van de europese unie - european court of auditors · europese unie. ii. wij zijn verplicht...

28
Publicatieblad C 22 van de Europese Unie Mededelingen en bekendmakingen Uitgave in de Nederlandse taal 63e jaargang 22 januari 2020 Inhoud IV Informatie INFORMATIE AFKOMSTIG VAN DE INSTELLINGEN, ORGANEN EN INSTANTIES VAN DE EUROPESE UNIE Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad 2020/C 22/01 Verslag (uitgebracht krachtens artikel 92, lid 4, van Verordening (EU) nr. 806/2014) betreffende eventuele gerelateerde verplichtingen die voortvloeien uit de verrichting door de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad, de Raad of de Commissie van hun taken op grond van deze verordening voor het begrotingsjaar 2018 vergezeld van de antwoorden van de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad, de Commissie en de Raad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 NL

Upload: others

Post on 13-Oct-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

Publicatieblad C 22van de Europese Unie

Mededelingen en bekendmakingenUitgavein de Nederlandse taal

63e jaargang

22 januari 2020

Inhoud

IV Informatie

INFORMATIE AFKOMSTIG VAN DE INSTELLINGEN, ORGANEN EN INSTANTIES VAN DE EUROPESE UNIE

Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad

2020/C 22/01 Verslag (uitgebracht krachtens artikel 92, lid 4, van Verordening (EU) nr. 806/2014) betreffende eventuele gerelateerde verplichtingen die voortvloeien uit de verrichting door de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad, de Raad of de Commissie van hun taken op grond van deze verordening voor het begrotingsjaar 2018 vergezeld van de antwoorden van de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad, de Commissie en de Raad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

NL

Page 2: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,
Page 3: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

22.1.2020 Publicatieblad van de Europese Unie C 22/1NL

IV

(Informatie)

INFORMATIE AFKOMSTIG VAN DE INSTELLINGEN, ORGANEN EN INSTANTIES VAN DE EUROPESE UNIE

GEMEENSCHAPPELIJKE AFWIKKELINGSRAAD

Verslag (uitgebracht krachtens artikel 92, lid 4, van Verordening (EU) nr. 806/2014) betreffende eventuele gerelateerde verplichtingen die voortvloeien uit de verrichting door de Gemeenschappelijke Afwikkeling-sraad, de Raad of de Commissie van hun taken op grond van deze verordening voor het begrotingsjaar 2018 vergezeld van de antwoorden van de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad, de Commissie en de

Raad

(2020/C 22/01)

Over het verslag:

Het gemeenschappelijk afwikkelingsmechanisme is het EU-systeem voor het beheer van de afwikkeling van falende banken in de eurozone, waarbij de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad (GAR) de centrale speler is. De Commissie en de Raad zijn ook belangrijke spelers. De GAR ziet toe op het gemeenschappelijk afwikkelingsfonds (GAF), waarop een beroep kan worden gedaan bij de afwikkeling van banken. De ERK moet jaarlijks verslag uitbrengen over gerelateerde verplichtingen.

Tot dusver is er geen beroep gedaan op het GAF, maar er zijn een groot aantal juridische aanvechtingen van een eerste afwikkeling en andere besluiten, alsook van vooraf te betalen bijdragen aan het GAF. Voor het begrotingsjaar 2018 heeft de GAR verslag uitgebracht over gerelateerde verplichtingen met betrekking tot juridische aanvechtingen van vooraf te betalen bijdragen, maar niet met betrekking tot een afwikkelingsbesluit. We troffen geen bewijs aan dat in strijd is met de beoordeling van de GAR, maar we doen wel twee aanbevelingen met betrekking tot de verslaglegging door de GAR over gerelateerde verplichtingen.

Page 4: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

Publicatieblad van de Europese UnieC 22/2 NL 22.1.2020

INHOUD

Paragraaf Bladzijde

Samenvatting I.-XII. 3

Acroniemen en afkortingen 5

Inleiding 1.-3. 6

Reikwijdte en aanpak van de controle 4.-11. 6

Reikwijdte van de controle 4.-5. 6

Aanpak van de controle 6.-11. 6

Opmerkingen 12.-62. 8

Deel I: Gerelateerde verplichtingen van de GAR 12.-53. 8

Gerelateerde verplichtingen in verband met gerechtelijke procedures naar aanleiding van afwikkelingsbesluiten 18.-33. 10

Gerelateerde verplichtingen met betrekking tot het beginsel dat geen enkele crediteur slechter af mag zijn 34.-37. 14

Gerelateerde verplichtingen in verband met de bijdragen van banken aan het gemeenschappelijk afwikkelingsfonds 38.-48. 15

Gerelateerde verplichtingen in verband met administratieve bijdragen 49.-52. 18

Aanvullende informatie met betrekking tot gerechtelijke procedures 53. 19

Deel II: Gerelateerde verplichtingen van de Commissie 54.-60. 19

Deel III: Gerelateerde verplichtingen van de Raad 61.-62. 20

Conclusies en aanbevelingen 63.-66. 20

BIJLAGE — Follow-up van de aanbevelingen van het voorgaande jaar 22

Antwoorden van de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad 23

Antwoorden van de Commissie 23

Antwoorden van de Raad 23

Controleteam 24

Page 5: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

22.1.2020 Publicatieblad van de Europese Unie C 22/3NL

SAMENVATTING

I. Het gemeenschappelijk afwikkelingsmechanisme (GAM) is het EU-systeem voor het beheer van de afwikkeling van falende banken in de eurozone. De belangrijkste speler is de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad (GAR), een EU-orgaan dat is gevestigd in Brussel. Deze beheert het gemeenschappelijk afwikkelingsfonds, dat kan worden gebruikt om afwikkelingen van banken te ondersteunen. Andere belangrijke spelers in het afwikkelingsproces zijn de Europese Commissie en de Raad van de Europese Unie.

II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR, de Commissie of de Raad die voortvloeien uit de verrichting van hun afwikkelingstaken. Gerelateerde verplichtingen en voorzieningen weerspiegelen het financiële risico waaraan zij zijn blootgesteld.

III. Een gerelateerde verplichting is een verplichting die voortvloeit uit gebeurtenissen in het verleden en waarvan het bestaan wordt bevestigd door toekomstige gebeurtenissen, of een bestaande verplichting die niet is opgenomen omdat het niet waarschijnlijk is dat er een uitstroom van middelen zal zijn ofwel omdat het bedrag van de verplichting onvoldoende betrouwbaar is. In de praktijk moet een gerelateerde verplichting worden opgenomen wanneer een uitstroom van middelen niet als onwaarschijnlijk wordt beoordeeld.

IV. Eind 2018 liepen er gerechtelijke procedures voor rechters van de Unie tegen de GAR en de Commissie (maar niet tegen de Raad) met betrekking tot hun afwikkelingstaken, die gerelateerde verplichtingen konden genereren. In totaal waren 104 procedures aanhangig, waarvan één tegen de Commissie alleen, 74 tegen de GAR alleen en de overige 29 tegen beide. In het kader van onze controle evalueerden wij een steekproef van documenten in verband met de processen tegen de GAR en de Commissie, alsmede standpunten met betrekking tot de procedures op nationaal niveau.

V. Twee maatregelen van de GAR worden aangevochten voor EU-rechters:

— In juni 2017 keurde de GAR een afwikkelingsregeling goed in verband met de Banco Popular Español SA, die werd bevestigd door de Commissie. De regeling omvatte een afschrijving en omzetting van kapitaalinstrumenten, evenals de verkoop van de bank voor één euro. Deze maatregelen zijn het voorwerp van meer dan honderd gerechtelijke procedures die zijn aangespannen door getroffen crediteuren en aandeelhouders die verzoeken om nietigverklaring of schadevergoeding.

— In februari 2018 besloot de GAR om geen afwikkelingsmaatregelen te nemen ten aanzien van ABLV Bank AS en ABLV Bank Luxembourg.

VI. In alle bovenstaande gevallen besloot de GAR geen gerelateerde verplichting op te nemen, aangezien hij de hiermee verbonden risico’s onwaarschijnlijk achtte. We vonden geen bewijs dat de beoordeling van de GAR weersprak. Voor de beoordeling van de GAR waren echter geen redenen of argumenten aangevoerd.

VII. De afwikkeling van de Banco Popular Español SA werd op nationaal niveau uitgevoerd door de Spaanse nationale afwikkelingsautoriteit (Fondo de Reestructuración Ordenada Bancaria). Tegen de Spaanse nationale afwikkelingsautoriteit loopt op nationaal niveau een gerechtelijke procedure en de GAR vermeldde geen gerelateerde verplichtingen op basis van de verslaglegging van de nationale afwikkelingsautoriteiten, aangezien deze procedures grotendeels afhankelijk zijn van de uitkomst van de procedures op EU-niveau.

VIII. De GAR voert naar aanleiding van de afwikkeling van de Banco Popular Español SA een „procedure om te worden gehoord“ uit voor de getroffen aandeelhouders en crediteuren in verband met een eventuele mogelijke vergoeding in het kader van het beginsel dat geen enkele crediteur slechter af mag zijn. Aangezien dit proces nog niet is afgerond, kan de GAR niet nagaan of er sprake is van gerelateerde verplichtingen.

IX. De GAR int ook vooraf te betalen bijdragen aan het gemeenschappelijk afwikkelingsfonds (via de nationale afwikkelingsautoriteiten). De GAR heeft gerelateerde verplichtingen opgenomen ter waarde van 50 miljoen EUR in verband met gerechtelijke procedures inzake deze bijdragen op EU-niveau, en nog eens 40 miljoen EUR in verband met gerechtelijke procedures inzake deze bijdragen op nationaal niveau. We concluderen dat de GAR redelijke inspanningen heeft geleverd om deze zaken als gerelateerde verplichtingen te vermelden, hoewel enkele nationale afwikkelingsautoriteiten aangaven dat zij niet in staat waren te beoordelen of er sprake was van gerelateerde verplichtingen. Aangezien er geen gerechtelijke procedures aanhangig waren, nam de GAR geen gerelateerde verplichtingen op in verband met de bijdragen die hij int van banken om zijn administratieve begroting te financieren.

Page 6: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

Publicatieblad van de Europese UnieC 22/4 NL 22.1.2020

X. Ook tegen de Commissie (zowel tegen de Commissie alleen als tegen de Commissie en de GAR samen) lopen gerechtelijke procedures voor EU-rechters met betrekking tot de zaak in verband met de Banco Popular Español SA De Commissie heeft geen gerelateerde verplichtingen opgenomen, aangezien zij een hiermee verbonden uitstroom van middelen onwaarschijnlijk achtte. We troffen geen bewijs aan dat in strijd is met de beoordeling van de Commissie. Wij wijzen erop dat de Commissie beschikt over een proces voor de systematische beoordeling van de waarschijnlijkheid van een negatieve uitkomst van gerechtelijke procedures en daarmee voor de inschatting of gerelateerde verplichtingen per zaak wel noodzakelijk zijn.

XI. De Raad is niet betrokken bij juridische aanvechtingen in verband met zijn afwikkelingstaken en heeft derhalve geen gerelateerde verplichtingen opgenomen.

XII. We concluderen dat er voor de beoordeling door de GAR van gerelateerde verplichtingen voor zaken in verband met de Banco Popular Español SA geen redenen of argumenten waren aangevoerd. Hoewel de verantwoording van de boekhouding van de GAR is verbeterd, is sprake van tekortkomingen ten aanzien van de manier waarop gerelateerde verplichtingen op nationaal niveau worden gerapporteerd. We bevelen aan dat:

I. de GAR voor elk afzonderlijk geval overtuigende redenen en ondersteunende argumenten aanvoert bij de beoordeling van de waarschijnlijkheid van een uitstroom van economische middelen als gevolg van gerechtelijke procedures;

II. de GAR een gerelateerde verplichting opneemt wanneer nationale afwikkelingsautoriteiten niet in staat zijn de waarschijnlijkheid van gerelateerde verplichtingen op nationaal niveau te beoordelen.

Page 7: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

22.1.2020 Publicatieblad van de Europese Unie C 22/5NL

ACRONIEMEN EN AFKORTINGEN

Acroniem of afkorting Uitleg

BPE Banco Popular Español S.A.CFREU Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (Charter of Fundamental Rights of the European

Union)FOLTF Faalt of zal waarschijnlijk falen (Failing or likely to fail)FROB Fondo de Reestructuración Ordenada Bancaria (Spaanse nationale afwikkelingsautoriteit)GAF Gemeenschappelijk afwikkelingsfondsGAM Gemeenschappelijk afwikkelingsmechanismeGAM-verordening Verordening (EU) nr. 806/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 15 juli 2014 tot vaststelling

van eenvormige regels en een eenvormige procedure voor de afwikkeling van kredietinstellingen en bepaalde beleggingsondernemingen in het kader van een gemeenschappelijk afwikkelingsmechanisme en een gemeenschappelijk afwikkelingsfonds en tot wijziging van Verordening (EU) nr. 1093/2010 (PB L 225 van 30.7.2014, blz. 1)

GAR Gemeenschappelijke AfwikkelingsraadGC Gerecht (onderdeel van het Hof van Justitie van de Europese Unie — General Court)HvJ Hof van Justitie (onderdeel van het Hof van Justitie van de Europese Unie)HvJ-EU Hof van Justitie van de Europese UnieNAA Nationale afwikkelingsautoriteitNCWO Geen enkele crediteur slechter af („No creditor worse off“)VWEU Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie

Page 8: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

Publicatieblad van de Europese UnieC 22/6 NL 22.1.2020

INLEIDING

1. Het gemeenschappelijk afwikkelingsmechanisme (GAM) werd ingesteld bij Verordening (EU) nr. 806/2014 (GAM-verordening) en is de tweede pijler van de bankenunie van de EU. Het GAM heeft tot doel de afwikkeling van een falende bank te beheren en hierbij de negatieve gevolgen voor de reële economie en het gebruik van overheidsmiddelen tot een minimum te beperken. De Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad (GAR) is de belangrijkste speler in dit mechanisme en tevens de afwikkelingsautoriteit voor alle belangrijke banken (1) en voor minder belangrijke grensoverschrijdende bankgroepen die in de eurozone zijn gevestigd (2). De GAR is op 1 januari 2015 een onafhankelijk agentschap geworden en heeft sinds 1 januari 2016 volledige afwikkelingsbevoegdheden.

2. Bij het proces dat leidt tot het besluit om een bank in afwikkeling te plaatsen zijn de Europese Centrale Bank, de GAR, de Europese Commissie en mogelijk de Raad van de Europese Unie betrokken (3). Onder bepaalde voorwaarden kan er een beroep worden gedaan op het gemeenschappelijk afwikkelingsfonds (GAF, zie paragraaf 38) om de afwikkeling te ondersteunen. De GAR en het GAF worden volledig gefinancierd door de banksector.

3. Artikel 92, lid 4, van de GAM-verordening schrijft specifiek voor dat de ERK een verslag opstelt over eventuele gerelateerde verplichtingen (voor de GAR, de Raad, de Commissie of andere betrokkenen) die voortvloeien uit de verrichting door de GAR, de Raad en de Commissie van hun taken uit hoofde van deze verordening. De ERK mag elk van deze organen om informatie verzoeken die relevant is voor de vervulling van haar taak (4).

REIKWIJDTE EN AANPAK VAN DE CONTROLE

Reikwijdte van de controle

4. Dit controleverslag heeft uitsluitend betrekking op gerelateerde verplichtingen die voortvloeien uit de verrichting door de GAR, de Raad en de Commissie van hun taken krachtens de GAM-verordening (5). Het beslaat het begrotingsjaar 2018. Naast de gerelateerde verplichtingen die in 2018 zijn ontstaan, dient de rekenplichtige rekening te houden met alle relevante informatie die wordt verkregen tot de dag van de presentatie van de definitieve rekeningen (6). Aanpassingen of vermelding van aanvullende gegevens kunnen dan ook nodig zijn voor een getrouwe en juiste weergave van de rekeningen en kunnen informatie omvatten die in de loop van 2019 is verkregen. De rekeningen van 2018 werden gepresenteerd:

— door de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad op 21 juni 2019;

— door de Europese Commissie op 21 juni 2019;

— door de Raad van de Europese Unie op 26 juni 2019.

5. De ERK heeft ook de jaarrekeningen van de Europese Commissie en de Raad (7) voor het begrotingsjaar 2018 gecontroleerd, evenals die van de GAR (8), die in andere verslagen zijn gepresenteerd.

Aanpak van de controle

6. Gerelateerde verplichtingen, ook wel voorwaardelijke verplichtingen genoemd, dienen in de jaarrekening te worden opgenomen, zoals beschreven in EU-boekhoudnorm 10, die is gebaseerd op internationale boekhoudnorm voor de overheidssector (International Public Sector Accounting Standard) nr. 19 betreffende voorzieningen, voorwaardelijke activa en voorwaardelijke verplichtingen (zie tekstvak 1). In essentie weerspiegelen gerelateerde verplichtingen en voorzieningen het financiële risico waaraan de entiteit is blootgesteld.

(1) De term „bank“ verwijst in dit verslag naar de in artikel 2 van de GAM-verordening genoemde entiteiten.(2) Een lijst van banken waarvoor de GAR de afwikkelingsautoriteit is, is te vinden op: https://srb.europa.eu/en/content/banks-under-srbs-

remit.(3) Artikel 18 van de GAM-verordening.(4) Artikel 92, lid 8, van de GAM-verordening.(5) Artikel 92, lid 4, van de GAM-verordening.(6) Artikel 98, lid 4, van Gedelegeerde Verordening (EU) 2019/715 van de Commissie.(7) Jaarverslagen van de ERK over het begrotingsjaar 2018.(8) Jaarverslag over de EU-agentschappen betreffende het begrotingsjaar 2018, deel 3.35.

Page 9: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

22.1.2020 Publicatieblad van de Europese Unie C 22/7NL

Tekstvak 1

Definitie van een gerelateerde verplichting

Een gerelateerde verplichting is:

een mogelijke verplichting die voortvloeit uit gebeurtenissen in het verleden en waarvan het bestaan alleen wordt bevestigd door het al dan niet plaatsvinden van een of meer onzekere toekomstige gebeurtenissen waarover de Europese Unie niet de volledige controle heeft;

of een bestaande verplichting die voortvloeit uit gebeurtenissen in het verleden, maar die niet is opgenomen omdat het niet waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen die economische voordelen of dienstenpotentieel inhouden, vereist zal zijn om de verplichting af te wikkelen of omdat het bedrag van de verplichting onvoldoende betrouwbaar kan worden bepaald.

7. Om te bepalen of een gerelateerde verplichting of een voorziening moet worden opgenomen, moet worden beoordeeld hoe waarschijnlijk een uitstroom van middelen is. Als een toekomstige uitstroom van middelen:

— zeker is, moet er een verplichting worden opgenomen;

— waarschijnlijk is, moet er een voorziening worden opgenomen;

— mogelijk is, moet er een gerelateerde verplichting worden opgenomen;

— onwaarschijnlijk is, is opname niet nodig.

8. De GAR, de Commissie en de Raad hebben deze waarschijnlijkheden verder uiteengezet in hun respectievelijke boekhoudbeleid. In overeenstemming met de marktpraktijken hebben de GAR en de Raad „onwaarschijnlijk“ gedefinieerd als een waarschijnlijkheid van minder dan 10 % en „mogelijk“ derhalve als waarschijnlijkheid van 10 tot 50 % (zie tabel 1). De Commissie heeft „onwaarschijnlijk“ daarentegen gedefinieerd als een waarschijnlijkheid van minder dan 20 % en „mogelijk“ bijgevolg als waarschijnlijkheid van 20 tot 50 %.

Tabel 1

Waarschijnlijkheden zoals gedefinieerd door de relevante EU-organen

EU-orgaan Onwaarschijnlijk Mogelijk Waarschijnlijk Zeker

GAR < 10 % ≥ 10 % tot ≤ 50 % > 50 % tot < 100 % 100 %

Commissie < 20 % ≥ 20 % tot ≤ 50 % > 50 % tot < 100 % 100 %

Raad < 10 % ≥ 10 % tot ≤ 50 % > 50 % tot < 100 % 100 %

Bron: Boekhoudpraktijken van de GAR, de Commissie en de Raad.

9. Het controlebewijs bestond uit informatie die was verzameld aan de hand van vergaderingen en gesprekken met personeel en een evaluatie van onder meer de stukken bij de GAR en de Commissie, stukken van de particuliere externe controleur van de GAR (9) en begeleidende brieven („representation letters“) van externe advocaten, evenals openbaar beschikbare gegevens.

10. Op 21 juni 2019 waren gerechtelijke procedures aanhangig tegen de GAR en de Commissie in verband met hun taken in het kader van de GAM-Verordening (zie tabel 2). Tegen de Raad liepen er geen gerechtelijke procedures. Om de gerelateerde verplichtingen te controleren, selecteerden we een steekproef van lopende rechtszaken voor EU-rechters en evalueerden we de relevante procesdossiers.

(9) Op basis van artikel 104, lid 1, van Gedelegeerde Verordening (EU) 2019/715 van de Commissie verifieert een particuliere externe controleur de jaarrekeningen. De ERK neemt de controlewerkzaamheden van de particuliere externe controleur in aanmerking bij de opstelling van zijn specifieke jaarverslag over het orgaan van de Unie, zoals vereist uit hoofde van artikel 287, lid 1, VWEU.

Page 10: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

Publicatieblad van de Europese UnieC 22/8 NL 22.1.2020

Tabel 2

Gerechtelijke procedures tegen de GAR en/of de Commissie in verband met hun taken in het kader van de GAM-Verordening (mei 2019)

Zaken in verband met Voor EU-rechters Voor nationale rechters of administratieve procedures Paragrafen van het verslag

Afwikkeling van de BPE 102 1325 18, 19, 25, 26, 30-32; 56-59.

Besluit tot niet-afwikkeling van ABLV 2 N.v.t. 27, 28

Proces om te zorgen dat geen enkele crediteur slechter af is voor de BPE 0 0 34-37

Vooraf te betalen bijdragen 16 625 38-48, 59

Administratieve bijdragen 0 N.v.t. 49-52

Bron: ERK, op basis van gegevens van de GAR en de Commissie; zie het desbetreffende hoofdstuk voor meer informatie.

11. Op grond van de ons bij het Verdrag verleende rechten en de GAM-verordening moeten de GAR, de Commissie en de Raad ons alle informatie en documenten verstrekken die wij van belang achten om onze taken uit te voeren (10). De GAR en de Commissie hebben evenwel geëist dat wij de steekproef van documenten in hun kantoren evalueerden, waarbij zij zich op de bescherming van vertrouwelijke informatie beriepen. Deze werkafspraken zorgden ervoor dat er meer middelen nodig waren voor de taak. In tegenstelling tot de aan ons opgelegde vereisten staat de GAR zijn eigen personeel en sommige gecontracteerde derden toe om op afstand te werken met rechtstreekse toegang tot zijn servers en vertrouwelijke informatie.

OPMERKINGEN

Deel I: Gerelateerde verplichtingen van de GAR

12. De rekenplichtige van de GAR bevestigde in een begeleidende brief („representation letter“) inzake de jaarrekening voor het begrotingsjaar 2018 dat alle gerelateerde verplichtingen als bedoeld in artikel 92, lid 4, van de GAM-verordening waren vermeld. In zijn verslag over de rekeningen van de GAR van 2018 concludeerde de particuliere externe controleur dat hij voldoende zekerheid had verkregen wat betreft de gerelateerde verplichtingen. Hij was het bovendien, op basis van de beschikbare informatie, eens met de inschatting van de GAR dat voorzieningen voor rechtszaken niet noodzakelijk zijn.

13. In vergelijking met de situatie medio 2018 heeft de GAR zijn boekhoudkundige richtsnoeren voor administratieve beroepen en rechtszaken verder ontwikkeld (11). De richtsnoeren zijn opgesteld in overeenstemming met de toepasselijke normen (zie ter vergelijking paragraaf 06) en bieden een adequate definitie van de relevante termen op basis van de marktpraktijken (zie ter vergelijking paragraaf 08). De rekenplichtige heeft deze richtsnoeren gebruikt om de definitieve rekeningen voor 2018 op te stellen. Aangezien gerelateerde verplichtingen het financiële risico weerspiegelen waaraan de GAR is blootgesteld, vereisen de boekhoudkundige richtsnoeren in overeenstemming met de toepasselijke normen de volgende minimumopnamen:

— een schatting van de financiële gevolgen ervan;

— een indicatie van de onzekerheden die betrekking hebben op het bedrag van iedere uitstroom of op het tijdstip waarop deze zal plaatsvinden, en

— de waarschijnlijkheid van een eventuele terugbetaling.

14. De rekeningen van de GAR bestaan uit twee delen (zie afbeelding 1). Deel I geeft de dagelijkse werkzaamheden van de GAR weer. Het wordt gefinancierd door middel van jaarlijkse administratieve bijdragen van alle banken. Deze bijdragen worden gebruikt voor de administratie en werkzaamheden van de GAR. Deel II is het GAF, dat wordt beheerd door de GAR. Het GAF wordt gefinancierd door banken, door middel van jaarlijkse vooraf te betalen bijdragen totdat het streefbedrag is bereikt. De GAR kan daarnaast onder bepaalde omstandigheden bijdragen achteraf inzamelen. Indien nodig kunnen de financiële middelen van het GAF worden gebruikt ter ondersteuning van een afwikkeling met behulp van specifieke instrumenten, mits aan een aantal voorwaarden is voldaan (12).

(10) Zie artikel 287, lid 3, VWEU en artikel 92, lid 8, van de GAM-verordening.(11) Dit was de eerste aanbeveling van ons verslag over gerelateerde verplichtingen van 2017.(12) Zie artikel 76 van de GAM-verordening.

Page 11: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

22.1.2020 Publicatieblad van de Europese Unie C 22/9NL

Afbeelding 1

Begroting van de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad

Bron: ERK, op basis van Verordening (EU) nr. 806/2014

15. Omdat in de volgende paragrafen wordt verwezen naar gerechtelijke procedures voor het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ-EU) (zie afbeelding 2), is het belangrijk om te herinneren aan de structuur en werkregelingen bij het HvJ-EU. Het HvJ-EU bestaat uit twee hoven: het Hof van Justitie (HvJ) en het Gerecht. Binnen het HvJ worden zaken toegewezen aan advocaten-generaal, die conclusies opstellen ter ondersteuning van de beraadslagingen van het HvJ.

Afbeelding 2

Samenstelling van het Hof van Justitie van de Europese Unie

Bron: ERK.

Page 12: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

Publicatieblad van de Europese UnieC 22/10 NL 22.1.2020

16. Het Gerecht werd opgericht om de lasten van het HvJ te verlichten en behandelt voornamelijk zaken die door individuen en ondernemingen worden aangespannen tegen handelingen en regelgevingshandelingen van de EU waardoor zij rechtstreeks worden geraakt, evenals vorderingen tot vergoeding van schade die is veroorzaakt door EU-instellingen, -organen, -bureaus of -agentschappen. Tegen uitspraken van het Gerecht kan binnen twee maanden beroep worden ingesteld bij het HvJ; dergelijke beroepen zijn beperkt tot rechtsvragen.

17. De door de GAR opgenomen gerelateerde verplichtingen, evenals kwesties die relevant zijn voor mogelijke gerelateerde verplichtingen, worden in de volgende paragrafen uiteengezet.

Gerelateerde verplichtingen in verband met gerechtelijke procedures naar aanleiding van afwikkelingsbesluiten

18. Op 7 juni 2017 vond de eerste en tot nu toe enige afwikkeling op EU-niveau plaats, voor de Banco Popular Español SA (BPE). De GAR heeft de afwikkelingsregeling vastgesteld en de Commissie heeft deze bevestigd. De BPE was beoordeeld als instelling die faalde of waarschijnlijk zou falen (FOLTF). De GAR concludeerde dat redelijkerwijs niet te verwachten viel dat alternatieve maatregelen van de particuliere sector het falen van de BPE zouden voorkomen en dat de afwikkeling in het algemeen belang was. Dit heeft geleid tot de afschrijving en omzetting van kapitaalinstrumenten en de verkoop van de bank voor een bedrag van 1 EUR (zie tekstvak 2).

Tekstvak 2

Samenvatting van de voornaamste elementen van het afwikkelingsbesluit van de GAR met betrekking tot de Banco Popular Español S.A.

1) Afschrijving en omzetting van kapitaalinstrumenten ten bedrage van 4 130 miljoen EUR overeenkomstig artikel 21 van de GAM-verordening:

— aandelenkapitaal: 2 098 miljoen EUR;

— aanvullende tier 1-instrumenten: 1 347 miljoen EUR;

— tier 2-instrumenten: 685 miljoen EUR.

2) Verkoop van de Banco Santander SA voor 1 EUR overeenkomstig artikel 24 van de GAM-verordening.

Bron: Besluit van de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad van 7 juni 2017 (SRB/EES/2017/08).

19. Er is een aantal gerechtelijke procedures aangespannen tegen de GAR en de Commissie (zie tabel 3) met betrekking tot dit eerste afwikkelingsbesluit en de latere besluiten van de GAR om de twee ABLV-banken niet in afwikkeling te plaatsen (zie paragraaf 27).

Tabel 3

Gerechtelijke procedures tegen de GAR en de Commissie voor het HvJ-EU, eind mei 2019

Zaken in verband metAantal gevoegde zaken

tegen de GAR en Commissie

Aantal zaken dat uitsluitend tegen de

GAR loopt

Aantal zaken dat uitsluitend tegen de

Commissie looptTotaal

Afwikkelingsbesluit inzake de Banco Popular Español S.A. 29 72 1 102

Besluit inzake ABLV Bank AS en ABLV Bank Luxembourg 0 2 0 2

TOTAAL 29 74 1 104

Bron: ERK, op basis van gegevens van de GAR.

Page 13: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

22.1.2020 Publicatieblad van de Europese Unie C 22/11NL

20. Er zijn verschillende rechtsmiddelen die natuurlijke en rechtspersonen kunnen inzetten tegen besluiten van instellingen, organen, bureaus en agentschappen van de EU (zie afbeelding 3). Een van deze rechtsmiddelen is een beroep tot nietigverklaring tegen een wettelijk bindend besluit dat tot de persoon is gericht of hem rechtstreeks en individueel raakt. Om een besluit van de EU of een van haar organen nietig te verklaren, moeten verzoekers hun verzoek binnen twee maanden na bekendmaking van het desbetreffende besluit indienen (13). Bijgevolg werden de meeste zaken ingediend binnen twee maanden na bekendmaking van het afwikkelingsbesluit en daarbij werd alleen verzocht om nietigverklaring van het afwikkelingsbesluit. Er moet worden opgemerkt dat enkele verzoekers stellen dat zij recht hebben op compensatie wanneer het besluit van de GAR nietig wordt verklaard (14). Op grond van de jurisprudentie van de EU dienen vorderingen tot nietigverklaring en vorderingen tot schadevergoeding echter verschillende doelen. Deze verzoeken leiden derhalve waarschijnlijk niet tot andere gerelateerde verplichtingen dan juridische kosten.

Afbeelding 3

Beschikbare rechtsmiddelen tegen besluiten van instellingen, organen, bureaus en agentschappen van de EU

Bron: ERK, op basis van het VWEU en jurisprudentie.

21. Een ander rechtsmiddel is een vordering tot schadevergoeding, waarbij een niet-contractuele aansprakelijkheid van de Unie wordt geclaimd. Vorderingen tot schadevergoeding tegen de EU op grond van vermeende niet-contractuele aansprakelijkheid (15) kunnen alleen binnen vijf jaar worden ingesteld. Om met succes een vordering tot schadevergoeding in te stellen, moeten de verzoekers aantonen dat er sprake is van een voldoende ernstige schending door de instelling van een rechtsregel die ertoe strekt aan particulieren rechten toe te kennen, werkelijk door verzoeker geleden schade en een rechtstreeks causaal verband tussen de onwettige handeling en de schade. Eind mei 2019 was er bij 23 van de 102 zaken met betrekking tot besluiten over het al dan niet vaststellen van een afwikkelingsregeling een vordering tot schadevergoeding ingesteld wegens vermeende schade, naast een ingediend verzoek tot nietigverklaring van het afwikkelingsbesluit. Van de 102 zaken was er bij 13 alleen sprake van een vordering tot vergoeding van vermeende schade.

22. In het kader van hun vorderingen tot nietigverklaring en/of schadevergoeding hebben enkele verzoekers ook een exceptie van onwettigheid opgeworpen (16) (zie afbeelding 4). Zij stellen dat het onderliggende rechtskader van de afwikkeling van de BPE, zoals bepalingen van de GAM-verordening, in strijd is met het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) en het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (CFREU). Wanneer de rechters het hiermee eens zijn, kan de betwiste bepaling van het rechtskader derhalve worden geacht niet van toepassing te zijn. Sommige verzoekers hebben ook een beroep ingesteld tegen het FOLTF-besluit van de ECB. De gerelateerde verplichtingen van de ECB vallen echter niet onder de reikwijdte van deze controle (zie paragraaf 04). Er werden bovendien beroepen tot nietigverklaring ingesteld tegen het bevestigingsbesluit van de Commissie (zie tabel 3 en paragraaf 54) en het uitvoeringsbesluit van het Fondo de Reestructuración Ordenada Bancaria (FROB), de Spaanse nationale afwikkelingsautoriteit (NAA).

(13) In artikel 263 VWEU is de termijn gesteld op twee maanden, te rekenen vanaf de dag van bekendmaking van de handeling, vanaf de dag van kennisgeving aan de verzoeker of, bij gebreke daarvan, vanaf de dag waarop de verzoeker van de handeling kennis heeft gekregen.

(14) Zie artikel 85, lid 4, van Richtlijn 2014/59/EU.(15) Artikel 268 VWEU, artikel 87, lid 5, van de GAM-verordening en artikel 46 van het Statuut van het Hof van Justitie.(16) Artikel 277 VWEU.

Page 14: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

Publicatieblad van de Europese UnieC 22/12 NL 22.1.2020

Afbeelding 4

Besluitvormingsproces dat voorafgaat aan een afwikkeling en huidige geschillen

Bron: ERK, op basis van het rechtskader.

23. Elke gerechtelijke procedure begint met de indiening van een verzoek door de verzoeker, waarin de aangevoerde middelen en argumenten worden gespecificeerd, evenals de conclusies. De verweerder moet binnen twee maanden (17) een verweerschrift indienen. Gewoonlijk kan de verzoeker vervolgens een repliek indienen op het verweerschrift en kan de verweerder in antwoord daarop een dupliek indienen. Partijen die kunnen aantonen belang bij de uitkomst van de zaak te hebben, kunnen interveniëren in de procedure door een memorie in interventie in te dienen ter ondersteuning van de conclusies van een partij. De EU-rechter kan er daarnaast voor kiezen specifieke vragen te stellen aan de partijen, die deze moeten beantwoorden. Aan het einde van deze schriftelijke procedure kan de EU-rechter besluiten een openbare hoorzitting te houden bij het HvJ-EU. Daarna overleggen de rechters en wijzen zij hun vonnis tijdens een openbare hoorzitting (zie afbeelding 5).

Afbeelding 5

Gewoonlijke afhandeling van zaken bij het HvJ-EU

Bron: ERK.

(17) In buitengewone omstandigheden kan deze termijn op met redenen omkleed verzoek van de verweerder worden verlengd op grond van artikel 81 van het Reglement voor de procesvoering van het Gerecht (PB L 105 van 23.4.2015, blz. 1). Dit gebeurde in de meeste zaken met betrekking tot de afwikkeling van de BPE.

Page 15: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

22.1.2020 Publicatieblad van de Europese Unie C 22/13NL

24. Op basis van gegevens tot 2018 was de gemiddelde duur van alle procedures bij het HvJ-EU ongeveer 18 maanden (18). De duur van zaken voor het Gerecht was ongeveer 20 maanden. Gezien het aantal en de complexiteit van zaken in verband met de afwikkeling van de BPE en de vergelijkbare aangevoerde middelen identificeerde en selecteerde het Gerecht zes proefzaken voor de tweede ronde van de schriftelijke procedure en de hoorzitting (19). De GAR is de enige verweerder in twee van deze zes procedures en de Commissie in één van deze procedures; in de overige drie procedures zijn de GAR en de Commissie de medeverweerders. Alle andere zaken zijn opgeschort door het Gerecht, hangende een definitieve uitspraak in deze zes proefzaken. Hoewel de meeste zaken in de zomer van 2017 zijn aangespannen, lopen de procedures voor de meeste proefzaken nog (20).

25. Voor zijn definitieve rekeningen in 2018 beoordeelde de juridische dienst van de GAR een uitstroom van economische middelen als gevolg van de lopende BPE-zaken als „onwaarschijnlijk“; de GAR vermeldde derhalve geen gerelateerde verplichtingen. Deze conclusie van de juridische dienst van de GAR werd niet getrokken op basis van redenen of ondersteunende argumenten met betrekking tot de vraag of zij van mening was dat een uitstroom van economische middelen al dan niet onwaarschijnlijk was.

26. We wijzen erop dat de BPE de eerste afwikkelingszaak van de GAR was. Hoewel er talrijke zaken zijn aangespannen, zijn er nog geen uitspraken gedaan en bestaat er derhalve geen jurisprudentie op EU-niveau. Op basis van het geëvalueerde controlebewijs constateerde de ERK dat verzoekers beweerden dat de drie voorwaarden voor niet-contractuele aansprakelijkheid van de Unie vervuld zijn. Hoewel het moeilijk is om de uitkomst van deze gerechtelijke procedures in dit stadium te voorspellen vanwege het complexe, specifieke en nieuwe rechtsstelsel dat is gecreëerd met het nieuwe rechtskader inzake afwikkeling, troffen wij op basis van de onderzochte controle-informatie geen bewijs aan dat in tegenspraak was met de conclusie van de GAR.

27. Naast het eerste afwikkelingsbesluit deelde de GAR op 24 februari 2018 mee dat hij geen afwikkelingsmaatregelen zou nemen met betrekking tot de ABLV Bank AS en zijn dochteronderneming ABLV Bank Luxembourg, aangezien een afwikkeling niet in het openbaar belang zou zijn (21). Het besluit van de GAR werd genomen naar aanleiding van de beoordeling van de ECB dat de bank „faalde of waarschijnlijk zou falen“ als gevolg van een aanzienlijke verslechtering van haar liquiditeitspositie (22). In mei 2018 werd de GAR in kennis gesteld van twee rechtszaken die bij het Gerecht waren aangespannen tegen zijn besluit om geen afwikkelingsmaatregelen te nemen. Deze zaken lopen nog en de GAR beoordeelde een eventuele uitstroom van economische middelen als gevolg van deze lopende zaken als „onwaarschijnlijk“ (23) en vermeldde derhalve geen gerelateerde verplichting. In 2019 wordt nog geen uitspraak van het Gerecht verwacht.

28. We zijn van mening dat andere gerelateerde verplichtingen dan juridische kosten niet noodzakelijk zijn, aangezien beide verzoekers het Gerecht momenteel slechts verzoeken om het besluit van de GAR nietig te verklaren.

29. De GAM-verordening bepaalt dat de GAR naar aanleiding van een afwikkelingsbesluit en onder bepaalde omstandigheden een NAA moet vergoeden voor de schadevergoeding tot betaling waarvan zij door een nationaal gerecht is gelast (24). Het is derhalve van belang dat de GAR op de hoogte is van lopende zaken inzake schadevergoeding tegen NAA’s in deelnemende lidstaten.

30. Een afwikkelingsregeling die is goedgekeurd door de GAR en bevestigd door de Commissie moet op nationaal niveau worden uitgevoerd. Derhalve stelde de Spaanse NAA (FROB) op 7 juni 2017 een uitvoeringsbesluit vast naar aanleiding van de bevestiging door de Commissie van de afwikkelingsregeling voor de BPE (25). Tegen het besluit van de FROB werd een aantal administratieve beroepen, aansprakelijkheidsclaims en gerechtelijke procedures ingesteld. Het uitvoeringsbesluit is gebaseerd op nationaal recht en kan derhalve worden onderworpen aan een nationale rechterlijke toetsing. De FROB verstrekt de GAR een maandelijks verslag over de uitvoering van de afwikkelingsregeling en eventuele hieraan verbonden beroepen en vorderingen.

(18) Hof van Justitie van de Europese Unie: Jaarverslag 2018, blz. 18.(19) Jaarverslag 2018 van de GAR, paragraaf 5.4.1.(20) Op 25 oktober 2019 heeft het Gerecht de vordering in proefproces T-557/17 niet-ontvankelijk verklaard.(21) In de GAM-verordening is bepaald dat banken normaal gesproken moeten worden geliquideerd volgens een nationale insolventieprocedure.

Afwikkeling wordt bij wijze van uitzondering toegepast wanneer dit in het openbaar belang is.(22) Beoordeling van het falen of waarschijnlijk falen, goedgekeurd door de ECB op 23 februari: https://www.bankingsupervision.europa.eu/

ecb/pub/pdf/ssm.2019_FOLTF_assessment_ABLV_Bank_AS~48046b4adb.en.pdf.(23) Definitieve jaarrekening van de GAR, J), blz. 35.(24) Artikel 87, lid 4, van de GAM-verordening.(25) Door het beheerscomité van de FROB aangenomen besluit van 7 juni 2017 inzake Banco Popular Español SA: http://www.frob.es/en/

Lists/Contenidos/Attachments/419/ProyectodeAcuerdoreducido_EN_v1.pdf.

Page 16: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

Publicatieblad van de Europese UnieC 22/14 NL 22.1.2020

31. Tegen eind 2018 had de FROB 115 administratieve beroepen ontvangen tegen het bovengenoemde uitvoeringsbesluit die door de FROB allemaal werden verworpen. De FROB ontving ook 1 063 verzoeken om de inleiding van administratieve procedures inzake de niet-contractuele aansprakelijkheid van de staat op grond van het Spaanse nationale recht. Daarnaast spanden verzoekers 262 rechtszaken aan tegen de FROB. Er moet echter op worden gewezen dat deze laatstgenoemde gerechtelijke procedures zijn opgeschort door de Spaanse „Audiencia Nacional“ totdat het Gerecht uitspraak heeft gedaan over de wettigheid van het afwikkelingsbesluit en daarmee verband houdende aspecten, zoals de vertrouwelijkheid van de desbetreffende administratieve dossiers.

32. Naar aanleiding van een verzoek van de GAR heeft de FROB geoordeeld dat een uitstroom van middelen als gevolg van de administratieve procedures onwaarschijnlijk is. De FROB heeft de GAR geïnformeerd dat zij niet in staat is de uitkomst van de opgeschorte gerechtelijke procedures in te schatten, aangezien deze procedures grotendeels afhankelijk zijn van de uitkomst van de procedures op EU-niveau.

33. Naast de in dit gedeelte beschreven gerechtelijke procedures werden enkele nieuwe zaken in verband met de afwikkeling van de BPE aangespannen bij het beroepspanel van de GAR (26). Deze zaken hadden echter alleen betrekking op toegang tot documenten, zodat er dus geen gerelateerde verplichtingen uit konden voortvloeien.

Gerelateerde verplichtingen met betrekking tot het beginsel dat geen enkele crediteur slechter af mag zijn

34. Om de fundamentele eigendomsrechten (27) te vrijwaren, bepaalt de GAM-verordening dat geen enkele crediteur slechter af mag zijn dan bij normale insolventieprocedures. Op basis van het beginsel „geen crediteur slechter af“ (28) moeten schuldeisers die beter zouden zijn behandeld in het kader van een normale insolventieprocedure, worden vergoed uit het GAF (29). Om de behandeling van crediteuren en aandeelhouders te beoordelen, moet het verschil in behandeling worden gewaardeerd (zie tekstvak 3).

Tekstvak 3

Waardering van verschillen in behandeling

Een waardering van het verschil in behandeling bij afwikkeling wordt na elke afwikkeling uitgevoerd door een onafhankelijke taxateur om te bepalen of de aandeelhouders en crediteuren jegens wie afwikkelingsmaatregelen zijn genomen, recht hebben op een dergelijke vergoeding. De waardering wordt vaak met waardering 3 aangeduid. Bij de waardering van verschillen in behandeling wordt ervan uitgegaan dat de bank in plaats van te worden afgewikkeld, volgens de normale insolventieprocedure op basis van het nationale insolventierecht zou zijn geliquideerd, met ingang van de datum van de afwikkeling. Vervolgens wordt vergeleken hoe crediteuren en aandeelhouders in een dergelijk scenario zouden zijn getroffen in vergelijking met de afwikkeling.

Bron: Analyse door de ERK van de GAM-verordening.

35. Op 13 juni 2018 deelde de GAR mee dat hij het verslag van de onafhankelijke taxateur, Deloitte, had ontvangen over de waardering van het verschil in behandeling bij de afwikkeling van de BPE. Op basis van de uitkomst van deze waardering en de voorlopige conclusie dat geen crediteur beter af was geweest bij een nationale insolventieprocedure, publiceerde de GAR op 6 augustus 2018 een kennisgeving betreffende zijn voorlopige besluit om geen compensatie toe te kennen aan de aandeelhouders en crediteuren die waren getroffen door de afwikkeling van de BPE (30). De GAR schat dat er ongeveer 300 000 zijn (31).

(26) Tegen bepaalde besluiten van de GAR, zoals besluiten inzake administratieve bijdragen en de toegang tot documenten, kan op grond van artikel 85 van de GAM-verordening beroep worden ingesteld bij het beroepspanel van de GAR.

(27) Artikel 17, lid 1, CFREU.(28) Artikel 15, lid 1, onder g), van de GAM-verordening.(29) Artikel 20, lid 16, en artikel 76, lid 1, onder e), van de GAM-verordening.(30) Mededeling van de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad van 2 augustus 2018 betreffende zijn voorlopige besluit over het al dan niet

toekennen van compensatie aan de aandeelhouders en crediteuren ten aanzien van wie de afwikkelingsmaatregelen aangaande Banco Popular Español SA zijn genomen en betreffende de inleiding van de procedure om te worden gehoord (SRB/EES/2018/132).

(31) Jaarverslag 2018 van de GAR, voetnoot 16, blz. 32.

Page 17: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

22.1.2020 Publicatieblad van de Europese Unie C 22/15NL

36. De GAR startte vervolgens een „procedure om te worden gehoord“ (32) voor getroffen crediteuren en aandeelhouders (zie afbeelding 6). Hierdoor werden geregistreerde partijen, of hun vertegenwoordigers, in staat gesteld tussen 6 en 26 november 2018 schriftelijke opmerkingen in te dienen met betrekking tot het voorlopige besluit om hun geen compensatie toe te kennen, alsmede de onderliggende argumenten hiervan. De GAR gaf aan dat hij momenteel de opmerkingen evalueert die werden ontvangen van ongeveer 12 000 geregistreerde individuele partijen (33) en hiermee op passende wijze rekening zal houden bij het nemen van zijn definitieve besluit over de vraag of er compensatie moet worden betaald aan de getroffen partijen.

Afbeelding 6

NCWO-proces voor Banco Popular Español S.A.

Bron: ERK.

37. Omdat er nog geen definitief besluit is genomen over de compensatie, nam de GAR in zijn rekeningen van 2018 geen gerelateerde verplichtingen op in verband met het NCWO-beginsel.

Gerelateerde verplichtingen in verband met de bijdragen van banken aan het gemeenschappelijk afwikkelingsfonds

38. De banken in de eurozone zijn wettelijk verplicht om bij te dragen aan het GAF (zie tekstvak 4).

Tekstvak 4

Het gemeenschappelijk afwikkelingsfonds (GAF)

De streefwaarde van het GAF is ten minste 1 % van het totale bedrag van de gedekte deposito’s in de bankenunie eind 2023. Op basis van de gedekte deposito’s eind 2018 zou dit overeenkomen met een bedrag van ongeveer 60 miljard EUR. Om de streefwaarde te bereiken, werden in 2019 van 3 186 banken jaarlijkse bijdragen geïnd voor een bedrag van 7,8 miljard EUR. Per juli 2019 ligt het totale geïnde bedrag iets onder de 33 miljard EUR.

Bron: GAR.

(32) Op grond van artikel 41, lid 2, onder a), van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.(33) Jaarverslag 2018 van de GAR, blz. 32.

Page 18: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

Publicatieblad van de Europese UnieC 22/16 NL 22.1.2020

39. De vooraf te betalen bijdragen voor het jaar 2015 werden door de NAA’s berekend en geïnd en in januari 2016 overgedragen aan de GAR. De jaarlijkse vooraf te betalen bijdragen worden in de loop van de jaren aangepast tot 2023 door middel van aftrek van reeds in 2015 betaalde bedragen. Sommige NAA’s hebben de bijdragen voor 2015 niet volledig aan het GAF overgemaakt vanwege nationale afwikkelingsmaatregelen vóór het einde van 2015.

40. Sinds 2016 berekent de GAR de bijdragen zelf, in nauwe samenwerking met de NAA’s. De bijdrage per bank wordt berekend op basis van een forfaitaire bijdrage en een risicogewogen bijdrage voor grotere banken. De banken verstrekken de vereiste informatie via de NAA’s. De GAR verstrekt elke NAA een standaardformulier met alle gerelateerde informatie voor elke bank die onder haar bevoegdheid valt, waaronder de vooraf te betalen bijdragen, de details van de berekening en de inputgegevens van de bank. Op basis van de door de GAR verstrekte berekening verzamelen de NAA’s de bijdragen en dragen zij de bedragen over aan het GAF, dat wordt beheerd door de GAR (zie afbeelding 7).

Afbeelding 7

Inningsproces voor vooraf te betalen bijdragen met rechtsmiddelen

Bron: ERK, op basis van het rechtskader.

41. In vier lidstaten heeft een aantal banken een administratieve of gerechtelijke procedure ingesteld tegen de besluiten over hun vooraf te betalen bijdragen. De meeste banken stelden een dergelijk beroep in tegen de desbetreffende kennisgeving van de NAA (34), omdat deze de rechtsgrondslag voor hun betaling vormt. Als gevolg hiervan liepen op nationaal niveau per 21 juni 2019 625 administratieve of gerechtelijke procedures tegen vooraf te betalen bijdragen. Omdat de bijdragen worden

(34) Afhankelijk van het rechtskader in de deelnemende lidstaten stellen NAA’s banken op de hoogte door middel van administratieve handelingen, besluiten of kennisgevingen.

Page 19: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

22.1.2020 Publicatieblad van de Europese Unie C 22/17NL

berekend en vastgesteld door de GAR, werden door verzoekers echter ook gerechtelijke procedures bij het HvJ-EU ingesteld tegen de besluiten van de GAR over de vooraf te betalen bijdragen voor de jaren 2016-2018. Per 21 juni 2019 waren er 16 procedures aanhangig. Terwijl 15 van deze procedures aanhangig zijn bij het Gerecht, betreft één zaak een beroep dat is ingesteld tegen een uitspraak van het Gerecht die in behandeling is bij het HvJ. Daarnaast heeft een nationale rechter een verzoek ingediend om een prejudiciële beslissing van het HvJ over de uitlegging van het EU-recht in verband met vooraf te betalen bijdragen (35). Deze zaak is echter niet tegen de GAR aangespannen.

42. Zoals hierboven uiteengezet, omvat het systeem dat is vastgesteld voor de berekening en inning van vooraf te betalen bijdragen aan het GAF gedeelde verantwoordelijkheden voor de EU en de lidstaten. De gerechtelijke stappen die worden genomen tegen vooraf te betalen bijdragen stellen derhalve de lastige kwestie aan de orde van een rechterlijke toetsing van de besluiten van de GAR inzake de bijdragen aan het GAF (36). De GAR gaf in het verleden aan dat het onduidelijk is of verzoekers op Europees niveau gerechtelijke procedures kunnen instellen tegen vooraf te betalen bijdragen. De advocaat-generaal stelde in zijn conclusie in zaak C-414/18 van 9 juli 2019 dat de nationale rechters op basis van de jurisprudentie geen uitspraak kunnen doen over de wettigheid van besluiten die zijn genomen door de GAR, zoals het besluit van de GAR over de vooraf te betalen bijdragen, en dat het HvJ-EU de exclusieve bevoegdheid heeft in deze kwestie (37). Slechts een definitieve uitspraak van het HvJ kan zorgen voor rechtszekerheid. Omdat een dergelijke uitspraak nog niet is gedaan, gaan wij er voor dit verslag vanuit dat een uitstroom van middelen het gevolg kan zijn van administratieve en gerechtelijke procedures die op nationaal niveau zijn ingesteld tegen rechtshandelingen van NAA’s en van gerechtelijke procedures op EU-niveau die zijn ingesteld tegen rechtshandelingen van de GAR met betrekking tot vooraf te betalen bijdragen aan het GAF.

43. In zijn definitieve jaarrekening voor 2018 nam de GAR gerelateerde verplichtingen op die voortvloeiden uit vooraf te betalen bijdragen, vanwege lopende gerechtelijke procedures bij het Gerecht. De GAR oordeelde dat er sprake is van gerelateerde verplichtingen ter waarde van 50 miljoen EUR in verband met zeven zaken (38). Met het oog op meer transparantie maakte de GAR bekend dat er eind 2018 beroep was ingesteld bij het HvJ-EU tegen vooraf te betalen bijdragen ter waarde van in totaal 222,7 miljoen EUR.

44. Een toereikende kennis van de financiële risico’s waaraan de GAR is blootgesteld, is van essentieel belang om een adequaat risicobeheer en adequate verantwoording te waarborgen. Op basis van onze aanbevelingen van 2018 verbeterde de GAR zijn internecontrolesysteem voor gerelateerde verplichtingen die voortvloeien uit rechtszaken op nationaal niveau in verband met vooraf te betalen bijdragen. De GAR verzoekt NAA’s een gedetailleerde lijst te verstrekken van lopende procedures tegen vooraf te betalen bijdragen. Daarnaast wordt NAA’s verzocht om een schriftelijke garantie betreffende de verstrekte informatie en om een beoordeling van de waarschijnlijkheid dat de procedures tegen vooraf te betalen bijdragen goed aflopen.

45. Op basis van de informatie die is verkregen van NAA’s zijn administratieve en gerechtelijke procedures ingesteld tegen besluiten inzake bijdragen van vier NAA’s. Drie van de vier betrokken NAA’s gaven echter aan dat zij niet in staat zijn om de waarschijnlijkheid te beoordelen dat de lopende procedures goed aflopen, gezien de in paragraaf 42 omschreven onzekerheden en het feit dat er ter zake nog geen jurisprudentie bestaat. Slechts één NAA voorzag de GAR van een gedetailleerde beoordeling, waarin zij concludeerde dat de uitstroom van middelen als gevolg van een rechtszaak niet onwaarschijnlijk was. Hoewel de GAR op basis van deze NAA-beoordeling gerelateerde verplichtingen opnam ter waarde van 40 miljoen EUR in verband met de procedure op nationaal niveau (39), nam hij geen gerelateerde verplichtingen op in verband met de zaken in de drie lidstaten waarin de NAA’s stelden dat zij geen beoordeling konden uitvoeren.

46. De beoordeling van de exacte risicobedragen is gecompliceerd. In dit opzicht vormt de boekhoudkundige verantwoording door de GAR van gerelateerde verplichtingen in verband met vooraf te betalen bijdragen een verbetering ten opzichte van de voorgaande jaren, toen hij eenvoudigweg de totale bedragen die werden aangevochten presenteerde als gerelateerde verplichtingen, zonder enige beoordeling van de specifieke zaken. Op basis van het geëvalueerde bewijs van de GAR concluderen we dat de GAR redelijke pogingen heeft ondernomen om vast te stellen of deze zaken gerelateerde verplichtingen vormden en deze eerlijk heeft gerapporteerd.

47. Naast gerelateerde verplichtingen in verband met vooraf te betalen bijdragen nam de GAR de totale bedragen van vooraf te betalen bijdragen op die het voorwerp zijn van administratieve of gerechtelijke procedures. Deze belopen ongeveer 2 miljard EUR, waarvan 1,8 miljard EUR verband houdt met nationale zaken en 222,7 miljoen EUR met zaken bij het Gerecht (zie tabel 4). Hoewel waarschijnlijk slechts een klein deel van deze bedragen moet worden terugbetaald aan verzoekers en dit zou worden gecompenseerd door toekomstige vooraf te betalen bijdragen van alle banken die onder de bevoegdheid van de GAR vallen, biedt deze opname nuttige achtergrondinformatie voor belanghebbenden.

(35) Op grond van artikel 267 VWEU kunnen rechterlijke instanties van de lidstaten verzoeken om prejudiciële beslissingen tot uitlegging van het EU-recht.

(36) Conclusie van advocaat-generaal Campos Sánchez-Bordona in zaak C-414/18 van 9 juli 2019, punt 26.(37) Conclusie van advocaat-generaal Campos Sánchez-Bordona in zaak C-414/18 van 9 juli 2019, punten 29-31.(38) Jaarrekening van de GAR, blz. 34.(39) Jaarrekening van de GAR, blz. 33.

Page 20: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

Publicatieblad van de Europese UnieC 22/18 NL 22.1.2020

Tabel 4

Ontwikkeling van betwiste bedragen op nationaal niveau in verband met vooraf te betalen bijdragen aan het GAF

Bijdrage in verband met jaar Aantal zakenmei 2019

Betwiste bedragenmei 2019

(in miljoen EUR)

Aantal zakenmei 2018

Betwiste bedragenmei 2018

(in miljoen EUR)

2019 135 5,7 n.v.t. n.v.t.

2018 114 586,8 122 597,1

2017 131 559,1 131 559,1

2016 240 562,9 241 565,5

2015 5 84,1 5 84,1

TOTAAL 625 1 765,9 499 1 805,8

Bron: ERK, op basis van gegevens van de GAR; bedragen afgerond op een miljoen.

48. Zoals vermeld in de rekeningen van de GAR, moet worden opgemerkt dat 198 miljoen EUR van het betwiste bedrag aan zowel de nationale als de EU-rechter is voorgelegd. Als de verzoeken succes hebben, zal het desbetreffende bedrag of een deel hiervan slechts één keer worden terugbetaald, indien van toepassing.

Gerelateerde verplichtingen in verband met administratieve bijdragen

49. De GAR int ieder jaar administratieve bijdragen ter financiering van zijn exploitatiekosten. Alle banken die onder het toepassingsgebied van de GAM-verordening vallen in de 19 deelnemende lidstaten moeten bijdragen aan de administratieve uitgaven van de GAR. In januari 2018 trad het definitieve systeem van bijdragen aan de administratieve uitgaven van de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad in werking, waarmee een permanent systeem voor administratieve bijdragen tot stand werd gebracht (40). Anders dan voor de vooraf te betalen bijdragen aan het GAF worden administratieve bijdragen niet geïnd via de NAA’s, maar rechtstreeks door de GAR. De bijdragen worden per bankgroep geïnd, terwijl de vooraf te betalen bijdragen per entiteit worden geïnd. Dit resulteert in een ander aantal banken binnen hun respectieve toepassingsgebied.

50. In februari 2019 berekende de GAR de jaarlijkse administratieve bijdragen voor het begrotingsjaar 2019 op basis van gegevens van de ECB aan het einde van 2017. Op basis van deze berekeningen verstuurde de GAR de respectieve kennisgevingen over bijdragen aan de banken. Tegen eind maart 2019 had de GAR administratieve bijdragen geïnd ter waarde van 88,8 miljoen EUR van 2 660 banken (zie tabel 5). Belangrijke instellingen betaalden ongeveer 95 % van deze bijdragen. Het geïnde bedrag was lager dan in 2018, aangezien het was verminderd met hogere begrotingsbedragen die waren overgedragen van 2017. Indien nodig zullen de bijdragen tijdens de nieuwe berekeningscyclus in het eerste kwartaal van 2020 opnieuw worden berekend op basis van informatie over veranderingen in de omvang of status van instellingen vanaf eind 2019.

Tabel 5

Door de GAR geïnde administratieve bijdragen

2019 2018 2017 2016 2015

Aantal banken 2 660 2 729 (*) 2 819 (*) 2 963 (*) 3 060 (*)

Betaald totaalbedrag(in miljoen EUR)

88,8 91,4 83,0 56,7 21,8

(*) voor de periode 2015-2018 is het aantal banken een jaargemiddelde, aangezien de bijdragen voor deze jaren in 2018 opnieuw zijn berekend, toen het definitieve systeem in werking trad; voor de berekening van de administratieve bijdragen omvat 2015 november en december 2014

Bron: GAR-bedragen afgerond op een miljoen.

(40) Gedelegeerde Verordening (EU) 2017/2361 van de Commissie.

Page 21: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

22.1.2020 Publicatieblad van de Europese Unie C 22/19NL

51. Kennisgevingen inzake administratieve bijdragen kunnen binnen zes weken worden aangevochten bij het beroepspanel van de GAR (41). Besluiten van het beroepspanel kunnen worden betwist voor het Gerecht. In 2018 stelden banken drie beroepen in tegen kennisgevingen inzake administratieve bijdragen. Hoewel het beroepspanel alle drie de beroepen verwierp, merkte het in één zaak op dat de GAR de administratieve bijdragen die de verzoeker voor 2018 moest betalen, moest herberekenen tijdens de volgende cyclus en de hieruit voortvloeiende bedragen moest terugbetalen (42). De bank die beroep aantekende, verloor haar bankvergunning in 2018. Zij viel daarom voor een deel van 2018 niet langer onder het toepassingsgebied van de administratieve bijdragen.

52. Zoals werd beoogd in het kader, voerde de GAR tijdens de berekening van de administratieve bijdragen voor het begrotingsjaar 2019 een herberekening uit van de jaarlijkse bijdragen voor 2018 voor banken waarvan de omvang of status tijdens 2018 was veranderd (43), op basis van ECB-gegevens per januari 2019. Per 21 juni 2019 liepen er geen beroepen of gerechtelijke procedures met betrekking tot administratieve bijdragen. De GAR nam derhalve geen gerelateerde verplichtingen op voor administratieve bijdragen.

Aanvullende informatie met betrekking tot gerechtelijke procedures

53. De procedures die werden ingesteld tegen de GAR en de NAA’s brengen kosten met zich mee in verband met hun financiële en personele middelen. De kosten worden rechtstreeks gedragen door deze autoriteiten en bijgevolg door alle banken door middel van hun bijdragen. In 2018 legde de GAR 5 miljoen EUR vast voor externe juridische diensten in verband met gerechtelijke procedures in de komende jaren. Eind 2018 hielden zes van de veertien personeelsleden in de juridische dienst van de GAR zich bezig met procesvoering. In 2019 zouden nog eens drie medewerkers worden aangeworven voor het team procesvoering.

Deel II: Gerelateerde verplichtingen van de Commissie

54. De Europese Commissie heeft bevestigd dat er op 31 december 2018 geen gerelateerde verplichtingen waren die voortvloeiden uit haar taak op grond van de GAM-verordening.

55. Op grond van de EU-jurisprudentie (44) is de delegatie van bevoegdheden aan EU-agentschappen, zoals de GAR, beperkt tot uitvoeringsbevoegdheden en is de delegatie van discretionaire bevoegdheden dienovereenkomstig uitgesloten. Een afwikkelingsregeling treedt daarom alleen in werking wanneer de Commissie deze bevestigt, zoals bepaald in de GAM-verordening. De Commissie kan bezwaar maken tegen discretionaire aspecten van de voorgestelde afwikkelingsregeling. Als de Commissie bezwaar maakt tegen de afwikkelingsregeling op grond van het criterium van openbaar belang of verzoekt om een wezenlijke aanpassing van het gebruik van het GAF, moet zij dergelijke wijzigingen voorleggen aan de Raad (45).

56. Op 7 juni 2017 bevestigde de Commissie de eerste afwikkelingsregeling (46) die was aangenomen door de GAR. In verband met deze regeling zijn voor het Gerecht 30 gerechtelijke procedures ingesteld tegen de Commissie (47). Terwijl alle dertig verzoekers een vordering tot nietigverklaring van het besluit van de Commissie instelden, stelden acht verzoekers ook een vordering tot schadevergoeding in. Deze zaken worden nog behandeld en het Gerecht heeft hierover nog geen uitspraak gedaan. Omdat er bij de afwikkeling van de BPE geen sprake was van openbare financiële steun of gebruik van het GAF (zie paragraaf 02), verrichtte de Commissie geen beoordeling van staatssteun of steun uit het fonds.

57. Zoals ook het geval was ten aanzien van de rekeningen voor 2017, heeft de Commissie op basis van haar boekhoudkundige beoordeling besloten geen gerelateerde verplichtingen op te nemen voor deze zaken. Eén reden die werd gegeven voor de boekhoudkundige beoordeling is dat op basis van de beschikbare informatie geen verzoeker genoegzaam heeft aangetoond dat er sprake is van een niet-contractuele aansprakelijkheid van de Commissie. De Commissie stelde in het bijzonder dat er geen voldoende gekwalificeerde schending had plaatsgevonden van een rechtsregel die ertoe strekt aan particulieren rechten toe te kennen (vergelijk paragraaf 21). De Commissie is derhalve van mening dat een uitstroom van middelen in verband met haar bevestigingsbesluit onwaarschijnlijk is. De Commissie stelde bovendien dat geen van de verzoekers schade kan hebben geleden, aangezien het alternatief voor de afwikkeling een insolventieprocedure uit hoofde van nationale regels zou zijn geweest. Eventuele aandeelhouders of crediteuren die beter af zouden zijn geweest bij een insolventieprocedure, zullen worden gecompenseerd in het kader van de lopende „geen enkele crediteur slechter af“-procedure (zie de paragrafen 34-37). De Commissie stelde daarom dat het haar, op basis van haar ruime ervaring, onwaarschijnlijk lijkt dat er een financieel risico voortvloeit uit deze zaken.

(41) Artikel 85, lid 3, van de GAM-verordening.(42) Besluit van het beroepspanel van de GAR van 13 augustus 2018 in zaak 04/18, paragraaf 16(43) Dit kan het gevolg zijn van een herclassificatie van een bank als „minder belangrijk“ of „belangrijk“, of de intrekking van een bankvergunning.(44) Meroni-doctrine, zoals vastgesteld in de zaken 9/56 en 10/56, Meroni & Co., Industrie Metallurgiche tegen Hoge Autoriteit, [1957-1958]

ECR 133 en zaak C-270/12, Verenigd Koninkrijk tegen Europees Parlement en Raad van de Europese Unie [ECLI:EU:C:2014:18].(45) Artikel 18, lid 7, van de GAM-verordening.(46) Bevestiging van de afwikkelingsregeling met betrekking tot Banco Popular Español SA (BPE).(47) Slechts in een van deze dertig gevallen is de Commissie de enige verweerder.

Page 22: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

Publicatieblad van de Europese UnieC 22/20 NL 22.1.2020

58. Bij het onderzoek van de steekproef constateerden we dat bepaalde verzoekers beweerden dat de noodzakelijke voorwaarden voor niet-contractuele aansprakelijkheid van de Unie vervuld zijn. We merken op dat in dit stadium voorspellingen worden bemoeilijkt gezien het feit dat het wettelijk kader voor afwikkeling betrekkelijk nieuw is en een complex, specifiek en nieuw rechtsstelsel in het leven roept. Wij vonden echter geen bewijs dat de beoordeling van de Commissie weersprak.

59. Naast de zaken in verband met de afwikkeling van de BPE werden tegen de Commissie twee rechtszaken aangespannen in verband met vooraf te betalen bijdragen aan het GAF. In beide zaken is de Commissie de verweerder, samen met de GAR. Terwijl één zaak aanhangig is bij het Gerecht, betreft de tweede zaak een prejudiciële beslissing die aanhangig is bij het HvJ. We zijn het eens met de beoordeling van de Commissie dat de opname van gerelateerde verplichtingen voor deze zaken niet nodig is.

60. Wij merken op dat de juridische dienst van de Commissie beschikt over een adequaat proces om de waarschijnlijkheid voor elke afzonderlijke rechtszaak te beoordelen en redenen en ondersteunende argumenten te aan te voeren. Het proces zorgt ervoor dat de rekenplichtige beschikt over de noodzakelijke beoordelingen om eventuele gerelateerde verplichtingen of voorzieningen op te nemen die voortvloeien uit rechtszaken.

Deel III: Gerelateerde verplichtingen van de Raad

61. We ontvingen een bevestigingsbrief van de rekenplichtige van de Raad waarin werd vermeld dat de Raad op 31 december 2018 geen gerelateerde verplichtingen had die voortvloeien uit de verrichting van zijn taken uit hoofde van de GAM-verordening.

62. Op basis van haar beoordeling van een door de GAR voorgestelde afwikkelingsregeling kan de Commissie bezwaar maken tegen de afwikkelingsregeling. Als het bezwaar verband houdt met het criterium van openbaar belang of de Commissie verzoekt om een wezenlijke aanpassing van het gebruik van het GAF, moet zij de wijziging voorleggen aan de Raad (zie paragraaf 55). De Raad was tot dusverre niet betrokken bij enige afwikkelingsbesluiten. Wel kreeg de Raad eind 2017 te maken met één rechtszaak in verband met de BPE. De zaak werd in 2018 niet-ontvankelijk verklaard voor zover deze gericht was tegen de Raad (48). Er ontstaan dus geen gerelateerde verplichtingen voor de Raad.

CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN

63. We merken op dat in dit stadium eventuele voorspellingen met betrekking tot de uitkomst van de gerechtelijke procedures tegen de GAR, de Commissie en de Raad moeilijk zijn gezien het feit dat het wettelijk kader voor afwikkeling betrekkelijk nieuw is en een complex, specifiek en nieuw rechtsstelsel in het leven roept. Wij vonden echter geen bewijs dat in tegenspraak was met de beoordelingen van de GAR, de Commissie en de Raad inzake eventuele gerelateerde verplichtingen die voortvloeien uit de verrichting van hun taken uit hoofde van de GAM-Verordening (zie de respectieve paragrafen 26, 46, 58, 59 en 62). We troffen desalniettemin bepaalde tekortkomingen aan die de aandacht van het bestuur vereisen.

64. Voor zijn definitieve rekeningen in 2018 beoordeelde de juridische dienst van de GAR de waarschijnlijkheid van een uitstroom van economische middelen als gevolg van de lopende BPE-zaken als „onwaarschijnlijk“; de GAR nam dan ook geen gerelateerde verplichtingen op. De aanmerking als „onwaarschijnlijk“ werd echter niet onderbouwd met redenen of ondersteunende argumenten (zie paragraaf 25). In vergelijking hiermee heeft de Commissie de waarschijnlijkheden in verband met afzonderlijke gerechtelijke procedures beoordeeld en gaf zij redenen voor haar beoordeling (zie paragraaf 60).

Aanbeveling 1

Interne beoordeling van de waarschijnlijkheid van een uitstroom van middelen

Bij de beoordeling van de waarschijnlijkheid van een uitstroom van economische middelen als gevolg van gerechtelijke procedures moet de GAR voor elk afzonderlijk geval overtuigende redenen en ondersteunende argumenten aanvoeren.

Tijdpad: Presentatie van de rekeningen van de GAR voor 2019

65. De GAR heeft zijn boekhoudkundige verantwoording van gerelateerde verplichtingen in verband met vooraf te betalen bijdragen aan het fonds verbeterd ten opzichte van voorgaande jaren. De GAR heeft zijn aanpak aangepast om te voorzien in een preciezere schatting van de gerelateerde verplichtingen die voortvloeien uit rechtszaken in verband met vooraf te betalen bijdragen (zie paragraaf 46).

(48) Beschikking van het Gerecht (achtste kamer) van 14 juni 2018 — Cambra Abaurrea tegen Parlement e.a. (Zaak T-553/17).

Page 23: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

22.1.2020 Publicatieblad van de Europese Unie C 22/21NL

66. Er bestaan echter nog steeds onzekerheden in verband met de gevolgen van juridische aanvechtingen op nationaal en EU-niveau (zie paragraaf 42). Bij gebrek aan rechtszekerheid heeft de GAR zijn interne-controlekader voor de monitoring van nationale zaken verbeterd. Drie van de vier NAA’s deelden echter aan de GAR mee dat zij niet in staat waren om de waarschijnlijkheid te beoordelen van een uitstroom van middelen als gevolg van nationale procedures tegen besluiten van NAA’s in verband met vooraf te betalen bijdragen. Hoewel deze drie NAA’s stelden dat zij de waarschijnlijkheid niet konden beoordelen, nam de GAR geen gerelateerde verplichtingen op met betrekking tot deze zaken (zie de paragrafen 44 en 45).

Aanbeveling 2

Opname van gerelateerde verplichtingen in verband met zaken op nationaal niveau

Als de waarschijnlijkheid van een uitstroom van middelen als gevolg van gerechtelijke procedures tegen vooraf te betalen bijdragen niet kan worden geschat, kan een uitstroom niet worden uitgesloten en moet een gerelateerde verplichting worden opgenomen.

Deze aanbeveling is afhankelijk van ontwikkelingen in verband met gerechtelijke procedures (zie paragraaf 42).

Tijdpad: Presentatie van de rekeningen van de GAR voor 2019

Dit verslag werd door kamer IV, onder leiding van de heer Alex Brenninkmeijer, lid van de Rekenkamer, te Luxemburg vastgesteld op haar vergadering van 12 november 2019.

Voor de RekenkamerKlaus-Heiner LEHNE

President

Page 24: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

Publicatieblad van de Europese UnieC 22/22 NL 22.1.2020

BIJL

AG

E

Follo

w-u

p va

n de

aan

beve

linge

n va

n he

t voo

rgaa

nde

jaar

Jaar

Aan

beve

ling

Stat

usM

eer i

nfor

mat

ie

2017

De

GA

R di

ent

gede

taill

eerd

e bo

ekho

udku

ndig

e ric

htsn

oere

n va

st t

e st

elle

n. I

n de

bo

ekho

udku

ndig

e ric

htsn

oere

n m

oet

ook

wor

den

inge

gaan

op

het

treffe

n va

n vo

orzi

enin

gen

voor

pro

cesk

oste

n.A

fger

ond

De

GA

R he

eft

inte

rne

boek

houd

kund

ige

richt

snoe

ren

vast

gest

eld

op

basis

van

de r

elev

ante

nor

men

.

2017

De G

AR

moe

t een

ges

chik

t pro

ces i

nvoe

ren,

met

inbe

grip

van

een

IT-s

yste

em, w

aarm

ee

kan

wor

den

gew

aarb

orgd

dat

alle

rlei s

oort

en g

erel

atee

rde

verp

licht

inge

n na

ar b

ehor

en

wor

den

vera

ntw

oord

en

gera

ppor

teer

d. D

e N

AA’

s m

oete

n to

egan

g kr

ijgen

tot d

it IT

-sy

stee

m o

m d

e ger

elat

eerd

e ver

plic

htin

gen

dien

over

eenk

omst

ig te

regi

stre

ren.

Afg

eron

dH

oew

el d

e G

AR

nog

niet

bes

chik

t ove

r ee

n sp

ecifi

ek IT

-sys

teem

, hee

ft hi

j in

plaa

ts d

aarv

an w

el e

en in

tern

econ

trole

syst

eem

vas

tges

teld

om

te

zorg

en v

oor t

oere

iken

de in

form

atie

van

NA

A’s.

2018

Vanw

ege d

e toe

nam

e van

het

aant

al za

ken

in ve

rban

d m

et ge

rela

teer

de ve

rplic

htin

gen

en

de c

ompl

exite

it da

arva

n he

rhaa

lt de

ERK

haa

r aan

beve

ling

uit h

et v

ersla

g va

n af

gelo

pen

jaar

. De G

AR

dien

t zijn

ont

wer

p va

n bo

ekho

udku

ndig

e ric

htsn

oere

n af

te ro

nden

en go

ed

te k

eure

n. D

e bo

ekho

udku

ndig

e ric

htsn

oere

n m

oete

n vo

lledi

g w

orde

n to

egep

ast v

oor

zijn

jaar

reke

ning

van

201

8 en

die

nen

ook

betre

kkin

g te

heb

ben

op d

e vo

orzi

enin

gen

voor

of d

e ope

nbaa

rmak

ing

van

proc

esko

sten

.

Afg

eron

dD

e G

AR

heef

t zijn

boe

khou

dkun

dige

rich

tsno

eren

voo

r adm

inist

ratie

ve

bero

epen

en re

chts

zake

n go

edge

keur

d en

toeg

epas

t.

2018

Op

basis

van

bes

chik

bare

geg

even

s zo

als

kwan

tific

eerb

are

vord

erin

gen,

rec

hter

lijke

ui

tspr

aken

en h

istor

ische

geg

even

s die

nen

de G

AR

en d

e Com

miss

ie d

e situ

atie

gro

ndig

te

her

eval

uere

n vo

or h

un re

keni

ngen

ove

r 201

8. D

eze

eval

uatie

die

nt p

laat

s te

vin

den

over

eenk

omst

ig E

U-b

oekh

oudn

orm

10:

„vo

orzi

enin

gen,

voo

rwaa

rdel

ijke

activ

a en

vo

orw

aard

elijk

e ver

plic

htin

gen“

.

Afg

eron

d

De

GA

R he

eft z

ijn a

anpa

k aa

ngep

ast o

m te

voo

rzie

n in

een

pre

ciez

ere

scha

tting

va

n de

ge

rela

teer

de

verp

licht

inge

n di

e vo

ortv

loei

en

uit

rech

tsza

ken

in v

erba

nd m

et v

oora

f te b

etal

en b

ijdra

gen.

De C

omm

issie

hee

ft ha

ar ge

rela

teer

de ve

rplic

htin

gen

beoo

rdee

ld o

p ba

sis

van

de b

esch

ikba

re in

form

atie

. Er i

s ech

ter n

og st

eeds

geen

juris

prud

entie

m

et b

etre

kkin

g to

t de s

peci

fieke

vor

derin

gen.

2018

Ove

reen

kom

stig

de

in

tern

econ

trole

norm

en

dien

t de

G

AR

adeq

uate

pr

oced

ures

en

con

trole

s in

te

stel

len

om d

e ju

isthe

id, v

olle

digh

eid

en t

ijdig

heid

van

inf

orm

atie

af

kom

stig

van

NA

A’s t

e waa

rbor

gen.

Ver

der m

oet h

ij er

voor

zor

gen

dat e

r een

ade

quaa

t co

ntro

lesp

oor i

s, zo

dat d

e ERK

haa

r ver

plic

hte c

ontro

leta

ken

kan

uitv

oere

n.

Afg

eron

dD

e G

AR

heef

t vo

orzi

en i

n ad

equa

te r

icht

snoe

ren

en s

jabl

onen

voo

r N

AA’

s ter

beo

orde

ling

van

de re

leva

nte r

isico

bedr

agen

.

Page 25: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

22.1.2020 Publicatieblad van de Europese Unie C 22/23NL

ANTWOORDEN VAN DE GEMEENSCHAPPELIJKE AFWIKKELINGSRAAD

Reikwijdte en aanpak van de controle

11. De GAR heeft de Rekenkamer toegang verschaft tot alle documenten waar de Rekenkamer om heeft verzocht. De GAR is bereid om werkafspraken voortaan met de Rekenkamer te bespreken, maar wil daarbij wel opmerken dat de Rekenkamer niet op gelijke voet staat met het personeel of de extern adviseur van de GAR en dat er passende waarborgen moeten worden geboden om vertrouwelijke informatie te beschermen.

Conclusies en aanbevelingen

Aanbeveling 1

De GAR aanvaardt deze aanbeveling. De GAR zal interne beoordelingen van gevallen voldoende onderbouwen en ondersteunende argumenten aandragen, zo nodig per categorie.

Aanbeveling 2

De GAR aanvaardt de aanbeveling om een voorwaardelijke verplichting bekend te maken voor gevallen waarin geen betrouwbare raming van de uitkomst mogelijk is.

Naarmate de lopende gerechtelijke procedures voortschrijden, zullen gevallen waarin geen betrouwbare beoordeling van de waarschijnlijkheid van de uitstroom kan worden gemaakt, echter steeds minder vaak voorkomen.

ANTWOORDEN VAN DE COMMISSIE

De Commissie heeft nota genomen van het verslag van de Europese Rekenkamer.

ANTWOORDEN VAN DE RAAD

53. In de rekeningen van de Raad van de Europese Unie en de Europese Raad voor het verslagjaar 2018 zijn geen gerelateerde verplichtingen overeenkomstig artikel 92, lid 4, van de verordening over het gemeenschappelijk afwikkelingsmechanisme vermeld.

Page 26: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

Publicatieblad van de Europese UnieC 22/24 NL 22.1.2020

CONTROLETEAM

Op grond van artikel 92, lid 4, van Verordening (EU) nr. 806/2014 tot oprichting van het gemeenschappelijk afwikkelingsmechanisme brengt de ERK jaarlijks verslag uit over eventuele gerelateerde verplichtingen die voortvloeien uit de verrichting door de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad, de Commissie en de Raad van hun taken op grond van deze verordening.

Dit verslag werd opgesteld door controlekamer IV „Marktregulering en concurrerende economie“, die onder leiding staat van ERK-lid Alex Brenninkmeijer. Deze controle werd geleid door ERK-lid Ildikó Gáll-Pelcz, met ondersteuning van Zoltán Lovas, kabinetschef; Joanna Metaxopoulou, directeur; Zacharias Kolias, hoofdmanager; Matthias Blaas, taakleider; Shane Enright, Carlos Soler Ruiz, controleurs; Andreea-Maria Feipel-Cosciug, juridisch adviseur.

Page 27: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,
Page 28: van de Europese Unie - European Court of Auditors · Europese Unie. II. Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over eventuele gerelateerde verplichtingen van de GAR,

ISSN 1977-0995 (elektronische uitgave)ISSN 1725-2474 (papieren uitgave)

Bureau voor publicaties van de Europese UnieL-2985 LuxemburgLUXEMBURG NL