veri tabanı yaşam döngüsü ve ms...
TRANSCRIPT
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 1
Veri Tabanı Yaşam Döngüsü ve MS Access
Yaşar TontaHacettepe Üniversitesi
Bilgi ve Belge Yönetimi BölümüDOK 322: Veri Tabanı Yönetim Sistemleri
Bazı slaytlar için kaynak: Ray R. Larson, School of Information Management and Systems, UC Berkeleyhttp://sims.berkeley.edu/courses/is257/s04
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 2
Plan
• Tekrar
• Veri Tabanı Yaşam Döngüsü
• Access ve Diveshop Veri Tabanı
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 3
Plan
• Tekrar
• Veri Tabanı Yaşam Döngüsü
• Access ve Diveshop Veri Tabanı
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 4
Veri Tabanı Çevresi
CASE Araçları
VTYS
Kullanıcı Arayüzü
Uygulama Programları
HavuzVeri
Tabanı
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 5
Veri Tabanı Bileşenleri
VTYS===============
Tasarım araçlarıTablo YaratmaForm YaratmaSorgu yaratmaRapor yaratma
Prosedüreldil derleyicisi
(4GL)=============İşletim sırasında
Form işleyiciSorgu işleyiciReport Writer
Language Run time
KullanıcıArayüzü
Uygulamaları
UygulamaProgramlarıVeri
Tabanı
Veri tabanı:Kullanıcı verileriMetadataDizinlerUygulama Metadatasıİçerir
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 6
Terimler ve Kavramlar
• Veri Tabanı• VTYS• Örgüt• Varlık• Özellikler• Veri değerleri• Kayıtlar• Dosya• Anahtar• Primer anahtar
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 7
Terimler ve Kavramlar
• Veri sözlüğü• Veri yönetimi• Veri tabanı yönetimi• Veri hizmetçisi• Veri yöneticisi• Veri tabanı yöneticisi
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 8
Terimler ve Kavramlar
• Veri bağımsızlığı• Modeller
– (1) Veri tabanı görünümleri ya da düzeyleri• Kavramsal, mantıksal, fiziksel
– (2) VTYS türleri• İlişkisel, Hiyerarşik, Ağ, Nesne Tabanlı, Nesne
Tabanlı İlişkisel
• Metadata
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 9
Modeller (1)
KavramsalModel
MantıksalModel
DışModel
Kavramsalgerekler
Kavramsalgerekler
Kavramsalgerekler
Kavramsalgerekler
Uygulama 1
Uygulama 1
Uygulama 2 Uygulama 3 Uygulama 4
Uygulama 2
Uygulama 3
Uygulama 4
DışModel
DışModel
DışModel
İç
Model
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 10
Veri Modelleri (2): Tarihçe
• Hiyerarşik Model (1960’lar ve 1970’ler)– Programlama dillerindeki veri yapılarına
benziyor.
Kitaplar(no, başlık)
Yayıncılar KonularYazarlar(ad, soyad)
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 11
Veri Modelleri (2): Tarihçe
• Ağ modeli (1970’ler)Verilerin tek girişini ve veri zincirleri boyunca
dolaşma “bağlantıları” sağlar
Konular Kitaplar
Yazarlar
Yayıncılar
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 12
Veri Modelleri (2): Tarihçe
• İlişkisel Model (1980’s)– Veriler için kavramsal olarak basit bir model;
veriler, ilişkiler (“tablolar”) olarak tanımlanır ve tüm veriler görülebilecek şekildedir
Book ID Title pubid Author id1 Introductio 2 12 The history 4 23 New stuff a 3 34 Another titl 2 45 And yet mo 1 5
pubid pubname1 Harper2 Addison3 Oxford4 Que
Authorid Author nam1 Smith2 Wynar3 Jones4 Duncan5 Applegate
Subid Subject1 cataloging2 history3 stuff
Book ID Subid1 22 13 34 24 3
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 13
Veri Modelleri (2): Tarihçe
• Nesne Tabanlı Model (1990’lar)– Veriyi ve işlemleri “Nesne” olarak kapsülleştirir
Kitaplar(no, başlık)
Yayıncılar KonularYazarlar(ad, soyad)
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 14
Veri Modelleri (2): Tarihçe
• Nesne-İlişkisel Model (1990’lar)– İlişkisel Modelin iyi bilinen özelliklerini Nesne
Tabanlı özelliklerle birleştirir. Bunlar: • Kullanıcı tanımlı veri türleri• Kullanıcı tanımlı fonksiyonlar• Kalıtım ve alt sınıflar
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 15
Plan
• Tekrar
• Veri Tabanı Yaşam Döngüsü
• Access ve Diveshop Veri Tabanı
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 16
Veri Tabanı Sistemi Yaşam Döngüsü
Büyüme, Değişim ve
Yaşatma6
İşlemler5
Entegrasyon4
Tasarım1
Dönüştürme3
Fiziksel Yaratım
2
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 17
“Cascade” Görünümü
Proje saptamave seçimi
Proje başlatmaVe planlama
Analiz
Mantıksal tasarım
Fizikseltasarım
Kurulum
Yaşatımbkz Hoffer, s. 41
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 18
Tasarım
• Örgütün gereksinimlerini belirleme• Veri tabanı Kavramsal Modelini
geliştirme– Varlık-İlişki diyagramı tekniklerini
kullanarak• Veri Sözlüğü inşa etme• Mantıksal Modeli geliştirme
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 19
Fiziksel Yaratım
• Veri tabanı Fiziksel Modelini geliştirme– Veri formatları ve türleri– Dizinlerin belirlenmesi, vs..
• Prototip veri tabanının yüklenmesi ve test edilmesi
• Güvenlik, gizlilik ve erişim denetimlerinin kararlaştırılması ve kurulması
• Tutarlılık sınırlamalarının kararlaştırılması ve kurulması
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 20
Dönüştürme
• Yeni veri tabanını kullanmak için mevcut veri setlerini ve uygulamalarını dönüştürme– Eski verileri yeni formatlara dönüştürmek için
programlar ve dönüştürme programcıkları (utility) gerekebilir
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 21
Entegrasyon
• 3. Adımla örtüşür• Yeni veri tabanına dönüştürülmüş ve yeni
uygulamaların entegrasyonu
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 22
Büyüme, Değişim ve Yaşatma
• Değişim, bir yaşam biçimidir– Uygulamalar, veri gerekleri, raporlar vs. yeni
gereksinimlere göre değişir– Veri tabanı ve uygulamaların değişiklik
gereksinimlerini karşılaması için değiştirilmeleri gerekir
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 23
Yaşam Döngüsünün Bir Başka Görüntüsü
İşlemler5
Dönüştürüm3
Fiziksel Yaratım
2Büyüme,Değişim
6
Entegrasyon4
Tasarım1
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 24
Plan
• Tekrar
• Veri Tabanı Yaşam Döngüsü
• Access ve Diveshop Veri Tabanı
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 25
Test Veri Tabanı
• DiveShop veri tabanı dalış takımları satan ve dalış turları düzenleyen bir işletme hakkında bilgiler içermektedir. Bu işletme:– Belli güzergahlardaki çeşitli dalış
noktalarına geziler düzenlemektedir – Dalış noktalarının belirli özellikleri vardır:
• Deniz yaşamı türleri• Diğer özellikler (örneğin batık gemiler)
– Belli geziler için müşterilere dalış teçhizatı kiralamakta ve satmaktadır.
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 26
Varlık-İlişki Diyagramları
• Varlık-İlişki diyagramları veri tabanı tasarımında kullanılan temel araçlardan biridir
• Varlık-İlişki diyagramlarını daha sonra ayrıntılı olarak inceleyeceğiz
• Varlık-İlişki diyagramları Varlıkları(dikdörtgenler) ve özelliklerini (elipsler) ve varlıklar arasındaki ilişkileri (baklava dilimleri) gösterir
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 27
Diveshop Varlıkları: SITES
Destinationno
Site no
Site Name
SiteNotes
SiteHighlight
DistanceFrom Town (M)
DistanceFrom Town (Km)
Skill Level
Visibility(ft)
Depth (m)
Depth (ft)SITES
Visibility (m)Current
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 28
Diveshop Varlıkları: DIVECUST
Name
Customer no
Street
State/ProvCity ZIP/PostalCode
Country
First Contact
PhoneDiveCust
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 29
Diveshop Varlıkları: DEST
Destinationname
Destination no
AvgTemp (F)
SpringTemp (F) Avg
Temp (C)SummerTemp (C)
SummerTemp (F)
TravelCost
WinterTemp (C)
FallTemp (F)
FallTemp (C)Dest
WinterTemp (F)
Accommodations
Body ofWater
NightLife
SpringTemp (C)
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 30
Diveshop Varlıkları: BIOLIFE
Category
Species no
CommonName
Length(cm)
SpeciesName
Length(in)
Notesexternal
GraphicexternalBioLife
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 31
Diveshop Varlıkları: SHIPWRCK
Site no
Ship Name
Category
InterestType Tonnage
Length (ft)
Beam(m)
Beam(ft)
Length(m)Shipwrck
Cause
Commentsexternal
DateSunk
Passengers/Crew
Graphicexternal
Survivors
Condition
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 32
Diveshop Varlıkları: DIVESTOK
Description
Item No
EquipmentClass
ReorderPoint
On Hand Cost
SalePrice
DiveStok RentalPrice
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 33
Diveshop Varlıkları: DIVEORDS
CustomerNo
Order no
SaleDate
ShipVia
DestinationCCExpDate
CCNumber
PaymentMethodDiveOrds
No ofPeople
VacationCost
ReturnDate
DepartDate
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 34
Diveshop Varlıkları : DIVEITEM
Item no
Order no
Rental/Sale
Qty
Line NoteDiveItem
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 35
Diveshop Varlıkları: BIOSITE
SpeciesNo
SiteNo
BioSite
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 36
Diveshop Varlıkları: SHIPVIA
Ship Via
ShipCost
ShipVia
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 37
DiveShop Varlık-İlişki (ER) DiyagramıCustomer
No
ShipVia
Dest
Sites
BioSite
ShipVia
ShipWrck
BioLife DiveStok
DiveItem
DiveOrds
DiveCust
CustomerNo
ShipVia
OrderNo
OrderNo
ItemNo
ItemNo
DestinationName
Destination
SpeciesNo
Site No
Destinationno
Site No
Destinationno
SpeciesNo
Site No
1
1
1
1
1
1
1/n
1
1n
n
n
n
n
n
n
n
1
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 38
DiveShop Ödevi (ders programından bağlantı var)
• Delaware adlı batık geminin tonaj kapasitesi ne kadardı?
• Karen Ng adlı müşterinin adresi nedir? • Hangi güzergahlarda (destinations) ve yerlerde (sites)
Benekli Kartal (Spotted Eagle Ray) bulabilirsiniz? • Palancar Reef (site) hangi güzergahtadır? • Lorraine Vega adlı müşteri gezide hangi yerlerde
(sites) dalış yapabilir? • Keith Lucas seçtiği gezide batık gemi görmek
istemektedir. Gittiği yer doğru mu? • Richard Denning hangi dalış malzemelerini alıyor? • Louis Jazdzewski’nin kiraladığı malzemelerin fiyatı ne
kadardır?
DOK 322 – Spring 2006 2006.02.27 - SLIDE 39
DiveShop ödevi
• Dersin web sayfasından indirilebilir• Her soru için MS Access’de bir sorgu
yaratın