12. ulusal geriatri kongresieskisehireo.org.tr/templates/template2red/images/yara_bakimi.pdf ·...

Yara.Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - [email protected]

12. Ulusal Geriatri Kongresi

Kronik Yaraya Güncel Bakış

Eğitim Toplantısına


Nihal Karacaİ.Ü. Florence Nightingale H.Y.O

Yara UzmanıPaul Hartmann Türkiye

Medical Trainer


Yara Bakımında Güncel Tedavi Yöntemleri


I. Kronik Hastalıklarda Deri ve yumşak doku ülserasyonları Cilt tanımı ve görevi Kronik Yara Çeşitleri

Diyabetik Ayak, Bası Yarası, Venöz Ülseri Yara Bakımı Tarihçesi

II. Kronik Yarada Anamnez ve Güncel değerlendirme kriterleri Yara Yönetimi Geleneksel ve Modern Yara Bakımı Yara Fazlarına uygun Örtü Seçimi

III. Vaka çalışmaları

IV. Soru-Cevap

V. Workshop

Eğitim Akışı

M TM T

Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - [email protected]

Cilt Fonksiyonları

Doku tabakalarından oluşan birÖrtü sistemi organıdır

Cildin Fonksiyonları:Koruma:

- Dış etkenlerden koruyan bariyer- Vücudun içersindeki sıvı kayıplarından korur- Kas ve organları korur

Vücut Isı ve sıvı dengeleyicisi Duyu organı: (Sıcak, soğuk, dokunma hissi, ağrı,

vs.) Arıtma: Ter bezleri ile toksinlerden arındırır Solunum yapar

Cilt insan vücudunun en büyük organıdır

Cilt vücut alanı:1,5–2m2

M TM T


Cilt Katmanları

Cildimiz 3 katmandan ibaret:

Epidermis: Damarsız cildin dış yüzeyi; vücudun dış dünya ile olan bariyer.

Dermis: Epidermisin oksijenlenmesini ve beslenmesini sağlar. Dermis yağ bezlerini, duyu hücrelerini ve ter bezlerini barındırır.

Subcutis: Gevşek bağ dokusu ve yağ hücrelerin, kas liflerine ve periyostta bağlanması

Vücudumuzun 1/6 ağırlığını = 1.5 – 2m² lik cildimizin teşkil ettiği alan

Epidermis

Dermis

Subcutis

Dermo-Kozmetiklerin etki alanı

M TM T


EpidermisAsit Manto

Boynuzlu tabaka

Canlı Hücreler

Epidermis tabakasında hücreler bölünür (canlı hücrelerin mitoz bölünmeyle çoğalması)Lipitler ile dolu yeni yapılan hücreler yukarıya taşınır.Hücreler zamanla keratenize olur (boynuz katman) ve koruyucu kalkan oluşur. (Keratin* hücre bölünmesini sağlar/hızlandırır) Lipit, nasırlaşma sırasında oluşur. Lipitler hücreleri birbirine bağlayarak dış etkenlere karşı fiziksel bariyeri yapılandırır. (Nasırlaşmış cilt katmanı) Yağ ve ter; cildi yüzeyinde koruyucu asitik bariyer oluşturur. Koruyucu asit mantosu cildimizi bakterilerden ve mantarlardan korur.

Epidermis

Epidermis: Dış etkenlerin koruyucu kalkanı.

*Keratin: Tırnak, boynuz, kıl gibi üst deri ürünü olan yapıları oluşturan proteinli madde.Tırnak ve boynuzun ana maddesi.

M TM T


Epidermis derinin en dıştaki tabakasıdır."Keratinosit” hücrelerden oluşur.

Kalınlığı vücudun bölümüne, yaşa ve cinsiyete bağlı olarak değişir

Epidermis

26 yaş 70 yaş

M TM T


Dermis

Dermis: Epidermisin oksijenlenmesini ve beslenmesini sağlar.

Daha alttaki deri altı dokusuna bitişik olan asıl deri bölümü ana işlevi vücut sıcaklığı ile kan basıncını düzenlemek olan küçük ve orta boy damarların oluşturduğu bir ağ yapısına da sahiptir

M TM T


Subcutis

Subcutis: Gevşek bağ dokusu ve yağ hücrelerin, kas liflerine ve periyostta bağlanması.

Yaşlanma ve ihtiyarlama ile birlikte derinin gelişimi tersine döner. Epidermis ve dermis incelir, melanosit yoğunluğu azalır. Dermisteki damar ağı ve adneksler zayıflar ve elastin fibrilleri kalınlaşır, ileri yaşlarda kıl folikülleri, yağ bezleri, apokrin ve ekrin bezler atrofiye uğrar. Zamanla deri kendisini koruyucu, duysal ve iletişimsel özelliklerini kaybeder.İlerleyen yaşla birlikte, deri, yeterli yağ ve su depolayamaz doğal elastikiyetini kaybeder ve incelir.

M TM T


Yaş> 75< 65< 16

Sebepler: Dış Etkenler: Güneş, sigara, stres, v.s.

Genetik Faktörler: Tüm hücreler yaşlanmaya programlanmışlardır

65 yaş civarında cilt fonksiyonlarını kaybeder

Cilt

Yaşlı ve hassas ciltlere özel bir bakım gerekir

M TM T


1.Ter bezlerin daha az çalışması: daha az yağ ve nem (Aminoasit) Asit mantosunun yenilenmesiCilt dış etkenlere daha hassas

2. Yağ asitleri besin maddelerinden eskisi gibi filtrelenemiyor.Cilt incelir, kurur ve kaşınır

3. Hücre metabolizması ve dolayısıyla hücre bölünmesini yavaşlar Koruyucu boynuzlu tabaka incelir

Genç Cilt – genç ve elastik

1. Asit Mantosu

2. Boynuzlu tabaka

3. Canlı Hücreler

70+ cilt – ince ve kırılgan

Yaşlı ve hassas Cilt Neden daha fazla bakıma ihtiyaç duyar

M TM T


Esansiyel yağ asitleri (keten tohumu yağı):Hücreler için besin kaynağı, cildin bariyer fonksyonunu güçlendirir ve anti enflamatuar etki verir.

Aminoasitler:Cildin doğal nem tutucuları

Badem Yağı: Cildin hızlı ve iyi emebildiği doğal, zengin içerikli yağ.

Cilt Bakımı

M TM T


Kreatin:Hücre alış verişini (Metabolizasını) uyarır.

ÇinkoOksit: Yeni cilt hücrelerinin oluşmasına, onarımına ve bu hücrelerin bakımına yardımcı olur. Antiseptik özelliği ile cilt yüzeyinde bulunan mikropları öldürürken cildin genel görünümünü iyileştirir ve alerjik tepkiler sonucu oluşan cilt tahrişinin azaltılmasına yardımcı olur. Cilde bariyer sağlar.

Üre: Cildi yumuşatmayı sağlar. Cildin su tutma kapasitesini arttırarak cildin nemlendirilmesine yardımcı olur.

Cilt Bakımı

M TM T


Kontakt Dermatit

6 Aralık 201326 Kasım 2013

Çinko Oksit+ Üre + Kreatin + Panthenol + Badem Yağı

M TM T


Kontakt Dermatit

Antifungual Temizleme Mendili + Koruyucu Üreli köpük

3 Günlük Tedavi

18 Ocak 1415 Ocak 14

M TM T


Yara

Primer Yara iyileşmesi:

Sekonder Yara iyileşmesi:

Yara; Patolojik bir olay nedeniyle doku bütünlüğün bozulması

M TM T


Akut Yara – Kronik Yara

Primer Yara iyileşmesi; belirgin kontaminasyonun olmadığı durumlarda, yara oluşumundan sonraki birkaç saat içerisinde, yara kenarlarının uç uca yaklaştırılarak kapatılması sonucu olan iyileşmedir. Skar dokusu az oluşan yaralardır.

Akut Yara: ilk 24 st Epitel dokusunun rejenerasyonu başlar

M TM T



Sekonder Yara iyileşmesi; doku kaybı bulunan büyük yaralarda, cerrahi girişim olmadan gerçekleşen doğal iyileşme olayıdır. Burada epitelizasyon ve kollajen depolanmasıda olduğu halde, kontraksiyon en önemli fenomendir. Eğer kontraksiyon olmaz ise, yüzey direnç ve esneklikten yoksun epitel hücre tabakası ile kaplanır.

Kronik Yara = Granülasyon dokusu daha yoğun, skar dokusu fazladır.

M TM T



Akut Yara =3-6 hafta süre içersinde iyileşme gösterir.

Kesiler

Kesici Delici Alet Yaralanmaları

Ezilme,Yırtılma, Basınç Yaralanmaları

Yanıklar

Sıyrıklar

Kopmalar

Amputasyonlar

Isırıklar

M TM T


Akut Yara Çeşitleri

Dışardan küçük giriş yarasın görünümde İçeriye doğru derinliğine göre bazı yapı (sinir, lif, gibi) ve/veya organlar zarar görmüş olabilir.

Kesici-Delici Alet Yaralanmaları

M TM T



Büyük/oldukça büyük doku kayıpları mevcut Düzensiz yara kenarları ve yara cepleri mevcut Yüksek enfeksiyon riski mevcut

Ezilme, Yırtılma, Basınç Yaraları

M TM T



Sıyrıklar

Dermis ve/veya Epidermis yüzeyel aşınabilir İçinde yabancı cisim varlığı olasılığı büyük İz bırakabilir

M TM T


1 Şubat 2014

Sıyrık Yarası

Düşme sonrasında merhem tedavileriyle 10 gündür enfekte yara

2 Şubat 2014 4 Şubat 2014

Tedavi: Gümüş kaplı Tül + Hidrojelli Polimer Yara Örtüsü

M TM T



Kopmalar

Tam yada yarı kalınlıkta olabilir Doku kayıpları olabilir Kopmanın derinliğine ve büyüklüğüne göre tedavi değişebilir;

deri nakli, v.s

M TM T



Amputasyonlar

Kemiği içeren amputasyonlar Kemik yada dokuda tamamen kayıp söz konusu olabilir Tam yada yarım olabilir

M TM T



Özel Durum :Isırıklar

Enfeksiyon oranı yüksek İnsan ısırığındaEstetik açıdan önemli değilse, dikiş atılmamalı Hayvan ısırıkları bazen dikilebilir ve primer kapatılabilir

M TM T



Yanık

Dört Kategori:

Termal- Alev, Buhar

Kimyasal- Asit yada Baz

Elektrik- Elektrik çarpması, şimşek

Radyasyon- Güneş yaniği, radyasyon

yanığı

Yanık

3 sınıflandırma:

1. Derece-Epidermis, minimal

dermiş (yüzeyel)2. Derece

- Dermal penetrasyon, büller (kısmi derin) 3. Derece

- Dermisten subcutise, kas ve/veya kemiğe kadar

M TM T



Yanık

Hastanın yaşı, yanma şekli, yaranın derinliği, genişliği ve derecesi tedavi süreci için önemli

Enfeksiyon riski oldukça büyük

M TM T


Yanlış Pansuman sonucu.....

M TM T


27 Kasım2013

Buhar Yanığı2. Derece4 Yaş

Gümüş içerikli MerhemAntibiyotikli merhemSonucu Maserasyon

Yanık

M TM T


2 Aralık 20131 Aralık 2013

27 Kasım2013 30 Kasım 2013

Modern Yara Bakımı süreci:

Gümüş kaplı ve hidrokolloidli tül örtü kombinasyonu

M TM T



Kronik Yara = 6 – 8 haftada tamamen iyileşmeyen ya da 4 haftada hiç

iyileşme belirtisi göstermeyen yaralardır.

Kronik Yaraların %70’i:

bası yaraları

venöz/arteriyel ülserler

Diabetik ülserler (DAS)

M TM T


Kronik Yara Çeşitleri

Diabetik Yaralar = nöropati + basınç + iskemi

Basınç Yaraları (Decübit ülser) = basınç + iskemi

Venöz Yaralar = venöz staz + iskemi

Arteriel Yaralar = iskemi + travma

İyileşmeyen / kronikleşen ameliyat sonrası yaralar

M TM T


Diabet Yaralar

M TM T


Diabetik Yaralar

TanımıDiyabetli bir hastanın ayağında oluşan her türlü lezyon ’’Diabetik Ayak Sendromu’’ ilgi alanındadır.

WHO’nun tahminleri, dünyadaki diyabetli hasta sayısının177 milyona yakın olduğu ve2025 yılında bu sayının 300 milyona yükseleceği yönündedir.

Ülkemizde 1999 yılında tamamlanan Dünya Saglık Örgütü destekliTürkiye Diabet Epidemiyoloji Projesinde ( TÜRDEP) % 7,2 oranındadiabet saptanmıstır.

Aynı nitelikte olan çalışma 2010 senesinde edilip diabet oranın % 13,7 çıktığı ve diabeteyakalanma yaşının 5 yaşa gerilediği saptanmıştır.

M TM T


Diabetik Yaralar.Travma kaynaklı amputasyonlar %60 dan fazla Diabetis Mellitus hastalarnda görülmüştür (2006). Yaklaşık 65700 DM hastalarında amputasyon uygulanmıştır.

%15 inde hayatlarının bir döneminde diyabetik ülser gelişmekteBu hastaların %30’u diz üstü, %22’sinde aynı bacaktan dahayukarıdan tekrar, %10’unda ise diğer bacağın ampute ediliyor

Amputasyonların MYB ile %80 oranındadüştüğü saptanmış

*Uzmanlık Tezi,Dr. Ayten GÜNER İstanbul – 2005

*KL‹M‹K 2007 XIII. TÜRK KL‹N‹K M‹KROB‹YOLOJ‹ VE ‹NFEKS‹YON HASTALIKLARI KONGRES‹

M TM T


Diabetik Ayak Sendromu

Nöropati sinir hasarıdır

Karıncalanma, ayak yanma, uyuşma hissine neden olur

Ayak tabanı, bazen ayak yan kısım, ayak sıcak, Pençe ayak, his kaybı

Nöropati

Amerikan Diyabet Derneği (2005);

Tip 2 DM için tanı sırasında Tip 1 DM için tanıdan 5 yıl sonra nöropati açısından değerlendirme yapılmasını önermekte (Boulton ve ark. 2005) 8.

M TM T


Diyabetik Ayak Sendromu

Arteroskleroz, Kalp, Beyin, Böbrek perifer damarlarında görülür

Damarlar da ki basalmembran da Mucopolysaccaritler birikir

Ayak parmağı, Topuk, Ön Tibia kenarı

Cilt Soğuk, atopik cilt, Nabız defisit, hassas ve ağrılı

Anjiopati

M TM T


Diabetik Yaralar

Nöropatik ülser gelişiminde Otonomik nöropati özellikle destrüktif deri komplikasyonlarına neden olur.

Anormal vazomotor, artmış arteriovenöz şant ve beraberindeki hipohidroz, zayıf perfuze olan kuru bir ayak ile beraber, kabuklu ve çatlamış bir derinin oluşuturur.

Abrazyonu veya laserasyonun meydana gelebilir Buna takiben oluşan yetersiz arterioler ve kapiller vazodilatasyon

sonucu etkisiz bir inflamatuvar cevap oluşturur. Yaralara karşı hassasiyet artar.

Diabetik ayak ülserlerinde tanı koydurucu en erken belirti aşil tendon refleksinin kaybıdır

M TM T


Diabetik Ayak Ülserlerinde Sınıflandırma

Wagner Sınıflandırılması:

Evre 0:Cilt lezyonu yok.

Evre 1:Yüzeyel ülser var ve klinik olarak enfekte değil.

Evre 2:Derin ülser var sıklıkla enfekte ancak osteomyelit yok.

Evre 3:Derin ülser var. apse ve osteomyelit de mevcut.

Evre 4:Ayak parmak uçları ve tabanda lokalize gangren.

Evre 5:Bütün ayak gangreni.

1.,2. ve 3. evrede, etiyolojisinde nöropati ön plandadır4. ve 5. evrede, periferik vasküler hastalık sorumlu olduğu

düşünülür

M TM T


Diyabetik Ayak Risk Faktörleri

Nöropatik Ayak

Periferik Damar Hastalığı

Anjiopati

Ayak Derformitesi

Enfeksiyon

(Fungal/Bakteriyel)

Ayakta Ödem

Makrovasküler Hastalık

Dizlipidemi

Temel Ayak Bakım eksikliği

Hijyenik eksikliği

Sigara

Obezite

65 yaş üstünde olma

Düzensiz glisemik kontrolü

M TM T


Diabetik Ayak Ülserlerini Tetikleyen Nedenler

Uygunsuz Ayakkabı

Yeni ayakkabılarda

sürtünme

Tedavi edilmemiş nasır

Nasırların bilinçsizce hasta

tarafından kesilmesi /yok

edilmesi

Travma (ayakkabı içersinde

bulunan taş gibi)

Yanıklar (soba yanığı gibi)

Tırnak Enfeksiyonları

Yatağa bağlı hastalarda

topuk sürtünmeleri

M TM T



En iyi Tedavi Önlemleri

Erken Teşhis

Kan şekeri kontrolü

Eğitim

Ayak Bakımı

Multidisipliner yaklaşım Temel fizyopatoloji bilgisine sahip olmalı

Yara oluşumuna neden olan faktörler etyolojik olarak incelendiğinde %11 ile yanıklar, nöropatik ülserler ve

travmalardan sonra üçüncü sırada yer almaktadır. Altındaş ve ark. 2006

M TM T



Tedavi süresi: 8 Hafta

Yanık sonrası DAS

M TM T



Tedavi süresi: 44 Hafta

Travma sonrası DAS

M TM T


Dekübit Ülser

M TM T


Dekübit Ülser

Vücudun, özellikle kemik çıkıntılarının bulunduğu yerlerinde, uzun süreli ya da yineleyen basılara bağlı olarak deri ve derialtı dokularında ortaya çıkan nekroz ve ülserasyonlardır.

Tek başına basınç yada yırtılma ile basıncın bir arada sebep olduğu, genellikle kemik çıkıntılar üzerinde ortaya çıkan lokalize deri ve / veya deri altı doku hasarıdır.

Tanımı

Bası yarasının oluşum süresi ve derecesi maruz kaldığı basıncın süresi ve yoğunluğu ile ilgili (24 st - 48 st)

M TM T


Dekübit Ülser

Bası yarası

Yatak Yarası

Dekübit Ülser

Decubitus

Basınç Yarası

Basınç Ülseri

Nasıl Adlandırılır

M TM T


Dekübit Ülser

Vücudun kemik çıkıntıların üzerinde basınç altında kalması

Yumuşak dokuların basınç altında kalması

Kan dolaşımının bozulması

Doku hücreleri beslenemesi

Dokunun Oksijensiz kalıp doku ölümünün gerçekleşmesi (Zytolyse)

İskemik doku kaybının gelişmesi

Basınç engellenmezse nekroz ve/veya ülserasyon oluşur

Nedeni

M TM T


Yatak Ülserin Oluşma Süreci

Prof. Dr. Ramazan Kahveci – 2008 Yara Bakım Kursu

M TM T


Yatak Ülserin Oluşma Süreci

Basınç

Sürtünme

Yırtılma

Isı

Nem

M TM T


Risk Vakalar

Geriatrik hastalar

Retardasyonlularda

Komadaki hastalarda

Birden çok kırık olan olgularda

Pediküllü uzak flep uygulananlarda

Felçli hastalarda

His kaybı

Kuvvet kaybı

Spastisite

M TM T


Destekleyici Faktörler

Beslenme bozuklukları

Protein azlığı

Anemi

Vitamin eksikliğ

Kilo kaybı

Hijyen eksikliği

Derinin yeterli temizlenmeyerek, koruyucu pH

ın bozulması; ıslak ve pis bırakılması

M TM T


Destekleyici Faktörler

Davranış hataları

Çarşaf değişim sırasında hasta

cildin hasar görmesi

Hastaya pozisyon verirken ve /veya bir başka

yere naklederken kaba davranılması

Bakım eksikliği / hatası

Yetersiz / yanlış cilt bakım ürünleri

Yanlış masaj teknikleri

Kas aktivitelerinin kaybı

Venöz ve Lenfatik dönüş bozulur

M TM T


Dekübit Ülser

Dekübit Sınıflandırılması

Kızarma

derinin eritemi

Epidermisve/veya dermis içeren cilt kaybı; bül, sıyrık gibi

Nekroz Subkutan doku,fasya ya kadar içerebilir

Evre 3 gibi, fakat doku nekrozu kas,kemik ve/veya destek dokusuna kadarhasar vardır

Resim Kaynak: Kompendium, Wunde und Wundbehandlung

EPUAP (Eurpean Pressure Ulcer Advisory Panel, 1998)

M TM T


Evrelendirilemeyen Yara

Tam kalınlıkta doku kaybının olduğu, yara yatağının ölü doku (sarı, gri, yeşil veya kahverengi) ve / veya kabukla (kahverengi veya siyah) dolduğu yaralardır.

NPUAP (2009) http://www.npuap.org

M TM T


Şüpheli Derin Doku Yaralanması

Bütünlüğü bozulmamış ciltte mor veya koyu kızıl lokalize bir bölge şeklinde veya alttaki dokunun basınç ve / veya sürtünmeye bağlı hasarlanması sonucu kanlı bül şeklinde görülebilir.

NPUAP (2009) http://www.npuap.org

M TM T


Görünmeyeni de değerlendirmek

M TM T


Dekübit Ülser

Bası .Noktaları • Sakrum, Koksiks,• Topuk ve Aşiltendonu,• Oksipital kemiği, Kulaklar,• Omurga, • Dirsek, Kürekkemiği, • Göğüs kemiği, Kaburgalar, • Pelvis, Büyük trokanter (trokanter

majör),• Omuz eklemi, iliak,• Dış diz eklemi,• İç Fibula, lateral malleol

M TM T


Bası Yarası - Tedavi Prensipleri

Sistematik Tedavi

Beslenme desteği

Dolaşımın artırılması

Kansızlığın Tedavisi

Enfeksiyonun önleme

Lokal Tedavi

Basıyı ortadan kaldırmak

Debridman

Ölü boşlukların doldurulması

Eksuda kontrolü

Nemli yara yüzeyin oluşturma

İyileşen yaranın korunması

Enfeksiyon tedavisi

Doğru Yara Bakımı (doğru yara

anamnezi=doğru yara bakım)

M TM T


Dekübit Ülser

Tedavi Örneği

M TM T


M TM T


Florides ulcus cruris venosum

Venöz Ülser

M TM T


Tanım

Dünyada ve ülkemizde alt ekstremite yaralarının en sık karşılaşılan

sebebi, venöz patolojilerdir !

Ülkemizde 7 milyon venöz yetmezlik hastası, 150.000 venöz ülser

hastası vardır. ,

Sebebi

Venöz Hipertansiyondur

Baldır Kas pompa fonksiyonun bozulması

Venlerin veya ven kapakcıklarının bozulması

Venöz Yaralar

M TM T


Tanı:

Sıklıkla iç malleol üzerinde ve ayak bileğinde oluşurlar

Kenarları düzensiz ve kalınlaşmıştır

Sıcak veya ılık, çevresi ödemlidir

Kırmızı granülasyon ve yer yer sarı fibrin ile kaplı kas ve tendon

görülmez.

Venöz Yaralar

M TM T


Arterial (% 15)

Venöz (% 80)

Lemfatik (Elefantiazis)

Vaskülit sonucu ( SLE, rh artrit, skleroderma, poliarteritis nodosa)

Bacak Ülserleri

M TM T


Primer Varis Sebepleri

Genetik veya yaşa bağlı ven duvarların bozulması

Menapoz, obesite, meslek (ayakta durmak), hormonal değişiklik (hamilelik)

Venlerin dilatasyonundan dolayı ven kapakların yetersizliği

Venlerin yetersizliğinden, kan rahat dolaşabilmek için farklı yollar arar

Venöz Ülseri

M TM T


Venöz dolaşımını destekleyen Faktörler

Solunum Sistemi

Kalp kapakcıkları

Arteryel-venöz bağlantısı

Baldır Kas pompası

Venöz Dolaşım

M TM T


Venöz dolaşımını destekleyen Faktörler

Kas-venöz-pompası (üst bacak kasları)

Eklem (diz) pompası

Baldır kasları

Ayak bileği

Taban ve ayak parmak kasları

Venöz Dolaşım

M TM T


Sekonder Varis SebepleriDoğuştan veya post trombotik ven dilatasyonu, kapak yetersizliği, trans ve intra fasyal venleri de etkiler

Yeni yol oluşumu olmuyor, Reflux(kanın geriye doğru akması) oluşur, terminal damar yatağı bozulur

Reflux: Kan akımın yavaşlaması, trombozlarınoluşmasıÖdem oluşmasıVenöz ülser sebebi

Varisler

M TM T


Büyük toplardamar varisleri

Flebolojik Hastalıklar

Varis ödemi

M TM T


Varis oluşumu

Venöz Dolaşım

M TM T


Ulcus cruris venosum (venöz ülseri)

Post trombotik sendrom (Tromboz sonrası Stasis Sendromu-Venin tıkanması)

Peri-ülser hiperpigmentasyon(cilt renginin değişmesi-koyulaşması)

Bacak Ülserleri

M TM T


Bacak Ülserleri

Arteriyel Ülser Ulcus crurisin sebep olduğu Bazal hücre karsinomu

M TM T


Venöz Ülser

Kompresyon Tedavisi

Venöz hipertansiyonu azaltır

Biriken kanı azaltır, kapillerlerden çekilir

Lenf akımını artar

Ödemi ve şikayetleri azalır

Fibrinolitik aktiviteyi azaltır

M TM T


Kompresyon Tedavisi

Venöz Ülser

M TM T


Ödemi azaltır

Venöz çapı ve venöz reflüyü azaltır,

Kan dolaşımı hızlanır

Toksinlerin ve biriken ödem taşınır

Ven kapakları daha fazla kapanır

Baldır-kas pompasına katkı sağlar

Tromboz-emboli riski azalır

30-40 mmHg basınçlı kompresyon çorapları ile iyileşmiş ülserlerin

nüksü önlenmiş olur.

Kompresyon Tedavisi – Bandajlama Etkisi

M TM T


Venöz Ülseri - Tedavi desteği

4lü Bandaj

2li Bandaj

Varis Çorapları

M TM T


Venöz Ülser

Ulcus crurisvenosum

Tedavi süresi:8 Hafta

M TM T


Ulcus cruris arteriosum

Arteriyel Ülseri

M TM T


Tedavi

Risk Faktörlerin uzaklaştırılması Hareketliliğin dolaşımı düzenleyici şekilde artırmak Cerrahi girişim Sekonder tedavi: doğru yara bakımı

Arteriyel ülserlerde basınç tedavisi uygulanmaz!

Mix ülserlerde hafif basınç tedavisi uygulanabilrir!

Arteriyel Ülser

M TM T


Kronik YaralarAmeliyat sonrası Yaraları

M TM T


Zor iyileşen Ameliyat Sonrası Yaralar

Ameliyat Yaraların zor iyileşme Nedenleri

Enfeksiyon, Fistül, Abse Dolaşım bozukluğu

Hematom Süturların erken alınması Sütur malzemelerine karşı allerji İlaçlar

M TM T


Koruyucu Simit Yaraları

Sakral simit yöntemi ile korunmuş, fakat...............

M TM T


Yara Bakımı Tarihçesi

Fransa ve Peru’da yapılmış olan kazılarda 7000-10 000 yıl öncesine ait iskeletlerde kafatası kemiklerinde trepenasyon (kafa tasına açılan delik) yapıldığı belirlenmiştir.

Eski Mısır’da özellikle Ebers Tıp papirüslerinin M.Ö. 1550 yılında yazıldığı tahmin edilmektedir. Ebers Papirüsleri 700 kadar reçete ihtiva etmektedir. Bu papirüsde hint yağının yaralar ve yanıklarda ilaç olarak dışardan kullanıldığı belirtilmektedir.

MISIR ‘ da MÖ 1600 yılında yazılan Edwin Smith Papirüsü en eski cerrahi dökümandır . ’İrrite ise sakinleştir, sert ise yumuşat, sıcak ise soğut, şiş ise söndür, ağrılı ise rahatlat’

Mısırlı cerrahlar yarada küflü ekmek kullanmaktaydılar.

M TM T



Eski Yunan tıbbı MitolojideMÖ 460 yılında Kos/İstanköy Adası’nda doğan Hippocrate tapınaklarda bulunan zehirsiz cinsten yılanlar, hastaların gözlerini ve yaralarını yalayarak tedaviye yardım etmişlerdir.

Hipokrat yaralarda katran kullanmakla, antisepsiyi ilk uygulayan hekim olmuştur.

Yarada primer ve sekonder iyileşmeyi ilk defa Hipokrat tanımlamışve BAL kirli yaraların temizlenmesinde kullanmış.

Yara iyileşmesi ve iltihapla ilgili bilgileri ve belirtileri bildirmiştir.

M TM T



Eski Roma tıbbında Celsus (MÖ 25-MS 50) "De Medicina" isimli 8 ciltlik bir eser bırakmıştır.

5. kitabında yara iyileşmesinden söz edilmekte ve bu amaçla kullanılan maddeler arasında zamk, güherçile, safran ve susam bulunmaktadır

Celsus yara tanımı yapmış ve yeni oluşan yaraların temizlendikten ve yabancı cisimler çıkarıldıktan sonra dikilebileceğini önermiştir

M TM T



Theodoric de Luca (1205-1298), yaralarda cerahat oluşumunun gereksiz, hatta zararlı olduğunu söylemiş ve pansumanları Şaraba batırdıktan sonra kullanmayı tavsiye etmekle asepsi ve antisepsiyi işaret etmiştir.

Fransız Cerrah Guy de Chauliac(1300-1368) yara tedavisinde, basit birpansuman yerine merhem, alçı vedağlama gibi yöntemlerinkullanılabileceğini ifade etmiş, yaradabandaj kullanımı ve iyi beslenmeninönemini vurgulamıştır. GUY DE CHAULĠAC

M TM T



1537 de II Henry’nin ordusuna Cerrah olarak katılan Ambroise Pare; Dokulara nazik davranmanın, yara temizliği ve nemli kapamanın önemini vurgulamış.Yaralara gül yağı, yumurta sarısı sürerek, askerleri rahatlatıp yaralarını iyileştirmiş.

“I dressed the wound, and God healed it”

M TM T



Josef Lister’den(1827-1912) önce yarada cerahatin istenilen bir durum olmadığını savunmuş, iltihap, yara iyilşmesi ve kan pıhtısının oynadığı rol ile ilgili çalışmalar yapmıştır.

1827’de yaralarda karbolik asit kullanmaya başlamıştır.

Lister’in ortamın temizlenmesi gerektiği fikrini savunduğu yıllarla Luis Paster’un (1822-1895) hastalıkların mikroplarla oluştuğu fikri aynı döneme denk gelmektedir.

M TM T



Bası yaraları çok eski devirlerden beri bilinmektedir. Fransız cerrah Pierre Joseph Desault (1744-1795) debridman kavramından söz etmişdir. Yara bakımının etyolojisine ait görüşler 19 Yüzyıl’da aittir.

1853 yılında Brown-Sequard paraplejik hayvanlar üzerinde yaptığı çalışmalarda basıncın önlenmesi ve kuru tutulması ile yara açılmadığını belirtmiştir.

M TM T



İbn-i Sina'nın ünlü kitabı “Kanun" uzun yıllar çeşitli tıp okullarında ders kitabı olarak okutulmuş, 5 ciltten oluşan kitabın 3. cildi deri ve zührevi hastalıkları ile ilgili yazılar bulundurur.

15. Yüzyıl’da Cerrah İbrahim Bin Abdullah tarafından hazırlanan “Alaim-i Cerrahin" adlı eserde bazı bölümler yara bakımı ile ilgilidir.

1. bölüm taze yaralar ve tedavileri, 7. bölüm abse ve tedavisi,

M TM T



Florence Nightingale 1820 de Floransada doğmuş Modern Hemşireliğin Kurucusudur

Kırım Savaşında (1853-1856) hasta bakımına, hasta bakımında çevre ve yara bakımı gibi konulara önem vermiştir.

M TM T


Yara İyileşme Fazları

İnflamasyon Fazı (Hemostaz, trombosit, granülosit ve makrofaj safhaları, Akut yarada 3.- 4. gün)

Proliferasyon Fazı (Fibroblast proliferasyonu, anjiogenezis, yara kontraksiyonumAkut yarada 1. - 14. gün)

Re-modeling-reperatif Fazı (Olgunlaşma ve yeniden şekillenme,skar maturasyonu, Akut Yarada 3./4.-21. gün)

Howes, Sooy ve Harwey (1929) in çalışmalarıyla yara iyileşmesinin 3 ana evresini belirledi

M TM T


Modern Yara Bakımın Tarihçesi

Winter (1962) nemli yara ortamın önemi

Eaglstein (1987) en iyi iyileşme ortamın sağlanması

Cutting ve White (2002) fazla eksuda iyileşmeyi engeller

Schultz ve ark. (2003) TIME yara değerlendirme prensibi

Gray ve White (2004) eksuda yara iyileşmesinde anahtar komponent

M TM T






Howes, Sooy ve Harwey (1929) in çalışmalarıyla yara iyileşmesinin 3 ana evresini belirledi

M TM T



* http://www.jameda.de/gesundheits-lexikon/bilder/266340.jpg

Remodelizasyon Fazı

Hücre yenilenmei ve hücre bölünmesinin hızlanması

İnflamasyon Fazı

Vücudun yenileme mekanizmasını destekler

Proliferasyon Fazı

Doku yenilemesi ve yeni oluşan epitelin korunması

M TM T


Kronik Yara Değerlendirme Kriterleri

Lokal FaktörlerYetersiz kan akımı

Derinin aşırı gerilmesiCerrahi kapamanın yetersizliği

Yetersiz venöz drenajYabancı cisim varlığıEnfeksiyon odağı varlığı

Yara bölgesinin hareketliliği

Sistematik FaktörlerObesite

Sigara kullanımıBeslenme bozuklukları

İleri yaşVitamin ve eser element

eksikliğiMalin hastalıklar

İmmün sistemi baskılayıcı ilaçlar

Steroid ve antikoagulan kullanımı

*Güncel Yönleriyle Kronik Yara, Murat Topalan, Şamil Aktaş

M TM T


Yarayı Değerlendirirken

TIME Prensibi

T issue Management (Nekrotik doku ve çevre deri değerlendirmek)

I nfection – Inflammation (Yara da enfeksiyonu, enflamasyonu

değerlendirmek, varsa gidermek, yoksa korumak)

M oistur Balance (Nem dengesi sağlanmak, aşırı eksüduda ve

maserasyonu önlemek)

E dge (Epithelial advancement) (Epitelizasyonu engelleyen faktörleri

gidermek, epitelizasyonu hızlandırmak)

M TM T


Yarayı değerlendirirken

Yaranın değerlendirmesi, ölçüm ve kayıt

Fotoğraflı kayıt tutmak (en az haftada bir)

Multidisipliner yaklaşım ile yara tedavi yöntemini ve/veya ürünü

seçmek (örn. Debridman yöntemi)

Hastanın beslenme, ağrı ve aktivite durumunu düzenlemek (örn.

Fizik tedavi desteği, masaj, ilave mama)

Hasta ve/veya yakınlarını eğitmek

İnkontinans eğitimi (ürün seçimi, alt değiştirme yöntemleri)

Deri bakımı (Örn. Temizleme ürünleri, Bariyer krem kullanımı,

üreli ürünler)

M TM T


Yarayı Değerlendirken

Yaranın lokalizasyonu ve yara iyileşme fazı

Yaranın boyutu (en-boy-derinlik)

Tünellerin varlığı

Yara Yatağının görünümü

Granülasyon

Ölü doku

Eskar

Eksuda

Yara kenarların durumu

Koku

Yara çevresi cildin durumu

M TM T


Basıyı ortadan kaldırmak

Dolaşımı artırmak

Anemiyi tedavi etmek

Diyabetik hastalarda insülin düzeyini dengelemek

Beslenme desteği

Enfeksiyonu önlenmek/tedavi etmek

Cilt Bakımı

Doğru Yara Bakımı

.....................................

Tedavi Prensipleri

M TM T


Kronik Yara Tedavisinde Disiplinler

Genel Cerrahi

Plastik Cerrahi

Vasküler Cerrahi

Ortopedi

Endokronoloji

Enfeksiyon Hastalıkları

Algoloji

Dermatoloji

Nöroloji

Koruyucu Aile Hekimliği

Radyoloji

Sualtı Hekimliği

Fiyoterapi

Beslenme

Farmakoloji

Hemşirelik

Sosyal Hizmetler

.............

M TM T

Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - [email protected]

İdeal Yara iyileşmesi

Yarada nekrotik doku bulunmamalı

Yaraya nemli ortam sağlanmalı

Dengeli eksuda olmalı

Yara çevresi sağlıklı olmalı

Kontaminasyon engellenmeli

Enfeksiyon giderilmeli

Doğru Evrede

Doğru yara bakım ürünü ile

Yaralar iyileşebilir

M TM T


Modern Yara Bakımı Ürünleri

Islak PA Pansuman

Hidrojeller

Hidrokolloidler

Poliüretan Köpükler

Aljinatlar

Gümüş iyonu emdirilmiş materyaller

Teknolojik gelişimler ile birlikte Kollajen, Büyüme faktörü,

protein gibi farklı maddeler içeren bir çok ürün piyasada

bulunmaktadır

M TM T


Yara Yönetimi

Yara İyileşme Fazlarına Uygun Örtü kullanımı

M TM T


Enflamasyon

Enflamasyon Faz

M TM T


Hakim hücre: Nötrofil ve Makrofaj

Yara İyileşmenin temel fazıdırYüksek vasküler permeabiliteKan hücrelerin yara ortamına kemotaksisiSitokinlerin ve Growth faktörlerin serbestleşmesiHemostaz sağlanır

Amaç:Bakteriyel yükü azaltmakEnfeksiyonun kontrolünü sağlamak, enfeksiyonu önlemekYara duvarının ve canlı dokunun görülebilmesine olanak sağlamak

Enflamasyon Fazı

M TM T


Enflamasyon Fazında Debridman yapılımalı (Yaraların üzeri veya kenarındaki canlılığını kaybetmiş, kontamine dokuları ve yabancı maddelerin kaldırmak/uzaklaştırmak)

Otolitik debridman Mekanik debridman Enzimatik debridmanBiyolojik debridman Cerrahi debridman

(Schultz ve ark. 2003; Nelson ve Dilloway 2002)

Enflamasyon Fazı

M TM T


Negatif basınç yara tedavisi

Enflamasyon Fazı

M TM T


Enzimatik (Kimyasal) Debridman:

Enzimatik ajanın nekrotik dokuya nüfuz ederek, nekrotik dokunun uzaklaştırılmasında proteolitik ve diğer eksojen enzimlerinkullanılmasıdır Enzimatik ajanların kullanımı dikkat gerektirir ve pahalıdır Papain ya da kollejenaz içeren topikal ajanlar kullanılır. Kollajenaz papaine göre daha yavaş Enzimatik debridmanda kullanılan enzimlerin bazıları selektif debridman grubunda yer almaktadır Enzimlerin uygulanması sırasında enfeksiyon riskine dikkatli olunmalı (parçalanma ürünleri bakterilerin üremesi için uygun ortam hazırlayabilir)Kaymakçı 2004, Black ve ark. 2001, Dowsett, 2002, Anderson 2006, Kirshen ve ark. 2006, Ayello ve Cuddigan 2004,). 16

Enflamasyon Fazı

M TM T


Biyolojik Debridman (Larval Terapi):Lucilia sericata sineğinin larvalarıyla tedavisidirTedavi süresince yarayı debride ve dezenfekte eder

*Türkiye Parazitoloji Dergisi, 33 (4): 307 - 315, 2009

Enflamasyon Fazı

M TM T


Biyolojik Debridman (Larva Terapi):

Dezavantaj tedavi sırasında ağrı artar16 saatlik 400-600 maggot, 24 saatte, 10-15 gr nekroze doku tüketebili (10 maggot/cm2)Sağlıklı dokuya zarar vermez Larvalar kendilerini ağızda bulunan çengeller yardımıyla substratlara kenetleyerek küçük partiküller ayırırlar ve yaraya nekroze materyali eriten tükrük enzimleri salarSekresyonlar yara iyileşmesini hızlandıran fibroblast üretimini uyarır Geniş damarlara ve iç organlara yakın yerleşimi olan yaralarda kullanılmamalıYumurta, soya fasulyesi ve protein alerjisi olan hastalarda kullanılmamalıdır

*Türkiye Parazitoloji Dergisi, 33 (4): 307 - 315, 2009

Enflamasyon Fazı

M TM T


Cerrahi Debridman:Canlı doku kenarlarını da kapsayacak şekilde ölü (nekrotik) dokunun kesilerek (eksize) temizlenmesiYaygın enfeksiyon, kemik ve ya enfekte doku çıkarılmasıÖlü dokunun uzaklaştırılmasında en hızlı ve en etkili yoldur (Dowsett 2002,Edwards 2005, Schultz ve ark. 2003). Ağrılı bir işlemdir Debridman esnasında kanama olabilir

Enflamasyon Fazı

M TM T


Proliferasyon Fazı

Proliferasyon Fazı

*http://www.jameda.de/gesundheits-lexikon/bilder/266340.jpg

M TM T


Hakim Hücreler: fibroblast, epitel ve endotel

Fibroplazi (kollajen sentezi+anjiogenezis)Granülasyon dokusunun oluşumuYara kontraksiyonuEpitelizasyon

Amaç:Proliferatif evrede fibroblastlar, endotel hücreleri ve monositlerden zengin aşırı bir hücre artışı vardır.Bu hücreler kalıcı ekstrasellüler matriksi oluşturmak üzere geçici matriksin içine doğru ilerler. Sonucunda yara alanında mekanik bir bütünlük sağlanır

Proliferasyon Fazı

M TM T


Re-modeling/Skar Maturasyon Fazı

Re-modeling Fazı (maturasyon)

M TM T


Maturasyon FazıKollajen değişimiFibroblast, fibrin çekilmesiFibronektin azalmasıİntermoleküler bağlantıların artması

Amaç:Epitel tabakasının yeniden yapılanmasıdırEkstrasellüler matrikse doğru hücresel bir hareket başlarEpidermis yeniden yapılanırGranülasyon dokusu skara dönüşürBu süreçte kollajen lifleri normal deridekine benzer bir düzene geçer

Ürün seçeneği fazladır : Hidrojeller, Hidrokolloidler, Merhemli Tüller, epitel besleyici çinko oksitli kremler, üreli materyaller gibi

Re-modeling/Skar Maturasyon Fazı

M TM T






M TM T


GelenekselYara Bakımı

Modern Yara Bakımı

Poliakrilat Yıkama

Hidrojel

Aljinat

Poliüretan köpük

Hidrokolloid

Gümüş

M TM T


İnflamasyon Fazı (Exsudative Phase)

M TM T


Enflamasyon Fazı

M TM T


Otolitik Debridman:

Makrofajlar (Lökosit çeşidi) proteini parçalayarak debridman sağlarNemli yara koşulları ölü dokuların atılması için gerekli olan eksuda ve enzimlere sahipHücre aktivitesinin sürdürülmesi için ısı ve nemli çevre sağlar

Hidrojel Islak Poliakrilatlı Yara Örtüsü

Enflamasyon Fazı

M TM T


Islak PA Pansumanı

24 saate bir değişim

Nekrotik dokuyu çözer, pet içinde hapseder

Bol eksudalı, iyileşme göstermeyen yaralarda yaralarda

Poliakrilat sayesinde yıkama sağlar

MO ları yaradan uzaklaştırır

Otolitik Debridman

M TM T


Ringer solüsyonu granülasyonu destekler

Yara enfeksiyonlarında hızlı, etkin Yara temizliği sağlar

Kompresiyon tedavisi ile kombine kullanılabilir

Kronik yaralarda (Bası ülseri, bacak ülserleri, diyabetik ülser gibi)

endikedir

Poliakrilat içerikli Islak Yara Örtüsü

M TM T



Ringer Solüsyonu

Poliakrilat ve SAP, Ringer Solüsyonu (Na,K,Cl,Ca) ile birlikte 24 saate kadar yaranın nemli kalmasını, nekrotik dokuyu yumşatıp uzaklaştırır, eksudayı dengeler

Emici-Durulayıcı Tanecikler(Polyacrylat)

Yapışmayan dış Yüzey(Polypropylen)

Taşıyıcı Zar(Zellulose)

M TM T


Enfekte yaralar da kullanılır

• Yaranın aktif yıkanması

• Doku Harabiyetlerin, Eksudanın ve Mikroorganizmaların emilimi

• Nekrozlarda, Yara enfeksiyonlarında hızlı, etkin Yara temizliği fizyolojik/ otolojik debridman


M TM T


Poliakrilatlı Islak Yara Örtüsü enflamasyon evresinde kullanılır

• Fizyolojik Yara İyileşmesine MMPs (Matrix-Metalloprotease) in aktivasyonunu baskılar

• Mikroorganizmaların Polyacryltanecikleri sayesinde emilimi ve tutulumunu

• Fizyolojik pH-Seviyesi sayesinde yara iyileşmesini


M TM T


Mikroorganizmaların Polyacrylat’ta tutunması

a) b)

Kaynak: J Wound Care 2005; 9: 438-442)


M TM T


Etki Mekanisması

Kronik ve Akut Yaralar daki

MMP-Aktivasyonun kıyaslanması

İyileşme zor

İyileşme kolay

M TM T


Etki Mekanisması

Süper Emici Tedavi

olmadan

Eksuda miktarı

Kaynak: Wundforum 03/2008

Poliakrilatlı ıslak pansuman–Efekti

Süper Emici Tedavi

ile

Eksuda miktarı

MM

P2/M

MP9

Akt

ivas

yonu

(%)

M TM T


Klinik - Tedavi Örneği

M TM T


Uygulama

2000 / 8 / 13

M TM T


Tedavi Örneği

2. gün 20. gün

M TM T


Hidrojel içeriği:

Gliserin

Karbomer (Acrylatpolymer)

Hidroksil-etil-selülöz

Na- Karboksimetilselülöz (CMC)

Ringer solüsyon (%90)

Hidrojel ile Otolitik Debridman

M TM T


Enflamasyon

ProliferasyonRe-modeling

Enflamasyonda Enfeksiyon Yönetimi

Antiseptik kullanımı FİBROBLAST lara sitotoksik olduklarından önerilmez.

Sibbald at at 2007

M TM T


Enfeksiyon Yönetimi

Antiseptikler

Povidon iyot

Klorheksidin

Alkol

Sirke

Hidrojen peroksit

Sodyum hipoklorit

Oktanidin dihidroklorür

Fenoksietanol

Antiseptikler kontaminasyonu azaltır

Doku da toksisite problemi görülür

M TM T


Gümüş kaplı tül – Bakterisit etki

Yara üzerindeki Bakterilerin direk teması ile etkileşmeye başlar

Örtü eksuda ile birleştiğinde Gümüş iyonları (Ag+) aktifleşir

Bakterisit etki sağlar

7 güne kadar etkili

Enfeksiyonda Gümüşün Etkisi

M TM T


Gümüş kaplı Tül

Etki MekanizmasıHücremembranların veprotein hücrelerin yıkımı

Enzim fonksiyonlarınyıkımı

Gram-positif Bakteriler (St. aureus, MRSA ) öldürürGram-negatif Bakteriler (Klebsiella pneumoniae)öldürürMantarları öldürürVirüsleri hapseder

M TM T


Endikasyonlar

Kontamine, Kolonize,Kritik Kolonize, enfekte yaralardaİmmünsistemi zayıf olan hastalardaProfilaktik amaçla kullanılır

Merhem yapısı maserasyonu önler Tüm yara iyileşme evrelerinde sekonder örtü altında kullanılabilir

Enfeksiyon Yönetimi – Gümüş kaplı Tül

Kontaminasyon Kolonizasyon Kritik Kolonisayon Enfeksiyon

SistemikLokal

M TM T


1. Gün – 7. gün

Laboratuvar Çalışması

M TM T


Gümüş kaplı Tül – Profilaktik

M TM T


Klinik – Tedavi Örneği

M TM T


Enflamasyon / Granülasyon

M TM T


Kalsiyum Aljinatlı Yara Örtüsü

M TM T


Eksuda miktarına göre 24-76 saat arası pansuman

Bol eksudalı yaralarda

Emiciliği yüksek

3.4.derece yaralarda endikedir.

Tampon ve kompres şeklinde sunulur.


M TM T


Tampon ve kompres şeklinde sunulur.

Kimyevi madde içermez.

Otolitik debridmana yardımcı olur

Hemostatik etkili

Derin, bol eksudalı yaralarda eksudayı içinde tutar

Granülasyonu destekler


M TM T


Na+

Ca2+)

Ca– Aljinatlar

Sekresyon ve kan ile birleştiğinde, yarayı tamamen kaplayan, yapışmayan hidrofillik jele dönüşür. Derin yaralarda, tünellerde, çepleşmelerde, kavitelerde Bakterileri jelin içinde hapseder Enfekte yaralarda da kullanılır


M TM T


Uygulama

Önce Jele dönüşmüş hali

M TM T


İyileşemeyen Ameliyat Sonrası Yaralar

Kist Dermoidektomi sonrası 6 ay iyileşemeyen yara; Doğal Kalsiyum aljinat ile 3 hafta sonunda....

M TM T



Tedavi süresi:6 Hafta

M TM T


Granülasyon Fazı (Proliferative Phase)

M TM T


Proliferasyon

M TM T



Eksuda miktarına göre 1 haftaya kadar kalabilir

Orta ve bol eksudalı yaralarda

Emiciliği yüksek

Gaz geçirgen PU dış yüzey

Granülasyon Fazı

M TM T



Nekrozu olmayan, 2. 3. derece yaralarda

Granülasyonu destekler

Bası koruyucusu

Enfekte yaralarda Gümüş iyonulu tül ilave edilir

Tampon ve kompres şeklinde

Granülasyon Fazı

M TM T


Artan Kapiller etkisiyle, Eksuda yatay şeklinde dış yüzeyin

paralelinde toplanır.

Göz

enek

Boy

utu

Yara Yüzeyi

PU-Matrix

PU-Zar

Poliüretan Köpüklü Yara Örtüsü

M TM T


Tedavi Örneği

5 gün sonra ki granülasyon

M TM T


Granülasyon – Epitelizasyon

M TM T


Hydrotac

M TM T


Hidrojel destekli Hidropolimer Köpük

Ağ görünümlü Hidrojel tabakası:Su içeren poliüreli/hibrit poliüretan polimer ‘İnitial Tack’ ile kolay uygulama

Poliüretan Köpük: orta ve hafif sekresyonlarda; yüksek emme ve hapsetme kapasitesi; yumşak ve elastik

Poliüretan dış yüzey: hava ve buhar geçirgenliği; bakterileri ve su geçirmez

M TM T


Granülasyon ve Epitelizasyon Fazında

Hafif ve orta dereceli eksudalı yaralarda

Bilinen herhangi bir kontrendikasyonu yoktur


M TM T


03.06.10 10.06.10 02.07.10


M TM T


Hidrokolloidler

2-7 günde bir pansuman değişimi

Hafif ve orta dereceli eksudalı yaralarda

Granülasyonu hızlandırır, Epitelizasyonu destekler

Yarayı nemli tutar

Kendinden yapışkanlı

Eksudayı ve Mikroorganizmaları tutar

Deri döküntülerini yaradan uzaklaştırır

Kontamine, enfekte yaralarda tek başına kullanılması önerilmez

Doygunluğa ermeden pansuman değişimi önerilmez

Epitelizasyon Fazı

M TM T


Hidrokolloid – Uygulama

Uygulama Pansumanın değişim zamanı

M TM T


Hidrokolloid – Tedavi Örneği

DM – Hidrokolloid Topuk çatlaklarında5 ci gün

M TM T


Epitelizasyon Fazı (Epithelisation Phase)

M TM T


Hidrokoloidpartikülleri:

Yara eksudanın emilimi

nemli yara kenarları

(trigliserit içerikli jel)

Optimum yara iyileşmesi

Yapışmaz

Diğer merhemli yara

örtülerinden daha uzun

süreli kullanım

Hidrokolloid emdirilmiş Merhemli Yara Örtüsü

M TM T


Yüzeysel akut yaralar

Yanıklar (3. derece yanıklarda hekimin orderi ile)

Granülasyon ve Epitelizasyon Fazındaki

Enfekte yaralardada kullanılabilir Eksuda dışarıya aktığından

Hydrotüll – Endikasyonlar

M TM T


M TM T



DAS; Hiperkeratoz

Tedavi süresi: 7 gün

Hidrokolloid içerikli Merhemli tüller epitelizayonu hızlandırır yara kenarlarını besler

M TM T


Venöz ülseri Tedavi: Hidrokolloidli tül + Kompressiyon BandajıTedavi süresi: 3 gün

06.05. 09.05.

Klinik – Tedavi ÖrneğiHidrokolloid içerikli Merhemli tüller epitelizayonu hızlandırır yara kenarlarını besler

M TM T


Hidrojelli Yara Örtüleri

Yara Örtüsü olarak Hidrojeller

Hydrosorb/Hydrosorb comfort

Tüp içinde Hydrojel

Hydrosorb Gel

M TM T


Hidrojel – Nedir ?

Emici, Besleyici GelJelatin,Gliserin

Karbomer Acrylatpolymer)Hidroksil-etil-selülöz

Karboksi-metil- selülöz (CMC)Ringer solüsyon (% 90)

Jel (Polyurethan-Polymere)

Ringer solüsyon

•Yaranın etkili nemlenmesi. Nekrotik dokunun yumşaması ve çözülmesinde• Otolotik süreçleri destekler• Ringer solüsyonu granülasyonu destekler•Derin yaralarda, derin kaviteli yara kesitlerini doldurmak •Başka hidroaktif ürünler ile kombinasyon olanağı

•Enfekte yaralarda tek başına kullanılmamalıdır

M TM T


Tedavi Örneği

Hst 20 yaşında bayan2. derece yanık

5. gün

Hydrosorb kullanımı

Tedavi süresi: 20 gün

M TM T


Poliüretan Film Örtüler

Eksuda yok ise kullanılır

Gaz geçişine izin verir

Buhar geçişine izin verir

Su geçirmez

Mikroorganizma geçirmez

Ciltte / yarada uzun süre kalabilir

Hipoallerjenik Poliakrilat yapıştırıcılı

Hastaya Pozisyon verilirken sürtünmeyi engeller

PU olmayan film Sprey ler de koruyucu olarak

kullanılır

Epitelizasyon

M TM T


M TM T


Özet

Kuru, nekrotik yaralarda = Debridman

Bol eksudalı yaralarda = Eksuda yönetimi

Kokulu, enfekte yaralarda = Enfeksiyon Yönetimi

Bası koruyucusu , kızarıklıkta, Yüzeyel, sıyrık tarzında, az akıntılı

yaralarda = Epitel doku beslenir, korunur

M TM T


Yara Yönetimi

Enflamasyon Granülasyon Epitelizasyon

İyonize Gümüş

Kalsiyum Aljinat

Hidrokolloid

Poliakrilat Islak P. Örtü

Hidrojel

Poliüretan

M TM T


Özet

Kuru, nekrotik yaralarda = poliakrilat yıkama ile Debridman

Bol eksudalı – çepleşmiş- tünelleşmiş yaralarda = Kalsiyum

Aljinat

Kokulu, enfekte yaralarda = Gümüşlü Tül

Bol eksudalı, yüzeyel, temiz yaralarda= Poliüretan Köpük

Bası koruyucusu , kızarıklıkta, Yüzeyel, sıyrık tarzında, az akıntılı

yaralarda = Hidropolimer Köpük

Nasırlı topuklarda = Hydrokolloid

Yanıklarda =

1. Bül patladıysa Hidrokolloidli merhemli tüller

2. Bül patlamadıysa = Hidrojelli petler

M TM T


MOLA.......

M TM T


Vaka Çalışmaları

Enflamasyon Granülasyon Epitelizasyon

Atrauman Ag

Sorbalgon

Hydrotac

TenderWet active

Hydosorb Gel

PermaFoam

M TM T


Diabetik Ülser

Almanya Vaka Çalışmasıİyileşme süreci 44 hafta

M TM T


DAS

TenderWetuygulama

Topuk bölgesi3. Derece bası yarası8. Ağustos - 2 Ekim (7 hafta)

M TM T


DAS

Hydrocolluygulama

Topuk bölgesi3. Derece bası yarası2 Ekim - 15 Ocak (13 hafta)

Sorbalgonuygulama

M TM T


Diabetik Ayak Ülseri

13 Aralık 2011İstanbul

• İstanbul• H.Y. • 43 yaş• Diabetis Mellitus

M TM T


8 Şubat 2012Cerrahi Debridman

sonrası NBT

Yapılan Tedavi:

• Cerrahi Debridman• Negatif Basınç Tedavisi

= Komplikasyon oluşumu

6 Hafta sonra

Sonuç:

• Nekroze Kemik

Tedavi Önerisi:

• 1 ay sonra Diz altı Amputasyon


M TM T


8 Şubat 2012Cerrahi Debridman

sonrası NBT

Yara Yatağı

• Kokulu• Kuru kara nekrotik kemik• Fibrin• Eksuda ++

Yara Kenarı

• Sağlıksız Skar oluşumu

Tedavi

• Otolitik Debridman


M TM T


16 Şubat 12TenderWet+Hydrosorb Gel+

Atrauman Ag + Hydrotul

Poliakrilat Islak Pansuman ile Otolitik Debridman

1 hafta sonra Sonuç:

• Kemik nekrozu çözülmüş

Koku = EnfeksiyonTedavi:

• İyonize Gümüşle kaplı Tül Preparatlar


M TM T


20 Şubat 2012TenderWet+Hydrosorb Gel+

Atrauman Ag + Hydrotul

Diabetik Hasta – Travma sonrası Topuk Yarası

2. Hafta

Sonuç:

• Fibrin azalmış• Granülasyon dokusu

M TM T


2 Mart12TenderWet+Hydrosorb

Gel+Hydrotüll


3. Hafta

Sonuç:

• Granülasyon dokusu belirginleşiyor• Fibrin doku yok• Koku yok

Yara Kenarı Tedavisi:

• Çinko Oksit + Kreatin• Bariyer + Hücre yenilenmesi

• Hidrokolloidli tül

• Besleyici , daha hızlı iyileşme

M TM T


9 Mart 12TenderWet+ Atrauman Ag +

Hydrosorb Gel+Hydrotüll


4. Hafta

Sonuç:

• Granülasyon dokusu belirginleşiyor• Fibrin doku yok• Koku yok• Kemik üzeri epitel oluşum

Yara Kenarı kapanıyor

Gümüş Profilaktik kullanılmaya devam

M TM T


16 Mart12TenderWet+Hydrosorb Gel+

Atrauman Ag + Hydrotüll

Diabetik Ayak Ülseri – Ürün Uygulaması

M TM T


23 Mart 12TenderWet+Hydrosorb Gel+



6. Hafta

Hidrojel kullanımı

• Besleyici• Tünel ? • Kemik + Granülasyon doku

• Dolgu maddesi

M TM T


23 Mart 12TenderWet+Hydrosorb Gel+



6. Hafta

Hidrokolloidli Tül kullanımı

• Besleyici• Sıhatli Skar oluşumu

• Epitelizasyon

M TM T


Modern Yara Bakım ürünleri ile Tedavi süresi = 6-7 Hafta

SONUÇ: Amputasyon edilmeden YaraTEDAVİ süreci tamamlandı.

Hasta greftlenmek üzere Hekimine gönderildi


ÖNCESİ – SONRASI

M TM T


Bugün : Greftlenmiş hali


M TM T


TenderWetuygulama

Almanya Vaka çalışmasıSakral bölge4. Derece bası yarası

Bası Yarası

M TM T


TenderWetuygulama

Almanya Vaka çalışmasıSakral bölge3. Derece bası yarası

Bası Yarası

M TM T


• İstanbul• S.A.• 38 y• Yüksekten düşme sonrası Hemipleji• Enteral beslenme• Şuur kapalı

Dekübit Ülser

2 Temmuz 12TenderWet

M TM T


Dekübit Ülser

Yara Yatağı

• Kuru kara nekrotik doku• Eksuda -

Yara Kenarı

• Sağlıksız , masere

Tedavi

• Otolitik Debridman2 Temmuz 12

TenderWet

M TM T


Dekübit Ülser Dekübit Ülser

3. Gün

Yara Yatağı

• Eksuda +• Granülasyon + Fibrin -/+

• Polliüretan Köpük

Yara Kenarı

• Çinko oksit + Kreatin• Bariyer + Epitel oluşumunu

desteklemek5Temmuz 12TenderWet

M TM T



2. Ay

Granülasyon – Epitelizasyon

• Hidrokolloidli Tül • Epiteli beslemek

• Poiüretan Köpük • Eksudayı uzaklaştırmak• Yara yatağını nemli tutmak• Basıyı azaltmak

9 Eylül 12Hydrotul + PermaFoam

M TM T



3. Ay

Epitelizasyon

• Çinko Oksitle koruma• Kratin ile deriyi besleme

8 Ekim12Menalind Çinkolu bariyer

krem

M TM T


2 Temmuz 12TenderWet + Hydrosorb Gel

İstanbulYara Yatağı

• Kuru kara nekrotik doku• Eksuda ++• Tünel ?• Koku +

Yara Kenarı

• Sağlıklı

Tedavi


Bası Yarası

M TM T


2 Temmuz 12PermaFoam

3. Gün

Yara Yatağı

• Enlamasyon Fazı• Fibrin +• Eksuda ++• Tünel = yok• Çepleşme + ; derinlik +• Koku +

Tedavi

• Gümüşlü Tül• Poliüretan Köpük

Bası Yarası

M TM T


Bası Yarası

9 EylülAtrauman Ag + Sorbalgon

+ PermaFoam

2. Ay

Yara Yatağı

• Granülasyon Fazı• Fibrin -/+• Eksuda ++• Çepleşme 1 cm ; derinlik +• Koku -

Tedavi

• Gümüşlü Tül (Profilaktik)• Kalsiyum Aljinat

• Granülasyonu destekler, çepleşmeleri doldurur

• Poliüretan Köpük

M TM T


8 EkimSorbalgon + Hydrotul

+ PermaFoam

3. Ay

Yara Yatağı

• Granülasyon Fazı• Eksuda ++• Çepleşme 0,5 cm • Koku -

Tedavi

• Hidrokolloidli Tül ( Yara kenarı besler)

• Kalsiyum Aljinat• Granülasyonu destekler,

çepleşmeleri doldurur• Poliüretan Köpük

Bası Yarası

M TM T


11 Kasım 12Hydrotul

+ PermaFoam

4. Ay

Yara Yatağı

• Granülasyon - Epitelizasyon Fazı• Eksuda -/+• Çepleşme kapandı • Koku -

Tedavi

• Hidrokolloidli Tül• Epitel oluşumunu hızlandırır,

besler• Poliüretan Köpük

• Bası koruyucu

Bası Yarası

M TM T


Bası Yarası

2 Aralık 12Menalind Çinkolu Bariyer

krem

5. Ay

Yara Yatağı

• Epitelizasyon Fazı• Skar oluşumu tamamlandı

Tedavi

• Kreatin ile besle ve çinko ile koru

M TM T


• Kayseri• M.T• 68 y• CVO atağı sonrası hemipleji • Enteral beslenme• Şuur kapalı

17 Mart 14TenderWet

Bası Yarası

M TM T


Bası Yarası

Yara Yatağı

• Sarı - kara nekrotik doku• Eksuda +

Yara Kenarı


Tedavi

• Otolitik Debridman17 Mart 14TenderWet

M TM T


Bası Yarası

Yara Yatağı

• Nekroz • Fibrin• Eksuda + +

Yara Kenarı


Tedavi


25 Mart 14TenderWet8. Gün

M TM T


Bası Yarası

Yara Yatağı

• Fibrin• Eksuda + +

Yara Kenarı


Tedavi

• Otolitik Debridman31 Mart 14

TenderWet 14. Gün

M TM T


Bası Yarası

Yara Yatağı

• Fibrin• Eksuda +

Yara Kenarı

• Sağlıklı

Tedavi

• Otolitik Debridman6 Nisan 14TenderWet

20. Gün

M TM T


Bası Yarası

Yara Yatağı

• Fibrin• Eksuda + +

Yara Kenarı

• Sağlıklı, • Skar Maturasyonu

Tedavi

• Granülasyon desteği• Eksuda yönetimi• Enfeksiyon Yönetimi

12 Nisan 14Sorbalgon

Atrauman Ag 26. Gün

M TM T


İyileşemeyen Ameliyat Sonrası Yaralar

EskişehirKist Dermoidektomi sonrası 6 ay iyileşemeyen yara; Sorbalgon ile 3 hafta sonunda....

M TM T



Almanya Vaka çalışmasıTrafik kazası sonrası iyileşmeyen ameliyat sonrası yaraSorbalgon ile iyileşme süresi: 6 Hafta

M TM T


• Trabzon• M.D.• 57 y• Kronik Venöz Yetmezlik• Obesite

Venöz Ülser + Lenf Ödem

14 Ocak 13TenderWet + Hydrotul +Menalind Üreli Köpük

M TM T


Venöz Ülser

Yara Yatağı

• Nekrotik doku• Eksuda +++• Tüm bacak sağlıksız ve kuru cilt• Koku +

Yara Kenarları

• Mantar görünümde

Tedavi

• Otolitik Debridman• Kompresyon Tedavisi• Cilt Bakımı

14 Ocak 13TenderWet + Hydrotul +

Menalind Üreli KöpükVeno 4

M TM T


Venöz Ülser

14 Ocak 13TenderWet + Atrauman Ag +

Hydrotul +Menalind Üreli Köpük

Veno 4

Yara Yatağı


Yara Kenarları


Tedavi


M TM T


Venöz Ülser

Yara Yatağı


Yara Kenarları


Tedavi


M TM T


Venöz Ülser1. Ay

Yara Yatağı

• Enflamasyon • Eksuda ++• Koku +

Tedavi

• Otolitik Dbridman• Gümüşlü Tül (Bakterisit)• Hidrokolloidli Tül ( Cildi yumşatır)• Kompresiyon Tedavisi (Venöz

yetmezliği destekler)25 Şubat 13

TenderWet + Atrauman Ag + Hydrotul +


M TM T


Venöz Ülser1. Ay

Yara Yatağı

• Granülasyon • Eksuda +• Koku +

Tedavi

• Gümüşlü Tül (Profilaktik -Bakterisit)

• Hidrokolloidli Tül ( Cildi yumşatır, Granülasyonu destekler)

• Kompresiyon Tedavisi (Venöz yetmezliği destekler)

25 Şubat 13Atrauman Ag + Hydrotul +


M TM T


Venöz Ülser

25 Şubat 13TenderWet + Atrauman Ag +

Hydrotul +Menalind Üreli Köpük

Veno 4

1. Ay

Yara Yatağı

• Granülasyon • Eksuda +• Koku +

Tedavi

• Gümüşlü Tül (Profilaktik -Bakterisit)

• Hidrokolloidli Tül ( Cildi yumşatır, Granülasyonu destekler)

• Kompresiyon Tedavisi (Venöz yetmezliği destekler)

M TM T


Venöz Ülser4. Ay

Yara Yatağı

• Epitelizasyon

Tedavi

• Cilt koruyucu Üre + Keten Tohum Yağı

• 1 ay daha Kompresiyon Bandajı• Sonra Varis çorabı ile koruma

8 Mayıs 13Menalind Üreli Köpük +Menalind Sprey Yağ

Veno 4

M TM T


Parazit sonucu cilt deformasyonu

• İzmir• Tavuk dan bulaşan bir parazit sonucu • 20 senedir tedavi görmeyen 92 yaşında hasta

24 Haziran14Atrauman Ag + Hydrotul

30 Mayıs 14Atrauman Ag + Hydrotul

M TM T


Hydrocoll – 5 Gün Tedavi

DM – Hidrokolloid Topuk çatlaklarında5 ci gün

M TM T


M TM T


Sorularınız...

M TM T


Yara Bakımında başarılar dilerim...

Nihal Karaca0506 700 88 [email protected]

12. ulusal geriatri kongresieskisehireo.org.tr/templates/template2red/images/yara_bakimi.pdf ·...

Documents