensie van idees en die kohesie van strukture. In die media

behels redigering die samestelling, keuring en uitleg van tekste.


Bladsy 78 van 84


referent iemand wat instem om vir jou 'n getuigskrif te skryf

register die gebruik van ander woorde en 'n ander styl, grammatika,

toonhoogte en toon vir 'n ander konteks of situasie (amptelike

dokumente word byvoorbeeld in 'n formele register geskryf terwyl

vriendskaplike briewe gewoonlik in 'n informele register geskryf

word)

regsdokument 'n dokument wat 'n kontraktuele verhouding meld of een of ander

reg verleen, ook amptelike dokument

regverdig (motiveer) om 'n stelling te maak oor hoekom jy glo iets so is; om die redes vir

jou stelling of gevolgtrekking te gee

resenseer om jou mening te gee oor 'n stel idees, ens.

resensie skriftelike kommentaar op 'n stel idees, kuns, ens.

respons 'n mondelinge of skriftelike antwoord

retoriese middel 'n middel soos 'n verposing of herhaling wat deur 'n spreker of

skrywer gebruik word om doeltreffend te oorreed of te oortuig

retoriese vraag 'n vraag wat nie beantwoord moet word nie maar vir nadruk of

dramatiese effek gevra word, bv. "Weet jy hoe gelukkig jy is?"

RSVP word op uitnodigings aangebring en beteken "antwoord asseblief"

(Frans: répondez s'il vous plaît)

saamgestelde sin bevat twee of meer finiete werkwoorde; kan uit twee of meer

eenvoudige sinne bestaan wat deur neweskikkende voegwoorde

verbind word

sake uit notule (op 'n sakelys) die lys van probleme of vrae oorgedra van 'n vorige

vergadering wat bespreek moet word

sakelys 'n lys van sake wat op 'n vergadering bespreek word

sarkasme 'n ironiese uitdrukking wat onvriendelik of aanstootlik is, wat

gebruik word om met ander die spot te dryf

satire die gebruik van spot, sarkasme en ironie om kritiese kommentaar

op die samelewing te lewer

sekondeer ondersteun – 'n mosie wat voorgestel word moet deur 'n ander

persoon gesteun (gesekondeer) word


Bladsy 79 van 84


sekretaris (vergadering) iemand wat met die briewe handel, rekords hou en sakereëlings

tref

selfstandige naamwoord 'n woord wat benoem

sienswyse die perspektief van 'n karakter met betrekking tot kwessies

simbool iets wat staan vir iets anders of iets anders verteenwoordig

sin 'n groep woorde wat 'n volledige gedagte uitdruk

sinoniem 'n woord wat dieselfde of amper dieselfde betekenis het as 'n ander

woord in dieselfde taal

sinspeling iets gesê of geskryf wat onregstreeks na 'n ander persoon of subjek

verwys

sintaks die manier waarop woorde gerangskik word om samehangende

grammatikale strukture te vorm

sintese die saamvoeging van gedagtes uit 'n verskeidenheid van bronne;

'n duidelike opsomming van hierdie gekombineerde gedagtes

slagspreuk 'n woord of frase wat maklik onthou word, wat in advertensies

gebruik word om mense se aandag te trek of om vinnig 'n idee te

suggereer

sleng informele taal wat dikwels deur 'n groep mense gebruik word, bv.

tieners wat terme gebruik soos "cool" en "hoesit". Die verskil tussen

omgangstaal en sleng is dat sleng nog nie in hoflike en formele

gesprekke aanvaar word nie, terwyl spreektaaluitdrukkings (bv.

"Gesondheid!") aanvaar word.

sosiolinguistiese vaardigheid die kennis en vermoë om taal toepaslik te gebruik, bv. om die

korrekte sosiale reëls, styl en register te gebruik

spesifikasies 'n beskrywing in besonderhede van hoe iets ontwerp of gemaak

word of ontwerp en gemaak moet word

spotprent 'n amusante tekening in 'n koerant of tydskrif, dikwels met satire as

bedoeling

spreekwoord 'n welbekende frase of sin wat raad gee of 'n algemene waarheid

weergee

staaf steun jou antwoord met feite, redes of menings


Bladsy 80 van 84


stel teenoor om in ag te neem hoe dinge verskil

stem die outeur se rol of karakter: wie hy/sy is. Wanneer 'n mens lees of

kyk, kry 'n mens 'n indruk van die outeur en sy/haar bedoelings.

stembuiging om jou stemtoon (hoog of laag) te verander terwyl jy praat

stemming (toon) atmosfeer of emosie in skriftelike tekste; dit wys die gevoelens of

die ingesteldheid van die karakters; dit het ook betrekking op die

atmosfeer wat deur visuele, oudio- of multimediatekste geskep

word

stereotipe 'n bepaalde (en dikwels bevooroordeelde) standpunt ('n

verwagting) oor watter rol 'n spesifieke persoon behoort te vervul

strategie 'n sekere prosedure wat gebruik word om 'n probleem aan te pak

strategiese vaardigheid het betrekking op die student se vermoë om die taal en

vaardighede te gebruik wat hy of sy moet besit om doeltreffend te

kan kommunikeer, bv. om te parafraseer of om 'n verduideliking te

vra

strokiesprent 'n volgreeks van tekeninge, gerangskik in onderling

verbandhoudende panele, wat dikwels 'n humoristiese storie

weerspieël en wat in koerante geplaas word

strooibiljet 'n kleinerige vel papier wat 'n produk of gebeurtenis adverteer en

wat aan 'n groot getal mense gegee word

styl die korrekte gebruik van taal

subjektiwiteit 'n eensydige sienswyse, persoonlik en bevooroordeeld

summatiewe assessering vind plaas aan die einde van meer as een leereenheid. Dit gee 'n

opsomming of 'n algemene beeld van studente se bevoegdheid op

'n spesifieke tydstip in die leerproses

taalkundige vaardigheid dit het betrekking op die grammatikale bemeestering van die

taalkode, d.i. die kennis en vaardighede wat nodig is om die

betekenis te begryp en dit akkuraat uit te druk


Bladsy 81 van 84


taalvariasies taalvariasies word gevind waar kleiner aanpassings ten opsigte

van woordeskat, strukture en/of uitspraak gemaak word; verskille

kan voorkom van een streek of land tot 'n ander

teikengroep die bedoelde leser(s), luisteraar(s) of kyker(s) van 'n besondere

teks. In die beplanning van 'n stuk skryfwerk moet die sprekers of

skrywers die doel en teikengroep in ag neem om 'n toepaslike

skryfformaat te kies.

teks het betrekking op enige skriftelike, mondelinge of visuele vorm van

kommunikasie

tekskenmerk

het betrekking op die soort taal en taalkenmerke wat in 'n teks

gevind word, soos die lydende en bedrywende vorm en die

gebruike daarvan, die gebruik van emotiewe woorde, retoriese

middels, oorredingstegnieke, ens.

tema die sentrale gedagte of gedagtes in tekste; 'n teks kan verskeie

temas bevat en die temas is nie noodwendig duidelik of

vanselfsprekend nie

tempo die spoed waarteen iets beweeg

terminologie 'n stel tegniese woorde of uitdrukkings wat in 'n spesifieke vak

gebruik word

terugvoering

het betrekking op kommentaar wat lektore en porture op 'n student

se prestasie lewer

Positiewe terugvoering

lig studente in oor waar en hoe hulle dinge goed gedoen

het

moet ten opsigte van mondelinge uitsette onmiddellik

gegee word

moet in daaropvolgende konsepte van skriftelike uitsette

opgeneem word

Korrektiewe terugvoering

help studente om te verstaan waar en hoe hulle gefouteer

het

moet met aanmoediging gepaard gaan

moet spesifiek wees


Bladsy 82 van 84


moet lei tot 'n geleentheid waar studente korrektiewe

terugvoering kan inkorporeer

tesourus 'n boek waarin woorde met dieselfde betekenis in groepe

gerangskik word; dit word gebruik om sinonieme en antonieme vir

spesifieke woorde te vind

toekomende tyd die vorm van 'n werkwoord wat aandui wat ná die teenwoordige tyd

gebeur

toepaslik nou verwant aan die onderwerp wat jy bespreek

toepaslikheid indien taal toepaslik is, is dit gepas ingevolge die konteks waarin

dit gebruik word (bv. die groet "Goeiemôre, mnr. Jones!" is

toepaslik in 'n formele werksituasie terwyl "Hêi, Jo!" gepas sou

wees tussen vriende)

toon die toonkleur/timbre van die stem wat die emosionele boodskap

van 'n teks oordra. In 'n skriftelike teks word dit deur woorde bereik.

In film kan toon deur musiek of die opset (omgewing) geskep word.

toonhoogte hoe hoog of laag 'n klank is

transaksionele skryfwerk funksionele skryfwerk (bv. briewe, notules, verslae, fakse)

trappe van vergelyking trappe van vergelyking soos gevind by byvoeglike naamwoorde en

bywoorde, is stellende, vergrotende en oortreffende trap (bv. lank

[stellende], langer [vergrotende], langste [oortreffende trap])

tyd (teenswoordige, verlede of toekomende tyd)

die vorme van 'n werkwoord wat gebruik word om tyd aan te dui

tydlyn 'n horisontale lyn wat gebruik word om tyd voor te stel, met die

verlede tyd na links en die toekomende tyd na regs

uitdruklik die duidelike of ondubbelsinnige uitspreek van 'n mening

uitgebreide lees het betrekking op lees, hoofsaaklik vir genot, oor lang tydperke en

kan 'n aktiwiteit insluit soos 'n boekoorsig om studente se begrip te

kontroleer

uitleg die manier waarop die dele van iets gerangskik is

Vakuitkoms

die resultate van die leerproses – studente moet die uitkomste kan

demonstreer en toepas

verbatim woord vir woord; 'n persoon se presiese woorde


Bladsy 83 van 84


verduideliking 'n rede wat vir iets gegee word

vergadering wanneer mense bymekaar kom om iets te bespreek of daaroor te

besluit

vergelyk om die manier waarop dinge ooreenkom te beoordeel

verlede tyd die vorm van die werkwoord wat gebruik word om handelinge van

die verlede te beskryf

verslag 'n feitelike opsomming in formele, saaklike taal geskryf, en

gewoonlik op versoek

verstaanbare inset het betrekking op 'n inset wat net-net moeilik genoeg is sodat

studente moet fokus en konsentreer om 'n teks te begryp

vertolk om die betekenis te gee deur voorbeelde en persoonlike

kommentaar te gebruik ten einde iets duidelik te stel

visuele hulpmiddel 'n prent, video, ens. wat in onderrig gebruik word om mense te help

om iets te leer of te begryp

visuele tekste visuele beelde waarna gekyk kan word en wat boodskappe oordra

(bv. filmbeelde, foto's, rekenaargrafika, spotprente, modelle,

tekeninge en skilderye)

visuele voorstellings het betrekking op belangrike visuele voorstellings, soos tydlyne,

tabelle, breinkaarte en vloeidiagramme, wat gebruik kan word om

aan te toon hoe 'n teks saamgestel is

vloeidiagram 'n diagram wat die verskillende stadia van 'n komplekse aktiwiteit

toon

vlotheid die woord vlot of vloeiend suggereer 'n koherensie en kohesie wat

aan taal die kenmerk gee dat dit natuurlik is, maklik is om te

gebruik en maklik is om te vertolk

vluglees om vinnig na 'n teks te kyk om spesifieke inligting te vind (bv. om

vinnig 'n naam en nommer in 'n telefoongids op te soek)

voegwoord 'n woord wat gebruik word om twee bysinne, woorde, sinsdele of

sinne te verbind

voornaamwoord 'n woord wat die plek inneem van 'n selfstandige naamwoord


Bladsy 84 van 84


vooroordeel onverdraagsaamheid teenoor of 'n vooropgesette mening oor 'n

individu, 'n groep, idee of saak

voorsetsel woorde wat twee woorde of sinsdele in verband bring, bv. op, agter

voorsitter die persoon in beheer van 'n vergadering wat vir mense sê

wanneer hulle mag praat

voorstel 'n formele voorstel of plan

voorstel (vergadering) 'n formele voorstel wat by 'n vergadering bespreek word en

waaroor gestem of besluit moet word

voorvoegsel 'n letter of groep letters wat by die begin van 'n woord gevoeg word

om die betekenis daarvan te verander

voorwaardelike sin of bysin 'n sin of bysin wat begin met "as" of "tensy", wat 'n voorwaarde

uitdruk

webtuiste

'n blad, aan die Internet gekoppel, waarop 'n maatskappy, 'n

organisasie of individu inligting plaas

weerlê om te sê of te bewys dat 'n stelling of kommentaar onwaar is

werkwoord 'n doen- of aksiewoord

werkwoordooreenstemming die subjek en die werkwoord moet (in Engels en sommige

Afrikatale) ooreenstem wat getal en persoon betref

woordaanvalsvaardighede strategieë wat gebruik word wanneer 'n onbekende woord gelees

word (bv. om die woord in lettergrepe op te breek of deur na die

betekenis van die voor- en agtervoegsels te kyk)

woordeskat al die woorde wat 'n persoon ken of gebruik

woordspeling 'n spel met woorde wat identies of soortgelyk is wat klank of

betekenis betref, om humor te skep (bv. "Koppige Eskom-hoof hou

kop")

wortel (stamwoord) bevat die hoofbetekenis van die woord, en is die woord waaruit

ander woorde gevorm word, bv. stap is die wortel of stamwoord vir

gestap, omstap, stapper, stappie, aanstap, stappe, stappery,

stapsgewys en stapsgewyse

wysiging (vergadering) wysiging van die sakelys of notule

vakriglyne - dhet.gov.za certificates nqf level 3/nc(vocational... · 17_03_2014 bladsy 2 van 87...

Documents