Η νόσος του Πάρκινσον

Για το μάθημα: Φυσ/πεία στην γηριατρική Τμήμα Φυσικοθεραπείας

Διδάσκουσα : κ.Α.ΠορφυριάδουΤου φοιτητή :Αθανασιάδη Δημήτρη

2011-2012

Ορισμός

• Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια αργά εξελισσόμενη ,νευροεκφυλιστική πάθηση η οποία σε πρώτο στάδιο επηρεάζει το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για την κίνηση.

• Εμφανίζεται συνήθως στην μέση ηλικία ,με μέσο όρο έναρξης τα 55-60 έτη.

• Καθώς η ασθένεια εξελίσσεται προσβάλει και άλλες περιοχές του εγκεφάλου. (Morris 1997)

Παθολογία

• Η ασθένεια προσβάλει τα νευρικά κύτταρα στα βασικά γάγγλια και στη μέλαινα ουσία ,της οποίας τα νευρικά κύτταρα παράγουν την ντοπαμίνη ,έναν νευροδιαβιβαστή απαραίτητο για τον έλεγχο και την εκτέλεση των κινήσεων του σώματος.(Mahyar et al 2005)

Συμπτώματα• Διαταραχές βάδισης και στάσης (Benatru

2008):

1.Ασταθές βάδισμα

2.Μειωμένη αιώρηση των άνω άκρων

3.Κυρτή στάση του κορμού (διπλό ς)

4.Πάγωμα βάδισης που παρουσιάζεται σε μικρούς στενούς χώρους ,διαδρόμους ή κατά την εκκίνηση της βάδισης.

Συμπτώματα• Κοινά κινητικά συμπτώματα:

1.Τρόμος ηρεμίας (συνοδεύετε συχνά από αλλαγές στην γραφή του ασθενούς και δυσκολίες στον χειρισμό μικρών αντικειμένων)

2.Βραδυκινησία

3.Δυσκαμψία ή ακαμψία μυών (που δεν οφείλετε σε απώλεια δύναμης των μυών αλλά σε απώλεια ελέγχου τους)

4.Αστάθεια στάσης που οδηγεί σε μειωμένη ισορροπία και πτώσεις.

Συμπτώματα

• Άλλα κινητικά συμπτώματα (Fujimoto 2009):

1.Κόπωση

2.Ανέκφραστο πρόσωπο με σπάνιο ανοιγοκλείσιμο των ματιών (δίκην μάσκας)

3.Μικρογραφία (μικρό στενάχωρο γράψιμο).

1.

Συμπτώματα

• Μη κινητικά συμπτώματα (Fujimoto 2009):

1.Διαταραχές ύπνου

2.Δυσκοιλιότητα

3.Επιτακτική ούρηση

4.Κατάθλιψη

Συμπτώματα στην κλινική πράξη

P6210098.lnk

P6210094.AVI

Στάδια της νόσου (Hoehn κ Yahr,1967)

Στάδιο 0: Κανένα εμφανές σύμπτωμα της νόσου του Πάρκινσον .Στάδιο 1: Εμφάνιση συμπτωμάτων μόνο στη μια πλευρά του

σώματος.Στάδιο 2: Εμφάνιση συμπτωμάτων και στις δύο πλευρές του

σώματος αλλά καμία διαταραχή στην ισορροπία και καμιά δυσκολία στη βάδιση .

Στάδιο 3: Εμφάνιση ήπιας και μέτρια βαρύτητας συμπτωμάτων και στις δύο πλευρές του σώματος κάποια διαταραχή στην ισορροπία και ελάχιστη δυσκολία στη βάδιση .Ο ασθενής είναι πλήρως ανεξάρτητος .

Στάδιο 4: Εμφάνιση σοβαρών συμπτωμάτων και στις δύο πλευρές του σώματος και μέτρια δυσκολία στη βάδιση .Ο ασθενής είναι ικανός να σταθεί και να βαδίσει χωρίς βοήθεια .

Στάδιο 5: Εμφάνιση συμπτωμάτων και στις δύο πλευρές του σώματος και ανικανότητα βάδισης .Ο ασθενής είναι καθηλωμένος στην αναπηρική καρέκλα και μπορεί να σηκωθεί μόνο με την βοήθεια των άλλων.

Ιατρική αντιμετώπιση

Καθ’ότι η νόσος του Parkinson χαρακτηρίζεται από ντοπαμινεργικό έλλειμμα, η βασική θεραπευτική αντιμετώπιση είναι αυτή της υποκατάστασης ,με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, της ντοπαμίνης, είτε δρώντας απ’ ευθείας στους υποδοχείς της ντοπαμίνης με ουσίες που μιμούνται την δράση της ,τους αγωνιστές ντοπαμίνης ,είτε εμποδίζοντας τον μεταβολισμό της ντοπαμίνης από τα ένζυμα ΜΑΟ και COMT (Uitti 2005).

Ιατρική αντιμετώπιση

• Η λεβοντόπα είναι το πλέον αποτελεσματικό φάρμακο για την θεραπεία της νόσου του Πάρκινσον (Lopane 2010).

• Στα πρώτα στάδια της διάγνωσης κρίνεται σκόπιμη η αξιολόγηση της κινητικότητας του ασθενή και η εξάντληση όλων των άλλων μεθόδων πριν προβούν στην χορήγηση αυτής (Morris 1998).

Ιατρική αντιμετώπιση

• Παρόλο που η θεραπείες αυτές είναι αποτελεσματικές, αντιμετωπίζουν μόνο ένα φάσμα της νόσου, τις κινητικές εκδηλώσεις. Δεν αναστρέφουν τον εξελισσόμενο νευροεκφυλισμό και με την πάροδο του χρόνου ,μειώνεται η αποτελεσματικότητά τους και οδηγούν σε σημαντικές παρενέργειες που ,σε μεγάλο βαθμό, φαίνεται να σχετίζεται με τον μη φυσιολογικό τρόπο χορήγησης της ντοπαμίνης (Lopane 2010).

Χειρουργική αντιμετώπιση

• Έχουν αναπτυχθεί χειρουργικές παρεμβάσεις, που μέσω θερμοπληξίας ή τοποθέτησης διεγέρτη σε συγκεκριμένα σημεία του κυκλώματος των βασικών γαγγλίων ,και ιδιαίτερα στην περιοχή του υποθαλάμιου πυρήνα ,αποσκοπούν στην επαναφορά της ισορροπίας στο σύστημα ,παρά την έλλειψη της ντοπαμίνης .Οι θεραπείες αυτές οδηγούν σε θεαματικά αποτελέσματα αλλά εφαρμόζονται μόνο σε περιστατικά με προχωρημένη νόσο του Πάρκινσον (Frieling 2007).

Εν τω βάθει διέγερση του εγκεφάλου

• Η τεχνική της εν τω βάθει διέγερσης του εγκεφάλου παρέχει ηλεκτρικούς παλμούς στις δομές του εγκεφάλου που ελέγχουν την κίνηση και τον έλεγχο των μυών. Η διέγερση αυτή παρέχεται σε γενικές γραμμές στις περιοχές του εγκεφάλου που είναι γνωστές ως υποθαλάμιος πυρήνας (STN) ή εσωτερικό της ωχράς σφαίρας(GPI) (Krammer 2010).

• Λόγω της ύπαρξης συγκεκριμένων κίνδυνων ,η χειρουργική επέμβαση συνήθως δεν χρησιμοποιήτε παρά μόνο όταν η λεβοντόπα δεν είναι πλέον σε θέση να ελέγξει σταθερά τα παρκινσονικά συμπτώματα (Kramer 2010).

Έρευνα: Η μείωση του φαινομένου του παγώματος σε ασθενείς με νόσο του

Πάρκινσον μέσω ρομποτικής εκμάθησης (Chang et al, 2010).

• 4 άτομα , μ.ο. ηλικίας 62 • Εξαρτημένη μβλ: Η επίδραση της συνεχιζόμενης

φυσικής παρέμβασης μέσω προπόνησης σε ρομπο-βοηθούμενο αισθητικοκινητικό διάδρομο βάδισης για μείωση επεισοδίων παγώματος και για βελτίωση της βάδισης.

• 10 συνεδρίες επί 5 εβδομάδες (2 την εβδομάδα).• Διάρκεια συνεδρίας :30΄• Ταχύτητα διαδρόμου : 1,5 km/h που μετέπειτα

αυξήθηκε σε εύρος από 2,2 εως 2,5 km/h.• Υπήρχε μια τάση αύξησης της ταχύτητας ανά

συνεδρία .

Έρευνα :Η μείωση του φαινομένου του παγώματος σε ασθενείς με νόσο του

Παρκινσον μέσω ρομποτικής εκμάθησης (Chang et al, 2010).

• Αποτελέσματα :Όλοι οι συμμετέχοντες έδειξαν μια μείωση στα φαινόμενα του παγώματος σύμφωνα και με δικές τους μαρτυρίες αλλά και μέσω κλινικών δοκιμασιών που γινόντουσαν μετά από κάθε συνεδρία .

Ακόμα ,παρατηρήθηκαν βελτιώσεις στην ταχύτητα βάδισης ,στο μήκος του διασκελισμού ,την ρυθμικότητα και τον συντονισμό.

Έρευνα :Η αποτελεσματικότητα της προπονητικής εξάσκησης στη βελτίωση της

κινητικής απόδοσης και της αισθητικοκινητικής διεγερσιμότητας σε ασθενείς με νόσο του

Πάρκινσον ( Fisher et al ,2008)• 30 άτομα• Σκοπός :Η αποτελεσματικότητα της υψηλής

έντασης άσκησης στην λειτουργική απόδοση των ασθενών σε σχέση με την άσκηση σε χαμηλή ένταση και την μηδενικής έντασης και να διευκρίνηση εάν η βελτίωση της απόδοσης συνοδεύεται από μεταβολές της αισθητικοκινητικής διεγερσιμότητας.

• Ομάδα1: Ομάδα υψηλής έντασης ασκήσεων Ομάδα2: Ομάδα χαμηλής έντασης ασκήσεων Ομάδα3: Ομάδα μηδενικής έντασης ασκήσεων.

Έρευνα :Η αποτελεσματικότητα της προπονητικής εξάσκησης στη βελτίωση της

κινητικής απόδοσης και της αισθητικοκινητικής διεγερσιμότητας σε ασθενείς με νόσο του

Πάρκινσον ( Fisher et al ,2008).• Αποτελέσματα: Παρατηρήθηκε μια μικρή

βελτίωση στο συνολικό και στο κινητικό UPDRS σε όλες τις ομάδες.

• Το γκρουπ υψηλής άσκησης παρουσίασε αύξηση της ταχύτητας βάδισης ,του μήκους βήματος και του διασκελισμού ,του εύρους του αστραγάλου και του ισχίου καθώς ακόμα και καλύτερη διανομή του βάρους στην δοκιμασία sit-to-stand.

• Οι βελτιώσεις αυτές δεν παρατηρήθηκαν τόσο έντονες στις ομάδες της χαμηλής και της μηδενικής άσκησης.

Έρευνα :Η αποτελεσματικότητα των εξωτερικών ρυθμικών ερεθισμάτων

( ακουστικών και οπτικών) στην βάδιση κατά την διάρκεια μιας λειτουργικής διαδικασίας

στο σπίτι σε ασθενείς με νόσο του Παρκινσον (Rochester et al ,2005)

• 30 άτομα• Σκοπός της έρευνας ήταν να εκτιμήσει (1) την

επιροή των εξωτερικών ερεθισμάτων στην βάδιση με ταυτόχρονη επιτέλεση άλλων λειτουργικών καθηκόντων και (2) την σχέση των κλινικών συμπτωμάτων με την παρεμβολή της άσκησης.

• 3 ομάδες 10 ατόμων ,6 φορές την ημέρα.• Κλίμακα μέτρησης : VAM ,UPDRS .

Έρευνα :Η αποτελεσματικότητα των εξωτερικών ρυθμικών ερεθισμάτων ( ακουστικών και οπτικών) στην βάδιση κατά την διάρκεια μιας λειτουργικής διαδικασίας στο σπίτι σε ασθενείς με νόσο του

Παρκινσον (Rochester et al ,2005)• Αποτελέσματα : Η χρησιμότητα των ακουστικών ερεθισμάτων

κατά την διάρκεια μια διπλής δοκιμασίας, συμπεριλαμβανομένης και της βάδισης ,μείωσε το φαινόμενο της παρεμβολής κατά την δοκιμασία.

• Σημαντικές αυξήσεις γίνανε όσον αφορά το μήκος βήματος σε ποσοστό 19%.

• Τα εξωτερικά ακουστικά ερεθίσματα μπορεί να είναι χρήσιμα στην μείωση της παρεμβολής και στην διατήρηση της εκτέλεσης της βάδισης κατά την διάρκεια πιο πολύπλοκων λειτουργικών δραστηριοτήτων .

• Κλινικά συμπτώματα ,όπως η κατάθλιψη ,η κόπωση μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα να επικεντρώσουν την προσοχή τους και μπορεί να αυξήσει την παρεμβολή της βάδισης κατά την εκτέλεση περίπλοκων δοκιμασιών , με μεταγενέστερες συνέπειες για λειτουργική βάδιση και ασφάλεια .

Έρευνα :Η αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης της ισορροπίας και της υψηλής έντασης αντίσταση σε ασθενείς με ιδιοπαθή νόσο του Πάρκινσον (Mark A. et al, 2003).

• 15 άτομα• Σκοπός της έρευνα ήταν να στοιχειοθετήσει τα

άμεσα και τα έμμεσα αποτελέσματα δύο προγραμμάτων εξάσκησης για ασθενείς με τη νόσο.

• Πρώτη ομάδα :Ομάδα συνδυασμού ( ισορροπία και αντοχή

• Δεύτερη ομάδα: Ομάδα ισορροπίας• Διάρκεια 10 εβδομάδες • Οι μετρήσεις για τις ομάδες έγιναν πρίν,

μετά ,κατά την διάρκεια αλλά και 4 εβδομάδες μετά.

Έρευνα :Η αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης της ισορροπίας και της υψηλής έντασης αντίσταση σε ασθενείς με ιδιοπαθή νόσο του Πάρκινσον (Mark A. et al, 2003).

• Αποτελέσματα: Αμφότεροι οι τύποι προπόνησης έδειξαν βελτιωμένη απόδοση στο SOT ( Sensory Orientation Test).

• Αυτό το αποτέλεσμα ήταν υψηλότερο στην ομάδα Α (συνδυασμένη).

• Η μυϊκή δύναμη αυξήθηκε οριακά στην ομάδα Β (ισορροπίας) ,ενώ ουσιαστική αύξησή της παρατηρήθηκε μόνο στην ομάδα Α ,κάτι που παρατηρήθηκε ακόμα και σε follow-up 4 εβδομάδων.

Συμπεράσματα

• Προτιμούμε συνδυασμένες δραστηριότητες στους ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον.

• Δίνοντας ακουστικά και απτικά ερεθίσματα διευκολύνουμε τις δοκιμασίες του ασθενή.

• Μέσω των ασκήσεων διατηρούμε ή και βελτιώνουμε το λειτουργικό επίπεδο του κάθε ασθενή ,καθώς η άσκηση αυξάνει την παραγωγή λεβοντόπας και άρα τα επίπεδα ντοπαμίνης στον οργανισμό.

• Εκπαίδευση των ασθενών με στρατηγικές για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων

Βιβλιογραφία • Baatile J et al,2000,The effect of exercise on perceived quality of life of

individuals with Parkinson’s dease.• Bagley S. et al, 1991 ,The effect of visual cues on the gait of independently

mobile Parkinson’s dease patients.• Benatru I, Vaugoyeau M, Azulay JP., 2008: Postural disorders in

Parkinson's disease. Neurophysiol Clin. 2008 Dec;38(6):459-65. Epub 2008 Aug 21.Review.PMID: 19026965.

• Braak H, Ghebremedhin E, Rub U, Bratzke H, Del Tredici K., 2004: Stages inthe development of Parkinson’s disease-related pathology. Cell Tissue Res 2004;318:121–134. [PubMed: 15338272].

• Ciccone CD., 1998: Free-radical toxicity and antioxidant medications in Parkinson's disease. Phys Ther. 1998;78:313-319.1

• Fujimoto Ken-ichi. Management of non-motor complications in Parkinsodisease. J Neurol (2009) 256 (Suppl 3):S299–S305

• Hoehn MM, Yahr MD., 1967: Parkinsonism: onset, progression, and mortality.Neurology. 1967;17:427– 442.

• Kramer DR, Halpern CH, Buonacore DL, McGill KR, Hurtig HI, Jaggi JL, Baltuch GH., 2010: Best surgical practices: a stepwise approach to the University of Pennsylvania deep brain stimulation protocol.

• Mahyar Etminan, Sudeep S Gill and Ali Samii, 2005: Intake of vitamin E, vitamin C, and carotenoids and the risk of Parkinson's disease: a metaanalysis.The Lancet Neurology, Volume 4, Issue 6, June 2005, Pages 362365.

Βιβλιογραφία Ερευνών • Reduction of freezing of gait in Parkinson's disease

by repetitive robot-assisted treadmill training: a pilot study, Chang VC, et al, 2010.

• The effect of exercise training in improving motor performance and corticomotor excitability in people with early Parkinson's disease ,Fisher BE et al, July 2008.

• The Effects of Balance Training and High-Intensity Resistance Training on Persons With Idiopathic Parkinson’s Disease, Mark A. et al, 2003.

• The Effect of External Rhythmic Cues (Auditory and Visual) on Walking During a Functional Task in Homes of People with Parkinson’s Disease, Lynn Rochester et al, 2005.

Τ Ε Λ Ο Σ

• Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας…