î ì ï es ed z s 7> e kweb.karabuk.edu.tr/muratyildirim/h10_isl203.pdf · ì õ x ì ô x î...

09.08.2017

1

KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

ISL203ENVANTER VE BİLANÇO

Doç.Dr. Murat [email protected]

10. HAFTA

Maliyet ve Gider Hesaplarının Envanter işlemleri

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi2

7 Maliyet Hesapları

• Maliyet, bir mal ve hizmetin elde edilmesi için yapılanvarlık tükenmeleridir.

• Maliyet kavramında yapılan fedakarlıklar başka birmamulün ortaya çıkması için yapılır ve işletme için bumamul satılıncaya kadar bir kıymet ifade eder.

• Maliyet hesapları mal ve hizmetlerin satışasunuluncaya kadar yapılan tüm işlemlerle ilgiliharcamaların kaydedildiği hesaplardır.




• Tekdüzen hesap planının 7’nci hesap sınıfını “Maliyet Hesap” sınıfı oluşturmaktadır.

• Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde maliyethesapları “mal ve hizmetlerin planlanan biçim ve niteliğegetirilmesi için yapılan giderlerin toplandığı ve maliyetunsurlarına dönüşerek izlendiği hesaplar” olarak belirtilmiştir.




• 7 sınıfında yer alan maliyet hesaplarına üretilen mal ve hizmetlerile ilgiliyapılangiderleryazılmaktadır.

• Burada toplanan giderlerin faydası tükenmiş olanlar gelirtablosuna, faydası tükenmemiş olanlar ise bilanço hesaplarınaaktarılırlar.

• Örneğin işçilik ve hammadde giderlerine katlanılarak mamulüretilmesi gibi giderler bir mamulü ifade ettikleri için bumamuller satılıncaya kadar işletme fayda sağlarlar. Bunlarınsatılıncayakadarbilançohesaplarınaalınmasıgerekir.

• Ancak geçmiş aya ait kira giderinin işletme için faydasıtükenmiştir.Bunundönemgideriolarakişlemgörmesigerekir.




• Maliyet hesapları farklı türdeki işletmelerin ihtiyaçlarınıkarşılamaküzere ikigrupaltındadüzenlenmiştir.– 7/ASeçeneğinde Maliyet Hesapları– 7/BSeçeneğinde MaliyetHesapları

• 7/A Grubunda maliyet hesapları fonksiyon esasına göre, 7/Bgrubundakihesaplarçeşitesasınagörebelirlenmiştir.

• Büyük işletmelerin 7/Agrubunda yer alan hesapları kullanmalarızorunludur. Küçük işletmeler ise isterlerse 7/B grubu hesaplarıkullanabilirler. Her iki grupta bulunan hesapların bir işletmetarafından aynı zamanda kullanılmaları mümkün değildir.İşletmeler kendilerine uygun olan seçeneği belirlerler ve bunuuygularlar.



09.08.2017

2




• 7/A grubu maliyet hesapları işletmenin 5 fonksiyonu esas alınarakbelirlenmiştir.


• Mamul üretim fonksiyonu ile ilgili olarak yapılan giderler birmamul veya hizmetin ortaya çıkarılması için harcandıklarındanfaydaları tükenmemiş sadece şekil değiştirmişlerdir. Bu nedenlemamul üretim fonksiyonu ile ilgili 710, 720 ve 730 nolu hesaplar151Üretim-YarıMamulhesabınaaktarılırlar.

• Diğer fonksiyonlarla ilgili giderler ise gelir tablosu hesaplarınadevredilirler.

• Maliyet hesaplarındaki giderler gerek bilanço ve gerekse gelirtablosu hesaplarına aktarılmasında yansıtma adı verilen aktarmahesapları kullanılır. Örneğin 730 Genel Üretim Giderlerihesabındaki tutarı aktarmak için 731 Genel Üretim GiderleriYansıtmaHesabıkullanılmaktadır.



Maliyet Hesaplarının Gelir Tablosu Hesaplarına Aktarılması



Maliyet Hesaplarıyla İlgili Önemli Tanımlar

• Gider Hesapları: dönem içinde yapılan ve tahakkukettirilen giderlerin izlendiği hesaplardır.

• Gider Yansıtma Hesapları: Bu hesaplar “FiiliMaliyetlerin” uygulandığı durumlarda gider hesaplarındatoplanan giderlerin tümünün “önceden saptanmış maliyetyöntemlerinin” kullanılması durumunda ise bunlara göresaptanan giderlerin ilgili hesaplara yansıtılmasını sağlamakamacıyla kullanılır.

• Fark Hesapları: Bu hesaplar, önceden saptanmış maliyetyöntemlerinin uygulanması halinde fiili ile öncedensaptanmış giderler arasındaki farkların kaydedildiğihesaplar olup, borç ya da alacak kalanı verebilirler.




• Örnek: Serdemir A.Ş.’nin dönem sonu maliyethesaplarının borç bakiyeleri aşağıdaki gibidir.– 750 Araştırma Geliştirme Giderleri 8.000 TL– 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri 20.000 TL– 770 Genel Yönetim Giderleri 60.000 TL– 780 Finansman Giderleri(Kısa Vadeli) 10.000 TL

• 7/A yöntemine göre tahakkuk eden gidereler dönemsonunda ilgili hesaplara şöyle yansıtılır:



31/12/201. Borç Alacak630 Araştırma Geliştirme Giderleri Hs.631 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hs.632 Genel Yönetim Giderleri Hs.660 Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri Hs.

8.00020.00060.00010.000

751 Araştırma Geliştirme Giderleri Yansıtma Hs. 761 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hs.771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hs.781 Finansman Giderleri Yansıtma Hs.

8.000

20.000

60.00010.000

12



Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

09.08.2017

3

31/12/201. Borç Alacak751 Araştırma Geliştirme Giderleri Yansıtma Hs. 761 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hs.771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hs.781 Finansman Giderleri Yansıtma Hs.

8.00020.00060.00010.000

750 Araştırma Geliştirme Giderleri Hs. 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hs.770 Genel Yönetim Giderleri Hs.780 Finansman Giderleri Hs.

8.00020.00060.00010.000

13




7/B Seçeneğine Göre Hesaplar• Ticaret işletmeleri isteyen küçük hizmet

işletmeleri ve isteyen küçük üretim işletmelerigiderlerin izlenmesinde bu seçeneği uygular.

• Bu uygulamada; giderler defter-i kebirdemaliyet dönemi boyunca çeşit esasına göreizlenir.

• Maliyet çıkarma dönemlerinde, söz konusugiderler gider dağıtım tablosu aracılığıylafonksiyonlarına dönüştürülerek ilgili gideryerlerine ve hizmet veya mamul maliyetlerineveya sonuç hesaplarına aktarılır.



7/B Seçeneğine Göre Hesaplar• 7/B seçeneğini uygulayan işletmeler 79. gruptaki

hesapları kullanır.– 790 İlk Madde ve Malzeme Giderleri– 791 İşçi Ücret ve Giderleri– 792 Memur Ücret ve Giderleri– 793 Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler– 794 Çeşitli Giderler– 795 Vergi Resim ve Harçlar– 796 Amortisman ve Tükenme Payları– 797 Finansman Giderleri– 798 Gider Çeşitleri Yansıtma

• Yukarıdaki hesaplara kaydedilen tutarların fonksiyonesasına dönüştürülebilmesi için bir gider dağıtımtablosunun düzenlenmesi gerekir.



7/B Seçeneğine Göre Hesaplar

• Örnek: Serdemir işletmesinin dönem içinde tahakkuk edenmaliyetleriaşağıdakigibidir.– 790İlkMadde veMalzemeGiderleri :50.000TL– 791İşçiÜcretveGiderleri :20.000TL– 793Dışarıdan SağlananFaydaveHizmetler :25.000TL– 794Çeşitli Giderler :15.000TL– 795Vergi veResim veHarçlar :3.000TL– 796AmortismanveTükenmePayları :8.000TL– 797FinansmanGiderleri :10.000TL– Dönem sonu bu giderlerin işletmenin fonksiyonlarına göre dağılımı şu

şekildedir: %10 Araştırma ve Geliştirme, % 40 Pazarlama Satış ve % 50 Genel Yönetim Giderleri,

Finansman giderlerinintamamıkısavadeliborçlanmagiderleridir.






Gider Çeşit/Fonksiyon ToplamGider

Genel Yönetim Giderleri

Pazarlama Satış

Dağıtım Giderleri

AraştırmaGeliştirme Giderleri

Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri

% 50 %40 %10



Pazarlama Satış




% 50 %40 %10790 İlk Madde ve Malzeme Giderleri 50.000 25.000 20.000 5.000



Pazarlama Satış





791 İşçi Ücret ve Giderleri 20.000 10.000 8.000 2.000



Pazarlama Satış





791 İşçi Ücret ve Giderleri 20.000 10.000 8.000 2.000793 Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler 25.000 12.500 10.000 2.500



Pazarlama Satış






794 Çeşitli Giderler 15.000 7.500 6.000 1.500



Pazarlama Satış






794 Çeşitli Giderler 15.000 7.500 6.000 1.500795 Vergi ve Resim ve Harçlar 3.000 1.500 1.200 300



Pazarlama Satış






794 Çeşitli Giderler 15.000 7.500 6.000 1.500795 Vergi ve Resim ve Harçlar 3.000 1.500 1.200 300796 Amortisman ve Tükenme Payları 8.000 4.000 3.200 800



Pazarlama Satış






794 Çeşitli Giderler 15.000 7.500 6.000 1.500795 Vergi ve Resim ve Harçlar 3.000 1.500 1.200 300796 Amortisman ve Tükenme Payları 8.000 4.000 3.200 800

797 Finansman Giderleri 10.000 10.000Toplam 131.000 60.500 48.400 12.100 10.000


Yansıtma hesabı yardımıyla gelir tablosuhesaplarına aktarılacak giderlerle ilgili yıl sonumuhasebe

18

31/12/201 Borç Alacak630 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hs.631 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hs.632 Genel Yönetim Giderleri Hs.660 Finansman Giderleri Hs.

12.10048.40060.50010.000

798 Gider Çeşitleri Yansıtma Hs. 131.000



09.08.2017

4


19

31/12/201 Borç Alacak798 Gider Çeşitleri Yansıtma Hs. 131.000

790 İlk Madde ve Malzeme Giderleri Hs.791 İşçi Ücret ve Giderleri Hs.793 Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler Hs.794 Çeşitli Giderler Hs.795 Vergi ve Resim ve Harçlar Hs. 796 Amortisman ve Tükenme Payları Hs.797 Finansman Giderleri

50.000 20.000 25.000 15.000 3.000 8.000 10.000




• Örnek: Serdemir işletmesinin dönem içinde tahakkuk edengiderleriaşağıdakigibidir.– 791İşçiÜcretveGiderleri :20.000TL– 793Dışarıdan SağlananFaydaveHizmetler :13.000TL– 794Çeşitli Giderler :25.000TL– 796AmortismanveTükenmePayları :10.000TL– 797FinansmanGiderleri :5.000TL

• Not: Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlerden 2.000 TL’si, ÇeşitliGiderlerden 6.000 TL’si Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderlerineait, Diğer giderler ise Genel Yönetim Giderlerine aittir. 7/Byöntemine göre tahakkuk eden gidereler dönem sonunda ilgilihesaplaraşöyleyansıtılır:




Yansıtma hesabı yardımıyla gelir tablosuhesaplarına aktarılacak giderlerle ilgili yıl sonumuhasebe

21

31/12/201 Borç Alacak631 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hs.632 Genel Yönetim Giderleri Hs.660 Finansman Giderleri Hs.

8.00060.0005.000

798 Gider Çeşitleri Yansıtma Hs. 73.000




22

31/12/201 Borç Alacak798 Gider Çeşitleri Yansıtma Hs. 73.000

791 İşçi Ücret ve Giderleri Hs.793 Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler Hs.794 Çeşitli Giderler Hs.796 Amortisman ve Tükenme Payları797 Finansman Giderleri Hs.

20.00013.00025.00010.0005.000

31/12/201 Borç Alacak690 Dönem Kar /Zarar Hs. 73.000

631 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hs.632 Genel Yönetim Giderleri Hs.660 Finansman Giderleri Hs.

8.00060.0005.000

Gider Hesaplarının Dönem Kar/Zarara Devri



Gelir Tablosu Hesapları

• Gelir tablosu, işletmenin belli bir dönemde eldeettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığıbütün maliyet ve giderleri ve bunlarınsonucunda işletmenin elde ettiği dönem net karıveya zararını gösteren bir tablodur.




• Gelir tablosu, hesaplarına sonuç hesapları dadenilmektedir.

• Bu hesaplar, işletmenin sermayesinde meydanagelen artış, başka bir ifadeyle gelirleri vesermayedeki azalışları bir başka ifadeylegiderleri gösterir.

• Bu bakımdan gelir tablosu hesapları gider vegelir hesapları olarak ikiye ayrılmaktadır.



09.08.2017

5


• Tekdüzen hesap planında 6. Gelir Tablosu Hesapsınıfında yer alan hesaplar, kimi zaman dönem içindedirekt olarak çalışırlar(600 Yurtiçi Satışlar, 621 SatılanTicari Mallar Maliyeti, 642 Faiz Gelirleri, 646 KambiyoKarları, vb.).

• Kimi zaman da 7 Maliye Hesap sınıfı olan ve maliyetoluşumunun izlendiği hesaplardan aktarılan tutarlarile işlem görürler. Örneğin 770 Genel YönetimGiderlerinin dönem sonunda 632 Genel YönetimGiderleri hesabına aktarılması gibi.




• Sonuç itibariyle 6. Hesap sınıfında toplanan tümhesaplar, önce dönem sonunda gelir ve giderlerin topluolarak aktarıldığı 690 Dönem Karı veya ZararıHesabına sonrada bu hesaptan 590 Dönem Net Karıveya 591 Dönem Net Zararı Hesaplarına aktarılarakbilançoya yansıtılır.

• Böylece gelir tablosu hesapları yalnızca dönem içindeaçılır ve dönem sonunda kapatılarak ertesi dönemeherhangi bir tutar devretmez.




• Dönem sonunda gelir ve gider hesaplarının envanterişlemleri yapılırken bunların gerçekleşip gerçekleşmedikleri,cari dönemde ne kadarının gerçekleştiği, kanuni olarakindirilemeyecek olan giderleri olup olmadığı, vergiye tabiolmayan gelirlerin, istisna, indirim veya muafiyet konusuolan gelirlerin olupolmadığı saptanır.

• Tahakkuk eden vergiden düşülmesi gereken daha öncedenödenmiş tevkifatların ne kadar olduğu tespit edilir. Yapılanyardım ve bağışların gider nitelikleri araştırılır.




• Dönem içinde tüketildiği halde, dönem sonunda kadarhesaplara kaydedilmeyen, faturası gelmemiş giderlersaptanarakilgili gider tahakkuklarının yapılması gerekir.

• Aralık ayı sonuna kadar kullanılan su, elektrik ve telefongiderlerinin faturaları gelmemiş ise yada fatura tarihlerisonraki aylara ait ise dönem sonu itibariyle karşılık ayrılır.Benzer şekilde, gelecek dönemlere ilişkin olduğu bilinengelirler de dikkate alınarakkayıt düzeltmesi yapılmalıdır.




• Gelir tablosunda yer alan hesap grupları aşağıdagösterilmiştir.– 60 BRÜT SATIŞLAR– 61 SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)– 62 SATIŞLARIN MALİYETİ (-)– 63 FAALİYET GİDERLERİ– 64 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KARLAR– 65 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE

ZARARLAR (-)– 66 FİNANSMAN GİDERLERİ (-)– 67 OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR– 68 OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)– 69 DÖNEM NET KARI VE ZARARI



Gider Hesaplarının Envanteri

• Gelir elde etmek yada faaliyetleri sürdürmekiçin ortaya çıkan varlık tükenmelerine giderdenir.

• Gider hesapları da tüm hesaplar gibi envanter vedeğerlemeye tabi tutulur.

• Gider hesaplarının envanteri, vergi kanunları,muhasebedeki dönemsellik kavramı gereği vedönem ayrımı açısından ayrı ayrı ele alınacaktır.



09.08.2017

6

Gider Hesaplarının Envanteri

• Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar VergisiKanunu'na göre matrahın tespitinde dikkatealınacak olan giderlere indirilecek giderler ya dakanunen kabul edilen giderler denir.

• Matrahın tespitinde dikkate alınmayacak olangiderlere ise indirilmeyecek giderler ya dakanunen kabul edilmeyen giderler denir.



Kanunen Kabul Edilen Giderleri Özellikleri

a) Kazançtan indirilecek giderler bir yada birkaç iktisadi kıymetdeğil, işletmenintümünüilgilendirengenelnitelikteolmalıdır.

b) Yapılan giderlerin gider kaydedilmesi için bedelinin peşinödenmesigerekmez;tahakkuketmesiyeterlidir.

c) Ticari kazançtan giderlerin indirilebilmesi için Vergi UsulKanun’unda belirtilen belgelerle belgelendirilmesizorunludur(VUK md.227). Ancak “örf ve adete” göre yapıldığızaman belge alınması alışık olmayanlarla, belge sağlanmasınaimkanbulunmayangiderleriçinbelgearanmaz(VUKmd.228).

d) Yapılangiderler,yapıldığıdöneminticarikazancındanindirilir.e) İndirim konusu yapılacak giderler işlemenin konusu ve işletme

faaliyetleriileilgiliolmalıdır.KBUZEM

Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

32

Kanunen Kabul Edilen Giderler

• Gelir vergisi kanununun 40. Maddesinde gelirlerden indirilecek(kanunenkabuledilen)giderlerşuşekildesıralanmıştır.

a) Ticari kazancın elde edilmesi ve devam ettirilmesi içinyapılan genel giderler(ücret, kira, aydınlatma, yakacak,su kırtasiye, onarım, reklam ve faiz komisyon gibi vb.)

b) Hizmetli ve işçilerin iş yerinde yada iş yerinineklentilerinde yiyecek, içecek ve barınma giderleri,tedavi ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatlarıile 27. Maddede yazılı giyim giderleri,

c) İşle ilgili olmak şartıyla sözleşmeye ya da ilama yadakanun emrine dayanarak ödenen zarar, ziyan vetazminatlar,




d) İşle ilgili ve yapılan işin önemi ve genişliğiyle uyumluseyahat ve ikamet giderleri(seyahat amacınıngerektirdiği süreye bağlı olmak şartıyla)

e) İşletme ile ilgili olmak şartıyla; bina, arazi, istihlak,damga ve belediye vergileri, harçları ve kayıt için alınanparalar gibi ayni vergi, resim ve harçlar,

f) Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılanamortismanlar,




g) İşverenlerce, Sendikalar Kanunu hükmüne göresendikalara ödenen aidatlar (şu kadar ki, ödenenaidatın bir aylık tutarı, işyerinde işçilere ödenen çıplakücretin bir günlük toplamını aşamaz),

h) Her türlü alkol ve alkollü içkiler ile tütün ve tütünmamullerine ait ilan ve reklam giderlerinin % 100’ü,

i) Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetindebulanan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığı'ncabelirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda,temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyetbedelidir.



Kurumlar Vergisi Kanuna Göre İndirilecek Giderler

Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 8. maddesinde gelirlerden indirilecek giderler şu şekildesıralanmıştır.a) Menkulkıymetihraçgiderleri,b) Kuruluşveörgütlenmegiderleri,c) GenelKurultoplantılarıiçinyapılangiderlerilebirleşme,fesihvetasfiyegiderleri,d) Sigorta ve reasürans şirketlerinde bilanço gününde hükmü devam eden sigorta

sözleşmelerine ait olan teknik karşılıklar (muallak hasar ve tazminat karşılıkları,kazanılmamış prim karşılıkları, hayat sigortalarında matematik karşılıklar, deprem hasarkarşılıkları),

e) Sermayesipaylarabölünmüşkomanditşirketlerdekomanditeortağınkarpayı,f) Genel bütçeye dahil dairelere, katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine ve belediyeler ile

köylere, kamu menfaatlerine yararlı derneklere ve Türk Medeni Kanunu'na göre kurulanvakıflaramakbuzkarşılığındayapılanbağışveyardımlar,



09.08.2017

7

Kurumlar Vergisi Kanuna Göre İndirilecek Giderler

Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 8. maddesinde gelirlerden indirilecek giderler şu şekildesıralanmıştır.g) Beşyıldanfazlanakledilmemekşartıylageçmişyıllarınbeyannamelerindeyeralanzararlar,h) Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi

arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamalarının % 40'ı oranında hesaplanacakaraştırmavegeliştirmeindirimi,

i) Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel iadeleri, belediyeler ve köyler, BakanlarKurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimselaraştırmavegeliştirmefaaliyetlerindebulunankurumvekuruluşlartarafındanyapılanveyakültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen ya da dest eklemesi uygun görülen ulusal veuluslar arası organizasyonların gerçekleşmesine ilişkin harcamalar ile makbuz karşılığıyapılanbağışveyardımların%100'ü,

j) Bakanlar Kurulunca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla Başbakanlık aracılığıylamakbuzkarşılığıyapılanaynivenakdibağışlarıntamamı



Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler

• Vergi kanunlarının kabul ettiği gider ölçüleri dışında birharcama yapıldığında bu harcama kanunen kabuledilmeyen(indirilmeyecek) gider olaraknitelendirilir.

• Kanunen kabul edilmeyen giderler diğer giderler gibi 690Dönem Karı ve Zararı Hesabına aktarılarak ticari karınbulunması sağlanır.

• Ancak, mali karın bulunmasında ticari kara eklenir. Çünkükanunen kabul edilmeyen giderler vergicilik yönündenişletmeden çekilmiş kıymet sayılmaktadır, Gelir VergisiKanunu ile Kurumlar Vergisi Kanunu kanunen kabuledilmeyen giderleri ayrıca belirtmiştir.




• Kurumlar vergisi matrahının tespitinde Gelir Vergisi Kanunun 41. Maddesindekanunenkabul edilmeyen giderler şuşekilde sıralanmıştır.

a) Teşebbüs sahibi ile eşinin ve çocuklarının işletmeden çektikleri paralar veya malolarak aldıkları sair değerler (mal olarak alınan değerler emsal bedeli iledeğerlenerek teşebbüs sahibinin çektikleri neeklenir),

b) Teşebbüs sahibinin kendisine, eşine, küçük çocuklarına işletmeden ödenenaylıklar,ücretler, ikramiyeler, komisyonlarvetazminatlar,

c) Teşebbüs sahibinin işletmeye koyduğu sermayeiçinyürütülenfaizler,d) Teşebbüs sahibinin eşinin ve küçük çocuklarının işletmede cari hesap veya diğer

şekillerdeki alacaklarıüzerindenyürütülecek faizler,e) Her türlü para cezaları ve vergi cezaları ile teşebbüs sahibinin suçlarından doğan

tazminatlar (sözleşmelerde ceza şartı olarak konulan tazminatlar, cezai mahiyettetazminatsayılmaz),




f) Kiralama yolu ile edinilen veya işletmede kayıtlı olan yat, kotra, tekne,sürat teknesi gibi motorlu deniz, uçak ve helikopter gibi havataşıtlarından işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olmayanlarıngiderleri ileamortismanları,

g) SosyalSigortaKurumuna fiilen ödenmeyen sigortaprimleri,h) Kanuni sınırları aşan bağış ve yardımlar ile kanuni gerekleri yerine tam

olarak getirilmeyen giderler,i) Basın Yoluyla işlenen fiillerin veya radyo ve televizyon yayınlarından

doğacak maddi ve manevizararlardan dolayı ödenen tazminatgiderleri,j) Teşebbüs sahibinin, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı

olarak belirlenmiş bedel yada fiyatlar üzerinden işlemlerdebulunmasıdır.




• Gelir Vergisi Kanunu'nun 41.maddesinde sayılmamasına karşın,bazı giderlerinkurum kazancındanindirilmesi mümkündeğildir,Kurum kazancından indirilmesi mümkün olmayan giderlerdenbirkısmıaşağıdakigibidir.

a) Çalınma, kaybolma, sahte para ve dolandırıcılık sebepleriyledoğanzararlar,

b) Vadeli çekler için hesaplanan reeskontlar ile mevcut borçsenetlerini reeskonta tutmayıp, buna karşın alacak senetlerinireeskontatabi tutankurumlarınhesapladıklarıreeskontlar,

c) Vefat ilanlarıkarşılığındaverilenmeblağlarve çelenkmasrafları




d) Birbaşkakişi veya kurum adınadüzenlenmiş belgelere istinadenyapılangiderler,

e) Maliyet olarak dikkate alınması gereken harcamaların doğrudangideryazılması,

f) Uğraş konuları ile ilgili dernek veya birliklere ödenen giderekatılmapayları,

g) İşletmede çalışan personelin ölümü durumunda ailesi veçocuklarınakanunizorunlulukolmaksızınverilenyardımlar,

h) Kanunen yasaklanmış faaliyetlerin yapılmasından kaynaklanangiderler (rüşvet, yasadışı örgütlere yapılan bağış ve yardımlarvb.),



09.08.2017

8


i) Sebebi bulunamayan sayım ve tesellüm noksanları,j) Vergi Usul Kanunu'nda düzenlenmemiş bulunan

karşılıklar,k) Dönemsellik kavramı gereği cari yıl haricindeki

geçmiş veya gelecek yıllara ait giderler,l) Siyasi partilere yapılan bağışlar.




• Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 11.maddesindegelirlerden indirilmeyecek (kanunen kabuledilmeyen) giderler şu şekilde sıralanmıştır:

a) Öz sermaye üzerinden ödenen veya hesaplananfaizler,

b) Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplananfaiz, kur farkları ve benzeri giderler,

c) Sermaye şirketlerince dağıtılan örtülü kazançlar,d) İhtiyat (yedek) akçeleri,




e) Darmükellefiyete tabi kurumların bazı kazançları,f) Hesaplanan kurumlar vergisi ile her türlü para ve vergi

cezaları,VUK hükümlerine ödenen gecikme faizlerig) Hesaplanan kurumlar vergisi ile her türlü para ve vergi

cezaları,VUK hükümlerine ödenen gecikme faizlerih) Menkul kıymetlerin itibari değerinin altında satılmasından

doğan zararlar ile ödenen komisyon vb. giderler,i) Her türlü alkol ve alkollü içkiler ile tütün ve tütün

mamullerine ait ilan ve reklam giderlerinin % 50’si




j) Kiralama yoluyla edinilen veya işletmede kayıtlı olan yat,kotra, tekne gibi motorlu deniz ve uçak, helikopter gibihava taşıtlarından işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgiliolmayanların giderleri ile amortismanları,

k) Basın yoluyla işlenen fiillerden veya radyo ve televizyonyayınlarından doğacak maddi ve manevi zararlardandolayı ödenen tazminatgiderleri.



Gider Hesaplarında Dönem Ayrımı

• İşletme giderlerinin bir kısmı cari döneme ait olduğuhalde bedeli ödenmemiş olabilir veya bedeli peşinödenen giderlerin bir kısmı gelecek dönemlere aitolabilir.

• İşletmeler bu giderlerini kaydetmek için “aktif geçicihesaplar ile pasif geçici hesaplar” kullanır.

• Giderler ile ilgili dönem ayırıcı hesaplar gidertahakkukları ve gelecek aylara yada yıllara aitgiderler hesabından oluşur.



180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı

• İşletme, içinde bulunduğu yılın izleyen ayları için birgideri peşin ödemişse, izleyen aylar için ödediği bututarı, 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabınınborcunda izler. (Dönemsellik kavramı gereği)

• Bu durum daha çok kira, sigorta gibi uzun vadeli yararsağlanacak peşin ödemelerde olmaktadır.



09.08.2017

9

180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı

• Cari dönemde peşin olarak ödenen giderler, ilgili olduklarıaylarda giderhesaplarına alınıncayakadar 180 Gelecek Aylara AitGiderlerhesabındabekletilir.

• Giderleri peşin ödenmiş izleyen aylar geldikçe, bu hesapalacaklandırılırken ilgili gider hesabı (Genel Yönetim GiderleriHesabı, Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı, AraştırmaGeliştirmeGiderleriHesabıgibi)borçlandırılır.

• Giderleri peşin ödenen izleyen aylar içinde, gelecek yıla sarkanaylar varsa, bu aylar 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabındaizlenir. Bu hesap yıl sonunda 180 Gelecek Aylara Ait GiderlerHesabınadevredilerekkapatılır.



280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı

• Gelecek dönemlere ait olup, cari dönemde peşin olaraködenen ve bir yıldan uzun bir süre sonra ilgili olduklarıgider hesaplarına kaydedilecek giderler bu hesaptaizlenir.

• 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı bir yıldan dahauzun dönemleri ayırmak için kullanılır. Bir yıl veyadaha uzun süre sonra gider kaydedilecekharcamalarda, gider kaydedilebilecekleri süre bir yılınaltına inenler 180 Gelecek Aylara Ait GiderlerHesabının borcuna alınırlar.



280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı

• Giderleri peşin ödenen izleyen aylar içinde, gelecek yılasarkan aylar varsa, bu aylar 280 Gelecek Yıllara AitGiderler Hesabında izlenir.

• Bu hesap yıl sonunda 180 Gelecek Aylara Ait GiderlerHesabına devredilerek kapatılır.



Gelecek Aylara ve Yıllara Ait Giderler

Serdemir işletmesi, 01.05.201. tarihinde bir işyerini 4aylığına kiralamıştır. Dört aylık kira bedeli olan 2.000 TLpeşin olarak ödenmiştir. Mali tablolarını aylık olaraktutmaktadır.

52

01.05.201. Borç Alacak770 Genel Yönetim Giderleri Hs.180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs.

5001.500

100 Kasa Hs. 2.000

Dört aylık kira bedelinin peşin ödenmesi




Serdemir işletmesi, 01.05.201. tarihinde kiraladığı işyerininhaziran kirasının zamanı gelmiştir.(Temmuz, Ağustosaylarında da aynı kayıt yapılacaktır.)

53

01.06.201. Borç Alacak770 Genel Yönetim Giderleri Hs. 500

180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs. 500

Haziran ayının kira bedelinin kaydedilmesi




Serdemir işletmesi, 01.06.201. tarihinde bir işyerini 2yıllığına kiralamıştır. İki yıllık kira bedeli olan 24.000 TLbankadan ödenmiştir.

54

01.06.201. Borç Alacak770 Genel Yönetim Giderleri Hs.180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs.280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs.

1.0006.00017.000

102 Bankalar Hs. 24.000

İki yıllık kira bedelinin peşin ödenmesi



09.08.2017

10


Serdemir işletmesi, 01.06.201. tarihinde kiraladığı işyerinintemmuz ayı kirasının zamanı gelmiştir.( Ağustos ve diğeraylarında da aynı kayıt yapılacaktır.)

55

01.07.201. Borç Alacak770 Genel Yönetim Giderleri Hs. 1.000

180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs. 1.000

Temmuz ayının kira bedelinin kaydedilmesi




31/12/201. tarihindeki gelecek yıllara ait kira giderihesabındaki gider tutarından vadesi 1 yılın altına düşenkısmın ilgili hesaba aktarma kaydı.

56

31.12.201. Borç Alacak180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs. 12.000

280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs. 12.000

Gelecek yıl giderlerinin aktarılması




İşletmede yapılan envanterde daha önce satın alınan vetamamı gider yazılan 2.000 TL tutarındaki kırtasiyemalzemesinin 600 TL’lik bölümünün henüz tüketilmediğinisaptamıştır. Bu bilgilere göre envanterde yapılması gerekenkaydı yapınız.

57

31.12.201. Borç Alacak180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs. 600

770 Genel Yönetim Giderleri Hs. 600

Gelecek yıl giderlerinin aktarılması

Tüketilmeyen kırtasiye giderleri



381 Gider Tahakkukları Hesabı

• Bilanço tarihi itibariyle gerçekleşmiş ancak alacaklısıtarafından henüz istenebilir durumda olmayangiderler, ilgili gider hesabının borcuna, ödemesi ileride(en çok bir yıl içinde) yapılacak olan tutar bu hesabınalacağına kaydedilir.




Serdemir işletmesi 01.07.201. tarihinde 4 aylığına aylığı3.000 TL olan bir iş makinesi kiralamıştır. Sözleşme gereğikira tutarı kira süresinin sonunda ödenecektir.

59

01.07.201. Borç Alacak730 Genel Üretim Gideri 3.000

381 Gider Tahakkukları Hs. 3.000

Giderin tahakkuk etmesi



Bu kayıt 8.,9.ve 10. Aylarda tekrarlanacak ve 10. Ayın sonunda 381 GiderTahakkukları Hesabı borçlandırılarak kapatılacaktır.



60







09.08.2017

11



61









62








10. Ayın sonunda 381 Gider Tahakkukları Hesabıborçlandırılarak kapatılacaktır

63

01.11.201. Borç Alacak381 Gider Tahakkukları Hs. 12.000

100 Kasa Hs. 3.000

Giderin ödenmesi



Kaynakça• Nalan AKDOĞAN, Orhan SEVİLENGÜL, Tek Düzen Muhasebe Sistemi

Uygulaması, Gazi Kitapevi, Ankara.• Orhan Sevilengül, Genel Muhasebe, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011.• Orhan Sevilengül, Çözümlü Muhasebe Problemleri, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011.• Abdullah Karakaya, Genel Muhasebe Ders Notları, Safranbolu, 2002.• Ahmet Vecdi CAN/ Sakarya Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Ders Notları • Nalan AKDOĞAN, Nejat TENKER, Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, Gazi

Kitapevi.• CEMALCILAR, Ö., "Muhasebenin amaçlarına Ulaşmada Muhasebenin Kuramsal

Yapısına Bağlılığın Gereği ve Önemi", Muhasebe ve Denetime Bakış, Ocak 2003.• 8 No’lu TMS- Maddi, Maddi Olmayan Duran Varlıklar ile Özel Tükenmeye Tabi

Varlıklar• IASC, International Accounting Standards Committee, International Accounting

Standards 1999, London, 1999.



Teşekkür Ederim

Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi

çalışmalar dilerim…



î ì ï es ed z s 7> e kweb.karabuk.edu.tr/muratyildirim/h10_isl203.pdf · ì õ x ì ô x î...

Documents