Artur Andrzejuk 1

według tomizmu

Artur Andrzejuk 2

SEX• Płeć biologiczna

(dymorfizm płciowy)

– suma cech fizycznych i zachowań wynikających z odmiennych funkcji i ról obu płci w procesie rozmnażania płciowego

GENDER• Płeć kulturowa, • płeć psychiczna, • płeć społeczna, • płeć społeczno-kulturowa,• tożsamość płciowa

– suma cech osobowości, zachowań, stereotypów i ról przyjmowanych przez kobiety i mężczyzn w ramach danej kultury w drodze socjalizacji, nie wynikających bezpośrednio z biologicznych różnic w budowie ciała

Artur Andrzejuk 3

Koncepcja człowieka

Sfera biologiczna

Sferakulturowa

(psychiczna, społeczna)

dusza

ciało

Artur Andrzejuk 4

Platon

DuchDusza,

ŚwiadomośćJa

Kulturapsychika

MateriaCiałoBiologiaMojeNaturaprzyroda

Artur Andrzejuk 5

Arystoteles

Forma = dusza

Materia = ciało

Artur Andrzejuk 6

Tomasz z Akwinu

forma materia

akt istnienia(ipsum esse)

Artur Andrzejuk 7

Tomistycznie ujęta struktura człowieka

• Człowiek w aspekcie bytu– istnienie jako

akt powodujący to, że człowiek jest

– istota jako możność powodująca to, czym człowiek jest

• Człowiek w aspekcie istoty– forma jako akt

wyznacza jej stałą tożsamość

–możność -niematerialna i materialna (materia) - podmiotuje przypadłości

Artur Andrzejuk 8

Człowiek jako osoba

BOECJUSZ (+525)

Persona rationalis naturae individua substantia est

AUTONOMIA OSOBYPODMIOTOWOŚĆ OSOBY

TOMASZ Z AKWINU (+1274)

• Jednostkowość• Rozumność• Wolność• Relacje osobowe

Artur Andrzejuk 9

Określenie płci

SUPER LIBROS SENTENTARUM

• Sexus ordinatur ad generationem [est]

• Sexus est de naturalibus hominis.

(lib. 3 d. 12 q. 3 a. 1 qc. 1)

KOMENTARZ DO SENTENCJI

• Płeć jest przyporządkowana do rodzenia.

• Płeć jest czymś naturalnym dla człowieka.

Artur Andrzejuk 10

Gender equality

IN VIA• Głębokie

zróżnicowanie i nierówność ludzi na różnych płaszczyznach– prawnej– społecznej– ekonomicznej– religijnej– także płciowej

IN PATRIA• Płcie będą

zachowane, bo należą do doskonałości gatunku ludzkiego i będą całkowicie równe sobie;– Różnice będą

wynikały wyłącznie z zasług.

Artur Andrzejuk 11

ISTOTA

Tomistyczna koncepcja człowieka

AKT ISTNIENIA

FORMA(akt istotowy)

MATERIA(możność istotowa)

Możność materialna

Możność niematerialna

ISTOTA

Realność

Odrębność

Jedność

Prawda

Dobro

PięknoPrzypadłości duchowe (intelekt, wola)

Przypadłości fizyczne (wymiary, jakości)

Artur Andrzejuk 12

ISTOTA

Gdzie jest płeć ?

AKT ISTNIENIA

FORMA(akt istotowy)

MATERIA(możność istotowa)

Możność materialna

Możność niematerialna

ISTOTA

Przypadłości duchowe (intelekt, wola)

Przypadłości fizyczne (wymiary, jakości)

Artur Andrzejuk 13

DUSZA

Wegetatywna (roślinna)

Władza ożywiania

Władza rozmnażania

Władza wzrastania

Zmysłowa (zwierzęca)

Zmysły wewnętrzne

poznawcze

pożądawcze

Zmysły zewnętrzne

Rozumna (bytów osobowych)

Intelekt możnościowy

Intelekt czynny

wola

Artur Andrzejuk 14

Artur Andrzejuk 15

Rodzenie

Cielesne

psychiczne

duchowe

Artur Andrzejuk 16

Zróżnicowanie płciowe

Cielesne

Dymorfizm płciowy na poziomie biologicznym

Psychiczne

Specyfika psychiki wynikająca z różnic ról w dziele rodzenia i wychowania nowego człowieka

Duchowe

Specyfika funkcji wynikają z różnych ról wychowawczych, funkcji we wspólnocie rodzinnej itp.

Artur Andrzejuk 17

Wnioski

PŁEĆ JAKO CECHA „SŁABA”

• Sytuuje się poza pryncypiami stanowiącymi o istnieniu i tożsamości człowieka;

• Najważniejszy dla człowieka jest osobowy (rozumny i wolny) charakter jego bytu, a osoba jest „bezpłciowa”

PŁEĆ JAKO CECHA „MOCNA”

• Stanowi naturalną i niezbywalną własność człowieka ze względu na podmiotowanie bardzo ważnych relacji (rodzenie);

• Przekłada się na wszystkie sfery człowieka, które dotyczą rodzenia bytu rozumnego i wolnego.