Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragmentpełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnierozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przezNetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym możnanabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione sąjakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgodyNetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepieinternetowym Bookarnia Online.

Warszawa 2012

Jakub Kosowski

WSPÓŁPRACA JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI

Stan prawny na 1 kwietnia 2012 r.

WydawcaIzabella Małecka

Redaktor prowadzącyMałgorzata Jarecka

Opracowanie redakcyjneAgata Czuj

ŁamanieKamila Tomecka

Projekt grafi czny okładki i stron tytułowychMaciej Sadowski

© Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2012

ISBN: 978-83-264-0782-6

Wydane przez:Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.

Redakcja Książek

01-231 Warszawa, ul. Płocka 5atel. 22 535 82 00, fax 22 535 81 35

e-mail: ksiazki@wolterskluwer.pl

www.wolterskluwer.plKsięgarnia internetowa www.profinfo.pl

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów......................................................................................................... 7

Wprowadzenie.......................................................................................................... 9

Rozdział 1Organizacje pozarządowe.................................................................................... 13

1.1..Podstawy.prawne.funkcjonowania.organizacji.pozarządowych.............. 131.2..Organizacje.pożytku.publicznego.............................................................. 16

Rozdział 2Podstawy prawne, zasady oraz formy współpracy jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi....................... 28

2.1..Podstawy.prawne.współpracy..................................................................... 282.2..Zasady.współpracy...................................................................................... 322.3..Formy.współpracy....................................................................................... 35

Rozdział 3Program współpracy jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi........................................................................ 38

3.1..Uwagi.wstępne............................................................................................. 383.2..Uchwalanie.programu................................................................................ 473.3..Elementy.składowe.programu.współpracy............................................... 523.4..Przykładowe.programy.współpracy........................................................... 62

Rozdział 4Zlecanie organizacjom realizacji zadań publicznych................................... 91

4.1..Uwagi.ogólne............................................................................................... 914.2..Konkurs.ofert.............................................................................................. 984.3..Zlecanie.realizacji.zadań.bez.konkursu.ofert......................................... 1304.4..Umowa.o.realizację.zadania.................................................................... 1354.5..Sprawozdanie.z.realizacji.zadania........................................................... 1394.6..Kontrola.realizacji.zadania....................................................................... 141

Rozdział 5Konsultowanie z organizacjami pozarządowymi projektów aktów normatywnych.......................................................................................... 144

5.1..Uwagi.ogólne............................................................................................. 1445.2..Formy.konsultowania................................................................................ 1455.3..Przykładowe.uchwały................................................................................ 151

Rozdział 6Wspólne zespoły o charakterze doradczym................................................... 160

6.1..Uwagi.ogólne............................................................................................. 1606.2..Rada.działalności.pożytku.publicznego.................................................. 1616.3..Rada.sportu............................................................................................... 177

Rozdział 7Wzajemne informowanie o planowanych kierunkach działań................. 193

7.1..Uwagi.ogólne............................................................................................. 1937.2..Przykłady.wzajemnego.informowania.o.planowanych..

kierunkach.działań.................................................................................... 194

Rozdział 8Umowy o wykonywanie inicjatywy lokalnej................................................... 196

8.1..Uwagi.ogólne............................................................................................. 1968.2..Wniosek.o.realizację.zadania.publicznego............................................. 1988.3..Zasady.współpracy.................................................................................... 2018.4..Przykładowe.uchwały................................................................................ 205

Rozdział 9Umowy partnerstwa............................................................................................ 212

9.1..Uwagi.ogólne............................................................................................. 2129.2..Zasady.współpracy.................................................................................... 213

Rozdział 10Inne formy współpracy....................................................................................... 216

10.1..Udzielanie.pożyczek,.gwarancji,.poręczeń........................................... 21610.2..Formy.współpracy.spoza.ustawy............................................................ 217

Literatura.............................................................................................................. 221

6 SPIS.TREŚCI

WyKaZ SKRóTóW

k.c.. –.. ustawa.z.dnia.23.kwietnia.1964.r..–.Kodeks.cywilny.(Dz..U..Nr.16,.poz..93.z.późn..zm.)

k.p.a.. –. ustawa.z.dnia.14.czerwca.1960.r..–.Kodeks.postępowania.administracyjnego.(tekst. jedn.:.Dz..U..z.2000.r..Nr.98,.poz..1071.z.późn..zm.)

Konstytucja.RP. –. Konstytucja.Rzeczypospolitej.Polskiej.z.dnia.2.kwietnia.1997.r..(Dz..U..Nr.78,.poz..483.z.późn..zm..i.sprost.)

OwSS. –. Orzecznictwo.w.Sprawach.Samorządowychpr..stow.. –. ustawa.z.dnia.7.kwietnia.1989.r..–.Prawo.o.stowarzyszeniach.

(tekst.jedn.:.Dz..U..z.2001.r..Nr.79,.poz..855.z.późn..zm.)u.d.p.p.. –. ustawa.z.dnia.24.kwietnia.2003.r..o.działalności.pożytku.

publicznego.i.o.wolontariacie.(tekst.jedn.:.Dz..U..z.2010.r..Nr.234,.poz..1536.z.późn..zm.)

u.f.. –. ustawa.z.dnia.6.kwietnia.1984.r..o.fundacjach.(tekst.jedn.:.Dz..U..z.1991.r..Nr.46,.poz..203.z.późn..zm.)

u.f.p.. –. ustawa.z.dnia.27.sierpnia.2009.r..o.finansach.publicznych.(Dz..U..Nr.157,.poz..1240.z.późn..zm.)

u.r.. –. ustawa.z.dnia.29.września.1994.r..o.rachunkowości.(tekst.jedn.:.Dz..U..z.2009.r..Nr.152,.poz..1223.z.późn..zm.)

u.s.. –. ustawa.z.dnia.25.czerwca.2010.r..o.sporcie.(Dz..U..Nr.127,.poz..857.z.późn..zm.)

u.s.g.. –. ustawa.z.dnia.8.marca.1990.r..o.samorządzie.gminnym.(tekst.jedn.:.Dz..U..z.2001.r..Nr.142,.poz..1591.z.późn..zm.)

u.s.p.. –. ustawa.z.dnia.5.czerwca.1998.r..o.samorządzie.powiatowym.(tekst.jedn.:.Dz..U..z.2001.r..Nr.142,.poz..1592.z.późn..zm.)

u.s.w.. –. ustawa.z.dnia.5.czerwca.1998.r..o.samorządzie.województwa.(tekst.jedn.:.Dz..U..z.2001.r..Nr.142,.poz..1590.z.późn..zm.)

u.z.p.p.r.. –. ustawa.z.dnia.6.grudnia.2006.r..o.zasadach.prowadze-nia.polityki.rozwoju.(tekst.jedn.:.Dz..U..z.2009.r..Nr.84,.poz..712.z.późn..zm.)

WPROWadZEnIE

Organizacje.pozarządowe.są. istotnym.elementem.funkcjonowania.państwa..Dają.one.możliwość.rozwijania.aktywności.obywatelskiej,.ale.także.pozwalają.na.efektywną.realizację.zadań.publicznych,.w.tym.rów-nież.zadań.własnych. jednostek.samorządu.terytorialnego..Niezbędna.w.zakresie.rozwijania.„trzeciego.sektora”.jest.współpraca.organów.admi-nistracji.publicznej.będących.najbliżej.obywatela.–.tj..organów.jednostek.samorządu.terytorialnego.z.organizacjami.pozarządowymi..Nie.dotyczy.to.tylko.wsparcia.finansowego.ich.działań.

Ważnym.wydarzeniem.w.zakresie.rozwijania.współpracy.pomiędzy.jednostkami.samorządu.terytorialnego.a.organizacjami.pozarządowymi.było.uchwalenie.ustawy.z.dnia.24.kwietnia.2003.r..o.działalności.pożytku.publicznego.i.o.wolontariacie..Ustawa.ta.usystematyzowała.ową.współ-pracę.i.sprecyzowała.jej.zasady..Wszystko.w.celu.zapewnienia.większej.jej.efektywności,.ale.i.transparentności..Ustawa.o.działalności.pożytku.publicznego.i.o.wolontariacie.była.już.kilkunastokrotnie.nowelizowana,.co.miało.stworzyć.lepsze.warunki.współpracy..Tak.pojawiły.się.regulacje.dotyczące.chociażby.procedury.tzw..małych.grantów.czy.też.inicjatywy.lokalnej.

Niniejszy.komentarz.stanowi.analizę.zasad.i.form.współpracy.okre-ślonych.w.ustawie.o.działalności.pożytku.publicznego.i.o.wolontariacie,.ale.także.ujętych.w.innych.ustawach.szczególnych,.na.przykład.w.ustawie.o.sporcie.

Rozdział.pierwszy.stanowi.wprowadzenie.do.problematyki.organi-zacji.pozarządowych..Wskazano.w.nim.na.definicje.i.podstawy.prawne.ich.funkcjonowania..W.rozdziale.tym.poruszono.także.kwestie.dotyczą-ce.powoływania.i.funkcjonowania.organizacji.pożytku.publicznego.jako.kwalifikowanej.formy.organizacji.pozarządowej.

W.drugim.rozdziale.szczegółowo.omówione.zostały.zagadnienia.do-tyczące.programu.współpracy.jednostek.samorządu.terytorialnego.z.or-ganizacjami.pozarządowymi,.który.stanowi.de facto.punkt.wyjścia.do.

10 WPROWaDZENIE

prowadzenia.tejże.współpracy..Kolejne.rozdziały.stanowią.charakterysty-kę.poszczególnych.form.współpracy.–.tych,.które.zostały.sprecyzowane.w.ustawie.o.działalności.pożytku.publicznego.i.o.wolontariacie,.ale.także.wynikających.z.innych.ustaw.oraz.praktyki.funkcjonowania.jednostek.sa-morządu.terytorialnego..Mam.tutaj.na.myśli:.zlecanie.organizacjom.rea-lizacji.zadań.publicznych;.konsultowanie.z.organizacjami.pozarządowymi.projektów.aktów.normatywnych;.wspólne.zespoły.o.charakterze.dorad-czym;.wzajemne.informowanie.o.planowanych.kierunkach.działań;.umo-wy.o.wykonywanie.inicjatywy.lokalnej;.umowy.partnerstwa..W.ostatnim.rozdziale.wskazałem.także.na.formy.współpracy.występujące.w.praktyce,.których.wprost.nie.przewiduje.ustawa.o.działalności.pożytku.publicznego.i.o.wolontariacie.

Niniejsze.opracowanie.poświęcone.jest.współpracy.jednostek.samorzą-du.terytorialnego.z.organizacjami.pozarządowymi,.jednakże.warto.zauwa-żyć,.iż.przedstawione.w.dalszej.części.komentarza.formy.współpracy.mogą.odnosić.się.także.do.innych.podmiotów..artykuł.5.ust..1.u.d.p.p..odsyła.w.tym.zakresie.do.podmiotów.wymienionych.w.art..3.ust..3.u.d.p.p.,.tj.:.1).osób.prawnych.i.jednostek.organizacyjnych.działających.na.podstawie.przepisów.o.stosunku.Państwa.do.Kościoła.Katolickiego.w.Rzeczypospo-litej.Polskiej,.o.stosunku.Państwa.do.innych.kościołów.i.związków.wyzna-niowych.oraz.o.gwarancjach.wolności.sumienia.i.wyznania,.jeżeli.ich.cele.statutowe.obejmują.prowadzenie.działalności.pożytku.publicznego;.2).sto-warzyszeń.jednostek.samorządu.terytorialnego;.3).spółdzielni.socjalnych;.4).spółek.akcyjnych.i.spółek.z.ograniczoną.odpowiedzialnością.oraz.klubów.sportowych.będących.spółkami.działającymi.na.podstawie.przepisów.usta-wy.o.sporcie,.które.nie.działają.w.celu.osiągnięcia.zysku.oraz.przeznaczają.całość.dochodu.na.realizację.celów.statutowych.oraz.nie.przeznaczają.zysku.do.podziału.między.swoich.udziałowców,.akcjonariuszy.i.pracowników.

Opracowanie.szeroko.odnosi.się.do.orzeczeń.sądów.oraz.organów.nadzoru.(wojewodów,.regionalnych.izb.obrachunkowych)..Wydaje.się,.iż.istotny.walor.poznawczy.mają.przytoczone.przykłady.aktów.prawa.miej-scowego.odnoszące.się.do.poszczególnych.form.współpracy,.które.zostały.opatrzone.komentarzem..Uznałem.to.za.lepszą.formę.prezentacji.bardzo.różnorodnych.rozwiązań.funkcjonujących.w.praktyce.niż.formułowanie.wzorów.tychże.aktów,.które.mogą.nie.odpowiadać.specyfice.lokalnej.

Interpretacja.przepisów.ustawy.o.działalności.pożytku.publicznego.sprawia.pewne.wątpliwości,.co. jest.powodem.do.interwencji.organów.

11WPROWaDZENIE

nadzoru..Wynika.to.w.znacznej.mierze.ze.swobody.pozostawionej.przez.ustawę.w.określaniu.szczegółów.współpracy. jednostek.samorządu.te-rytorialnego.z.organizacjami.pozarządowymi..Ma.to.swoje.dobre.i.złe.strony,.na.co.zwróciłem.uwagę.przy.charakterystyce.poszczególnych.form.współpracy..Wiele.w.tym.względzie.zależy.jednak.od.stosunku.organów.jednostek.samorządu.terytorialnego..Najlepiej.obrazuje.to.przykład.zle-cania.organizacjom.realizacji.zadań.publicznych,.który.ze.zrozumiałych.względów.wzbudza.ogromne.wręcz.kontrowersje.w.praktyce.

Mam.jednak.nadzieję,.że.komentarz.pozwoli.rozwiać.wątpliwości.występujące.w.związku.z.realizacją.poszczególnych.form.współpracy,.co.ułatwi.codzienną.pracę.zarówno.organom.jednostek.samorządu.teryto-rialnego.(i.ich.urzędom),.jak.i.organizacjom.pozarządowym..Z.pewnością.będzie.to.z.obopólną.korzyścią.dla.realizacji.zadań.publicznych,.które.są.tak.ważne.dla.społeczeństwa.

Komentarz.adresowany.jest.w.szczególności.do.organów.jednostek.samorządu.terytorialnego,.pracowników.urzędów.jednostek.samorzą-du.terytorialnego,.organizacji.pozarządowych,.ale.także.do.prawników.współpracujących.z.wyżej.wymienionymi.podmiotami.oraz.studentów.

Przy.tej.okazji.chciałbym.również.podziękować.pracownikom.De-partamentu.Kultury,.Edukacji.i.Sportu.Urzędu.Marszałkowskiego.Wo-jewództwa.Lubelskiego.oraz.Wydziału.Sportu.i.Turystyki.Urzędu.Miasta.Lublin.za.pomoc.w.przygotowaniu.niniejszego.komentarza,.a.w.szcze-gólności.zwrócenie.uwagi.na.zagadnienia,.które.budzą.największe.wąt-pliwości.w.praktyce.z.perspektywy.funkcjonowania.jednostek.samorządu.terytorialnego.

Komentarz.uwzględnia.stan.prawny.na.dzień.1.kwietnia.2012.r.

Lublin,.kwiecień.2012.r.Jakub Kosowski

Rozdział 1

ORganIZaCjE POZaRZądOWE

1.1. Podstawy prawne funkcjonowania organizacji pozarządowych

1.1.1. Organizacja pozarządowa

W.piśmiennictwie.organizacje.pozarządowe.(ang..non-governmental organization;.stąd.często.używany.skrót.NGO).definiowane.są.jako.orga-nizacje.obywatelskie.działające.z.własnej.inicjatywy.na.rzecz.wybranego.interesu.publicznego,.niezależne.od.administracji.publicznej.i.niedziałają-ce.dla.osiągnięcia.zysku1..Pojęcie.to.stosowane.jest.przez.Organizację.Na-rodów.Zjednoczonych.oraz.inne.międzynarodowe.instytucje;.kilkanaście.lat.temu.weszło.również.do.powszechnego.użycia.w.Polsce2..Organizacje.pozarządowe.są.nazywane.trzecim.sektorem,.obok.sektora.publicznego.(władz,.administracji.publicznej).i.rynkowego.(biznesu,.przedsiębiorczo-ści)..W.odróżnieniu.od.organów.publicznych,.a.podobnie.jak.biznes.–.są.one.prywatne.i.powstają.z.inicjatywy.ich.założycieli.(prywatnych.osób),.ale.–.w.odróżnieniu.od.biznesu,.a.podobnie.jak.władze.publiczne.–.działają.w.interesie.publicznym,.a.nie.prywatnym.

1. Szerzej.zob..między.innymi:.R..Skiba,.Ustawa o działalności pożytku publicz-nego i o wolontariacie. Poradnik dla organizacji pozarządowych,.Warszawa.2004,.s..12–14;.R..Skiba,.Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Po-radnik dla samorządów,.Warszawa.2004,.s..11;.M..Kurleto,.Organizacje pozarządowe w działalności pożytku publicznego,.Warszawa.2008,.s..49;.P..Suski,.Stowarzyszenia i fundacje,.Warszawa.2008,.s..59..

2. J..Blacharz.(w:).J..Blacharz,.a..Huchla,.Ustawa o działalności pożytku pub-licznego i o wolontariacie. Komentarz,.Warszawa.2008,.s..30–31.

14 ROZDZIał.1

W.literaturze.zwrócono.także.uwagę,. iż.organizacje.pozarządowe.mają.istotne.znaczenie.przy.realizacji.zasady.pomocniczości.(subsydiar-ności)..M..Kurleto3.podkreśliła,. iż.zasada.ta.zakłada.zorganizowanie.państwa,.w.którym.kompetencje.i.zdolność.do.działania.są.przypisane.w.pierwszej.kolejności.zorganizowanym.grupom.społecznym,.zaś.w.przy-padku.gdy.ich.działania.okazują.się.niewystarczające.–.w.drugiej.kolej-ności.kompetencje.przechodzą.na.bardziej.złożone.instancje.wyższe.(sa-morządowe),.by.wreszcie.–.jeżeli.żadna.instancja.społeczna.lub.samorzą-dowa.nie.jest.skuteczna.–.przejść.w.ręce.państwa..aspekt.ten.podkreślił.także.H..Izdebski4,.uznając,.iż.pomocy.powinna.udzielić.ta.komórka.czy.instytucja,.która.znajduje.się.najbliżej.potrzebującego,.a.zarazem.zdol-na.do.rozwiązania.określonych.problemów..Cytowany.autor.zaznaczył.przy.tym,.że.jeżeli.przekracza.to.możliwości.podstawowej.komórki.spo-łecznej.–.rodziny,.to.właściwe.stają.się.odpowiednie.szczeble.organizacji.obywatelskiej.–.szczeble.pozarządowe,.chyba.że.i.one.nie.są.zdolne.do.rozwiązywania.problemów,.które.mają.już.charakter.społeczny..Dopiero.wówczas,.zdaniem.H..Izdebskiego,.pojawia.się.obowiązek.odpowiedniej.interwencji.władz.publicznych.

1.1.2. „Organizacja pozarządowa” – definicja legalna

Ustawa.o.działalności.pożytku.publicznego.zawiera.legalną.definicję.pojęcia.„organizacja.pozarządowa”..Według.art..3.ust..2.u.d.p.p..orga-nizacje pozarządowe to osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przy-znaje zdolność prawną, które nie są jednostkami sektora finansów publicznych5, w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, a tak-że nie działają w celu osiągnięcia zysku.

3. M..Kurleto,.Organizacje pozarządowe w działalności pożytku publicznego,.s..36–37..Podobnie.J..Blacharz.(w:).J..Blacharz,.a..Huchla,.Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Komentarz,.s..14–18.

4. H..Izdebski,.Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,.Warszawa.2003,.s..8.

5. Jednostkami. finansów.publicznych,.zgodnie.z.art..9.u.f.p.,. są.natomiast:.1).organy.władzy.publicznej,.w.tym.organy.administracji.rządowej,.organy.kontroli.państwowej.i.ochrony.prawa.oraz.sądy.i.trybunały;.2).jednostki.samorządu.teryto-rialnego.oraz.ich.związki;.3).jednostki.budżetowe;.4).samorządowe.zakłady.budże-

15ORGaNIZaCJE.POZaRZąDOWE

Warto.w.tym.miejscu.zauważyć,.iż.ustawodawca.enumeratywnie.wymie-nił.dwie.najczęściej.występujące.formy.organizacyjne.działania.organizacji.pozarządowych.–.stowarzyszenia.i.fundacje.(art..3.ust..2.in fine.u.d.p.p.).

W.ramach.przytoczonej.definicji.ustawodawca.sformułował.więc.dwa.kryteria:

1).formy.organizacyjnej;2).działania.o.charakterze.non profit.

Mając.na.uwadze.powyższe,.do.organizacji.pozarządowych.można.zaliczyć.w.szczególności:

1).stowarzyszenia;2).związki.stowarzyszeń;3).fundacje;4).organizacje.samorządu.zawodowego;5).organizacje.samorządu.gospodarczego;6).związki.zawodowe;7).organizacje.pracodawców;8).organizacje.kościelne;9).instytucje.społeczne.mające.osobowość.prawną.i.działające.na.pod-

stawie.ustaw.szczególnych,.na.przykład.Polski.Czerwony.Krzyż;10).partie.polityczne6.

towe;.5).agencje.wykonawcze;.6).instytucje.gospodarki.budżetowej;.7).państwowe.fundusze.celowe;.8).Zakład.Ubezpieczeń.Społecznych.i.zarządzane.przez.niego.fundusze.oraz.Kasa.Rolniczego.Ubezpieczenia.Społecznego.i.fundusze.zarządzane.przez.Prezesa.Kasy.Rolniczego.Ubezpieczenia.Społecznego;.9).Narodowy.Fundusz.Zdrowia;.10).samodzielne.publiczne.zakłady.opieki.zdrowotnej;.11).uczelnie.pub-liczne;.12).Polska.akademia.Nauk.i.tworzone.przez.nią.jednostki.organizacyjne;.13).państwowe.i.samorządowe.instytucje.kultury.oraz.państwowe.instytucje.filmowe;.14).inne.państwowe.lub.samorządowe.osoby.prawne.utworzone.na.podstawie.odręb-nych.ustaw.w.celu.wykonywania.zadań.publicznych,.z.wyłączeniem.przedsiębiorstw,.instytutów.badawczych,.banków.i.spółek.prawa.handlowego.

6. Szerzej.zob..między.innymi:.M..Kurleto, Organizacje pozarządowe w działal-ności pożytku publicznego,.s..50;.R..Skiba,.Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Poradnik dla samorządów,. s..13–14;.a..Ceglarski,.Organizacje pożytku publicznego,.Warszawa.2005,.s..15–16;.a..Gluziński,.Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,.Warszawa.2005,.s..13–14;.por..J..Janowski,.P..Taracha,.Ważniejsze formy organizacyjno-prawne działania w obszarze „trzeciego sektora” w Polsce (w:).M..Granat.(red.), Organizacje pozarządowe w Polsce. Podstawy prawno-finansowe,.Warszawa.2000,.s..283–348.

16 ROZDZIał.1

Ustawa.wprowadza.natomiast.wyłączenia.podmiotowe.w.odniesieniu.do.organizacji,.które.spełniałyby.dwa.wymienione.wyżej.kryteria..arty-kuł.3.ust..2.w.zw..z.ust..4.u.d.p.p..wymienia.następujące.podmioty,.które.w.rozumieniu.ustawy.nie.mogą.prowadzić.działalności.pożytku.publicz-nego,.co. jednak.nie.uniemożliwia.klasyfikowania. ich. jako.organizacji.pozarządowych:

1).partie.polityczne;2).związki.zawodowe.i.organizacje.pracodawców;3).samorządy.zawodowe;4).fundacje.utworzone.przez.partie.polityczne.

1.2. Organizacje pożytku publicznego

1.2.1. działalność pożytku publicznego

Działalnością.pożytku.publicznego.jest.działalność.społecznie.uży-teczna,.prowadzona.przez.organizacje.pozarządowe.w.sferze.zadań.pub-licznych.określonych.w.ustawie.o.działalności.pożytku.publicznego.i.o.wo-lontariacie,.a.więc.obejmująca.zadania.w.zakresie:

1).pomocy.społecznej,.w.tym.pomocy.rodzinom.i.osobom.w.trudnej.sytuacji.życiowej.oraz.wyrównywania.szans.tych.rodzin.i.osób;

2).wspierania.rodziny.i.systemu.pieczy.zastępczej;3).działalności.na.rzecz.integracji.i.reintegracji.zawodowej.i.społecznej.

osób.zagrożonych.wykluczeniem.społecznym;4).działalności.charytatywnej;5).podtrzymywania.i.upowszechniania.tradycji.narodowej,.pielęgnowa-

nia.polskości.oraz.rozwoju.świadomości.narodowej,.obywatelskiej.i.kulturowej;

6).działalności.na.rzecz.mniejszości.narodowych.i.etnicznych.oraz.języka.regionalnego;

7).ochrony.i.promocji.zdrowia;8).działalności.na.rzecz.osób.niepełnosprawnych;9).promocji.zatrudnienia.i.aktywizacji.zawodowej.osób.pozostających.

bez.pracy.i.zagrożonych.zwolnieniem.z.pracy;10).działalności.na.rzecz.równych.praw.kobiet.i.mężczyzn;11).działalności.na.rzecz.osób.w.wieku.emerytalnym;

17ORGaNIZaCJE.POZaRZąDOWE

12).działalności.wspomagającej.rozwój.gospodarczy,.w.tym.rozwój.przed-siębiorczości;

13).działalności.wspomagającej.rozwój.techniki,.wynalazczości. i. inno-wacyjności.oraz.rozpowszechnianie.i.wdrażanie.nowych.rozwiązań.technicznych.w.praktyce.gospodarczej;

14).działalności.wspomagającej.rozwój.wspólnot.i.społeczności.lokalnych;15).nauki,.szkolnictwa.wyższego,.edukacji,.oświaty.i.wychowania;16).wypoczynku.dzieci.i.młodzieży;17).kultury,.sztuki,.ochrony.dóbr.kultury.i.dziedzictwa.narodowego;18).wspierania.i.upowszechniania.kultury.fizycznej;19).ekologii.i.ochrony.zwierząt.oraz.ochrony.dziedzictwa.przyrodniczego;20).turystyki.i.krajoznawstwa;21).porządku.i.bezpieczeństwa.publicznego;22).obronności.państwa.i.działalności.Sił.Zbrojnych.Rzeczypospolitej.

Polskiej;23).upowszechniania.i.ochrony.wolności.i.praw.człowieka.oraz.swobód.

obywatelskich,.a.także.działań.wspomagających.rozwój.demokracji;24).ratownictwa.i.ochrony.ludności;25).pomocy.ofiarom.katastrof,.klęsk.żywiołowych,.konfliktów.zbrojnych.

i.wojen.w.kraju.i.za.granicą;26).upowszechniania.i.ochrony.praw.konsumentów;27).działalności.na.rzecz.integracji.europejskiej.oraz.rozwijania.kontak-

tów.i.współpracy.między.społeczeństwami;28).promocji.i.organizacji.wolontariatu;29).pomocy.Polonii.i.Polakom.za.granicą;30).działalności.na.rzecz.kombatantów.i.osób.represjonowanych;31).promocji.Rzeczypospolitej.Polskiej.za.granicą;32).działalności.na. rzecz. rodziny,.macierzyństwa,. rodzicielstwa,.upo-

wszechniania.i.ochrony.praw.dziecka;33).przeciwdziałania.uzależnieniom.i.patologiom.społecznym;34).działalności. na. rzecz. organizacji. pozarządowych. oraz. podmio-

tów.wymienionych.w.art..3.ust..3.u.d.p.p.,.w.zakresie.określonym.w.pkt.1–32.

Powyższa.działalność.pożytku.publicznego.może.być.realizowana.przez.wszystkie.rodzaje.organizacji.pozarządowych..Ustawa.o.działalności.pożytku.publicznego.i.o.wolontariacie.wprowadza.natomiast.specjalną.

18 ROZDZIał.1

kategorię.organizacji.pozarządowych,.które.mogą.liczyć.na.pewne.przy-wileje,.ale.spoczywają.na.nich.także.liczne.obowiązki..Są.to.organizacje.pożytku.publicznego.

1.2.2. Organizacja pożytku publicznego – definicja

Organizacja.pożytku.publicznego.to.organizacja.pozarządowa,.która.uzyskała.status.organizacji.pożytku.publicznego.na.zasadach.określonych.w.ustawie.o.działalności.pożytku.publicznego.i.o.wolontariacie..Ustawa.umożliwia. jednakże.uzyskanie.omawianego.statusu.także.podmiotom.innym.niż.organizacje.pozarządowe..artykuł.20.u.d.p.p..odsyła.do.art..3.ust..3.pkt.1.i.4.u.d.p.p.,.a.więc.wprowadza.zamknięty.katalog.takich.or-ganizacji,.wymieniając:

1).osoby.prawne.i.jednostki.organizacyjne.działające.na.podstawie.prze-pisów.o.stosunku.Państwa.do.Kościoła.Katolickiego.w.Rzeczypospo-litej.Polskiej,.o.stosunku.Państwa.do.innych.kościołów.i.związków.wyznaniowych.oraz.o.gwarancjach.wolności. sumienia. i.wyznania,.jeżeli.ich.cele.statutowe.obejmują.prowadzenie.działalności.pożytku.publicznego;

2).spółki.akcyjne.i.spółki.z.ograniczoną.odpowiedzialnością.oraz.kluby.sportowe.będące.spółkami.działającymi.na.podstawie.przepisów.usta-wy.o.sporcie,.które.nie.działają.w.celu.osiągnięcia.zysku.i.przeznaczają.całość.dochodu.na.realizację.celów.statutowych.oraz.nie.przeznaczają.zysku.do.podziału.między.swoich.udziałowców,.akcjonariuszy.i.pra-cowników7.

1.2.3. Uzyskanie statusu organizacji pożytku publicznego

Organizacja.pozarządowa,.chcąc.uzyskać.status.organizacji.pożyt-ku.publicznego,.musi.spełnić.wiele.warunków,.w.tym.dokonać.rejestra-

7. Szerzej.zob..a..Ceglarski,.Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jako organizacja pożytku publicznego,.Rejent.2006,.nr.6,.s..32–52;.J..Kopyta,.Spółki kapi-tałowe, niedziałające w celu osiągnięcia zysku jako organizacje pozarządowe – status, działalność oraz treść umowy spółki,.Rejent.2006,.nr.6,.s..53–74.

19ORGaNIZaCJE.POZaRZąDOWE

cji.w.Krajowym.Rejestrze.Sądowym..Z.uwagi.na.tematykę.niniejszego.opracowania.poniżej.zostaną.omówione.wyłącznie.najistotniejsze.kwestie.dotyczące.tworzenia. i.rejestracji.organizacji.pożytku.publicznego,.zaś.informacje.szczegółowe.znaleźć.można.w.bogatej.literaturze.przedmiotu8.

artykuł.20.u.d.p.p..obliguje.organizacje.do.spełnienia.łącznie.nastę-pujących.warunków:

1).prowadzenia.działalności.pożytku.publicznego.na.rzecz.ogółu.spo-łeczności.lub.określonej.grupy.podmiotów,.pod.warunkiem.że.grupa.ta.jest.wyodrębniona.ze.względu.na.szczególnie.trudną.sytuację.ży-ciową.lub.materialną.w.stosunku.do.społeczeństwa;

2).prowadzenia.działalności.gospodarczej.wyłącznie.jako.dodatkowej.w.stosunku.do.działalności.pożytku.publicznego;

3).przeznaczania.nadwyżki.przychodów.nad.kosztami.na.działalność.pożytku.publicznego;

4).posiadania.statutowego.kolegialnego.organu.kontroli. lub.nadzoru,.odrębnego.od.organu.zarządzającego.i.niepodlegającego.mu.w.za-kresie.wykonywania.kontroli.wewnętrznej. lub.nadzoru,.przy.czym.członkowie.organu.kontroli.lub.nadzoru:a).nie.mogą.być.członkami.organu.zarządzającego.ani.pozostawać.

z.nimi.w.związku.małżeńskim,.we.wspólnym.pożyciu,.w.stosunku.pokrewieństwa,.powinowactwa.lub.podległości.służbowej,

b).nie.byli.skazani.prawomocnym.wyrokiem.za.przestępstwo.umyślne.ścigane.z.oskarżenia.publicznego.lub.przestępstwo.skarbowe,

c).mogą.otrzymywać.z.tytułu.pełnienia.funkcji.w.takim.organie.zwrot.uzasadnionych.kosztów.lub.wynagrodzenie.w.wysokości.nie.wyż-szej.niż.przeciętne.miesięczne.wynagrodzenie.w.sektorze.przedsię-biorstw.ogłoszone.przez.Prezesa.Głównego.Urzędu.Statystycznego.za.rok.poprzedni;

8. Szerzej.zob..między. innymi:.N..Kowal,.Tworzenie i rejestracja organizacji pożytku publicznego. Komentarz,.Kraków.2005;.a..Ceglarski,.Organizacje pożytku publicznego;.a..Gluziński, Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolonta-riacie;.M..Kurleto,.Organizacje pozarządowe w działalności pożytku publicznego;.H..Izdebski,.Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;.R..Skiba,.Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Poradnik dla organizacji pozarządowych;.J..Blacharz,.a..Huchla,.Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Komentarz;.J..Ruszewski,.Organizacja pożytku publicznego,.Państwo.i.Prawo.2005,.z..7,.s..81–94.

20 ROZDZIał.1

5).członkowie.organu.zarządzającego.nie.mogą.być.skazani.prawomoc-nym.wyrokiem.za.przestępstwo.umyślne.ścigane.z.oskarżenia.publicz-nego.lub.przestępstwo.skarbowe;

6).statut.lub.inne.akty.wewnętrzne.organizacji.pozarządowych.oraz.pod-miotów.wymienionych.w.art..3.ust..3.pkt.1.i.4.u.d.p.p..zabraniają:a).udzielania.pożyczek.lub.zabezpieczania.zobowiązań.majątkiem.

organizacji.w.stosunku.do.jej.członków,.członków.organów.lub.pra-cowników.oraz.osób,.z.którymi.członkowie,.członkowie.organów.oraz.pracownicy.organizacji.pozostają.w.związku.małżeńskim,.we.wspólnym.pożyciu.albo.w.stosunku.pokrewieństwa.lub.powinowa-ctwa.w.linii.prostej,.pokrewieństwa.lub.powinowactwa.w.linii.bocz-nej.do.drugiego.stopnia.albo.są.związani.z.tytułu.przysposobienia,.opieki.lub.kurateli,.zwanych.dalej.„osobami.bliskimi”,

b).przekazywania.ich.majątku.na.rzecz.ich.członków,.członków.orga-nów.lub.pracowników.oraz.ich.osób.bliskich,.na.zasadach.innych.niż.w.stosunku.do.osób.trzecich,.w.szczególności.jeżeli.przekazanie.to.następuje.bezpłatnie.lub.na.preferencyjnych.warunkach,

c).wykorzystywania.majątku.na.rzecz.członków,.członków.organów.lub.pracowników.oraz. ich.osób.bliskich.na.zasadach.innych.niż.w.stosunku.do.osób.trzecich,.chyba.że.to.wykorzystanie.bezpośred-nio.wynika.z.celu.statutowego,

d).zakupu.towarów.lub.usług.od.podmiotów,.w.których.uczestniczą.członkowie.organizacji,.członkowie. jej.organów.lub.pracownicy.oraz.ich.osób.bliskich,.na.zasadach.innych.niż.w.stosunku.do.osób.trzecich.lub.po.cenach.wyższych.niż.rynkowe.

Warto.jednocześnie.dodać,.iż.w.2010.r..wprowadzono.przepis.art..20.ust..2.u.d.p.p.,.który.zakłada,.że.w.przypadku.stowarzyszeń.działalność.po-żytku.publicznego.nie.może.być.prowadzona.wyłącznie.na.rzecz.członków.stowarzyszenia9..Od.powyższej.regulacji.nie.przewiduje.się.już.wyłączeń.podmiotowych.obejmujących.kluby.sportowe,.które.mogły.prowadzić.działalność.wyłącznie.na.rzecz.swoich.członków.(zob..art..20.pkt.3.u.d.p.p..w.brzmieniu.pierwotnym)..Z.pewnością.przepis.ten.ma.na.celu.zmobilizo-wanie.organizacji,.które.prowadzą.działalność.tylko.i.wyłącznie.na.rzecz.

9. Ustawa.z.dnia.22.stycznia.2010.r..o.zmianie.ustawy.o.działalności.pożytku.publicznego.i.o.wolontariacie.oraz.niektórych.innych.ustaw.(Dz..U..Nr.28,.poz..146).

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragmentpełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnierozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przezNetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym możnanabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione sąjakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgodyNetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepieinternetowym Bookarnia Online.