WYKŁAD DRUGIWYKŁAD DRUGI

ROZWÓJ HISTORYCZNY ROZWÓJ HISTORYCZNY SYSTEMÓW PRAWNYCH I SYSTEMÓW PRAWNYCH I

POLITYCZNYCHPOLITYCZNYCH

RECEPCJA PRAWA RECEPCJA PRAWA RZYMSKIEGORZYMSKIEGO

- KODEKS JUSTYNIANA (KODEKS JUSTYNIANA (IUS CIVILEIUS CIVILE))

- XII WIEK: GLOSATORZY (BOLONIA)XII WIEK: GLOSATORZY (BOLONIA)

- PRZYCZYNY RECEPCJI (FORMALNE, PRZYCZYNY RECEPCJI (FORMALNE, MERYTORYCZNE)MERYTORYCZNE)

- METODY RECEPCJIMETODY RECEPCJI

- RÓŻNE WPŁYWY NA RÓŻNYCH TERENACHRÓŻNE WPŁYWY NA RÓŻNYCH TERENACH

- KODYFIKACJA PRAWA KONTYNENTALNEGOKODYFIKACJA PRAWA KONTYNENTALNEGO

NARODZINY COMMON LAWNARODZINY COMMON LAW

- ROZDROBNIENIE PRAWAROZDROBNIENIE PRAWA

- ROLA ZWYCZAJUROLA ZWYCZAJU

- STWORZENIE SYSTEMU SĄDÓW KRÓLEWSKICHSTWORZENIE SYSTEMU SĄDÓW KRÓLEWSKICH

- SYSTEM PRAWA PRECEDENSOWEGOSYSTEM PRAWA PRECEDENSOWEGO

- BRAK KODYFIKACJI PRAWABRAK KODYFIKACJI PRAWA

- RECEPCJA COMMON LAW W STANACH RECEPCJA COMMON LAW W STANACH ZJEDNOCZONYCHZJEDNOCZONYCH

RÓŻNICERÓŻNICE

KODYFIKACJAKODYFIKACJA BRAK BRAK KODYFIKACJIKODYFIKACJI

NORMA NORMA GENERALNAGENERALNA

NORMA NORMA INDYWIDUALNAINDYWIDUALNA

ŹRÓDŁA PRAWA ŹRÓDŁA PRAWA STANOWIONEGOSTANOWIONEGO

ŹRÓDŁA PRAWA ŹRÓDŁA PRAWA PRECEDENSOWEPRECEDENSOWE

GOGOSĘDZIOWIE SĘDZIOWIE

WYDAJĄ WYROKIWYDAJĄ WYROKISĘDZIOWIE SĘDZIOWIE

TWORZĄ PRAWOTWORZĄ PRAWO

FORMA PAŃSTWA

MONARCHIA – PAŃSTWO NA CZELE KTÓREGO STOI KORONOWANY, DOŻYWOTNI I DZIEDZICZNY WŁADCA

(KRÓL, KSIĄŻĘ, CESARZ, CAR, SUŁTAN)

STANOWA KONSTYTUCYJNA ABSOLUTNA

OGRANICZONA NIEOGRANICZONAOGRANICZONA

FEUDALIZM XVI–XVIII WIEKXIX-XX WIEK

PARLAMENTARNA

FORMA PAŃSTWA

REPUBLIKA – PAŃSTWO, W KTÓRYM GŁOWA PAŃSTWA (JEDNOSTKA LUB GRUPA OSÓB)

POCHODZI Z WYBORÓW I SPRAWUJE URZĄD PRZEZ OKREŚLONY CZAS (kadencję)

PREZYDENCKA PARLAMENTARNA MIESZANA

PREZYDENT GŁOWĄ PAŃSTWA I SZEFEM RZĄDU

PREZYDENT MA FUNKCJE FORMALNE

SILNY PREZYDENT, WPŁYWOWY PARLAMENT

PODZIAŁ WŁADZY, RZĄD

NIE ODPOWIADA PRZED

PARLAMENTEM

RZĄD ODPOWIADA

PRZED PARLAMENTEM

PREZYDENT I PREMIER

WSPÓŁRZĄDZĄ

REŻIM POLITYCZNYREŻIM POLITYCZNY

DEMOKRATYCZNYDEMOKRATYCZNY NIEDEMOKRATYCZNNIEDEMOKRATYCZNYY

TOTALITARYZMTOTALITARYZM

AUTOKRACJAAUTOKRACJA

DYKTATURA DYKTATURA TYRANIA TYRANIA

DESPOTYZM DESPOTYZM ABSOLUTYZABSOLUTYZ

MM

FASZYZM FASZYZM KOMUNIZM KOMUNIZM

FUNDAMENTALIZFUNDAMENTALIZMM

GRECKIE POLIS, GRECKIE POLIS, WIĘKSZOŚĆ WIĘKSZOŚĆ

WSPÓŁCZESNYCWSPÓŁCZESNYCH PAŃSTWH PAŃSTW

DEMOKRACJA

KRYTERIA PAŃSTW DEMOKRATYCZNYCH:

ZASADA SUWERENNOŚCI NARODUDEMOKRATYCZNY SYSTEM RZĄDÓW (DEMOKRACJA PRZEDSTAWICIELSKA)WYBORY (WOLNE I POWSZECHNE)GWARANCJA OCHRONY PRAW I WOLNOŚCI OBYWATELSKICHSYSTEM PARTYJNY (PLURALISTYCZNY) oraz RYWALIZACJA I KOMPROMIS POLITYCZNYPODZIAŁ WŁADZY (BRAK KUMULACJI)„RZĄDY PRAWA, A NIE RZĄDY LUDZI”

DEMOKRACJA BEZPOŚREDNIAPODEJMOWANIE WAŻNYCH DECYZJI

(POLITYCZNYCH, SPOŁECZNYCH) PRZEZ SPOŁECZEŃSTWO (PAŃSTWOWE LUB LOKALNE)

RODZAJE DEMOKRACJI BEZPOŚREDNIEJ:

REFERENDUM: GŁOSOWANIE W FORMIE ODPOWIEDZI NA PYTANIE(A)

PLEBISCYT: ZA I PRZECIW DANEJ KWESTII (TERYTORIALNEJ)

INICJATYWA LUDOWA: INICJOWANIE PROCESU LEGISLACYJNEGO

WETO LUDOWE: ZNIESIENIE AKTU PRAWNEGO LUB DECYZJI ORGANÓW WŁADZY

DEMOKRACJA POŚREDNIA

DEMOKRACJA PRZEDSTAWICIELSKA, WYBORY:

* WOLNE* POWSZECHNE* TAJNE* RÓWNE* BEZPOŚREDNIE LUB POŚREDNIE* WIĘKSZOŚCIOWE LUB PROPORCJONALNE

PRAWNE I POLITYCZNE ASPEKTY SYSTEMU WYBORCZEGO

SYSTEM WYBORCZY = ORDYNACJA WYBORCZA

SYSTEM WYBORCZY

WYBORY: POKOJOWY SPOSÓB ROZTRZYGNIĘCIA WALKI O WŁADZĘ

SYSTEM WYBORCZY: OGÓŁ NORM REGULUJĄCYCH WYBORY

* CZYNNE I BIERNE PRAWO WYBORCZE* KAMPANIA WYBORCZA* SPOSÓB LICZENIA GŁOSÓW

WYBORY:* LEGITYMIZUJĄ WŁADZĘ* UMOŻLIWIAJĄ WIĘKSZY DOSTĘP DO

WŁADZY* TWORZĄ ODPOWIEDZIALNOŚĆ

POLITYCZNĄ

SYSTEM PARTYJNYPODZIAŁ ILOŚCIOWY:

-SYSTEM JEDNOPARTYJNY – ZAKAZ DZIAŁANIA INNYCH PARTII (OGRANICZENIE DEMOKRACJI,

CIĄGŁOŚĆ RZĄDÓW, DELEGALIZACJA, FASZYZM I KOMUNIZM)

-SYSTEM DWUPARTYJNY – DWIE PARTIE DOMINUJĄCE (MAŁE PARTIE BEZ SZANS, POLARYZACJA SPOŁECZEŃSTWA, PARTIE

ZBLIŻONE DO CENTRUM, STANY ZJEDNOCZONE, WIELKA BRYTANIA, KANADA ?)

-SYSTEM WIELOPARTYJNY – TRZY LUB WIĘCEJ PARTII MA SZANSĘ NA ZDOBYCIE WŁADZY

(ROZDROBNIENIE, CZĘSTA ZMIANA RZĄDZĄCYCH, POLSKA, WŁOCHY)

-SYSTEM PARTII DOMINUJĄCEJ (INDIE, MEKSYK)

SYSTEM PARTYJNYPODZIAŁ JAKOŚCIOWY:

-SYSTEM HEGEMONICZNY – JEDNA PARTIA U WŁADZY PRZEZ DŁUGI OKRES CZASU, BEZ

WZGLĘDU NA FORMĘ RZĄDÓW (SAMODZIELNE LUB KOALICYJNE)

-SYSTEM ZRÓWNOWAŻONY – POLARYZACJA, ALE BEZ DOMINACJI JAKIEJKOLWIEK PARTII,

NAJCZĘŚCIEJ DWUPARTYJNY LUB DWUBLOKOWY -SYSTEM ZMIENNY – CZĘSTE ZMIANY PARTII

RZĄDZĄCYCH, ALE BRAK SFORMALIZOWANYCH REGUŁ (RÓŻNE PARTIE RZĄDZĄ, ZAWIERAJĄ

RÓŻNE KOALICJE)-SYSTEM ROZPROSZONY – WIELE PARTII

UZYSKUJE PODOBNĄ ILOŚĆ GŁOSÓW (ZMIANY PODCZAS KADENCJI)

PRAWA I WOLNOŚCI OBYWATELSKIE

PRAWA CZŁOWIEKA A PRAWA OBYWATELA

ŹRÓDŁO OCHRONY: PRAWO MIĘDZYNARODOWE I PRAWO KRAJOWE (KONSTYTUCJE)

NAJWAŻNIEJSZE WSPÓŁCZESNE PRAWA I WOLNOŚCI OBYWATELSKIE:

* PRAWO DO ŻYCIA* WOLNOŚĆ SŁOWA, PRASY, ZGROMADZEŃ* WOLNOŚĆ RELIGIJNA, WOLNOŚĆ SUMIENIA* PRAWO WŁASNOŚCI* PRAWO DO PRYWATNOŚCI* WOLNOŚCI PROCESOWE* PRAWA SOCJALNE

TOTALITARYZM

KRYTERIA PAŃSTW TOTALITARNYCH:

-MONOPOL IDEOLOGICZNY-MONOPOL PARTYJNY

-STAŁA KONTROLA PAŃSTWA NAD SPOŁECZNOŚCIĄ

-KONCENTRACJA WŁADZY PAŃSTWOWEJ-DYKTATURA JEDNOSTKI STOJĄCEJ NA CZELE

PAŃSTWA-BRAK LEGALNIE DZIAŁAJĄCEJ OPOZYCJI

HISTORYCZNIE W XX WIEKU REŻIM TOTALITARNY ISTNIAŁ W HITLEROWSKICH

NIEMCZECH I STALINOWSKIM Z.S.R.R.

AUTORYTARYZMKRYTERIA PAŃSTW AUTORYTARNYCH:-RZĄDY JEDNOSTKI LUB GRUPY OSÓB

(SZACUNEK I POSŁUSZEŃSTWO SPOŁECZEŃSTWA)

-POLICYJNE (SIŁOWE) METODY RZĄDZENIA-PAŃSTWO JEST WAŻNIEJSZE OD PRAW

JEDNOSTEK-NACJONALIZM I RASIZM JAKO ELEMENT

CODZIENNOŚCI FUNKCJONOWANIA PAŃSTWA-OGRANICZONE MOŻLIWOŚCI ORGANIZOWANIA

SIĘ SPOŁECZEŃSTWA

HISTORYCZNIE W XX WIEKU REŻIM AUTORYTARNY ISTNIAŁ W HISZPANII FRANCO,

PORTUGALII SALAZARA, PERONA W ARGENTYNIE, PINOCHETA W CHILE oraz W INNYCH PAŃSTWACH AMERYKI ŁACIŃSKIEJ

STRUKTURA TERYTORIALNASTRUKTURA TERYTORIALNA

UNITARNEUNITARNE ZŁOŻONEZŁOŻONE

KONFEDERACJAKONFEDERACJA

FEDERACJAFEDERACJA

STANY STANY ZJEDNOCZONZJEDNOCZON

EE

SZWAJCARIASZWAJCARIA

JEDEN JEDEN PORZĄDEK PORZĄDEK

PRAWNY PRAWNY I I

SPOŁECZNYSPOŁECZNY