(wykł viii zarządzanie jako proces informacyjno -...
TRANSCRIPT
2012-05-15
1
� Jest to odchylenie stanu istniejącego od stanu pożądanego, które wymaga skorygowania,
� Swoisty stan napięcia między celami, do których się dąży a posiadanym obrazem otaczającej rzeczywistości.
STAN POŻĄDANY
STAN ISTNIEJĄCY
PROBLEM DECYZYJNY
2012-05-15
2
� Przedmiotowe – odchylenie pomiędzy istniejącym lub przyszłym stanem pożądanym a stanem rzeczywistym,
� Charakteryzuje je:◦ Przedmiot – czego problem dotyczy,◦ Stopień strukturalizacji – zakres określoności problemu,◦ Stopień złożoności – liczba współokreślających go elementów i
zależności pomiędzy nimi,� Podmiotowe – dodatkowe współokreślenie problemu
poprzez:◦ Fragment rzeczywistości, którego dotyczy,◦ Miejsce występowania,◦ Częstotliwość pojawiania się,◦ Znaczenie problemu dla funkcjonowania i rozwoju
przedsiębiorstwa.
� Rzeczywiste i pozorne (kryterium istotności),� Poznawcze (co jest?, jakie jest?, jak zależne?)
i decyzyjne (co osiągnąć?, przy pomocy czego osiągnąć?),
� Dotyczące zewnętrznej sfery przedsiębiorstwa (problemy strategiczne) i jego sfery wewnętrznej (problemy funkcjonowania)
2012-05-15
3
� Normatywne – opierają się na matematyce i możliwości komputerowego przetwarzania informacji, dążą do stworzenia systemu umożliwiającego podejmowanie decyzji optymalnych (nie wszystkie rodzaje decyzji daje się sformalizować),
� Deskryptywne – dążą do stworzenia zasad postępowania przy podejmowaniu decyzji odnoszących się zarówno do działań pojedynczych ludzi, jak i do decyzji zespołowych (aspekt psychologiczny).
� Teorie te są w stosunku do siebie komplementarne (uzupełniające się).
Polega na świadomym, a więc nielosowym wyborze jednego z rozpoznanych i uznanych za możliwy wariantów przyszłego działania. Jest to zachowanie biorące pod uwagę możliwości realizacji decyzji, czyli zachowanie racjonalne.
2012-05-15
4
� Zgodność celów i działań z systemem wartości,
� Dostosowanie działań do celów,� Dostosowanie działań do okoliczności,� Oparcie działań na wiedzy.
2012-05-15
5
� Metodologiczna – wybór działania, który został dokonany na podstawie informacji dostępnych dla decydującego, zgodnie z zasadami podejmowania decyzji; zgodność postępowania z posiadaną wiedzą,
� W sensie rzeczowym – polega na wyborze takiego wariantu, którego realizacja doprowadza do osiągnięcia zamierzonego celu; rozpatrywana ze względu na okoliczności, założeniem jest posiadanie wszelkich niezbędnych informacji,
� Substancjonalna – rozpatrywana ze względu na cele przedsiębiorstwa, ludzi, otoczenia,
� Formalna – wybór środków niezbędnych do realizacji celów i sposobów ich osiągania.
� Możliwości poznawcze człowieka,� Motywacyjne - dot. decyzji organizacyjnych, są
obrazem wpływu celów i interesów decydentów indywidualnych i grupowych na decyzje organizacyjne,
� Kompetencyjne - dot. decyzji organizacyjnych, są wynikiem błędów popełnionych przy tworzeniu struktury organizacyjnej lub gdy zmiany struktury nie nadążają za zmianami w otoczeniu,
� Osobowościowe – dot. decyzji organizacyjnych i indywidualnych, są związane z indywidualnymi cechami.
2012-05-15
6
� Programowane – mają znaną strukturę i są powtarzalne,� Nieprogramowane – mają mało wyraźną strukturę i są
niepowtarzalne,
� Podejmowane w warunkach pewności – znajomość wszystkich wariantów rozwiązania i ich skutków,
� Podejmowane w warunkach ryzyka – skutki każdego wariantu są znane lub możliwe do oszacowania,
� Podejmowane w warunkach niepewności – brak znajomości wariantów działania i możliwości oszacowania ich skutków,
� Jednoosobowe,� Grupowe.
2012-05-15
7
ETAPYETAPYETAPYETAPY CELE ETAPÓWCELE ETAPÓWCELE ETAPÓWCELE ETAPÓW
Rozpoznanie zagadnienia,
problemu
Odkrycie szans i zagrożeń
Projektowanie wariantów
rozwiązania
Określenie różnych sposobów rozwiązania problemu
Wybór najlepszego wariantu Ustalenie skutków każdego wariantu i wybór najlepszego z nich
Wprowadzenie decyzji do realizacji
Realizacja decyzji wraz z jej kontrolą i wprowadzaniem korekt
� Ustalenie kryteriów analizy,� Diagnoza przyczyn powstania,� Identyfikacja problemu,� Dekompozycja problemu na mniejsze
elementy i ocena stopnia ich ważności,� Identyfikacja celów do których się dąży.
2012-05-15
8
� Ekonomiczność,� Łatwość realizacji,� Legalność,� Ograniczone ryzyko,� Szybkość,� Funkcjonalność,� ….
� Wybór wariantu najpełniej spełniającego określone uprzednio kryteria,
� Najczęściej różnice między decyzją optymalną a zadowalającą są mniejsze niż koszty znalezienia takich dwóch rozwiązań,
� Decyzja zadowalająca = decyzja skuteczna,� Kryteria oceny skuteczności decyzji:
◦ Obiektywna jakość,◦ Akceptowalność przez podwładnych.
2012-05-15
9
� Opiera się na zasadzie Pareto –około 20% przyczyn danego zjawiska wywołuje około 80% jego skutków,
� Następuje tu koncentracja na najistotniejszych zjawiskach (grupa A)
A B C
PRZYCZYNA
SKU
TKI
2012-05-15
10
� Pozyskiwanie i rejestracja problemów,� Zebranie niezbędnych informacji,� Zapoznanie się z opinią innych osób,� Ankieta powinna składać się z:
◦ Tytułu,◦ Wstępu,◦ Pytań ankietowych,◦ Metryczki.
� Technika przedstawiania i analizy zależności przyczynowo –skutkowych
� Poziomo – skutek zjawiska, ukośnie jego przyczyny
2012-05-15
11
� Burza mózgów – intuicyjna technika poszukiwania pomysłów rozwiązań problemów przez grupę złożoną ze specjalistów danej dziedziny, specjaliści dziedziny pokrewnej i osoby o szerokiej wiedzy ogólnej,
� Dyskusja 66 – nie ma jednej grupy, a jest kilka sześcioosobowych,
� Technika 365 – zespół składa się z 6 osób, które mają zapisać 3 pomysły rozwiązania problemu w ciągu 5 minut.
� Wykorzystuje ekspertów do opracowania prognoz oraz określania w sposób szacunkowy wielkości, przy których występuje brak danych,
� Grupa składa się ze specjalistów w danej dziedzinie, praktyków oraz osób o szerokiej wiedzy ogólnej,
� Przeprowadzana drogą korespondencyjną,� Odpowiedzi na pytania kwestionariuszowe
opracowywane są metodami statystycznymi.
2012-05-15
12
� Wyodrębnienie i scharakteryzowanie jak największej liczby parametrów służących rozwiązaniu problemu oraz ich składowych,
� Rozwiązania porządkuje się w macierzy morfologicznej,
� Stosowana przy problemach wieloaspektowych i o potencjalnych wielu rozwiązaniach
� Składa się etapów:◦ Określenie listy kryteriów,◦ Ustalenie ich wag, np. przy pomocy techniki
porównań binarnych,◦ Określenie skali oceny,◦ Dokonanie oceny,◦ Formułowanie oceny syntetycznej,
� Pozwala na wybór rozwiązania najbardziej odpowiadającego przyjętym kryteriom
2012-05-15
13
NIEPEWNOŚĆSTRUKTURALNA
NIEPEWNOŚĆRZECZY
JAKO ŹRÓDŁANIEPEWNOŚCI
SYSTEMU
PRZEDMIOTOWA
NIEPEWNOŚĆZACHOWANIA
LUDZI
JAKO ŹRÓDŁANIEPEWNOŚCI
SYSTEMU
PODMIOTOWA
NIEPEWNOŚĆ WEWNĘTRZNA (ENDOGENNA)
NIEPEWNOŚĆ ZEWNĘTRZNA (EGZOGENNA)
2012-05-15
14
� Podmiotowa – decydenci rzadko posiadają pełną, adekwatna i jednoznaczną wiedzę o zachowaniu przedsiębiorstwa i jego otoczeniu – niepewność poznawczaniepewność poznawczaniepewność poznawczaniepewność poznawcza,
� Strukturalna – wynika z konfliktów celów, czy też niewłaściwej organizacji przepływów informacji,
� Przedmiotowa – mobilność materialnych czynników produkcji, informacja o tych czynnikach i ich stanach,
� Zewnętrzna – generator zaburzeń w funkcjonowaniu i rozwoju przedsiębiorstwa.
� Zjawisko niepewności uświadomione przez decydenta staje się ryzykiem,
� Ryzyko jest funkcją niepewności – im większy zakres niepewności tym większe ryzyko,
� Ryzyko rośnie wraz z wartością kapitału zaangażowanego w podejmowane przedsięwzięcie.
2012-05-15
15
� Redukcji ryzyka można dokonać poprzez:◦ Minimalizację niepewności – zarządzanie ryzykiem,
polegające na rozpoznawaniu i zapobieganiu zagrożeniom oraz wykorzystywaniu szans,
◦ Obniżenie wartości zaangażowanego kapitału –lokowanie kapitału w wielu dziedzinach, na różnorodne produkty i usługi,
◦ Przerzucenie ryzyka na inny podmiot gospodarczy -ubezpieczenia.
2012-05-15
16
� Decyzje kierowników najczęściej dotyczą celów i wynikających z nich zadań,
� Wyróżnia się cele:◦ Pośrednie (zadania), będące środkami realizacji
celów końcowych,◦ Cele końcowe – cele krótkookresowe,◦ Cel główny – powód podjęcia danej działalności.
� Organizacja jako podmiot gospodarczy:◦ Produkcyjne – ilości i wartości produktów do
wykonania,◦ Ekonomiczne – osiągnięcie nadwyżki ze
sprzedaży nad koszami wytworzenia,◦ Społeczne – rodzaj i stopień zaspokojenia
potrzeb pracowników.
� Organizacja jako zespół pracowników:◦ Indywidualne,◦ Grupowe.
2012-05-15
17
KRYTERIA KLASYFIKACJI PLANÓW
Szczeble struktury
organizacyjnej
Przedziały czasu Powtarzalność cykli
planistycznych
Strategiczny Długookresowy Brak
Taktyczny Średniookresowy Brak
Operacyjny Krótkookresowy Jednorazowe,
Ciągłe
� Formułowany na podstawie:◦ Dyrektyw teleologicznych – charakterystyka i
hierarchia celów,◦ Dyrektyw metodologicznych – sposoby
funkcjonowania i metody zarządzania,◦ Dyrektyw sytuacyjnych – warunki, w jakich będzie
się dążyć do osiągnięcia celów
2012-05-15
18
Analiza szans i zagrożeń
Analiza zasobów
Konfrontacja z misją
Redefinicja celów
Wybór sposobów wykorzystania szans
Implementacja
� Stanowią rezultat wydzielenia z planów strategicznych najważniejszych elementów w celu skoncentrowania działań dla ich osiągnięcia,
� Horyzont czasowy jest tu krótszy niż w przypadku planów strategicznych.
2012-05-15
19
Plan jednorazowy Przygotowanie do realizacji działań, które prawdopodobnie nie będą powtarzane w przyszłości
1. Program
2. Projekty
Dla szerszego zakresu działań
Węższy zakres i mniejsza złożoność niż programu
Plan ciągły Trwale obowiązujący, opracowany dla działań powtarzanych
1. Wytyczne do polityki
2. Standardowa procedura
3. Przepis, regulamin
Określa ogólna reakcję przedsiębiorstwa na określoną sytuację lub problem
Określający kroki jaki trzeba podjąć w określonych warunkach
Opisujący z odpowiednią szczegółowością sposób wykonywania określonych czynności
2012-05-15
20
� Metoda scenariuszowa - służy analizie planowania strategicznego w warunkach zmiennego i nie ustrukturalizowanego otoczenia:◦ Analiza tendencji w otoczeniu◦ Scenariusz optymistyczny◦ Scenariusz pesymistyczny◦ Scenariusz najbardziej prawdopodobny
� Analiza pięciu sił Portera – analiza oceniająca siłę wpływu na przedsiębiorstwo takich elementów, jak:◦ Poziom rywalizacji w sektorze◦ Zagrożenie ze strony substytutów◦ Zagrożenie ze strony nowo wchodzących przedsiębiorstw lub produktów
(bariery wejścia)◦ Siła przetargowa dostawców oraz odbiorców
2012-05-15
21
� Mapa grup strategicznych - pozwala poznać strukturę konkurencji wewnątrz sektora oraz określić pozycję przedsiębiorstwa na tle konkurentów
� Analiza SWOT - pozwala na wygenerowanie z otoczenia szans rozwoju oraz zagrożeń hamujących rozwój firmy, analiza zasobów ma doprowadzić do wygenerowania mocnych punktów przedsiębiorstwa oraz wskazania jego słabych stron◦ S – strengths (mocne strony organizacji)◦ W – weaknesses (słabe strony organizacji)◦ O – opportunities (szanse występujące w otoczeniu)◦ T – threats (zagrożenia występujące w otoczeniu)
2012-05-15
22
� Plany strategicznestrategicznestrategicznestrategiczne (rozwijanie wzorca dla ośrodka sterującego) – długookresowe, decyzje podejmowane i realizowane na wyższych szczeblach zarządczych,
� Plany taktycznetaktycznetaktycznetaktyczne (rozwijanie wzorca dla ośrodka sterującego i dla podsystemów wykonawczych) –średniookresowe, realizowane na szczeblu średniego kierownictwa,
� Plany operacyjneoperacyjneoperacyjneoperacyjne (rozwijanie wzorca dla podsystemów wykonawczych) – krótkookresowe, realizowane przez pracowników szeregowych.
2012-05-15
23
� ArgumentyArgumentyArgumentyArgumenty – przekonywanie podwładnego o słuszności podjęcia danych działań oraz budowanie pozytywnego nastawienia do wykonania zadania:◦ Racjonalne – odwołujące się do rozsądku,◦ Emocjonalne – odwołujące się do uczuć,
� Warunki motywacyjneWarunki motywacyjneWarunki motywacyjneWarunki motywacyjne – całokształt warunków pracy, są one traktowane przez pracownika jako należne, ich podwyższenie nie działa motywujące, jednak obniżenie posiada wpływ demotywujący,
� BodźceBodźceBodźceBodźce – środki uruchamiane przez kierownika po realizacji zadania:◦ Materialne,◦ Niematerialne.
2012-05-15
24
� Kontrola to systematyczne działanie zmierzające do: ◦ ustalenia norm efektywności przy planowaniu celów,
zaprojektowania systemów informacyjnych sprzężeń zwrotnych, porównania rzeczywistych wyników z ustalonymi normami,
◦ stwierdzenia czy występują jakieś odchylenia i do pomiaru ich znaczenia oraz podejmowania wszelkich działań potrzebnych do zapewnienia, aby wszelkie zasady organizacji były najskuteczniej i najsprawniej wykorzystywane do osiągania celów,
� Proces działania kierownictwa organizacji, którego naczelnym celem jest regulowanie i korygowanie wszelkich czynności dla zapewnienia ich przyszłej sprawności i skuteczności.