สื่��อการเรยนการสื่อน

โดย อาจารย สื่�วิ�สื่าข์ เหล่�าเก�ดสาขาวิ�ชาคอมพิ�วิเตอร์�ศึ�กษา

คณะศึ�ลปศึาสตร์�และวิ�ทยาศึาสตร์�มหาวิ�ทยาล�ยนคร์พินม

ควิามร์� ท�กษะปร์ะสบการ์ณ� ส"#อ เก�ดการ์เร์$ยน

ร์�

ต�วิกลางในการ์ถ่(ายทอด

การแบ่�งประเภทข์องสื่��อสื่��อโสื่ตท�ศน

สื่��อแบ่�งตามประสื่บ่การณ์ การเรยนร#$

สื่��อแบ่�งตามทร�พยากรการเรยนร#$

สื่��อโสื่ตท�ศน เป&นสื่��อท�น�บ่ได$วิ�าเป&นจ�ดเร��ม

ข์องสื่��อการเรยนการสื่อน โดยเป&นสื่��อท�บ่รรจ�หร�อถ่�ายทอดข์$อม#ล่เพ��อให$เก�ดการ

เรยนร#$ด$วิยการได$ย�นเสื่ยงแล่ะเห*นภาพ สื่��อท�ใช้$ก�นมาแต�ด�,งเด�ม เช้�น หน�งสื่�อ

ต-าราเรยน ภาพ ข์องจร�ง ข์องจ-าล่อง จะเป&นสื่��อท�บ่รรจ�เน�,อหาในต�วิเอง ต�อมาม

การใช้$เทคโนโล่ยในการประด�ษฐ์ อ�ปกรณ์ อ�เล่*กทรอน�กสื่ เพ��อการถ่�ายทอดเน�,อหา

แล่ะเน�,อหาแล่ะวิ�สื่ด�ท�ใช้$ก�บ่อ�ปกรณ์ เหล่�าน,

1. สื่��อไม�ใช้$เคร��องฉาย

เป&นสื่��อท�ใช้$การทางท�ศนะโดยไม�ต$อง ใช้$เคร��องฉายร�วิมด$วิยแบ่�งออกเป&น 3

ประเภท ได$แก�สื่��อภาพ (illustrative materials) เป&นสื่��อ ท�สื่ามารถ่

ถ่�ายทอดเน�,อหา เช้�น ภาพกราฟิ3ก กราฟิ แผนท� ข์องจร�ง ข์องจ-าล่อง กระดานสื่าธิ�ต

(demonstration boards) ใช้$ใน การน-าเสื่นอเน�,อหา เช้�นกระดานช้อล่ ก

กระดานน�เทศ กระดานแม�เหล่*ก กระดานผ$า สื่-าล่ ฯล่ฯ แล่ะก�จกรรม (activites)

2. สื่��อเคร��องฉาย เป)นวิ�สด*และอ*ปกร์ณ� อ�เล+กทร์อน�กส�เพิ"#อการ์

ส"#อสาร์ด วิยภาพิหร์"อท�-งภาพิท�-งเส$ยง อ*ปกร์ณ�ม$ท�-งแบบฉายตร์งและฉายอ อมเพิ"#อถ่(ายทอดเน"-อหาจากวิ�สด*แต(ละปร์ะเภทท$#ใช เฉพิาะอ*ปกร์ณ�น�-นเพิ"#อให เป)นภาพิปร์ากฏข�-น

บนจอเช(นเคร์"#องฉายข ามศึ$ร์ษะใช ก�บแผ่(นโปร์(งใส เคร์"#องฉายสไลด� ใช ก�บแผ่(นฟิ4ล�มสไลด� หร์"อให ท� -งภาพิ

และเส$ยง เช(น เคร์"#องฉายภาพิยนตร์�ฟิ4ล�ม เคร์"#องเล(น ด$วิ$ด$ใช ก�บวิ$ซี$ด$และด$วิ$ด$ เหล(าน$-เป)นต น นอกจากน$-ย�ง

อาจร์วิมเคร์"#องถ่(ายทอดส�ญญาณ ค"อ เคร์"#องแอลซี$ด$ท$#ใช ถ่(ายทอดส�ญญาณจากคอมพิ�วิเตอร์�หร์"อเคร์"#องเล(นวิ$

ซี$ด$ เข าไวิ ในเคร์"#องด วิย เพิ"#อน7าส�ญญาณภาพิจากอ*ปกร์ณ�เหล(าน�-นข�-นจอภาพิ

3. สื่��อเสื่ยง เป&นวิ�สื่ด�แล่ะอ�ปกรณ์ อ�เล่*กทรอน�กสื่

เพ��อการสื่��อสื่ารด$วิยเสื่ยง อ�ปกรณ์ เคร��องเสื่ยงจะใช้$ถ่�ายทอดเน�,อหาจากวิ�สื่ด�แต�ล่ะประเภทท�ใช้$เฉพาะก�บ่อ�ปกรณ์ น�,น

เพ��อเป&นเสื่ยงให$ได$ย�น เช้�น เคร��องเล่�น ซีดใช้$ก�บ่แผ�นซีด เคร��องเล่�น/บ่�นท8กเทป

ใช้$ก�บ่เทปเสื่ยง หร�ออาจเป&นอ�ปกรณ์ ในการถ่�ายทอดสื่�ญญาณ์เสื่ยงด�งเช้�นวิ�ทย�ท�ร�บ่สื่�ญญาณ์เสื่ยงจากแหล่�งสื่�งโดยไม�ต$องใช้$วิ�สื่ด�ใดๆในการน-าเสื่นอเสื่ยง

สื่��อแบ่�งตามประสื่บ่การณ์ การเรยนร#$

การ์แบ(งปร์ะเภทของส"#อการ์สอน ถ่ าแบ(ง ตามร์ะด�บปร์ะสบการ์ณ�ของผ่� เร์$ยน ซี�#ง เดล

(Dale 1969:107) ได แบ(งส"#อการ์สอน ออกเป)น 10 ปร์ะเภท โดยพิ�จาร์ณาจาก

ล�กษณะของปร์ะสบการ์ณ�ท$#ได ร์�บจากส"#อการ์สอน ปร์ะเภทน�-น โดยย�ดเอาควิามเป)นร์�ปธร์ร์มและ

นามธร์ร์มเป)นหล�กในการ์แบ(งปร์ะเภท และได เร์$ยงล7าด�บจากปร์ะสบการ์ณ�ท$#เป)นร์�ปธร์ร์มท$#ส*ด

ปร์ะสบการ์ณ� ท$#เป)นนามธร์ร์มท$#ส*ด (Abstract Concrete Continuum) “เร์$ยกวิ(า กร์วิย

” ปร์ะสบการ์ณ� (Cone of Experience)

นามธร์ร์ม ร์�ปธร์ร์ม

คร#จ�ดประสื่บ่การ

ณ์

1•ประสื่บ่การณ์ ตรงแล่ะมควิามม��งหมาย (Direct Purposeful Experience)

เป&นประสื่บ่การณ์ ท�เป&นรากฐ์านข์อง ประสื่บ่การณ์ ท�,งปวิง เพราะได$เรยนร#$จาก

ประสื่บ่การณ์ จร�ง ได$เห*น ได$ย�น เสื่ยง ได$สื่�มผ�สื่ด$วิยตนเอง เช้�น การเรยนจาก

ข์องจร�ง (Real object) ได$ร�วิม ก�จกรรม การเรยนด$วิยการล่งม�อกระท-า เป&นต$น

2•ประสื่บ่การณ์ จ-าล่อง(Contrived Simulation Experience)

จากข์$อจ-าก�ดท�ไม�สื่ามารถ่จ�ดการเรยน การสื่อนจากประสื่บ่การณ์ จร�งให$แก�ผ#$เรยนได$

เช้�น ข์องจร�งมข์นาดใหญ�หร�อเล่*กเก�นไป มควิาม ซี�บ่ซี$อน มอ�นตราย จ8งใช้$ประสื่บ่การณ์ จ-าล่อง

แทน เช้�น การใช้$ห��นจ-าล่อง (Model) ข์อง ต�วิอย�าง (Specimen) เป&นต$น

3•ประสื่บ่การณ์ นาฏการ (Dramatized Experience)

เป&นประสื่บ่การณ์ ท�จ�ดข์8,นแทน ประสื่บ่การณ์ จร�งท�เป&นอดตไปแล่$วิ

หร�อเป&นนามธิรรมท�ยากเก�นกวิ�าจะ เข์$าใจแล่ะไม�สื่ามารถ่ ใช้$

ประสื่บ่การณ์ จ-าล่องได$ เช้�น การล่ะเล่�น พ�,นเม�อง ประเพณ์ต�างๆ เป&นต$น

4 •การสื่าธิ�ต (Demonstration)

ค"อ การ์อธ�บายข อเท+จจร์�ง ควิามจร์�ง และกร์ะบวินการ์ท$#ส7าค�ญด วิย

การ์แสดงให เห+นเป)นล7าด�บข�-น การ์สาธ�ต อาจท7าได โดยคร์�เป)นผ่� สาธ�ต นอกจากน$-

อาจใช ภาพิยนตร์� สไลด�และฟิ4ล�มสตร์�ปแสดงการ์สาธ�ตในเน"-อหาท$#ต องการ์สาธ�ตได

5•การศ8กษานอกสื่ถ่านท� (Field Trip)

การ์พิาน�กเร์$ยนไปศึ�กษาย�ง แหล(งควิามร์� นอกห องเร์$ยน เพิ"#อเป4ด

โอกาสให น�กเร์$ยนร์� หลายๆด าน ได แก( การ์ศึ�กษาควิามร์� จากสถ่านท$#ส7าค�ญ เช(น

โบร์าณสถ่าน โร์งงาน อ*ตสาหกร์ร์มเป)นต น

6 •น�ทรรศการ (Exhibition)

ค"อ การ์จ�ดแสดงส�#งต(างๆ ร์วิมท�-งม$การ์สาธ�ตและการ์ฉายภาพิยนตร์�ปร์ะกอบเพิ"#อให ปร์ะสบการ์ณ�ในการ์เร์$ยนร์� แก(ผ่� เร์$ยน

หลายด าน ได แก( การ์จ�ดป:ายน�ทร์ร์ศึการ์ การ์จ�ดแสดงผ่ลงานน�กเร์$ยน

7• ภาพยนตร แล่ะโทรท�ศน (Motion Picture and Television)

ผ#$เรยนได$เรยนด$วิยการเห*นแล่ะได$ย�น เสื่ยงเหต�การณ์ แล่ะเร��องราวิต�างๆ ได$

มองเห*นภาพในล่�กษณ์ะการเคล่��อนไหวิ เหม�อนจร�ง ไปพร$อมๆก�น

8• การบ่�นท8กเสื่ยง

วิ�ทย� แล่ะภาพน��งRecording, Radio and Picture)

ได$แก� เทปบ่�นท8กเสื่ยง แผ�นเสื่ยง วิ�ทย� ซี8�งต$อง อาศ�ยเร��องการข์ยายเสื่ยง สื่�วินภาพน��ง ได$แก�

ร#ปภาพท�,งช้น�ดโปร�งแสื่งท�ใช้$ก�บ่เคร��องฉายภาพข์$ามศรษะ(Overhead projector) สื่ไล่ด (Slide) ภาพน��งจากคอมพ�วิเตอร แล่ะ ภาพบ่�นท8กเสื่ยงท�ใช้$ก�บ่เคร��องฉายภาพท8บ่แสื่ง(Overhead projector)

9•ท�ศน

สื่�ญล่�กษณ์ (Visual Symbol)

มควิามเป&นนามธิรรมมากข์8,นจ-าเป&นท�จะต$องค-าน8งถ่8งประสื่บ่การณ์

ข์องผ#$เรยนเป&นพ�,นฐ์าน ในการเล่�อกน-า ไปใช้$ สื่��อท�จ�ดอย#�ในประเภทน, ค�อ

แผนภ#ม� แผนสื่ถ่�ต� - ภาพโฆษณ์า การ ต#น แผนท� แล่ะสื่�ญล่�กษณ์ ต�าง

เป&นต$น

10•วิจนสื่�ญล่�กษณ์ (Verbal Symbol)

เป&นประสื่บ่การณ์ ข์�,นสื่�ดท$าย ซี8�งเป&นนามธิรรมท�สื่�ด ไม�มควิาม

คล่$ายคล่8งก�นระหวิ�าง วิจนสื่�ญล่�กษณ์ ก�บ่ข์องจร�ง

ได$แก� การใช้$ต�วิหน�งสื่�อแทนค-าพ#ด

สื่��อแบ่�งตามทร�พยากรการเรยนร#$

ทร�พยากร หมายถ่8ง สื่��งท�,งปวิงท�ม ค�า ทร�พยากรการเรยนร#$ (learning

resources) จ8งหมายถ่8งท�กสื่��งท�มอย#�ในโล่กไม�วิ�าจะเป&นสื่��งท�เก�ดข์8,นเองโดยธิรรมช้าต�หร�อสื่��ง

ท�คนประด�ษฐ์ ข์8,นมาเพ��อใช้$ในการเรยนร#$ โดน�ล่ด พ. อล่ (Donald P. Ely) (Ely, 1972:36:42) ได$จ-าแนกสื่��อการเรยนการ

สื่อนตามทร�พยากรการเรยนร#$ 5 ร#ปแบ่บ่ โดย แบ่�งได$เป&นสื่��อท�ออกแบ่บ่ข์8,นเพ��อ จ�ดม��งหมาย

ทางการศ8กษา (by design) แล่ะสื่��อท�มอย#�ท��วิไปแล่$วิน-ามาประย�กต ใช้$ในการเรยนการ

สื่อน (by utiliegation)

1 • คน (people)

ในทางการศ8กษาโดยตรงน�,น หมายถ่8ง บ่�คคล่ท� อย#�ในระบ่บ่ข์องโรงเรยน ได$แก� คร# ผ#$บ่ร�หาร ผ#$แนะน-า

การศ8กษา ผ#$ช้�วิยสื่อน หร�อผ#$ท�อ-านวิยควิามสื่ะดวิกด$าน ต�างๆเพ��อให$ผ#$เรยนเก�ดการเรยนร#$ สื่�วิน “ ” คน ตาม

ควิามหมายข์องการประย�กต ใช้$ ได$แก�คนท�ท-างานหร�อม ควิามช้-านาญงานในแต�ล่ะสื่าข์าซี8�งมอย#�ในวิงสื่�งคมท��วิไป

“ ” คนเหล่�าน,เป&น ผ#$เช้�ยวิช้าญ ซี8�งถ่8งแม$ม�ใช้�น�กศ8กษาแต�สื่ามารถ่จะช้�วิยควิามสื่ะดวิกหร�อเช้�ญมาเป&นวิ�ทยาการ

เพ��อเสื่ร�มการเรยนร#$ได$ในการให$ควิามร#$แต�ล่ะด$าน อาท� เช้�น ศ�ล่ป3น น�กการเม�อง น�กธิ�รก�จ ช้�างซี�อมเคร��อง

2 •วิ�สด* (materials)

ในการศ8กษาโดยตรงเป&นประเภทท�บ่รรจ�เน�,อหาบ่ทเรยนโดยร#ปแบ่บ่ข์องวิ�สื่ด�ม�ใช้�สื่��งสื่-าค�ญ

ท�ต$องค-าน8งถ่8ง เช้�น หน�งสื่�อ สื่ไล่ด แผนท� แผ�นซีด หร�อสื่��อต�างๆท�เป&นทร�พยากรในการ

เรยนการสื่อนน�,นจะมล่�กษณ์ะเช้�นเดยวิก�บ่วิ�สื่ด�ท�ใช้$ในการศ8กษาด�งกล่�าวิเพยงแต�วิ�าเน�,อหาท�บ่รรจ�ในวิ�สื่ด�สื่�วินมากจะอย#�ในร#ปข์องการให$ควิาม

บ่�นเท�ง เช้�น คอมพ�วิเตอร หร�อภาพยนตร สื่ารคดช้วิ�ตสื่�ตวิ สื่��งเหล่�าน,ถ่#กมองไปในร#ปแบ่บ่ข์องควิามบ่�นเท�งแต�สื่ามารถ่ให$ควิามร#$ในเวิล่าเดยวิก�น

3 • อาคาร์สถ่านท$#(settings)

หมายถ่�ง ต�วิต�ก ท$#วิ(าง ส�#งแวิดล อม ซี�#งม$ผ่ลเก$#ยวิก�บทร์�พิยากร์ร์�ปแบบอ"#นๆท$#กล(าวิมาแล วิและม$

ผ่ลก�บผ่� เร์$ยนด วิย สถ่านท$#ส7าค�ญในการ์ศึ�กษาได แก(ต�กเร์$ยนและสถ่านท$#ท$#ออกแบบมาเพิ"#อการ์

เร์$ยนการ์สอนโดยร์วิม เช(นห องสม*ด หอปร์ะช*ม ส(วินสถ่านท$#ต(างๆ ในช*มชนก+สามาร์ถ่ปร์ะย*กต�

ให เป)นทร์�พิยากร์ส"#อสาร์เร์$ยนการ์สอน ได เช(น โร์งงาน ตลาด สถ่านท$# ทาง ปร์ะวิ�ต�ศึาสตร์�เช(น

พิ�พิ�ธภ�ณฑ์� เป)นต น

4•เคร์"#องม"อและ

อ*ปกร์ณ�(tools and equipment)

เป&นทร�พยากรทางการเรยนร#$เพ��อช้�วิยใน การผล่�ตหร�อใช้$ร�วิมก�บ่ทร�พยากรอ��นๆ สื่�วินมาก

ม�กเป&น โสื่ตท�ศน#ปกรณ์ หร�อเคร��องม�อต�างๆ ท� น-ามา ใช้$ประกอบ่หร�ออ-านวิยควิามสื่ะอาด

ในการเรยนการสื่อน เช้�นเคร��องฉายข์$ามศรษะ คอมพ�วิเตอร เคร��องถ่�ายเอกสื่าร หร�อแม$แต�

ตะป# ไข์ควิง เหล่�าน,เป&นต$น

5• ก�จกร์ร์ม(activities)

โดยท��วิไปแล่$วิก�จกรรมท�ใช้$ในการเรยนการ สื่อนม�กจ�ดข์8,นเพ��อร�วิมกระท-าทร�พยากรอ��นๆ

หร�อเป&นเทคน�ควิ�ธิการพ�เศษเพ��อการเรยนการ สื่อน เช้�น เกม การสื่�มมนา การจ�ดท�ศนศ8กษา

ก�จกรรมเหล่�าน,ม�กมวิ�ตถ่�ประสื่งค เฉพาะท�ต�,งข์8,น โดยมการใช้$วิ�สื่ด�การเรยนเฉพาะแต�ล่ะวิ�ช้า หร�อ

วิ�ธิการพ�เศษในการเรยนการสื่อน

ส"#อ

ผ่� สอนผ่� เร์$ยน

ผ่� สอน• การช้�วิยให$บ่รรยากาศในการสื่อนน�า

สื่นใจย��งข์8,น ท-าให$ผ#$สื่อนมควิามกระต�อร�อร$นในการสื่อนมากกวิ�าวิ�ธิการท�เคยใช้$การบ่รรยายแต�เพยงอย�าง

เดยวิ แล่ะเป&นการสื่ร$างควิามเช้��อม��นในต�วิเองให$เพ��มข์8,นด$วิย

• ช้�วิยแบ่�งเบ่าภาระข์องผ#$สื่อนในด$านการเตรยมเน�,อหาเพราะสื่ามารถ่น-าสื่��อ

มาใช้$ซี-,าได$ แล่ะบ่างอาจให$น�กศ8กษาเน�,อหาจากสื่��อได$เอง

• เป&นการกระต�$นให$ผ#$สื่อนต��นต�วิอย#�เสื่มอในการเตรยมแล่ะผล่ผล่�ตวิ�สื่ด�แล่ะเร��องราวิใหม�ๆ เพ��อใช้$เป&นสื่��อการ

สื่อน ตล่อดจนค�ดค$นเทคน�ควิ�ธิการ ต�างๆ เพ��อให$การเรยนร#$น�าสื่นใจย��งข์8,น

ค�ณ์สื่มบ่�ต�ข์องสื่��อ

ใช้$อย�างเหมาะสื่ม

ค�ณ์สื่มบ่�ต�ข์องสื่��อ

ใช้$อย�างเหมาะสื่ม

บ่รรล่�ผล่ตามจ�ดม��งหมายแล่ะวิ�ตถ่�ประสื่งค ท�วิางไวิ$

ผ่� เร์$ยน• ช้�วิยให$เก�ดการเรยนร#$อย�างม

ประสื่�ทธิ�ภาพ เพราะช้�วิยให$ผ#$เรยนสื่ามารถ่เข์$าใจเน�,อหาบ่ทเรยนท�ย��งยาก

ซี�บ่ซี$อนได$ง�ายข์8,นในระยะเวิล่าอ�นสื่�,นแล่ะช้�วิยให$เก�ดควิามค�ดรวิบ่ยอดในเร��องน�,นได$อย�างถ่#กต$องแล่ะรวิดเร*วิ

• สื่��อจะช้�วิยกระต�$นแล่ะสื่ร$างควิามเข์$าใจให$ก�บ่ผ#$เรยนท-าให$เก�ดควิามร#$สื่น�กสื่นานแล่ะไม�ร#$สื่8กเบ่��อหน�ายการเรยน

•การใช้$สื่��อจะท-าให$ผ#$เรยนมควิามเข์$าใจตรงก�นหากเป&นเร��องข์อง

นามธิรรมแล่ะยากต�อควิามเข์$าใจแล่ะช้�วิยให$เก�ดประสื่บ่การณ์ ร�วิมก�นในวิ�ช้าท�เรยน

• สื่��อช้�วิยให$ผ#$เรยนมสื่�วินร�วิมในก�จกรรม การเรยน ท-าให$เก�ดมน�ษยสื่�มพ�นธิ อ�นดใน

ระหวิ�างผ#$เรยนด$วิยก�นเองแล่ะก�บ่ผ#$สื่อนด$วิย

•สื่ร$างเสื่ร�มล่�กษณ์ะท�ดในการศ8กษาค$นควิ$า หาควิามร#$ ช้�วิยให$ผ#$เรยนเก�ดควิามค�ด

สื่ร$างสื่รรค จากการใช้$สื่��อเหล่�าน,

•ช้�วิยแก$ป=ญหาเร��องข์องควิามแตกต�างระหวิ�างบ่�คคล่โดยการจ�ดให$มการใช้$สื่��อในการศ8กษารายบ่�คคล่

ข์�,นตอนการใช้$สื่��อ

การ์เร์$ยนการ์สอน

1ข�-นเล"อกส"#อการ์เร์$ยนการ์

สอนควิามส�มพิ�นธ�ก�บหล�กส�ตร์/ เน"-อหาวิ�ชา

สอดคล องก�บ จ*ดปร์ะสงค� และผ่� เร์$ยน เหมาะก�บเวิลา สถ่านท$#และน(าสนใจ

ควิามส�มพิ�นธ�ก�บค*ณภาพิทางเทคน�ค โดยค7าน�งถ่�งควิามท�นสม�ยร์าคา ควิาม

ปลอดภ�ย ควิามส�มพิ�นธ�ก�บคร์�ผ่� ใช โดยเน นในเร์"#อง

ควิามร์� จ�ก ท�กษะ การ์ใช ควิาม เข าใจส"#อท$#ใช เป)นอย(างด$

2ข์�,นเตรยมการใช้$สื่��อการ

สื่อน

เตรยมคร#ผ#$สื่อน เตรยมผ#$เรยน

เตรยมสื่ถ่านท�เตรยมสื่��อ

3ข์�,นแสื่ดงสื่��อการสื่อนใน

ช้�,นเรยน

ให$ผ#$เรยนมสื่�วินร�วิม ใช้$ในเวิล่าท�เหมาะสื่ม

สื่�งเกตการตอบ่สื่นองข์องผ#$เรยน

4ข์�,นต�ดตามผล่

ผล่สื่�มฤทธิ�?ทางการเรยนหล่�งจากการใช้$สื่��อ

ผล่การใช้$สื่��อเพ��อปร�บ่ปร�งแล่ะพ�ฒนา

 

หล่�กการเล่�อก

ส"#อการ์เร์$ยนการ์สอน

1ต�,ง

วิ�ตถ่�ประสื่งค เป&นต�วิช้,น-าในการเล่�อกสื่��อการสื่อน

2สื่��อต$อง

สื่�มพ�นธิ ก�บ่เน�,อหาบ่ทเรยนแล่ะจ�ดม��งหมายท�จะ

สื่อน

3เล่�อกสื่��อท�มเน�,อหาถ่#ก

ต$อง ท�นสื่ม�ย น�า สื่นใจ แล่ะเป&นสื่��อท�ให$

ผล่ต�อการเรยนการ สื่อนมากท�สื่�ด ช้�วิยให$

ผ#$เรยนเข์$าใจเน�,อหาน�,นได$ดเป&นล่-าด�บ่ข์�,นตอน

4 เป&นสื่��อท�เหมาะ สื่มก�บ่วิ�ย ระด�บ่

ช้�,น ควิามร#$ แล่ะประสื่บ่การณ์ ข์องผ#$เรยน

5 ส"#อน�-นควิร์สะดวิก

ในการ์ใช ม$วิ�ธ$ใช ไม(ซี�บซี อนย*(งยากจนเก�นไป

6ต$องเป&นสื่��อท�

มค�ณ์ภาพ มเทคน�คการ

ผล่�ตท�ด มควิามช้�ดเจนแล่ะเป&นจร�ง

7มราคาไม�แพง

จนเก�นไปหร�อถ่$าจะผล่�ตเองควิรค�$มก�บ่เวิล่าแล่ะการล่งท�น

ข อด$

ข อเส$ย

ประเภทแล่ะค�ณ์สื่มบ่�ต�ข์องสื่��อการสื่อน

• เป&นสื่��อการเรยนร#$ท�ดท�สื่�ดวิ�ธิหน8�ง• สื่ามารถ่อ�านได$ตามอ�ตราควิามสื่ามารถ่แต�ล่ะบ่�คคล่• เหมาะสื่-าหร�บ่การอ$างอ�ง• สื่ะดวิกในการพกพา• ท-าสื่-าเนาจ-านวินมากได$ง�าย

สื่��งพ�มพ ต�างๆ เช้�นหน�งสื่�อ ต-าราเรยน ค#�ม�อ

วิารสื่าร ฯล่ฯ

ข อด$

- ถ่$าจะให$ได$สื่��งพ�มพ ท�ค�ณ์ภาพดต$องใช้$ต$นท�นในการผล่�ตสื่#ง- บ่างคร�,งต$องพ�มพ ใหม�เพ��อปร�บ่ปร�งข์$อม#ล่ท�ล่$าสื่ม�ย- ผ#$ท�ไม�ร#$หน�งสื่�อไม�สื่ามารถ่อ�านหร�อทบ่ทวินให$เข์$าใจได$- ไม�สื่ะดวิกในการแก$ไข์ปร�บ่ปร�ง

สื่��งพ�มพ ต�างๆ เช้�นหน�งสื่�อ ต-าราเรยน ค#�ม�อ

วิารสื่าร ฯล่ฯ

ข อจ7าก�ด

- แสื่ดงภาพได$ตามควิามเป&นจร�ง- สื่�มผ�สื่ได$ด$วิยประสื่าทสื่�มผ�สื่ท�,งห$า- สื่ามารถ่จ�บ่ต$องแล่ะพ�จารณ์ารายล่ะเอยดได$

ข์องจร�ง ข์องต�วิอย�าง

ข อด$

- บ่างคร�,งอาจจะล่-าบ่ากในการจ�ดหา- ข์องบ่างสื่��งอาจมข์นาดใหญ�เก�นกวิ�าจะน-ามาแสื่ดงได$- บ่างคร�,งข์องน�,นอาจมราคาสื่#งเก�นไป- ปกต�เหมาะสื่-าหร�บ่- การเสื่นอต�อกล่��มย�อย- เก*บ่ร�กษาล่-าบ่าก

ข อจ7าก�ด ข์องจร�ง ข์อง

ต�วิอย�าง

• อย#�ในล่�กษณ์ะ 3 ม�ต�•- สื่ามารถ่จ�บ่ต$องพ�จารณ์ารายล่ะเอยดได$•- เหมาะในการน-าเสื่นอท�ไม�สื่ามารถ่มองเห*นได$

ด$วิยตาเปล่�า ( เช้�น ล่�กษณ์ะข์องอวิ�ยวิะภายในร�างกาย)•- สื่ามารถ่ใช้$แสื่ดงหน$าท�แล่ะล่�กษณ์ะสื่�วินประกอบ่•- ช้�วิยในการเรยนร#$แล่ะการปฏ�บ่�ต�ท�กษะช้น�ดต�างๆ•- ห��นบ่างอย�างสื่ามารถ่ผล่�ตได$ด$วิยวิ�สื่ด�ท$องถ่��นท�หาได$ง�าย

ข์องจ-าล่อง ห��น จ-าล่อง ข์นาดเท�า ย�อสื่�วิน หร�อ

ข์ยายข์องจร�ง

ข อด$

• ต$องอาศ�ยควิามช้-านาญในการผล่�ตสื่�วินมากจะราคาแพง• ปกต�เหมาะสื่-าหร�บ่การแสื่ดงต�อกล่��มย�อย• ถ่$าท-าได$ไม�เหม�อนข์องจร�งท�ก

ประการ บ่างคร�,งอาจท-าให$เก�ดควิามเข์$าใจผ�ดได$

ข อจ7าก�ด

ข์องจ-าล่อง ห��น จ-าล่อง ข์นาดเท�า ย�อสื่�วิน หร�อ

ข์ยายข์องจร�ง

- ช้�วิยในการช้,ให$เห*นควิามสื่�มพ�นธิ ระหวิ�างเน�,อหา- ช้�วิยแสื่ดงล่-าด�บ่ข์�,นตอนข์องเน�,อหา- สื่ามารถ่จ�ดหาได$ง�ายจากสื่��งพ�มพ ต�างๆ- ผล่�ตได$ง�ายแล่ะสื่ามารถ่ผล่�ตได$จ-านวินมาก- เก*บ่ร�กษาได$ง�ายด$วิยวิ�ธิผน8กภาพ

วิ�สื่ด�กราฟิ3ก เช้�น แผนภ#ม� แผนภาพ กราฟิ การ ต#น

ภาพถ่�าย ภาพวิาด ฯล่ฯ

ข อด$

- เหมาะสื่-าหร�บ่การเรยนในกล่��มเล่*ก- งานกราฟิ3กท�มค�ณ์ภาพด จ-าเป&นต$องใช้$ช้�างเทคน�คท�มควิามช้-านาญในการผล่�ต- การใช้$ภาพบ่างประเภท เช้�นภาพต�ดสื่�วิน (sectional drawings) หร�อภาพการ ต#นอาจไม�ช้�วิยให$กล่��มเปAาหมายเก�ดควิามเข์$าใจดข์8,นเพราะไม�สื่ามารถ่สื่�มพ�นธิ ก�บ่ข์องจร�งได$

วิ�สื่ด�กราฟิ3ก เช้�น แผนภ#ม� แผนภาพ กราฟิ การ ต#น

ภาพถ่�าย ภาพวิาด ฯล่ฯ

ข อจ7าก�ด

• ผ#$เรยนสื่ามารถ่สื่�งเกตการณ์ แล่ะมสื่�วินร�วิมได$ด$วิยตนเอง• เป3ดโอกาสื่ให$ผ#$เรยนร�วิมท-างานเป&นกล่��มแล่ะสื่ร$างสื่รรค ควิามร�บ่ผ�ดช้อบ่ร�วิมก�น•สื่ามารถ่จ#งใจเป&นรายบ่�คคล่ได$ด

การจ�ดท�ศนศ8กษานอกสื่ถ่านท�

ข อด$

- ต$องใช้$เวิล่าแล่ะค�าใช้$จ�ายในการเด�นทาง- จ�ดเฉพาะผ#$เรยนกล่��มย�อย- ต$องเตรยมการแล่ะวิางแผนโดยล่ะเอยดรอบ่คอบ่

การจ�ดท�ศนศ8กษานอกสื่ถ่านท�

ข์$อจ-าก�ด

• ด8งด#ดควิามสื่นใจให$สื่น�กในก�จกรรมการเรยน• มควิามแปล่กใหม�แตกต�างไปจากการเรยนปกต�• สื่ร$างบ่รรยากาศให$ร#$สื่8กพอใจแล่ะผ�อนคล่ายแก�ผ#$เรยน• ด8งควิามสื่นใจในงานท�ต$องท-าซี-,าๆก�นได$ดกวิ�าการเรยนด$วิยการฝึCกฝึนธิรรมดา

เกมข อด$

• ก�จกรรมท�มการแข์�งข์�นจะใช้$ไม�ได$ผล่ก�บ่ผ#$เรยนท�ไม�มควิามช้-านาญหร�อไม�ช้อบ่การแข์�งข์�น•- เก�ดควิามไข์วิ$เข์วิได$ง�าย จ8งต$องอธิ�บ่ายกฎเกณ์ฑ์ แล่ะวิ�ธิการเล่�นอย�างถ่#กต$อง•- ต$องระวิ�งในการเล่�อกเกมท�มการออกแบ่บ่ให$ตรงก�บ่ท�กษะในการเรยน

ข์$อจ-าก�ด เกม

- มการฝึCกปฏ�บ่�ต�ท�กษะในโล่กข์องจร�งภายใต$สื่ภาวิะท�คล่$ายคล่8งก�บ่ช้วิ�ตจร�ง- สื่ามารถ่ฝึCกปฏ�บ่�ต�ก�จกรรมท�เสื่�ยงอ�นตรายได$โดยไม�เสื่�ยงอ�นตรายได$โดยไม�เสื่�ยงก�บ่การบ่าดเจ*บ่หร�อเสื่ยช้วิ�ต- การจ-าล่องมแต�เฉพาะล่�กษณ์ะสื่-าค�ญข์องสื่ถ่านการณ์ โดยล่ะท�,งรายล่ะเอยดต�างๆเพ��อใช้$ได$อย�างสื่ะดวิกไม�ย��งยากแก�ควิามเข์$าใจ

การจ-าล่อง(simulation)

เช้�น บ่ทบ่าทสื่มม�ต�เคร��องจ-าล่อง

ข อด$

- ผ#$เรยนต$องใช้$เวิล่ามากในสื่ถ่านการณ์ ข์องป=ญหาแล่ะทดล่องด$วิยวิ�ธิการต�างๆ- การให$เรยนในสื่ภาวิะจ-าล่องท�ง�ายกวิ�าควิามเป&นจร�งอาจท-าให$เก�ดควิามเข์$าใจผ�ดได$ถ่$าต$องเผช้�ญก�บ่สื่ถ่านการณ์ ในช้วิ�ตจร�งท�ไม�ง�ายดายเหม�อนท�เคยปฏ�บ่�ต�มา

การจ-าล่อง(simulation)

เช้�น บ่ทบ่าทสื่มม�ต�เคร��องจ-าล่อง

ข อจ7าก�ด

การจ�ดน�ทรรศการ• เป&นการให$การศ8กษาเพ��อการเรยนร#$ด$วิยตนเองโดยไม�ต$องมคร#บ่รรยาย• เร$าให$เก�ดควิามสื่นใจใฝึFร#$ ในเร��องราวิท�เสื่นอ• ช้�วิยให$ผ#$เรยนเก�ดควิามค�ดสื่ร$างสื่รรค ในการจ�ดสื่��อประกอบ่เน�,อหาบ่ทเรยนท�จะน-าเสื่นอ• เสื่ร�มสื่ร$างควิามร�บ่ผ�ดช้อบ่ข์องแต�ล่ะบ่�คคล่แล่ะสื่ร$างควิามสื่าม�คคในกล่��ม

ข อด$

- สื่ถ่านท�จ�ดอาจไม�เหมาะสื่มท-าให$ไม�มผ#$ช้มมากเท�าท�ควิร- อาจมงบ่ประมาณ์ไม�เพยงพอท-าให$ไม�สื่ามารถ่จ�ดหาสื่��อได$ตามต$องการ- หากข์าดการประช้าสื่�มพ�นธิ ท�จ#งใจจะท-าให$มผ#$ช้มน$อยสื่�งผล่ให$การจ�ดไม�ประสื่บ่ผล่ตามท�ต�,งจ�ดม��งหมายไวิ$ 

ข อจ7าก�ด การจ�ด

น�ทรรศการ

- การน-าเสื่นอการปฏ�บ่�ต�แล่ะกรรมวิ�ธิให$เห*นอย�างเป&นข์�,นตอนได$ช้�ดเจน- ใช้$สื่อนท�กษะได$เป&นอย�างด- สื่ร$างประสื่บ่การณ์ ให$ผ#$เรยนมการร�บ่ร#$ร�วิมก�น- กระต�$นให$มการซี�กถ่ามแล่ะปฏ�บ่�ต�ตามข์�,นตอนได$

การสื่าธิ�ตข อด$

- ผ#$สื่อนต$องมท�กษะควิามช้-านาญในวิ�ธิการสื่าธิ�ตเป&นอย�างดจ8งจะสื่ามารถ่ด-าเน�นการได$อย�างราบ่ร��น- อาจเสื่ยค�าใช้$จ�ายสื่#ง- อาจไม�สื่ามารถ่หาสื่ถ่านท�ท�เหมาะสื่มในการสื่าธิ�ตได$

ข อจ7าก�ด การสื่าธิ�ต

- ผ#$เรยนสื่ามารถ่เรยนตามควิามสื่ามารถ่ข์องตน- ผ#$เรยนจะต$องมสื่�วินร�วิมอย�างกระฉ�บ่กระเฉงในการเรยนแล่ะได$ร�บ่ผล่ปAอนกล่�บ่ท�นท- ให$ร#ปแบ่บ่การเรยนร#$ท�เช้��อถ่�อได$- ให$ประสื่�ทธิ�ผล่สื่#งกวิ�าการสื่อนแบ่บ่ธิรรมดา

การสื่อนแบ่บ่โปรแกรม

ข อด$

การสื่อนแบ่บ่โปรแกรม- ต$องการออกแบ่บ่การเรยนท�ดโดยผ#$เช้�ยวิช้าญจ8งจะท-าให$การเรยนมประสื่�ทธิ�ภาพสื่#งสื่�ดได$- การเรยนในบ่ทเรยนเดยวิซี-,าๆก�นอาจท-าให$เก�ดควิามเบ่��อหน�ายในการเรยนได$- เป&นล่�กษณ์ะการสื่อนรายบ่�คคล่จ8งอาจท-าให$ผ#$เรยนข์าดปฏ�สื่�มพ�นธิ ทางสื่�งคม

ข อจ7าก�ด

สื่��อการเรยนการสื่อนประเภทใช้$เคร��องฉายวิ�สื่ด�

แล่ะอ�ปกรณ์ ประเภทเสื่นอภาพน��ง

- สื่ามารถ่ใช้$ได$ในท�มแสื่งสื่วิ�าง- เหมาะสื่-าหร�บ่ผ#$เรยนกล่��มใหญ�- ผ#$สื่อนห�นหน$าเข์$าหาผ#$เรยนได$- ผ#$สื่อนสื่ามารถ่เตรยมแผ�นโปร�งใสื่ไวิ$ใช้$ล่�วิง

หน$า หร�อสื่ามารถ่เข์ยนล่งไปพร$อมท-าการบ่รรยายเพ��อเสื่ร�มสื่ร$างควิามเข์$าใจ- แผ�นโปร�งใสื่บ่างประเภทสื่ามารถ่แสื่ดงให$การเคล่��อนไหวิได$บ่$าง

แผ�นโปร�งใสื่แล่ะเคร��องฉายภาพข์$าม

ศรษะ

ข อด$

- ถ่$าจะผล่�ตแผ�นโปร�งใสื่มล่�กษณ์ะพ�เศษจะต$องล่งท�นสื่#ง- ผ#$เรยนไม�มบ่ทบ่าทร�วิมในการใช้$อ�ปกรณ์

ข อจ7าก�ด

แผ�นโปร�งใสื่แล่ะเคร��องฉายภาพข์$าม

ศรษะ

สื่ไล่ด แล่ะเคร��องฉายสื่ไล่ด - เหมาะสื่-าหร�บ่ผ#$เรยนกล่��มใหญ�แล่ะกล่��มเล่*ก

- ผล่�ตง�ายแล่ะท-าสื่-าเนาได$ง�ายเช้�นก�น- สื่ามารถ่เปล่�ยนร#ปในการสื่อนได$ตามควิามต$องการ- สื่ามารถ่ปร�บ่เปล่�ยนร#ปได$ตามควิามต$องการข์องเน�,อเร��อง- ใช้$สื่ะดวิก เก*บ่ร�กษาง�าย- ใช้$ประกอบ่ก�บ่เคร��องบ่�นท8กเสื่ยงในการผสื่มสื่�ญญาณ์เสื่ยงแล่ะภาพ- สื่ามารถ่ใช้$ได$ก�บ่เคร��องฉายท�ใช้$ไฟิฟิAาหร�อแบ่ตเตอร�

ข อด$

• ต$องฉายในห$องม�ดพอสื่มควิร ยกเวิ$นจะมจอ Daylight

Screen• การถ่�ายท-าช้�ดสื่ไล่ด ท�ดต$องมการ

วิางแผนท-าบ่ทสื่คร�ปต การถ่�ายท-าแล่ะการจ�ดภาพเป&นช้�ด

ข อจ7าก�ด สื่ไล่ด แล่ะเคร��องฉาย

สื่ไล่ด

วิ�สื่ด�ท8บ่แสื่งแล่ะเคร��องฉายภาพท8บ่

แสื่ง- สื่ามารถ่ข์ยายภาพถ่�าย ภาพเข์ยนหร�อวิ�สื่ด�ท8บ่แสื่งให$เป&นภาพท�มองด#มข์นาดใหญ�ได$- ใช้$เป&นกล่$องโทรท�ศน วิงจรป3ดเพ��อเสื่นอภาพเคล่��อนไหวิข์องวิ�ตถ่�แล่ะการสื่าธิ�ตภายในห$องเรยนได$- ให$ภาพท�ช้�ดเจน สื่ามารถ่ข์ยายภาพแล่ะข์$อควิามจากสื่��งพ�มพ ให$อ�านได$อย�างท��วิถ่8ง- สื่ามารถ่ใช้$กล่$องต�วิรองท�ฐ์านเคร��องเป&นกล่$องวิด�ท�ศน ท�ได$

ข อด$

- ต$องใช้$เคร��องในห$องท�ม�ดสื่น�ทจ8งจะเห*นภาพข์ยายได$ช้�ดเจน- เคร��องฉายภาพท8บ่แสื่งร��นเก�ามข์นาดใหญ�ท-าให$ข์นย$ายล่-าบ่าก- ต$องมควิามระวิ�งในการต�ดต�,งแล่ะการเก*บ่เคร��องอย�างด

ข อจ7าก�ด

วิ�สื่ด�ท8บ่แสื่งแล่ะเคร��องฉายภาพท8บ่

แสื่ง

เคร��องวิดโอโปรเจกเตอร (video projector) หร�อเคร��องแอล่ซีด

(crystal display)

- ใช้$ก�บ่อ�ปกรณ์ ได$หล่ายประเภท- สื่ามารถ่เสื่นอภาพข์นาดใหญ�จาก

อ�ปกรณ์ ต�างๆ เพ��อให$เห*นภาพได$ อย�างท��วิถ่8ง โดยเฉพาะอย�างย��งการ

เรยนการสื่อนด$วิยคอมพ�วิเตอร

ข อด$

• ถ่$าต$องการเสื่นอภาพคมช้�ดมากๆจะต$องใช้$เคร��องท�มราคาสื่#ง• ต$องมควิามร#$ในการต�อสื่ายเข์$าก�บ่เคร��องให$ถ่#กต$อง• ต$องระวิ�งในการใช้$งานแล่ะการป3ด/เป3ดเพ��อถ่นอมหล่อดฉาย

ข อจ7าก�ด

เคร��องวิดโอโปรเจกเตอร (video projector) หร�อเคร��องแอล่ซีด

(crystal display)

สื่��อประสื่มเช้�งโต$ตอบ่

(Interactive Multimedia)

คอมพ�วิเตอร - ใช้$งานได$หล่ายประเภท เช้�น

ค-านวิณ์ จ�ดเก*บ่ฐ์านข์$อม#ล่ งาน กราฟิ3ก จ�ดหน$าสื่��งพ�มพ ฯล่ฯ

- ใช้$แก$ป=ญหาต�างๆท�ซี�บ่ซี$อน- เสื่นอข์$อม#ล่ได$หล่ายประเภท- มการโต$ตอบ่ก�บ่ผ#$เรยน

ข อด$

คอมพ�วิเตอร - สื่ามารถ่บ่�นท8กข์$อม#ล่เก*บ่ไวิ$ในหน�วิยควิาม

จ-าอ��น เช้�น แผ�นซีด- ใช้$ร�วิมก�บ่โมเด*มหร�อแบ่บ่ไร$สื่ายเพ��อใช้$บ่นอ�นเตอร เน*ตเพ��อการสื่��อสื่ารข์$อม#ล่ก�บ่ฐ์านข์$อม#ล่อ��นๆได$ท��วิโล่ก- ใช้$เป&นเคร��องม�อสื่��อสื่ารได$ เช้�น การร�บ่สื่�ง

เมล่ การประช้�มทางไกล่ ฯล่ฯ- เคร��องกระเปGาห�,วิแล่ะแบ่บ่ม�อถ่�อมข์นาดเล่*กเหมาะแก�การพกพาไปใช้$ในท�ต�างๆได$

ข อด$

- เคร��องท�มสื่มรรถ่นะการใช้$งานสื่#งจะมราคาสื่#งพอสื่มควิร- ต$องมการบ่-าร�งร�กษาตามระยะเวิล่า- ต$องใช้$ก�บ่โปรแกรมซีอฟิต แวิร ประเภท

ต�างๆ จ8งจะใช้$งานได$- มการเปล่�ยนแปล่งด$านอ�ปกรณ์ เช้�นควิามเร*วิต�างๆจนท-าให$เคร��องท�มอย#�ล่$าสื่ม�ยได$เร*วิ 

ข อจ7าก�ด คอมพ�วิเตอร

บ่ทเรยนคอมพ�วิเตอร ช้�วิยสื่อน (ซีเอไอ) (computer-assisted instruction : CAI)

- ผ#$เรยนสื่ามารถ่มปฏ�สื่�มพ�นธิ โต$ตอบ่ก�บ่บ่ทเรยนได$- สื่ามารถ่ให$ผล่ปAอนกล่�บ่ได$ในท�นท- มร#ปแบ่บ่บ่ทเรยนให$เล่�อกใช้$มากมาย เช้�น การ

สื่อน ทบ่ทวิน เกม การจ-าล่อง- เสื่นอบ่ทเรยนได$ท�,งล่�กษณ์ะต�วิอ�กษรภาพ แล่ะเสื่ยง- ผ#$เรยนสื่ามารถ่ทบ่ทวินเน�,อหา บ่ทเรยนแล่ะท-าก�จกรรมได$ตามควิามสื่ามารถ่ข์องตนในล่�กษณ์ะการศ8กษารายบ่�คคล่

ข อด$

• ต$องอาศ�ยผ#$เช้�ยวิช้าญในการเข์ยนโปรแกรมบ่ทเรยน• โปรแกรมซีอฟิต แวิร บ่าง

ประเภทมราคาสื่#งพอควิร  

ข อจ7าก�ด

บ่ทเรยนคอมพ�วิเตอร ช้�วิยสื่อน (ซีเอไอ) (computer-assisted instruction : CAI)

ร#ปแบ่บ่แล่ะวิ�ธิการการใช้$เทคโนโล่ย

ในการเรยนการสื่อน

สื่��อหล่ายม�ต�(hypermedia)

- สื่ามารถ่อ�านเน�,อหาในตอนใดท�ต$องการได$โดยไม�ต$องเรยงตามล่-าด�บ่เช้��อมโยงข์$อม#ล่ได$สื่ะดวิก- เน�,อหาบ่ทเรยนมท�,งภาพกราฟิ3ก ภาพ

วิดท�ศน เสื่ยงพ#ด เสื่ยงดนตร- ผ#$เรยนสื่ามารถ่โต$ตอบ่ก�บ่บ่ทเรยนแล่ะได$ร�บ่ผล่ปAอนกล่�บ่ท�นท 

ข อด$

- ต$องใช้$โปรแกรมซีอฟิต แวิร ท�มค�ณ์ภาพสื่#งในการผล่�ตบ่ทเรยน- ต$องอาศ�ยผ#$เช้�ยวิช้าญในการสื่ร$างบ่ทเรยน- ต$องใช้$ร�วิมก�บ่คอมพ�วิเตอร ค�ณ์ภาพสื่#ง- การผล่�ตบ่ทเรยนท�ดต$องใช้$อ�ปกรณ์ ร�วิม

หล่ายอย�าง เช้�น เคร��องเสื่ยง กล่$องด�จ�ท�ล่

ข อจ7าก�ด สื่��อหล่ายม�ต�

(hypermedia)

อ�นเทอร เน*ต (Internet)

- ค$นควิ$าข์$อม#ล่ได$ท��วิโล่ก- ต�ดตามข์�าวิสื่ารควิามร#$ได$อย�างรวิดเร*วิ- สื่นทนาก�บ่ผ#$ท�อย#�ห�างไกล่- ร�บ่สื่�งไปรษณ์ย ร#ปแบ่บ่ข์$อควิาม ภาพแล่ะเสื่ยงได$- ใช้$ในการเรยนการสื่อนได$มากมายหล่ายร#ป

แบ่บ่ เช้�นการสื่อนบ่นเวิ*บ่ทางไกล่

ข อด$

- ข์$อม#ล่ท�ได$อาจไม�ถ่#กต$องเพราะไม�มใครร�บ่รอง- ต$องมการศ8กษาใช้$งานเพ��อสื่�บ่ค$นข์$อม#ล่- ประช้าช้นไม�มควิามร#$ด$านไอท

ข อจ7าก�ดอ�นเทอร เน*ต

(Internet)

เคร์"#องม"ออ*ปกร์ณ� วิ�สด* วิ�ธ$การ์

ส"#อปร์ะเภทผ่ลผ่ล�ต(Product)

ส"#อปร์ะเภทกร์ะบวินการ์(Process)

ส"#อปร์ะเภทผ่สมผ่สาน