2006 politika - parliament · 2012-04-06 · 2006 weli politika politika 40 saqartvelos parlamenti...
TRANSCRIPT
2006
weli
politikapolitika
34 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
2006
weli
politikapolitika
35s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
saqa
rTve
lo
-rus
eTi
`me unda vmarTo TviTmpyrobelurad, aseTia Cemi xeloba~ _
ruseTis imperatoris ekaterine didis mier me-18 saukuneSi
dakanonebuli ukvdavi Teza dRevandeli ruseTisaTvis kvlav
Tanamedroved JRers. mrisxane msoflio `derJavad~ Camoya-
libebuli ruseTi poziciebs ar Tmobs da energomatareble-
bze maRali fasebis wyalobiT zurggamagrebuli ruseTis
prezidenti sagareo politikuri programis Sesrulebas
Seudga. am programaSi `axlo sazRvargareTis~ qveynebidan
saqarTvelos arcTu mcire adgili uWiravs. putinis ruseTma
gadawyvita, prodasavluri politikisa da natoSi gawevrianeb-
is miswrafebis gamo, `sastikad dasajos urCi qarTvelebi~ da
erTxel da samudamod `Wkua aswavlos~. amitomac ase mouride-
blad exmareba afxazeTisa da samxreT oseTis separatistul
reJimebs, gamogvicxada sruli ekonomikuri blokada, gamoav-
lina namdvili qsenofobia _ aTasobiT qarTvelis deporta-
cia, Seecada politikuri situaciis amRvrevasa da saqarTve-
los kriminalur qaosSi Cafvlas, terors, cixis Signidan
gatexas...
sam Tveze meti gavida am isteriis dawyebidan, magram `ruseTSi
miTiTeba qarTvelebis Tavidan moSorebaze, sadac unda iyvnen
isini, kvlav moqmedebs~ (svetlana ganuSkina _ `axali Taoba~).
qarTvelebis devnis kampaniam ruseTSi saxe icvala, latenturi
xasiaTi miiRo da kidev didxans gagrZeldeba. ruseTSi faSis-
turi ganwyoba izrdeba da, gazisa da navTobis gamo, humanuri
Rirebulebebi aRar ainteresebT. igi ar aris demokratiuli
saxelmwifo, ar TamaSobs civilizebuli formebiT da evro-
pas SarSandeli safrTxe emuqreba.
samwuxarod, saqarTvelo energoresursebiT isev ruseTzea
mijaWuli, man ki gazze politikuri fasi dagviwesa da dRes
gazis momwodebeli isev `gazpromia~. ra Tqma unda, gazis
mTeli scenaris miRma ruseTis specsamsaxurebi dgas. zamTris
periodSi gansxvavebas biujeti dafaravs _ rusuli politiku-
ri gazis kompensacia moxdeba da saqarTvelos mosaxleoba
politikur fass sakuTar jibeze ar iwvnevs, Tumca xazinidan
aseTi Tanxebis gadineba inflaciis kidev erTi seriozuli
komponeneti SeiZleba gaxdes. 2007 wels ki Sah-denizis gazis
sabadodan, TurqeTis kuTvnili kvotidan, saqarTvelo 800
milion kubur metr airs miiRebs. amaze xelSekruleba ru-
seTsa da saqarTvelos Soris sabolood gaformda. geo-
politikuri RerZi _ azerbaijani _ saqarTvelo _ TurqeTi
Sedgeba, miuxedavad imisa, rom saqarTvelosTan energetikul
sferoSi TanamSromloba ruseTis mxridan seriozul zewo-
las uqadis azerbaijans, Tumca, eqspertTa azriT, azerbaijani
Cveni saimedo partnioria. jerjerobiT ki saqarTvelos ru-
seTTan kvlavac mWidro ekonomikuri damokidebuleba aqvs.
energomatareblebis garda, wlevandeli wlis bolosaTvis
ruseTma bolo berketi gamoiyena: ruseTis saTaTbirom afxa-
zeTisa da samxreT oseTis cnobis sakiTxi daayena, miiRo
dadgenileba da rekomendaciebi prezidents gaugzavna. axla
saboloo sityva putinzea. politikosTa azriT, SesaZloa,
afxazeTma da samxreT oseTma CrdiloeT kviprosis bedi
gaiziaros _ ruseTis garda maTs damoukideblobas arc
erTi saxelmwifo ar cnobs, Tanac gaeros uSiSroebis sabWosa
da generalur asambleaSi mxardaWeris mopoveba praqtikulad
gamoricxulia.
saqarTvelos sagareo politika aris swori da efeqtiani. mi-
zani da orientirebi sworadaa gansazRvruli, magram ruseT-
Tan civ omSi varT. sxvebma daamTavres, Cven axla viwyebT. ami-
tomac saqarTvelosa da ruseTs Soris urTierToba dResac
saxifaTo zonaSia da SeSfoTebas iwvevs. euTosa da evrokav-
Siris xelmZRvanelobis mier ruseTis politikis gakritike-
bis Semdeg, ruseTis sagareo uwyeba `Ria da prognozirebad~
politikaze alaparakda, Tanac morali gaixsena da saqarTve-
lo amoralur politikaSi daadanaSaula. ruseTi cdilobs
saqarTveloSi reJimis Secvlas da proamerikuli poziciebis
daTmobas. ekonomikuri sanqciebis gasauqmeblad da embargos
mosaxsnelad `kargad moqcevas~ iTxovs, rac principul sak-
iTxebSi daTmobas niSnavs. saqarTvelo arafers ar daTmobs,
magram dialogis aRdgenas, politikuri midgomis Secvlas,
ufro cxadi da mkafio politikis ganxorcielebas aucile-
blad ecdeba. meTiu braiza, _ aSS saxelmwifo mdivnis moadgi-
le evropisa da evraziis sakiTxebSi gvirCevs, saqarTvelom
gamarTos ormxrivi savaWro molaparakebebi ruseTTan da
miaRwios am pirobebis dakmayofilebas.
dsT-is minskis samitze mixeil saakaSvilisa da putinis Sex-
vedra ori qveynis urTierTobis aTvlis wertili ver gaxda,
magram es iyo demonstrireba saqarTvelos xelisuflebis
konstruqciulobisa, mzadyofna, ruseTTan politikuri
dialogi ganaaxlos, signali saerTaSoriso sazogadoebisa-
Tvis, romelic Cveni qveynisaTvis bevr rames wyvets.
2006
weli
politikapolitika
38 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
kote gabaSvili _
saqarTvelos parlamentis sagareo urTierTobaTa
komitetis Tavmjdomare
fraqcia `nacionaluri moZraoba _ demokratebi~
ruseTisagan sakuTar Tavs vibrunebT
mkiTxvelisaTvis albaT sainteresoa ruseT-saqarTvelos urTierTo-
baSi bolo dros ganviTarebuli movlenebi, magram imdenad aralogiku-
ria Cveni mezoblis saqcieli, Tu ar vTqviT daZabulobis mizezebi, bevri
ram gaugebari darCeba. yvela mizezi SeiZleba gaerTiandes erTi saerTo
saTauriT: ruseTisaTvis saqarTvelos damoukidebloba saerTod miuRe-
belia an im saxiTaa miuRebeli, saqarTvelo Zlier da seriozul qveynad
Camoyalibdes. ruseTisaTvis gamaRizianebeli fsiqologiuri faqtoria:
200 weli Seni batonobis qveS myofi patara qveyana damoukideblad iqceva
da xmis amoRebas bedavs. aseTi ganwyoba aqvs yofil sabWoTa imperiaSi
Semavali yvela qveynis mimarT, saqarTvelo maTgan, geopolitikuri lo-
kaciis gamo, erT-erTi gamorCeulia: mTavari iaraRi, romelsac ruseTi
samomavlod Tavisi gavlenisa da mniSvnelobis gasazrdelad gegmavs _
energoresursebis gadazidva evropul da msoflio bazrebze, _ xel-
idan ecleba. Cndeba alternativa da ruseTis jibeSi aRar devs azerbai-
jani, centraluri aziis qveynebi, mTlianad kaspiis zRva da saqarTvelo.
moxdeba azerbaijanis resursebis ara ruseTidan, novorosiiskis xazi-
dan gatareba-gayidva, aramed saqarTveloze damoukidebeli xazebis _
baqo-jeihani, baqo-sufsis _ meSveobiT. ruseTi gaRizianebulia, mas surs,
marto akontrolebdes yvelafers da energoresursebTanac imperiuli
damokidebuleba aqvs. Cvens mezobels, Tavisi imperiuli ambiciebis da-
sakmayofileblad, saqarTvelo sWirdeba: Tu saqarTvelo mis xelSi
iqneba, azerbaijani da centraluri aziis qveynebi versad wavlen. amitomac
saqarTvelosTan partnioroba xels ar aZlevs. rusul politikur fsiq-
ologiasa da cnobierebebSi patara qveyanasTan Rirseuli urTierToba
ar devs, Tvinier fineTisa, romelTan omic ki waago. fineTi evropam da
demokratiulma msofliom Tavis gundSi Caricxa, upatrona da ruseTma
xelis wapotineba veRar gabeda. saqarTveloc, rogorc moldaveTi, azer-
baijani, ukraina da, albaT, somxeTic, cdilobs, patronobis iseTive mod-
`ruseTis upiroba da saqarTvelos umweod mitoveba mterTan brZolis
dros Cvens qveyanas marto saerTaSoriso
damokidebulebas ki ar ufuWebda, marto mis gareSe mtrebs ki ar
aTamamebda, aramed Sinaur cxovrebaSic arev-
darevasa da sxvadasxva politikur dasTa Soris
brZolas amwvavebda...ruseTis mTavrobas
undoda, rom mas raime sabuTi hqonoda imis
dasamtkiceblad, viTom TviT saqarTvelos
hsurda Tavisi saxelmwifos mospoba
da ruseTis ganuyofel nawilad gadaqceva~.
ivane javaxiSvili
2006
weli
politikapolitika
39s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
eli gaimeoros. Torem azerbaijanul-somxur urTierTobebSi ruseTi
kargad aTamaSebs yarabaRis kozirs. magram sabolood yvela konfliqti
iwureba da, darwmunebuli var, Sinaganad, ganviTarebis potenciali da
survili somxeTsac demokratiul samyarosTan aqvs.
demokratia dadebiTi procesia, romlisTvisac zRvaris dadeba Zali-
an Znelia. magram ruseTSi daiwyo Sinaganad Tavad ruseTisaTvis saxifa-
To procesi. e.w. suverenuli demokratia. demokratia, rogorc eTika, ar
SeiZleba iyos relatiur-SedarebiTi, is absoluturia. xom ar SeiZleba,
iyos absoluturi eTika da iTvlebods: erT qveyanaSi kacis kvla kargia, me-
oreSi _ cudi da mesameSi _ ara uSavs. kacis kvla yvelgan cudia. ar SeiZle-
ba, demokratia iyos amnairi da imnairi. demokratia an aris, an ar aris.
aravis aqvs ufleba Tqvas, _ me Cemi eTnikuri, istoriuli gamocdileba
maqvs demokratiisa da sxvanairi demokratia mindao, _ es warmoudgene-
lia. Tavisufali sazogadoeba an ginda, an _ ara! ruseTs demokratiis
eSinia da am mxriv saqarTvelo kidev ufro aRizianebs.
saqarTvelo, rogorc saxelmwifo, bolo sami wlis manZilze Zalian
gaaqtiurda. daZabunebuli ekonomikuri ganviTarebis nacvlad warmatebuli
ekonomikuri modeli gvaqvs: biujetis rvajeradi zrda, ukve daiwyo iseTi
institutebis aRmSenebloba, rogoricaa jari. sruliad Seicvala da ga-
Zlierda Sss, gauqmda uSiSroebis saministro, anu kgb reliqti. uceb Seicv-
ala damokidebuleba korufciis mimarT _ saqarTvelo pirvel sameulSi
moxvda, xolo, reformebis tempebis mixedviT, msoflio bankma pirvel
adgilze daayena... sad iyo Spionebis istoria, roca ruseTma Rvinosa da
borjomze embargo dagviwesa, magram Rvinoze cota motyuvdnen: akrZalu-
li Rvinis 78% Tavad ruseTSi iwarmoeboda da masSi saqarTvelos pro-
centi mcire iyo. dRes, xelisuflebis daxmarebiT, axali gamogonebuli
bazrebis aTviseba xdeba. gamogonebuli SemTxveviT ar miTqvams _ amas
Cveni JurnalisaTvis vambob pirvelad: briuselSi `evropa-saqarTvelos
ekonomikuri forumis~ aRmasrulebel direqtorma kote zaldastaniS-
vilma gvacnoba, rom norvegiis mTavrobas 60000 boTli qarTuli Rvinis
SeZena gadauwyvetia, axla qarTuli Rvinis kompaniebs Soris Catardeba
tenderi da, romelic ukeTes Rvinos waradgens, imas iyidian. erTi kom-
paniisaTvis raodenobac didia da fasic normaluri. didi evropuli
kompaniebis mier saqarTvelos ekonomikis gasaZliereblad Seqmnili fo-
rumis muSaobis erT-erT Sedegs ukve vxedavT. ukrainasa da baltiispireT-
Sic qarTuli Rvinis problema mogvarda da sabolood mainc kargi saqme
gamogvivida _ cud xarisxs versad ver Seitan. samomavlod `borjomis~
saqmec mogvardeba.
ra Tqma unda, ruseTs Cven winaaRmdeg nebismieri operacia winaswar
dagegmili aqvs. zafxulis miwuruls gavrcelda azri, rom Semodgoma
bolo iqneboda am xelisuflebisaTvis. Turme saqarTvelos erT-erT
saxifaTo regionSi araformaluri, praqtikulad kriminaluri Zalis
mier igegmeboda provokacia, magram moxda is, rasac isini ar elodnen:
Cvenma jarma da Sss specialurma nawilebma kriminalebisagan gaaTavisufla
kodori, Camoyalibda zemo afxazeTi, iq gadavida ltolvilobaSi myo-
fi afxazeTis uzenaesi sabWo da mTavroba, romelzec ukve 300000 ltol-
vilia mibmuli. cota naadrevi gamodga ruseTis saTaTbiros deputatTa
sixaruli da xelebis fSvneta: afxazeTSi Catardeba referendumi da mas
`rac Seexeba saqarTvelos _ qarTveli eri yovelTvis gansakuTrebulad axlos iyo ruseTTan. SegaxsenebT, rom saqarTvelo Tavisi nebiT Sevida ruseTis imperiis SemadgenlobaSi da im droisaTvis mas ar gaaCnda es teritoriebi: arc samxreT oseTi da arc afxazeTi~.
vladimer putiniruseTis federaciis prezidentis yovelwliuri radiointerviudan
`dsT-dan maSin unda
gamovideT, rodesac es momgebiani iqneba saqarTvelosaTvis dRes dsT-dan gamosvla gamomwvevi, arafris momcemi gadawyvetileba iqneba.~
`arc Rvino gvinda da arc gazi, oRond samaCablosa da afxazeTis problema gadawydes. Rvinoc, `borjomic~ da gazic mniSvnelovani sakiTxebia, magram ruseTTan sxva gacilebiT ufro saWirboroto Temebze
vlaparakobT. sanam afxazeTisa da samaCablos problema ar gadawydeba, ruseTTan sxva Temebze ar vilaparakebT.~
`me ar davakonkretebdi TariRs, magram vityvi imas, rom natoSi gawevrianebasTan Zalian axlos varT. realoba ki is aris, rom natos kari Riaa da mis winaSe saqarTvelo ramdenime saxelmwifosTan erTad dgas.~
nino burjanaZe saqarTvelos parlamentis Tavmjdomare`24 saaTi~
2006
weli
politikapolitika
40 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
gadamwyveti mniSvneloba eqnebao. axla afxazeTSi Casuli ucxoelebi unda
daelaparakon ara marto baRafSis, aramed meore xelisuflebasac, ro-
melic arasodes yofila ukanonod gamocxadebuli. es sakmaod rTuli vi-
Tarebaa maTTvis, visac afxazeTis erTiani qarTuli sxeulidan mogleja
surs. Semdeg morigi politikuri Seteva dagegmes da masSi didi finansebi
Cades. vinc am saqmes amzadebda. madloba RmerTs, es operaciac CaiSala,
Torem Cven axla viqnebodiT xelisufleba, romelmac viTom sakuTar
xalxs esrola. gaRizianebulma da xelmocarulma ruseTma samxedro
dazverva gaaaqtiura. goris teraqtis monawile boiko qarTulma mxarem
uxmaurod gadasca ruseTs, oRond gaafrTxila: nu ganixilaven saqarTve-
los teritoriad, saqarTvelo qveyanaa, hyavs kontrdazverva. sakmao in-
formacia gagvaCnia e.w. ̀ mfrinavi Ramurebis~ Sesaxeb, romlebic ara marto
mzveravebi, diversiuli da teroristuli aqtebis momwyobnic arian... ra
gamovida am Txovnidan _ araferi! Cveni dazverva Zalian kargad muSaobs,
daviWireT jaSuSebi da demonstraciulad gadaveciT. am saqmeSi euTos mo-
qmedi Tavmjdomare Caeria. misi meSveobiT unda momxdariyo jaSuSebis
gadacema, magram namdvili isteria pirvel oqtombers RamiT daiwyo: im
TviTmfrinavs, romelSic gaognebuli qalebi da bavSvebi ZaliT Casxes,
ruseTis jer kidev akreditaciagauvleli elCic miayoles, xuTi-eqvsi ki
ara, polkovnik sinicinis mier gamoZaxebuli, 40 oficeri gahyva ukan. SeeS-
indaT, rom mTeli sistema CauvardebodaT da ormocic miayoles...
ruseTi ucnauri qveyanaa Tavisi xelmZRvanelobiT. daiwyo mZime mov-
lenebi saqarTvelosTvis, magram Zalian kargi msofliosaTvis: yvelam
dainaxa, vin aris ruseTi da misi xelisuflba.
magram, Tu arafers gaakeTeb, dakargav Sens nacionalur interesebs. yve-
laferi unda gavakeToT, yvela gza movsinjoT. ruseTs msoflio savaWro
organizaciaSi gawevrianeba surs da Cveni xma sWirdeba. 2004 wels xelmow-
eril dokumentSi gaTvaliswinebulia leseliZesa da rokis gvirabTan
Cveni sabaJoebis gaxsna. ruseTi sabaJoebis amoqmedebas dasTanxmda da...
amis magivrad cxinvalis regionSi Caatara naZaladevi referendumi da
kokoiTs kidev erTxel sisulelis laparakis saSualeba mieca: xvreliT
CrdiloeT oseTs uerTdeba da `did alanias~ qmnis... etyoba, CrdiloeT
oseTi ruseTs gamoeyofa! saqarTveloSi mcxovrebi osebi brZeni xalxia
da Cautares paraleluri referendumi. marTalia, oficialurad aRi-
arebuli arc erTi ar iqneba, magram ruseTi gviyiJinebs, gagviTvaliswineT
ra vqeniTo, maSin dimitri sanakoevis zustad erTnairi Sedegic gaiTval-
iswinon. sanakoevic arCeulia da ambobs: me minda mSvidoba, kokoiTs _
mtroba. aseT SemTxvevaSi aarCios msofliom, saerTaSoriso organiza-
ciebma, romelia upiratesi da visTan laparaki sjobs.
viTarebis normalizacia aucileblad moxdeba _ msoflio sazogadoeba
SeSfoTebuli da Sewuxebulia. ukvalod ar Caivlis natoSi Sesvlis cda da
survili. Cven ukve aRiarebuli varT, rogorc am sakiTxze momuSave xalxi da
miviReT intensiuri dialogis statusi. CexeTma, ungreTma da poloneTma es
gza gaiares. natos TviT havelma SesTavaza, intensiuri partniorobis etapi
gamoyofiliyo. Cven SevZlebT ori wlis manZilze davfaroT moTxovnebi
da Semdeg davayenoT sakiTxi wevrobis statusis Sesaxeb... roca miviRebT na
tos wevrobis samoqmedo gegmas, ruseTic sabolood gaarkvevs CvenTan urTi
erTobas. natoSi Sesvla _ es aris dRes mTeli qarTuli politikis arsi.
`vaSingtonma mouwoda ruseT-saqarTvelos
keTilmezobluri urTierTobebisaken.
JurnalistebTan gamosvlisas saxelmwifo
departamentis warmomadgenlma tom keisim aRniSna: orive qveyanas aqvs saerTo
sazRvari, saerTo istoria da orive mxare unda ecados,
SeinarCunos guliTadi urTierTobebi~.
“Эхо Москвы”
`dsT _ tribuna ar aris, saqarTvelos
tribuna aqvs gaeroSi, evrosabWoSi, suamSi,
euToSi da uamrav saerTaSoriso organizaciaSi.
saqarTvelo evrokavSiris samezoblo politikaSi
monawileobs. CvenTan evrokomisia muSaobs. yovelive amis Sesaxeb
dsT-s tribuna araferia.~
daviT berZeniSvili
saqarTvelos parlamentis wevri
`versia~
`Cven ruseTis nawili varT. osi eri erTiania da aravis aqvs ufleba dagvyos samxreTad da
CrdiloeTad.
mixeil minZaevisamxreT oseTis
de-faqto respublikis Ss ministri
2006
weli
politikapolitika
41s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
droa damTavrdes saubari imaze, rom ruseTs unda davuTmoT. Cven yve-
laferi davTmeT 200 wlis manZilze, davTmeT sakuTari meoba da axla
vibrunebT sakuTar Tavs. es yvela qarTvels skolaSi uswavlia: `Cveni Tavi
Cvenadve gveyudneso~. Cveni Tavis patronebi rom Cvenve viqnebiT, maSin im
`dayudnebul~ TavSi veravin CagviCaCqunebs. miuxedavad zogjer mkacri da
mtkivneuli diskusiebisa, parlamentSi poziciac da opoziciac, mTavar sak-
iTxebSi yvelani erTi varT. saqarTvelom ar icis mSvidobianobis dros
erTad yofna, magram gasaWirSi erTad dgoma mainc qarTuli Tvisebaa.
darwmunebuli var, saqarTveloSi mcxovrebi osebi, didi nawili Cveni
afxazebisa _ Cveni sisxlisa da xorcisa, adre Tu gvian mixvdebian, ra
surT: didi erovnuli gaerTianebis qveS gaqroba, Tu patara demokra-
tiul qveyanaSi gadarCena.
daviT baqraZe _
saqarTvelos parlamentis evropasTan integraciis
komitetis Tavmjdomare
fraqcia `nacionaluri moZraoba _ demokratebi~
saqarTvelos pretenziebi samarTliania
dRes rac xdeba ruseT-saqarTvelos Soris, araa ormxrivi urTier-
Toba da mxolod saqarTvelos problema. bolo TveebSi ruseTi sul
ufro da ufro agresiulad iqceva evropasa da aSS-Tan mimarTebaSi. ru-
seTis muqara _ euTodan gamosvlisa _ uprecedentoa da msgavsi ram Tavis
droze ar gaubedavs sabWoTa sagareo ministrsac ki. ra ganwyobaa Sig ru-
seTSi, ramdenad daSorda es qveyana demokratiul standartebs, vrceli
saubris Temaa. ruseTis qmedebebi aris testi mTeli saerTaSoriso Tan-
amegobrobisTvis da maTze reagirebisTvis isic mzad aris. saqarTvelo
daxmarebas iTxovs maSin, roca qarTvelebs aZeveben eTnikuri niSniT,
xdeba qsenofobiuri aqtebi, ruseTi awesebs politikurad motivirebul
embargoebs da mxars uWers separatizms. aseTi ruseTi seriozuli prob-
lemaa dasavleTisaTvis, amitomac TandaTan mtkicdeba azri _ ruseTTan
sxvanairi saubari da adekvaturi qmedebaa saWiro.
2006
weli
politikapolitika
42 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
dasavleTis politika ruseTis mimarT mkafio da gamWvirvalea. amas mow
mobs evrokavSiris Sexvedrebi da samitebi. saqarTvelosTan dakavSirebiT
evrokavSiris mier miRebuli gancxadebebi uprecedentoa. evroparlamentis
rezolucia saqarTvelos mimarT imdenad mxardamWeria, ukeTesi ver iqne
boda, Tavad saqarTvelos parlamentsac rom mieRo. evropisa da dasav
leTis politika reagirebs cvlilebebze da es cvlilebebi CvenTvis sasargeb
loa. aseT situaciaSi saqarTvelos politika absoluturad sworia.
CvenTvis Zalian mtkivneuli da mwarea imis mosmena Tu yureba, roca ru-
seTis saTaTbiro ganixilavs Seni samSoblos nawilis cnobis sakiTxs...
namdvilad maqvs imedi, rom rus deputatebs eyofaT elementaruli goni-
ereba da amas ar gaakeTeben, vinaidan separatizmTan TamaSi cecxlTan Ta-
maSia: dRes es xdeba saqarTveloSi, xval moxdeba ruseTis did da mra-
valerovan saxelmwifoSi. mrCeba STabeWdileba: ruseTi Tavis WkuaSi
wagebuli TamaSis gadarCenas cdilobs, vidre es SesaZlebelia da amisa-
Tvis konfliqtebs iyenebs.
yvela mimarTulebiT vxedavT ruseTis umagaliTo gaaqtiurebas. amas
mowmobs gaeros uSiSroebis sabWos mier miRebuli bolo ori rezolu-
ciac, magram es aqtiuroba ukanaskneli gadamwyveti brZolis maCvenebelia.
Cven mSvidobianad davamTavrebT bolo raunds, davmkidrdebiT iq, sadac
unda viyoT, da aRarasodes aRar gveqneba aseTi tipis problemebi....
rigis samitzec vityvi ramdenime sityvas. es iyo Zalian pozitiuri mov-
lena saqarTvelosTvis. aseTi mxardaWera arsad, arc erT samitze ar
ugrZvnia Cvens qveyanas. arc monawileebisa da arc maspinZlebis mxridan.
Zalian madloblebi varT Cveni baltiispireli megobrebisa, saxalxo
kampaniisa: axalgazrdebi akravdnen posterebs, arigebdnen vardebs, war-
werebiani maisurebiT gviWerdnen mxars. yvelaze mniSvnelovani mainc
daskvniTi dokumenti _ komunike _ iyo: saqarTvelos gaexsna kari natoSi
gasawevrianeblad _ intensiuri dialogi gawevrianebis mizniT, anu nato
CvenTan awarmoebs dialogs. natos yvelaze maRali rangis dokumentSi
pirvelad fiqsirdeba: nato mzad aris, saqarTvelo miiRos Tavis wevrad.
danarCeni damokidebulia imaze, ramdenad swrafad gavivliT am gzas.
Tu ruseTi mainc miiRebs gadawyvetilebas Cveni ori teritori-
is mierTebisa, miT uaresi ruseTisaTvis. ruseTis saTaTbiros gadawy-
vetileba ar niSnavs ruseTis mier afxazeTisa da yofili samxreT oseTis
_ am ori reJimis _ cnobas. ruseTi rac ufro met aseT uxeS da ugunur gad-
awyvetilebas miiRebs, miT ufro darwmundeba dasavleTi, rom saqarTve-
los pretenziebi samarTliania da ufro meti aqtiuri mxardaWeraa saWi-
ro. aseTi gadawyvetilebiT ruseTi gvexmareba ufro swrafad gaviaroT
gasavleli gza. amis Semdeg Cvens did mezobels gauqreba Cveni kontro-
lis yovelgvari iluzia da ruseT-saqarTvelos urTierTobebi ukeTesi
gaxdeba.
2006
weli
politikapolitika
43s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
`saqarTvelos axla rTuli periodi aqvs da xSirad uwevsZalian mkacri nabijebis gadadgma, magram, Tu gaviTvaliswinebT am problemis daZlevisa da gadawyvetisaTvis saqarTvelos energias, mis Zalisxmevasa da mondomebas, darwmunebuli var, rom uaxloes momavalSi suraTi mniSvnelovnad
Seicvleba~.
patrica florigermaniis sagangebo da sruluflebiani elCi saqarTveloSi`24 saaTi~
`saqarTvelos diplomatiis gankargulebaSi iSviaTad Tu yofila aseTi momgebiani saerTaSoriso garemo~.
soso cincaZepolitologi`rezonansi~
ruseTis sagareo politika ekleqturia
daZabuloba ruseT-saqarTvelos urTierTobebSi mravalwliani pro-
cesia da ara bolo Tveebis movlenebis Sedegi. sabWoTa kavSiris daSlis
Semdeg kremli dRemde ver egueba saqarTvelos suverenitetsa da damo-
ukideblobas. am faqtis miuReblobaa Ziri da saTave Cvens urTierTobaSi
arsebuli yvela problemisa: teritoriebis aneqsia, saqarTvelos dRevan-
deli politikuri xelmZRvanelebis Zalismieri Tu naxevradZalismieri
meTodebiT damxobis mcdeloba, jaSuSebis aSkara saqmianoba gagrZelebaa
im politikisa, romliTac unda SeCerdes saqarTvelos gaZliereba da
winsvla, rasac dRes kremlSi ruseTis sagareo politikis marcxad aRiq-
vamen. saqarTvelos xelisuflebam, prezidentma, parlamentis Tavmj-
domarem, saparlamento umravlesobam ruseTs yvela doneze SesTavaza
urTierTpativiscemisa da urTierTinteresebis gaziarebaze damyare-
buli axali partnioruli urTierTobebi: saqarTvelos teritoriuli
mTlianoba, Cveni qveynis suverenuli ufleba _ Tavad gadaewyvita winsvlisa
da ganviTarebis gza. aseTi ram, ruseTis demokratiulad da civilurad
ganviTarebis SemTxvevaSi, Tavad ruseTisaTvis aris xelsayreli, magram
Cveni Crdiloeli mezobeli agresiiT cdilobs Tavisi ideur-poli-
tikuri Canafiqris aRsrulebas da motivaciac Sesaferisia: `saqarTvelos
dakargva niSnavs sabWoTa modernizebuli imperiis aRdgena _ SenarCunebis
ocnebis dasasruls. axla praqtikuli mxare: dRes kaspiisa da centralu-
ri aziis energoresursebis tranzitis mTavari alternativa da derefani
saqarTveloa. arada ruseTi politikuri zewolisaTvis aSkarad iRebs en-
ergoresursebis mimwodeblis mTavari tranzitoris funqcias, saqarTve-
los warmateba ki aRiqmeba rogorc am eqskluzivis gaqroba, rogorc Cans,
ruseTi ara da ver egueba amas da es aris Ziri Cveni konfliqtisa.
saqarTvelom daakava Cveni qveynis teritoriaze moqmedi jaSuSebi. isini
giga bokeria _
saqarTvelos parlamentis iuridiul sakiTxTa
komitetis Tavmjdomaris moadgile
fraqcia `nacionaluri moZraoba _ demokratebi~
2006
weli
politikapolitika
44 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
masalebs agrovebdnen samxedro mSeneblobasa da sxva sakiTxebze. Riad
axdendnen am qselSi Cveni moqalaqeebis rekretirebas, Tanac es jgufi
dakavSirebuli iyo goris teraqtTan, romelmac adamianebis sicocxle
Seiwira. rogorc nebismieri pasuxismgeblobis mqone demokratiam _
saqarTvelom _ daakava rusi samxedroebi da euTos gadasca. amas mohyva
umkacresi sanqciebi, magram ar unda dagvaviwydes, rom blokada ruseTma
gacilebiT adre daiwyo. embargo mineralur wylebsa da alkoholur sas-
melebze; savizo reJimis gamkacreba, sahaero sivrcis gadaketva; larsSi _
saqarTvelo-ruseTis sazRvris erT-erT legalur monakveTze, romel-
sac saqarTvelos xelisufleba akontrolebs, mimosvlis Sewyveta; SarSan
zamTarSi erTdroulad `ucnauri afeTqebebi~ gazsadensa da eleqtrosa-
denebze, aSkara mcdeloba, viTareba ar gamosworebuliyo da ar SekeTe-
buliyo. paralelurad gazis miwodebis vardna azerbaijanisaTvis, raTa
saqarTvelos ar daxmareboda da a.S.
Cven dRes erTerT krizisul fazaSi vimyofebiT, radganac saqarTvelo
realurad dadga fexze da misi ambicia, _ evroatlantikur integraciasa
da natoSi gawevrianebaze, mSvidobiani gziT gadavwyvitoT konfliqtebi, ga
vaerTianoT qveyana, _ absoluturi sinamdvilea. me vfiqrob, saqarTvelom
unda gaagrZelos am gziT svla da nabijnabij, rogorc Tavisufalma erma,
aRvidginoT dakarguli Tavmoyvareoba da saqarTvelo iyos warmatebuli
adamianebis qveyana. adre Tu gvian ruseTs mouwevs Segueba, rom saqarTvelo
suverenuli qveyanaa da im momentidan Cveni urTierTobebic gaumjobesdeba,
SeiZleba swrafad ara, magram bevrad ukeTesi iqneba. baltiispireTia amis
magaliTi. ruseTi Seegua _ es qveynebi evroatlantikuri sivrcis nawilia da
masTan pretenziebi ar unda hqondes. male ase moxdeba saqarTveloruseTis
urTierTobaSic.
sakmaod rTuli kiTxvaa, apirebs Tu ara ruseTi afxazeTisa da cxinva-
lis regionis mierTebas da ra mohyveba amas. Cven imedi gvaqvs, rom es
ar moxdeba, Tumca, ruseTis sagareo politika imdenad ekleqturia, ara-
viTari garantiebi ar arsebobs. saqarTvelos aqvs sakmaod Zlieri po-
ziciebi: nebismier aseT mcdelobas Tavad ruseTisaTvis eqneba Zalian
Zviri politikuri fasi, rogorc saerTaSoriso asparezze, ise region-
Sic. saqarTvelos amJamindeli xelisufleba arasodes Seegueba am faqts
da yvela legitimur instancias gamoiyenebs teritoriuli mTlianobis
SesanarCuneblad.
rac Seexeba cxinvalis referendums, Rirs dafiqreba, rac am terito-
riaze gamoCnda. Cveni moqalaqeebis _ qarTvelebis, osebis, afxazebis _
interesebs ar gamoxataven ruseTis mier gakontrolebuli struqturebi.
ruseTis xelisuflebam bolo ori-sami wlis manZilze iq, yvela sakvanZo
Tanamdebobaze, ruseTidan Camoyvanili analogiuri struqturis warmo-
madgenlebi daniSna. adgilobriv mosaxleobas, Tundac separatistulad
ganwyobilT, ar endobian. eSiniaT molaparakeba ar gamarTon qarTve-
lebTan da problema ar gadawydes. cxinvalis alternatiuli arCevnebi,
samarTlianobis mxriv, xazs vusvam _ aralegitimuria, magram iq mcxovreb-
ma qarTvelebma da osebma _ saqarTvelos moqalaqeebma _ aSkarad misces
2006
weli
politikapolitika
45s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
xma mSvidobian politikur dialogs da dRes surT cxovreba erTiani
saqarTvelos farglebSi: farTo avtonomiis, mSvidobis, erToblivi
Tanacxovrebis da ganviTarebis saxiT. igive iTqmis zemo afxazeTzec, ko-
doris xeobaSi legitimuri xelisufleba zis, rac metad mniSvnelovania
formaluri Tu simboluri TvalsazrisiT. zemo afxazeTis mosaxleo-
bas da 300 000 devnils aqvs iseTive ufleba, monawileobdes afxazeTis be-
dis gadawyvetaSi, rogorc afxazeTSi darCenilT. roca Cveni arakeTilm-
osurneni araformalur xelisuflebas miiTvlian _ unda icodnen, rom
iqve arsebobs saqarTvelos moqalaqeebis interesebis gamomxatveli legi-
timuri struqturebi.
daviT gamyreliZe _
fraqcia `memarjvene opoziciis~ Tavmjdomare
Tavad ruseTSi daiwyeba separatistuli
procesi...
ruseT-saqarTvelos urTierToba dRes ar gamwvavebula. ruseTs
yovelTvis hqonda Tavisi Camoyalibebuli interesebi am regionis, gansa-
kuTrebiT, saqarTvelos mimarT: saqarTvelo kavkasiis karibWea, Tu akon-
troleb saqarTvelos, faqtobrivad, akontroleb mTel kavkasias. es aris
gzajvaredini kaspiispireTis energetikuli sabadoebis mimarTulebiT,
aseve energoSemcvelobiT Zalian mdidar iransa da ruseTs Soris. aqedan
gamomdinare, cxadia, ruseTi cdilobs, ar dauTmos dasavleTs poziciebi
am regionSi, konkretulad ki saqarTveloSi. samwuxarod, bolo sami wlis
manZilze saqarTvelos xelisuflebam Tavisi araTanmimdevruli qmedeb-
iT ruseTs saSualeba misca, kargad gamoeyenebina Cveni Secdomebi da manipu-
lireba moexdina maTi saSualebiT. periodulad prezident saakaSvilis
mier putini cxaddeboda yvelaze megobari saxelmwifos liderad, Sem-
deg xdeboda Zalian mkacri dapirispireba, lamis saomari mdgomareobis
gamocxadeba, Semdeg isev Sexvedrebi da Ria piarze gadasvla, rac saerTod
2006
weli
politikapolitika
46 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
ar axasiaTebs diplomatiur enas. prezidentebis saubrisas, preskonferen-
ciaze, ar SeiZleba urTierTbraldebebiT saubari...
me vfiqrob, saqarTvelo Zalian mSvidobiani ritorikis fonze unda
muSaobdes: saqarTvelodan gaiyvanos rusuli bazebi da rusi samSvidoboebi,
moaxdinos misi sxva kontingentiT Canacvleba. daiwyos qveynis stabiluri
ekonomikuri aRmSenebloba, mSvidobian pirobebSi warimarTos separatis
tul reJimebTan saubari da realurad amiT gawevriandes natosa da saer
TaSoriso struqturebSi. amis nacvlad qveynis SigniT gvaqvs avtoritaruli
reJimi, ar vaSenebT axal institutebs da ruseTTan raime Sedegis miRwevis
nacvlad piaroms vawarmoebT.
Cven xSirad vCanvarT msoflio satelevizio arxebze, oRond negati-
ur konteqstSi: saqarTveloSi dapirispirebaa, Caiketa sazRvari, moxda
ruseTidan qarTvelebis deportireba, daZabuli viTarebaa afxazeTsa
da yofil samxreT oseTSi... investorisaTvis es niSnavs arastabilur
da araprognozul situacias, Sesabamisad ar uyalibdebaT pozitiuri
warmodgena da ar uCndebaT survili fulis dabandebisa, mogzaurobi-
sa da a.S. aseT SemTxvevaSi logikuria da CemTvis didi xania cnobilia,
rom saqarTvelo dsT-dan unda gamovides. SeuTavsebelia, iyo dsT-Si da
gindodes natoSi yofnac. Cveni uaxloesi amocanaa, zedmeti xmaurisa da
skandalis gareSe miviRoT gadawyvetileba, ufro sworad, mTavrobam
miiRos, Torem parlamentis mier miRebuli gadawyvetilebebi saerTod
ar sruldeba. e.w. parlamentis istoriuli dadgenileba, romelic umrav-
lesobisaTvis xmamaRali gancxadebis safuZveli aRmoCnda, umoqmedoa.
aravin ar Seasrula _ arc prezidentma da arc mTavrobam. amitom me ar
minda faratina dadgenilebebi. SeiZleba, dsT-Tan dakavSirebuli dadge-
nilebebi politikuri Zalebis poziciis dasafiqsireblad saintereso
iyos: kenWisyriT dafiqsirdes, vin rogor uyurebs da ramdenad mzad
aris, ama Tu im sakiTxTan dakavSirebiT pasuxismgebloba aiRos. mTavaria,
saakaSvilis pozicia, mas aqvs amis uflebamosileba. TavisTavad proce-
dura erTwliania da Cven amisaTvis mzadeba unda daviwyoT. yvelaferi es
qveynis SigniT demokratiuli gardaqmnebis fonze unda gakeTdes. rigis
samitze, natos wevri saxelmwifoebis mier miRebuli mxardaWeris dek-
laraciaSi, amaze pirdapiraa miTiTebuli: saqarTvelom unda ganaxor-
cielos sasamarTlo, ekonomikuri da samxedro reformebi. rigis sami-
tis gzavnili xelisuflebam yurad unda iRos, eiforiidan gamovides,
TiTqos CvenTan yvelaferi kargad aris da aRiaros, rom gvaqvs proble-
mebi _ opozicia xandaxan simarTles laparakobs, sazogadoebis ukmay-
ofileba xSir SemTxvevaSi obieqturi mizezebiTaa ganpirobebuli... dai-
wyos am problemebis mogvarebaze saubari da zrunva. rogorc ki natoSi
SevalT, ruseTisagan azrs dakargavs zewola da movaxerxebT am saxelmwi-
fosTan ormxriv TanamSromlobas. vfiqrob, Cven amis alternativa ara
gvaqvs, rogorc rusebs ara aqvT alternativa, saqarTvelosTan hqondeT
ormxrivi partnioruli TanamSromloba.
rac Seexeba afxazeTisa da yofili samxreT oseTis ruseTTan mierTe-
bas, ruseTis saTaTbiro ukve emzadeba aseTi aqtis gasaformeblad, gaaCnia
ruseTi ra fonze gaakeTebs amas: Tu gaeros mier kosovos damoukideblo-
2006
weli
politikapolitika
47s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
bis aRiareba moxda, es mdgomareobas garkveulwilad gaauaresebs, magram
es araa iseTi precedenti, romelic gamoiyeneba afxazeTisa da yofili
samxreT oseTis SemTxvevaSi, magram ruseTisaTvis es iqneba sababi am teri-
toriebis, TviTgamocxadebuli respublikebis, aRiarebisa. Tu ar moxda
uaxloes momavalSi kosovos aRiareba, maSin ruseTs Zalian gauWirdeba
kviprosis magaliTis ganmeoreba: orive teritorias mxolod TviTon
aRiarebs da daiwyebs maTTan raRac saxelmwifoebriv TanamSromlobas.
ruseTi Cven gvaSantaJebs, magram amiT Tavad mas Seeqmneba msgavsi proble-
mebi _ analogiurad daiwyeba mis teritoriaze Ria Tu faruli separa-
tistuli procesi, romelic neli moqmedebis naRmia ruseTis saxelmwi-
foSi.
`aSS mxars uWers konfliqtis zonidan rusi samSvidoboebis gayvanas~.
riCard lugarisenatori sagareo urTierTobaTakomitetis Tavmjdomare`rezonansi~
SeniRbuli ruseTi gacilebiT saSiSia
yvelas gvaxsovs movlenebis ganviTareba _ ruseTis prezidentis, ruse-
Tis saTaTbirosa da saqarTvelos parlamentis mier gakeTebuli gancxa-
debebi. ruseTis xelisuflebis qmedeba saocrad araadekvaturi iyo, am
enaze erTi saxelmwifo meores ar elaparakeba. ruseTi aSkarad qseno-
fobiiTaa Sepyrobili. es procesi marto gancxadebebiT ar Semoifargla
da dResac grZeldeba. ruseTis xelisuflebis pirvel reaqcias ufro
emociuri foni hqonda, ukve meramdened Tavi gayida _ skolaSi ar uS-
vebdnen qarTvel bavSvebs, saqarTveloSic _ Tbilissa da baTumSic _ iyo
aseTi SemTxvevebi. dRes situacia TiTqos Seicvala, vinaidan amas TviT
ruseTis sazogadoebasa da mTel msoflioSi negatiuri reaqcia mohyva.
dRes putini mayvala qasraSvilsa da zurab sotkilavas ajildoebs, nani
bregvaZes saRamoebs umarTaven, magram paralelurad kvlav grZeldeba
qarTvelebis da qarTveli biznesmenebis Seviwroeba, arc erTi sanqcia ar
ixsneba, piriqiT, gazis safasuris samjer gaZvirebas apireben.
daviT zurabiSvili _
fraqcia `demokratiuli frontis~ Tavmjdomaris
moadgile
2006
weli
politikapolitika
48 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
`nuravis daaviwydeba, rom afxazeTic da samxreT
oseTic molaparakebebSi mxareebs warmoadgenen. maTi xelmZRvaneloba
ki ruseTis mSvidobismyofelTa yofnas konfliqtis
regionSi ualternativod miiCnevs~.
giorgi karasiniruseTis sagareo saqmeTa
ministris moadgile`rezonansi~
sxva saqmea, ramdenad koreqtulad iqceva Cveni xelisufleba, misi gamo-
naTqvamebi da qmedebebi ramdenad adekvaturia, magram, rac unda eTqva
an gaekeTebina, masze ruseTis reaqcia namdvilad Seusabamo da araTana-
zomieria, radganac Cven vatarebT damoukidebel politikas, terito-
riuli mTlianobis sakiTxebze vamaxvilebT yuradRebas da natosaken
miviswrafviT. dRes aseTi realobaa da am realobaze unda avagoT Cveni
momavali politika.
jaSuSebis dakaveba sababi iyo. jaSuSebis skandali _ erTi konkretuli
sakiTxi _ cxinvalis regionsa da afxazeTTan daakavSires, TiTqos Cven
omis gaCaReba gvinda da gaerom ori rezolucia ruseTis ZalisxmeviTa
da mondomebiT miiRo. roca ruseTi agresiulad iqceva, amJRavnebs Tavis
zraxvebs, maSin ufro naklebsaSiSia, vidre ritorikaSerbilebuli da
SeniRbuli. darwmunebuli var, ruseTi raRacas kidev apirebs da provoka
ciasac mogviwyobs.
qalbatonma ninom peterburgis samitze dasva kiTxva: ra argumenti arse-
bobs imisa, rom saqarTvelo kvlav dsT-Si darCes? _ araviTari! umravle-
soba xelsayrel moments elodeba, Cven vfiqrobT, rom es axla unda mox-
des. sakiTxavia, Tavad ruseTs ratom surs saqarTvelos dsT-Si darCena
_ saqarTvelo kvlav ruseTis gavlenis sferoSi dafiqsirdes. dRes dsT
mTel msoflioSi ruseTis gavlenis sivrcedaa miCneuli. Tu Cven davtovebT
dsT-s, ubralod, azrs dakargavs Cven mimarT gatarebuli sanqciebic. mar-
Talia, erTi-ori weli gagviWirdeba Cveni politikisa Tu ekonomikis gad-
awyoba, sxva bazrebze gasvla, magram es aqamdec unda gaeTvaliswinebinaT da
axlac aCqarebuli tempiT unda keTdebodes. adre Tu gvian, ruseTs mouwevs
amis aRiareba da Tanaswor doneze dagvelaparakeba. Tu vinmes eSinia, rom
ruseTTan urTierToba garTuldeba, amaze metad raRa unda garTuldes,
bolos da bolos oms xom ar gamogvicxadebs?! momenti, rodesac dsT-dan
Cveni gasvla sul erTi iqneba, arasodes dadgeba.
ruseTma icis, rom afxazeTs da samaCablos mierTebas msoflio sa-
marTlebrivad ar aRiarebs, magram raRac precedentis Seqmna surs, arada
Cveni teritoriuli mTlianobis gasaRebi marto samxedro da sagareo
politikaze ki ara, ekonomikis ganviTarebasa da demokratiis xarisxzea
damokidebuli. Tu Cven am mxriv warmatebebs mivaRwevT (raSic, samwuxarod,
ver davikvexniT), daxmareba da mxardaWera kidev ufro gaizrdeba. afxa-
zisa da osisaTvis, ruseTTan SedarebiT, saqarTveloSi cxovreba ufro
mimzidveli da sasurveli unda iyos. ra Tqma unda, am sakiTxis gadaWras
garkveuli dro sWirdeba, magram am mimarTulebiT Tu ar vimuSaveT da vi-
moqmedeT, carieli sityviT araferi gamova. ruseTi aRar aris elcinis-
droindeli, gacilebiT gaZlierebulia, meti pretenziebi da Zala aqvs.
mas afxazeTi da samaCablo saqarTveloze zewolisTvis sWirdeba. cxinva-
lis regioni, strategiuli TvalsazrisiT, mas arafers aZlevs.
saqarTvelos mTavrobaSi bolodroindeli cvlilebebi araviTar
gavlenas ar moaxdens ruseT-saqarTvelos urTierTobaze. me mainc ar me-
smis, benduqiZe ras akeTebs am mTavrobaSi, axla ukve rudimentia. Cveni da
ruseTis urTierTobebidan gamomdinare, revoluciis Semdeg iyo tenden-
ciebi _ TiTqos rusuli biznesisa da investiciebis mosazidad, Tumca _
rusuli kapitali _ aseTi cneba calke ar arsebobs, mTlianad saxelisuf-
2006
weli
politikapolitika
49s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
leboa. gavuReT kari rusul bizness da daikaves maT ekonomikis sxvadasxva
sferoSi wamyvani poziciebi, amas rom rusuli politikuri angariSswore-
ba mohyveboda, cxadi unda yofiliyo. benduqiZis mTeli saqmianoba iyo
saqarTvelos ekonomikaSi rusuli biznes-interesebis lobireba, romel-
ic dRes namdvilad ar aris prestiJuli da arc SeiZleba iyos. rac Seexeba
irakli oqruaSvils, is namdvilad ar iyo `omis partiis~ lideri. qveynis
realur politikas prezidenti gansazRvravs, romelic xan saomari ri-
torikiT laparakobs, xanac _ mSvidobiani. amis Sesabamisad xan oqruaSvi-
li moiazreboda, xan _ xaindrava. axla arc erTia, arc _ meore da Tavad
prezidents mouwevs laparaki. Cven ara varT is qveyana, romelic preziden-
tis gareSe Tavis TamaSs TamaSobs, Tundac es oqruaSvilisnairi figura
iyos, amitomac misi gadayeneba arafers Secvlis.
gia nodia _
mSvidobis, demokratiisa da ganviTarebis
kavkasiuri institutis Tavmjdomare
Tanmimdevroba, simtkice, moqniloba...
ruseTsaqarTvelos urTierTobis bolo etapi SeiZleba Sefasdes,
rogorc kidev erTi krizisi. zogadad krizisis mizezebia: saqarTvelos
politikuri orientacia natoSi da demokratiuli procesebisaken swrafva.
garda amisa, `vardebis revoluciis~ gamo, ruseTi saqarTveloSi xedavs mowi
naaRmdeges, romelic mTel regions destabilizaciiT emuqreba _ demokra
tia misTvis destabilizacias niSnavs.
bolo xans ruseTi sul ufro da ufro aZlierebda saqarTveloze
zewolas _ zamTarSi gazsadenis afeTqeba, gazafxulze Rvinosa da bor-
jomze embargos gamocxadeba, zafxulis miwuruls kodoris movlenebi...
Semodgomaze saqarTvelom kvicianis amboxis CaxSobiT, gadamWreli da
warmatebuli zomebis miRebiT, giorgaZis momxreTa dapatimrebiT, gar-
2006
weli
politikapolitika
50 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
kveuli kontrnabijebi gadadga, ramac ruseTi Zalian gaaRiziana: mas Seum-
cirda saSualeba, saqarTveloze Signidan emoqmeda _ cixe Signidan ga-
etexa. amitom gadawyvita, umkacresi sanqciebiT emoqmeda. amas ori mizezi
aqvs: saqarTveloSi daecema cxovrebis done, mZime pirobebi SeeqmnebaT
saqarTvelos moqalaqeebs, es gamoiwvevs ukmayofilebas xelisufleb-
is mimarT da, sabolood, destabilizacias. meore mizezi, Cemi azriT,
ufro mniSvnelovania _ putins surda sakuTari Sida auditoriisaTvis
eCvenebina, rom is saqarTvelosagan Seuracxyofas ar aitans, saqarTve-
los gabeduli politika misi piradi Seuracxyofaa... fsiqologiurad
es ufro xsnis ruseTis mier Zalian mkveTri, magram politikurad ara-
momgebiani nabijis gadadgmas _ eTnikuri niSniT qarTvelebis deporta-
cias, romelic ruseTs politikurad, saerTaSoriso prestiJis dacemis
garda, arafers ar aZlevs.
Cemi azriT, am SemTxvevaSi saqarTvelos pozicia unda iyos mSvidi,
Tanamimdevruli da gawonasworoebuli, riTac is aCvenebs, rom ruseTis
zewolis qveS ar apirebs Tavis politikur kursSi raRacis Secvlas. meore
mxriv, is arc ruseTis radikalur nabijebs ahyveba da proporciulad ar
upasuxebs ruseTis ugunur qmedebas.
zemonaTqvamSi TavisTavad igulisxmeba _ ruseTs surda saqarTvelos
xelisuflebis Secvla. programa minimumi _ saqarTvelos destabiliza-
cia, Cveni qveynis saerTaSoriso prestiJisa da natoSi gawevrianebis ime-
dis mniSvnelovnad Semcireba; programa maqsimumi _ saakaSvilis xelisuf-
lebis Secvla. me ar mgonia, rom amJamad ruseTs saakaSvilis samagiero
kandidatura hyavdes. Zalian gulubryviloebi unda iyvnen rusi stratege-
bi, xelisuflebaSi giorgaZis mosvlis imedi hqondeT. magram, albaT, ime-
di aqvT, saTaveSi ruseTisaTvis ufro misaRebi kandidatura moxvdeba.
Cemi azriT, dsT-Si yofna-aryofna dRes araa saqarTvelos politikis
centraluri da yvelaze principuli sakiTxi. me ar mimaCnia, rom saqarT-
velo dsT-Si aucileblad unda iyos an misi gamosvliT raime daSavdeba.
gamova? _ amiT didad araferi Seicvleba. ar aris saWiro, saqarTvelom
iCqaros dsT-dan gamosvla, es ruseTze ganawyenebiT ufro iqneba gamowveu-
li, vidre sakuTari interesebis gaTvliT. dsT-s araferi moaqvs Cveni
qveynisTvis strategiuli TvalsazrisiT. iq yofna ufro taqtikuri sakiT-
xia: arsebobs dsT-s farglebSi ruseTsa da sxva qveynebTan miRebuli gadaw-
yvetilebebi, romlebic, gasvlis SemTxvevaSi, ormxrivi xelSekrulebiT
unda SevcvaloT, amas dro unda (es parlamentmac aRniSna erT-erT dadge-
nilebaSi), Tanac garkveul forumsac vkargavT _ dsT araa marto mtruli
garemo, saqarTvelos iq keTilmosurneebic hyavs. dsT, qmediTuunarobis
miuxedavad, politikuri ganxilvis, manevrirebis saSualebas iZleva.
ruseTTan Cveni urTierTobebi cikluri xasiaTisaa: did gamwvavebas
daZabulobis Seneleba mosdevs, Tumca es srulebiT ar niSnavs urTier-
Tobis daTboba-gaumjobesebas, urTierTgagebas. ruseTma gadaamlaSa. am
etapze mas xels ar aZlevs situaciis kidev ufro gamwvaveba. es aucileblad
iqneba, migvaniSneben, rom emzadebian afxazeTisa da cxinvalis regionis
2006
weli
politikapolitika
51s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
cnobisaTvis. ruseTs amoewura saqarTveloze zewolis berketebi da er-
TaderTi, rac ar gaukeTebia, am teritoriebis saqarTvelodan mogleja
da aRiarebaa. axla amisTvisac emzadeba. amis iqiT raRa unda gaamwvavon _
gamwvaveba ukve omia. marTalia, msoflio Tanamegobroba mxars gviWers,
gvexmareba, ruseTis av-kargsac xedavs, magram ruseTi zesaxelmwifoa da
msoflios qveynebi gaurbian mis zedmet ganawyenebas. maT miaCniaT, rom ru-
seTTan saWiroa TanamSromlobisa da zewolis erTgvari Sexameba. evro-
pelebi ufro TanamSromlobisaken ixrebian da ruseTs angariSs uweven.
ruseTs gaeroSi Tavisi berketebi aqvs _ gaeros uSiSroebis sabWos wevria
da bolo rezoluciis miRebisas moxda erTgvari garigeba: ruseTma mxa-
ri dauWira aSS-Tvis sasargeblo rezolucias CrdiloeT koreaze, sam-
agierod, nawilobriv raRac formulirebebi gaitana afxazeTis Sesaxeb.
es politikuri vaWrobis meqanizmia. ara mgonia, rom gaeros rezolucie-
bi katastrofuli Sedegia saqarTvelosTvis, Tumca arasasiamovnoa maTi
zogierTi forumlireba Tu detali.
Cvens pozicias TanaugrZnoben dasavleTSi, magram nu gveqneba misi Tavi-
dan bolomde gaziarebis iluzia. saerTaSoriso politika sxvadasxva in-
teresis Sejamebisa Tu damTxvevis asparezia da iq patara qveyanas yovelTvis
uWirs. mas yovelTvis sWirdeba Tanmimdevroba, simtkice da moqniloba.
unda vimuSaoT imaze, rom msoflio politikaSi, diplomatiasa da saer-
TaSoriso urTierTobebSi amindis Semqmnelma qveynebma ruseTis pozicia
ar gaiziaron. Cven garkveuli mimarTebiT gavZlierdiT, magram patara
saxelmwifo varT da sxva saSualeba xelT ara gvaqvs.
rac Seexeba qveynis Sida politikas, mniSvnelovani cvla moxda. irakli
oqruaSvili sakmaod mniSvnelovani politikuri figuraa, romelic Teori-
ulad rCeba prezidentis gundSi, magram taim-auts iRebs da raRac periodiT
TamaSidan gadis. erTi mxriv, pozitiuri mniSvneloba aqvs: iraklis `omis
partiis~ imiji hqonda da rusi analitikosebi da xandaxan qarTvelebic am
TemiT spekulirebdnen _ oqruaSvili gaukontrolebeli figuraa da saaka-
Svilis daukiTxavad SeuZlia, raRac nabiji gadadgas. ruseTis propaganda
da saqarTvelos diskriminacia amas emyareboda. ruseTisaTvis momgebiani
iyo, aseTi ritorika gaegrZelebina, axla mas saamisod aRaravin hyavs. meore
mxriv, saqarTvelos aRmasrulebeli xelisufleba ufro konsoliduri
gaxda da spekulacia-varauds irakli oqruaSvilis damoukidebel gegmebze
(me ar vambob, rom mas hqonda aseTi gegmebi) niadagi gamoecala.
`cxinvalSi 10 wlis asakidan 70 wlamde yvelas iaraRi aqvs. aseve konfliqtis zonaSi SeimCnevian ucxo SeiaraRebuli adamianebic, maT Soris, kazakebia, Tumca didi nawili mainc CrdiloeT oseTidan aris Semosuli~.
guram vaxtangaSvilisaqarTvelos parlamentis didi da patara liaxvis xeobebis maJoritari deputati`rezonansi~
`Cven qarTvelebi ar dagvikavebia. galSi cxovroben megrelebi da swored megrelebi aviyvaneT, galSi qarTvelebi ar cxovroben~.
ruslan qiSmariagalis de-faqto administraciis xelmZRvaneli
2006
weli
politikapolitika
52 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
aleqsandre rondeli _
politologi
ruseTi gvaiZulebs, swrafad gaviqceT dasavleTisaken
batono aleqsandre, 2006 wlis pirvel oqtombers gancxadeba gaakeTa
prezidentma putinma, 4 oqtombers ki ruseTis saTaTbirom miiRo specia-
luri gancxadeba, _ `saqarTvelos xelisuflebis antirusuli politikis
Sesaxeb~ _ romliTac uflebamosileba mianiWa ruseTis mTavrobas, mi-
eRo `aucilebeli zomebi~ saqarTvelos winaaRmdeg... kenWisyris Sedege-
bic Sesabamisi iyo: 412 momxre, arc erTi mowinaaRmdege, erTma (gonierma)
Tavi Seikava...
ruseTis saTaTbiros antiqarTuli gancxadeba niSnavs imas, rom saqar-
Tvelos pozicia ruseTSi gagebulia ise, rogorc maTTvisaa xelsayreli:
isini Tvals xuWaven da uaryofen saqarTvelos saxelmwifos erovnul
interesebs Tu miswrafebebs da Cvens qveyanas aRiqvamen mxolod ruseTis
danamatad. es aris tipobrivi, imperiuli, ̀ velikoderJavuli~ Sexeduleba,
riTac ase mdidaria ruseTis saTaTbiro. dRemde ruseTis saTaTbiros
TviT ruseTSi ar uyureben seriozulad, magram mainc sakanonmdeblo uf-
lebebi aqvs da uzarmazari qveynis parlamentia. amitomac sul giJebic rom
iyvnen, angariSgasawevi Zalaa. giJebi namdvilad ar arian, magram imperialis-
tebi rom arian, faqtia. ruseTis saTaTbiros aseTi gancxadeba CvenTvis
gasakviri araa, maTi yoveli gancxadeba Tu dadgenileba antiqarTuli da
`velikoderJavulia~. saqarTvelo ruseTisaTvis mxolod im SemTxvevaSi
iqneba misaRebi, Tu muxlebze dadgeba da ruseTs raRac gansakuTrebul
siuzerenad aRiarebs. sxvagvarad, samwuxarod, isini ver azrovneben... ru-
seTis saTaTbiroSi sul ramdenime deputatia (magaliTad, riJkovi) sxva-
nairad moazrovne da maTac Zalian uWirT. Zalian mZime mdgomareobaa,
Cven aqedan ver vxedavT, magram, rac iq xdeba, gasakviri araferia.
2006
weli
politikapolitika
53s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
ruseTis oTxi jaSuSis dakavebas aTasobiT qarTvelis deportacia da
usastikesi sanqciebi mohyva. ̀ qurds ra unda da bneli Rameo~... sababi miecaT
boRmis amosanTxevad da sisxlis gamosaSvebad...
SeiZleba, rusi oficrebis gadacemis procedura mozard mayurebelTa
Teatris doneze moeCvena vinmes, SeiZleba televiziiT Zalian gapiarebu-
lic iyo, magram es arsebiTad viTarebas ar cvlis _ am uzarmazari qveynis
Zlieri specsamsaxuri Caflavda, gamousworebeli Secdoma dauSva. mTel
msoflioSi yvela profesionalisaTvis es sasacilo signalia: mezobel
qveyanaSi, romelzec gvaqvs raRac gavlena, raRac kontaqtebi, rogor una-
musod da usircxvilod unda iqceode, rom ase cudad Cavarde. ruseTis
mxridan kaci Tavs Seikavebda, maTi reaqcia ki iseTi iyo, TiTqos ruseTSi
Cveni jaSuSebi daiWires da ara _ piriqiT. ra Tqma unda, es sababi iyo.
zogi ambobs naklebTeatraluri yofiliyoo, magram saqarTvelos ru-
seTis specsamsaxurebi da, saerTod, xelisufleba ise moawva, rom cota
unda daiyviro, xma amoiRo, Torem evropaSi hgoniaT, gvilxins, Cven
vabrazebT ruseTs da is arafer SuaSia. saWiro iyo yuradRebis miqceva,
amas TamaSis wesebi moiTxovs: roca aseTi qveynis jaSuSebs iWeren, zogier-
Ti didi saxelmwifoc ki demonstraciulad imaves akeTebs. rogorc Cans,
Cveni xelisuflebis azriT, ruseTi Zalian Sors wavida da raRaciT unda
SeeCerebinaT. me ar vici, Cveni mezoblis reaqcia ramdenad gaTvlili
iyo, Tumca namdvilad araadekvaturi da araproporciuli aRmoCnda. Tu
vinme fiqrobs, rom uamisod ruseTTan dalxenili urTierToba gveqne-
boda, sisulelea. bevrma dainaxa, sinamdvileSi rac xdeba da ra yeyeCebic
arian...
ritorikuli kiTxva: ra unda saqarTvelos dsT-Si? Tavridis sasax-
leSi saqarTvelos parlamentis Tavmjdomaris taqtianad dasmul kiTx-
vas samitis monawileebma taSis garda verafriT upasuxes.
unda rame saqarTvelos dsT-Si Tu ara? _ saqarTvelo dsT-Si iqamde
unda iyos, vidre amas saqarTvelos xelisufleba ar gadawyvets da iq
yofnas zedmetad ar miiCnevs. amitom CemTvis gaugebaria wamdauwum wamo-
Zaxeba-provocireba _ gavideT, ar gavideT... saqarTvelos politikaze,
mis amJamindel viTarebaze pasuxs agebs xelisufleba, danarCens pasuxis-
mgebloba ar aqvs: gadawyvets, gavideT _ unda gavideT, gadawyvets, da-
vrCeT _ unda davrCeT. gauTaveblad gasvla-gausvlelobis msjeloba,
gausvleloba Ralatia _ sasacilo da araseriozulia. xelisufle-
bam Tavad icis Tavisi saqme. Cemi azriT, aseT daZabul viTarebaSi, dsT
CvenTvis mniSvnelovani adgilia, sadac raRac forumia, SeiZleba Seni
kontaqtebi gqondes da Seni satkivari Tqva, viRacaze zegavlena moaxdi-
no, yvela mteri xom ar aris. Tanac amiT danarCenebs vupirispirdebiT
_ me vaJkaci var, gavedi, Tqven ki mSiSrebi _ ruseTTan rCebiTo. radgan
xelisufleba arCeulia da mas davavaleT am problemis gadawyveta, manve
gadawyvitos da mouaros. danarCenebma, roca xelisuflebaSi movlen,
sxva gadawyvetileba maSin miiRon.
2006
weli
politikapolitika
54 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
situacia aSS-Sic Seicvala: arCevnebi da erayis omi. Tavdacvis ministri
donald ramsfeldi gadaayenes, mmarTvelobaSi demokratebi movid-
nen...
aSS Cveni strategiuli partnioria. CemTvis xandaxan gaugebaria zogi-
erTi adamianis azri (da, sxvaTa Soris, ar arian cotani): ra unda aq ameri-
kas? ai, rusi wava da amerikeli mova. esaa raRac batonymuri Sexedulebaa:
jer erTi, Tu rusi wava, ra aucilebelia, aSS movides _ imave statusiTa da
imave formiT. me mgoni, amas arc apirebs da arc Tavisi bazebis ganlageba
unda. aSS politika postsabWour sivrceSi aseTia: sabWoTa kavSiris msgav-
si warmonaqmnis dauSvebloba, ruseTma kvlav erTi imperia ar Seqmnas, da
status-kvos _ damoukideblobis _ SenarCuneba, maT Soris ruseTisac.
Cveni da amerikis strategiuli interesebi erTmaneTs emTxveva da amitomac
varT strategiuli partniorebi.
aSS alalad gvexmareba: gadagvarCines SimSils, energetikul did ube-
durebas, gvexmarebian jarisa da saxelmwifoebriobis SeqmnaSi, fexze
dadgomaSi, Cvens usafrTxoebas icaven. misi proteqciis qveS varT da ru-
seTis mxridan aseTi zewolaa, ra iqneboda, is rom ar yofiliyo. aSS
Sorsaa da, zogierTisagan gansxvavebiT, Cveni miwa ar unda. zemonaTqvami-
dan gamomdinare logikuria: Cveni qveyana amerikis momxrea da masTan
partnioroba CvenTvis Zalian mniSvnelovania, me vityodi, gadamwyveti.
TviT aSS urTules periodSia erayis omis, evropasTan garTulebu-
li urTierTobis Tu mravali sxva problemis gamo. buSis administra-
cia Seviwroebulia kongresSi demokratebis umravlesobiT mosvliT.
CvenTvis amas didi mniSvneloba ara aqvs, radganac respublikelebica da
demokratebic principulad mxars uWeren saqarTvelos damoukideblo-
bas da natoSi gawevrianebas. magram amJamad faqtia, rom buSis administra-
cia sustia, Tanac prezidenti male midis. vidre axlebi movlen, sagareo
politikis kursSi gaerkvevian (kongresSi asi axali wevria, zogierTs
saqarTvelo arc ki gaugonia), manamde, raRac periodi, ruseTs saSualeba
eqneba saqarTveloze zewolisa. marTalia, gardamavali periodi cota
rTuli iqneba, magram es dro Cven gonivrulad unda gamoviyenoT da, mTa-
varia, strategiuli Secdoma ar davuSvaT.
gaauqmebs Tu ara strasburgis sasamarTlo ruseTis sanqciebs da dauwe-
sebs kompensacias. saparlamento komisiam sakmaod gulisSemZvreli faqte-
bi da masalebi daafiqsira.
strasburgis sasamarTlo... rTuli procesia. TiToeuli saqmis gan-
xilva TveobiT da wlobiT grZeldeba. TviT faqti, rom registrirebu-
lia ruseTis mier adamianis uflebebis darRveva da is saerTaSoriso
sasamarTloSi ganixileba, Zalian mniSvnelovania. am SemTxvevaSi gamov-
divar saxelmwifo da ara Cveni Tanamemamuleebis interesebidan, arada es
xalxi umZimes mdgomareobaSi aRmoCnda: zogi gardaicvala, zogi avad gax-
da, xelcarieli gamorekes. sasamarTlom maTi pirovnuli da qonebrivi
interesebi unda daicvas, amas plus ruseTi kidev erTxel gamasxaravdeba.
`dadgeba dro, Cvenma diplomatiam yvela
kvercxi erT kalaTSi ar Caawyos da mimarTuli aRar iyos gaerosa da
euToze~.
soso cincaZepolitologi`rezonansi~
`dReisaTvis uSiSroebis sabWosa da parlamentis Sesabamisi komitetebis
xedvaa, rom Cveni Tavdacvis principi,
romelic mdgomareobda teritoriul TavdacvaSi,
gareSe agresiis SemTxvevaSi, Seicvalos totaluri da upirobo Tavdacvis principiT~.
nika ruruasaqarTvelos
parlamentis Tavdacvisa da uSiSroebis
komitetis Tavmjdomaris moadgile
`24 saaTi~
2006
weli
politikapolitika
55s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
sjobs, nebismieri saqme, miT umetes saxelmwifoTaSorisi, sasamarTloSi
irCeodes, vidre brZolis velze an sxva saSualebebiT.
Cveni umTavresi satkivari: afxazeTi da samaCablo, Tqveni politikuri
gaTvla...
saqarTvelo aSkarad cdilobs, Tavisi bedi dasavleTs daukavSiros,
amitom ruseTi daaCqarebs am ori teritoriis miTvisebas. tyuilia,
TiTqos saqarTvelo ruseTTan rom darCeniliyo, afxazeTsa da samaCa-
blos moevleboda: esaa specialurad Cvens gasabrazeblad dagebuli maxe
_ davijeroT, rom isini samagierod rames mogvcemen. arafris momcemebi
ar arian. didi xania, ruseTs Tvali afxazeTze uWiravs, afxazebi sul ar
sWirdeba da arc ainteresebs. rus Cinovnikebs afxazeTi moswonT, Tavi-
anT teritoriad miaCniaT, saqarTvelos saxelmwifod ar Tvlian da
agdebiT laparakoben. ruseTi aSkarad xedavs,rom Cveni svla dasavleTsa
da natosken gardauvalia da surs, mkacrad dagvsajos _ gadawyvetileba
afxazeTi da samaCablo waggvlijon, didi xania miRebulia. afxazeTis
omis dros SevardnaZem samjer xeli moawera xelSekrulebas, samivejer
mogvatyues. maTi ndoba rogor SeiZleba? amitom Cven bolomde unda vi-
brZoloT. amisaTvis arsebobs diplomatia, saerTaSoriso sazogadoe-
brioba da sxva... magram SeiZleba, ruseTi gajiutdes, aRar Sexedos saerTa-
Soriso normebs da es ori teritoria miiTvisos. yvelaferi SeiZleba
moxdes, me am mxriv, maincdamainc optimisti ara var. es iseTi sakiTxia,
romelzec dRes saubari ar minda. arCevanis zRvarze yovelTvis unda
gavTvaloT mniSvnelovani. xafangSi Cavardnili mgeli Tavis TaTs moi-
Wams da maxidan gamoZvreba. qarTvelebi saukuneobriv brZolebSi varT
_ xan vagebT, xan _ vigebT. Cveni eris istoria wamebis, tanjvisa da sisx-
lis Rvris istoriaa. zogierTi moqalaqe ise iqceva da irjeba, TiTqos
istoriulad goglimoglze iyos gazrdili, laCrebad viqeciT. mTa-
varia, saqarTvelo SevinarCunoT da gamovZvreT am ubeduri xafangidan.
Cvens Crdiloel mezobels ra daemarTeba, jer kidev kacma ar icis. mas
didi xnis sicocxle ar uweria. dRes, marTalia, navTobis fuliT arian
damTvrali, magram uamravi problema aqvT, Tundac CrdiloeT kavkasiaSi.
maTi Cvendami damokidebuleba provinciuli, didi erisaTvis Seuferebe-
li da strategiulad mcdaria. maT erCivnaT saqarTvelo keTili mezo-
beli yofiliyo da ruseTis ndoba hqonoda. miuxedavad amisa, Cven bo-
lomde vibrZolebT da aravis arafers ar davuTmobT.
2006 wlis 10 oqtombers saqarTvelos parlamentma, ruseTis saTaT-
biros gancxadebis pasuxad, sakmaod mkacri, koreqtuli da dasabuTebuli
gancxadeba gaakeTa... ras unda velodoT uaxloes momavalSi?
Cveni parlamentis gancxadebebi zogjer radikaluria, zogjer _ gawo-
nasworebuli. me miyvars, roca gawonasworebulia. Tumca rogoric unda
iyos, rusebi, rusuli media yvelafers ukuRmarTad igebs da aSuqebs. sul
ciliswameba, ruseTis damcireba da Seuracxyofa elandebaT. samwuxarod,
ruseTis mosaxleobam es daijera da, rogorc yvela gamokiTxva mow-
mobs, tvini aemRvra. gamokiTxulTa 60% roca aRiarebs, rom saqarTvelo
yvelaze agresiuli qveyanaa, saqme ukve klinikasTan gvaqvs. es xalxi cod-
`is Savi propaganda, romelic gaeroSi arsebobda, pirvelad iqna daZleuli saqarTvelos, ukrainis, moldovasa da azerbaijanis mier~.
irakli alasaniasaqarTvelos mudmivi warmomadgeneli gaeroSi`24 saaTi~
`ruseTis saqarTvelodan gaZeveba `nel-nela mwifdeba~. uaxloesi erTi wlis manZilze am mimarTulebiT didi cvlilebebia mosalodneli~.
kaxa gogolaSvilievrokavSirTan integraciis specialisti`rezonansi~
2006
weli
politikapolitika
56 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
vaa, magram ufrosebma moaxvies Tavs aseTi azrovneba. aseve saqarTvelo
moxvedrilia ruseTis yvelaze saSiSi mtrebis sameulSi: aSS, saqarTve-
lo, CineTi! aSS, latvia, saqarTvelo! Zalian kargi kompaniaa, magram sa-
sacilosTan erTad satirelia es ambavi: rogor SeiZleba, aseTi kultu-
ris mosaxleobam saqarTvelo Tavis mTavar mtrad warmoidginos?!
saqarTveloSi, sabednierod, rusebis mimarT kargi ganwyobaa, arc ruso-
fobiaa da Cveni xalxisTvis bevri ram gaugebaria. ruseTis axlandelma
reaqciulma reJimma rusebs bevri ram ufro daaviwya, vidre Cven. arada
did qveyanas gamZle mexsiereba yvelaze metad marTebs.
did da patara qveynebs Soris, didi awesebs TamaSis wesebs. ruseTi gvai
Zulebs, rac SeiZleba swrafad gaviqceT dasavleTisaken, Tanac yvelanairad
xels gviSlis, avi ZaRliviT arc sxvas aWmevs da arc TviTon Wams... ar minda,
avi ZaRliT davasrulo saubari, magram analogia aSkaraa.
saqarTvelo SerCeulia, rogorc mezoblebSi yvelaze susti qveya-
na, romelsac Tu gauswordebi, danarCenebi Wkuas iswavlian. xandaxan
gveCveneba, rom Cvens ers Tavmoyvareoba dakarguli aqvs, magram ise araa
xelidan wasuli, ruseTs dauCoqos da yvelaferze daTanxmdes. Cven is-
toriulad didi movaleobisa da gadawyvetilebebis winaSe vdgavarT
da sxva gamosavali ara gvaqvs: ra gziTac daviwyeT, imave gziT unda gava-
grZeloT. me mgoni, esaa dRes mTavari.
2006
weli
ekonomikaekonomika
57s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
jemal inaiSvili _
saqarTvelos parlamentis Tavmjdomaris
moadgile
fraqcia `nacionaluri moZraoba _ demokratebi~
ruseTi cdilobs, saqarTvelo kolafsSi
aRmoCndes
dRes ruseT-saqarTvelos Soris ganviTarebuli movlenebi ewinaaRm-
degeba saerTaSoriso normebs da uaryofiTad moqmedebs Cvens qveyanaze,
pirvel rigSi ki mis ekonomikaze. ruseTi cdilobs, yvela berketis gamo-
yenebiT saqarTvelo umZimes e.w. `kolafsis mdgomareobaSi~ aRmoCndes.
misi aseTi mcdelobebis miuxedavad, darwmunebuli var, Cven aucileblad
Tavs davaRwevT amJamindel ekonomikur problemebs. dRes Cvens qveyanas
ara aqvs savaWro urTierToba ruseTTan, ar xorcieldeba soflis meur-
neobis produqtebis: Rvinis, citrusis... eqsporti. ruseTma kidev erTi
sazrunavi gagviCina _ axali bazrebis moZieba.
rac Seexebma energomatareblebs, kerZod gazs, ruseTi cdilobs dagvaS-
antaJos ara marto Cven, aramed Cveni uaxloesi mezoblebi _ strategiuli
partniorebi.
Seqmnili mdgomareobidan gamomdinare, saqarTvelos mTavrobam yvela
zoma miiRo qveynis gaziT uzrunvelyofis alternatiuli wyaroebis
mosaZebnad. mxedvelobaSi maqvs azerbaijanuli Sahdenizis gazi. iranTan
xelSekrulebis Tanaxmad, iranul gazs im SemTxvevaSi miviRebT, Tu igi auci-
lebeli iqneba Cveni qveynis maragis Sesavsebad. momaval wels, Sahdenizis sru-
lad amoqmedebisas, mTlianad Tu ara, nawilobriv mainc vityviT uars rusul
gazze da amiT ruseTs xelidan gamoecleba Cvenze zemoqmedebis meqanizmi.
eleqtroenergiis mxriv ki qveyanaSi gacilebiT ukeTesi mdgomareobaa.
reabilitaciis Semdeg Cveni adgilobrivi generacia sakmaod karg mdgo-
mareobaSia da srulad uzrunvelyofs qveynis eleqtroenergiiT momar-
agebas.
`Tbilisis winaaRmdeg ganxorcielebuli sanqciebi imis ukuSedegs mogvcems, romelTac kremlSi elodebian. amgvari politika saqarTvelos ekonomikas ufro Tavisufals, Zliers, adaptirebulsa da swrafadganviTarebads gaxdis. aseTi gamocdileba aqvs estoneTsac... axla aseTi gamocdileba eqneba saqarTvelosac, da saSualeba miecema kidev erTi vefxvi an Tundac focxveri gaxdes ekonomikaSi. saqarTvelos SeuZlia, madloba gadauxados ruseTis mTavrobas aseTi specifikuri daxmarebisaTvis~.
andrei ilarionovi“Независимая газета”
2006
weli
ekonomikaekonomika
58 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
vladimer papava _
saqarTvelos parlamentis safinanso-sabiujeto
komitetis Tavmjdomaris moadgile
fraqcia `nacionaluri moZraoba _ demokratebi~
`amerikelebis didma umravlesobam saerTod ar icis,
rom `jorjia~ arsebobs,
magram maT, vinc es ician,
gaugiaT, rom iq gadis navTobsadeni da
SesaZlebelia, navTobis ruseTis
gverdis avliT miReba~.
dimitri saimsiniqsonis centris
prezidenti`mTeli kvira~
`gazsacavebi msoflios yvela wamyvan qveyanas
gaaCnia. sul msoflioSi 634 gazsacavia.
amierkavkasiis regionSi sami miwisqveSa
gazsacavia _ ori azerbaijanSi da erTi _
somxeTSi~.
gia xuxaSviliekonomikuri eqsperti
`rezonansi~
rusuli gazi aucileblad dagvWirdeba
ruseTidan saqarTvelos moqalaqeebis eTnikuri niSniT deportacia
am rTuli urTierTobebis yvelaze tragikuli momenti iyo. ruseTSi
dasaqmebul saqarTvelos moqalaqeebis garkveul nawils, saTanado Semo-
savali da, ase Tu ise, mogvarebuli sayofacxovrebo pirobebi hqonda.
isini ara marto sakuTar Tavs, saqarTveloSi darCenil ojaxis wevrebs,
axloblebs, naTesavebs arCendnen. axla am gziT mopovebuli Semosava-
li aRar arsebobs, es ki garkveul zegavlenas moaxdens maT socialur-
ekonomikur mdgomareobaze.
Tumca, miuxedavad yvelafrisa, saqarTvelo ruseTTan daTmobebze ar unda
wavides. mTavrobam aucileblad unda SeimuSaos deportirebulTa adaptaci-
is programa, mogvardes ara marto sayofacxovrebo, dasaqmebis sakiTxic.
rac Seexeba energomatareblebs, mxedvelobaSi maqvs gazTan dakavSire-
buli problemebi, Tu uars vityviT ruseTis mier mowodebul gazze, mee-
Wveba, sxva gzebiT SevZloT am sakiTxis mogvareba. rusuli gazi aucile-
blad dagvWirdeba, magram sakiTxavia, ra raodenobiT. mas nawilobriv,
SesaZlebelia, iranuli Caenacvlos, Tumca saeWvoa Sahdenizis gazi kon-
traqtiT gaTvaliswinebuli raodenobiT miviRoT. ruseTma azerbaijans
bunebriv airSi, iseve rogorc Cven, 230 dolaris gadaxda mosTxova. im
SemTxvevaSi, Tu azerbaijani Sahdenizis gazs SedarebiT iafad mogvawvdis,
maSin Tavad mouwevs ZviradRirebuli rusuli gazi moixmaros... rac Seex-
eba iranis gazs, ruseTi yovelnairad Seecdeba, gamoiyenos Tavisi gavlena
da saqarTvelosa da irans Soris molaparakebebi dablokos.
2006
weli
ekonomikaekonomika
59s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
SoTa gvenetaZe _
fraqcia `nacionaluri moZraoba _ demokratebi~
faqtebi komentars ar saWiroebs
ruseT-saqarTvelos Soris bolo periodSi ganviTarebuli movlene-
bi, mxedvelobaSi maqvs qarTvelebis deportacia, amazrzeni, faSisturi
qmedebaa da is komentars ar saWiroebs. rac Seexeba energomatareblebs,
amazec Zalian bevri iTqva. bolo ori wlis ganmavlobaSi Cvens energoseq-
torSi mniSvnelovani cvlilebebi moxda. amJamad qveyanaSi gamomuSavebuli
eleqtroenergia mzardia da uaxloes periodSi kidev metis molodini
gvaqvs. vfiqrob, daaxloebiT sam weliwadSi srul damoukideblobas
mivaRwevT. igive SeiZleba ganvacxado bunebriv airTan dakavSirebiT. yve-
laferi unda gavakeToT imisaTvis, rom masSi politikuri fasi ar ga-
davixadoT. maqsimalurad unda vecadoT da ruseTidan miRebuli gazis
alternatiuli wyaro movnaxoT. es realurad SesaZlebelia _ molapara-
kebebi mimdinareobs kerZo kompaniebTan. fasi, romelic ruseTs surs
gadavixadoT Tavis mier mowodebul gazSi, CvenTvis miuRebelia, radgan
realuri alternatiuli variantebi gvaqvs. mezobel qveynebTan Cveni urTi-
erTobebi saSualebas gvaZlevs, bunebriv airSi dRemde arsebuli fasi ga-
davixadoT da mosaxleobas gazis safasuri ar gavuZviroT.
ruseTma sruli embargo ganaxorciela. faqtobrivad, Cveni eqsporti
ruseTis ekonomikaSi aRar monawileobs. es procesi axla ar dawyebula,
mTeli welia grZeldeba da maqsimaluri Sedegi ukve miRweulia . rac Seex-
eba qarTul bazarze rusuli produqciis Canacvlebas, misi alternativac
arsebobs. rogorc CemTvis cnobilia, qarTuli biznesi am mimarTulebiT
muSaobs. sxva Tu araferi, rusulis nacvlad mivirTmevT ukrainul, ufro
maRalxarisxovan Turqul an evropul Sokolads.
Cveni ekonomika jerjerobiT mdgradia ruseTis mier ganxorcielebuli
embargos miuxedavad. ruseTma ki sabolood unda gadawyvitos, rogori
urTierToba surs Cvens qveyanasTan.
`erTaderTi, ruseTs SeuZlia energetikuli blokada mogviwyos _ bolo dros energetikaSi imdeni rusuli kompania SemoviyvaneT, rom amas advilad moaxerxeben. yovelTvis amis winaaRmdegi viyavi da, vfiqrob, arcTu
usafuZvlod~.
niko lekiSvili`versia~
`ruseTma saqarTvelos ekonomikuri da sasazRvro blokada unda gamoucxados~.
mixeil aleqsandrovieqsperti`versia~
2006
weli
ekonomikaekonomika
60 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
daviT narmania _
axalgazrda ekonomistTa asociaciis
gamgeobis Tavmjdomare
mdgomareoba nel-nela stabiluri xdeba
ruseTma Tavisi qmedebiT ara marto or qveyanas Soris arsebuli urTi-
erTobebi gaamwvava, aramed maregulirebeli kanonmdebloba da ramdeni-
me saerTaSoriso xelSekrulebac daarRvia: 1993 wels miRebuli dsT-is
wesdeba, saerTaSoriso xelSekruleba ekonomikuri kavSiris Seqmnis Sesa-
xeb, 1994 wels miRebuli xelSekrulebebi _ Tavisufali zonisa da socia-
lur-ekonomikur-samarTlebriv sakiTxebSi koordinaciis Taobaze, 2000
wels xelmowerili konvencia momxmarebelTa uflebebis dacvis Sesaxeb
da sxvadasxva aqti, romlebic am or qveyanas Soris sabaJo da Tavisufali
vaWrobis sferoSi urTierTobebs aregulirebda...
ra waago saqarTvelom da ra moigo ruseTma amgvari politikiT? pasu-
xad ramdenime aspeqts gamovyof:
pirveli transportTanaa dakavSirebuli. imis gamo, rom SeizRuda sa-
aviacio, saxmeleTo, sazRvao transportiT tvirTebis moZraoba, izara-
la rogorc erTma, ise meore qveyanam. Tumca ruseTis ekonomikisaTvis
es naklebSesamCnevia. meore mniSvnelovani da sakmaod rTuli sakiTxi
_ saqarTvelosaTvis gazis mowodeba. 2007 wlis pirveli ianvridan ru-
seTi gazis fass 110 dolaridan 230-mde gazrdis. ese igi bunebrivi airis
gaZvireba daaxloebiT orjeraa mosalodneli. amis gamo mTavroba aq-
tiurad muSaobs gazis alternatiuli wyaroebis moZiebaze: yazaxuri,
azerbaijanuli Tu iranuli. Tumca, veWvob, maTgan bunebrivi airi Seufer-
xeblad miviRoT. iranis garda am qveynebs gazis Tavisufali resursebi
ar gaaCniaT, Tanac iranuli gazi, rusulTan SedarebiT, Zviria. da kidev
erTi: iranidan gazis miRebam SeiZleba, garkveuli problemebi Segviqmnas
aSS-Tan urTierTobaSi, amitom sakmaod frTxili nabijebia gadasadgme-
li. mesame da yvelaze mnivSnelovani: adamianis uflebebis darRveva da
qarTvelTa deportacia. didi nawili legalurad imyofeboda ruseTSi
`ruseTi bosforis sruteSi ver mogviwyobs
blokadas. afxazeTis wylebSi ar davcuravT.
bulgareTisa da rumineTisaken mimaval trasebze ki ruseTis teritoriul wylebs ar vkveTT, ruseTis
portebTan arc ise didi mimosvla gvakavSirebs.
ase rom, sazRvao blokadas veravin
mogviwyobs~.
soso ciskariSvili
politologi`versia~
`nebismieri sanqcia saqarTvelos
mimarT ruseTis saxelmwifoebriv
sisusteze miuTiTebs~.
soso ciskariSvili
politologi`versia~
2006
weli
ekonomikaekonomika
61s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
_ legalebic da aralegalebic ara marto sakuTar Tavs irCendnen, soli-
dur Tanxasac ugzavnidnen ojaxis wevrebsa da axlo naTesavebs. ̀ gamoyriT~
erTeulebi ki ara, maTi ojaxebi da axlo naTesavebic dazaraldnen. umu-
Sevrobas gaqceulebi isev umuSevrebi darCnen. aman qveyanaSi socialuri vi-
Tareba kidev ufro daamZima, umuSevarTa ricxvi sakmaod gaizarda.
rogor unda moagvaros Cvenma xelisuflebam ruseTTan urTierToba? amaze
erTmniSvnelovani, calsaxa pasuxi ar arsebobs. Tanac ruseTis politika sakmaod
araprognozirebadia. misi qmedebebi politikur da ara ekonomikur gaTvlebzea
damyarebuli. amis erT-erTi naTeli magaliTi wleuls wels `gazpromis~
generaluri direqtoris gancxadebaa: saqarTvelo wlis ganmavlobaSi ra
raodenobis gazsac moixmars, imdeni `gazproms~, bunebrivi danakargebis
saxiT, sistemaSi ekargebao. aqedan gamomdinare, misi azriT, ruseTis eko-
nomikisaTvis saqarTvelosaTvis gazis miwodebas araviTari mniSvneloba
ara aqvs. samwuxarod, Cvena varT masze damokidebuli.
rac Seexeba alternatiul wyaroebs, ruseTs aqvs yazaxeTsa da azerbai-
janze zemoqmedebis berketebi. Cvenma xelisuflebam jerjerobiT am situa-
ciidan konkretuli gamosavali ver ipova.
saqarTvelom ruseTTan savaWro urTierTobebis moSliT, mniSvnelo-
vani danakargi ganicada. pirveli: Cveni produqcia jer kidev e.w. `ГОСТ~-
ebiT iwarmoeboda, amitom ruseTi mas did moTxovnebs ar uyenebda. qar-
Tuli produqcia kidev didxans ver moxvdeba evropis bazarze, radgan
saerTaSoriso standartebs ver akmayofilebs. `ГОСТ~-ebis dro wavida
da standartebis sistema reformas saWiroebs.
meore: teritoriuli siaxlove. sazRvao da saxmeleTo transportiT
ruseTs gacilebiT iafad vawvdiT produqcias, vidre: ukrainas, Sua azias,
baltiispireTsa da evropis sxva qveynebs. rac Seexeba ruseTidan imports,
ruseT-saqarTvelos Soris `Tavisufali vaWrobis Sesaxeb~ xelSekrule-
bis safuZvelze, saqarTveloSi Semosuli produqcia sabaJo gadasaxadiT
ar ibegreboda da, siiafis gamo, Cveni dabalmsyidvelunariani mosaxle-
obisaTvis xelmisawvdomi iyo, xarisxs mkacr moTxovnebs ar uyenebda da
didi raodenobiT moixmarda. Seqmnili situaciidan gamomdinare, sanam
igi sxva qveynebidan (ukraina, bulgareTi, Sua azia) Semotanilma produqci-
am Caanacvla, fasebi gaizarda. mdgomareoba nel-nela stabiluri xdeba,
Tumca ruseTis did bazarze imdenad viyaviT damokidebuli, aseTma myisi-
erma cvlilebam mniSvnelovnad dagvazarala.
`... imaze meti sanqciebi arsebobs, rac ruseTma Cvens winaaRmdeg gamoiyena?... Cven tyuilad arasodes arafers vambobT. arsebobs raRac zRvari, romelsac aravin ar unda gadavides. arsebobs zRvari, romelsac yvela Tavmoyvare saxelmwifo yovelTvis daicavs~.
mixeil saakaSvili`axali Taoba~
`yvela unda mixvdes, rom Cven ara varT SevardnaZisdroindeli gaurkveveli warmonaqmni. saqarTvelom daadastura, rom qmediTi da efeqturi saxelmwifoa~.
mixeil saakaSvili`24 saaTi~
`samwuxaroa, rom ruseTi saqarTvelos winaaRmdeg politikuri sanqciebis ganxorcielebas ganagrZobs da mTeli rusuli urTierTobebi, demokratiuli
urTierTobebis nacvlad, am WrilSi viTardeba~.
nino burjanaZe`24 saaTi~
`Cveni ekonomikuri janmrTeloba im Zalebzea damokidebuli, romlebic Sors, Cvens kontrols miRma imyofebian, mtrulad ganwyobili qveynebis CaTvliT~.
riCard lugariamerikeli senatori`24 saaTi~
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
62 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
SoTa malaSxia _
teritoriuli mTlianobis aRdgenis sakiTxTa
droebiTi komisiis Tavmjdomare
fraqcia `nacionaluri moZraoba _ demokratebi~
teritoriuli mTlianobis aRdgena
RirebulebaTa dacvas niSnavs
xelisuflebis yvela Stos, nebismier sakiTxTan dakavSirebiT, ruseT-
Tan damokidebulebaSi aqvs Tanmimdevruli, calsaxa da principuli pozi-
cia: iqneba es saerTaSoriso savaWro organizaciaSi ruseTis gawevrianeba,
saqarTvelodan ruseTis e.w. samSvidobo Zalebis gayvana an Canacvleba, eu-
Tos rolis gaZliereba, afxazeTsa da cxinvalis regionSi konfliqte-
bis mosagvareblad evrokavSirisa da amerikis SeerTebuli Statebis
CarTva da sxva. mTavaria, msoflios gavagebinoT, realurad ra xdeba
saqarTveloSi. gavagebinoT, rom Cven ar vibrZviT mxolod teritori-
uli mTlianobis aRsadgenad. cxadia, es prioritetuli sakiTxia, magram
teritoriuli mTlianobis aRdgena gulisxmobs brZolas RirebulebaTa
sistemisaTvis _ adamianis uflebebis dasacavad. konfliqtur regionebSi
irRveva es uflebebi, iq mcxovreb qarTvelebs ara aqvT sakuTrebis flo-
bis, rwmenis, mSobliur enaze ganaTlebis ufleba (galis raions vgulisx-
mob), amJamadac ZaliT mihyavT qarTveli axalgazrdebi afxazur jarSi... am
adamianebis Rirsebis dacva CvenTvis teritoriuli mTlianobis aRdgenis
tolfasia. es kargad esmiT Cvens partniorebs da cdiloben am mimarTe-
biT gadaidgas nabijebi.
gaeros uSiSroebis sabWos gadawyvetilebaze araerTgvarovani azri
arsebobs. zogi miiCnevs, rom amiT xel-fexi exsneba ruseTs, magram am re-
zoluciiT gaerom 15 aprilamde mandati gaugrZela mxolod Tavis mi-
sias da ara dsT-is Zalebs. migvaCnia, rom gaeros amasTan erTad unda gau-
Zlierdes funqciebi: policiuri struqturebi Semoiyvanon an samxedro
kontingenti sxva tipiT Seicvalos. 15 aprilamde msoflio kidev erTxel
darwmundeba ruseTis xelisuflebis agresiasa da mis mier Cveni terito-
riebis aneqsiaSi. amis Sesaxeb mravaljer iTqva maRali tribunidan: gaer-
oSi, moskovSi, sankt-peterburgSi, amas ambobs sagareo saqmeTa saministro
da Cveni komisiac.
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
63s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
am gancxadebebma Sedegi gamoiRo _ ukve Cvens enaze metyvelebs evrokavSiric
da mTeli evropac. evrokavSiris bolo rezolucias SeiZleba qarTvelebis
mier miRebuli rezolucia vuwodoT, amas, cxadia, pirdapiri mniSvnelobiT
ar vambob. masSi aisaxa Cveni bolo 15 wlis suliskveTeba. Cvenma partnioreb-
ma natosa da evrokavSirTan integraciis procesis dasaCqareblad unda
gaaqtiuron saqmianoba.
saqarTvelos xelisuflebam SeZlo, dasavleTisaTvis eCvenebina: sa-
qarTvelos erTianobisaTvis brZola RirebulebebisaTvis brZolaa,
evropis energousafrTxoeba sakmaod myifea da damokidebulia ara-
stabiluri, araprognozirebadi, arademokratiuli saxelmwifos mmar-
TvelobiT sistemaze. am problemebis gadawyvetis dros msoflio sazoga-
doebrivi azri saqarTvelos sasargeblod muSaobs.
ruseTis araprognozirebadi xasiaTidan gamomdinare, misgan TiTqos
araferia gasakviri, magram cxinvalis regionsa da afxazeTSi referen-
dumebis Catareba mainc gasaocaria. ruseTi acxadebs, rom am regionebSi
mas hyavs Tavisi moqalaqeebi. gamodis, rom ruseTis _ sxva qveynis _ mo-
qalaqeebi saqarTvelos _ sxva qveynis _ teritoriaze atareben gamoyo-
fasTan dakavSirebiT referendums. amgvari referendumebi samarTle-
brivi nonsensia da maT legitimurobas ar cnobs arc erTi saerTaSoriso
organizacia.
TxuTmeti wlis manZilze afxazebma samjer Caatares referendumi da
sami radikalurad gansxvavebuli azri gamoxates. erTaderTi norma-
luri referendumi exeboda saqarTvelos damoukideblobas. sxvebi
saTvalavSi Casagdebi araa da verc Catardeba centraluri xelisuflebis
unebarTvod. rac Seexeba samxreT oseTs, iq saqarTvelos xelisuflebis
survilis SemTxvevaSic ver Catardeba referendumi, radgan aseTi subieq-
ti _ `oseTi~ _ saqarTvelos konstituciaSi ar weria.
Tu saqarTvelos xelisufleba da saerTaSoriso organizaciebi er-
Tiani ZalisxmeviT SeZleben konfliqtur regionebSi ruseTis gavlenis
ganeitralebas Tu ara, Sesustebas mainc, afxazebTan dialogs azri eqneba,
radgan gadawyvetilebis miRebis procesSi maTi Tavisuflebis xarisxi
gaizrdeba. dRes isini gadawyvetilebas ver iReben, radgan afxazeTsa da
cxinvalis regionSic procesebs realurad baRafSi da kokoiTi ki ara,
putini marTavs.
afxazebs avstriaSi Sevxvdi. pirispir, uSualo saubrisas, oficialuri
Sexvedrebisagan gansxvavebiT, isini sul sxvas amboben. maT ician, rom ru-
seTTan SeerTebiT afxazeTis damoukidebloba dasamardeba, magram ise
Setopes, ukan daxevisa eSiniaT. imgvari daTmobis analogi, rogoric
saqarTvelos xelisuflebis mxridan maT hqondaT, msoflioSi ar ar-
sebobs _ afxazeTis mosaxleobis 44% _ qarTvelebs _ parlamentSi hyav-
daT 26 deputati, 17% _ afxazebs _ 28. aseTi tipis parlamenti dedamiwis
zurgze ar moiZebneba. osebmac Zalian kargad ician, rom Crdilo oseTSi
ar arsebobs: arc erTi osuri skola, osurenovani umaRlesi saswavle-
beli da osuri Teatri. afxazebsac da osebsac kargad moexsenebaT, rom
maTi TviTmyofadobis SenarCuneba, interesebis dacva da ganviTareba mxo-
lod erTiani saqarTvelos farglebSia SesaZlebeli.
dRevandeli situacia ruseTis didmpyrobeluri politikis Sedegia
da fesvebi Sors aqvs gadgmuli. kavkasielebma xelaxla unda gaviazroT
rusuli politikis Sedegebi, gavixsenoT, rogor gviyenebda, gvaqezebda
ruseTi erTmaneTis winaaRmdeg da mivideT im daskvnamde, saWiroa erT-
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
64 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
maneTs xeli gavuwodoT. gadaudebel aucileblobad mesaxeba oTxmxrivi,
anu 3X1 komisiis formatis Secvla, sadac Cven martoni varT, meore mxares ki
warmoadgens ruseTi da e.w. ori oseTi, romelTagan erT-erTi ruseTis Se-
madgenlobaSia. am oTxmxrivma formatma amowura Tavisi SesaZleblobebi da
uaryofiTi Sedegis meti araferi moitana: demilitarizaciis nacvlad mox-
da zonis sruli militarizacia. mTelma msofliom icis, rom am formatSi
SeuZlebelia normaluri gadawyvetilebis miReba, amitom dainteresebuli
mxareebi yovelTvis Slian Sexvedras, raTa qarTul mxarem Tavisi pozicia
ver gamoxatos. formatis SecvlisaTvis saWiroa euTos, evrokavSirisa da
amerikis SeerTebuli Statebis CarTva an megobari qveynebis monawileobiTa
da saerTaSoriso monitoringis meSveobiT qarTvelebisa da osebis pir-
dapiri dialogi. erT SemTxvevaSi gaTvaliswinebuli iqneba oseTTan dakav-
SirebiT arsebuli alternatiuli azri, meore SemTxvevaSi _ kanonieri xe-
lisuflebis arseboba zemo afxazeTSi. Sexvedra SeiZleba gaimarTos, ase
vTqvaT, Sida afxazuri molaparakebis doneze. vgulisxmob afxazeTis teri-
toriaze kanonier (zemo afxazeTis) da separatistul (soxumis) reJimebs.
guram vaxtangaSvili _
didi da patara liaxvis xeobebis maJoritari
deputati
fraqcia `saqarTvelos regionebi~
Cven mxolod sasikeTo Sedegebs veliT
12 noembers sofel eredvSi Catarebuli alternatiuli arCevnebi, Ce-
mi azriT, wingadadgmuli nabijia qarTveli da osi xalxis daaxloebis
gzaze da Sedegad mxolod sikeTes veliT. rogorc axalgoris, aseve
didi da patara liaxvis xeobebis mosaxleobam, qarTvelebmac da oseb-
mac, mxari dauWires prezidentobis alternatiul kandidats _ dimitri
sanakoevs. sasixaruloa, rom NATO, evropis sabWo da sxva saerTaSoriso
organizaciebi ar aRiareben e.w. samxreT oseTis teritoriaze Catare-
buli arCevnebisa da referendumis Sedegebs. cxadia, sul sxva ganwyoba
aqvs ruseTis saTaTbiros wevrebis umravlesobas, magram CvenTvis amas
arsebiTi mniSvneloba ara aqvs. mTavaria, rogor daexmareba saqarTve-
los xelisufleba alternatiul arCevnebSi gamarjvebul prezidents _
dimitri sanakoevs da mis mTavrobas, rogor izrunebs saerTaSoriso da
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
65s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
donori organizaciebis mxridan finansuri Tu moraluri mxardaWeris
mosapoveblad. Cvenma xelisuflebam unda SeimuSaos am kuTxis aRorZineb-
is gegma da saqarTvelo, ekonomikuri TvalsazrisiT, maTTvis mimzidve-
li unda gaxdes. aseve mniSvnelovania uzrunvelyos kanonis uzenaesobisa
da adamianuri Rirebulebebis dacva. osma mosaxleobam unda dainaxos,
rom erTiani saqarTvelos farglebSi cxovreba ukeTesia. `aqeT~ meti
perspeqtivaa maTi da maTi Svilebis bednieri cxovrebisaTvis. os xalxSi
saamiso mzadyofna mwifdeba, es daadastura alternatiulma arCevnebmac.
axla bevri ram TviT xelisuflebazea damokidebuli. regionisaTvis
donorebi da qarTuli mxare 12 milion evros gamoyofs, am Tanxis go-
nivrulad gaxarjvaa mniSvnelovani. dasavleTi saqarTvelos teritori-
aze konfliqtebis aRmofxvriTaa dainteresebuli. ase rom, sagareo Tu
saSinao poziciebi erTmaneTs emTxveva da aman SeuZlebelia sasikeTo Se-
degi ar gamoiRos.
andro barnovi _
eqsperti
`qaRaldis vefxvebi~ da Ria politika
briuselis ministerialze uaryofiTad Seafases da, SeiZleba iTqvas,
dagmes kidec ruseTis saTaTbiros 6 dekembris dadgenileba, romelsac
samarTlebrivi safuZveli ara aqvs. maS, risTvis sWirdeba ruseTs aseTi
speqtaklebis mowyoba, ratom Zabavs situacias?
urTierTobebi iZabeba maSin, roca arsebobs gansxvavebuli interesebi,
arian gansxvavebuli interesebis matarebeli mxareebi da yvela cdilobs,
Tavisi gaitanos. cxinvalis regionsa da afxazeTSi Seqmnili situacia eska-
laciis erT-erTi fazaa, mere saiT da rogor wava es procesi an riTi dam-
Tavrdeba, ukve sxva sakiTxia. istoriaSi Cveni iseTi konfliqtebic viciT,
romelTa CanafiqrSic ar yofila omi, magram orive mxaris daubalansebel
qcevas da gamonaTqvams realur omamde mivuyvanivarT. maT Soris iseT did
omamdec, rogoric pirveli msoflio omia, rodesac, yovel SemTxvevaSi,
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
66 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
Tavidan yvelas egona, rom mxolod Zalis demonstrirebiT miaRwevdnen
sawadels. amis miuxedavad, faqtia, rom pirveli msoflio omi moitana mx-
areebis bolomde gauTvlelma da daubalansebelma politikam.
Cven xSirad vsvamT kiTxvas: ratom Zabavs ruseTi situacias? konfliqtolo-
giaSi asea: vinc cdilobs Secvalos status-kvo, imisgan damoukideblad, mar-
Talia igi Tu ara, is Semtev poziciaSi moiazreba. am SemTxvevaSi saqarTvelo
gamodis Semtev poziciaSi. konfliqtologiis Teoriis Tanaxmad, roca es-
kalaciis bolo etapi daiwyo, saqarTvelom daikava Semtevi pozicia imitom,
rom man moindoma status-kvos Secvla.
ruseTma, bunebrivia, daaxvedra sapasuxo qmedebebi, reaqciebi, gamonaT-
qvamebi da a.S. erT-erTi ZiriTadi iaraRi, romelsac konfliqtis dros
mxareebi iyeneben, muqaraa. anu, Sen Tu ar gaCerdebi, Sen Tu ukan ar daixev,
maSin me gavakeTeb amas da amaso. mTlad sarwmuno muqara arc erTi mxridan
dRemde ar wamosula. iyo gaRizianebuli gamonaTqvamebi, raRac qmedebebi,
aliansebis Sekvris mcdelobebi, zogi warmatebuli, zogi _ warumatebeli,
magram pirdapiri muqara ar yofila. arada muqara, Tu sarwmuno araa, is
muqarac ar aris. aseT muqarebs `qaRaldis vefxvebs~ eZaxian, rac niSnavs,
rom gamodis viRaca, imuqreba, magram aravis sjera. ruseTic da saqarTve-
loc realurad aRmoCndnen im situaciaSi, es muqarebi orive mxridan
dausrulebliv gagrZelebuliyo. ruseTs aqvs ukan daxevis Zalian didi is-
toria da SeiZleba kidev erTxel dasWirdes amis gakeTeba. amitom ruseTi
cdilobs, maqsimalurad Seamciros an sulac mospos es SesaZlebloba da
sarwmuno gaxados muqara. Sesabamisad, Tu aqamde Jirinovskebis da mis-
Tanebis piriT vicodiT, rom ruseTi momxre iqneboda Cveni regionebisa-
Tvis damoukideblobis miniWebisa, dRes aman ukve proceduruli xasiaTi
miiRo: ruseTis saxelmwifo saTaTbiro mouwodebs sakuTar mTavrobasa
da saerTaSoriso sazogadoebas, gaiTvaliswinon im referendumebis Se-
degebi, romlebic, bunebrivia, TviTonve moawyves da maTi scenarebic Ta-
vadve daweres. am qmedebiT ruseTi Semdgomi eskalaciisa da muqaris sar-
wmunoobis met safuZvels qmnis. saboloo jamSi gadamwyveti mainc Zalaa,
anu, ruseTi Tu SeZlebs, Zalebis iseT mobilizebas, romelic saSiSi iqneba
ara marto CvenTvis, aramed im aliansisaTvisac, romelsac...
igulisxmeba Zalebis mobilizeba ruseTSi Tu msoflioSi?
Zalis cneba ar moicavs erT romelime komponents, iq Sedis diploma-
tia, ekonomika, samxedro Zliereba da a.S. Tu ruseTi SeZlebs am kompleq-
sis iseT mobilizebas, romelic realurad saSiSi gaxdeba Cveni megobari
qveynebisaTvis, maSin saqarTvelos winaaRmdegac araferze daixevs ukan. es
Zalze mniSvnelovania. aris sxva momentebic: ruseTi parlamentis piriT
ambobs, momxre var damoukidebloba mivaniWo afxazeTsa da samxreT oseT-
so, oRond jer ar aniWebs an jerjerobiT dadgenileba savaldebulo araa
mTavrobisaTvis, radgan mTavrobam calke unda imsjelos. Tumca ruseTis
saTaTbiros ganacxadi erTgvari prevencia, anu SeiZleba eskalacia am mx-
ares ar wavides da erTgvar Semakavebel faqtorad iqces. dRes aqtiurad
ganixileba kosovosaTvis damoukideblobis miniWeba. am fonze ruseTis
saTaTbiro Tavisi dadgenilebiT gvafrTxilebs Cvenc da imaTac, vinc ko-
sovos damoukideblobis aRiarebas apirebs: rogorc ki mianiWebT kos-
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
67s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
ovos damoukideblobas, mec maSinve vaRiareb afxazeTs da amisTvis yvela-
nairi safuZveli Seqmnili maqvso. amas ambobs ruseTi imitom, rom erTgan
referendumi Catarda, meoregan _ alternatiuli arCevnebi, saTaTbirom
dadgenileba miiRo, mouwoda mTavrobas da saerTaSoriso sazogadoe-
bas, aRiaron samxreT oseTisa da afxazeTis damoukidebloba, anu proce-
si ukve daiZra. bolo momentSi ra moxdeba, Zneli saTqmelia.
aris sxva mimarTulebac. erTi mxriv, ruseTis saTaTbiro iRebs amgvar
gadawyvetilebas, meore mxriv, paralelur reJimSi, prezidenti putini am-
bobs: qarTvel xalxTan gasayofi araferi gvaqvs, Cveni mteri (pirobiT-
ad vambob, cxadia, igi am sityvebiT ar gamoxatavs saTqmels) saqarTvelos
xelisuflebaao. daukvirdiT, ra xdeba: saTaTbiro iRebs dadgenilebas,
anu muqara ufro maRal rangSi adis prezidentisaTvis problema konkre-
tuli xelisuflebaa da ara zogadad xalxi da qveyana. es kidev erTi da-
matebiTi berketia ruseTisaTvis. msgavsi raRaceebi ruseTis xelisufle-
bas araerTxel gaukeTebia. maT Soris welsac ramdenimejer Seecada, xalxi
da xelisufleba erTmaneTisagan gaemijna. ruseTi gveubneba: Tu ar gamoucxa-
debT mxardaWeras Cvens mowinaaRmdege xelisuflebas, maSin safrTxeebi
agcdebaTo. sinamdvileSi Cvenze ukeT icis ruseTis xelisuflebam ubra-
lo istoriuli faqti: bolo 15 wlis ganmavlobaSi saqarTveloSi sami
xelisufleba Seicvala da, am xelisuflebebis avkargianobis miuxedavad,
absoluturad yvela ruseTis gavlenis Semcirebis momxre iyo. es imitom,
rom sazogadoebrivi azri aseTia, anu es idea legitimuria. vinc unda
movides xelisuflebaSi, azri, rom. ruseTi unda wavides, popularuli
iqneba. davuSvaT, xalxi ruseTs endo an SeSinda da Tqva, Cveni probleme-
bis saTave xelisufleba yofila da ruseTi arafers gverCiso. es iqneba
saSineli Secdoma, imitom, rom mova Tu ara rusi, ganmeordeba zustad
igive, rac aqamde momxdara. Tavidanve, roca saqarTvelo daukavSirda
ruseTs, ar yofila ganzraxva saqarTvelos daekarga TviTmyofadoba.
miuxedavad amisa, es moxda da radgan moxda, popularuli gaxda idea imis
Sesaxeb, rom ruseTi aris piris gamtexi, moRalate, agresori da a.S. da,
rac male ganvTavisufldebiT am Wirisagan, ukeTesia. am ideis arsebobam
Tavis droze realurad warmoSva qarTuli nacionalizmi. es Zalian
mniSvnelovani faqtoria. amitom, Tu odesme dabrundeba ruseTi region-
Si, pirvel rigSi isev da isev Zalismieri meTodebis gamoyenebiT CaaxSobs
im sazogadoebriv azrs, romelic eubneba, aqedan wadio.
ramdenad zusti analogiaa kosovo saqarTveloSi Seqmnili situacii-
sa, SesaZlebelia misi aseTi farTo ganzogadeba?
ruseTi daeyrdnoba precedents. zusti analogi ar aris, magram im na-
wilSi, romelic ruseTs ainteresebs, analogi aris. ruseTi ambobs: Tu
saxelmwifo sazRvrebi urRvevia, maSin is urRvevia zogadad yvelgan da
yvelasaTvis. Tu Tqven uSvebT precedents darRvevisa, maSin mec gavime-
oreb Tqvens qmedebas da verafersac ver metyviTo. kosovo, afxazeTi an
samxreT oseTi marTlac ar aris erTi da igive movlena, magram ruseTi
daixvevs amas xelze da ise gaakeTebs, rogorc moesurveba, Tu TviTon
sxva ramis ar SeeSinda. riTi SeiZleba Seakavo ruseTi, ra unda gaakeTo
mis SesaCereblad da ukan dasaxevad? ukan daxeva, rogorc wesi, ruseTs
ar uWirs. aucileblad gasaTvaliwinebelia ruseTis saxelmwifos qcevis
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
68 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
ganmsazRvreli da ganmapirobebeli faqtorebi: ruseTSi demokratiu-
li mmarTveloba arc yofila da arc aris. Sesabamisad, xelisuflebis
qcevaze sazogadoebrivi azris gavlena minimaluria, anu xelisuflebas
xel-fexi gaxsnili aqvs. ruseTis xelisuflebam Tu piradi safrTxe ar
igrZno, ukan ar daixevs, magram Tu igrZno, Zalian martivad daixevs ukan,
ukandaxevisagan ki Zalian cota ram akavebs ruseTis xelisuflebas, radgan
jerjerobiT ver xedavs `taxtidan Camogdebis~ saSiSroebas.
gaeros uSiSroebis sabWos rezolucia araerTgvarovnad Sefasda.
gamoiTqva radikalurad gansxvavebuli mosazrebebi. vis mxaresaa sima-
rTle?
am rezoluciiT ruseTma Zalian mniSvnelovan rames miaRwia. ramde-
nadac maxsovs, rezoluciaSi saqarTvelo mTlad agresorad ar aris
moxseniebuli, magram bevric araferi uklia. saqarTveloze naTqvamia:
amwvavebs situacias da ruseTis samSvidobo Zalebi ki Zalian kargad arT-
meven Tavs dakisrebul movaleobaso. ruseTma miaRwia imas, rom msof-
lioSi yvelaze ufro legitimurma organizaciam _ gaerom _ Tqva,
konfliqtebis saTave Tu ara, yovel SemTxvevaSi erT-erTi xelSemwyo-
bi saqarTveloa da ruseTi arafer SuaSia, misi samSvidoboebi kargad
muSaoben, saqarTvelo ki maT xels uSliso.
iqneb gaeroSi saqarTvelom saTanado argumentacia da rusi samSvido-
boebis mamxilebeli faqtebi ver waradgina.
aq faqtebze ar aris saubari. yvelam kargad icis, ra xdeba saqarTvelos
konfliqtur zonebSi, magram maT aseve kargad ician, Tu ra SeuZlia ruseTs
globaluri politikis konteqstSi. gaero damoukidebeli organizaciaa,
magram masSi gaerTianebul saxelmwifoebTan ruseTs Tavisi politika
aqvs da axerxebs garkveuli gavlena moaxdinos gaeros gadawyvetilebebze.
calsaxad ar SeiZleba iTqvas, rom, Tu marTali xar, yvela taSs dagikravs.
yvelafers dro da muSaoba sWirdeba, Tanac simarTle erTob pirobi-
Ti cnebaa da damokidebulia droze, viTarebaze, argumentaciis unarze,
resursebze da a.S.
cota xnis win cxinvalis regionSi TviTgamorkvevis sakiTxebze refe-
rendumi da alternatiuli saprezidento arCevnebi Catarda, ufro
adre afxazeTSi _ sami referendumi _ samjerve sruliad gansxvavebuli
moTxovniT. cxadia, yvela maTgani ruseTis mier iyo provocirebuli. es
aralegitimuri referendumebi ruseTs mxolod `eTnikuri patriotiz-
mis~ gasaRviveblad sWirdeba?
afxazeTi aris Tavidan bolomde ruseTis mier kontrolirebuli
teritoria. erT periodSi, roca saprezidento arCevnebi unda Catarebu-
liyo, raRac gaurkvevloba iyo, TiTqos xelidan misdiodaT situacia,
magram moaxerxes da SeinarCunes im doneze, rom kvira ar gava, baRafSi
moskovSi ar eaxlos viRac-viRaceebs da mere preskonferenciebi ar
gamarTos. ruseTma icis, rom qarTuli sazogadoebrivi azri ar emxroba
arc afxazeTSi da arc mTlianad saqarTveloSi ruseTis yofnas. magram
isic icis, rom sazogadoebaSi aris religiuri, eTnikuri Tu sxva niSniT
gansxvavebuli jgufebi da Zalian warmatebiT TamaSobs maTze. iq darCeni-
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
69s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
li xalxis kategorias eubnebian, Tqveni ZiriTadi mCagvrelebi gavyareT
da TqvenTvis sikeTe gavakeTeTo. igive xdeba samxreT oseTSi. naklebi
warmatebiT, magram xdeba, amitom, sanam iq ruseTis kontroli SenarCuneb-
ulia, fiqric ki Znelia saqarTvelos iurisdiqciis aRdgenis ideis mxar-
damWeri raRac jgufebis Camoyalibebaze. Tumca es SeuZlebelic ar aris.
ra berketebis gamoyeneba SegviZlia konfliqtur zonebSi ruseTis gav-
lenis Sesasusteblad?
msoflio sazogadoebis mxardaWeriT erTi ramis gakeTeba SeiZleba
_ samSvidoboebis formatis Secvla, raTa iq marto rusi ar idges. dRes
afxazeTSi yvela, visac ki SesaZlebelia gansxvavebuli azri gauCndes, seri-
ozuli safrTxis winaSe dgas, maT aravin ar icavs arc soxumSi da miT ume-
tes, arc galSi, sadac mosaxleobis umravlesoba qarTvelia. saxelmwifo
imitom iRebs gadasaxads, rom uzrunvelyos Tavisi moqalaqeebis dacva. im
pirobebSi, roca iurisdiqcia ar vrceldeba teritoriaze, verc iZulebis
berketebs aamoqmedeb da, roca dacvas ver uzrunvelyof, motivaciasac ver
gaaCen. es Zalian martivi sqemaa.
rogor SeafasebT kodoris xeobaSi afxazeTis legitimuri mTavro-
bis gadasvlas?
es aris Zalian swori nabiji, rogorc ruseTi qmnis winapirobas moma-
vali qmedebebisaTvis, Cvenc, bunebrivia, aseTi winapirobebi unda Sevqm-
naT. afxazeTis mTavrobis kodorSi gadasvla misasalmebelia, samxreT
oseTSi alternatiuli mTavroba Seiqmna. ar vici, ramdenad iyvnen Cveni
xelisuflebis wreebi CarTulni am procesSi, magram TavisTavad kargia
es faqti da miT ufro gasaxari iqneba, Tu es TavisiT moxda _ yovelg-
vari Carevis gareSe. e.i. adgilze arsebobs sazogadoebis iseTi birTvi,
romelic saqarTvelos teritoriuli mTlianobis ideas inarCunebs da
cdilobs raRac gaakeTos.
eqspertebis azriT, cxinvalis regionTan dakavSirebuli e.w. oTxmxrivi
molaparakebis formatma Tavisi SesaZleblobebi amowura da axla zianis
meti araferi moaqvs.
albaT gaxsovT, rodis da rogor Seiqmna es formati. rogorc ambo-
ben, maSin sxva gza ar arsebobda. sanam ruseTi inarCunebs gadamwyvet rols
adgilze, amis Secvla Znelia. Cemi azriT, amaze mniSvnelovani raRaceebic
arsebobs, romelmac unda moitanos am formatis da kidev mravali sxva
formatis Secvla. amerikelebi amas eZaxian xolme mosaxleobis gulisa da
gonebis mogebas, ranairad moxdeba es, calke sakiTxia, magram `humanitaru-
li SturmebiT~ rom ara, es ukve vnaxeT da gamovcadeT. aris sxva meTodebic.
swori raRaceebic keTdeba. magaliTad televizia, romelic am teritori-
aze gadascems, oRond mosafiqrebelia, ra programebi unda iyos. bevri
kargi programaa, magram bevri iseTic, bolomde ver gaigeb, ras emsaxureba.
ufro eTeris Sevsebas emsgavseba xolme. Tumca faqtia, rom muSaoba midis,
uSecdomo aravinaa da, vnaxoT, sad migviyvans es yvelaferi.
parlamentSi ganixilavdnen dsT-dan saqarTvelos gamosvlis sak-
iTxs, saparlamento opozicia Cqarobs, meore mxare ki jerjerobiT Tavs
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
70 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
ikavebs.Tqveni azriT, ra sjobs: saswrafod, qedmaRlurad, qarTvelurad
gamovijaxunoT dsT-s kari, Tu ufro xelsayrel moments davelodoT?
dsT-dan gamosvla-gamousvleloba Zalian mniSvnelovani gadawyveti-
lebaa. am nabijis gadadgma SeiZleba mxolod da mxolod maSin, rodesac
mTeli momdevno scenari gaTvlili gaqvs da amisaTvis mzad xar. yvelaze
metad erTi ram mwyins: Cvens politikur realobaSi ver gaigeb ras fiq-
robs mTavroba, saSinao da sagareo safrTxisagan rogor icavs Tavis
mosaxleobas. CemTvis cota burusiT moculia es ambavi: ar vici, mTavro-
bis pozicia, Tu ra safrTxeebi mogvelis dsT-dan gamosvlis SemTxvevaSi.
arc is motivacia, ratom unda davrCeT dsT-Si. es sajarod, mTavrobis
mier Tqmuli, ar momismenia, Torem eqsperti an gaRizianebuli adamiani
bevr rames ityvis. Sesabamisad, roca opozicia ambobs, gviTxariT, ratom
vrCebiT an gamovideTo, amas Tavisi safuZveli aqvs.
rogor SeafasebT dRes saqarTveloSi Seqmnil politikur situa-
cias?
Zalian rTuli situaciaa, magram erTi ram kargia: miuxedavad am sirTulee-
bisa, xelisufleba raRacnairad axerxebs, rom Cvens yoveldRiur cxovre-
baSi es maincadamainc ar Segvexos.
ubralod, sainteresoa ramden xans SeiZleba gagrZeldes ase da xom
ar moxdeba ise, rom TiTqos yvelaferi kargad aris da uceb ki iseTi ram
dagvatydes Tavs, yvelaferi gadaiyolos. kargia is, rom dRes isev miviRe
xelfasi, rogorc guSin, puri ar gaZvirda da a.S. magram, Tu mTavroba
didxans mamyofebs gaurkvevlobaSi. mxardaWeras ver aRmovuCen, radgan
Cemi da Cemi ojaxis usafrTxoebazea saubari. saWiroa meti ganmarteba da
meti Ria msjeloba. magaliTad, rodesac ici, rom dasavleTi mxars gviW-
ers, magram xedav, rom gaero iRebs rezolucias da iq mxardaWera ara
gvaqvs, iZabebi. ki, mTavroba bevrs muSaobs, magram principuli sakiTxia:
ramdenad damoukidebelia Cveni politika? me ki ar vambob, rom al-
iansebi ar unda gvqondes da megobrebi ar unda gvyavdes, piriqiT, patara
qveynisaTvis es aucilebelad da sasicocxlod mniSvnelovania. magram
gadawyvetileba damoukidebelad, yvela faqtoris gaTvaliswinebiT unda
miviRoT. Tu demokratiul saxelmwifos vaSenebT, dasamali araferi
gvaqvs, es elementarulad momgebiani politika da kulturaa.
2006
weli
deportaciadeportacia
71s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
nika gvaramia _
ruseTis xelisuflebis mier saqarTvelos
moqalaqeTa mimarT ganxorcielebuli qmedebebis
Semswavleli saqarTvelos parlamentis droebiTi
sagamoZiebo komisiis Tavmjdomare
fraqcia `nacionaluri moZraoba _ demokratebi~
ruseTi arRvevs adamianis saerTaSoriso
uflebebs
ruseT-saqarTvelos urTierTobebSi krizisis provocireba ekono-
mikuri sanqciebiT daiwyo. aikrZala saqarTvelodan ruseTSi mcenareuli
warmoSobis produqciis, qarTuli Rvinis, brendisa da mineraluri wylebis
eqsporti da realizacia. ruseTma saqarTvelosTan Sewyvita sahaero, saav-
tomobilo, sazRvao da sarkinigzo mimosvla. yovelive zemoaRniSnulis
fonze, gansakuTrebiT 2006 wlis 27 seqtembers, e.w. `jaSuSebis skandalis~
Semdeg, daiwyo ruseTis teritoriaze myofi saqarTvelos moqalaqeebis da
eTnikuri qarTvelebis winaaRmdeg mimarTuli qsenofobiuri kampania. amis
gaTvaliswinebiT parlamentSi Seiqmna ruseTis federaciis xelisuflebis
mier saqarTvelos moqalaqeTa mimarT ganxorcielebuli qmedebebis Semswav-
leli droebiTi sagamoZiebo komisia. komisiis pirveli sxdoma gaimarTa
30 oqtombers, ganvixileT komisiis debuleba, avirCieT komisiis Tavmjdo-
maris moadgile da sxdomis mdivani, damtkicda aparatis Semadgenloba.
komisiis mizania, ruseTis federaciis xelisuflebis mier saqarTvelos
moqalaqeTa mimarT ganxorcielebuli qmedebebis Seswavla da maTi analizi
ruseTis Sidasaxelmwifoebrivi kanonmdeblobisa da saerTaSoriso samar-
Tlis normebis gaTvaliswinebiT, aRniSnul sakiTxebze samarTlebrivi da
politikuri Sefasebebis momcveli Sesabamisi daskvnis, saTanado rekomen-
daciebis, gadawyvetilebebisa da wardginebebis SemuSaveba.
dReisaTvis arsebuli informaciebiT sahaero gziT deportirebulia
464 adamiani. ruseTis federaciis saimigracio samsaxuri da Sinagan saqmeTa
saministros qvedanayofebi mizanmimarTulad muSaoben ruseTis federacia-
Si myof saqarTvelos moqalaqeTa da eTnikur qarTvelTa `gamosavlenad~.
Cvenma komisiam moipova ruseTis federaluri saimigracio samsaxuris mimo
xilviTi cnoba. aRniSnuli cnobis Tanaxmad, ruseTis Sinagan saqmeTa saminis
tros 2006 wlis 29 seqtembris #849 brZanebiT, saqarTvelos moqalaqeebis
2006
weli
deportaciadeportacia
72 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
lali fafiaSvili _
saqarTvelos parlamentis adamianis uflebaTa
dacvisa da samoqalaqo integraciis komitetis
Tavmjdomaris moadgile
fraqcia `nacionaluri moZraoba _ demokratebi~
Cveni mizani informaciuli vakuumis Sevsebaa
ruseTis federaciis xelisuflebis mier saqarTvelos moqalaqeTa mi-
marT ganxorcielebuli qmedebebis Semswavleli saqarTvelos parlamentis
droebiTi sagamoZiebo komisiis mizania ruseTis federaciis xelisuf-
lebis mier saqarTvelos moqalaqeebis mimarT ganxorcielebuli qmedebe-
bis Seswavla da maTi analizi. ruseTis federaciis Sidasaxelmwifoebrivi
kanonmdeblobisa da saerTaSoriso samarTlebrivi normebis bazaze am
sakiTxTa samarTlebrivi da politikuri Sefaseba, saWiroebis SemTxvevaSi
daskvna safuZvlad daedeba rekomendaciebs, gadawyvetilebebsa Tu wardgi-
nebebs. komisiis moqmedebis vada, rogorc wesi, sami Tvea. Tumca, saWiroebis
SemTxvevaSi, misi uflebamosileba SeiZleba kidev sami TviT gaxangrZlivdes.
ruseTis federaciaSi kanonierad yofnis gamosaZieblad, federalur saimig
racio samsaxurs daevala Sesabamisi RonisZiebebis gatareba.
cnobaSi aseve aRniSnulia federaluri saimigracio samsaxuris mier
gatarebuli RonisZiebebis Sedegebi, rac operatiul-profilaqtikuri
RonisZiebebis eTnikuri niSniT Catarebaze miuTiTebs. Cveni moqalaqeebi
satvirTo TviTmfrinavebiT gamogzavnes, rac sicocxlisTvis saxifaToa
da `ikaos~ normebiT dauSvebelia. ruseTis federaciis xelisufleba ar
icavs adamianis saerTaSoriso uflebebsa da Tavisuflebebs, uxeSad ir-
Rveva samoqalaqo, politikur, socialur, kulturul uflebaTa saerTa-
Soriso paqtebi da bavSvTa uflebaTa dacvis konvencia. komisiis muSaobis
procesSi ikveTeba ruseTis federaciis xelisuflebis mxridan evropu-
li konvenciis da misi TandarTuli oqmebis darRvevis faqtebic. Seviswav-
leT yoveli maTgani, momzadda Sesabamisi sainformacio baza, romlis
safuZvelzec moxda maTi samarTlebrivi da politikuri Sefaseba.
sagamoZiebo komisiis muSaobis efeqturoba garkveulwilad damoki-
debulia mimdinare procesebSi sazogadoebis aqtiurobaze _ CvenTvis
mniSvnelovani nebismieri informaciisa da faqtis mowodebaze.
2006
weli
deportaciadeportacia
73s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
am sakiTxze bevri arasamTavrobo organizaciac muSaobs, magram wamy-
vani iusticiis saministroa, romelic amzadebs masalebs strasburgSi sar-
Celis warsadgenad. Cveni mizania, gamoviyenoT saparlamento tribuna,
kontaqtebi da saerTaSoriso organizaciebs, Cvens kolegebs, farTo sa-
zogadoebas mivawodoT informacia saqarTvelos moqalaqeebis mimarT
ruseTis federaciis xelisuflebis qmedebebze.
komisiis saqmianobis xanmokle periodis miuxedavad, ara erTi faqti
gamovlinda: ruseTis federaciis xelisuflebis mier ganxorcielebuli
qmedebebi, pirvel rigSi, arRvevda, TviT ruseTis federaciis kanonmdeb-
lobas da ewinaaRmdegeboda saerTaSoriso samarTlebriv normebs.
komisiam Seiswavla, rom ruseTSi samkurnalod Cayvanili bavSvebic ki de-
portacias dauqvemdebares. saerTaSoriso standartebis darRveviT ganx-
orcielebuli deportaciis faqtebi, rasac saqarTvelos ori moqalaqis
gardacvaleba mohyva, sazogadoebisTvis kargadaa cnobili.
saganmanaTleblo dawesebulebebs hqondaT calsaxa miTiTeba. davafiq-
sireT mravali faqti _ qarTvel bavSvebs eTnikuri niSniT skolebSic
aviwroebdnen. ruseTis federaciis xelisuflebis mxridan deportire-
bas eqvemdebareboda eTnikuri qarTveli, imisda miuxedavad, ramdenad ka-
nonierad imyofeboda is ruseTis federaciis teritoriaze. gamoaZeves
ruseTis teritoriaze Sesvlis nebarTvis, Sesabamisi vizisa da muSaobis
uflebis mqone qarTvelebic. vvaraudobdiT, rom ruseTi kidev ufro
gaamkacrebda Cven mimarT sanqciebs (amis sababs 2005 wlis bolodan qarTul
produqciaze SemoRebuli embargo gvaZlevda), magram ver warmovidgen-
diT, Tu ase uxeSad daarRvevda nakisr saerTaSoriso valdebulebebsa da
standartebs. es sakmaod kargi gakveTilia saerTaSoriso Tanamegobro-
bisTvis, vinaidan maTac dainaxes ruseTis namdvili saxe. ruseTis xelisuf-
leba saubrobs adamianis uflebebis dacvasa da saerTaSoriso standarteb-
ze, evropul struqturebSi integraciaze, TiTqosda wuxs saqarTvelos
xelisuflebis mier e.w. `arakontrolirebad teritoriebze~ mcxovrebTa
uflebebis darRvevaze da am dros Tavad, sakuTar teritoriaze, axor-
cielebs amgvar qmedebebs. vfiqrob, CvenTvis da saerTaSoriso Tanamego-
brobisTvisac garkveulia ruseTis politikuri ganviTarebis veqtori.
parlamentis Careva strasburgSi sarCelis Setanas ar Seaferxebs. Cveni
komisiis mier moZiebuli masalebis safuZvelze Seqmnili dokumenti ga-
nixileba parlamentis plenarul sxdomaze, gadaecema iusticiis saminis-
tros da daegzavneba Cvens partnior organizaciebs. komisiis muSaoba
mniSvnelovania Tundac imitom, rom am movlenebis pirvel dReebSi, sa-
erTaSoriso organizaciebis mxridan frTxili gancxadebebi gakeTda,
xolo komisiis muSaobis dawyebis, saqarTvelos xelisuflebisa da, pir-
vel rigSi, parlamentis mier adekvaturad reagirebis Semdeg, saerTaSo-
riso organizaciebma ruseTis federaciis xelisuflebis mimarT ufro
mkacri da erTmniSvnelovani pozicia daikaves.
komisiis ZiriTadi mizania Seavsos informaciuli vakuumi da saerTa-
Soriso TanamegobrobisTvisac cxadi gaxdes, rom ruseTis mier dasaxe-
lebuli garemoebebi da faqtebi sinamdviles ar Seesabameba.
2006
weli
deportaciadeportacia
74 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
daskvna Zalian mZime iqneba
ruseTis xelisuflebis mier saqarTvelos moqalaqeTa mimarT ganxor-
cielebuli qmedebebis Semswavleli saqarTvelos parlamentis droebiTi
sagamoZiebo komisiis Seqmna ruseTis federaciaSi saqarTvelos moqalaqee-
bis mimarT bolo periodSi ganxorcielebulma qmedebebma ganapiroba.
Cveni komisiis muSaoba nayofieria. Seiqmna saiti, sadac ganTavsebulia
yvela informacia, ruseTis presaSi gamoqveynebuli yvela masala.
SevxvdiT uSualod dazaralebulebs, mosmenilma informaciam daa-
dastura, rom situacia Zalian mZimea. deportirebulTagan mxolod oris
gamoZevebis realuri safuZveli hqondaT, danarCenTa uflebebi ki uxeSad
daarRvies. ruseTis mxare sasamarTlo gadawyvetilebebs maTgan dauswre-
blad iRebda. qarTvelebs fizikur Seuracxyofas ayenebdnen, Zarcvavd-
nen, CamoarTves piradi nivTebi, fuli. iyo ramdenime gansakuTrebiT mZ-
ime SemTxvevac. ruseTis federaciam absoluturad yvela saerTaSoriso
norma daarRvia: adamianis uflebebis da Tavisuflebebis dacvis, piradi
qonebis xelSeuxeblobis, deportaciis xelSekrulebebic, TviT sakuTari
kanonmdeblobac ki.
adgili hqonda wamebis faqtebsac, Cvens moqalaqeebs fizikurad Seu-
racxyofdnen, gausaZlis pirobebSi amyofebdnen.
Sexvedrebi gagrZeldeba. Cveni mizani da movaleobaa am adamianebis ko-
misiis muSaobaSi CarTva. politikur Sefasebebs da daskvnebs bolos ga-
vakeTebT. vcdilobT, obieqturad SevafasoT procesebi. saboloo daskvna,
romelic saerTaSoriso organizaciebSi daigzavneba, Zalian mZime iqneba da
maTganac adekvatur reaqcias moveliT. arc erT saerTaSoriso sazogadoe-
bas ar gauCndeba survili dafaros an ugulebelyos aRniSnuli faqtebi.
Cveni komisiisagan damoukideblad, paralelur reJimSi muSaobs ius-
ticiis saministro. igi sarCels waradgens strasburgis sasamarTloSi da
komisiis muSaobis daamTavrebis Semdeg ukve naTeli iqneba, realurad ra
moxda ruseTSi.
gia TorTlaZe _
ruseTis federaciis xelisuflebis mier
saqarTvelos moqalaqeTa mimarT ganxorcielebuli
qmedebebis Semswavleli saqarTvelos parlamentis
droebiTi sagamoZiebo komisiis wevri
fraqcia `demokratiuli fronti~