www sai veda net v2... · 2021. 2. 5. · yē (a) sam ’m’bh ūtimu pāsa-tē | ta tō bh ūya-...
TRANSCRIPT
CONTENTS
Bhāgya Sūktam ........................................................... 1
Īśhāvāsyōpaniṣhat ....................................................... 3
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī ............................ 9
Taittirīya Upaniṣhat – Bramhānandavallī ................ 25
Taittirīya Upaniṣhat – Bhṛguvallī ............................ 39
Sūryōpaniṣhat ........................................................... 49
Bhū Sūktam .............................................................. 57
Nīḻā Sūktam .............................................................. 61
Dēvī Sūktam ............................................................. 62
Śhrī Sūktam .............................................................. 64
Gaṇapati Sūktam ...................................................... 73
Hiraṇyagarbhas Sūktam ........................................... 76
Trisuparṇa Mantrāḥa ............................................... 79
Na Karmaṇā .............................................................. 83
ww
w S
ai V
eda
net
1
Bhāgya Sūktam
––––––––––––––––––––––– –––––––––––––––––––––––
[Ekāgni Kā��am 1-15 & 2-6 – KYV TB 2-8-9-7 – RV S 7-42 – AV S 3-16]
� ू������ ू������� ��� � ू����� ��ऽ���� �� ू���������̎ । ू���� ��� ������ ॄ!���"��� ू���#$��� %�� ��ि' (�� �� ॥१॥ � prātarag’nim’ prātarin’dragm’ havāmahēp’
prātar’mit’rāvaru�āp’ prātaraśh’vināā |
prātar’bhagam’ pū�ha�am’ bram’ha�as’patim’
prātas’sōmamuta rud’ragm’ huvēma || 1 ||
ू�����+ ��� ���� %�म' (�� �� ��- � %�ऽ��.�� ��-/ ���0��� � । 1�य�3� 4 �5����6%���3� ि�+�� �7�4 ��� ��89:� � ॥२॥ prātar’jitam’ bhagamug’ragm’ huvēma vayam’
put’ramaditēr’yō vidhar’tā |
ādh’raśh’chid’yam’ man’yamānas’turaśh’chid’rājā
chid’yam’ bhagam’ bhak’�hīt’yāha || 2 ||
��� ू������ ��� <:���0$� �� ���� �0-�� %.��� ..�=> । ��� ू�$� +�-� �$����� ?� � ��� ू�@����@ ���A�B�� ॥३॥ bhagap’ pra�ētar’bhaga sat’yarādhō bhagēmān’
dhiyamudava dadan’na�a |
bhagap’ pra�ō janaya gōbhiraśh’vair’bhagap’ pran�bhir’n�van’tas’syāma || 3 ||
D�� �.��E� ����AB��$�� ू���F , D�� �G�� , HI�̎� J । utēdānīm’ bhagavan’tas’syāmōtap’ prapit’va ,
uta madh’yē , an’hāām |
Bhāgya Sūktam w
ww
Sai
Ved
a ne
t
2
Bhāgya Sūktam
D��$�.��� �K��LM<�- ��N ��- . ������� < %���O N��� ॥४॥ utōditā maghavanth’sūr’yas’ya vayan’
dēvānāgm’ sumataus’ syāma || 4 ||
��� , Q�� �����' , H6% .����6��� ��- ����AB�� । � F�� ��� <� �� , RS$� �9��� < �$� �� � %� , Q��� ��� �� ॥T॥ bhaga , ēva bhagavāgm’ , as’tu dēvās’tēna vayam’
bhagavan’tas’syāma | tan’ tvā bhaga sar’va , ij’jōhavīmi sa nō bhaga pura ,
ētā bhavēha || 5 ||
<��U���-$��<$� ��A .�0�ब�� ���� W %7�- � ��.�-� । H� �� ��79�� ��< %���.� ��� �$� �X��������� ����+�� , 1�� A % ॥Y॥ samadh’varāyō�hasō naman’ta dadhik’rāvēva
śhuchayē padāya |
ar’vāchīna�’ vasuvidam’ bhagan’ nō
rathamivāśh’vā vājina , āvahan’tu || 6 ||
H�����9��/���9� � , D���<$� �9�����9�#.�� %ZA% ��ि�> । K@�� [ ���� ������\ ू�9 ��� -��- ���� ]��6���#.�� �> ॥^॥ aśh’vāvatīr’gōmatīr’na , u�hāsō
vīravatīs’sadamut’chhan’tu bhad’rā-�a |
gh�tan’ duhānā viśh’vata[fp]’ prapīnā yūyam’ pātas’
svas’tibhis’sadā na�a || 7 ||
ww
w S
ai V
eda
net
3
Īśhāvāsyōpaniṣhat
-$ ��̎_� ������� <�A�X������ �7`9 �-b��� । H������ �� � %̀� �� ���� � ������� %̀ �� ]� �̎ ॥c॥ yō māā (a)g’nē bhāginagm’
san’tamathābhāgañ’ chikī , ��hati | abhāgamag’nē ta'’ kuru māmag’nē
bhāgina'’ kurus’ svāhāā || 8 ||
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i ||
––––––––––––––––––––– –––––––––––––––––––––
[SYV – Kā�va Śhākhā – Vārā�asī style]
� ��� �� �.�\ ��� �� ��.� ���� ��d�� �� � %.�e�� । ��� ��N ��� �� ��.��- ��� �� � �����W� f�� ॥ � pūr’�amada[fp]’ pūr’�amidam’
pūr’�āt’pūr’�amudat’chyatē |
pūr’�as’ya pūr’�amādāya pūr’�amēvāvaśhi�h’yatē |
� W���A\ W���A\ W���A\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i ||
� g�W� ���N����.' <�h� -�i 7� +��:�� +��� J । � ��� :�j� �� � %k9X�� �� �@�0�\ `N� �]�l�� J̎ ॥१॥ � īśhā vās’ya-midag’ge- sar’vañ’
yat’kiñ’ cha jagat’yāñ’ jaga-te |
tēnat’ tyak’tēna- bhuñ’jīthā mā
g�-dha[hk]’ kas’yas’ svid’dhanam’m || 1 ||
Īśhāvāsyōpaniṣhat
ww
w S
ai V
eda
net
4
Īśhāvāsyōpaniṣhat
%̀ � � �= ��� � `�� �m�� �++9���� �Z��' <��̎\ । Q�� F�-� ��5X���$̎_�6� � `� �� �no��� ���̎ ॥२॥ kur’van’nēvēha kar’māā�i
jijīvi�hēt’chhatag’ge- samāā�a |
ēvan’ tvayi nān’yathētōō (a)s’ti na
kar’ma- lip’yatē narēē || 2 ||
H� < %�-� �� ���� � � n$�`� , H� p��� ���<��@���> । ��'6� ू �:������Z�A� - � �̀ 7�̎q� �$� +��̎\ ॥३॥ asur’yā nāma tē lōkā , an’dhēna tamasāv�-tā-�a |
tāg’ges’tēp’ prēt’yābhigat’chhan’ti yē
kē chāāt’mahanō janāā�a || 3 ||
H� �̎+� . �̀ � ���<$� +�9̎-$� � ?��r ���� , 1̎s %��t�� ���� � �� J । �l����$�_5��:�m��� ��u�v�w� J̎��$ ��̎������̎ .0��� ॥४॥ anēējadēkam’ mana-sō javīīyō nainad’dēvā ,
āāp’nuvan’pūr’vamar’�ha-te |
tad’dhāva-tō (a)n’yānat’yēēti ti�h’*hat’tas’min’n’
napō māātariśh’vāā dadhāti || 4 ||
�.�̎+��� �= ?+���� �r ���� �x� J̎��� �̀ । �.�A��N� <� ��N� �[� <� ��N�N y�z��> ॥T॥ tadēējati tan’nēja-ti tad’dūrē tad’van’n’tikē |
tadan’taras’ya sar’vas’ya tadu
sar’vas’yās’ya bāh’yata�a || 5 || ww
w S
ai V
eda
net
5
Īśhāvāsyōpaniṣhat
-6% <�� �m�� �����5��q5����� %��ँ-��� । <�� ������ �� %� 7��q��� ��$� � �� + %�� %|�� ॥Y॥ yas’tu sar’vāā�i bhūtān’yāt’man’nēvānupaśh’ya-ti |
sar’vabhūtē�hu- chāt’mānan’ tatō
na vi ju-gup’satē || 6 ||
-�w�}�� �m�� �����5��q?����̎�x+����> । �ऽ� `$ �$ �\ `> W$ �̀ , Q �̀F��� %��ँ-��> ॥^॥ yas’min’tsar’vāā�i
bhūtān’yāt’maivābhūūd’vijānata�a |
tat’ra kō mōha[hk]’ kaśh’ śhōka- ,
ēkat’vama-nupaśh’ya-ta�a || 7 ||
< �- ����~�ब��`��-�� J̎� ����������' W %� l���̎���l� J । �̀ ��� ���9��9 �������> ]�-���-� �mX�����$_X� ��� J
��.0�Z��� �9��\ <��̎�> ॥c॥ sa par’ya-gāt’chhuk’rama-kāyamav’v’ra�a
mas’nāvirag’ge- śhud’dhamapāāpavid’dham |
kavir’ma-nī�hī pa-ribhūs’ sva-yam’bhūr’
yāāthātath’yatō (a)r’thān’
vya-dadhāt’chhāśh’vatībh’yas’ samāābh’ya�a || 8 ||
H� p ���\ ू ���W�A� - �_���4�� %���<�� � । an’dhan’ tama[fp]’
pra vi-śhan’ti yē (a)vid’yāmupāsa-tē | ww
w S
ai V
eda
net
6
Īśhāvāsyōpaniṣhat
��$� ��-� , R�� � � ��$� - , D� ���4�-�̎' ����> ॥�॥ tatō bhūya- , iva tē tamō ya ,
u- vid’yāyāāg’ge- ratā-�a || 9 ||
H� 5.����(�� ��4-��5.�̎(�����4-� । R��� W %ौ %�� 09��̎��� - � ��6�x�77�8��� ॥१०॥ an’yadēvāhur’vid’yayān’yadāāhuravid’yayā |
iti- śhuśh’ruma dhīrāā�āñ’ yē
nas’tad’vi-chachak’�hirē || 10 ||
���4� 7����4� 7� -6x�.$��-�' <� । H���4-� �@�: % �9�F� � ���4-��_�@���� %� � ॥११॥ vid’yāñ’ chāvid’yāñ’
cha yas’tad’vēdōbhayag’ge- saha |
avid’yayā m�t’yun’ tīrt’vā
vid’yayā (a)m�ta-maśh’nutē || 11 ||
H� p ���\ ू���W�A� - �_<m����� %���<�� � । ��$� ��-� , R�� � � ��$� - , D� <��̎:�' ����> ॥१२॥ an’dhan’ tama[fp]’ pravi-śhan’ti
yē (a)sam’m’bhūtimupāsa-tē |
tatō bhūya- , iva tē tamō ya ,
u sam’bhūūt’yāg’ge- ratā-�a || 12 ||
H� 5.����(> <m����.�5.�̎(��<m���� J । an’yadēvāhus’
sam’m’bhavādan’yadāāhurasam’m’bhavā-te | ww
w S
ai V
eda
net
7
Īśhāvāsyōpaniṣhat
R��� W %ौ %�� 09��̎��� - � ��6�x�77�8��� ॥१३॥ iti- śhuśh’ruma dhīrāā�āñ’ yē
nas’tad’vi-chachak’�hirē || 13 ||
<��̎�� 7 �����W 7� -6x�.$��-�' <� । ������W ��� �@�: % �9�F� � <��̎:���@���� %� � ॥१४॥ sam’bhūūtiñ’ cha vināśhañ’
cha yas’tad’vēdōbhayag’ge- saha |
vināśhēna- m�t’yun’ tīrt’vā
sam’bhūūt’yā (a)m�ta-maśh’nutē || 14 ||
� �� ���-�̎�� ��ऽ �̎� <�:N����� �� � %�� J̎ । �� ��̎��=���@�� % <�:0� J�m��- ���- �̎ ॥१T॥ hira�’mayēēna pāt’rēē�a
sat’yas’yāpi-hitam’ mukham’m |
tat’tvam’ pūū�han’napāv�-�u
sat’yadharm’m’māya d��h’*ayēē || 15 ||
���� J̎� �̀ , b� � -� <�- �� ू�+�̎�:� ��̎ ��ँ �9� J ���̎ � � �+$� -v �̎ ��� `��̎���� �v �̎ �ँ-��� । -$�_<���<O � %�� ��\ <$�_ ���w ॥१Y॥ pū�han’n’nēka , ��hē yama sūr’yap’
prājāāpat’yav’ vyūūha raśh’mīn’
tsamūūha tējō yat’tēē rūpa'’
kal’yāā�ataman’ tat’tēē paśh’yāmi |
yō (a)sāvasau puru-�has’ sō (a)hamas’mi || 16 || ww
w S
ai V
eda
net
8
Īśhāvāsyōpaniṣhat
���- %����n���@���X ��. �w�̎A�� W�9̎�� J । � ३ ब�$� w�� @̀ ��' w��� ब�$� w�� @̀ ��' w�� ॥१^॥ vāyurani-lamam�tamathēdam’
bhas’māān’tag’ge- śharīīram |
� 3 kratōs’ smara- k�tag’ges’ sma-rak’
kratōs’ smara- k�tag’ges’ sma-ra || 17 ||
H�� �-� < %��X�̎ ���- � , H� w�����̎�� .�� ��- %��̎�� ���x�� J । (��� �� �.�\…)
- %�-$�G�wS %�(�������$� ���-�u� � �� ��� , D�j ��0 �� ॥१c॥ ag’nē naya- supathāā rāyē ,
as’mān’ viśh’vāāni dēva vayunāāni vid’vā-ne |
yuyōdh’yas’maj’ju-hurā�amēnō bhūyi�h’*hān’ tē
nama- , uk’ti�’ vidhēma || 18 || (pūr’�amada[fp]…)
� W���A\ W���A\ W���A\ ॥ � ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i || � ||
ww
w S
ai V
eda
net
9
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī
––––––––– –––––––––
[KYV TA 7]
pūrvaśhāntipāṭhaḥa
� W �$� ���ऽ> W ��� �> । W �$� ��F-���� । � śhan’ nō mit’raśh’śha�’ varu�a�a |
śhan’ nō bhavat’var’yamā |
W �� , R�$� y@ �"���\ । W �$� ���%���ब��> । śhan’ na , in’drō b�has’pati�i | śhan’ nō vi�h’�ururuk’rama�a |
��$� ॄ!�� � । ���6� ��-$ । F���� �ू:8� ॄ!���< । namōb’ bram’ha�ē | namas’tē vāyō |
tvamēvap’ prat’yak’�ham’ bram’hāsi |
F���� �ू:8� ॄ!� ��.f��� । b� � ���.f��� । <�: ���.f��� । tvamēvap’ prat’yak’�ham’ bram’ha vadi�h’yāmi |
�ta�’ vadi�h’yāmi | sat’ya�’ vadi�h’yāmi |
������� % । �x�j������ % । H��� %� ��� J । H��� % ��j��� J̎ । tan’māmavatu | tad’vak’tāramavatu | avatu mām | avatu vak’tāram’m |
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥१॥ � śhān’tiśh’ śhān’tiśh’ śhān’ti�i || 1 ||
śhikṣhāśhāstrasaṅgrahaḥa
W98� ��̎��N���> । �� �� \ ]�> । ��ऽ�� yn� J । <��� <A���> । śhīk’�hā�’ vyāākh’yās’yāma�a | var’�as’ svara�a | māt’rā balam | sāma san’tāna�a |
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī w
ww
Sai
Ved
a ne
t
10
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī
R: %j> W9̎8�G��-> ॥२॥ it’yuk’taśh’ śhīīk’�hādh’yāya�a || 2 ||
saṁhitōpāsanam
<� �O� -W> । < �O �ॄ!��7 �<� J । saha nau yaśha�a | saha naub’ bram’havar’chasam |
HX��> <'� ��-� , D����. ��̎��N���> । athātas’ sagm’hitāyā ,
upani�hada�’ vyāākh’yās’yāma�a |
��]�0 �̀ �� �� � % । H�0n$`��0�O�����0��4��0ू+��G��q� J । pañ’chas’vadhikara�ē�hu | adhilōkamadhij’yauti�hamadhi
vid’yamadhip’rajamadh’yāt’mam |
�� � � <'� �� , R�:�7�8� � । HX���0n$�`� J । �@�X�9 ��̎� ����� J । tā mahā sagm’hitā , it’yāchak’�hatē |
athādhilōkam | p�thivī pūūr’varūpam |
4O�v������ J । 1`��W> <��p> ॥३॥ dyaurut’tararūpam | ākāśhas’ san’dhi�i || 3 ||
��- %�\ <p���� J । R:��0n$�`� J । HX���0�O����� J । H�> ��̎� ����� J । vāyus’ san’dhānam | it’yadhilōkam |
athādhij’yauti�ham | ag’ni[fp]’ pūūr’varūpam |
1�.: , Dv������ J । 1��> <��p> । � ?4 %��\ <p���� J । ādit’ya , ut’tararūpam | āpas’san’dhi�i | vaid’yutas’ san’dhānam | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
11
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī
R:��0�O����� J । HX���0���4� J । 17�- �> ��̎� ����� J ॥४॥ it’yadhij’yauti�ham | athādhivid’yam |
āchār’ya[fp]’ pūūr’varūpam || 4 ||
HA���N%v������ J । ���4� <��p> । ू�7�� <p���� J । an’tēvās’yut’tararūpam | vid’yā san’dhi�i | pravachanagm’ san’dhānam |
R:��0���4� J । HX��0�ू+� J । ���� ��̎� ����� J । ���$v������ J । it’yadhivid’yam | athādhip’rajam |
mātā pūūr’varūpam | pitōt’tararūpam |
�ू+� <��p> । ू+��� <p���� J । R:�0�ू+� J ॥T॥ prajā san’dhi�i | prajananagm’ san’dhānam | it’yadhip’rajam || 5 ||
HX�G��q� J । H0�� � %> ��̎� ����� J । Dv�� � %�v������ J । athādh’yāt’mam | adharā hanu[fp]’ pūūr’varūpam | ut’tarā hanurut’tararūpam |
�����p> । �+��� <p���� J । R:G��q� J । vāk’san’dhi�i | jih’vā san’dhānam | it’yadh’yāt’mam |
R�9�� �� �<��� ��> । - , Q����� � �<'� �� ������� � ��. । itīmā mahāsagm’hitā-�a |
ya , ēvamētā mahāsagm’hitāv’ vyākh’yātā vēda |
ww
w S
ai V
eda
net
12
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī
<p9-�� ू+�-� ��W %��> । ॄ!�7 �< ���=�4�� < %��-��� n$ �̀ �� ॥Y॥ san’dhīyatēp’ prajayā paśhubhi�i | bram’havar’chasēnān’nād’yēna suvar’gyē�a lōkēna || 6 ||
mēdhā ādi-siddhyarthā-āvahantī-hōma-mantrāḥa
-ँ���<��@���$ ������ �> । ��$��$_G��@��̎� y����� । yaśh’chhan’dasām��habhō viśh’varūpa�a |
chhan’dōbh’yō (a)dh’yam�tāāt’sam’ babhūva |
< ���$� � ��0-�̎ "@�$� % । H� �@��N .��� 0����$ ��-�<� J । sa mēn’drō mēdhayāās’ sp��ōtu |
am�tas’ya dēva dhāra�ō bhūyāsam |
W�9 �� � �� ��7�� ��� J । �+��� � �� �0 %��v�� । śharīram’ mē vichar’�ha�am |
jih’vā mē madhumat’tamā |
`�� �m��� ���� � ��ौ %��� J । ॄ!��> `$�W$�_�< ���0-�_���� �> । kar’�āābh’yām’ bhūri viśh’ruvam | bram’ha�a[hk]’
kōśhō (a)si mēdhayā (a)pihita�a |
ौ%� � � �� �$��- । 1�� �A9 �������� ॥^॥ śhrutam’ mē gōpāya | āvahan’tī vitan’vānā || 7 ||
%̀ � �� ����_79�����q��\ । ��<���<� ��� ����3 । kur’vā�ā (a)chīramāt’mana�a | vāsāgm’si mama gāvaśh’cha | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
13
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī
H� =����� � 7� <� ��.� । ��$� � �� �ौ-����� । an’napānē cha sar’vadā | tatō mēśh’ śhriyamāvaha |
n$���W� ��W %���\ <� ]� �̎ । 1 ���-A % ॄ!7������ \ ]� �̎ । lōmaśhām’ paśhubhis’sahas’ svāhāā |
ā mā yan’tub’ bram’hachāri�as’ svāhāā |
�� ���__-A % ॄ!7������ \ ]� �̎ । ू ���__-A % ॄ!7������ \ ]� �̎ । vi mā (ā)yan’tub’ bram’hachāri�as’ svāhāā |
pra mā (ā)yan’tub’ bram’hachāri�as’ svāhāā |
.���-A % ॄ!7������ \ ]� �̎ । W���-A % ॄ!7������ \ ]� �̎ ॥c॥ damāyan’tub’ bram’hachāri�as’ svāhāā |
śhamāyan’tub’ bram’hachāri�as’ svāhāā || 8 ||
-W$� +� ��_<���� ]� �̎ । ौ�-��� J-�N�<$_<���� ]� �̎̎ । yaśhō janē (a)sānis’ svāhāā |
śhrēyā-ne vas’yasō (a)sānis’ svāhāā |
� F�� ��� ू���W���� ]� �̎̎ । < ��� ��� ू���W� ]� �̎̎ । tan’ tvā bhagap’ praviśhānis’ svāhāā |
sa mā bhagap’ praviśhas’ svāhāā |
��w� J̎ <� ॐ�W��� । �� ����� F�-� �@+ �� ]� �̎ । tas’min’n’ sahas’raśhākhē |
ni bhagāhan’ tvayi m�jēs’ svāhāā |
-X�__��\ ू����� -�A� । -X�� ��<�� , H + �� �� J । yathā (ā)pa[fp]’ pravatā yan’ti |
yathā māsā , ahar’jaram | ww
w S
ai V
eda
net
14
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī
Q�� �� �ॄ!7������\ । 0�����-�A % <�� ���\ ]� �̎̎ । �ू���� ��W$�_�<� ू ��� ��� � ू ��� �4] ॥�॥
ēvam’ mām’ bram’hachāri�a�a |
dhātarāyan’tu sar’vatas’ svāhāā |
prativēśhō (a)sip’ pra mā bhāhip’
pra mā pad’yas’va || 9 || vyāhṛtyupāsanam
��� %���\ < %������� �� , Q����6�ॐ$ �� ��-> । ��<��� % w ?� �� 7�� %�X¡� J । bhūr’bhuvas’ suvariti vā ,
ētās’tis’rōv’ vyāh�taya�a |
tāsāmu has’ smai tāñ’ chatur’thīm |
�� ��7�N�\ ू���.-� � । � � , R��� । �. Jॄ !� । < , 1�q� । māhāchamas’ya[fp]’ pravēdayatē | maha , iti | tad’bram’ha | sa , āt’mā |
H¢�̎5�5� .�����̎\ । ������� �� , H� - n$�`> । a'’gāān’yan’yā dēvatāā�a | bhūriti vā , aya�’ lōka�a |
� %�� , R:�A��� 8� J । < %����:�<O n$�`> ॥१£॥ bhuva , it’yan’tarik’�ham | suvarit’yasau lōka�a || 10 ||
� � , R:���.�:> । 1��.�: ��� ��� <��� n$�`� � 9 �-A� । maha , it’yādit’ya�a |
ādit’yēna vāva sar’vē lōkā mahīyan’tē | ww
w S
ai V
eda
net
15
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī
������� �� , H� �> । � %�� , R��� ���- %> । bhūriti vā , ag’ni�i | bhuva , iti vāyu�u |
< %����:���.�:> । � � , R��� 7����̎\ । suvarit’yādit’ya�a |
maha , iti chan’dramāā�a |
7����<�� ��� <�� ����� �$�9���� � 9 �-A� । ������� �� , b7�\ । chan’dramasā vāva sar’vā�ij’
jyōtīgm’�hi mahīyan’tē | bhūriti vā , �cha�a |
� %�� , R��� <������ । < %������� -+���� ॥११॥ bhuva , iti sāmāni | suvariti yajūgm’�hi || 11 ||
� � , R��� ॄ!� । ॄ!���� ��� <��� � ��.� � 9 �-A� । maha , itib’ bram’ha |
bram’ha�ā vāva sar’vē vēdā mahīyan’tē |
������� � ? ू���> । � %�� , R:�����> । < %������� ����> । � � , R:=� J̎ । bhūriti vaip’ prā�a�a | bhuva , it’yapāna�a | suvaritiv’ vyāna�a | maha , it’yan’nam’m |
H=���� ��� <��¤ ू���� � 9 �-A� । �� �� , Q���3��ॐ3� %�0� � । an’nēna vāva sar’vēēp’ prā�ā mahīyan’tē | tā vā , ētāśh’chatas’raśh’chatur’dhā |
7��ॐ3�ॐ$� �� ��-> । �� -$ � �.� । chatas’raśh’chatas’rōv’ vyāh�taya�a | tā yō vēda | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
16
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī
< ���.� ॄ!� । <��¤_w? .���� y��n���� �A ॥१२॥ sa vēdab’ bram’ha |
sar’vēē (a)s’mai dēvā balimāvahan’ti || 12 ||
manōmayatvādi-guṇaka-bramhōpāsanayā-svārājya-siddhiḥi
< - , Q��$m_A� �.- , 1`��W> । ��w�=�- � %�� �$ ��$��-�\ । sa ya , ē�hōō (a)n’tarah�daya , ākāśha�a | tas’min’nayam’ puru�hō manōmaya�a |
H�@��$ � ����-�\ । HA¥���� ��¦� �̀ । am�tō hira�’maya�a | an’tarē�a tālukē |
- , Q�� 6�� , R����n§y�� � । < �m�-$���> । ya , ē�has’ stana , ivāvalam’batē | sēēn’drayōni�i |
-ऽ��<O �̀� W��A$ ����� ��� � । ���$z� W9� �̀ ���n� । yat’rāsau kēśhān’tō vivar’tatē |
vyapōh’ya śhīr’�hakapālē |
����:�O ू�����u�� । � %�� , R��� ���-O ॥१३॥ bhūrit’yag’naup’ pratiti�h’*hati | bhuva , iti vāyau || 13 ||
< %����:���.�: � । � � , R��� ॄ!� �� । 1�s$��� ]���̎�� J । 1�s$��� ���<�"��� J̎ । suvarit’yādit’yē | maha , itib’ bram’ha�i |
āp’nōtis’ svārāāj’yam | āp’nōti manasas’patim’m | ww
w S
ai V
eda
net
17
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī
��` J�����38 %�¨��> । ौ$ऽ������ ��©������> । vāk’patiśh’chak’�hu�h’pati�i | śhrōt’rapatir’vij’ñānapati�i |
Q��v�$� ���� । 1�`��WW��9� � ॄ!� । ētat’tatō bhavati | ākāśhaśharīram’ bram’ha |
<�:�q� ू��������� ��� , 1��� J । W��A�<�@l���@�� J̎ । R��� ू�79�-$��-$��̎ª॥१४॥ sat’yāt’map’ prā�ārāmam’ mana , ānan’dam | śhān’tisam�d’dhamam�tam’m |
itip’ prāchīnayōg’yōpāās’sva || 14 ||
pṛthivyādyupādhika-pañchabramhōpāsanam
�@��X���A���8� 4O�.«W$�_��A��.�W�> । H� ��� ��- %����.�:3� ���� �8�ऽ��� । p�thiv’yan’tarik’�han’ dyaur’diśhō (a)vān’taradiśhā-�a |
ag’nir’vāyurādit’yaśh’chan’dramā nak’�hat’rā�i |
1�� , ¬��0-$� ���"��- , 1`��W , 1�q� । R:��0����� J । HX�G��q� J । āpa , ō�hadhayō vanas’pataya , ākāśha , āt’mā | it’yadhibhūtam | athādh’yāt’mam |
ू���$ ����$�_���� , D�.���#�����> । 78 %�ँौ$ऽ� ��$� ��` JF` J । prā�ōv’ vyānō (a)pāna , udānas’samāna�a | chak’�huśh’śhrōt’ram’ manō vāk’tvake | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
18
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī
7��� ����< �����®� ��S� । Q��.��0���0�-� , b�����$�7� J । char’ma māgm’sag’ges’ snāvās’thi maj’jā |
ētadadhividhāya , ��hiravōchate |
�� ̄ � �� , R�.' <� �� J̎ । �� �̄�� ?�� ��¯° "@�$��9��� ॥१T॥ pā'’kta�’ vā , idagm’ sar’vam’m |
pā'’ktēnaiva pā'’ktag’ges’ sp��ōtīti || 15 ||
praṇavōpāsanam
¬ ����� ॄ!� । ¬���9�.' <� �� J̎ । ōmitib’ bram’ha | ōmitīdagm’ sar’vam’m |
¬��:���.�� %̀ @ �� w� �� , H� o$ ौ����- �:�ौ���-�A । ōmit’yētadanuk�ti has’ sma vā ,
ap’yōśh’ śhrāvayēt’yāśh’rāvayan’ti |
¬����� <������ ��-�A । ¬' W$����� W� ±���� W'<�A । ōmiti sāmāni gāyan’ti | ōgm’ śhōmiti śhas’trā�i śhagm’san’ti |
¬��:�U�- %�> �ू����� ू����@���� । ¬����� ॄ!�� ू<O ��� । ōmit’yadh’var’yu[fp]’ pratigaram’ pratig��āti | ōmitib’ bram’hāp’ prasauti |
¬��:�� $�ऽ�� %�+����� । ōmit’yag’nihōt’ramanujānāti |
ww
w S
ai V
eda
net
19
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī
¬����� ॄ�!��> �ू��²=�� � ॄ!$��̎s����9��� । ॄ!?��$��̎s$�� ॥१Y॥ ōmitib’ brām’ha�a[fp]’ pravak’�hyan’nāhab’
bram’hōpāāp’navānīti |
bram’haivōpāāp’nōti || 16 ||
svādhyāya-praśhaṁsā
b� 7 ]�G�-ू��7� �� 7 । <: 7 ]�G�-ू��7� �� 7 । �tañ’ chas’ svādh’yāyap’ravachanē cha | sat’yañ’ chas’ svādh’yāyap’ravachanē cha |
��3 ]�G�-ू��7� �� 7 । .�3 ]�G�-ू��7� �� 7 । tapaśh’chas’ svādh’yāyap’ravachanē cha | damaśh’chas’ svādh’yāyap’ravachanē cha |
W�3 ]�G�-ू��7� �� 7 । H-3 ]�G�-ू��7� �� 7 । śhamaśh’chas’ svādh’yāyap’ravachanē cha | ag’nayaśh’chas’ svādh’yāyap’ravachanē cha |
H� $ऽ 7 ]�G�-ू��7� �� 7 । H��X-3 ]�G�-ू��7� �� 7 । ag’nihōt’rañ’ chas’ svādh’yāyap’ravachanē cha | atithayaśh’chas’ svādh’yāyap’ravachanē cha |
��� %� 7 ]�G�-ू��7� �� 7 । ू+� 7 ]�G�-ू��7� �� 7 । mānu�hañ’ chas’ svādh’yāyap’ravachanē cha | prajā chas’ svādh’yāyap’ravachanē cha |
ww
w S
ai V
eda
net
20
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī
ू+�3 ]�G�-ू��7� �� 7 । ू+���3 ]�G�-ू��7� �� 7 । prajanaśh’chas’ svādh’yāyap’ravachanē cha | prajātiśh’chas’ svādh’yāyap’ravachanē cha |
<:���� <:�7�� ��X9���> । �� , R�� ��$��:> �O ���W� ��> । sat’yamiti sat’yavachā rāthītara�a | tapa , iti tapōnit’ya[fp]’ pauruśhi�h’*i�i |
]�G�-ू�7� � , Q���� ��`$� �O. J ���> । ��l ���6�l� ��> ॥१^॥ svādh’yāyap’ravachanē , ēvēti nākō maud’ gal’ya�a | tad’dhi tapas’tad’dhi tapa�a || 17 ||
bramhajñāna-prakāśhaka-mantrāḥa
H� �@�8N� ������� । `9��� �> �@�u ��������� । aha�’ v�k’�has’ya rērivā |
kīr’ti[fp]’ p��h’*ha'’ girēriva |
³�U�����ऽ$ ����+�9 �� ]��@����w । ūr’dhvapavit’rō vājinīvas’ svam�tamas’mi |
ि������ <��7 �<� J । < %� �0� , H��@�$��8�> । dravi�agm’ savar’chasam | sumēdhā , am�tōk’�hita�a |
R�� �ऽW´$��.��� %��7�� J ॥१c॥ itit’ triśha'’kōr’vēdānuvachanam || 18 || w
ww
Sai
Ved
a ne
t
21
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī
śhiṣhyānuśhāsanam
��.���e�7�-/_A����<���� %W���6 । <:� �. । 0�h� 7� । vēdamanūch’yāchār’yō (a)n’tēvāsinamanuśhās’ti | sat’ya�’ vada | dhar’mañ’ chara |
]�G�-�̎�� �ू�.> । 17�-� �- �ू- 0��� : ू+��A % �� ���Z���9> । svādh’yāyāān’māp’ pramada�a | āchār’yāyap’ priyan’ dhanamāh�t’yap’ prajātan’tum’
māv’ vyavat’chhēt’sī-�i |
<:�= ू���.���� J । 0�� �= ू���.���� J । sat’yān’nap’ pramaditav’yam | dhar’mān’nap’ pramaditav’yam |
%̀ Wn�= ू���.���� J । ��: ?� ू���.���� J । kuśhalān’nap’ pramaditav’yam | bhūt’yainap’ pramaditav’yam |
]�G�-ू�7���� � ू���.���� J ॥१�॥ svādh’yāyap’ravachanābh’yān’
nap’ pramaditav’yam || 19 ||
.�����@̀ �-� ��� � ू���.���� J । ���@�. ��$� �� । ���@�. ��$� �� । 17�- ��. ��$� �� । H���X�. ��$� �� । dēvapit�kār’yābh’yān’ nap’ pramaditav’yam | māt�dēvō bhava | pit�dēvō bhava | āchār’yadēvō bhava | atithidēvō bhava | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
22
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī
-�5��4���� `�� ���� । ���� < ���������� । yān’yanavad’yāni kar’mā�i | tāni sēvitav’yāni |
�$ , R������� । -�5w�`' < %7�������� । ���� F-$���N���� ॥२£॥ nō , itarā�i | yān’yas’mākagm’ sucharitāni |
tānit’ tvayōpās’yāni || 20 ||
�$ , R������� । - � �̀ 7�wµ�-��<$ ॄ��!��> । nō , itarā�i | yē kē chās’mat’chhrēyāgm’sōb’ brām’ha�ā-�a |
���� F-�__<� �� ू���<���� J । tē�hān’ tvayā (ā)sanēnap’ praśh’vasitav’yam |
ौl�-� .��-� J । Hौl�-�_.��-� J । �ौ�-� .��-� J । śhrad’dhayā dēyam | aśh’rad’dhayā (a)dēyam | śhriyā dēyam |
� �॑-� .��-� J । ���-� .��-� J । <���.� . ��-� J । hriyā dēyam | bhiyā dēyam | sa�’vidā dēyam |
HX -�. � � `� ����7�`�� �� �@v���7� �̀ �� ��� N�� J ॥२१॥ atha yadi tē kar’mavichikit’sā
vā v�t’tavichikit’sā vās’ syā-te || 21 ||
-� �ऽ ॄ�!��̎\ <�� �W ��> । - %j�� , 1- %�j�> । yē tat’rab’ brām’ha�āās’sam’mar’śhina�a |
yuk’tā , āyuk’tā-�a | ww
w S
ai V
eda
net
23
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī
H·8�� 0� ��`����B%> । -X� � �� �ऽ� ����� J । �X� �ऽ� ���X�> । alūk’�hā dhar’makāmās’syu�u |
yathā tē tat’ra var’tēran’ne | tathā tat’ra var’tēthā-�a |
HX���̎������ % । - � �ऽ ॄ�!��̎\ <�� �W ��> । - %j�� , 1- %�j�> । athābh’yāākh’yātē�hu |
yē tat’rab’ brām’ha�āās’ sam’mar’śhina�a |
yuk’tā , āyuk’tā-�a |
H·8�� 0� ��`����\ N%> । -X� � �� � �� %� ����� J । �X� � �� %� ���X�> । alūk’�hā dhar’makāmās’ syu�u |
yathā tē tē�hu var’tēran’ne | tathā tē�hu var’tēthā-�a |
Q�� , 1.��W> । Q� , D��.��W> । Q�� � ��.$������ J । Q�.�� %W��<�� J । ē�ha , ādēśha�a | ē�ha , upadēśha�a |
ē�hā vēdōpani�hate | ētadanuśhāsanam |
Q�� %����<���� J । Q�� % 7 ?��[���N� J ॥२२॥ ēvamupāsitav’yam | ēvamu chaitadupās’yam || 22 ||
uttaraśhāntipāṭhaḥa
W �$� ���ऽ> W ��� �> । W �$� ��F-���� । śhan’ nō mit’raśh’śha�’ varu�a�a |
śhan’ nō bhavat’var’yamā |
W �� , R�$� y@ �"���\ । W �$� ���%���ब��> । śhan’ na , in’drō b�has’pati�i | śhan’ nō vi�h’�ururuk’rama�a | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
24
Taittirīya Upaniṣhat – Śhīkṣhāvallī
��$� ॄ!�� � । ���6� ��-$ । F���� �ू:8� ॄ!���< । namōb’ bram’ha�ē | namas’tē vāyō |
tvamēvap’ prat’yak’�ham’ bram’hāsi |
F����� �ू:8� ॄ!�����.�� J । b� ������.�� J । <�:�����.�� J । tvāmēvap’ prat’yak’�ham’ bram’hāvādi�ham |
�tamavādi�ham | sat’yamavādi�ham |
�������9� J । �. J��j������9� J । 1�9���� J । 1�9m. J��j��� J̎ ॥२३॥ tan’māmāvī-te | tad’vak’tāramāvī-te |
āvīn’mām | āvīīd’vak’tāram’m || 23 ||
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i ||
ww
w S
ai V
eda
net
25
Taittirīya Upaniṣhat – Bramhānandavallī
––––– –––––
[KYV TA 8]
śhāntipāṭhaḥa
� <� ������ % । <� �O � � %�j% । <� ���-h� `���� ? । � ��+� �]����09 ���6%� �� ����x���� ?¤ ॥ � saha nāvavatu | saha nau bhunak’tu |
saha vīr’ya'’ karavāvahai |
tējas’vi nāvadhītamas’tu mā vid’vi�hāvahaiī |
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i ||
upaniṣhatsārasaṅgrahaḥa
� �ॄ!���.�̎s$��� ��� J̎ । �.����_�%�j� । � bram’havidāāp’nōti param’m | tadē�hā (a)bh’yuk’tā |
<�: ©�������A ॄ!� । -$ � �.� ��� ��� � % ��-� ���� � �$��� J । sat’yañ’ jñānamanan’tam’ bram’ha |
yō vēda nihita'’ guhāyām’ paramēv’ vyōman’ne |
<$m_� %� �� <�� ��� J `���̎� J<� । ॄ!��� �����3����� । sōō (a)śh’nutē sar’vān’ kāmāān’saha | bram’ha�ā vipaśh’chitēti |
�w��x� , Q��w��.��q�� , 1`��W#§����> । 1�`��W�x��- %> । tas’mād’vā , ētas’mādāt’mana , ākāśhas’sam’bhūta�a |
ākāśhād’vāyu�u |
Taittirīya Upaniṣhat – Bramhānandavallī w
ww
Sai
Ved
a ne
t
26
Taittirīya Upaniṣhat – Bramhānandavallī
���-$���> । H� �����\ । H� . J�> �@��X��9 । �@��X��� , ¬��0-> । ¬��09��$_=� J̎ । H=��d %�� �> । vāyōrag’ni�i | ag’nērāpa�a | ad’bhya[fp]’ p�thivī |
p�thiv’yā , ō�hadhaya�a | ō�hadhībh’yō (a)n’nam’m | an’nāt’puru�ha�a |
< �� , Q� � %��$_=��<��-> । �N�.�� ��� �W�> । H- .�8��> ��8> । sa vā , ē�ha puru�hō (a)n’narasamaya�a | tas’yēdamēva śhira�a | ayan’ dak’�hi�a[fp]’ pak’�ha�a |
H-� %v��> ��8> । H-��q�̎ । R. � %Z � ू���u� । �.o�� ¸$�`$ ����� ॥१॥ ayamut’tara[fp]’ pak’�ha�a | ayamāt’māā | idam’ put’chham’ prati�h’*hā |
tadap’yē�haśh’ śhlōkō bhavati || 1 ||
pañchakōśha-vivaraṇam
H=��x? �ू+�> �ू+�-�A� । -�> `�3� �@�X��9 �ौ���> । an’nād’vaip’ prajā[fp]’ prajāyan’tē | yā[hk]’ kāśh’cha p�thivīgeśh’ śhritā-�a |
HX$� , H= ��� ?�� +9 ���A । HX? ���.��� -¹A��> । athō , an’nēnaiva jīvan’ti | athainadapi yan’tyan’tata�a |
H=�� � �������� ��u� J̎ । �w�̎� J <�º��0� %�e�� । an’nagm’ hi bhūtānāñ’ jyē�h’*ham’m |
tas’māāt’ sar’vau�hadhamuch’yatē | ww
w S
ai V
eda
net
27
Taittirīya Upaniṣhat – Bramhānandavallī
<�h� � ? � �_=���s %��A । - �_=� ॄ§ $���<�� � । sar’va�’ vai tē (a)n’namāp’nuvan’ti | yē (a)n’nam’ bram’hōpāsatē |
H=�� � �������� ��u� J̎ । �w�̎� J <�º��0� %�e�� । an’nagm’ hi bhūtānāñ’ jyē�h’*ham’m |
tas’māāt’ sar’vau�hadhamuch’yatē |
H=�̎. J�������� +�-�A� । +����5=��� �0 �A� । an’nāād’bhūtāni jāyan’tē |
jātān’yan’nēna var’dhan’tē |
H4��_�v 7� ������� । �w�.= �[e�� , R��� । ad’yatē (a)t’ti cha bhūtāni | tas’mādan’nan’ taduch’yata , iti |
�w�x� Q�w�.=��<��-�� J । H5$_A� , 1q�̎ ू����-> । tas’mād’vā , ētas’mādan’narasamayā-te |
an’yō (a)n’tara , āt’māāp’ prā�amaya�a |
���? �� ���� �> । < �� , Q� � %�����0 , Q�� । tēnai�ha pūr’�a�a | sa vā , ē�ha puru�havidha , ēva |
�N � %�� ����0��� J । H�- � � %�����0> । tas’ya puru�havidhatām | an’vayam’ puru�havidha�a |
�N ू��� , Q�� �W�> । ���$ .�8��> ��8> । tas’yap’ prā�a , ēva śhira�a | vyānō dak’�hi�a[fp]’ pak’�ha�a | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
28
Taittirīya Upaniṣhat – Bramhānandavallī
H��� , Dv��> ��8> । 1`��W , 1�q� । apāna , ut’tara[fp]’ pak’�ha�a | ākāśha , āt’mā |
�@�X�9 � %Z � ू���u� । �.o�� ¸$�`$ ����� ॥२॥ p�thivī put’chham’ prati�h’*hā |
tadap’yē�haśh’ śhlōkō bhavati || 2 ||
ू��� . ���� , H� %�ू����A । ��� %�f�̎\ ��W��3� - � । prā�an’ dēvā , anup’rā�an’ti |
manu�h’yāā[fp]’ paśhavaśh’cha yē |
ू���$ � ����������- %�\ । �w�̎� J <�� �- %��� %�e�� । prā�ō hi bhūtānāmāyu�u |
tas’māāt’ sar’vāyu�hamuch’yatē |
<���� ��� �� , 1- %�- ��A । - � ू��� ॄ§ $���<�� � । sar’vamēva ta , āyur’yan’ti | yēp’ prā�am’ bram’hōpāsatē |
ू��$ � ����������- %> । �w�� J <�� �- %�� %e�� , R��� । prā�ō hi bhūtānāmāyu�u | tas’māt’ sar’vāyu�hamuch’yata , iti |
�N?� , Q� W��9 �� , 1�q� । -�\ ��� ��N । tas’yai�ha , ēva śhārīra , āt’mā | ya[fp]’ pūr’vas’ya |
�w�x� , Q�w�̎� J ू����-�� J । H5$_A� , 1q�� ��$��-> । tas’mād’vā , ētas’māāt’ prā�amayā-te |
an’yō (a)n’tara , āt’mā manōmaya�a | ww
w S
ai V
eda
net
29
Taittirīya Upaniṣhat – Bramhānandavallī
���? �� ���� �> । < �� , Q� � %�����0 , Q�� । tēnai�ha pūr’�a�a | sa vā , ē�ha puru�havidha , ēva |
�N � %�� ����0��� J । H�- � � %�����0> । tas’ya puru�havidhatām | an’vayam’ puru�havidha�a |
�N -+ %¥���� �W�> । b�.�8��> ��8> । tas’ya yajurēva śhira�a | �g’dak’�hi�a[fp]’ pak’�ha�a |
<��$v��> ��8> । 1.��W , 1�q� । sāmōt’tara[fp]’ pak’�ha�a | ādēśha , āt’mā |
HX�� ��¢�<> � %Z � ू���u� । �.o�� ¸$�`$ ����� ॥३॥ athar’vā'’girasa[fp]’ put’chham’ prati�h’*hā |
tadap’yē�haśh’ śhlōkō bhavati || 3 ||
-�$� ��7$� ����� �A� । Hू�̎o� ���<� <� । yatō vāchō nivar’tan’tē | ap’rāāp’ya manasā saha |
1�� ॄ!��$ ���x�� J । � �y� ��� `.��7� ���� । ānan’dam’ bram’ha�ō vid’vā-ne |
na bibhēti kadāchanēti |
�N?� , Q� W��9 �� , 1�q� । -�\ ��� ��N । tas’yai�ha , ēva śhārīra , āt’mā | ya[fp]’ pūr’vas’ya |
�w�x� , Q�w�̎��$��-�� J । H5$_A� , 1q� ���©����-> । tas’mād’vā , ētas’māān’manōmayā-te | an’yō (a)n’tara , āt’mā vij’ñānamaya�a | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
30
Taittirīya Upaniṣhat – Bramhānandavallī
���? �� ���� �> । < �� , Q� � %�����0 , Q�� । tēnai�ha pūr’�a�a | sa vā , ē�ha puru�havidha , ēva |
�N � %�� ����0��� J । H�- � � %�����0> । tas’ya puru�havidhatām | an’vayam’ puru�havidha�a |
�N ौ�l ?�� �W�> । b� .�8��> ��8> । tas’yaśh’ śhrad’dhaiva śhira�a | �tan’ dak’�hi�a[fp]’ pak’�ha�a |
<:�%v��> ��8> । -$�� , 1�q� । sat’yamut’tara[fp]’ pak’�ha�a | yōga , āt’mā |
� > � %Z � ू���u� । �.o�� ¸$�`$ ����� ॥४॥ maha[fp]’ put’chham’ prati�h’*hā |
tadap’yē�haśh’ śhlōkō bhavati || 4 ||
���©�� � -�© ��� %� � । `�� ���� �� %�� �_��� 7 । vij’ñānañ’ yaj’ñan’ tanutē | kar’mā�i tanutē (a)pi cha |
���©�� � . ����#��¤ । ॄ!� ��u�� %���<� � । vij’ñānan’ dēvās’sar’vēē |
bram’haj’ jyē�h’*hamupāsatē |
���©�� � ॄ!� 7 �x�.� । �w��» �= �ू��4��� । vij’ñānam’ bram’ha chēd’vēda | tas’māt’chēn’nap’ pramād’yati | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
31
Taittirīya Upaniṣhat – Bramhānandavallī
W� �9��� ��¼��$ � �F� । <�� �½���¾�� %�� , R��� । śharīrē pāp’manō hit’vā | sar’vān’kāmān’samaśh’nuta , iti |
�N?� , Q� W��9 �� , 1�q� । -�\ ��� ��N । tas’yai�ha , ēva śhārīra , āt’mā | ya[fp]’ pūr’vas’ya |
�w�x� , Q�w��x�©����-�� J । H5$_A� , 1q��__����-> । tas’mād’vā , ētas’mād’vij’ñānamayā-te |
an’yō (a)n’tara , āt’mā (ā)nan’damaya�a |
���? �� ���� �> । < �� , Q� � %�����0 , Q�� । tēnai�ha pūr’�a�a | sa vā , ē�ha puru�havidha , ēva |
�N � %�� ����0��� J । H�- � � %�����0> । tas’ya puru�havidhatām | an’vayam’ puru�havidha�a |
�N �ू-�� ��� �W�> । �$.$ .�8��> ��8> । tas’yap’ priyamēva śhira�a | mōdō dak’�hi�a[fp]’ pak’�ha�a |
ू�$. , Dv��> ��8> । 1��� , 1�q� । pramōda , ut’tara[fp]’ pak’�ha�a | ānan’da , āt’mā |
ॄ! � %Z � ू���u� । �.o�� ¸$�`$ ����� ॥T॥ bram’ha put’chham’ prati�h’*hā |
tadap’yē�haśh’ śhlōkō bhavati || 5 || ww
w S
ai V
eda
net
32
Taittirīya Upaniṣhat – Bramhānandavallī
H<�= ��� <� ���� । H<�. Jॄ § ���� � �.� 7 �� J । asan’nēva sa bhavati | asad’bram’hēti vēda chē-te |
H�6 ॄ§ ���� 7 �x��. । <A��� ��$ ���[����� । as’tib’ bram’hēti chēd’vēda | san’tamēnan’ tatō viduriti |
�N?� , Q� W��9 �� , 1�q� । -�\ ��� ��N । tas’yai�ha , ēva śhārīra , āt’mā | ya[fp]’ pūr’vas’ya |
HX��$�_� %ू ���> । D������x���� % n$� ̀ ू �:� । athātō (a)nup’raśh’nā-�a |
utāvid’vānamu�’ lōkam’ prēt’ya |
`3� � ��Z��9३ । 1 $� ���x���� % n$� ̀ ू �:� । kaśh’chana gat’chhatī3 |
āhō vid’vānamu�’ lōkam’ prēt’ya |
`�3� ���� %���३ D� । <$�_`��-� । kaśh’chit’samaśh’nutā3 , u | sō (a)kāmayata |
y�( N�� ू+��- ��- ���� । < ��$�_�o� । bahus’ syām’ prajāyēyēti | sa tapō (a)tap’yata |
< ���6�¿� । R�.' <� ���<@+� । sa tapas’tap’tvā | idagm’ sar’vamas�jata |
-�.�. �`�� । ��@�À� । �.����� %�ू����W� J । �.�� %ू ���ँ-� । yadida'’ kiñ’cha | tat’s��h’*vā | tadēvānup’rāviśhate | tadanup’raviśh’ya | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
33
Taittirīya Upaniṣhat – Bramhānandavallī
<»� :»����� J । ����j � 7�����j 7 । sat’chat’ tyat’chābhavate |
niruk’tañ’ chāniruk’tañ’ cha |
���n-�� � 7����n-� 7 । ���©�� � 7����©�� 7 । nilayanañ’ chānilayanañ’ cha |
vij’ñānañ’ chāvij’ñānañ’ cha |
<: 7��@� 7 <�:����� J । -�.�. � �̀� । sat’yañ’ chān�tañ’ cha sat’yamabhavate | yadida'’ kiñ’cha |
��:���:�7�8� � । �.o�� ¸$�`$ ����� ॥Y॥ tat’sat’yamit’yāchak’�hatē |
tadap’yē�haśh’ śhlōkō bhavati || 6 ||
abhaya-pratiṣhṭhā
H<�x� , R�.�म� , 1<9� J । ��$� � ? <.�+�-� । asad’vā , idamag’ra , āsī-te | tatō vai sadajāyata |
�.�q�� ]-�� %̀��� । �w�v�%̀ @ �� %e�� , R��� । tadāt’mānag’ges’ svayamakuruta | tas’māt’tat’suk�tamuch’yata , iti |
-x? � �� J < %� @̀ �� J । ��<$ � ?� <> । yad’vai tat’ suk�tam | rasō vai sa�a |
ww
w S
ai V
eda
net
34
Taittirīya Upaniṣhat – Bramhānandavallī
�< z ���- nÁ�__���9 ����� । `$ z ���5�̎i> ू���-�� J । rasag’geh’ hyēvāya�’ lab’dhvā (ā)nan’dī bhavati |
kōh’ hyēvān’yāāt’ka[fp]’ prā�’yā-te |
-.�� , 1`�W , 1���$ �� N�� J । Q� z ���__���-���� । yadē�ha , ākāśha , ānan’dō nas’ syā-te | ē�hah’ hyēvā (ā)nan’dayāti |
-�.� z ��� ?�� , ��w=�ँ-�_��Â�_���j� _��n-� �_�- ू���u� ������ । HX <$_�- ���$ ����� । yadāh’ hyēvai�ha , ētas’min’nad�śh’yē (a)nāt’myē
(a)niruk’tē (a)nilayanē (a)bhayam’ prati�h’*hā�’ vin’datē |
atha sō (a)bhaya'’ gatō bhavati |
-�.� z ��� ?�� , Q��w= %.��A�� %̀ ��� � । HX �N ��- ����� । yadāh’ hyēvai�ha , ētas’min’nudaraman’tara'’ kurutē | atha tas’ya bhayam’ bhavati |
���� �- ��[�$_������N । �.o�� ¸$�`$ ����� ॥^॥ tat’tvēva bhaya�’ vidu�hō (a)man’vānas’ya |
tadap’yē�haśh’ śhlōkō bhavati || 7 ||
bramhānanda-mīmāṁsā
�9���_w��x���\ ���� । �9��$.����� <�- ��\ । bhī�hā (a)s’mād’vāta[fp]’ pavatē | bhī�hōdēti sūr’ya�a | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
35
Taittirīya Upaniṣhat – Bramhānandavallī
�9��_w�.��3 ���3 । �@: %0� ���� ���� , R��� । bhī�hā (a)s’mādag’niśh’chēn’draśh’cha | m�t’yur’dhāvati pañ’chama , iti |
< ?��__��N �9���<� ����� । - %�� N���0 %- %���_G��-`> । sai�hā (ā)nan’das’ya mīmāgm’sā bhavati | yuvās’ syāt’sādhuyuvā (a)dh’yāyaka�a |
1�Wu$ ��Ãu$� y�n�u> । �N�- �@�X�9 <�� � ��vN� ���� �� N�� J । āśhi�h’*hō d�3hi�h’*hō bali�h’*ha�a | tas’yēyam’ p�thivī sar’vā vit’tas’ya pūr’�ās’ syā-te |
< , Q`$ ��� %�� , 1���> । � � - � W� ��� %��� , 1����> ॥ sa , ēkō mānu�ha , ānan’da�a |
tē yē śhatam’ mānu�hā , ānan’dā-�a ||
< , Q`$ �� %f�p�� ���������> । ौ$�ऽ-N 7�`��� ��N । sa , ēkō manu�h’yagan’dhar’vā�āmānan’da�a | śhrōt’riyas’ya chākāmahatas’ya |
�� - � W� �� %f�p�� ����������> । < , Q`$ .���p�� ���������> । tē yē śhatam’ manu�h’yagan’dhar’vā�āmānan’dā-�a |
sa , ēkō dēvagan’dhar’vā�āmānan’da�a |
ौ$�ऽ-N 7�`��� ��N । � � - � W� . ���p�� ����������> । śhrōt’riyas’ya chākāmahatas’ya |
tē yē śhatan’ dēvagan’dhar’vā�āmānan’dā-�a | ww
w S
ai V
eda
net
36
Taittirīya Upaniṣhat – Bramhānandavallī
< , Q`> ���@�� �7�n$`n$`���������> । ौ$�ऽ-N 7�`��� ��N । sa , ēka[fp]’ pit��āñ’ chiralōkalōkānāmānan’da�a | śhrōt’riyas’ya chākāmahatas’ya |
�� - � W� ���@�� �7�n$`n$`����������> । < , Q` , 1+��+��� . �����������> । tē yē śhatam’ pit��āñ’ chiralōkalōkānāmānan’dā-�a |
sa , ēka , ājānajānān’ dēvānāmānan’da�a ||
ौ$�ऽ-N 7�`��� ��N । � � - � W���+��+��� . ������������> । śhrōt’riyas’ya chākāmahatas’ya |
tē yē śhatamājānajānān’ dēvānāmānan’dā-�a |
< , Q`> `� �. ����� . �����������> । - � `� ��� .�������-��A । sa , ēka[hk]’ kar’madēvānān’ dēvānāmānan’da�a | yē kar’ma�ā dēvānapiyan’ti |
ौ$�ऽ-N 7�`��� ��N । � � - � W� `� �. ����� . ������������> । śhrōt’riyas’ya chākāmahatas’ya |
tē yē śhata'’ kar’madēvānān’ dēvānāmānan’dā-�a |
< , Q`$ .�����������> । ौ$�ऽ-N 7�`��� ��N । sa , ēkō dēvānāmānan’da�a | śhrōt’riyas’ya chākāmahatas’ya |
�� - � W� . ������������> । < , Q` , R��N�__���> । tē yē śhatan’ dēvānāmānan’dā-�a | sa , ēka , in’dras’yā (ā)nan’da�a || w
ww
Sai
Ved
a ne
t
37
Taittirīya Upaniṣhat – Bramhānandavallī
ौ$�ऽ-N 7�`��� ��N । � � - � W�����N�__����> । śhrōt’riyas’ya chākāmahatas’ya | tē yē śhatamin’dras’yā (ā)nan’dā-�a |
< , Q`$ y@ "��������> । ौ$�ऽ-N 7�`��� ��N । sa , ēkō b�has’patērānan’da�a | śhrōt’riyas’ya chākāmahatas’ya |
�� - � W� y@ "���������> । < , Q`> ू+����������> । tē yē śhatam’ b�has’patērānan’dā-�a |
sa , ēka[fp]’ prajāpatērānan’da�a |
ौ$�ऽ-N 7�`��� ��N । � � - � W� ू+��� ��������> । śhrōt’riyas’ya chākāmahatas’ya |
tē yē śhatam’ prajāpatērānan’dā-�a |
< , Q`$ ॄ§ �� , 1���> । ौ$�ऽ-N 7�`��� ��N ॥ sa , ēkōb’ bram’ha�a , ānan’da�a | śhrōt’riyas’ya chākāmahatas’ya ||
< -3��- � %��� � । -3�<�����.�: � । sa yaśh’chāyam’ puru�hē | yaśh’chāsāvādit’yē |
< , Q �̀ \ । < -� , Q����� J । Hw�Ä$�`�Å��: । sa , ēka�a | sa ya , ēva�’vite | as’māl’lōkāt’prēt’ya |
Q��=�-��q��� %��<ब����� । Q� ू���-��q��� %��<ब����� । ētaman’namayamāt’mānamupasa'’krāmati | ētam’ prā�amayamāt’mānamupasa'’krāmati | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
38
Taittirīya Upaniṣhat – Bramhānandavallī
Q� ��$�-��q��� %��<ब����� । Q� ��©���-��q��� %��<ब����� । Q������-��q��� %��<ब����� । �.o�� ¸$�`$ ����� ॥ c ॥ ētam’ manōmayamāt’mānamupasa'’krāmati | ēta�’ vij’ñānamayamāt’mānamupasa'’krāmati | ētamānan’damayamāt’mānamupasa'’krāmati |
tadap’yē�haśh’ śhlōkō bhavati || 8 ||
-�$� ��7$� ����� �A� । Hू�̎o� ���<� <� । yatō vāchō nivar’tan’tē | ap’rāāp’ya manasā saha |
1�� ॄ§ ��$ ���x�� J । � �y� ��� %̀��3� ���� । ānan’dam’ bram’ha�ō vid’vā-ne | na bibhēti kutaśh’chanēti |
Q�' ���� � ����� । �`� ' <�0 %� �� �̀��� J । ētagm’ ha vāva na tapati | kimahagm’ sādhu nākaravam |
�`� ����`������ �� । < - , Q� ��x�� �� � , 1q��� "@�� %� � । kimaham’ pāpamakaravamiti |
sa ya , ēva�’ vid’vānētē , āt’mānag’ges’ sp��utē |
D�� � z ��� ?�� , Q� � , 1q��� "@�� %� � । - , Q�� � �.� । R: %�������� J ॥�॥ (<� ������ %…) ubhēh’ hyēvai�ha , ētē , āt’mānag’ges’ sp��utē | ya , ēva�’ vēda | it’yupani�hate || 9 || (saha nāvavatu…)
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i || w
ww
Sai
Ved
a ne
t
39
Taittirīya Upaniṣhat – Bhṛguvallī
–––––––––– ––––––––––
[KYV TA 9]
śhāntipāṭhaḥa
� <� ������ % । <� �O � � %�j% । <� ���-h� `���� ? । � ��+� �]����09 ���6%� �� ����x���� ?¤ ॥ � saha nāvavatu | saha nau bhunak’tu |
saha vīr’ya'’ karavāvahai |
tējas’vi nāvadhītamas’tu mā vid’vi�hāvahaiī |
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i ||
bramhajijñāsā
�@� %��Æ ����� ��> । ��� �� ������� %��<<�� । H09 �� ���$� ॄ!���� । �w�� , Q��Å$���7 । bh�gur’vai vāru�i�i | varu�am’ pitaramupasasāra |
adhīhi bhagavōb’ bram’hēti | tas’mā , ētat’prōvācha |
H=� ू��� 78 %�ँौ$ऽ� ��$� ��7� ����� । �' $���7 । an’nam’ prā�añ’ chak’�huśh’śhrōt’ram’
manō vāchamiti |
tagm’ hōvācha |
-�$� �� , R������ �������� +�-�A� । - ��� +������� +9���A । yatō vā , imāni bhūtāni jāyan’tē | yēna jātāni jīvan’ti |
Taittirīya Upaniṣhat – Bhṛguvallī w
ww
Sai
Ved
a ne
t
40
Taittirīya Upaniṣhat – Bhṛguvallī
-Å-�¹���<���W�A । ��x�+�©�<] । yat’prayan’tyabhisa�’viśhan’ti | tad’vijij’ñāsas’va |
�Ç!���� । < ��$�_�o� । < ���6�¿� ॥ १ ॥ tad’bram’hēti | sa tapō (a)tap’yata | sa tapas’tap’tvā || 1 ||
pañchakōśhāntas sthita-bramhanirūpaṇam
H=� ॄ!���� ��+���� J । H� =�È��� ��É������ �������� +�-�A� । an’nam’ bram’hētiv’ vyajānā-te |
an’nād’dhyēva khal’vimāni bhūtāni jāyan’tē |
H=���� +������� +9���A । H=� ू-�¹���<���W� A9��� । an’nēna jātāni jīvan’ti | an’nam’ prayan’tyabhisa�’viśhan’tīti |
��x�©�-� । � %�¥�� �� ��� �� ������� %��<<�� । H09 �� ���$� ॄ!���� । tad’vij’ñāya | punarēva varu�am’ pitaramupasasāra |
adhīhi bhagavōb’ bram’hēti |
�' $���7 । ���<�� ॄ!� ���+�©�<] । ��$� ॄ!���� । < ��$�_�o� । < ���6�¿� ॥ २ ॥ tagm’ hōvācha | tapasāb’ bram’ha vijij’ñāsas’va |
tapōb’ bram’hēti | sa tapō (a)tap’yata | sa tapas’tap’tvā || 2 ||
ू���$ �ॄ!���� ��+���� J । ू����È��� ��É������ �������� +�-�A� । prā�ōb’ bram’hētiv’ vyajānā-te |
prā�ād’dhyēva khal’vimāni bhūtāni jāyan’tē | ww
w S
ai V
eda
net
41
Taittirīya Upaniṣhat – Bhṛguvallī
ू��� ��� +������� +9���A । ू��� ू-�¹���<���W� A9��� । prā�ēna jātāni jīvan’ti |
prā�am’ prayan’tyabhisa�’viśhan’tīti |
��x�©�-� । � %�¥�� �� ��� �� ������� %��<<�� । tad’vij’ñāya | punarēva varu�am’ pitaramupasasāra |
H09 �� ���$� ॄ!���� । �' $���7 । adhīhi bhagavōb’ bram’hēti | tagm’ hōvācha |
���<�� ॄ!� ���+�©�<] । ��$� ॄ!���� । tapasāb’ bram’ha vijij’ñāsas’va | tapōb’ bram’hēti |
< ��$�_�o� । < ���6�¿� ॥ ३ ॥ sa tapō (a)tap’yata | sa tapas’tap’tvā || 3 ||
��$� ॄ!���� ��+���� J । ���<$� z ��� ��É������ �������� +�-�A� । manōb’ bram’hētiv’ vyajānā-te |
manasōh’ hyēva khal’vimāni bhūtāni jāyan’tē |
���<�� +������� +9���A । ���\ ू-�¹���<���W� A9��� । manasā jātāni jīvan’ti | mana[fp]’ prayan’tyabhisa�’viśhan’tīti |
��x�©�-� । � %�¥�� �� ��� �� ������� %��<<�� । tad’vij’ñāya | punarēva varu�am’ pitaramupasasāra |
H09 �� ���$� ॄ!���� । �' $���7 । adhīhi bhagavōb’ bram’hēti | tagm’ hōvācha | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
42
Taittirīya Upaniṣhat – Bhṛguvallī
���<�� ॄ!� ���+�©�<] । ��$� ॄ!���� । tapasāb’ bram’ha vijij’ñāsas’va | tapōb’ bram’hēti |
< ��$�_�o� । < ���6�¿� ॥ ४ ॥ sa tapō (a)tap’yata | sa tapas’tap’tvā || 4 ||
���©�� � ॄ!���� ��+���� J । ���©����È ��� ��É������ �������� +�-�A� । vij’ñānam’ bram’hētiv’ vyajānā-te |
vij’ñānād’dhyēva khal’vimāni bhūtāni jāyan’tē |
���©�� ���� +������� +9���A । ���©�� � ू-�¹���<���W� A9��� । vij’ñānēna jātāni jīvan’ti |
vij’ñānam’ prayan’tyabhisa�’viśhan’tīti |
��x�©�-� । � %�¥�� �� ��� �� ������� %��<<�� । H09 �� ���$� ॄ!���� । �' $���7 । tad’vij’ñāya | punarēva varu�am’ pitaramupasasāra |
adhīhi bhagavōb’ bram’hēti | tagm’ hōvācha |
���<�� ॄ!� ���+�©�<] । ��$� ॄ!���� । < ��$�_�o� । < ���6�¿� ॥ T ॥ tapasāb’ bram’ha vijij’ñāsas’va | tapōb’ bram’hēti |
sa tapō (a)tap’yata | sa tapas’tap’tvā || 5 ||
1����$ �ॄ!���� ��+���� J । 1�����È ��� ��É������ �������� +�-�A� । ānan’dōb’ bram’hētiv’ vyajānā-te |
ānan’dād’dhyēva khal’vimāni bhūtāni jāyan’tē | ww
w S
ai V
eda
net
43
Taittirīya Upaniṣhat – Bhṛguvallī
1������� +������� +9���A । 1���� ू-�¹���<���W� A9��� । ānan’dēna jātāni jīvan’ti |
ānan’dam’ prayan’tyabhisa�’viśhan’tīti |
< ?�� ��̎� ���9 ������9 ���4� । ��� �� � �$���Ê����u�� । sai�hā bhāār’gavī vāru�ī vid’yā |
paramēv’ vyōman’prati�h’*hitā |
- , Q�� � �.� ू�����u�� । H=����=��.$ ����� । ya , ēva�’ vēdap’ pratiti�h’*hati |
an’navānan’nādō bhavati |
�� �Ë���� �ू+-�� ��W %���ॄ �!�7 ��< ��� । �� �½9�:� � ॥ Y ॥ mahān’bhavatip’ prajayā
paśhubhir’bram’havar’chasēna |
mahān’kīr’tyā || 6 ||
anna-bramhōpāsanam
H=� � ���Ì�� J । �Í��� J । ू���$ �� , H=� J̎ । W�9 ���=��.� J । an’nan’ na nin’dyā-te | tad’vratam |
prā�ō vā , an’nam’m | śharīraman’nādam |
ू��� � W�9 �� � ू����u�� J । W�9 ��� ू���> ू����u�> । prā�ē śharīram’ prati�h’*hitam |
śharīrēp’ prā�a[fp]’ prati�h’*hita�a |
ww
w S
ai V
eda
net
44
Taittirīya Upaniṣhat – Bhṛguvallī
�.���.=��= �� ू����u�� J । < - , Q��.=��= �� ू����u�� � �.� ू�����u�� । tadētadan’naman’nēp’ prati�h’*hitam | sa ya , ētadan’naman’nēp’
prati�h’*hita�’ vēdap’ pratiti�h’*hati |
H=����=��.$ ����� । �� �Ë���� �ू+-�� ��W %���ॄ �!�7 ��< ��� । �� �½9�:� � ॥^॥ an’navānan’nādō bhavati |
mahān’bhavatip’ prajayā
paśhubhir’bram’havar’chasēna |
mahān’kīr’tyā || 7 ||
H=� � ����789� । �Í��� J । 1�$� ��, H=� J̎ । �$����=��.� J । an’nan’ na parichak’�hīta | tad’vratam | āpō vā , an’nam’m | jyōtiran’nādam |
H� |% �$���\ ू����u�� J । �$���f���\ ू����u��> । ap’suj’ jyōti[fp]’ prati�h’*hitam | jyōti�h’yāpa[fp]’ prati�h’*hitā-�a |
�.���.=��= �� ू����u�� J । < - , Q��.=��= �� ू����u�� � �.� ू�����u�� । H=����=��.$ ����� । tadētadan’naman’nēp’ prati�h’*hitam | sa ya , ētadan’naman’nēp’
prati�h’*hita�’ vēdap’ pratiti�h’*hati | an’navānan’nādō bhavati | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
45
Taittirīya Upaniṣhat – Bhṛguvallī
�� �Ë���� �ू+-�� ��W %���ॄ �!�7 ��< ��� । �� �½9�:� � ॥c॥ mahān’bhavatip’ prajayā
paśhubhir’bram’havar’chasēna |
mahān’kīr’tyā || 8 ||
H=� y�( %̀� �¡� । �Í��� J । �@��X��9 �� , H=� J̎ । 1�`��W$¤_=��.> । an’nam’ bahu kur’vīta | tad’vratam |
p�thivī vā , an’nam’m | ākāśhōō (a)n’nāda�a |
�@��X������`��W> ू����u�> । 1�`��W� �@��X��9 ू����u�� । p�thiv’yāmākāśha[fp]’ prati�h’*hita�a |
ākāśhē p�thivīp’ prati�h’*hitā |
�.���.=��= �� ू����u�� J । < - , Q��.=��= �� ू����u�� � �.� ू�����u�� । tadētadan’naman’nēp’ prati�h’*hitam | sa ya , ētadan’naman’nēp’
prati�h’*hita�’ vēdap’ pratiti�h’*hati |
H=����=��.$ ����� । �� �Ë���� �ू+-�� ��W %���ॄ �!�7 ��< ��� । �� �½9�:� � ॥ � ॥ an’navānan’nādō bhavati |
mahān’bhavatip’ prajayā
paśhubhir’bram’havar’chasēna |
mahān’kīr’tyā || 9 ||
sadāchāra-pradarśhanam | bramhānanda-anubhavaḥa
� ̀ 7� �<�O ू:��789�� । �Í��� J । na kañ’chana vasataup’ prat’yāchak’�hīta | tad’vratam | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
46
Taittirīya Upaniṣhat – Bhṛguvallī
�w�4-� `-� 7 ��0-� y��= ू��s %-�� J । H��Gw� , H=���:�7�8� � । tas’mād’yayā kayā cha vidhayā
bah’van’nam’ prāp’nuyā-te | arādh’yas’mā , an’namit’yāchak’�hatē |
Q�x? � %��$¤_=' ���l� J । � %��$_w� , H�=' ���G�� । ētad’vai mukhatōō (a)n’nagm’ rād’dham | mukhatō (a)s’mā , an’nagm’ rādh’yatē |
Q�x? �G�$¤_=' ���l� J । �G�$_w� , H�=' ���G�� । ētad’vai madh’yatōō (a)n’nagm’ rād’dham | madh’yatō (a)s’mā , an’nagm’ rādh’yatē |
Q�x� , HA�$¤_=' ���l� J । HA�$_w� , H�=' ���G�� । ētad’vā , an’tatōō (a)n’nagm’ rād’dham | an’tatō (a)s’mā , an’nagm’ rādh’yatē |
- , Q�� � ��. । 8 �� , R��� ����7 । -$�8�� , R�� ू��������-$> । ya , ēva�’ vēda | k�hēma , iti vāchi |
yōgak’�hēma , itip’ prā�āpānayō-�o |
`����� �6-$> । �������� ���.-$> । ��� %�j����� ���-O । R�� ��� %�9¤#���©�> । kar’mēti has’tayō-�o | gatiriti pādayō-�o |
vimuk’tiriti pāyau | iti mānu�hīīs’samāj’ñā-�a | ww
w S
ai V
eda
net
47
Taittirīya Upaniṣhat – Bhṛguvallī
HX . ?��9> । �@�Î����� �@��O । yn����� ���4 %�� । -W , R��� ��W %� % । atha daivī-�i | t�p’tiriti v��h’*au | balamiti vid’yuti | yaśha , iti paśhu�hu |
�$������ ��8ऽ ��� % । ू+�����@����� , R�: %��®� । jyōtiriti nak’�hat’rē�hu | prajātiram�tamānan’da , it’yupas’thē |
<�����:�`��W� । �Å��u�: %���<9�� । ू��u����Ë���� । �� , R: %���<9�� । �� �Ë���� । ��� , R: %���<9�� । sar’vamit’yākāśhē | tat’prati�h’*hēt’yupāsīta |
prati�h’*hāvān’bhavati | tan’maha , it’yupāsīta | mahān’bhavati | tan’mana , it’yupāsīta |
������Ë���� । �=� , R: %���<9�� । �ÏA�¤_w? `����> । �Ç!�: %���<9�� । mānavān’bhavati | tan’nama , it’yupāsīta |
nam’yan’tēē (a)s’mai kāmā-�a | tad’bram’hēt’yupāsīta |
ॄ!���Ë���� । �Ç!�> ����� , R: %���<9�� । �-�� �ॆ-A� �x�A�#��Ñ�> । ��� - �¤_�ू-�̎ ॅ��@���> । bram’havān’bhavati | tad’bram’ha�a[fp]’ parimara , it’yupāsīta | par’yē�am’ mriyan’tēd’
dvi�han’tas’sapat’nā-�a |
pari yēē (a)p’riyāāb’ bhrāt�v’yā-�a | ww
w S
ai V
eda
net
48
Taittirīya Upaniṣhat – Bhṛguvallī
< -3��- � %��� � । -3�<�����.�: � । < , Q �̀ \ । < -� , Q�� ��� J । Hw�Ä$�`�Å��: । sa yaśh’chāyam’ puru�hē | yaśh’chāsāvādit’yē |
sa , ēka�a | sa ya , ēva�’ vite | as’māl’lōkāt’prēt’ya |
Q��=�-��q��� %��<ब�Ï । Q� ू���-��q��� %��<ब�Ï । Q� ��$�-��q��� %��<ब�Ï । ētaman’namayamāt’mānamupasa'’kram’ya | ētam’ prā�amayamāt’mānamupasa'’kram’ya | ētam’ manōmayamāt’mānamupasa'’kram’ya |
Q� ��©���-��q��� %��<ब�Ï । Q������-��q��� %��<ब�Ï । ēta�’ vij’ñānamayamāt’mānamupasa'’kram’ya | ētamānan’damayamāt’mānamupasa'’kram’ya |
R��LÄ$`�½���=9 `���o�� %<�7�= J । Q���� ���-=��6� । � ३ � %� � ३ � %� � ३ � %� । imānl’lōkān’kāmān’nī kāmarūp’yanusañ’charan’ne |
ētat’sāma gāyan’nās’tē | hā3 , vu hā3 , vu hā3 , vu |
H� �=�� �=�� �=� J । H� �=��.$_२ �=��.$_२ �=��.> । ahaman’namahaman’namahaman’nam |
ahaman’nādō3 , ōhaman’nādō3 , ōhaman’nāda�a |
H� ¸$ �̀ @̀ .� ¸$ �̀ @̀ .� ¸$ �̀ @̀ � J । ahag’geśh’ śhlōkak�dahag’geśh’
śhlōkak�dahag’geśh’ śhlōkak�te | ww
w S
ai V
eda
net
49
Sūryōpaniṣhat
H� ��w ूX�+� , b��३N� । ahamas’mip’ prathamajā , �tā3 , sya |
���h . �� ��$ , H�@�N ��३����-� । -$ �� ..��� < , R.�� ��३���\ । pūr’van’ dēvēbh’yō , am�tas’ya nā3 , bhāāyi |
yō mā dadāti sa , idēva mā3 , vāā�a |
H� �=��=���.A���३�Ó� । H � ���� � %������������ J । ahaman’naman’namadan’tamā3 , dmi |
aha�’ viśh’vam’ bhuvanamabh’yabhavām |
< %��� � �$�9¤\ । - , Q�� � �.� । R: %�������� J ॥ १० ॥ (<� ������ %…) suvar’naj’ jyōtīī�i | ya , ēva�’ vēda | it’yupani�hate || 10 || (saha nāvavatu…)
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i || –––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––
[AV]
� ��ि `�����> Ô� %� -��� . ���> । ��ि ��ँ- ����8���- �+�ऽ�> । � bhad’ra'’ kar’�ēbhiśh’ śh��uyāma dēvā-�a |
bhad’ram’ paśh’yēmāk’�habhir’yajat’rā-�a |
�®��?�¢?¤6 %�%���'<�6������\ । �W��� .���� ��� -.�- %�\ । sthiraira'’gaiīs’tu�h’*uvāgm’sas’tanūbhi�i |
vyaśhēma dēvahitañ’ yadāyu�u |
Sūryōpaniṣhat
ww
w S
ai V
eda
net
50
Sūryōpaniṣhat
]��6 �� , R�$� �@�lौ���> । ]��6 ��\ ����� �������.�> । svas’ti na , in’drō v�d’dhaśh’ravā-�a |
svas’ti na[fp]’ pū�hā viśh’vavēdā-�a |
]��6 ��6�²/� , H����� ���> । ]��6 �$� y@ �"���. �0�� % । svas’ti nas’tārk’�hyō , ari�h’*anēmi�i |
svas’ti nō b�has’patir’dadhātu |
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i ||
� HX <�-� �X�� ��¢�< ��̎��N���> । ॄ!� , b� ��> । � atha sūr’yāthar’vā'’girasa�’ vyāākh’yās’yāma�a | bram’hā , ��hi�i |
��-�ऽ9Z��> । 1�.�:$ .����� । gāyat’rīt’chhan’da�a | ādit’yō dēvatā |
<�\ <$�_ ������-� - %�j y9�+� J । Ä���� W� �j> । ha�’sas’ sō (a)hamag’ninārāya�a yuk’tam’ bījam |
h�l’lēkhā śhak’ti�i |
��-.��.<� �<- %�j `9�n`� J । 7� %�� �0� %���X � �<. JGX� �����-$��> । viyadādisar’gasañ’yuk’ta'’ kīlakam | chatur’vidhapuru�hār’tha
sid’dhyar’thē viniyōga�a | ww
w S
ai V
eda
net
51
Sūryōpaniṣhat
�Õ J]���Ã��� y9+ �� � �Ö�¢ ��j�× %�+ <�®�� <Î�����X�� � ���-���h 7�� %� %��+ �Óx-�_�- ���. �6 `�n7ब� ू������ ौ9 <�- �����-�� - , Q�� � ��. < � ? ॄ�̎!��> ॥
�ha*’svarārū3hēna bījēna �ha3a'’ga�’ rak’tām’buja sa�’sthita�’ sap’tāśh’varathina�’ hira�’yavar’�añ’ chatur’bhujam’ pad’mad’vayā (a)bhaya varadahas’ta'’ kālachak’rap’ra�ētāra�’
śhrī sūr’yanārāya�añ’ ya , ēva�’ vēda
sa vaib’ brāām’ha�a�a ||
� ��� %���\ < %��\ । ������� %����̎�-� ��/� . ���N� 09�� । �0-$� -$ ��\ ू7$�.-�̎� J । � bhūr’bhuvas’ suva�a |
tat’savitur’varēē�’yam’ bhar’gō dēvas’ya dhīmahi |
dhiyō yō na[fp]’ prachōdayāāte |
<�- �� , 1�q� +���6�® %��3 । <�-� ��. J � ? ��É������ �������� +�-�A� । <�-� �¤. J -�©> �+ �5$̎_=���q� । sūr’ya , āt’mā jagatas’tas’thu�haśh’cha |
sūr’yād’ vai khal’vimāni bhūtāni jāyan’tē |
sūr’yāād’ yaj’ña[fp]’ par’jan’yōō (a)n’namāt’mā |
���6� , 1�.: । F���� �ू:8� `� �� `�� �_�< । namas’tē , ādit’ya | tvamēvap’ prat’yak’�ha'’ kar’ma kar’tā (a)si | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
52
Sūryōpaniṣhat
F���� �ू:8� ॄ!��_�< । F���� �ू:8� ���%���< । tvamēvap’ prat’yak’�ham’ bram’hā (a)si | tvamēvap’ prat’yak’�ha�’ vi�h’�urasi |
F���� �ू:8� �ि$�_�< । F���� �ू:8��@���< । tvamēvap’ prat’yak’�ha�’ rud’rō (a)si | tvamēvap’ prat’yak’�ham�gasi |
F���� �ू:8� -+ %���< । F���� �ू:8� <�����< । tvamēvap’ prat’yak’�hañ’ yajurasi |
tvamēvap’ prat’yak’�ha�’ sāmāsi |
F���� �ू:8��X��� ��< । F���� <�h� ��$�_�< । tvamēvap’ prat’yak’�hamathar’vāsi | tvamēva sar’vañ’ chhan’dō (a)si |
1��.�:�. J ���- %+� ��-� � । 1��.�:�. J �����+� ��-� � ।
ādit’yād’ vāyur’jāyatē | ādit’yād’ bhūmir’jāyatē |
1��.�:�.��$� +�-�A� । 1��.�:�Ø$���+� �-�� � ।
ādit’yādāpō jāyan’tē | ādit’yāj’jyōtir’jāyatē |
1��.�:�. J �$� �.W$� +�-�A� ।
ādit’yād’ vyōma diśhō jāyan’tē |
1��.�:�. J . ���� +�-�A� । 1��.�:�. J � ��.� +�-�A� ।
ādit’yād’ dēvā jāyan’tē | ādit’yād’ vēdā jāyan’tē | ww
w S
ai V
eda
net
53
Sūryōpaniṣhat
1��.�:$ �� , Q�� , Q�����Ön� ����� । H� <�����.�:$ �ॄ!� । ādit’yō vā , ē�ha , ētan’ma�’3alan’ tapati |
asāvādit’yōb’ bram’hā |
1��.�:$_A>`�� ��$y %�l �7v�� ´����> । 1��.�:$ � ? ���#���$.��$_����> ू���> । ādit’yō (a)n’ta[hk]’kara�amanōbud’dhi
chit’tāha'’kārā-�a |
ādit’yō vaiv’
vyānas’samānōdānō (a)pāna[fp]’ prā�a�a |
1��.�:$ � ? ौ$ऽ F` J 78��<��य����> । 1��.�:$ � ? ��Ù�����.���-� ��®�> । ādit’yō vaiśh’ śhrōt’rat’ tvak’
chak’�hūrasanagh’rā�ā-�a |
ādit’yō vai vāk’pā�ipādapāyūpas’thā-�a |
1��.�:$ � ? WÚ"W�����<��p�> । 1��.�:$ � ? �7��.������ ��<��� �����> । ādit’yō vai śhab’das’par’śharūparasagan’dhā-�a |
ādit’yō vai vachanādānāgamana visar’gānan’dā-�a |
1���-$ ��©���-$ ��©��K�� , 1�.�:> । ānan’damayō vij’ñānamayō vij’ñānaghana , ādit’ya�a |
ww
w S
ai V
eda
net
54
Sūryōpaniṣhat
��$ ��ऽ�- ����� �@:$̎�� � ���� । ॅ��+��� ��� ���� � ���> । namō mit’rāya bhānavē m�t’yōōr’mā pāhi | bhrāji�h’�avē viśh’vahētavē nama�a |
<�-� �. J ���A� ������� <�-�� ���n������ � % । <�-� n- ू�̎s %���A -> <�- �> <$_ �� ��� 7 । sūr’yād’ bhavan’ti bhūtāni sūr’yē�a pālitāni tu |
sūr’yē layam’ prāāp’nuvan’ti yas’ sūr’yas’ sō (a)hamēva cha |
78 %��/ . ���> <������ 78 %�� � , D�� ��� ���\ । 78 %�0� ���� .�0�� % �> । chak’�hur’nō dēvas’ savitā
chak’�hur’na , uta par’vata�a | chak’�hur’dhātā dadhātu na�a |
1��.�:�-� ���Ó �� < ॐ� �̀� ���-� 09�� । �=�\ <�- �> ू7$�.-�̎� J ।
ādit’yāya vid’mahē sahas’rakira�āya dhīmahi |
tan’nas’ sūr’ya[fp]’ prachōdayāāte |
<������ ��3�v�̎� J <����� � %��6�̎� J <����$v� ��v�̎� J <�����_0���v�̎� J <������ ��\ < %�� % <�� ���̎ �� <����� �$̎ ��<�� .9�K ���- %�\ ।
savitā paśh’chāt’tāāt’ savitā puras’tāāt’
savitōt’tarāt’tāāt’ savitā (a)dharāt’tāāt’
savitā nas’ suvatu sar’vatāāti�’
savitā nōō rāsatān’ dīr’ghamāyu�u | ww
w S
ai V
eda
net
55
Sūryōpaniṣhat
¬��:�̀ �8�� �ॄ! । K@��� ����� x� , H� 8��̎ । ōmit’yēkāk’�haram’ bram’ha |
gh��iritid’ dvē , ak’�harēē |
<�- �Û , R:8��x�-� J । 1��.�: , R��� ऽ9�-8����� । sūr’ya , it’yak’�harad’vayam |
ādit’ya , itit’ trī�’yak’�harā�i |
Q�N?� <�- �N���8��$ ��� %> । -> <.� � �+ ����� < � ? ॄ�!��$ ����� < � ? ॄ�!��$ ����� । ētas’yaiva sūr’yas’yā�h’*āk’�harō manu�u | yas’ sadāharahar’japati sa vaib’ brām’ha�ō bhavati
sa vaib’ brām’ha�ō bhavati |
<�-� ���� %��$ +�¿� � ����0 �-�̎� J ू� %�e�� । Hn�Ü9� ��ँ-�� । sūr’yābhimukhō jap’tvā
mahāv’yādhi bhayāāt’ pramuch’yatē | alak’�hmīr’naśh’yati |
H�² �8��� J ����$ ����� । H�Ï������ J ����$ ����� । abhak’�hya bhak’�ha�āt’ pūtō bhavati |
agam’yāgamanāt’ pūtō bhavati |
���� <§������ J ����$ ����� । H<� J <§������ J ����$ ����� । patita sam’bhā�ha�āt’ pūtō bhavati |
asat’ sam’bhā�ha�āt’ pūtō bhavati |
ww
w S
ai V
eda
net
56
Sūryōpaniṣhat
�G�I� <�-� ���� %��> ��Ý�� J । <4$d=��� ����`�̎� J ू� %�e�� । madh’yān’hē sūr’yābhimukha[fp]’ pa*hē-te |
sad’yōt’pan’napañ’chamahāpātakāāt’ pramuch’yatē |
< ?�� <����ऽE ���4� � �`��.�� � `w?�7�� J ूW� <- �� J । - , Q��� � ����> ू���> ��Ý�� < ���-���� J +��-� � ��W������� । sai�hā sāvit’rī�’ vid’yān’ na kiñ’chidapi na
kas’maichit’ praśha�’sayē-te |
ya , ētām’ mahābhāga[fp]’ prāta[fp]’ pa*hati sa bhāg’yavān’ jāyatē paśhūn’vin’dati |
��.�̎Xh n��� � । �ऽ`�n����S� ¿� ब� %W�Þn����s$��� । vēdāār’tha�’ labhatē |
trikālamētaj’jap’tvāk’ kratuśhataphalamavāp’nōti |
6��.�: � +� ��� < � ��@�: % ����� < � ��@�: % ����� - , Q�� � ��. । R: %�������� J ॥ has’tādit’yē japati sa mahām�t’yun’ tarati
sa mahām�t’yun’ tarati ya , ēva�’ vēda | it’yupani�hate ||
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i ||
ww
w S
ai V
eda
net
57
Bhū Sūktam
–––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––
[(1) KYV TS 1-5-3-1 to 1-5-3-7 (2) Mantra Pu2hpam (Ramakrishna Mission) (3) KYV TB 3-1-2-6]
� ������� ��§�� 4O� ���� ���_A���8 �� �F� । 4O� ���� ���_A���8 �� �F� । D��®�� � � . ���.� ��_���=��.��=�4��-�__.�0 � ॥ � bhūmir’bhūm’nād’
dyaur’vari�ā (a)n’tarik’�ham’ mahit’vā |
upas’thē tē dēv’yaditē
(a)g’niman’nādaman’nād’yāyā (ā)dadhē ||
1_- �O> �@����ब�9�.<������� � � %��\ । ������ 7 �ू-}%��\ ॥ ā (a)ya'’ gau[fp]’
p�śh’nirak’ramīdasanan’mātaram’ puna�a |
pitarañ’ chap’ prayant’suva�a ||
�ऽ��Wl��� �� ���+��� ��ß����¢�-� �W�ौ-� । ू:�N � � 4 %���\ ॥
trigm’śhad’dhāma vi rājati vāk’pata'’gāya śhiśh’riyē |
prat’yas’ya vahad’ dyubhi�i ||
H� N ू����.�����:�A3���� �$7��� । ���� J �� ��> < %��\ ॥ as’yap’ prā�ādapānat’yan’taśh’charati rōchanā |
vyakh’yan’ mahi�has’ suva�a ||
-� J F�̎ ब%�l> ���$���� ��5 %��� -.��:� � । yat’ tvāāk’ krud’dha[fp]’
parōvapa man’yunā yadavar’tyā |
Bhū Sūktam w
ww
Sai
Ved
a ne
t
58
Bhū Sūktam
< %�`à���� �� J ��� � %��á$r9 ��-���< ॥ sukal’pamag’nē tat’ tava punas’tvōd’dīpayāmasi ||
-� J � �� ��5 %���$ÎN �@�X��9�� %� .U�< � । yat’ tē man’yuparōp’tas’ya p�thivīmanu dadh’vasē |
1��.�:� ��� �� �r���� �<��3 <������� J ॥ ādit’yā viśh’vē tad’dēvā vasavaśh’cha samābharan’ne ||
��$� �$���+ %��������� ���Z�= -�©' <���� .�0�� % । manōj’ jyōtir’ju�hatāmāj’ya�’ vit’chhin’nañ’
yaj’ñagm’ samiman’ dadhātu |
y@ �"���6� %������ �$� ��� �� . ���� , R� ���.-A�� J ॥ b�has’patis’tanutāmiman’ nō viśh’vē dēvā ,
iha mādayan’tām || (1)
��� �.�9 � . ���9 ��< %p��� N��. J �< %�0� . ���9 ���<�9¤ । mēdinī dēvī vasun’dharās’ syād’
vasudhā dēvī vāsavīī |
�ॄ!���7 ��<> ����@��� ौ$ऽ� 78 %�� ���\ । bram’havar’chasa[fp]’ pit��āgeśh’ śhrōt’rañ’
chak’�hur’mana�a |
.���9 � ���-��� ��9 .���9 �ू<����9 । dēvī hira�’yagar’bhi�ī dēvīp’ prasūvarī | w
ww
Sai
Ved
a ne
t
59
Bhū Sūktam
<.�� � <�:�-�� � <9. ॥ sadanē sat’yāyanē sīda ||
<�� %�ि���9 <����ऽ9 � �$ .���9 ��z¢9¤ । samud’ravatī sāvit’rīha nō dēvī mah’ya'’gīī |
�� 90���9 �� $��X�u�> Ô�¢� Ô�¢� -�© � -�© � ���9����9¤ । mahīdhara�ī mahōv’yathi�h’*hāśh’ śh�'’gē śh�'’gē
yaj’ñē yaj’ñē vibhī�hi�īī |
R���â�9 ������9 � < %��<����.� । in’drapat’nīv’ vyāpinī surasaridiha |
���- %���9 � +n�W-��9 �ौ�- 0����+�� <�:p$� ����� ��.�9 । vāyumatī jalaśhayanīśh’ śhriyan’ dhārājā
sat’yan’dhō parimēdinī |
�$���� ¥0v� ��� ¥��- ॥ śhvōpari dhat’tam’ pari gāya ||
���� %���â�E �� E . ���E� ���0��E ���0���ू-�� J । vi�h’�upat’nīm’ mahīn’ dēvīm’
mādhavīm’ mādhavap’riyām |
nÜE¤ � �ू-<��E .���E� �����Ïe%�� ��Ä��� J ॥ lak’�hmīīm’ priyasakhīn’ dēvīn’
namām’yat’chyuta val’labhām || ww
w S
ai V
eda
net
60
Bhū Sūktam
0�� %�0 ����-? � ���Ó �� <� ��<�. J G ? 7� 09�� । dhanur’dharāyai vid’mahē
sar’vasid’dhyai cha dhīmahi |
�=$� 0�� ू7$�.-�̎� J ॥ tan’nō dharāp’ prachōdayāāte || (2)
�� E .���E ���%��â�9�+�� -� �� J । mahīn’ dēvī�’ vi�h’�upat’nīmajūr’yām |
�ू�979 �� ���' ������ -+��> । pratīchīmēnāgm’ havi�hā yajāma�a |
ऽ��0� ���%������-$ ��7�ब�� । trēdhā vi�h’�ururugāyō vichak’ramē |
�� E �.�� �@�X��9��A���8� J । mahīn’ divam’ p�thivīman’tarik’�ham |
�µ$�� ?��� ौ�� , R�Z����� । tat’chhrō�aitiśh’ śhrava , it’chhamānā |
� %�-�ã ¸$ ̀ � -+�����- @̀ ����9 । pu�’yag’geśh’ śhlōkañ’ yajamānāya k��’vatī | (3)
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i ||
ww
w S
ai V
eda
net
61
Nīḻā Sūktam
–––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––
[KYV – TS 4-4-12-5]
� �9�ä�.���9' W����� ू��4 � < %���� �< ��< �� ���\ । �@����� � । � nī6ādēvīgm’ śhara�amaham’
prapad’yē sutarasi tarasē nama�a |
g��āāhi |
K@�����9 <�������0��: ?�\ �-�]�9� ��A���W�� �$ , H6% । ी %��� �.�W� ���%���âL-K$����_N�W����� < �<$� -� ���$��æ । gh�tavatī savitarādhipat’yai[fp]’
payas’vatī ran’tirāśhā nō , as’tu |
dhruvā diśhā�’ vi�h’�upat’nyaghōrā (a)s’yēśhānā
sahasō yā manōtāā |
y@ �"����� ������$�� ���- %> <�p %����� ����� , H� �� �$� �@�A % । �����ç$ �.��$ 0����\ �@�X��� , H� N�W����� +���$� ���%��â�9 । b�has’patir’mātariśh’vōta vāyus’ san’dhuvānā vātā ,
abhi nō g��an’tu |
vi�h’*am’bhō divō dharu�a[fp]’ p�thiv’yā ,
as’yēśhānā jagatō vi�h’�upat’nī |
������7� , R��-�A9� < %�����> �W� �� �$� , H� á�.������®�̎ । viśh’vav’yachā , i�hayan’tī subhūtiśh’ śhivā nō ,
ast’vaditirupas’thēē |
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i ||
Nīḻā Sūktam w
ww
Sai
Ved
a ne
t
62
Dēvī Sūktam
––––––––––––––––––––––– –––––––––––––––––––––––
[RV S 10-125 – Kāñchī Pā7ha8a]
� H� ��ि����� �< %� ��3��Ï� ��̎ �.�: ?��� ����.�m� ?> । H� ���ऽ���� �$��� �y��Ï �� ��� J̎ि��9 , H� �� ���$���॥१॥ � aha�’ rud’rēbhir’vasu-bhiśh’
charām’yahamāādit’yairuta viśh’vadēēvai-�i |
aham’ mit’rāvaru-�ōbhā bi-bhar’myahamin’n’drāg’nī ,
ahamaśh’vinōbhā || 1 ||
H� <$���� ��<¤ �y�Ï�� F��̎�� %�� ������ ��� J̎ । H� .�0���� ि���� ���è�� � < %ू ��� ��३¥Û -+�����- < %��� � ॥२॥ aha�’ sōma-māhanasam’m’ bibhar’myahan’
tva�h’*āāramuta pū�ha�am’ bhagam’m |
ahan’ da-dhāmid’ dravi-�a�’ havi�h’ma-tē sup’rāv’yēēēēēē , ē- yaja-mānāya sun’vatē || 2 ||
H� ��é9¤ <�����9� �<�̎�� �7� �̀� %�9¤ ूX��� -��©-�̎��� J । �� ��̎ . ���� ��.0 %> � %��ऽ� �����®�ऽ�� ��-� �m� ��W-� J̎�9� J॥३॥ aha�’ rā�h’*rīī sa'’gama-nī vasūūnāñ’
chikitu�hīīp’ prathamā yaj’ñiyāānām |
tām’ māā dēvāv’ vya-dadhu[fp]’ purut’rā
bhūris’thāt’rām’ bhūr’yāāvēśhayan’n’tīm || 3 ||
Dēvī Sūktam
Vāgāmbhṛṇī Sūktam w
ww
Sai
Ved
a ne
t
63
Dēvī Sūktam
�-�� <$ , H=���v� -$ ����ँ-���� -> ू������� - , ê¤ Ô��$: %�j� J । H� ��A�$� �� � , D�� �8-�A ौ %� �0 ौ %�� ौ�l�� � �̎ �.���॥४॥ mayā sō , an’na-mat’ti yō vipaśh’ya-ti
ya[fp]’ prā�i-ti ya , īī�’ śh��ōt’yuk’tam |
aman’tavō mān’ ta , upak’ k�hiyan’tiśh’ śhrudhiśh’
śhru-taśh’ śhrad’dhivan’ tēē vadāmi || 4 ||
H� ���� ]�-���. ��.���� + %�¤ . ��� ������� ��� %�� ���>। - `���- �� �A�� %�म @̀� �$��� � �ॄ!��� ��@��� � < %�� ��0�� J॥T॥ ahamēvas’ svayamida�’ va-dāmi ju�h’*an’n’
dēvēbhi-ruta mānu-�hēbhi�i | ya'’ kāmayē tan’ta-mug’ra'’ k�-�ōmi tam’
bram’hā�an’ tam��hin’ ta�’ su-mēdhām || 5 ||
H� ��ि�-� 0� %��� ���$�� ॄ!��x� �� W��� �� A��� , D� । H� +��̎- <��.¤ @̀ �$Ï� 4���̎�@�X��9 , 1 ���� �W ॥Y॥ aha�’ rud’rāya dhanurā ta-nōmib’
bram’had’vi�hē śhara-vē han’tavā , u- |
ahañ’ janāāya samada'’'’
k��ōm’yahan’ dyāvāāp�thivī , ā vi-vēśha || 6 ||
H� < %�� � �������N ���0 ���� -$�����ë१¥ÛA> <�� %�ि�। aha�’ su-vē pitara-mas’ya mūr’dhan’mama
yōni-rap’svaa- , an’tas’ sa-mud’rē | ww
w S
ai V
eda
net
64
Dēvī Sūktam
��$� �� ���u�� � %����� %� ���$����� 4� ��è��$�� "@W��� ॥^॥ tatō vi ti�h’*hē bhuvanānu viśh’vō tāmūn’
dyā�’ var’�hma�ōpas’ sp�śhāmi || 7 ||
H� ���� ����-R�� ू ��̎Ï���������� � %������� ����̎। ���$ �.��� ��� , Q��� �@� �X�� ?�����9 �� ��� < y���� ॥c॥ ahamēva vāta- , ivap’ pra
vāām’yārabha-mā�ā bhuva-nāni viśh’vāā |
parō divā para , ēnā p�-thiv’yaitāva-tī mahinā sam’ ba-bhūva || 8 ||
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i ||
–––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––
[RV Khila (pariśhi2h7a bhāga)]
� � ���-���h� ����E < %��� �� �+��ॐ�+�� J । 7��� � �����-E n�ÜE +���� �.$ �� , 1 �� ॥१॥ � hira�’yavar’�ā�’ hari�ī�’ suvar’�a rajatas’rajām |
chan’drā�’ hira�’mayī�’ lak’�hmīñ’
jātavēdō ma , ā vaha || 1 ||
�� �� , 1 �� � +���� �.$ n�Ü9����������9¤� J । -N�� � ���- �����-� ����� � %�� ���� � J ॥२॥ tām’ ma , ā vaha jātavēdō lak’�hmīmanapagāminīīm |
yas’yā�’ hira�’ya�’ vin’dēya'’
gāmaśh’vam’ puru�hānaham || 2 ||
Śhrī Sūktam
ww
w S
ai V
eda
net
65
Dēvī Sūktam
H� �� �����h ��X��G� ��6��̎. �ूy$�0��9� J । �ौ-� . ���9� %�� �- �� ौ9�� �m . ���9+ %� ����� J ॥३॥
aśh’vapūr’vā�’ rathamadh’yā�’
has’tināādap’ prabōdhinīm |
śhriyan’ dēvīmupah’ hvayēśh’
śhrīr’māā dēvīr’ju�hatām || 3 ||
`�� <$��w��� � ���-ू��`�������ि�h ìn�AE �@�Î� ��� �-�A9� J । ��Ó �� �®��� ��Ó����h� ����� $�� �- �� �ौ-� J ॥४॥ kā�’ sōōs’mitā�’ hira�’yap’rākārāmār’drāñ’
jvalan’tīn’ t�p’tān’ tar’payan’tīm |
pad’mēs’thitām’ pad’mavar’�ān’
tāmihōpah’ hvayēśh’ śhriyam || 4 ||
7��� �ू���<� -�W<�� ìn�AE� �ौ-� n$� �̀ . ���+ %���� %.����� J । �� ���Ó�9 ��E� W����� ू ��4 �____n�Ü9��� �ँ-��� F� �@�� � ॥T॥ chan’drām’ prabhāsāñ’ yaśhasāj’ jvalan’tī�’
śhriya�’ lōkē dēvaju�h’*āmudārām |
tām’ pad’minīmī�’ śhara�amaham’ pra pad’yē
(a)lak’�hmīr’mē naśh’yatān’ tvā�’ v��ē || 5 ||
1��.�:����� ���<$_�0� +���$ ���"���6�� �@�8$_X �y�É> ।
ādit’yavar’�ē tapasō (a)dhi jātō
vanas’patis’tava v�k’�hō (a)tha bil’va�a | ww
w S
ai V
eda
net
66
Dēvī Sūktam
�N� Þn�̎��� ���<� � %�.A % ��� -�A����-�3� y��z� , H�n�Ü9> ॥Y॥ tas’ya phalāāni tapasā nudan’tu mā
yān’tarāyāśh’cha bāh’yā , alak’�hmī-�i || 6 ||
D�? �� %� �� . ���<��> `9��� �3� ������ <� । ू��[��� ���$_�w� ��é ��_�w� J `9��� ��@��l .�.�� %� � � ॥^॥ upaitu mān’ dēvasakha[hk]’ kīr’tiśh’cha ma�inā saha |
prādur’bhūtō (a)s’mi rā�h’*rē (a)s’min’
kīr’tim�d’dhin’ dadātu mē || 7 ||
8 %�d����<���n� ���u���n�ÜE ���W-��Ï � J । H�������<��@�l� 7 <��h� ��� %��. � �� �@ �̎� J ॥c॥ k�hut’pipāsāmalāñ’ jyē�h’*hāmalak’�hmīn’
nāśhayām’yaham |
abhūtimasam�d’dhiñ’ cha sar’vān’
nir’�uda mē g�hāāte || 8 ||
��p�x���� [���0���h� ���:� %��� `�9����9m� J । g���9� <� ���������� ����� $�� �- �� �ौ-� J ॥�॥ gan’dhad’vārān’ durādhar’�hān’
nit’yapu�h’*ā'’ karī�hi�īīm |
īśh’varīgm’ sar’vabhūtānān’
tāmihōpah’ hvayēśh’ śhriyam || 9 ||
ww
w S
ai V
eda
net
67
Dēvī Sūktam
���<�\ `����� �̀ ̎�� ���7> <�:��W9�� । ��W�� �� ����=�N� ��-� ौ9> ौ�-��� -W�\ ॥१०॥ manasa[hk]’ kāmamākūūti�’
vāchas’ sat’yamaśhīmahi |
paśhūnā�’ rūpaman’nas’ya mayiśh’
śhrīśh’ śhrayatāñ’ yaśha�a || 10 ||
�̀ . �� ��� �ू+� ������ �� �-� <ç�� �̀. �� । �ौ-� ���<-� � � %̀ �n� ����� � �Ó����n��9� J ॥११॥ kar’damēnap’ prajā bhūtāā mayisam’bhava kar’dama |
śhriya�’ vāsaya mē kulē
mātaram’ pad’mamālinīm || 11 ||
1��\ <@�+A %� ��� �0����� �7�í9�� ��< ��� �@ � । �� 7� . ���E ����� � �ौ-� ���<-� � � %̀ �n� ॥१२॥ āpas’ s�jan’tus’ snig’dhāni chik’līta vasa mē g�hē |
ni cha dēvīm’ mātara�’ śhriya�’ vāsaya mē kulē || 12 ||
1�ि�h � %�î����E � %���� ���¢�n� ��Ó����n�9� J । 7��� � �����-E n�ÜE +���� �.$ �� , 1 �� ॥१३॥ ār’drām’ pu�h’kari�īm’
pu�h’*im’ pi'’galām’ pad’mamālinīm |
chan’drā�’ hira�’mayī�’ lak’�hmīñ’
jātavēdō ma , ā vaha || 13 || ww
w S
ai V
eda
net
68
Dēvī Sūktam
1�ि�h -�\`����E -���� < %�����h �������n�9� J । <��-�h � �����-E n�ÜE� +���� �.$ �� , 1 �� ॥१४॥ ār’drāñ’ ya[hk]’kari�īñ’ ya�h’*iṁ’
suvar’�ā�’ hēmamālinīm |
sūr’yā�’ hira�’mayī�’ lak’�hmīñ’
jātavēdō ma , ā vaha || 14 ||
�� �� , 1 �� � +���� �.$ n�Ü9����������9m� J । -N�� � ���-� ू����� ���$� .��N$_��̎� J �����-� � %�� ���� � J ॥१T॥ tām’ ma , ā vaha jātavēdō lak’�hmīmanapagāminīīm |
yas’yā�’ hira�’yam’ prabhūta'’ gāvō dās’yō
(a)śh’vāān’ vin’dēyam’ puru�hānaham || 15 ||
-> W %�7� \ ू-��$ ���F� + %� (-�̎.��� ��� � J । �ौ-�\ ���.�W7h� 7 ौ9�`���\ <��� +�� �� J ॥१Y॥ yaśh’ śhuchi[fp]’ prayatō bhūt’vā
juhuyāādāj’ya man’vaham | śhriya[fp]’ pañ’chadaśhar’chañ’
chaśh’ śhrīkāmas’ satatañ’ japē-te || 16 ||
��Ó����� � ��Ó , ³��� ��Ó�89 � �Ó�<ç�� � । F ��m ��+]� ��Ó��89� - ��� <O̎� n���Ï� � J ॥ pad’mānanē pad’ma ,
ūrū pad’māk’�hī pad’masam’bhavē |
tvam’ māām’ bhajas’va pad’māk’�hī
yēna sauūkh’ya�’ labhām’yaham || ww
w S
ai V
eda
net
69
Dēvī Sūktam
H��.��-9 �$�.��-9� 0��.��-9 �� �0�� � । 0� � �� + %���� . ����� <�� �̀ ����3� . �� � � � ॥ aśh’vadāyī gōdāyī dhanadāyī mahādhanē | dhanam’ mē ju�hatān’ dēvi
sar’vakāmā�śh’cha dēhi mē ||
� %ऽ�O�ऽ 0�� 0��5 �ï����.��� � ��X� J । �ू+���� ����< ����� , 1�- %è�A �̀�$� %� ��� J ॥
put’rapaut’ra dhanan’ dhān’ya�’
has’tyaśh’vādigavē ratham |
prajānām’ bhavasi mātā ,
āyu�h’man’ta'’ karōtu mām ||
0���� �0 ��� ���- %0 � �� � <�-/� 0�� �< %�\ । 0�����$� y@ �"���� ��� �� 0���� %� � � ॥ dhanamag’nir’dhana�’ vāyur’dhana�’
sūr’yō dhana�’ vasu�u | dhanamin’drō b�has’patir’varu�an’ dhanamaśh’nu tē ||
� ?��� �-� <$� � ��y� <$� � ��y� % �@ऽ� � । <$�� 0��N <$����$� �z� ..��� % <$�����\ ॥ vainatēya sōmam’ piba sōmam’ pibatu v�t’rahā | sōman’ dhanas’ya sōminō
mah’yan’ dadātu sōmina�a ||
ww
w S
ai V
eda
net
70
Dēvī Sūktam
� ब$0$ � 7� ����-h �� n$�$� ��W %� �� ����> । ����A� @̀ ��� %�-���� ��j��� ौ9<�̎j +� � ���.� ॥ nak’ krōdhō na cha māt’sar’yan’
na lōbhō nāśhubhā mati�i | bhavan’ti k�tapu�’yānām’
bhak’tānā�’ śhrīsūūk’tañ’ japēt’sadā ||
�� ��A %� � � ���������� �.��$ , H�ॅN� ��4 %��> । �$ �A %� <� ��y9�+��5�� �ॄ! �x��$ +�� ॥ var’�han’tu tē vibhāvari divō , abh’ras’ya vid’yuta�a | rōhan’tu sar’vabījān’yavab’ bram’had’ dvi�hō jahi ||
�Ó��ू- � ��Ó�� �Ó� 6� �Ó��n-� �Ó.n�-����8 । �����ू- �� ���% ��$�_� %̀ � �n� Fd��.��Ó ��-� <�=�0ð ॥ pad’map’riyē pad’mini pad’mahas’tē
pad’mālayē pad’madalāyatāk’�hi | viśh’vap’riyē vi�h’�u manō (a)nukūlēt’
tvat’pādapad’mam’ mayi san’nidhat’sva ||
-� <� �Ó��<��®� ��� %n`�Õ�Õ9 �Ó��ऽ��-���89 । �ç9�� ��� ������> 6��� ����� W %ॅ �±$�v�9�-� । yā sā pad’māsanas’thā vipulaka*ita*ī
pad’mapat’rāyatāk’�hī | gam’bhīrā var’tanābhis’ stanabhara namitā
śhubh’ra vas’trōt’tarīyā | ww
w S
ai V
eda
net
71
Dēvī Sūktam
nÜ9�.«�� ?� �+ ��?� �� ���� ��7� ?ः������ ��� %̀�ç ?> । ���: <� ��Ó �6� �� �<�� % �@� � <� ����¢��- %j� ॥ lak’�hmīr’div’yair’gajēn’drair’ma�iga�a
khachitais’snāpitā hēmakum’bhai-�i |
nit’ya�’ sā pad’mahas’tā mama vasatu g�hē sar’vamā'’gal’yayuk’tā ||
n�ÜE 89�<� %ि ��+��-� ौ9���0������9� J । .��<9���<�6 .�� ������ n$� ?̀ �̀ .9�� �̀ % ��� J । lak’�hmī'’ k�hīrasamud’ra rājatanayā�’
śhrīra'’gadhāmēśh’varīm |
dāsībhūtasamas’ta dēva vanitā�’
lōkaika dīpā'’kurām |
ौ9���`Õ�8nò ���� �ॄ!���¢��0��� J । F� ऽ ?�n$ó� %̀ Õ%� �×�E <���<+� ���� � %̀ %� ��ू-�� J ॥ śhrīman’man’daka*āk’�halab’dha vibhavab’
bram’hēn’draga'’gādharām | tvān’ trailōk’ya ku*um’binī�’ sarasijā�’
van’dē mukun’dap’riyām ||
�<�l�n�Ü9�/�8n�Ü9�� J +�-n�Ü9#��]��9 । ौ9nÜ9� ���n�Ü9�3� �ू<=� ��� <�� �.� ॥ sid’dhalak’�hmīr’mōk’�halak’�hmīr’
jayalak’�hmīs’saras’vatī | śhrīlak’�hmīr’varalak’�hmīśh’chap’
prasan’nā mama sar’vadā || ww
w S
ai V
eda
net
72
Dēvī Sūktam
���̀ %WO ��W��9 ���� %�ि�� �̀ �?� � AE �̀ �n��<�®�� J । y�n� �̀ `$�Õ ू����� �ऽ�� ��ऽ�� ��+ � ��4� +��.9���E ��� J ॥ varā'’kuśhau pāśhamabhītimud’rā'’
karair’vahan’tī'’ kamalāsanas’thām | bālār’ka kō*ip’ pratibhān’ trinēt’rām’
bhajēhamād’yāñ’ jagadīśh’varīn’ tām ||
<�� ����¢�n����¢��� �W� � � <��� �X � � <��0 �̀ । W���- � ô×� �̀ . ����� �����-��� ���$_6%� � � ॥ sar’vama'’galamā'’gal’yē śhivē sar’vār’tha sādhikē | śhara�’yēt’ tryam’bakē dēvi nārāya�i namō (a)s’tu tē ||
�����-��� ��$�_6% � � । �����-��� ��$�_6% � � ॥ nārāya�i namō (a)s’tu tē | nārāya�i namō (a)s’tu tē ||
<��<+��n-� <�$�+ �6� 0�n���W %̀ �p��̎�W$�� � । ����� ���Ä��� ��$�© � �ऽ� %������`�� �ू<9. ��z� J ॥ sarasijanilayē sarōjahas’tē dhavalatarā�’śhuka
gan’dhamāāl’yaśhōbhē |
bhagavati harival’labhē manōj’ñēt’ tribhuvanabhūtikarip’rasīda mah’yam ||
���%���ÑE 8��� . ���E� ���0�Em ��0��� �ू-�� J । vi�h’�upat’nī'’ k�hamān’ dēvīm’ mādhavīīm’
mādhavap’riyām | ww
w S
ai V
eda
net
73
Gaṇapati Sūktam
���$m\ � �ू-<��E .���E� �����Ïe%����Ä��� J ॥ vi�h’�ōō[fp]’ priyasakhīn’ dēvīn’
namām’yach’yutaval’labhām ||
�� ��n�Ü9 7� ���Ó �� ���%��Ñ9 7� 09�� । �=$� nÜ9> ू7$�.-�̎� J ॥ mahālak’�hmī cha vid’mahē
vi�h’�upat’nī cha dhīmahi |
tan’nō lak’�hmī[fp]’ prachōdayāāte ||
ौ9��7 ��N���- %�f����$̎�-������0��� J ������ � 9�-� �̎ । 0�� 0��5 ��W % y�(� %�ऽn��� W� �< ����� .9�K ���- %�\ ॥ śhrīvar’chas’yamāyu�h’yamārōōg’yamāvidhāt’
pavamānam’ mahīyatēē |
dhanan’ dhān’yam’ paśhum’ bahuput’ralābha�’
śhatasa�’vat’saran’ dīr’ghamāyu�u ||
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i ||
–––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––
[(1) RV S 8-81-1 to 9 (2) RV S 2-23-1 (3) RV S 10-112-9&10 (Śh;<gērī Pā7ha8a)]
� 1 �� �� , R� 8 %��Am �7�ऽ म��� < �@���- । �� �� �69 .�8�� �� ॥१॥ � ā tū na , in’drak’ k�human’tañ’ñ’
chit’ra'’ grābha�’ sa'’ g�bhāya |
mahāhas’tī dak’�hi�ēna || 1 ||
Gaṇapati Sūktam
ww
w S
ai V
eda
net
74
Gaṇapati Sūktam
���Ó� � F�̎ � %�� �̀ � ��h � %���.�̎� � %��9��K� J । � %�������ऽ��$̎��> ॥२॥ vid’mā hit’ tvāā tuvikūr’min’
tuvidēē�h’�an’ tuvīmagham |
tuvimāt’ramavōōbhi�i || 2 ||
��� F�̎ W�� .���� � ��� �m<$� �.�� J̎�� J । �9�� � �� ����-� J̎� � ॥३॥ nahit’ tvāā śhūra dēvā na mar’tāāsō dit’san’n’tam |
bhīman’ na gā�’ vārayan’n’tē || 3 ||
Q�$����� 6���� �W�̎� � �]�\ ]���+� J̎ । � ��0�<� ��0 ��=> ॥४॥ ētōn’vin’dra�’ stavāmēśhāāna�’ vas’vas’ svarājam’m |
na rādhasā mar’dhi�han’na�a || 4 ||
ू6$̎��[�� ���<��µ������ �9�-��̎�� J । H� �� ��0�<� + %� %�� J ॥T॥ pras’tōō�hadupa
gāsi�hat’chhravat’sāma gīyamāānam |
abhi rādhasā jugurate || 5 ||
1 �$̎ ��� .�8�� ����_�� <�� ��� ू�@�W । R�� �� �$� �<$��� ��� �m` J ॥Y॥ ā nōō bhara dak’�hi�ēnā (a)bhi sav’yēnap’ pram�śha |
in’dra mā nō vasōr’nir’bhāāke || 6 ||
D�� ब��]� ��� 0@���� 0@��$� +��̎��� J । H.�̎W���N� � �.�\ ॥^॥ upak’ kramas’vā bhara dh��hatā dh��h’�ō janāānām |
adāāśhū�h’*aras’ya vēda-�a || 7 ||
ww
w S
ai V
eda
net
75
Gaṇapati Sūktam
R�� - , D� � % � �� , H�6� ��+$� ��ू �m���\ <���F> । H� w����\ < % � <�� %� ॥c॥ in’dra ya , u nu tē , as’ti vājō vip’rēēbhis’ sanit’va�a |
as’mābhis’ su ta�’ sanuhi || 8 ||
<�4$�+ %��6�� ��+�̎ , H� w�m ����3� J̎ि�> । �W ?m3 ��8� +��A� ॥�॥ sad’yōjuvas’tē vājāā ,
as’mabh’ya�’�’ viśh’vaśh’chan’n’drā-�a |
vaśhaiīśh’cha mak’�hū jaran’tē || 9 || (1)
������m F� ������� ��� � �̀ �� �̀ �9���� %����ौ��6�� J । ���u���+� ॄ!��� ॄ!�"�� ,
1 ��\ Ô���=�� �����\ <9.� <�.��� J ॥१०॥ ga�ānāān’ tvā ga�apati�’ havāmahē
kavi'’ kavīnāmupamaśh’ravas’tamam |
jyē�h’*ha rājam’ bram’ha�ām’ bram’ha�as’pata , ā naśh’ śh��’van’nūtibhis’ sīda sādanam || 10 || (2)
�� � % <9̎. ����� ��� �� %� F���̎(��� �ू ��� `�9���� J । � , b� � � F�õ� -��� � ̀ 7����� �� ��� h̀ ��K����ऽ��7 � ॥११॥ ni �hu sīīda ga�apatē ga�ē�hut’
tvāmāāhur’vip’ratama'’ kavīnām | na , �tēt’ tvat’kriyatē kiñ’ chanārē mahāmar’kam’
maghavañ’chit’ramar’cha || 11 ||
ww
w S
ai V
eda
net
76
Hiraṇyagarbhas Sūktam
H� ����� �$̎ �K��=�0������}��̎ y$��0 ��< %�� �� <�9m��� J । ��m @̀ �0 �� @̀ �:W%� è�_��j� �7�.� ��+� ���- � , H� w�� J ॥१२॥ abhikh’yā nōō maghavan’nādhamānān’tsakhēē
bōdhi vasupatē sakhīīnām | ra�a'’'’ k�dhi ra�ak�t’sat’yaśhu�h’mā (a)bhak’tē
chidā bhajā rāyē , as’mā-ne || 12 || (3)
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i ||
––––––––––––––––– –––––––––––––––––
[RV 10-121, AV 4-2, SYMS 13-4, 23-1, 25-10, SYKS 14-4, 25-1. 27-14, TS 4-1-8, 2-8-2, tā��ya brāmha�a 9-9, nigha�7u 10-23]
� � ����-���� �> <���� ����म �¤ ����N� +���> ������̀ � , 1<9� J । < .�̎0�� �@�X��E 4�� %�� ��� `w?¤ . ����-� �����̎ ��0 �� ॥१॥ � hira�’yagar’bhas’ samavar’tatāg’rēē
bhūtas’ya jāta[fp]’ patirēka , āsī-te |
sa dāādhāra p�thivīn’ dyāmutēmā'’
kas’maiī dēvāya havi�hāā vidhēma || 1 ||
- , 1̎q�.� y�n�.� -N� ���� , D���<�� � �ू�W�� -N� .����> । -N� ���-��@�� -N� �@�: %> `w?¤ . ����-� �����̎ ��0 �� ॥२॥ ya , āāt’madā baladā yas’ya viśh’va ,
upāsatēp’ praśhi�hañ’ yas’ya dēvā-�a | yas’ya chhāyām�tañ’ yas’ya m�t’yu[hk]’
kas’maiī dēvāya havi�hāā vidhēma || 2 ||
Hiraṇyagarbhas Sūktam
ww
w S
ai V
eda
net
77
Hiraṇyagarbhas Sūktam
-> ू�̎���$ ��������$ ��� �F ?̀ � , Rि�+�� +���$ y����� । - , gW�¤ , H� N �x��.�3� %�¨.�\ `w?¤ . ����-� �����̎ ��0 �� ॥३॥ ya[fp]’ prāā�atō nimi�hatō mahit’vaika ,
id’rājā jagatō babhūva |
ya , īśhēē , as’yad’ dvipadaśh’chatu�h’pada[hk]’
kas’maiī dēvāya havi�hāā vidhēma || 3 ||
-N��� � � ���� J̎�$ �� �F� -N� <� %�ि � �<-�̎ <� �(> । -N����> �ू�.W$� -N� y��ö `w?¤ . ����-� �����̎ ��0 �� ॥४॥ yas’yēmē himavan’n’tō mahit’vā yas’ya
samud’ra�’ rasayāā sahāhu�u | yas’yēmā[fp]’ pradiśhō yas’ya bāhū
kas’maiī dēvāya havi�hāā vidhēma || 4 ||
-��� 4O��म� �@��X��9 7� ��÷� - ��� ]�\ 6���� - ��� �� �̀ \ । -$ , H� A���8 �� �+�<$ �������\ `w?¤ . ����-� �����̎ ��0 �� ॥T॥ yēnad’ dyaurug’rā p�thivī cha d�6’hā
yēnas’ svas’ stabhitañ’ yēna nāka�a | yō , an’tarik’�hē rajasō vimāna[hk]’
kas’maiī dēvāya havi�hāā vidhēma || 5 ||
- ब��<9� , H��<� �6���� � , H� � ?8 �¤��� ���<�� ��+���� � । ya'’ kran’dasī , avasā tas’tabhānē ,
abh’yaik’�hēētām’ manasā rējamānē |
ww
w S
ai V
eda
net
78
Hiraṇyagarbhas Sūktam
-ऽ��0� <�� � , D�.��$ �������� `w?¤ . ����-� �����̎ ��0 �� ॥Y॥ yat’rādhi sūra , uditō vibhāti
kas’maiī dēvāya havi�hāā vidhēma || 6 ||
1�$¤ � -. J y@� ��9�� ��� ��-�� J ��h� .0�̎�� +��-� J̎�9���� J । ��$¤ . ������� <���� ����< %���̀ � \ `w?¤ . ����-� �����̎ ��0 �� ॥^॥ āpōō ha yad’ b�hatīr’viśh’vamāyan’
gar’bhan’ dadhāānā janayan’n’tīrag’nim |
tatōō dēvānā�’ samavar’tatāsurēka[hk]’
kas’maiī dēvāya havi�hāā vidhēma || 7 ||
-�3� .��$¤ �� ��� ��- ���ँ-�. J .8� .0�̎�� +��-� J̎�9- ��©� J । -$ .��� �ø�0� . ��� , Q �̀ , 1<9�� J `w?¤ . ����-� �����̎ ��0 �� ॥c॥ yaśh’chidāpōō mahinā par’yapaśh’yad’
dak’�han’ dadhāānā janayan’n’tīr’yaj’ñam | yō dēvē�h’vadhi dēva , ēka , āsīt’
kas’maiī dēvāya havi�hāā vidhēma || 8 ||
�� �$¤ � <9S����� -> �@��X��� -$ ��� �.�¤ <�:0� J�¤�� +�+��� । -3���3� �� y@� ��9+ ��+��� `w?¤ . ����-� �����̎ ��0 �� ॥�॥ mā nōō hi�’sīj’janitā ya[fp]’ p�thiv’yā
yō vā diva�’�’ sat’yadharm’m’mā jajāna | yaśh’chāpaśh’chan’drā b�hatīr’jajāna
kas’maiī dēvāya havi�hāā vidhēma || 9 ||
ww
w S
ai V
eda
net
79
Trisuparṇa Mantrāḥa
ू+�̎�� �� � F.����5�5$ ����̎ +������� ���� �� y���� । prajāāpatē nat’ tvadētān’yan’yō
viśh’vāā jātāni pari tā babhūva |
-i�̎��6� + %(��6=$¤ , H6% ��- N�̎�� ���-$ �-9���� J ॥१०॥ yat’kāāmās’tē juhumas’tan’nōō ,
as’tu vaya�’ syāāma patayō rayī�ām || 10 ||
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i ||
––––––––––––––––––– –––––––––––––––––
[KYV TA 10-38 to 10-40 ]
� ॄ!���� %� ��� J । �0 %�� �� %� ��� J । ॄ!����� �0 %�� �� %� ��� J । � bram’hamētu mām | madhumētu mām | bram’hamēva madhumētu mām |
-�6�� <$� �ू+� ���$_��� <$ , H� � J । [ंø�s� ú��û । yās’tē sōmap’ prajā vat’sō (a)bhi sō , aham | du�h’�hvap’nahan’duru�h’�haha |
-�6�� <$� ू����6�k %� $�� ॥१॥ yās’tē sōmap’ prā�āges’tāñ’juhōmi || 1 ||
�ऽ< %��� �� �-���7� ॄ�!���-� .4�� J । trisupar’�amayāchitam’ brām’ha�āya dad’yā-te |
Trisuparṇa Mantrāḥa
ww
w S
ai V
eda
net
80
Trisuparṇa Mantrāḥa
�ॄ!� �:� �� , Q�� � ü��A । - � ॄ�̎!����±< %���h� �Ý� �A । bram’hahat’yā�’ vā , ētēg’ ghnan’ti |
yēb’ brāām’ha�ās’trisupar’�am’ pa*han’ti |
�� <$�� ू�s %���A । 1�<� �ॐ�d�� ̄ � %���A । � ॥२॥ tē sōmam’ prāp’nuvan’ti |
āsahas’rāt’pa'’ktim’ punan’ti | ō-m || 2 ||
ॄ!� � ��0-�̎ । �0 %� � ��0-�̎ । ॄ!����� �0 %� � ��0-�̎ ॥३॥ bram’ha mēdhayāā | madhu mēdhayāā |
bram’hamēva madhu mēdhayāā || 3 ||
H4� �$� . �� <���> �ू+������9�#O���� J । ad’yā nō dēva savita[fp]’ prajāvat’sāvīs’saubhagam |
���� [�ं ø�s�-' < %� । ������� .�� <���[��������� ����< %� । parā du�h’�hvap’niyagm’ suva |
viśh’vāni dēva savitar’duritāni parāsuva |
-ý�ि ��� , 1< %�� । �0 %� ����� , b��-�� � �0 %� 8��A� �<p��> ॥४॥ yad’bhad’ran’ tan’ma , āsuva |
madhu vātā , �tāyatē madhuk’ k�haran’ti sin’dhava�a || 4 ||
��U9¤� �#�þ$��09> । �0 %� �j� � %��$��<� �0 %���d��X ����� �+�\ । mādh’vīīr’nas’san’tvō�hadhī-�i | madhu nak’tamutō�hasi
madhumat’pār’thivagm’ raja�a | ww
w S
ai V
eda
net
81
Trisuparṇa Mantrāḥa
�0 %� 4O��6 % �> ����� । �0 %� ��=$� ���"���� �0 %���' , H6%� <�- ��\ । madhud’ dyauras’tu na[fp]’ pitā |
��U9��� ��$� ��A % �> ॥T॥ madhu mān’nō
vanas’patir’madhumāgm’ , as’tu sūr’ya�a |
mādh’vīr’gāvō bhavan’tu na�a || 5 ||
- , R�� �ऽ< %��� �� �-���7� ॄ�!���-� .4�� J । ॅ���� �:� �� , Q�� � ü��A । ya , iman’ trisupar’�amayāchitam’
brām’ha�āya dad’yā-te |
bhrū�ahat’yā�’ vā , ētēg’ ghnan’ti |
-� ॄ�̎!����±< %���h� �Ý� �A । � � <$�� ू�s %���A । 1�<� �ॐ�d�� ̄ � %���A । � ॥Y॥ yēb’ brāām’ha�ās’trisupar’�am’ pa*han’ti | tē sōmam’ prāp’nuvan’ti |
āsahas’rāt’pa'’ktim’ punan’ti | ō-m || 6 ||
ॄ!� � ��0��̎ । �0 %� � ��0��̎ । ॄ!����� �0 %� � ��0��̎ ॥^॥ bram’ha mēdhavāā | madhu mēdhavāā |
bram’hamēva madhu mēdhavāā || 7 ||
�ॄ!� .������¤ �.��9> �̀ �9����@����� �ू ���� �� ��$ �@�����̎� J । bram’hā dēvānāām’ padavī[hk]’
kavīnām��hir’vip’rā�ām’ mahi�hō m�gā�āām |
ww
w S
ai V
eda
net
82
Trisuparṇa Mantrāḥa
ँ-���$ �@������ã ]�0����� �������� <$��\ ����ऽ��:����� ���= J� ॥c॥ śhyēnō g�d’dhrā�āges’ svadhitir’vanānāgm’
sōma[fp]’ pavit’ramat’yēti rēbhan’ne || 8 ||
��<ँW%��7��x< %��A��8�<l$��� � ��.��.����X[��$��<� J ।
hagm’saśh’śhuchi�had’vasuran’tarik’�hasad’dhōtā
vēdi�hadatithir’durō�asate |
�@��x�� �<����<�$���<.��� �$�+� , b� ��+� , H��ि�+� , b� � y@� � J ॥�॥ n��had’varasad�tasad’vyōmasadab’jā gōjā ,
�tajā , ad’rijā , �tam’ b�hate || 9 ||
b� 7 � F�� ��7 � F�� <������A <����$� � 0 ���̎\ । �chēt’ tvā ruchēt’ tvā samit’sravan’ti saritō
na dhēnāā�a |
H� A ��.� ���<� ���-�����> । K@��N� 0���� , H� ��7��`W9�� ॥१०॥ an’tar’h�dā manasā pūyamānā-�a |
gh�tas’ya dhārā , abhichākaśhīmi || 10 ||
� �� ��--$� � ���<$ �È� , 1<�� J । hira�’yayō vētasō mad’dhya , āsām |
��w̎}%���/ ��0 %� @̀ i%� n��-9 �+�=�6�� �0 %� . �����̎�> । tas’min’n’tsupar’�ō madhuk�t’kulāyī
bhajan’nās’tē madhu dēvatāābh’ya�a |
ww
w S
ai V
eda
net
83
Na Karmaṇā
�N��<� �� ��-#�Î �9��¤ ]�0� [ ���� , H� �@��N� 0���̎� J ॥११॥ tas’yāsatē harayas’sap’ta tīrēēs’ svadhān’ duhānā ,
am�tas’ya dhārāām || 11 ||
- , R�. �ऽ< %��� �� �-���7� ॄ�!���-� .4�� J । ya , idan’ trisupar’�amayāchitam’
brām’ha�āya dad’yā-te |
�9�� � �:� �� , Q�� � ü��A । - � ॄ�̎!����±< %���h� �Ý� �A । vīrahat’yā�’ vā , ētēg’ ghnan’ti |
yēb’ brāām’ha�ās’trisupar’�am’ pa*han’ti |
�� <$�� ू�s %���A । 1�<� �ॐ�d�� ̄ � %���A । � ॥१२॥ tē sōmam’ prāp’nuvan’ti |
āsahas’rāt’pa'’ktim’ punan’ti | ō-m || 12 ||
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i ||
–––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––
[KYV – TA 10-12-3]
� � `����� � �ू+-�� 0� ���� :�� ��� ?̀ � , H�@��F�����W %> । ������ �� ̀ � ��� ��� � % ��-� ���ॅ�+�. ���4��-$ ���W�A� । � na kar’ma�ā nap’ prajayā dhanēnat’ tyāgēnaikē ,
am�tat’tvamānaśhu�u |
parē�a nākan’ nihita'’ guhāyā�’
vibh’rājadētad’yatayō viśhan’ti |
Na Karmaṇā
ww
w S
ai V
eda
net
84
Na Karmaṇā
���.��A����©���< %����3���X� �\ <5��<-$���4��-\ W %l�<��̎\ । � � �ॄ!n$� �̀ � %� ���̎A`�n�� �����@���d���� %e�A� <��¤ । vēdān’tavij’ñāna suniśh’chitār’thās’
sa�’nyāsa yōgād’yatayaśh’ śhud’dhasat’tvāā�a |
tēb’ bram’halōkē tu parāān’takālē
parām�tāt’parimuch’yan’ti sar’vēē |
.� ॑� ������� ���� �̎ँ����� -d %��Ö�9� ̀ � %����G<�ã®� J । ��ऽ����� .� ॑ ����� ��W$ �̀6�w�5.�A6[����<���� J । dah’ra�’ vipāpam’ paramēē (a)śh’mabhūtañ’
yat’pu�’3arīkam’ puramadh’ya sag’ges’tham |
tat’rāpi dah’ra'’ gagana�’ viśhōkas’
tas’min’yadan’tas’ tadupāsitav’yam |
-$ � �.�.O ]��> ू$�j$� � ��.�A�� 7 �ू���u��> । �N� �ू @̀ ���n9��N� -�\ ��� \ < �� ����> ॥ yō vēdādaus’ svara[fp]’ prōk’tō vēdān’tē chap’
prati�h’*hita�a | tas’yap’ prak�ti līnas’ya ya[fp]’
paras’ sa mahēśh’vara�a ||
� W��A�\ W��A�\ W��A�\ ॥ � śhā-n’tiśh’ śhā-n’tiśh’ śhā-n’ti�i ||
ww
w S
ai V
eda
net