1. Ünite manyetizma -...

10. SınıfSoru Kitabı

2. Konu

Elektrik Enerjisi ve Elektriksel Güç

Test Çözümleri

Elektrik ve Manyetizma

1.Ünite

Jeneratör Motor

Test 1’in Çözümü

1.

SL M

K

V

+–

S anahtarı kapatıldığında akım anahtar üzerinden kısa devre yapar. Bu durumda K, L ve M lambaları söner. 2 lamba ışık vermeyi sürdürür.

Yanıt B dir.

2.

3

V

+–

Şekil II

2

V

+–

Şekil I

Yalnız 2 numaralı anahtar kapatıldığında devre Şekil I deki gibi, yalnız 3 numaraları anahtar kapa-tıldığında devre Şekil II deki gibi olur. Bu durumda dört lamba da ışık verir.

Yanıt D dir.

3.

4

3+

–

3 ve 4 numaralı anahtarlar kapatıldığında tüm lam-balar ışık verir.

Yanıt E dir.

4.

Şekil II

Şekil Iters bağlı

V V V

V

V

V

R1 = 4 Ω

i1

R2 = 6 Ω

+ –

+ –

+ –

+ –

+ – +–

i2

Şekil I de iki üreteç birbirine ters bağlı olduğundan devrenin toplam potansiyel farkı V dir. Lambanın gücü;

P = R

V

1

2

36 = V4

2

V = 12 volt

bulunur. Şekil II de toplam potansiyel farkı 2V = 24 volttur. Buradan i2 akım şiddeti;

i2 = 6

24 = 4 amper bulunur.

Yanıt C dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

32. Konu ELEKTRİK ENERJİSİ VE ELEKTRİKSEL GÜÇ

5.

+–

+–

A

R

R

V

V

1

2

r = 0

r = 0

Her iki anahtar açık iken devrenin toplam gerilimi V, devrenin eşdeğer direnci R dir. Bu durumda ana kol akımı;

i1 = R

V = i

olarak verilmiştir. 2 numaralı anahtar kapatıldığın-da üreteçler paralel bağlı olduğundan toplam gerilim yine V dir. 1 numaralı anahtar kapatıldığında eşde-

ğer direnç R2

olur. Bu durumda ana kol akımı;

i2 = R

V

2

= 2i bulunur.

Yanıt D dir.

6.

+ –

+ –

Ri

R

R

voltmetrenin gösterdiği değer

R2

Anahtar kapatıldığında devrenin eşdeğer direnci azalır. Bu durumda i akımı artar. Buna bağlı olarak da voltmetrenin gösterdiği değer artar.

Yanıt B dir.

7.

+ – + –

4 Ω4 Ω

Şekil I

V2V1 = 12 volt

i1 = 3 A

Anahtar açıkken devre Şekil I deki gibidir. Bu durum-da;

i1 = V V

4 4

1 2

+

+

3 · 8 = 12 + V2

V2 = 12 volt bulunur.

Şekil II

+ – + –

4 Ω4 Ω A

3 A

3 A

B V2 = 12 voltV1 = 12 volt

Anahtar kapatılırsa devre Şekil II deki gibi olur. Bu durumda iki üretecin oluşturduğu 3 A lik akımlar bir-birine zıt yönde akar.

Bu nedenle AB telinden geçen net akım sıfırdır.

Yanıt A dır.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

4 1. Ünite Elektrik ve Manyetizma

8. Anahtar açık iken devre Şekil I deki gibi, anahtar ka-patılınca Şekil II deki gibidir.

R

Şekil I

Şekil II

V

V V

r = 0 r = 0+– +–

S

R

V

V V

r = 0 r = 0

r = 0

+– +–

+–

i1

i2

i

i

R

V V

R

V V

2

1=

+

+

= 1

Yanıt C dir.

9. İki üreteç birbiriyle ters bağlıdır.

+ – +–

V1 = 36 volt V2 = 12 volt

VKL

R2 = 2 Ω

R1 = 6 Ω

Ki

L

Ana koldan geçen akım şiddeti;

i = R R

V V

1 2

1 2

+

-

i = 6 2

36 12

+- = 3 A

K-L noktaları arasındaki potansiyel fark voltmetre-nin gösterdiği değerdir.

VKL = V2 + i · R2

VKL = 12 + 3 · 2 = 18 volt

Yanıt B dir.

10. Paralel kolların potansiyelleri eşit olmalıdır. Alt ko-lun potansiyel farkı 24 volt olduğundan üst kolun da potansiyel farkı 24 volt olur. Bu nedenle i2 = 3 A olmalıdır.

+ –

+ –

i1 = 2 A

i3 = 5 A

i2 = 3 A

V1 = 12 volt

R3 = 5 Ω

R2 = 8 Ω

R1 = 6 Ω

r2 = 0

r1 = 0

24 volt

V2

X Y

En üst kolun da potansiyeli 24 volt olacağına göre

24 = V2 – i3 · R3

24 = V2 – 5 · 5

V2 = 49 volt

Yanıt C dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


11. K

+–

+ –

+–

L

+–

+–

+–

M

+– +– +–

1. şekilde paralel bağlı üreteçlerin eş değer gerilimi bir üretecinkine eşittir. Diğer iki üreteç ise birbirine ters bağlı olduğundan gerilimlerinin eş değeri sıfır olur. K lambasından akım geçmez.

L lambasının bulunduğu devrede eş değer gerilim 2V olduğundan;

iR

V2L=

olur. M lambasının olduğu devrede üç üreteç birbiri-ne seri bağlı olduğundan eş değer gerilimi 3V olur. Buradan M lambasından geçen akım;

iR

V3M=

olur. Lambalardan geçen akımlar arasında,

iM > iL > iK bağıntısı olduğundan, ışık şiddetleri ara-sında ΙM>ΙL>ΙK ilişkisi vardır.

Yanıt A dır

12.

6 volt

6 volt

L

L

L L L

K

K

6 volt

2 ΩA

2 Ω 2 ΩM

2 Ω

2 A

3 A

1 A

1 A

+–

+–

Ampermetre 3 + 1 = 4 amperlik bir değer gösterir.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


Test 2’nin Çözümü

1. Her birinin gerilimi 1,5 volt olan 4 tane pil birbirine seri bağlı olduğundan devrenin toplam gerilimi 6 volt olur.

Kesiti S, uzunluğu , olan demir çubuğun direnci 6Ω ise, kesiti 2S olduğunda direnci 3Ω olur. Benzer bi-çimde bakır çubuğun uzunluğu 2, olduğunda direnci 6Ω olur.

6 volt

+ –

i1 = 2 A3 Ω2 Ω

6 Ω

i2 = 1 A

itop = = 3 A26

Yanıt A dır

2. 24 V

A

6 Ω

3 Ω2 Ω

su

K

+ –

Devrenin eş değer direnci 4 Ω olduğundan, toplam

akım A64

24= olur. 6 A lik akımın 2 amperi, suyun

içindeki dirençten geçer. Bu direnç üzerinde 15 sa-niyede joule olarak açığa çıkan enerji;

W = i2·R·t

W = 22·6·15 = 360 J

olur. Bu enerjinin kalori olarak değeri 90 kaloridir. Buradan;

Q = m.c.∆t = m.c.(T2 – T1)

90 = 90.1.(T2 – 20)

1 = T2 – 20 ⇒ T2 = 21°C bulunur.

Yanıt A dır

3.

Ortadaki tel üzerinde direnç olmadığından 6 Ω luk direnç hareket ettirilerek 12 Ω ile birleştirilebilir. Bu ikisinin eş değeri şekilde görüldüğü gibi 4 Ω olur. Benzer düşünce ile, diğer 4 Ω luk dirençlerin eş de-ğeri 2 Ω eder.

Şekil II de görüldüğü gibi tüm devrenin eş değer di-renci 4 Ω eder.

Devre üzerinde 10 saniyede joule cinsinden açığa çıkan ısı enerjisi;

W = i2.R.t

W = 22.4.10 = 160 J bulunur.

Yanıt D dir

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

7

4. Anahtar açıkken devrenin üst tarafının eş de-ğer direnci;

·Ω

9 18

9 186

+=

bulunur. Anahtar kapalı iken devrenin üst tarafı-nın eş değer direnci yine 6 Ω dur.

Bu nedenle devre akımı, dolayısıyla 12 Ω luk direnç-

ten geçen akım değişmeyeceğinden, P

P1

1

2= bulu-

nur.

Yanıt C dir

5. 12 volt

Şekil I Şekil II

itop

i2 = 3 A

i1

24 volt12 volt

paralel = 2 Ω

8 Ω 8 Ω

4 Ω 4 Ω

8 Ω

8 Ω

3 A

6 A

+– + –

+ –

Şekil I deki tüm devrenin eş değer direnci 2 ohm olur. Üreteçler seri bağlı olduğundan gerilimlerin toplamı 24 volt olur. Buna göre üreteçten çekilen

akım A24

212= olur. Paralel dirençlerin her birine

24 voltluk gerilim düşer. Şekil II den;

i1 = 3 + 6 = 9 A

i2 = 3 A

i

i3

2

1=

Yanıt B dir

6. Özdeş üreteçlerden hangisinin üzerinden daha az akım geçiyorsa o üretecin ömrü daha uzun olur.

I II

III

V2V

V V

V

V

V

R R

R

+–

+– +–

+–

+–

+–

V

i3

i3

i3

i1 = i i2

i3

.

iR

i ise

iR

Vi

iR

i olur

V

V

22

1

2

3

= =

= =

= =

Buna göre, t1 > t3 > t2 dir.

Yanıt A dır.

7.

2 A

ters bağlı

R = 3 Ω

+–+ –

r1 = 0

V1 = 10 volt V2 = ?

r2 = 0

Üreteçler birbirine ters bağlıdır. Buna göre;

i = V V

3

1 2-

6 = 10 – V2

V2 = 4 volt bulunur.Yanıt A dır.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


8.

I

V V 2V

V

2V

V V V V

R 2i i

i

+– +–

+– +–

III

V

V

R

+–

+–

II

2R

+– +–

Şekil I deki üreteçlerin her birinden i akımı geçi-yorsa, Şekil II deki; üreteçlerin her birinden i akımı

geçer. Şekil III teki üreteçlerin her birinden i2

akımı geçer.

Üreteçlerin tükenme süreleri üzerinden geçen akım şiddetleriyle ters orantılıdır. Buna göre, t3 > t1 = t2 olur.

Yanıt C dir.

9. Önce eş değer direnci bulmamız gerekir.

Şekil I de gösterilen M ve L noktaları arasında direnç olmadığından, M ve L noktaları aynı noktadır. Şekil I de gösterilen 20 şer ohm luk dirençler paralel olduk-larından eş değeri 10 ar ohm olur.

Şekil II de görüldüğü gibi 15 Ω luk üç direnç birbirine paraleldir. Tüm devrenin eş değer direnci;

Ω3

155=

bulunur. Devrenin toplam akımı ise;

i A5

6012= =

olur. Devrenin tamamında, birim zamanda (1 s de) açığa çıkan ısı enerjisi;

W = i2.R.t

W = (12)2.5.1 = 720 J bulunur.

Yanıt E dir

10.

V

Soruda verilen bilgilere göre, dirençlerin değeri şekil üzerinde yazıldığı gibi olur. Bu nedenle, alt koldan i akımı geçerse üst koldan 2i akımı geçer. Bir lamba-nın ışık şiddeti, onun birim zamanda harcadığı ener-jinin bir ölçüsüdür. Bir başka ifadeyle, ışık şiddeti, lambanın gücü ile doğru orantılıdır.

Güç P = i2 . R olduğuna göre;

IK = (2i)2 . R = 4i2R

IL = (2i)2 . R = 4i2R

IM= i2 . 4R = 4i2R

olduğundan IK = IL = IM dir.

Yanıt C dir

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


11.

K-L noktaları arasında bulunan üç kolun potansiyel farkları eşit olup 24 volt kadardır. Bu nedenle,

i A12

242

1= =

bulunur. En alt kolun toplam direnci 6 Ω dur. Bu

koldan geçen toplam akım A6

244= kadardır. Bu

akım, 6 Ω ve 3 Ω luk dirençlerden ters orantılı olacak

biçimde geçer. Buradan, i A3

82= bulunur. Enerji-

lerin oranı ise;

( )

.

W

W

i R t

i R t

W

Wbulunur

3

83

2 12

3

64

48

4

9

· ·

· ·

·

·

2

1

22

2

12

1

2

2

2

1

= =

= =

Yanıt B dir

12. Şekil I de harflendirme yaptıktan sonra Şekil II yi çi-zebiliriz. K-L noktaları arasında kalan 12 Ω luk üç direnç birbirine paralel bağlıdır.

70 volt

L

LL

KK

K12 Ω

Şekil I

Şekil II

Şekil III

12 Ω

12 Ω

12 Ω12 Ω

+–70 volt 140 volt

70 volt

140 volt

70 volt

+–

+– +–

LK

K L

12 Ω

12 Ω

12 Ω

12 Ω12 Ω12 Ω

4 Ω

i = 4 A

paralel = 4 Ω

12 Ω

+–140 volt

+–

Şekil III te görüldüğü gibi devrenin eş değer direnci, Reş = 12 + 12 + 4 = 28 Ω olur. Bu nedenle ana kol akımı;

i A28

1405= =

dir. K-L arasının potansiyel farkı ise;

VKL = i . RKL = 5·4 = 20 V bulunur.

Yanıt D dir

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


Test 3’ün Çözümü

1.

+ –

+ –

L1

Filiz Ahmet

L2

+ –+ –

Filizin kurduğu devredeki akım şiddeti, Ahmet’in kur-duğu devredeki akım şiddetinden büyüktür. Bu ne-denle L1 lambası L2 den daha parlak ışık verir.

Ahmet’in kurduğu devrede üreteçler paralel bağlı ol-duğundan bu devre daha uzun süreli ışık verir.

Yanıt D dir.

2.

V

R1,3=3R

i

3i

R1 direncinden i şiddetinde akım geçerse R2 diren-cinden 3i kadar akım geçer.

R1 direncinden açığa çıkan ısı enerjsi;

( )

.

W i R t

W i R t

W

Wbulunur

3

9

· ·

· ·

12

22

1

2

=

=

=

Yanıt D dir.

3.

iX iY

iZ

X

V

Şekil I

Şekil II

Şekil III

V

3V

Y

+ –

+ –

+ –

+ –

Z

+ –+ –+ –

i3Y

i3Y

i3Y

Üreteçlerin devreye verdiği akımın süresi, akımın şiddetiyle ters orantıdılır.

Özdeş üreteçlerden her birinin gerilimi V, özdeş lambalardan her birinin direnci R olsun. Devreler-den geçen iX , iY , iZ akım şiddetleri;

iX = R

V

2 = i olsun

iY = R

V = 2i Her üreteçten çekilen

akım i

3

2 olur.

iZ = R

V3 = 6i olur.

Buna göre, tX > tY > tZ bulunur.Yanıt D dir.

4.

i = 5 A

V1 = 56 volt V2

2 Ω

4 Ω

+

–

+

–

Devrede iki üreteç vardır. Akım, V1 gerilimli üreteç-ten çıktığına göre V1 > V2 dir. İki üreteç ters bağlı olduğundan eş değer gerilim için V1 – V2 bağıntısı kullanılır. Buradan;

V1 – V2 = i · Reş

56 – V2 = 5 · 2 + 5 · 4

V2 = 26 volt bulunur.

Yanıt C dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


5. i = 5 A

4 Ω 4 Ω

4 Ω 4 Ω

12 Ω

LL

LM

K

K

KK

i = 5 A4 Ω

4 Ω

4 Ω

4 Ω

12 Ω

L M K

Tüm devrenin eş değer direnci;

RKL = 2 Ω

bulunur. Verilen devrenin gücü;

P = i2 · R

P = 52 · 2 = 50 watt bulunur.

Yanıt B dir.

6. Üreteçlerden bir tane-

+–

+–

L

V

V

2i

i i

Şekil I

V

A1

sinin gerilimi V olsun. Yalnız A1 anahtarı ka-patıldığında bibirine pa-ralel iki üreteç akım ve-rir. Bu durumda toplam gerilim yine V olur. Ancak üreteçlrein para-lel bağlı olması nede-niyle t1 süresi en uzun olur.

L

2V

Şekil II Şekil III

V

V

+–

+–

A2

4i

i

V+–

L

A3

Yalnız A2 anahtarı kapatıldığında birbirine seri bağlı iki üreteç devreye girer. Toplam gerilim 2V, devre-den geçen toplam akım 4i olacağından akım şid-deti de büyük olur. Bu pozisyonda batarya en hızlı biçimde tükenir. Yani t2 en küçüktür.

Yanıt B dir.

7. Voltmetreyi olduğu yerden alıp şekildeki gibi bağla-yabiliriz.

6Ω

2Ω

12 Ω

V

V

A

– +

4 Ω

Voltmetreyi 4 Ω luk direncin uçlarına bağlıymış gibi düşünebiliriz. 4 Ω luk direncin gerilimi 40 volt ise 2 Ω luk direncin gerilimi 20 volttur. Üretecin gerilimi ise 20 + 40 = 60 volt olur.

Yanıt D dir.

8. L

S

K

+– + –

V1 V2

Üreteçler özdeş ve ters bağlı olduğundan S anahtarı açılınca devrenin eş değer gerilimi sıfır olur. Bu ne-denle S anahtarı açıldığında lambalar söner.

Yanıt B dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


9. 20 volt

20 volt

20 voltR1,2

=7Ω

Devreden geçen ana kol akımı;

i

i A

4 3 3

20

2

=+ +

=

bulunur. Voltmetrenin gösterdiği değer;

V = i · R1,2

V = 2 · (4 + 3)

V = 14 volt bulunur.

Voltmetre bağlı olduğu yerde veya R1,2 nin ucunda aynı değeri gösterir.

Yanıt C dir.

10.

i

2i

3i

3R

6R

3R

Z

X

Y + –

Şekildeki 6R lik dirençten i kadar akım geçerse bu dirence paralel olan 3R direncinden 2i kadar akım geçer.

m·cX·∆T = (2i)2·3R·t ⇒ cX = 12c

m·cY·∆T = i2·6R·t ⇒ cY = 6c

m·cZ·∆T = (3i)2·3R·t ⇒ cZ = 27c

Yanıt E dir.

11.

K L

M Şekil I

potansiyel farkı (V)

akım şiddeti (A)

2

0 21

4

6

– +

12 volt

RM = 2 Ω

RL = 3 Ω

RK = 6 Ω 3 A

1 A

2 A

Şekil II

Gerilim-akım grafiğinin eğimi direnci verir. Buna göre;

RK = 6 Ω RL = 3 Ω RM = 2 Ω

bulunur. K direncinden 1 A, L direncinden 2 A ve M direncinden 3 A akım geçer. M ve L dirençlerinin güçleri;

PM = 32 · 2 = 18 watt

PL = 22 · 3 = 12 watt

bulunur. Bunların oranı;

P

P

12

18

2

3

L

M= = olur.

Yanıt C dir.

12. V

X

Y

+–

Reostanın sürgüsü ok yönünde hareket ettirilince X lambasının bulunduğu koldaki direnç artar. Bu ne-denle bu koldan geçen akım şiddeti azalır. Böylece X lambasının parlaklığı azalır.

Reostanın hareketiyle Y lambasının bulunduğu kol-daki direnç azalır ve buna bağlı olarak Y lambasının parlaklığı artar.

Yanıt A dır.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


Test 4’ün Çözümü

1.

V

i1 i2+

–R

R R

Şekil I Şekil II

V+

–R

R

L L L

LK

KK

KR

Anahtarlar açık iken devre Şekil I deki gibidir. Bu du-rumda her üç direnç birbirine seri bağlı olduğundan eşdeğer direnç 3R dir.

Anahtarların ikisi de kapalı iken devre Şekil II deki gibidir. Bu durumda her üç direnç birbirine paralel

bağlı olup eşdeğer direnç R3

tür.

R direncinden i akımı t süre boyunca geçtiğinde açığa çıkan ısı enerjisi;

WR

Vt·

2

=

bağıntısı ile bulunur. Şekil I deki devrede açığa çı-kan ısı enerjisi;

WR

Vt E

3·

1

2

= =

dir. Şekil II deki devrede açığa çıkan ısı enerjisi;

WR

Vt E

3

9·2

2

= = bulunur.

Yanıt E dir.

2. 3 Ω

2 ΩS

2 Ω 4 Ω

+ –

Anahtar açık iken devreden geçen akım şiddeti i1, anahtar kapatıldığında i2 olsun.

·V i

iV

V

8

8

4

1

1

2

2

=

=

·V i

i

4=

=

i2 akımının V12

lik kısmı 4 Ω luk dirençten geçer.

PV

V

P

P

124

8

9

4

·2

2

2

2

1

1

=

P 4·=

.bulunur=

c

c m

m

Yanıt C dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


3.

LK

K L

K

K

M

M

4 Ω

4 Ω

4 Ω

4 Ω

2 Ω

2 Ω

3 Ω

3 Ω

6 Ω

6 Ω

12 Ω

12 Ω

K-L noktalar arasındaki eşdeğer direnç 1 Ω dur.

VKL = 10 volt olduğuna göre, devrede birim zaman-da harcanan enerji;

WR

Vt J

1

101 100· ·

2 2

= = = bulunur.

Yanıt B dir.

4.

K

K

K

K L

L

LM

K L

6

6

6

1

3

3

M

Şekil I

Şekil II

Şekil I deki harflendirme yöntemi kullanılarak Şekil II çizilebilir. Şekil II den, RKL = 1 Ω bulunur. Devrenin tümünün gücü;

P = i2 · RKL

P = 22 · 1 = 4 watt bulunur.

Yanıt B dir.

5.

2Ω

6Ω

6Ω

2Ω

3Ω

18 volt

+ –

i = 6 A

2 A

3 A

1 A

K

K L

L

Şekildeki KL noktaları arasındaki dirençler paralel bağlı olup eş değerleri RKL = 1 Ω bulunur. i akımı;

i A1 2

186=

+=

bulunur. Bu akımın 2 A lik kısmı 3 Ω luk dirençten geçer. Şimdi ısı enerjisini bulalım.

W = t · i2 · R

W = 10 · 22 · 3

W = 120 J olur.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


6.

1S

K

V+–

2

S

Şekil I

Şekil II Şekil III

r = 0

r = 0

K

V+–

3S

K

r = 0 r = 0

V

V

+–

+

–

K lambasının gerilimi; Şekil I de V2

, Şekil II de V, Şekil III te 2V dir.

Buna göre, I3 > I2 > I1 olur.

Yanıt B dir.

7.

Yanıt C dir.

8. Joule, kalori

Newton.metre = Joule

watt.saniye = Joule

olup hepsi enerji birimidir. Volt ise potansiyel farkı birimidir.

volt.amper = watt olup güç birimidir.

Yanıt E dir.

9.

RX

2RY

3RZ

V

Şekil IIŞekil I

+–

X

Y

Z

V+–

Şekil I de X, Y, Z lambaları birbirine paralel bağlı ol-duğundan üçünün de gerilimleri V kadardır. Şekil II de lambalar birbirine seri bağlı olup eşdeğer direç Şekil I’e göre artmıştır. Eşdeğer direnç arttığı için lambalardan geçen ortak akım şiddeti Şekil I’e göre daha küçüktür. Bu nedenle her üç lambanın par-laklığı azalır. Şekil II deki lambalardan geçen akım şiddeti eşit olup parlaklık dirençle doğru orantılıdır. Parlaklık sırası Z > Y > X tir.

Yanıt D dir.

10.

S3

S2

S1

K

V

V

+–

+–

S1 anahtarı kapatılınca K lambasında i1 = R

V akımı geçer.

S2 anahtarı da kapatılınca K lambasından geçen akım değişmez. Çünkü diğer lamba kısa devre olur.

S1 ve S2 ile birlikte S3 anahtarı da kapatılınca K lam-basından geçen akım yine değişmez. Çünkü üreteç-ler K lambasına paraleldir.

Işık şiddeti lambadan geçen akıma bağlı olduğu için her üç durumda K lambasının parlaklığı aynıdır.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


11. S anahtarı kapalı iken X, Y ve Z lambaları birbirine paralel olup her birinin gerilimi V dir. Anahtar açıldı-ğında devre şekildeki gibi olur.

X Y Z

V

+ –

Bu şekilde akım Y ve Z lambalarına uğramadan dev-reyi tamamlar. X lambasının gerilimi yine V dir. Bu nedenle X in parlaklığı değişmez, Y ve Z söner.

Yanıt C dir.

12.

Şekil I

Şekil II

+–

+ –

+–

+

–

+

–

+

–

Şekil I de üreteçler paralel bağlı olup, toplam gerilim bir üretecinkine eşittir. Yine bu şekilde lambalar pa-ralel bağlı olduğu için her bir lambanın gerilimi eşit olup bir üretecinki kadardır.

Şekil II de lambalar ve üreteçler seri bağlıdır. Her bir lambaya yine bir üretecin gerilimi düşer, bu nedenle lambaların parlaklığı değişmez. Her iki durumda da üreteçlerin üzerinden aynı akım geçtiği için tükenme süreleri eşittir.

Yanıt A dır.

13.

M

L

K M

L

KV

Şekil I

+–3V

Şekil II

+–

Şekil I de K, L, M lambaları birbirine paralel bağlı olduğundan, her birinin gerilimi V dir.

Şekil II de L ve M lambalarının eşdeğer direnci R2

K nin direnci R olacağından L ve M nin gerilimi V, K nin gerilimi 2V olur. Buna göre, K ninki artar, L ve M ninki değişmez.

Yanıt C dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


Test 5’in Çözümü

1. +–

R

+–

+–

R

R

Şekil I Şekil II

i3i1

R

2

V V

V

Her iki anahtar açık iken devre Şekil I deki gibidir. Bu

devrede i1 = R

V dir.

S1 anahtarı kapatılınca birbirine paralel bağlı üreteç sayısı ikiye çıkacak, ancak eş değer gerilim değiş-

meyecektir. i2 = R

V olur.

Her iki anahtar kapatılınca devre Şekil II deki gibidir. Bu devrede

iR R

V V

2

23= =

olur. Buna göre, i3 > i1 = i2 dir.

Yanıt B dir.

2. Her iki anahtar açıkken devre Şekil I deki gibidir.

R

– +

V

i1=V

R=i Şekil I

Her iki anahtar kapalı iken devre Şekil II deki gibidir.

RA1

R

A2

– +

V

– +

V

i2=V

=2i Şekil II

Reş=R

2

R

2

Veş=V

Birbirine paralel iki direncin eşdeğeri Reş= R2

dir. Özdeş ve paralel iki üretecin eş değer gerilimi yine

V kadardır. Bu nedenle anahtar kapatıldığında dev-reden geçen akım şiddeti 2i olur.

Yanıt C dir.

3.

1

4

L

K–

+

–

+

1 ve 4 numaralı anahtarlar kapatıldığında devre şe-kildeki gibi olur. Bu devrede üretecin (+) ucundan çıkan akım hem K, hem de L lambasının ışık verme-sini sağlar.

Yanıt B dir.

4.

N

L

– +

V

N ve L anahtarları kapatıldığında devre tamamlana-maz ve bu durumda hiçbir lamba ışık vermez.

Yanıt A dır.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


5.

+–

Şekil I

Şekil II

AK

r = 0

V

,

+–

2AK

r = 0

V

,

I. Şekil II de iletkenin kesit alanı 2A yapıldığında K lambasının parlaklığı artar. Buradan, “İletken bir telin kesit alanı artarsa direnci azalır.” çıkarı-mını yapabiliriz. I. öncül doğrudur.

II. Şekil II de lambanın parlaklığının artması dev-reden geçen akım şiddetinin artması anlamın-dadır. Akım şiddeti artınca pilin ömrü kısalır. Böylece lambanın ışık verme süresi azalır. II. öncül doğrudur.

III. Şekil II de akım artmaktadır. Lambanın elektrik-sel gücü P = i2 · R ile bulunur. i artınca P de artar. Bu nedenle III. öncül yanlıştır.

Yanıt C dir.

6. A anahtarı açık iken– +

V

X

Y

Şekil I

devre Şekil I deki gibi-dir. Bu devrede X lam-

basının gerilimi V

3

2 ,

Y ninki V3

tür. A anah-tarı kapatıldığında devre Şekil II deki gi-bidir. Harflendirme ya-parak Şekil III’ü çizebiliriz.

– +

V

X

A

YK

K

K

LL

M

M

MŞekil II

K LM

X Y

V

2

V

2

Şekil III

Şekil III te görüldüğü gibi hem X, hem de Y nin ge-

rilimi V2

olur. O hâlde X in parlaklığı azalır, Y ninki artar.

Yanıt E dir.

7. V VV

K L

+ – + – + –

+ – + – + –

M

V V+ – + –

V V+ – + –

K lambasının bulunduğu devrede eş değer gerilim

3V dir. K lambasının gerilimi V2

3 olur.

L lambasının bulunduğu devrede eş değer gerilim 2V dir. Benzer biçimde M lambasının da gerilimi 2V olur. O hâlde lambaların parlaklık ilişkisi L = M > K biçimindedir.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


8.

X

T

Z

Y

P

V

X

P

YZ

TL

L

L

L

L

L

M

M

K

K

K+–

V

+–

Soruda verilen şekil üzerinde harflendirme yaparak yukarıdaki basit şekli çizebiliriz. X lambası üretece paralel bağlı olduğu için gerilimi V dir. Diğer lamba-ların gerilimi V den küçüktür.

Yanıt D dir.

9. T

Z Y

X

V +–

Şekilde verilen lambalardan T lambası kısa devre-den dolayı ışık vermez.

Yanıt A dır.

10.

Z

XY

+–

T

L

L

LLL

L

L

K

K

Tüm lambalar K-L uçları arasında olup birbirine pa-ralel bağlıdır. Bu nedenle hepsinin parlaklıkları eşit-tir.

Yanıt D dir.

11. V

23

4

1

+–

Kısa devre oluşmaması için 2 numaralı anahtarın açık kalması gerekir. Akımın devreyi dolaşabilmesi için 1 numaralı anahtarın kapalı olması gerekir. Akı-mın tüm lambalardan geçmesi için 3 numaralı anah-tarın da kapatılması gerekir. 4 numaralı anahtar açık da olsa kapalı da olsa tüm lambalar ışık verir. Ge-rekli ve yeterli denildiği için 1 ve 3 numaralı anahtar-ların kapatılması gerekir.

Yanıt B dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


12.

–

+

–

+

Z

Y

X

Şekil I

V V

Her iki anahtar açıkken devre Şekil I deki gibidir. Şe-kil I de lambaların gerilimi;

VV

2X=

VV

2Y=

VZ = V dir.

–

+

–

+R Z

Y

X

Şekil II

V V

Her iki anahtar kapatıldığında devre Şekil II deki gibi olur. Şekil II de Y lambası kısa devre olur ve söner. R direnci devreye paralel olduğundan X ve Z nin ge-rilimini etkilemez.

Bu devrede;

VX = V,

VZ = V dir.

Yanıt B dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


Test 6’nın Çözümü

1. X

YL

K

Z U

+ –

i

i

i

Bir lambanın ışık verebilmesi için o lambadan elekt-rik akımı geçmesi gerekir. Anahtarlar açık iken anahtarın bulunduğu koldan akım geçmez.

M anahtarı açık iken X ve Y lambalarından akım geçmez. Bu nedenle devredeki Z ve U lambaları ışık verir.

Yanıt C dir.

2.

X Y

Z

X

Y

Z

VV

Şekil I Şekil II

V

V2

V2

V

V

V

Şekil I de Z lambası üretece paralel olduğu için ucundaki gerilim V dir. X ve Y lambaları gerilimi pay-

laştıkları için her birine düşen gerilim V2

dir. Şekil II de bütün lambalar birbirine paralel olup her birinin gerilimi V dir. Buna göre X ve Y lambalarına düşen gerilim arttığı için ışık şiddetleri artar. Z lambasının gerilimi değişmediği için ışık şiddeti değişmez.

Yanıt A dır.

3. L4

2

1V

3

Yalnız L lambasının ışık vermesi için 2 ve 4 numaralı anahtarların kapatılması gerekir.

Yanıt C dir.

4. 5

4

+–

2

1

3

4 numaralı lambanın ışık verebilmesi için anahtarla-rın üçü de kapalı olması gerekir.

Yanıt D dir.

5.

1 2

3

4

zillamba

+–

3 numaralı anahtar kapatıldığı zaman zil ile lamba birbirine seri bağlı hâle gelir. 1 numaralı anahtar da kapatıldığında devre tamamlanır. Zil çalarken lamba da ışık verir.

Yanıt A dır.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


6. Üretecin gerilimi 3V ise ilk durumda K ve L lambala-rının gerilimi de 3V dir. I anahtarı kapatılıp II anahtarı açılırsa aşağıdaki durum elde edilir.

+–

K

L

I

3V

2V

V

V

Dikkat edilirse K ve L lambaları birbirine paralel ol-duğu için bu lambaların eş değer direnci diğer lam-banın yarısı kadardır. Buna göre K ve L lambalarına V kadar gerilim düşer.

K ve L lambalarına düşen gerilim azaldığı için bu lambaların ışık şiddetleri azalır.

Yanıt D dir.

7.

anahtar

K L M

üreteç

+ –

İlk durumda lambaların üçü de üretece paraleldir. Anahtar açılınca yine paralel olacaklarından ışık şiddetleri değişmez. K lambasından akım geçmeye-ceği için bu lamba söner.

Yanıt C dir.

8.

krmz

yeşil

sar

R

1

2

3+–

Soruda verilen devrede bütün lambalardan akım geçtiği için hepsi ışık verir.

Yanıt E dir.

9. Anahtarların açık olduğu kolları silersek aşağıdaki devreler elde edilir.

V V

X X

Y Y

ZZ

Şekil I Şekil II

+ + ––

Şekil I de X ve Z lambalarının bulunduğu kollardan akım geçmediği için bu lambalar ışık vermez. Yal-nızca Y lambası ışık verir.

Şekil II de lambaların üçü de ışık vermektedir. O hâl-de Şekil I de ışık vermediği hâlde Şekil II de ışık veren X ve Z lambalarıdır.

Yanıt D dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


10.

krmz

yeşil

sar

R

R 1

2

+–

Anahtarlar açıldığında sadece R dirençlerinden akım geçmez. Lambalardan akım geçmeye devam eder. Bu yüzden lambaların üçü de ışık vermeyi sür-dürür.

Yanıt A dır.

11.

Lambaların parlaklığı gerilim ile doğru orantılıdır. 1, 2 ve 3 numaralı lambaların gerilimleri V olup eşittir. Bu nedenle her üç lambanın ışık şiddeti de eşit olur.

Yanıt A dır.

12.

220 V 220 V 110 V

X

Y

Z

110 V 110 V

220 V

220 V

110 V

Lambalara düşen gerilimler şekildeki gibidir. Lamba-lar özdeş olduğu için ışık şiddetleri lambaların uçla-rındaki gerilimlerle doğru orantılıdır. Buna göre X ve Z nin ışık şiddetleri eşit, Y nin ki onlardan büyüktür.

Yanıt E dir.

13.

3

V

2

1 5

4

YX

İlk durumda sadece 3 ve 4 lambaları ışık vermekte-dir. Anahtarların konumları değiştirildiğinde 1, 4 ve 5 lambaları ışık verecektir. Buna göre her iki durumda da ışık veren lamba 4 numaralı lambadır.

Yanıt D dir.

14.

+–+– +–+–

K L

M MR

Şekil IIŞekil I

K L

Her iki şekilde K ve L lambaları birbirine seri, ikisi birlikte üretece paralel bağlıdır. Yani, K ve L lamba-larının ışık şiddetleri değişmez.

İlk durumda M lambası tek başına üreteçlere para-leldir. Şekil II de R direnciyle birlikte üreteçlere para-lel bağlı olduğu için parlaklığı azalır.

Yanıt D dir.

15.

M

N

L

KP

1

2

3

+

–

K lambası üretecin bulunduğu kolda olduğu için üre-teçten akım geçtiği sürece K lambası da ışık vere-cektir.

Yanıt A dır.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


16. YX

R

R

R

R

Z

+ –

Anahtarların tümü açık iken X ve Z lambasından akım geçer. Fakat Y lambasının bulunduğu koldaki anahtar açık olduğu için Y lambası ışık veremez.

Yanıt D dir.

17.

K L

NM+ –

Üretecin devreye akım verebilmesi için üretecin ol-duğu koldaki M anahtarı kapalı olmalıdır. Bu durum-da sadece bir lamba ışık verebilir. Diğer lambaların da ışık verebilmesi için L anahtarının da kapatılması gerekir.

Yanıt B dir.

18.

M

LK

NV

+ –

K ve N anahtarları üretecin bulunduğu devreyi ta-mamlamadığı için bu anahtarlar kapatılsa da dev-reden akım geçmez. Dolayısıyla hiçbir lamba ışık vermez.

Yanıt C dir.

19. S anahtarı açıkken K ve L lambaları seri bağlıdır, lambalardan geçen akım;

iR

V

2= olur.

K

L

S

+ –

S anahtarı kapatılınca L lambasından geçen akım,

iR

V

R

V

2

3 3

2= =l

olur. Bu durumda K lambasından geçen akım R

V

3

dir.

Anahtar kapatılınca L lambasından geçen akım art-tığı için lambanın ışık şiddeti artar. K lambasından geçen akım azaldığı için ışık şiddeti azalır.

Yanıt A dır.

20.

ML

K

+ –

L ve M anahtarları açılınca üretecin lambalarla bağ-lantısı kesilir. Bu yüzden devreden akım geçmez ve hiçbir lamba ışık vermez.

Yanıt D dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


21.

K L

M N

V

+ –

V

2

V

2

V

2

V

2

K L

M N

V

+ –

V

2

V

2

V

2

V

2

Her iki durumda lambalara düşen gerilimler aynı ol-duğu için lambaların parlaklıkları değişmez. I. ve II. yargı doğrudur.

Lambanın birim zamanda açığa çıkardığı ısı enerjisi lambanın gücüdür. Lambaların parlaklıkları değiş-mediği için güçleri de değişmez.

Yanıt E dir.

22. P ve N lambalarının iki-

+–

K

M

P

L

N

A A

A A

sini birlikte düşünelim. P ve N lambalarının iki ucu da aynı A noktasına bağ-lıdır. O yüzden bu lamba-lar ışık vermezler. Diğer lambalar ışık verir.

Yanıt C dir.

23.

K

MN

P

L

lamba

+–

+–

P anahtarı kapatılınca lambanın bulunduğu devre ile üreteçler arasında devre tamamlanmaz. O yüzden lamba ışık vermez.

Yanıt E dir.

24.

+–

X V

V

V

V

+–

Y V

V

V

2

V

2

+–

Z

V

2V

3

2V

3

V

3

Lambalar üretece paralel ise her bir lambanın geri-limi üretecin gerilimine eşittir. Lambalar üretece seri ise üretecin gerilimi lambalar tarafından paylaşılır.

Yanıt D dir.

25.

+ –

K

M

L

R

R

L anahtarı açılınca bütün lambalardan yine akım geçmeye devam eder. Bu nedenle L anahtarı açılın-ca tüm lambalar ışık vermeye devam eder.

Yanıt B dir.

26.

+

–

bu lambaşk vermez

+

–

Soruda verilen şekilde lambalardan yalnızca bir ta-nesi ışık vermemektedir. O lambanın bulunduğu kol-daki L anahtarı kapatılırsa o lamba da ışık verir.

Yanıt B dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


27.

+ –

X

ZY

Özdeş lambaların üçünün de ışık verebilmesi için X ve Y anahtarlarının kapalı olması gerekir. Z kapalı olursa sağ taraftaki lambalar kısa devre olacağın-dan sadece bir lamba ışık verir.

Yanıt C dir.

28.

+ –

i

i

i

i

2i

6i

4i

Lambalardan geçen akımlar şekildeki gibidir. Özdeş lambalardan geçen akımlar eşit ise lambalar eşit parlaklıkta yanar. Buna göre 4 tane lamba eşit par-laklıkta yanar.

Yanıt C dir.

29.

L

M

NK+ –

+–

N ve L anahtarları kapatılırsa her iki lamba da ışık verir.

Yanıt D dir.

30. K

L

M

S

+ –

S anahtarı kapatılınca K lambası kısa devre olur ve söner. Bu durumda L ve M lambaları üretece paralel olduğu için aynı parlaklıkta ışık verir.

Yanıt A dır.

31. KL

M N

+–

+–+– +–

+–

+–+–+–

Lambaların her birinin direnci R ve üreteçlerin geri-limleri V olsun. Lambalardan geçen akım şiddetleri;

iR

V

iR

V

iR

V

iR

V

2

2

2

2

K

L

M

N

=

=

=

=

Buna göre, iN < iK = iL < iM dir.

Yanıt C dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


32. S anahtarının açık ve kapalı olma durumunda dev-reler aşağıdaki gibidir. Üretecin gerilimi 3V alınırsa her bir lambaya düşen gerilimler şekiller üzerinde gösterilmiştir.

+ –

+ –

2VV

V

3V

3V

2

3V

2

3V

2

3V

2

3V

Buna göre L ve M lambalarının parlaklıkları artar.

Yanıt D dir.

33.

+ –

K L M

Yalnız M anahtarı kapatılırsa bütün lambalar ışık ve-rir. K anahtarı kapatılırsa hiçbir lamba ışık vermez. L anahtarı kapatılırsa iki lamba ışık verir.

Yanıt C dir.

34.

– +

K

L

M

K, L, M anahtarları kapatılırsa bütün lambalar ışık verir.

Yanıt D dir.

35.

M

L

K+ –

– +

+–

2i

i

i

L ve M lambaları birbirine paralel bağlı, K lambası onlara seridir. O yüzden K lambası en çok ışık ver-mektedir.

Yanıt D dir.

36.

–+

A

A A

A

ksadevre

ksadevre

B

A

BB

B

B

K

K anahtarı kapatılınca en sağdaki ve en soldaki lam-balar kısa devre oldukları için ışık vermezler. Geriye kalan 5 lamba ışık verir.

Yanıt D dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


Test 7’nin Çözümü

1. Öncelikle elektrik sobasının direncini bulalım.

PR

V

R

R

2200220

22Ω

2

2

=

=

=

olur. Buna göre telin yarısının gücünü bulalım.

.

PR

V

P

P watt bulunur

11

220

4400

2

2

=

=

=

Yanıt B dir.

2. R R

Şekil I Şekil II

+ – + – + – +–+ – + –

V V V

3V

V V V

V + V – V = V

i1=3 A i2=1 A

Yanıt D dir.

3.

+ – +–

i = 0,5 A

R2=4Ω R3=1Ω

R1=4Ω

ε1=12 V ε2=9 V3V

1 A

0,5 A

Yanıt A dır.

4.

+ –

V = 10 volt

r = 0,5 ΩK

R = 2 Ω

iR

VA

2

105= = =

Üretecin emksı;

V = f – i · r

10 = f – 5 · 0,5

f = 12,5 volt

bulunur. Anahtar açıkken voltmetre üretecin emksını göstereceğinden 12,5 voltluk değer gösterir.

Yanıt E dir.

5.

+ – +–+ –

R

EE E

3r

E + E – E = E

i = ER + 3r

Yanıt B dir.

6.

coulomb

joule

watt

coulomb

joule

saniye

joule

saniye

coulombamper= = =

Yanıt A dır.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


7.

ütü

V = 110 voltP = 550 watt

R = ?

220 V

R direncinden geçen akım şiddeti ütüden geçen akım şiddeti kadardır.

P = V · i

550 = i · 110

i = 5 amper

V = i · R

110 = 5 · R

R = 22 Ω bulunur.

Yanıt B dir.

8.

220V 220V 110V

Ι1= 220

110V 110V

220V

220V

110V

Ι2= 440

Ι3= 110

Yanıt E dir.

9.

+

–

+

–

L K

M

N P

Her iki üretecin ürettiği akımlar N lambasından geç-tiği için bu lamba en parlak şekilde ışık verir.

Yanıt D dir.

10.

V

V

V

V V

V + V – V = V

iK

=V

R R

V

V

R

V

iL

=V

R

V

R

iM

=V

R

Yanıt A dır.

11.

V

V

V

V – V = 0

V V V

3V

V

V

V

V

3i

i

X lambasının bulunduğu devrede toplam gerilim sıfır olduğundan bu lamba ışık vermez. I. yargı doğrudur.

Y lambasını besleyen üç üreteç olduğundan Y lam-bası en parlak şekilde ışık verir. II. yargı da doğru-dur.

Üreteçlerin tükenme süresi üzerlerinden geçen akımla ters orantılıdır. Bu nedenle III. yargı da doğ-rudur.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


12.

VV

V

3V

M anahtarı kapatıldığında üç üreteç birbirine seri bağlı duruma geçer. Bu durumda eş değer gerilim 3V olup devreden geçen akım şiddeti en büyüktür. Bu nedenle M anahtarı kapatıldığında lambanın par-laklığı en fazla olur.

Yanıt C dir.

13.

V

V

V

V

V

V

V V V

V

V2V

V + V – V = V

V

R=i

2V

R=2i

V

R=i

Yanıt D dir.

14.

+ –+–+ –

+–

+–

+–

K LR

K LR

Şekil I

Şekil II

V V V

V

V

V

V + V – V = V

V

2V

i =VR

= 2i2VR

Yanıt E dir.

15. K L M

N

P

+

–

+

–

+

–

N lambasını bütün üreteçler beslediği için en çok ışık veren lamba bu lambadır.

Yanıt D dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


16. P+ —

+ —

X

YM

R

SL

L ve M anahtarları kapatılırsa P üretecinden gelen akım S lambasının ışık vermesini sağlar.

Yanıt E dir.

17. K1 Ω 2 Ω

L3 V 4 V

1

2+ – + –

3V ve 4V lik üreteçlerin oluşturduğu akımlar zıt yön-lüdür.

∑ V = i · R

4 = 2 · i1 ⇒ i1 = 2 A

3 = 1 · i2 ⇒ i2 = 3 A

Bu akımlar ters yönlü oldukları için akım şiddetleri 2 yönünde 1 A dır.

Yanıt A dır.

18. R = 119 Ω

+ – + –

+ – + –

Kapalı devreler için ohm kanununu uygularsak;

, .

iR

i

i A bulunur

V

119 1

18

20

30 15

RR

=

=+

= =

Yanıt C dir.

19.

+ –

+ –

+ –

+ –

R = 2 Ω

r = 1 Ω

r = 1 Ω

r = 1 Ω

r = 1 Ω

R = 2 Ω

Şekil IIŞekil I

f f

f

f

i1 i2

i

i

i

2 1 1

2

2

22

1 5

2

4

5

1

2

2

1

f f

f f

=+ +

=

+

.

i

olur

= =

=

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


20.

K L

reosta

P

III

f 2f

+ –+–

I. Elektromotor kuvveti f ve 2f olan üreteçler ters bağlı olduğundan iki anahtar açık iken top-lam emk f kadardır. L anahtarı kapatıldığında toplam emk yine f kadar olacağından P lam-basının parlaklığı değişmez. Bu nedenle I. öncül doğrudur.

II. K anahtarı kapatılırsa devrenin toplam emk sı 2f olacağından P lambasının parlaklığı artar. Bu nedenle II. öncül de doğrudur.

III. Reostanın sürgüsü I yönünde hareket ettirilirse P lambasına düşen gerilim azalır. Bunun sonu-cunda P lambasının parlaklığı azalır. III. öncül yanlıştır.

Yanıt B dir.

21.

2

R

3

2V

+ –

L

R

K R

S M

+ –

L

R

K R

R

2

V

V

V

3

V

2

V

S anahtarı açıkken devre Şekil I deki gibidir. Bu du-

rumda K ve L lambalarına düşen gerilim V2 olur.

Anahtar kapatıldığında devre Şekil II deki gibidir. Bu

durumda K lambasının potansiyel farkı V

3

2 , L ninki V

3 tür.

Lambaların parlaklığı gerilimle doğru orantılı oldu-ğundan K nınki artar, L ninki azalır..

Yanıt A dIr.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


22. IIV V

I

L

KM

III

N

IV

A

A

Ampermetreler, akım şiddetinin ölçüleceği yere seri bağlanır. İç dirençleri önemsenmeyecek kadar kü-çük olduğundan bağlandığı kolda ek bir direnç oluş-turmaz.

Voltmetreler potansiyel farkının ölçüleceği iki nokta arasına paralel bağlanır. Voltmetrelerin iç dirençleri çok büyüktür. Bu nedenle elektrik devrelerine bağ-landıklarında üzerlerinden akım geçmez.

Başlangıçta tüm lambalar ışık vermektedir. Ölçü aletleri bağlandıktan sonra L lambası artık ışık ver-mediğine göre II numaralı ölçüm aracı voltmetredir. O hâlde I ve IV numaralı ölçüm araçları ampermet-re, II ve III numaralı ölçüm araçları ise voltmetredir.

Yanıt B dir.

23.

+ –

reosta

M

N

K

L

ok

f

K lambası üretece paralel bağlıdır. Bu nedenle re-osta sürgüsünün hareketi K lambasının iki ucu ara-sındaki potansiyel farkını değiştirmez.

Yanıt A dır.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


1. Ünite manyetizma -...

Documents