(wykł i i ii historia organizacji i zarządzania...

2012-05-15

1

Podstawy zarządzania

Daria Motała

Informacje organizacyjne

� Dyżury – pokój 303a przy ul. Strzeleckiej:� Poniedziałki 9.45 – 11.15� Środy10.00 – 11.30

� Mail: � [email protected]� [email protected]

� Literatura zalecana:� Z. Martyniak „Organizacja i zarządzania. 70 problemów teorii i

praktyki”� A. Koźminski, W. Piortowski, „Zarządzanie. Teoria i praktyka”� S.P. Robbins, D.A. DeCenzo „Podstawy zarządzania”� W. Kieżun „Sprawne zarządzanie organizacją”

2012-05-15

2

Warunki zaliczenia

� Otrzymanie oceny z ćwiczeń z przedmiotu Podstawy zarządzania

� Otrzymanie pozytywnej oceny z egzaminu z przedmiotu Podstawy zarzaądzania

� Egzamin:� test uzupełnienia (definicje, wymień, naszkicuj, itp.)

� test wyboru

� test prawda – fałsz

Tematyka zajęćzarządzanie - jego istota i znaczenie

historia nauki o zarządzaniufunkcje zarządzania

organizacja w otoczeniu jako obiekt zarządzaniaelementy organizacji

struktura organizacyjnazarządzanie jako proces informacyjno – decyzyjny,

cykl sterowania w zarządzaniuwybrane metody dokonywania analizy w celach decyzyjnych

informacja i komunikacja w zarządzaniuwładza i kierowanie

kryteria oceny sprawności działańwybrane metody zarządzania

etyczny i kulturowy kontekst zarządzaniazarządzanie w kontekście zmian

zarządzanie w warunkach globalizacji

2012-05-15

3

Historia i rozwój nauki o

zarządzaniu

Zestawienie problematyki

� Przed nauką o zarządzaniu

� Kierunek naukowego zarządzania

� Kierunek administracyjny

� Kierunek human relation

� Podejście systemowe

� Koncepcje gry organizacyjnej

� Koncepcje równowagi organizacyjnej

� Szkoła neoklasyczna

� Nowa fala w zarządzaniu

2012-05-15

4

Geneza zarządzania

Człowiek pierwotny

Pierwsi ludzie żyli w niewielkich grupach zwanych gromadami. Wspólnie zdobywali i dzielili się pożywieniem.

2012-05-15

5

Człowiek pierwotny

Z czasem człowiek nauczył się korzystać z różnorodnych narzędzi, na przykład łuku i strzał.

Indianie

2012-05-15

6

Plemiona afrykańskie

Przed naukowym zarządzaniem

PIRAMIDY EGIPSKIE

WIELKI MUR CHIŃSKI

2012-05-15

7

Przed naukowym zarządzaniem –

przedsiębiorstwo Michała Anioła

KAPLICA SYKSTYŃSKA

BIBLIOTEKA LAURENZIANA

KAPLICA MEDYCEUSZY

Adam Smith – klasyczna doktryna

ekonomiczna

� Badania nad naturą i przyczynami

bogactwa narodów – 1776 rok

� Rozważania nt korzyści ekonomicznych, odnoszonych przez organizacje i społeczeństwa dzięki podziałowi pracy.

� Twierdził on, iż podział pracy zwiększa wydajność dzięki wyższym umiejętnościom i wprawie każdego pracownika. Osiąga się w ten sposób oszczędności czasu traconego zazwyczaj przy zmianie wykonywanych zadań, wpływ mają także wynalazki i maszyny zmniejszające pracochłonność.

2012-05-15

8

Rewolucja przemysłowa

� Rozpoczęła się pod koniec XVIII wieku w Wielkiej Brytanii, do Ameryki docierając pod koniec wojny secesyjnej (1861-1865).

� Pracę ludzką zastępowano maszynami, co podnosiło opłacalność produkcji w fabrykach.

� Powstawaniu wielkich organizacji sprzyjało:� Pojawienie się maszyn

� Rozwój produkcji masowej

� Obniżenie kosztów transportu dzięki rozwojowi sieci kolejowych

Rewolucja przemysłowa

� Zapotrzebowanie na naukowe metody organizacji i zarządzania:� liczne wynalazki powodujące mechanizację pracy fizycznej i

wzrost przedsiębiorstw

� intuicyjne zarządzanie jest niewystarczające do powodowania wzrostu wydajności robotników bezpośrednio produkcyjnych

� niska wydajność hamulcem rozwoju gospodarczego

� Organizacja zaliczona jako czynnik produkcji obok –ziemi, pracy, kapitału (II połowa XIX w. A.Marshall )

2012-05-15

9

Kierunek klasyczny w

zarządzaniu

� naukowa organizacja pracy

� ogólna teoria administracji

Frederick Taylor

� Był inżynierem i mechanikiem, który poświęcił 20 lat życia na poszukiwanie takiego sposobu wykonywania pracy, aby jej wydajność była jak najwyższa

� Zasady naukowego zarządzania – 1911 rok – opisują teorie naukowej organizacji pracy

� Podstawowe osiągnięcia:� wykazanie, iż w stosunku do zagadnień organizacji możliwe jest

zastosowanie ścisłej metody badania naukowego,� wprowadzenie specjalizacji w pracy kierowniczej (system

funkcjonalny)� oddzielił przygotowanie produkcji od wykonania produkcji

Naukowa organizacja pracy

2012-05-15

10

System funkcjonalny

Mistrzowie produkcyjni

Mistrzowie administracyjni

KIEROWNIK

Czas i koszty

Przygoto-wanie robót

Kontrola jakości

InstrukcjeZlecenie

pracyDyscyplina

ROBOTNICY

Utrzymanie ruchu

Technologia


Osiągnięcia F. Taylora

� Zidentyfikował podstawowe czynniki powodujące niską wydajność robotników:� Wadliwy system wynagradzania� Nieracjonalne metody pracy� Brak zgodności między cechami robotników a wymaganiami pracy� Przekonanie robotników, iż wzrost produkcji prowadzi do wzrostu

bezrobocia

� Celem badań był wzrost wydajności pracy robotników� Warunki osiągnięcia celu:

� Zaangażowanie najlepszych pracowników,� Odpowiedni system motywacji,� Konsekwentne rozdzielenie wykonawstwa od przygotowania pracy� Zastosowanie chronometrażu (pomiar czasu trwania kolejnych

mikroruchów)


2012-05-15

11

Osiągnięcia F. Taylora

� Zasady naukowego zarządzania:� Naukowe opracowanie każdego elementu pracy ludzkiej� Naukowy dobór oraz stopniowe szkolenie i doskonalenie robotników� Współpraca kierownictwa i robotników w celu realizacji naukowych

zasad zarządzania� Niemal równy podział pracy i odpowiedzialności między kierowników i

robotników� Metoda naukowa – obserwacja, eksperyment,

doświadczenie� Motywowanie zdaniem Taylora powinno opierać się na:

� Skłanianie do podnoszenia wydajności poprzez system bodźców materialnych i dyscyplinarnych – robotnik jest racjonalny i dąży do uzyskania maksymalnego wynagrodzenia.

� Wynagrodzenie – uzależnione od osiągniętych rezultatów, wypłacone bezpośrednio i indywidualnie temu, kto na nie faktycznie zasłużył.


Frank i Lilian Gilberthowie

� On inżynier, ona psycholog – opracowali metody badania przebiegu i czasu trwania ruchów roboczych oraz ich graficznej prezentacji (cyklografia, technika chronocyklograficzna)

� Cele badań:� Identyfikacja ruchów i operacji niezbędnych oraz niepotrzebnych,� Ustalenie właściwej kolejności wykonywanych operacji� Łączenie ruchów w większe struktury w celu skrócenia czasu

wykonania operacji� Therblingi – ruchy elementarne (wyszukaj, wybierz, chwyć,

trzymaj, itp.)


2012-05-15

12

Henry L. Gantt

� Zauważał konieczność bardziej zhumanizowanego podejścia do robotników – konieczność usuwania przyczyn napięć społecznych w przedsiębiorstwach

� Opracował czasowo – premiowy system płac obejmujący 30-to procentową premię za wykonanie odpowiednio wysokiej normy czasowej. Przekroczenie normy nie powodowało wzrostu wynagrodzenia


Wykres Gantta

� Wykresy zaawansowania robót – graficzne przedstawienie rozkładu czynności (zadań) w czasie, pozwalające porównywać faktyczny i planowany przebieg prac.

� Plan i jego skumulowane wykonanie

poniedziałek wtorek środa czwartek pi ątek100

125

225

150

375

150

525

150

675


2012-05-15

13

Współczesny wykres Gantta


Harrington Emerson


� Uruchomił pierwsze na świecie biuro doradztwa organizacyjnego

� Efektywność – „stosunek tego co jest do (…) pewnego wzorca (…)”

� Zasady efektywności:� Wyraźnie określony cel� Zdrowy rozsądek� Rada kompetentna (fachowe doradztwo)� Dyscyplina� Sprawiedliwe i uczciwe postępowanie� Rzetelna, natychmiastowa, dokładna i stała sprawozdawczość� Naukowe planowanie działań� Wzorce, normy i harmonogramy działania� Przystosowane warunki� Wzorcowe sposoby działania (standaryzacja metod i operacji)� Pisemne regulaminy i instrukcje� Nagradzanie efektywności (wydajności)

2012-05-15

14

Henry le Chatelier

� W 1904 roku założył pismo La Revuede Metallurgie, gdzie zamieszczał tłumaczenia prac Taylora, kronikę rozwoju kierunku w USA, wyjaśnienia i komentarze.

� Unaukowił koncepcje Taylora, porządkując logicznie różne zasady i wskazówki w spójną całość.

� Cykl organizacyjny – określa etapy postępowania, które należy zachować, jeśli się chce, by jakiekolwiek działanie przebiegało w sposób sprawny.

Ustalenie celu

Zbadanie środków

i metod

Zgromadzenie

środków

Wykonaniedziałania

Kontrolawyników


Henry le Chatelier

� Ustalenie celu – powinien być:� Jedyny� Ściśle określony� Ograniczony w stosunku do realnych możliwości

� Zbadanie środków i warunków – powinny maksymalizować użyteczność (stosunek efektów do nakładów)

� Zgromadzanie środków – stworzenie systemu organizacyjnego, zapewniającego najsprawniejsze wykonanie zadania

� Wykonanie działania według ustalonego planu� Kontrola – określenie stopnia realizacji celów


2012-05-15

15

Karol Adamiecki


� Polski inżynier pracujący w hucie żelaza� Harmonogram Adamieckiego – „schemat kinematograficzny” –

graficzne przedstawienie przebiegu prac zespołowych w czasie� Harmonogramy służą m. in. projektowaniu takiej organizacji,

która minimalizuje przestoje i oczekiwania� Niska wydajność robotników spowodowana była

nierównomiernym podziałałem czynności� Przedsiębiorstwo – system składający się z wzajemnie

zależnych elementów� Zadania organizatorskie – organizacja pracy zbiorowej:

� Harmonijny dobór poszczególnych elementów systemu wytwórczego� Zharmonizowanie w czasie działań wszystkich elementów systemu

Produkcja wzorcowa

PR

OD

UK

CJA

R

ZE

CZ

YW

IST

A

PR

OD

UK

CJA

RZ

EC

ZY

WIS

TA

NIEDOCIĄŻENIE – KOSZT

STRACONEGO CZASU

PRZECIĄŻENIE –ZMĘCZENIE MASZYN I

LUDZI (AWARIE, CHOROBY,

POGORSZENIE JAKOŚCI PRODUKTÓW)

GRANICA WYDAJNOŚCI

PR

OD

UK

CJA

WZ

OR

CO

WA


2012-05-15

16

Karol Adamiecki

� Prawa harmonii:� Harmonii doboru – produkcje wzorcowe

wszystkich elementów są do siebie zbliżone a koszt straconego czasu najmniejszy

� Harmonii działania – wszystkie elementy systemu powinny działać w ścisłym związku ze sobą

� Harmonii duchowej – konieczność istnienia więzi emocjonalnych łączących pracowników


Henri Fayol

� Francuski inżynier� Źródłem sukcesu przedsiębiorstwa jest stosowanie

prostych i efektywnych zasad:

podział pracy, autorytet, dyscyplina, jedność rozkazodawstwa,

jednolitość kierownictwa, podporządkowanie interesu

osobistego interesowi ogółu, wynagrodzenie, centralizacja,

hierarchia, ład, ludzkie traktowanie pracowników, stabilizacja

personelu, inicjatywa, zgranie personelu (harmonia)

Kierunek administracyjny

2012-05-15

17

Henri Fayol

� Czynności administracyjne – funkcje zarządzania, kierownicze:� Przewidywanie

� Organizowanie

� Rozkazywanie

� Koordynowanie

� Kontrolowanie

� Pożądane proporcje uzdolnień kierowników kształtuje miejsce w hierarchii organizacyjnej – od niższego kierownictwa wymaga się raczej uzdolnień technicznych, od wyższego administracyjnych


NA

JWY

ŻS

ZY

S

ZC

ZEB

EL

NA

JNIŻ

SZ

Y

SZ

CZ

EB

EL

Umiejętności koncepcyjne

Umiejętności interpersonalne

Umiejętności diagnostyczne i analityczne

Umiejętności techniczne

Struktura organizacyjna wg H. Fayola

KIEROWNIK

Przygotowanietechnologiczne

PlanowanieOrganizacjapracy i płacy

Rachunkowość

1 2 3 4

robotnicy robotnicy robotnicyrobotnicy

Komórki doradcze

1 – 4 itd. mistrzowie


2012-05-15

18

Max Weber

� Socjolog i ekonomista niemiecki� Biurokracja – rodzaj porządku społecznego, instytucji

zorganizowanej w system biura i nastawionej na bezosobowość, efektywność oraz pewność funkcjonowania

� Idealna biurokracja – zorganizowany, hierarchiczny system stanowisk

� Opracował założenia, zasady idealnej biurokracji� Władza – możliwość podporządkowania zachowania innych

osób swojej woli� Typy władzy w organizacjach gospodarczych i administracji

państwowej:� Charyzmatyczna� Tradycyjna (tradycjonalna) � Racjonalna (legalna)


Kierunek human relation

2012-05-15

19

Elton Mayo

� Amerykański profesor psychologii� Wydajność pracy nie zawsze jest wprost proporcjonalna do

wysokości płac, a wynagrodzenie jest tylko jednym z bodźców oddziałujących na pracowników

� Grupy nieformalne – organizacja nieformalna:� Zwarta grupa pracowników, chętnie współpracująca ze sobą

� Normy grupowe, zalecające dobrą wolę i kooperację

� Występowanie czynników powodujących dumę z wykonywanej pracy

� Opracował założenia kierunku human relations


Mary Parker Follett

� O efektywności współdziałania ludzi i rzeczy przesądza koordynacja:� Bezpośredni kontakt osób podejmujących organizacyjne decyzje� Podstawowe znaczenie w początkowych fazach planowania i

projektowania� Obejmowanie wszystkich czynników ważnych w konkretnej sytuacji, także

psychologiczne� Charakter ciągły� Towarzyszenie wszelkim podejmowanym projektom

� Postrzegała konflikt w grupie jako normalny proces, za pośrednictwem którego powstaje cenna różnica potencjałów przynosząca korzyści wszystkim zainteresowanym pod warunkiem rozwiązania go w drodze integracji. Inne rodzaje rozwiązywania konfliktów to dominacja i kompromis.


2012-05-15

20

Piramida potrzeb Abrachama Maslowa


Douglas McGregor

� Profesor zarządzania w MIT Sloan School of Management.

� Twierdził, iż każdy kierownik opiera swoje postępowanie z podwładnymi na pewnych teoretycznych założeniach, z których czerpie przeświadczenie, że określone jego zachowanie wywoła ze strony osoby podporządkowanej określoną, dająca się przewidzieć reakcję

� Teoria X – odzwierciedla poglądy większości klasyków organizacji i zarządzania

� Teoria Y – prezentowana przez przedstawicieli human relations


2012-05-15

21

Założenia teorii X i YTeoria X Teoria Y

Człowiek nie lubi pracy i w miarę możliwości będzie jej unikał.

Praca jest niezbędna dla rozwoju psychologicznego człowieka.

Człowieka trzeba zmuszać lub przekupywać, by podjął należyte wysiłki.

Człowiek chce się interesować pracą i w odpowiednich warunkach może się nią cieszyć.

Człowiekiem trzeba kierować, gdyż nie przyjmuje odpowiedzialności, lecz jej unika.

Człowiek sam się kieruje w stronę akceptowanych celów.

W odpowiednich warunkach człowiek poszukuje odpowiedzialności i przyjmuje ją.

Dyscyplina wewnętrzna jest bardziej skuteczna i może być bardziej surowa niż dyscyplina zewnętrzna.

Człowiek jest motywowany głównie przez pieniądze.

W odpowiednich warunkach człowiek jest motywowany pragnieniem zrealizowania swojego potencjału.

Człowiek jest motywowany głównie przez obawę o bezpieczeństwo.

Ludzie na ogół nie są twórczy - nie dotyczy to jedynie obchodzenia zasad zarządzania.

Twórczość i pomysłowość są zjawiskiem powszechnym i na ogół niedostatecznie wykorzystywanym.


Stanisław Bieńkowski

� Zajmował się psychologią i fizjologią pracy� Czynnik ludzki najważniejszym czynnikiem w

organizacji� Struktura statyczna uzależniona od dynamicznej –

odpowiednie uporządkowanie przebiegów organizacyjnych wg zasad:� Rozgraniczenia kompetencji� Wyjątku� Najkrótszej drogi, czyli najmniejszej liczby punktów

przebiegowych


2012-05-15

22

Podejście systemowe

Chester Irving Barnard

� „organizacja – system świadomie koordynowanego działania dwóch lub więcej osób”

� Rodzaje więzi organizacyjnych:� Komunikacja – sposób pobudzania do działania

poszczególnych części systemu oraz środek koordynacji i kontroli

� Równowaga – mechanizm stabilizujący organizacyjną całość oraz umożliwiający jej adaptację do zmieniających się warunków

� Podejmowanie decyzji – środek regulowania i kierowania strategicznego

Szkoła systemów społecznych

2012-05-15

23

Herbert Alexander Simon

� Główne fazy podejmowania decyzji:� Rozpoznawanie – gdzie i kiedy należy podjąć

decyzję

� Projektowanie – poszukiwanie różnych możliwości decyzyjnych

� Wybór – wybór decyzji najlepszej ze względu na przyjęte kryterium optymalizacji

� Większość decyzji powinna posiadać charakter programowany – podejmowane według konkretnej procedury

Szkoła systemów społecznych

Leonid Witaliewicz Kantorowicz

� Był pierwszym, który zastosował modele i algorytmy matematyczne do podejmowania decyzji gospodarczych

� Rozwój szkoły badań operacyjnych pokrywa się z rozwojem elektronicznych maszyn cyfrowych

� Charakterystyczne elementy:� Stosowanie aparatu matematycznego� Rozumowanie oparte na uproszczonym modelu decyzyjnym� Rozwiązywanie problemów planowania procesów

ustrukturalizowanych

Szkoła badań operacyjnych

2012-05-15

24


� Powstało na gruncie prac Ludwiga von Bertalanffy’ego, N. Wienera, V. Parteo i T. Parsonsa

� System – zestaw składników, między którymi zachodzą wzajemne stosunki (interakcje), i gdzie każdy składnik połączony jest z każdym innym bezpośrednio lub pośrednio

BERTALANFFY WIENERPARETO

PARSONS


Podstawowe założenia podejścia

systemowego

� Postrzeganie w sposób całościowy przedmiotu poznania� Suboptymalizacja, czyli usprawnienie funkcjonowania

podsystemów tworzących całość nie musi bezpośrednio prowadzić do polepszenia funkcjonowania całego systemu

� Całość wywiera większy wpływ na funkcjonowanie swoich elementów niż odwrotnie

� Umiejętność dostrzegania wzajemnych powiązań wszystkiego ze wszystkim


2012-05-15

25

Systemowe spojrzenie na organizację

OTOCZENIE

OTOCZENIE

Wejścia:•Ludzie•Materiały i urządzenia•Energia•Pieniądze•Technologia•Metody•Informacje•inne

Procesy transformacji (przekształceń) wejść w wyjścia:•Formułowanie strategii i planów•Procesy innowacyjne•Procesy produkcyjne•Marketing•Zarządzanie zasobami ludzkimi•Księgowość (i rachunkowość zarządcza)•inne

Wyjścia:•Produkty•Usługi•Wartości•Zyski•Straty•Informacje•Zadowolenie (niezadowolenie) z pracy•inne

Pętla sprzężenia zwrotnego


„Przykazania” podejścia systemowego –

Joël de Rosnay

� Zachować różnorodność� Nie przerywać pętli samoregulacji� Ujawniać czułe punkty każdego systemu

i na nie przede wszystkim oddziaływać� Zapewniać równowagę przez decentralizację� Umieć zachować przeciwności� Różnicować by lepiej integrować� Dopuścić do agresji by lepiej rozwijać się� Preferować cele a nie szczegółowe programy działania� Wykorzystać „energię poleceń”� Liczyć się z czasem reakcji


2012-05-15

26

Postrzeganie zarządzania i organizacji –

podejście systemowe a tradycyjne

Ujęcie analityczne Ujęcie systemowe

Wyodrębnia: koncentruje się na elementachŁączy: koncentruje się na oddziaływaniach między elementami

Bada charakter oddziaływań Bada efekty oddziaływań

Opiera się na precyzji szczegółów Opiera się na spojrzeniu ogólnym, całościowym

Modyfikuje pojedyncze zmienne Modyfikuje równocześnie grupy zmiennych

Rozpatruje zjawiska niezależnie od trwania -odwracalnie

Obejmuje trwanie i nieodwracalność

Sprawdzanie wyników dokonuje się w drodze próby eksperymentalnej w ramach teorii

Sprawdzanie wyników dokonuje się poprzez porównanie modelu z rzeczywistością

Tworzy się modele precyzyjne i szczegółowe, ale trudne do zastosowania w działaniu

Modele są niewystarczająco dokładne, by służyć mogły jako podstawa wiedzy, ale dające się wykorzystać przy podejmowaniu decyzji i działania

Postrzeganie zarządzania i organizacji –

podejście systemowe a tradycyjne

Ujęcie analityczne Ujęcie systemowe

Ujęcie skuteczne w przypadku oddziaływań liniowych i słabych

Ujęcie skuteczne w przypadku oddziaływań nieliniowych i silnych

Ujęcie skuteczne w przypadku problemów o dobrze określonej strukturze (ilościowych)

Ujęcie skuteczne w przypadku problemów o słabo określonej strukturze, mieszanych (ilościowo-jakościowych)

Prowadzi do badań i nauczania dyscyplinami lub co najwyżej wielodyscyplinarnego

Prowadzi do badań i nauczania wielodyscyplinarnego i interdyscyplinarnego

Prowadzi do działania zaprogramowanego w szczegółach

Prowadzi do działania kierunkowego, nastawionego na cel

Opiera się na znajomości szczegółów, cele są często słabo sprecyzowane

Opiera się na znajomości celów, szczegóły są płynne

Jest ukierunkowane na opis, wyjaśnianie i przewidywanie zjawisk i procesów

Prowadzi do określenia reguł działania, których celem jest zmiana danego systemu lub stworzenie innych

2012-05-15

27

Gra i równowaga organizacyjna

Koncepcja gry organizacyjnej

� Jednymi z pierwszych w taki sposób traktujących organizację byli Richard M. Cyert i James G. March

� Organizacje traktowane są jako społeczne systemy konfliktowe, w których toczy się nieustanna walka (gra) o władzę i dostęp do zasobów

� Przedsiębiorstwo składa się z jednostek i grup, których oczekiwania są konkurencyjne – zasoby stają się stawkami w grze

� Uzyskanie dodatkowych korzyści wymaga zawierania nieformalnych porozumień, najczęściej w drodze przetargów lub negocjacji

� Konieczność dominacji „koalicji kierownictwa” ze względu na niepewność otoczenia i tworzenie luzu organizacyjnego

CYERT

MARCH

Gra organizacyjna

2012-05-15

28

Koncepcja równowagi organizacyjnej

� Autorami ujęcia są Andrzej Koźmiński i Krzysztof Obłój

� Równowaga – pewien trwały i zmienny tylko w określonych granicach układ relacji między organizacją a otoczeniem oraz w ramach organizacji

� Równowaga ustalana jest w ramach przetargów i negocjacji

� Wyróżnia się równowagę globalną i cząstkowe w obszarach:� Materialno – zewnętrznym� Społeczno – zewnętrznym� Materialno – wewnętrznym� Społeczno – wewnętrznym

Równowaga organizacyjna

KOŹMIŃSKI

OBŁÓJ

Współcześnie o zarządzaniu

2012-05-15

29

Szkoła neoklasyczna

� Najbardziej znanym przedstawicielem jest Peter Drucker – amerykański teoretyk i praktyk zarządzania

� Szkoła ta grupuje przede wszystkim praktyków zarządzania

� Dążą oni by na podstawie badań formułować uogólnione zalecenia i formuły, które mogłyby być stosowane w praktyce

� Postulują tworzenie kompleksowej teorii zarządzania

Szkoła neoklasyczna

„Nowa fala” w nauce o zarządzaniu

� O sukcesie firm przesądzają niepowtarzalne jednostki i zespoły

� Cechy najbardziej efektywnych przedsiębiorstw:� Obsesja działania� Bliski i bezpośredni kontakt z klientem� Autonomia i przedsiębiorczość� Wydajność i efektywność poprzez ludzi� Koncentracja na wartościach� Zasada: trzymaj się tego, co umiesz najlepiej� Niewielki sztab o prostej strukturze� Współwystępowanie w jednej strukturze

luźnych i sztywnych form organizacyjnych

"Nowa fala"

2012-05-15

30

Teorie zarządzania z☺� Careya: każda organizacja, o ile temu nie przeciwdziałać dąży

do pogrążenia się w chaosie

� Conwaya: w każdej organizacji jest zawsze jedna osoba, która wie o co chodzi. Te osobę należy natychmiast wyrzucić

� Corppsa: ilość wykonanej pracy jest odwrotnie proporcjonalna do czasu spędzonego w biurze

� Hallera: pierwszym mitem na temat zarządzania jest ten, że ono istnieje

� Koźmińskiego: każda organizacja funkcjonuje tak źle, jak tylko może

� Robinsona: w biurokracji awansuje się za działalność nie za wyniki

Zarządzanie – jego istota i znaczenie

2012-05-15

31

Definicje zarządzania

� Zestaw działań (obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie tj. kierowanie ludźmi, i kontrolowanie) skierowany na zasoby organizacji, wykonywany z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.


� Proces doprowadzania do sprawnego wykonania określonych rzeczy, wspólnie z innymi ludźmi i poprzez nich.

OSIĄGANIE CELÓW

WYKORZYSTANIE ZASOBÓW

Duże osiągnięcia

Niskie straty

Cele skuteczność

Środkiekonomiczność

CELE

2012-05-15

32

Skuteczność

Pozytywnie oceniana zgodność wyniku z celem. Działanie może osiągnąć wszystkie wyznaczone cele, albo tylko ich część. Skuteczność progowa wyznacza minimum osiągnięcia celu, przy którym działanie oceniane jest jako skuteczne. Stopień osiągnięcia celu leżący poniżej progu skuteczności świadczy, że działanie było nieskuteczne lub przeciw skuteczne.

� Wyraża stosunek wyniku do kosztów działania. Działanie jest ekonomiczne, jeśli stosunek wyników do kosztów działania jest większy od jedności.

� Jeśli stosunek ten jest mniejszy od zera, to działanie jest nieekonomiczne.

� Warianty ekonomiczności:� Jak najwyższy wynik przy stałych kosztach,

� Jak najniższy koszt przy stałych wynikach.

Ekonomiczność

2012-05-15

33

Kryterium efektywności

SZ

eε=

� Mierniki:� Wydajność – ocenia czy zaangażowane środki doprowadziły do

wystąpienia maksymalnego efektu, tzn. czy uzyskane wyniki i konsekwencje ich funkcjonowania są optymalne przy danych nakładach – zasada maksymalnego efektu

� Produktywność zasobów środków (efekty gospodarcze „ε” / zasoby środków „ZS”)

Kryterium efektywności

S

S

Z

KK =

� Oszczędności – relacja poniesionych nakładów do uzyskanych wyników, realizacja zadań, która przy osiągnięciu spodziewanych efektów zapewnia generowanie jak najniższych kosztów – zasada minimalizacji kosztów

� Kosztochłonność zasobów środków (zużycie środków „KS”/ zasoby środków „ZS”)

2012-05-15

34


� Konstruowanie rzeczywistości z dostępnych zarządzającemu elementów: pomysłów, ludzi i relacji między nimi, instytucji formalno – prawnych, środków materialnych (maszyn, urządzeń, budynków, materiałów, wyrobów gotowych itp.) i pieniężnych, a także praw do dysponowania nimi.

� Kreacja rzeczywistości dotyczy przede wszystkim:� Stosunków z odbiorcami� Stosunków z dostawcami� Stosunków z bankami i innymi potencjalnymi dostawcami

kapitału� Stosunków z administracją (lokalną i centralną)

Decyzje zarządcze

� Podstawą podejmowanych decyzji są posiadane informacje – co się dzieje, działo i dziać będzie w organizacji i jej otoczeniu

� Czynniki warunkujące decyzje i działania zarządzających:� Wiedza i umiejętności w dziedzinie zarządzania� Normy i wartości – uświadamiane i nieuświadamiane kryteria,

które pozwalają odróżnić stany pożądane od niepożądanych

2012-05-15

35

Decyzje zarządcze� Ustalanie długofalowych celów strategicznych i sposobów ich

realizacji – strategia,� Planowanie – określanie sekwencji przyszłych działań oraz

środków niezbędnych do ich zrealizowania,� Ustalenie zakresu, przedmiotu i metod kontroli – sprawdzenie

zgodności rzeczywiście realizowanych działań i ich wyników z przyjętymi założeniami,

� Decydowanie o przebiegu procesów produkcyjnych w przedsiębiorstwach przemysłowych,

� Organizowanie – grupowanie zasobów materialnych i ludzkich oraz ustalanie relacji między nimi,

� Kierowanie zachowaniami ludzkimi – wybór sposobów oddziaływania na uczestników organizacji,

� Kształtowanie potencjału społecznego organizacji,� Specyficzne decyzje, które wymusza umiędzynarodowienie i

globalizacja procesów zarządzania.

Cechy charakteryzujące zarządzanie

wg Petera Druckera

� Zarządzanie dotyczy przede wszystkim ludzi

� Zarządzanie jest głęboko osadzone w kulturze

� Zarządzanie wymaga prostych i zrozumiałych wartości, celów działania i zadań, jednoczących wszystkich uczestników organizacji

� Zarządzanie powinno doprowadzić do tego, by organizacja była zdolna do uczenia się,

� Zarządzanie wymaga komunikowania się

� Zarządzanie wymaga rozbudowanego systemu wskaźników

� Zarządzanie musi być jednoznacznie zorientowane na podstawowy i najważniejszy rezultat, jakim jest zadowolony klient

2012-05-15

36

Zarządzanie – wykonywane funkcje

W klasycznym, teoretycznym podejściu zarządzanie zachodzi jako proces wykonywania czterech funkcji kierowniczych: � planowania,

� organizowania,

� przewodzenia (motywowania) i

� kontrolowania.

W sensie technicystycznym („jak realizować zarządzanie”) zarządzanie należy traktować jako proces wykonywania funkcji kierowniczych i ciągłe podejmowanie decyzji.

Funkcje zarządzania

PrzewodzeniePrzewodzenie –kierowanie wszystkimi

zainteresowanymi i motywowanie ich oraz

rozstrzyganie konfliktów

OrganizowanieOrganizowanie –ustalanie, co należy robić, jak to robić i kto to ma robić

KontrolowanieKontrolowanie –monitorowanie

czynności, aby zapewnić, że są wykonywane zgodnie z prawem

PlanowaniePlanowanie –definiowanie celów, ustalanie strategii, opracowywanie planów cząsteczkowych do koordynowania czynności

2012-05-15

37

Planowanie

Planowanie to wyznaczanie celów organizacji, ustalanie generalnej strategii ich osiągania oraz opracowanie zwartej hierarchii planów, aby integrować i koordynować działania.

Planowanie to obmyślanie tego czego się chce i sposobów, jakimi się to osiągnie. Przygotowanie się do przyszłości przez podejmowanie decyzji dzisiaj.

Planowanie polega na wyznaczaniu misji, opracowywaniu strategii oraz celów, jakie zamierza osiągnąć organizacja w przyszłości (dłuższym i krótszym horyzoncie czasu).

Plany o dłuższym horyzoncie czasu nazywane planami strategicznymi, plany operatywne to te o krótkim horyzoncie czasu, plany taktyczne obejmują natomiast średni horyzont czasowy.

Końcowym rezultatem planowania jest podjęcie decyzji o wyborze wersji, która stanie się dokumentem działania organizacji na wyznaczony przedział czasu.

Organizowanie

Organizowanie – określenie zadań do wykonania oraz ustalenie kto je wykona, jak je grupować, kto komu podlega i gdzie ma się podejmować decyzje.

Organizowanie to:

� dobieranie personelu, zasobów rzeczowych, finansowych i informacyjnych do ustalonych celów i realizowanych procesów,

� ustalanie w czasie i przestrzeni kolejności wykonywania pracy (bieżąca działalność każdego pracownika i grup pracowniczych).

Pierwsza grupa czynności ma charakter względnie statyczny. Efektem tego rodzaju zbioru czynności jest ustalenie struktury zasobów, jakimi dysponuje lub będzie dysponowała organizacja, ich ilość oraz wielkość określa funkcja planowania.

Całość jaką jest organizacja jest powiązana więziami funkcjonalnymi, informacyjnymi, technicznymi, społecznymi, stanowiącymi wspólną więź organizacyjną. Statycznym wyrazem tej więzi jest struktura organizacyjna.

2012-05-15

38

Przewodzenie

Przewodzenie – motywowanie pracowników, kierowanie czynnościami innych osób, wybieranie najskuteczniejszego kanału komunikacji i rozstrzyganie konfliktów. Funkcja motywacji realizowana jest jako proces oddziaływania bodźcami na potrzeby i pragnienia pracowników, aby wywoływać u nich zadowolenie podczas realizacji celów organizacji.Ma ona powodować u zatrudnionych pracowników twórcze angażowanie w realizację misji-celów organizacji. Twórczość pracownika objawia się nie tylko w rzetelnym wykonywaniu przydzielonych zadań, ale także w poszukiwaniu wszelkiego rodzaju ulepszeń w działalności organizacji.Kierujący zespołami ludzkimi poprzez odpowiednio skonstruowane w procesie planowania bodźce (materialne i niematerialne) mogą wywoływać zachowania skłaniające pracowników do realizacji celów organizacji.

Kontrola

Kontrola – proces monitorowania wyników, porównywania ich z celami i korygowania wszelkich znaczących odchyleń.

Kontrola kierownicza jest procesem, który pozwala odkryć i usunąć różnice powstałe pomiędzy planowanymi, a uzyskanymi w rzeczywistości wynikami.

� kontrola bieżąca - zarządzający pragną przyjąć taki plan działania spośród kilku wersji, aby zniwelować niepewność i odnieść w przyszłości sukces

� kontrola okresowa - stanowi ona porównanie, po upływie wyznaczonego czasu (np. tydzień, miesiąc, itp.) osiągniętych wyników z wielkościami planowanymi

� kontrola wyrywkowa - gdy informacje pozyskiwane wewnątrz organizacji wskazują na powstanie nieprawidłowości na pewnym odcinku działalności organizacji

2012-05-15

39

Podmiot zarządzania

� Podmiot zarządzający to najczęściej taki, który formułuje cele i wyznacza zadania. Zaliczyć tu więc można organizacje, gospodarstwa, grupy ludzi, czy jednostki.

� Realizacja celów zależy nie tylko od wewnętrznych uwarunkowań podmiotu, lecz także opiera się na relacjach z otoczeniem.

� Podczas realizacji celów podmioty wykorzystują dostępne im zasoby:

� zasoby ludzkie (siła robocza i jej kwalifikacje)

� zasoby finansowe

� aktywa materialne (środki trwałe)

� czas

� zasoby środowiska naturalnego

� zasoby niematerialne (np. licencje, prawa autorskie), wiedza i relacje z otoczeniem społeczno-gospodarczym

Przedmiot zarządzania

� Przedmiotem zarządzania rozumianego w szerokim znaczeniu jest organizacja. Do jego zadań zalicza się:

� zarządzanie strategiczne

� kształtowanie struktur organizacyjnych

� administracja zasobami ludzkimi oraz aktywami

� przywództwo

� kształtowanie kultury organizacyjnej

� Zarządzanie ogólne obejmuje określanie celów organizacji jako całości.

2012-05-15

40

Przedmiot zarządzania

� Przedmiotem zarządzania funkcjonalnego są jednostki wyodrębnione organizacyjnie ze struktury przedsiębiorstwa (działy, wydziały, itp.)

� Aktualnie często odchodzi się od zarządzania funkcjonalnego kierując się w stronę zarządzania procesowego.

Cele zarządzania

� Podstawowym celem zarządzania organizacją jest doprowadzenie jej do sukcesu.

� Sukces najczęściej oznacza tu osiągnięcie wysokiej pozycji konkurencyjnej.

� Wyróżnia się następujące podstawowe czynniki konkurencyjności:� jakość

� koszt

� dostawa

� sprawność obsługi klientów

� cechy jakości wykraczające poza jakość konstrukcji i wykonania, np. ekologiczność i bezpieczeństwo produktu i procesu produkcji

2012-05-15

41

Zapewnienie jakości

� Polega ono na zapewnieniu doskonałości procesu wytwarzania i dostarczania. Zakłada się, że jeśli praca na każdym etapie procesu jest wysokiej jakości, to na wyjściu procesu powstaje produkt wysokiej jakości.

� Sprowadza się to do określenia parametrów charakteryzujące jakość produktu, które mieszczą się w określonych i wąskich granicach.

� W sytuacji zidentyfikowania, że któryś z parametrów jakości produktu nie mieści się w zadanych granicach, konieczne jest znalezienie w procesie miejsc, które są przyczyną defektu i ich usunięcie.

Redukcja kosztów

� W przypadku zarządzania procesowego raczej stosuje się pojęcie redukcji strat niż kosztów.

� Przeprowadza się je najczęściej poprzez identyfikację i eliminację procesów i działań, które nie przynoszą wartości dodanej.

� Efektem, do którego dążą zarządzający jest stworzenie organizacji wyszczuplonej.

2012-05-15

42

Dostawy

� Podstawowe znaczenie posiada tutaj niezawodność dostaw. Rozumie się poprzez nią zarówno dostarczanie produktów w ustalonym terminie, zamówionej ilości, a także o odpowiedniej jakości.

� Systemem wspomagającym sprawność dostaw jest skomputeryzowanie ich planowania.

(wykł i i ii historia organizacji i zarządzania...

Documents