2015 antimasonski plakati

7/21/2019 2015 antimasonski plakati

1/68

Jelena Banjac

Antimasonski plakati

Anti-Masonic posters

191

42/


2/68


3/68

Antimasonski

plakatiAnti-Masonicposters

19411942.


4/68

p Nedeljni izvetaj rada Sekcije za propagandu od 31. jula 1941.

A weekly report of the work of the Propaganda Section on 31 July 1941


5/68

p Registar ideja, kao predlog umetnicima za plakate, u vezi sa spiskom parola,30. jul 1941.

A Register of Ideas, as a suggestion to artists for the posters, relating to the list of slogans,31 July 1941


6/68

p Obeeno telo dr Alfreda Bate Koena u centru apca, 21. avgust 1941.

Na fasadi zgrade Narodne banke je crte sa potpisom OVI JEVREJI VAA JE PROPAST.Ispod crtea su antisemitski nacistiki propagandni plakati.

The hanged body of doctor Alfred Bata Koen in the centre of abac, 21 August 1941.On the facade of the building of the National Bank there is a drawing with the inscriptionTHESE JEWS IT IS YOUR FAILURE. Below the drawing there are anti-Semitic Nazipropaganda posters.


7/68

AntimasonskiplakatiAnti-Masonicposters

19411942.

Jelena Banjac


8/68

p Govor ora Peria, efa dravne propagande, na otvaranju Antimasonske izlobe,,23. oktobar 1941, 3.

A speech by ore Peri, Head of the State Propaganda, given at the opening of the Anti-Masonic Exhibition,, 23 October 1941, 3


9/68

U korpu u nemakih propagandnih plaka a,na alih u Srbiji okom Drugog ve kogra a, an ima on ki plaka i pred avlja-ju ema ki zaokruenu elinu i znaajani orij ki izvor og vremena. Na ali u za po rebepropagandne kampanje An ima on ke izlobe odr-ane u Beogradu, od 22. ok obra 1941. do 18. januara1942. godine, a odlikuju e izrazi o an i emi kimadrajem i porukama. Pred avljaju vizuelni izrazpropagandnih me oda koje u na i i primenjivaliradi in enziviranja mrnje prema Jevrejima, a u na-meri da rela ivizuju repre iju izvrenu nad jevrej-

kim narodom.Velika izloba rada ma ona, jevreja i komuni a

pozna ija kao An ima on ka izloba, organizova-na je u edi u nekadanje ma on ke Velike loe

Jugo lavija u Garaaninovoj uli i broj 8 u Beogra-du. Izloba je amo ormalno bila u merena pro ivma onerije. Ovom propagandnom mani e a ijomsrovedena je obimna an i emi ka kampanja da bi eopravdao pogrom Jevreja u Srbiji i pripremila rp kajavno za prihva anje nove Evrope ve pod vidomrazo krivanja uloge ma on ke organiza ije u puu27. aprila 1941. i zajednikog plana Jevreja, Engleza ikomuni a za ruenje novog pore ka u Evropi. Zapropa Kraljevine Jugo lavije i u anak, op uene

u ri in erna ionale jevrej vo, komunizam ima onerija. Izlobom je izvren p iholoki pri i akna anovni vo, po ebno na in elek ualnu eli u Be-ograda, a namerom da e odvra e od de ruk ivnihelemena a dru va Jevreja i komuni a.

U Srbiji je nakon nemake okupa ije, kao o je bio luaj i na drugim okupiranim podrujima, do-ne en niz di krimina or kih uredbi i an ijevrej kihmera oduzimanje imovine, popi ivanje, regi ra ija

Sintagmu u naslovu antimasonski plakati utekstu upotrebljavamo za plakate uraene povo-dom Antimasonske izlobe odrane 1941 1942. uBeogradu. U publikaciji je predstavljena kolekcijaod 20 originalnih plakata u vlasnitvu Mirka Ilia,dizajnera i ilustratora iz Njujorka. O nemakomratnom plakatu u Srbiji tokom Drugog svetskograta videti: , ., 1941 1944, 2012 , .,, ., : 1941 2000, 2005.

, ., 1941 1945, 1993.

Danas ulica Svetozara Markovia broj 46.

i obaveza noenja u ih raka, ograniavanje kre anjai zabrana napu anja me a anovanja, obavljanjajavnih unk ija, leenja u zdrav venim u anovama,korienja javnog prevoza, po e e javnim dogaajima,rada a prehrambenim proizvodima u apo ekamai bolni ama, da bi za im u ledila privoenja i hap-enja, pre re i anova, odvoenje na prinudni rad,

radanje u logorima. Progoni Jevreja u in enzivi-rani nakon nemake invazije na Sovje ki Savez 22.juna 1941. godine. Tokom le a, okupa or ka voj ka i

rp ki kolabora ioni iki apara vodili u borbe apripadni ima narodnoo lobodilakog pokre a koji

u izvrili brojne napade, abo ae i diverzije. Biloje neophodno da e nemako pri u vo uvr i napodruju Jugoi oka radi ne me anog izvoza iro- vina a ovog podruja, kao i zbog o varanja ron aka Sovje kom Savezu. Komuni ika par ija je po-e kom jula podigla anovni vo na u anak pro ivokupa ora i u ledile u borbe par izan kih odreda

a nemakom voj kom irom Srbije. Nemaka Vojnauprava je 12. avgu a 1941. izdala mere za uzbija-nje nemira u Srbiji u kojima e rai pojaanje pro-pagande u ampi, na radiju, bio kopu, plaka ima,le ima, reljanje i veanje ala a. Ve 17. avgu ana Terazijama, u en ru Beograda, obeena u elape ori e u anika. Direk ivom nemake Vrhovne ko-mande od 16. ep embra, u anovljena je nemilo rdnaodmazda za jednog poginulog nemakog vojnika

reljano je o ala a, dok je za ranjenog nemakog vojnika reljano njih pede e oro. Jevreji u op ui- vani za zaveru a komuni ima, pa u za napade nanemake jedini e vrene odmazde nad komuni i-ma i Jevrejima kao pod rekaima u anka. Nakonzavre ka vojnih opera ija pro iv u anika u Srbiji,poe kom de embra 1941, in ernirani u preo aliJevreji u logor Zemun na Beograd kom ajmi u( Judenleger Semlin). U de embru 1941. u je bilo za-

voreno preko pe hiljada Jevreja, a u januaru 1942.njih e hiljada i ri a.

Na podruju okupirane Srbije konano reenjejevrej kog pi anja je bilo zavreno do 1 . maja 1942.

, ., 1941 1942. , 20. ,. 21, . 1, 2003, 97.

, .,nav. delo, 108. Kreso, M.,Nacistiko konano rjeenje jevrejskog

pitanja u okupiranim zemljama zapadnog Balkana od1941. do 1945. godine, Sarajevo 2006, 77.

Antimasonski plakati19411942.


10/68

bru alnim ubijanjem oko edam i po hiljada Jevrejada bi e obezbedio pro or za nove za vorenike ulogoru Sajmi e. Meu prvima u Evropi, Srbija jezavrila konano pi anje i o amo nekoliko me e inakon o je na a anku najviih ai ikih unk-

ionera 2 . januara 1942. u Vanzeju (Wann ee) kodBerlina, odlueno da e konano reenje jevrej kog

pi anja izvri zikom likvida ijom. Propagandnamainerija Treeg rajha je, pu em dnevne ampe iradija, opravdavala akve po upke op uujui Jevrejeza organizovanu zaveru a komuni ima i ma onima.

An ima on ka izloba je rebalo da prui ideolo-ko opravdanje ma ovnih repre alija okupa ora nad

anovni vom, po ebno nad Jevrejima. Cilj je bioda e rp ko anovni vo za rai i da e kod ljudiproizvede pomirljiv av, bez kri ike di an e, pre-ma na i ikim me odama u srovoenju konanogreenja.

Na i iko konano reenje jevrej kog pi anja je bilo deo plana nemake ra i ike kon ep ije o i-o i i ra no i german kog naroda iz koje e razvilamrnja prema manje vrednim narodima. Podra-zumevala je proirenje nemakog ivo nog pro orana i onu Evropu o vajanjem eri orija, germani-za ijom anovni va i i ema kim uni avanjem

elih naroda likvidiranjem ra no nepodobnih nea-rijev kih Jevreja i Roma. U e vrhe bio je ormiranogroman dravni apara a razvijenim i emomkon en ra ionih i radnih logora, ga nih komora ikrema orijuma. U o novi na i ikog an i emi iz-ma bila je ideja o moi meunarodnog jevrej kogkapi ala i zaveri Jevreja, ma on va, kapi alizma ikomunizma a iljem da rue po ojei poredak izavladaju ve om. Ta ideja je ride e ih godina 2 . veka ekla pri ali e i u Kraljevini Jugo laviji, a je-dan od vodeih propaga ora na i ike ideologije bio je Dimi rije Ljo i. On je u Ljubljani u januaru1934. godine o novao ai iku organiza iju Jugo-

loven ki na ionalni pokre , nazvanu Zbor kra-eno od Zdruena borbena organiza ija rada, kojaje ka nije promenila naziv u Narodni pokre zbor.Nakon loma Jugo lavije i nemake okupa ije Srbije,mnogi lanovi pre hodne vlade, uveliko indok rini-rani na i ikim idejama, pojedini predra ni agen inemake obave ajne lube i lanovi Zbora uli

u u a av kolabora ioni ike uprave.

Kreso, M.,nav. delo, 77 , .,nav. delo, 112. Kreso, M.,nav. delo, 9. , .,nav. delo, 103.

Dimitrije Ljoti (Beograd, 1891. Ajdovina,Slovenija, 1945) predsednik profaistikogpokreta Zbor. Od 1931. bio je ministar pravde uvladi Petra ivkovia, ali je ubrzo podneo ostavku.Saraivao je sa nemakim okupacionim vlastimau Srbiji. , ., :1941 1944. , 2009,300301.

p Predaja nagrade dvadesethiljaditom posetiocuAntimasonske izlobe, , 1. 11. 1941, 3.

A gift for the twenty-thousandth visitor of theexhibition, , November 1941, 3


11/68

Organizatori izlobe

Velika izloba rada ma ona, jevreja i komuni a jeorganizovana pod nadzorom nemakog Propagand-nog odeljenja S, uz ma erijalnu podrku nemake vojne vla i i kvi linke rp ke vlade. Propagandnoodeljenje jugoi ok [Propaganda Abteilung Sdos ] bilo je ormirano pri nemakoj komandi 2 . aprila1941. i direk no podreeno Propagandnom odelje-nju Opera ivne uprave nemake Vrhovne komande,a in ruk ije je dobijalo od Gebel ovog mini ar vaza propagandu. Veliki broj ra nih plaka a koji udi ribuirani u okupiranoj Srbiji izraen je u Propa-gandnom odeljenju S. Na po lovima izrade plaka a,o im likara i r aa, bili u angaovani i prevodio i,lek ori, dak ilogra, li a koja u a avljala ek oveza plaka e, ehniko o oblje i di ribu eri.

Pripreme u poele u julu 1941. godineormiranjem Radnog komi e a An ima on ke

izlobe iji u lanovi bili predra ni aradni inemake obave ajne lube, germanoli i pripadni ipro ai ikog pokre a Zbor Dimi rija Ljo ia. Au or idejnog projek a izlobe bio je Lazar Proki, e komi e a ore Peri, a o ali lanovi bili

Propagandno odeljenje se sastojalo od sedamsekcija: za plan, aktivnu propagandu, tampu, foto-graju, radio, pozorite i lm. Kreso, M.,Njemakaokupaciona uprava u Beogradu 1941 1944.(Saosvrtom na centralne okupacione komande i ustanoveza Srbiju, Jugoslaviju i Balkan), 74 , .,

19411944, ,. 30, . 1, 1997, 118.

VA, k. 60, f. 5, 1 / 117. Dosijei 117 lica sa podacima ovrsti posla i iznosima honorara, angaovanih odstrane Propagandnog odeljenja Jugoistok 1943.godine.

Lazar Proki (Markovac, kod Mladenovca,1911. Majnc, Nemaka, posle 1998) ef Odsekaza propagandu Predstavnitva vlade, predratninemaki agent, izdava listovaSignal i Nova zora. Posle Drugog svetskog rata osuen na 20 godinazatvora. Nakon to mu je kazna smanjena, 1962.godine tajno je preao u Majnc. , .,nav.delo, 204 , .,nav. delo, 422 423.

ore Peri (Kistanje kod Benkovca, 1897. Be,posle 1950) ef propagande komiteta i ef Srpskedravne propagande u vladi Milana Nedia. Vlasnikasopisa Politiki glasnik (1925 1927),Politika smo-tra (od 1936) i direktor telegrafske agencije Avala. , .,nav. delo, 204 , .,nav.delo, 397.

t Predaja nagrade tridesethiljaditom posetiocuAntimasonske izlobe,, 11. 11. 1941, 5.

Handing over the prize to the thirty-thousandthvisitor of the Anti-Masonic Exhibition,,

November 1941, 5.


12/68

u direk or izlobe S evan Klui, Milan Bani, Miodrag orevi, Mihailo Bali i MilovanPopovi angaovani u e iri ek ije, propagandnoj,an ikomuni ikoj, an ima on koj i an ijevrej koj. Iako u ve ak ivno i bile pod rogom kon rolomnemakih vla i, izloba je u javno i pred avljenakao delo i za luga rp ke kvi linke vlade. Ta injeni a

je bila u vezi a enjom okupa ora da e izbegneodijum lokalnog anovni va i o igura ma ovnapo eeno izlobe.

O srezi nemakog Propagandnog odeljenja Si Radnog komi e a izlobe vedoi izve aj LazaraProkia u kojem e navodi da je prema pi menimin ruk ijama G. G. Rih era, a aobrazno p ihologiji

rp kih ma a i duhu Izlobe, do avio pi meno u menikomen ar 1 ideja ume ni ima g. g. Mi rinoviui Ko iu za izradu ki a plaka a, pre hodnoobrazloivi e ideje u pri u vu o ira g. Vi li a. Ume ni i u bili duni do 6. avgu a da izrade ki e,koje e, nakon komi ij kog u vajanja, bi i izvedenedo 1 . avgu a u plaka u. Sa glavnim uredni ima beograd kih dnevnih li ovaNovo vreme i Obnova po ignu je dogovor o publikovanju ek ualnogi o ogra kog ma erijala radi ak ivne propagandeizlobe. Deo izve aja pred avlja i Regi ar ideja,kao predlog ume ni ima za plaka e, u vezi Spi kaparola u kome je Proki naveo li u od de e idejnihreenja za plaka e. Pod brojem de e opi ana jeideja jednog iz kolek ije an ima on kih plaka a:

1 Globu lu a va ionom. Iznad njega Jehova:diriguje i odreuje mer. Tek : Neka e kovi la

ve dok ne kaem ja do a [...]. Tokom pripreme Stevo Klui (Zadar, 1889. Beograd, 1944) novinar,

predratni dopisnik iz nekoliko evropskih presto-nica. Proteran iz ehoslovake zbog sumnje da je nemaki pijun. Tokom okupacije bio direktorustanove Zemlja i rad i direktor Antimasonskeizlobe. , .,nav. delo, 204 ,.,nav. delo, 263.

Milan Bani (Suak, 1891. Salcburg, posle 1944)publicista, autor broure Masonerija i Jugosla-vija (Beograd, 1941). Bio je politiki urednik listaPrimorske novine (1922),Novog lista (1923 1927),direktor dnevnog lista Naa sloga (1927 1932). Po-stavljen 1932. godine za ataea za tampu u Parizu.Predratni saradnik nemake obavetajne slube., .,nav. delo, 204 , .,nav. delo, 40 41.

Miodrag orevi, lan organizacije Zbor i efbeogradske policije. , .,nav. delo, 204.

Momilo Bali, lan Ljotievog Zbora i saradniklistova tog pokreta, zaduen za antisemitski deoantimasonske izlobe. , .,nav. delo, 204.

Asistent na Filozofskom fakultetu u Beogradui antikomunistiki publicista. Od 1942. godine

upravnik logora za prokomunistiku omladinu uSmederevskoj Palanci. , br. 90, 17. 10. 1941, 3. AJ, fond 100, fasc. br. 1450, 523 Nedeljni izvetaj

rada Sekcije za propagandu od 31. jula 1941. AJ, fond 100, fasc. br. 1450, 524 Registar ideja,

kao predlog umetnicima za plakate, u vezi Spiska

izlobe, e Propagandnog odeljenja Lazar Proki,obrazloio je u kvi linkom li uObnova po rebu zaorganizovanjem An ima on ke izlobe aop ivida je: poeljno i sa ono no da e [...] o pre o vorijedna op a izloba ma erijala i dokumena a koja binaem rp kom ve u pokazala i prikazala rad Jevreja,

lobodnih zidara i komunizma ne amo kod na ve

i u drugim zemljama [...]. Tek onda bi mnoge varipo ale ja ne, a naroi o dananja ragedija Srbije ido koranja opa no po Evropu.

Propagandna kampanja izlobeu dnevnoj tampi

Orke rirana propagandna kampanja u beograd kimli ovimaObnova, Novo vreme, Naa borba, Ponedeljak i Donauzeitung i drugim, rajala je do za varanjaizlobe. Svakodnevno u objavljivani lan ian i emi ke, an ikomuni ike i an ima on ke

adrine Lazara Prokia, Danila Gregoria,Sve i lava S e anovia, ora Peria, MiloradaMojkia , Milo ava Va iljevia i drugih, kao iizve aji o po eeno i i o ograje izlobe. U ek uMomila Balia, objavljenom u li uNovo vreme 7.avgu a 1941. godine, re Jevreji je ampana malimpoe nim lovom, o e po om po a i prak a iu ek ovima drugih au ora. O an i emi kom

adraju ek ova nedvo mi leno govore na lovi:Ru ka kul ura u jevrej kim rukama , Mo kvai Njujork dve pre oni e jevrej va , Sovje kaunija po lednja jevrej ka vrava na evrop komkon inen u . U lanku Skrovi a amnih ila.Nevidljivi rv. Podzemna zavera jevrej kih bogova,jevrej ki narod e poredi a rvima koji nagrizajudru vo u kome ive: da nevidljivi rv jevrej ki ipakjednom po ane vidljiv po rebno je isi a i vaijeporeklo rinae oga kolena i igo a i ve imenomJevrejin o god do 13 kolena ima krvne veze a

parola. Elementi demokratije: jevrejstvo, slobodno

zidarstvo i komunizam,, br. 15, 22. 7. 1941

, .nav. delo, 203. Danilo Gregori, bivi pripadnik Zbora, predratni

dopisnik iz Pariza, proteran iz Francuske (1938) i izvajcarske (1939) zbog pijunae. Kao predstavnik

Zbora prisustvovao partijskom kongresu nacional-socijalista u Nirnbergu (1939). Njegovim lankom

Masoni objavljenom u listuVreme u julu 1941. godi-ne zapoeta je zvanina antimasonska kampanja utampi. , .,nav. delo, 204205.

Milorad Mojki, sekretar Ljotievog Zbora., .,nav. delo, 205.

Milosav Vasiljevi, lan masonske loe Pobratim uBeogradu (19201938). lan Zbora od 1935. godi-ne. Antikomunista i faista. , .,nav. delo, 205.

Jevreji u Srbiji, , 7. 8. 1941, 3. , br. 27, 5. 8. 1941, 3. ,br. 36, 15. 8. 1941, 2. , br. 44, 25. 8. 1941, 4.


13/68

publika ima i priliku da e vojim oima uveri ka-kvi u bili oni koji u zemlju nemilo rdno gurnuli upropa . Velian je znaaj An ima on ke izlobena kojoj je pokazano da e zahvaljujui borbi pove-denoj pro iv jevrej va, ma onerije i komunizma od

rane pobednike nove Evrope, alo jednom zauvekrahovi oj zaveri koja je pre ila elom ve u ruila-

kim organiza ijama riju in erna ionala [...] ku nuoje a kada reba uni i i i avo kolo, koje mo olikogodina drali u nedrima, ne lu ei da je o rovno ilinemajui dovoljno nage da e o lobodimo.

Na po lednjoj edni i Radnog komi e a, odranojpred o varanje izlobe 2 . ok obra 1941, dogovoren jepro okol o varanja izlobe, a avljen ek pozivni-

e i si ak lino i koje e bi i pozvane. S obziromna o da je okom le a bio izvren napad na zgraduma on ke loe, za obezbeenje izlobe je zaduenMiodrag orevi. Prvobi no je planirano da eizloba o vori 23. avgu a, ali je o varanje odloeno zaok obar zbog pojaanih borbi a pokre om o pora. U om periodu je dolo do mene kome ar ke vladeMilana Aimovia i uso avljanja vlade na ional-nog sa a a Milanom Nediem na elu.

borbe u Beogradu 194144., prirunik za itanje grada, Beograd 2013, 76 77 U Beogradu se ovih danaotvara antimasonska izloba, ,br. 142,17. 10. 1941, 3 Rad jevrejstva, masonerije i komu-nizma u Srbiji,, 17. 10. 1941.

Iz carstva tajanstva i mraka. Antimasonskaizloba, , br. 144, 19. 10. 1941, 3.

Za nekoliko dana bie u Beogradu otvorena jednaistorijska izloba: rad jevrejstva, masonerija ikomunizma u Srbiji i u svetu,, br. 90,17. 10. 1941, 3.

AJ, fond 100, fasc. br. 14 50, 528. , .,nav. delo, 209. Pisarri, M. Rdle, R.

(uredili),nav. delo, 78. , .,nav. delo, 203. Milan Aimovi (Pinosava, 1898. Zelengora, 1945)

specijalizirao policijsku struku u Berlinu. Tokom1930-ih saraivao sa nemakom tajnom slubom,

a istovremeno i sa Britanskom obavetajnomslubom. Bio lan masonske organizacije od 1926.godine, ministar unutranjih poslova u vladiMilana Stojadinovia (19381939), predsednikSaveta komesara (1941), ministar unutranjihposlova u vladi Milana Nedia (19411942). Poginuou borbi sa partizanima na Zelengori. , .,nav. delo, 2628.

Milan Nedi (Grocka, 1877. Beograd, 1946) generali predsednik kvislinke srpske vlade. General od1930. godine, zapovednik Tree armijske oblasti uSkoplju, naelnik Glavnog generaltaba KraljevineJugoslavije od 1934, lan Vojnog saveta, ministar

Vojske i mornarice Kraljevine Jugoslavije (19391940). U predratnom periodu bio je zagovorniksaradnje sa Nemakom. Sastao se sa AdolfomHitlerom (1943). Godine 1944. uz nemaku pratnjunaputa Beograd i odlazi u Be. Uhapen je 1945.godine i izruen Jugoslaviji. Tokom sasluavanja,izvrio je samoubistvo skoivi kroz prozor (1946)., .,nav. delo, 362368.

Jevrejima [...]. I za ve akve reba vori i novi ge o,i da e najzad za vagda i eraju iz Evrope i da im

e da neka vore ebi dravu iz koje e nikad nemeju i eli i, ve neka u znoju li a vog jedu hlebvoj kako im je jahve i naredio, a o oni izvru,

ne po uju i ega e ne dre. Skori obraun ajevrej kim narodom najavljen je u ek u Jevreji

pro iv na i pro iv op venih in ere a: jevreji kojirukovode ubilakom i ruilakom ak ijom u rp kimzemljama ovog pu a u e prevarili. Namerie ena ruku, koja e ih deni ivno kinu i a dnevnogreda! U ledili u na pi i o jevrej kom eroru nad

rp kim narodom: jevreji u ne me ano i dr ko vrljali naom zemljom, ejali o rov, ubijali vakina ionalni pole , dok konano ni u gurnuli nauzemlju u adanju ka a ro u. Njihov demon ki o mehpra io je ve aze naeg poraza, koji u nam oni,

ve no i po planu pripremili. [...] Neodlono i bezmilo ra reba izvri i ovaj obraun, da bi Srbija i

rp ki narod, o loboeni ovog dru venog bala a,krenuli novim pu evima, koji vode sa u i obnovi. U brojnim lan ima analizirana je povezanoJevreja, boljevizma i lobodnog zidar va. Sve kojevrej vo je umaeno kao o ovina ije u polugeplu okra ija (ma onerija) i komunizam (boljevi i)

a zajednikim planom da zagosodare ve om. Povodom izlobe je objavljeno e nae brouraan i emi ke, an ikomuni ike i an ima on ke

adrine: Slobodno zidar vo ili ma onerija, Kou oni?, Ma onerija u Engle koj i Fran u koj,

Ogledalo ivu kog po enja, Srp ki narod ukandama jevreja, Jevrej ka zavera, Jevrej kopi anje, Jevreji u Srbiji, Jevreji u Engle koj, SSSRi Fran u koj, Za o ni am komuni a, Duhovniivo u SSSR, SSSR nije radnika ni i radna drava,

Poloaj ene u boljevikom dru vu, Kapi alizamnov a i kapi alizam rada, Komunizam pro iv Srbai u Srbiji, Kako komuni ika vlada eksloa ieru kog eljaka.

Uoi o varanja izlobe odrana je kon eren ijaza ampu, 16. ok obra 1941. u zgradi Velike ma on-

ke loe, u Garaaninovoj uli i. Objanjeno je da eovako in e ino zamiljena i prireena an ima on-

ka izloba u Beogradu bi i jedin vena voje vr e neamo u Srbiji i na Balkanu, ne amo u Jugoi onoj

Evropi i Evropi, nego i u ve u. Naglaeno je da e

, br. 57, 9. 9. 1941, 3. , br. 65, 18. 9. 1941, 3. Zloini jevreja naa nacionalna sramota,,

br. 69, 22. 9. 1941, 4. Jevrejstvo i boljevizam, , br. 133,

7. 10. 1941, 3. Zato jevrejski kapital pomae bolje-vizam? Razgovor na jednom banketu u Budimpeti, , br. 119, 20. 9. 1941, 3 Uticaj jevreja naengleski kapital, ,br. 140, 15. 10. 1941, 3

Ko gura srpski narod u propast?, ,br. 141, 16. 10. 1941, 3.

Biblioteka antimasonske izlobe, ,br. 150, 25. 10. 1941, 3.

, .,nav. delo, 208 Pisarri, Milovan,Rdle, Rena (uredili),Mesta stradanja i antifaistike


14/68

Otvaranje Antimasonske izlobe

Velika izloba rada ma ona, jevreja i komuni aveano je o vorena u podne, 22. ok obra, u pri u-vu pred avnika nemakih vojnih vla i, nemakog

Mini ar va soljnih po lova, rp ke vlade i pred-avnika beograd ke op ine. Sa rp ke rane u

pri u vovali vi lanovi vlade, o im pred ednikaMilana Nedia. Na o varanju e pri u nima obra-io e dravne propagande ore Peri, rekavi,

izmeu o alog, da ma oni godinama ra au na-rodni organizam, da ga vremenom po puno uni e.[...] Kao pauk koji razapinje mreu oko voje r ve,

ako i lobodni zidari nevidljivim ni ima voje pod-zemne organiza ije mogu da zarobe i av narod i daga vode kuda oni hoe. Ma on vo je duhovni izvor

vih in erna ionalnih dok rina, ra adnik i pod re-ka meunarodnih revolu ionarnih pokre a. [...]Na njihovim razvalinama, lobodni narodi Evropeizgradie vojom voljom i vojim vla i im nagamanov poredak. Po om je re uzeo vojni zapovednik Beograda onKajzenberg (Ern -Mori z von Kei enberg), rekavida u lobodni zidari glavni kriv i za proli i za a-danji ra i da je ova meunarodna razbojnika bandauvek radila amo da na ionalnu volju naroda podjar-mi i da je uini lugom jevrej kih iljeva. Izrazioje rado nemakih vla i zbog o varanja izlobe ii akao nadu da e iroki lojevi rp ke javno i po-

e om izlobe dobi i pred avu o razornom dej vulobodnog zidar va. Pred ednik vlade Milan Nedi

je izlobu po e io 27. ok obra i zahvalio e prirei- vaima na izlobi koja e ima i velikog vasi nogdej va, jer je i ema ki prikazala rad neprija eljadrave i naroda. Dimi rije Ljo i je izlobu po e-

io 31. ok obra, i e i ao direk oru izlobe S evanuKluiu na velikom na ionalnom po lu. U pra njilanova kabine a, 2. de embra, izlobu je po e iomini ar unu ranjih po lova, Milan Aimovi, za-hvalivi Direk iji izlobe na ovoj vanrednoj na io-nalnoj mani e a iji.

AJ, fond 100, fasc. br. 14 50, 527 Jue je sve-ano otvorena antimasonska izloba. Otvaranjusu prisustvovali pretstavnici nemakih vojnihvlasti, nemakog ministarstva spoljnih poslovai srpske vlade, ,br. 147, 23. 10. 1941, 3 , .,nav. delo, 209.

Tajne prostorija u Garaaninovoj ulici broj 8. Jue je u Beogradu otvorena Velika Antimasonskaizloba,, broj 95, 23. 10. 1941, 3 ,br. 147, 23. 10. 1941, 3.

Izloba protiv slobodnih zidara i Jevreja,,br. 147, 23. 10. 1941, 3.

Pretsednik vlade g. M. Nedi posetio jue izlobu, , 28. 10. 1941, 3.

G. D. Ljoti na izlobi, ,31. 10. 1941, 3. G. D. V. Ljoti na antimasonskoj izlobi,,broj 101, 30. 10. 1941, 4.

Ministar g. Aimovi na antimasonskoj izlobi, , 2. 12. 1941, 3.

Prema navodima iz ampe, po e a je ve drugogdana izlobe nadmaila va oekivanja. Sale u bilepune radoznalih po e ila a, koji u e i kali da vide

enza ionalna o kria. Go ovo zaprepaeni ajaliu pred grakonima, a i ikama i ilu ra ijama, kojeu ih upuivale u do ada nepozna e injeni e, kojeu ma oni i jevreji vrlo briljivo uvali kao najveu

ajnu. Za prva e iri dana izlobu je po e ilo preko8. ljudi. Zabeleeno je da u odlazili a izlobeoigledno uzbueni onim o u videli. Dva me e anakon o varanja, Lazar Proki je u li uNovo vreme objavio voje u i ke povodom izlobe. Kao njendoda ni kvali e , izdvojio je o eajno , obja nivida je ma erijal prikazan bez prejudi iranja, ako da

e zaklju i dono e ami po ebi. Prema njegovomudu, An ima on ka izloba je jedan ivi lm, jed-

na roga ali ana kri ika, jedna bolna isove nae bolne 2 -ogodinje i orije. Po ebno vanom ma rainjeni u da je izloba o vorena ba u renu ku kadaje Srbija bila ugroena od komunizma, ime je ve uporueno da je komunizam u Srbiji bio amo jedanneeljeni in iden , voren od rane ai e pokvare-nih in elek uala a, odbeglih razbojnika, do eljenihprovoka ora i in erna ionalnih jevreja i pono omnaglaava da je useh ove izlobe mani e a ija sre-mno i Srba da e bore za novu Evropu.

Postavka Antimasonske izlobe

O izgledu po avke An ima on ke izlobe aznaje-mo iz i rpnih opi a u adanjoj beograd koj ampi,novin kih o ograja i arhiv kih izvora. Iznad ulazau zgradu Velike ma on ke loe u Garaaninovoj uli-

i, ajao je na pi : Srbine, zapam i, ovde e odlui- valo o vojoj udbini. Tu e nalazio i jedan plaka velikih dimenzija na kome rp kog eljaka u radi-

ionalnoj nonji, vezanih oiju, guraju ka ivi i pro- valije komuni a i Jevrejin. Na lu je radio-apara a bri an kom za avom, a u dnu plaka a isi ano: NEU PROVALIJU! (General Nedi rp kom narodu) Na prvom sra u Velike loe, ajao je plaka velikihrazmera, koji e odno io na ubi vo kralja Alek an-dra u Mar eju i in inuirao odgovorno ma on keorganiza ije za a en a .

Sa antimasonske izlobe. ivo interesovanjepublike za tajno delovanje jugoslovenskemasonerije, , br 149, 24. 10. 1941, 3.

Antimasonska izloba. Instrument obnove srpskemisli, , 23. 12. 1941, 3.

, br 149, 24. 10. 1941, 3. Plakat je tampan u dve veliine u malom i

velikom formatu. VA, k. 66, br. reg. 109/8. VA, NDH, k. 233, br. reg. 33/2 6. Dopis Ispostave

upske redarstvene oblasti Zemun, od 2. decembra1941. godine, upuen Ravnateljstvu za javni red isigurnost za Nezavisnu Dravu Hrvatsku, Zagreb.U gornjem levom uglu bio je natpis: 9. Oktobar1934, a u gornjem desnom uglu prikazana posmrt-na maska Aleksandra Karaorevia. U sredituplakata predstavljena je crvena geografska kartabive Jugoslavije u raspadanju, a ispod datum 27.


15/68

Po avka je bila organizovana u e iri ek ije. Uprve dve ale bilo je prikazano lobodno zidar vo. Ujednoj e nalazila rekon ruk ija Velike loe Jugo lavija u vidu ma on kog hrama, u kome e na vakom

edi u nalazila o ograja lana loe a navedenimimenom, prezimenom, zanimanjem u graan vu iinom u ma on vu, bele rukavi e i ma. En erijer

je bio boga o ornamen i an ma on kim imbolimai pobuivao veliku panju publike. Tu e nalaziodugaak anduk obloen rnom vilenom draperi-jom i u njemu mr vaki ko ur, a u vi rinama upokazani arhiv ki dokumen i o o nivanju, zada i-ma i iljevima ma on ke organiza ije u Beogradu iin ignije jugo loven ke ma onerije. U a avu po-

avke je bila i mala, mrana pro orija koja je luilaza isi ivanje kandida a pri ula ku u lan vo, alobanjama i ko urima na zidovima i iznad njih i -pi animmemento mori, o je na po e io e o avljalojeziv u i ak. U drugoj pro oriji bila je pred avljenaengle ka loa iz Nju Der ija, koju u Nem i zaplenilii doneli u Beograd za ovu priliku. Bila je ukraena

likama i por re ima pozna ih lino i i lanova bri-an ke kraljev ke porodi e, a po e io i u e u om

delu izlobe dugo zadravali po ma rajui ra ko i boga vo. U jednom uglu u e nalazili eksona iiz beograd ke jevrej ke loe Bne Bri .

Za im e prelazilo u dve pro orije jevrej kogodeljenja. Jedna je bila ureena u vidu uobiajenogen erijera jevrej kog doma, a u drugoj e nalazilaradna oba pozna og beograd kog izdavaa Ge e Ko-na. Na grakonima i likama u pokazani rezul a ii raivanja jevrej kog u i aja na privredu, nan ijei kul uru Srbije. Saop eno je da na le ovanje ide

Mart 1941. Na plakatu su se nalazile i navodne reikralja Aleksandra: Da bih mogao spasiti i ouvatiJugoslaviju, moram najpre razjuriti masone. Ovomposlu u pristupiti odmah im dovrim svoja puto-vanja u Bugarsku i Francusku.

, ., ( ), 1955, 79.

Sa antimasonske izlobe. Pa ovo je prava sinago-

ga..., , 29. 10. 1941, 3. Jedan drutveno-politiki dogaaj. Kroz Antima-

sonsku izlobu. Izloba e se otvoriti ove nedelje,,broj 92, 20. 10. 1941, 5.

, .,nav. delo, 77 , br. 90,17. 10. 1941, 3 , br. 143, 23. 10. 1941, 3.

, .,nav. delo, 77 78. , .,nav. delo, 78. Kroz Antimasonsku izlobu. Odaje koje otkrivaju

tajne jedne paklene organizacije. Ukrasni pred-meti jedne do sada neviene izlobe u naoj zemlji,, br. 101, 30. 10. 1941, 8.

, br. 90, 17. 10. 1941, 3 Sa antimasonskeizlobe. Ministar prosvete g. Geca Kon, , 30. 10. 1941, 3.

Kroz Antimasonsku izlobu. Odaje koje otkrivajutajne jedne paklene organizacije. Ukrasni pred-meti jedne do sada neviene izlobe u naoj zemlji,, br. 101, 30. 10. 1941, 8.

amo 3% Srba, na upro 64% Jevreja, da na de e hi-ljada Srba njih o bude kanjeno zbog kleve e, dokna de e hiljada Jevreja bude kanjeno njih 9 . Izne eni u poda i o udelu jevrej kog kapi ala ulm kim preduzeima 99,8%, u indu riji 89%, u iz-davakim preduzeima 79,8%, u uvozu 86%, u izvo-zu 74,5%, u bankama 87,8%. Na jednoj abli ajao

je zapi Da bi zavarali ragove, jevreji ak menjajuvoja imena: Leven ajn Danii, Fajler Jovanoviamur an i i d. uz komen ar Slabo u mogli dana zavaraju, ali ad u bar obeleeni.

U po ebnom paviljonu e nalazilo ovje ko ode-ljenje, pozna o i kao komuni iko ili komin ernov-

ko. Tu u bili izloeni grakoni, a i iki poda i,por re i, o ograje i ek ovi o radu Komin ernena varanju komuni iko-boljevike revolu ijeu ve u. Prikazane u like i karika ure ovje kihdravnika i revolu ionara, mahom Jevreja, od ok obra1917. do 1941. godine, i o na akav nain da kod po e-

ila a izazovu odvra no i gaenje. Pored plaka aa an i ovje kom i an ikomuni ikom adrinomnalazila e i mapa Sovje kog Saveza pred avljenogkao zemlja a pe miliona za vorenika u logorima. Na zidu u bile isi ane rei iz Lenjinovog govora:

Na Ru iju, gosodo moja, ja pljujem. Pokazana jeo ograja zagrljenih S aljina i Dimi rova, a pored u

bile isi ane njihove odluke o Jugo laviji done enena kongre ima. Isod na pi a Judeoma on ka i ko-muni ika srega ajali u por re i nekoliko ljudi,a meu njima i o ograja pro e ora beograd kog

akul e a dr Mihajla Kon an inovia, a po pi nomlegendom ma on ko-komuni iki ui elj. Poredje bio por re Ive Lole Ribara, a po pi om i neki odnjegovih uenika. Tu e nalazio i au opor re MoePijade. O ale like u prikazivale 27. mar i danedo 6. aprila.

U po lednjem odeljenju pod nazivom Vik orijaili Pozi ivni deo, Srp ki i nemaki paviljon, pred-

avljeni u rezul a i Treeg rajha u borbi pro iv ma-ona, Jevreja i komuni a. Veliani u use i nemake

voj ke na ron ovima i i aknu o da Nemaka dono i blago anje vim narodima uso avljajui red, rad i

Sa antimasonske izlobe. Srbi su najtolerantnijinarod na svetu, ,31. 10. 1941, 3.

Sa antimasonske izlobe. Danas je preduzee GecaKon . . centar naeg duhovnog stvaranja kao tosu stari manastiri bili centar naeg srednjevekov-nog duha, ,16. 11. 1941, 3.

, br. 90, 17. 10. 1941, 3 , 23. 10. 1941, 3.

, .,nav. delo, 77. , broj 101, 30. 10. 1941, 8 , .,

nav. delo, 210.

Sa antimasonske izlobe. Pljujem ja na Rusiju... , , br 149, 24. 10. 1941, 3. Sa antimasonske izlobe. Staljin je naredio da se

Jugoslavija razbije, , 2. 11. 1941, 3. Slikar Moa Pijade i njegovi zatitnici,

,4. 11. 1941, 3 , .,nav. delo, 210. , .,nav. delo, 79 80.


16/68

novi poredak. Meu eksona ima nalazio e i plannemake eo ke kue a pra eim poljoprivrednimzgradama, a u dnevnoj ampi je izve avano da jeneki po e ila izlobe iz okoline Beograda raiokopiju og plana, e da mu je Direk ija izlobe izalau u re . U po ebnoj pro oriji e nalazio propa-gandni ma erijal an ikomuni ike i an ima on ke

adrine broure, plaka i, le i, knjige, novine i ra-zlii ampani ma erijal.Direk ija e na razlii e naine arala da An-

ima on ka izloba bude ma ovno po eena. Or-ganizovane u kolek ivne po e e uenika, inovni-ka, radnika, korpora ija i udruenja. Preko dnevne ampe zain ere ovani u pozivani na dogovor radirasoreda po e a kako bi e izbegle guve. U jed-nom danu je oko dve o ine zapo lenih u Beograd-

kom narodnom pozori u, na elu a upravnikom,direk orima Opere, Drame i drugim lanovimauprave, organizovano po e ilo izlobu. Planiranoje da e obezbedi popu na elezni i radi dola kapo e ila a iz unu ranjo i Srbije, ali Mini ar vo

aobraaja o nije omoguilo. Direk ija je pu emdnevne ampe pozivala graane da po e e izlobu,napominjui da u ale o ve ljene i zagrejane oje zbog o re zime bio dovoljno dobar razlog za po-

e u, a o im oga, obezbeene u i nagrade za jubi-larne po e io e. Dvade e hiljadi i po e ila izlobeje dobio novo vuneno ebe, bon na jedan kilogramma i, kolek iju broura ampanih povodom izlobe i besla nu ulazni u. Tride e hiljadi i po e ilaje na poklon dobio dve kokoke, komple brourai ulazni u. e rde e hiljadi om po e io u uruenje pake eera, pake ka e, kolek ija broura, eri-ja o ograja i ulazni a, a pede e hiljadi i po e ilaje dobio me ar drva za ogrev. Po uzoru na prak u

,br. 90, 17. 10. 1941, 3 Kroz Antimasonskuizlobu. Odaje koje otkrivaju tajne jedne pakleneorganizacije. Ukrasni predmeti jedne do sadaneviene izlobe u naoj zemlji,,broj101, 30. 10. 1941, 8 23. 10. 1941, 3. , .,nav. delo, 211.

Ogromna poseta publike Antimasonskoj izlobi,, broj 98, 27. 10. 1941, 4.

, .,nav. delo, 80. Obavetenja posetiocima Izlobe rada masona

jevreja i komunista, , br 150, 25. 10. 1941,3 Upozorenje kolama, ,28. 10. 1941, 3

Posetiocima Antimasonske izlobe, , 31. 10. 1941, 5 Vesti sa antimasonske izlobe,, 22. 11. 1941, 3 Velika poseta antimasonskeizlobe,, broj 99, 28. 10. 1941, 4 Poseti-ocima antimasonske izlobe. Na ulazu u antima-sonsku izlobu,,broj 101, 31. 10. 1941, 6 J, .,nav. delo, 211.

Pozorite na antimasonskoj izlobi, , 11. 12. 1941, 3.

Zavrena najuspelija izloba. Antimasonskaizloba u znaku statistike, , 21. 1. 1942, 3

, .,nav. delo, 212. Poklon za 20.000 posetioca izlobe, ,

1. 11. 1941, 3 Veliko i prijatno iznenaenje doivee

zim ke pomoi i primere o ijalne poli ike Treegrajha, koji u prikazani u Pozi ivnom delu, u izlo- benom pro oru u bile po avljene ka i e za dona-

ije ugroenom anovni vu.Zanimljiv je poda ak da je anovni ima Zemuna,

koji je u o vreme bio u a avu Nezavi ne DraveHrva ke, bilo zabranjeno da po euju An ima on-

ku izlobu zbog njenog an ihrva kog karak era. Izne ena je primedba da izloba ima, pored an ima-on kog, jugo loven ki i an ihrva ki karak er. Pre-

ma izve aju, prilikom umaenja jednog eksona-a rebrom okovanog apa, vodii u govorili: Ovo

je ba ina koju u hrva ki ma oni poklonili rb kimma onima. Po lije ra a vra iemo zajam, o je pro-

umaeno kao poziv na o ve u. O im oga, nepri-hva ljivo je bilo umaenje vodia da u komuni i bili glavni kriv i za propa Jugo lavije jer u podu-pirali U aki pokre i o ale na ionalne pokre e u bivoj Jugo laviji, avljajui ako u i i red komuni ei U aki pokre . Zah evano je od nemake vla i dazabrane akvo vreanje ovog pokre a i avljanje ui i red a komunizmom.

20.000 posetilac antimasonske izlobe,, broj 103, 1. 11. 1941, 7 Jue je 20.000 posetilacAntimasonske izlobe doiveo, zaista, prijatnoiznenaenje. To je bio Radosav oki, izbeglica izBake,, broj 104, 3. 11. 1941, 4 Sa antima-

sonske izlobe. Jue dvadesethiljaditi posetilac, ,4. 11. 1941, 3 Veliki uspeh antimason-ske izlobe. Kroz prostorije izlobe u Garaaninovojulici, proe dnevno oko 2000 lica,, broj 105,4. 11. 1941, 5 Sa antimasonske izlobe. DirektorAntimasonske izlobe predaje poklon dvadesethi-ljaditom posetiocu, g. Radosavu S. okiu, izbe-glici iz Belog Manastira, , 5. 11. 1941, 3

30-hiljaditi posetilac bio opet izbeglica,, 11. 11. 1941, 3 Predaja nagrada tridesethi-ljaditom posetiocu antimasonske izlobe,, broj 111, 11. 11. 1941, 5 etrdesthiljaditi posetilac, , 23. 11. 1941, 3 Veliki uspeh antima-

sonske izlobe. etrdesetohiljaditi posetilac dobiopoklon, ,25. 11. 1941, 3 Sa Antimason-ske izlobe, , 6. 12. 1941, 3.

Antimasonska izloba za zimsku pomo,, 15. 11. 1941, 3 Sa antimasonske izlobe.

Samo da se moj tata iv vrati a za ostalo emolako!, ,18. 11. 1941, 3 Antimasonskaizloba za zimsku pomo, , 25. 11. 1941,3 , .,nav. delo, 212 Jedan veliki darna antimasonskoj izlobi, , 27. 11. 1941, 3.

VA, NDH, k. 233, br. reg. 33 / 2 6. Dopis Ispostaveupske redarstvene oblasti Zemun, od 2. 11. 1941,upuen Ravnateljstvu za javni red i sigurnost zaNezavisnu Dravu Hrvatsku, Zagreb.

VA, NDH, k. 233, br. reg. 33 / 2 6. VA, NDH, k. 233, br. reg. 33 / 2 2 Izvesni Stjepan

Hrasti je izjavio da ima saznanja da se u izlobe-nim prostorijama nalazi natpis: Neprijatelji Srbasu jevreji, komunisti i ustae, VA, NDH, k. 233, br.reg. 33 / 2 9.


17/68

Antimasonske marke

Povodom izlobe, Mini ar vo po a je izdalo eri-ju prigodnih maraka a pred avama an ima on ke

adrine. Marke u e mogle kupi i u Glavnoj po iu Beogradu na o novu kupona koji je besla no de-ljen po e io ima izlobe do 6. januara 1942. i na po-

av i izlobe u Garaaninovoj uli i. Svaki po e ilaje mogao da kupi po jednu eriju maraka overenuprigodnim pea om i kover e a plavim na pi om

An ima on ka izloba. Beograd. Garaaninova 8.a za i nim igom. U prodaji je bila i ogranienaerija numeri anih kovera a a na pi om zla ne bo-

je, i kolek ija od deve dopi ni a a o ograjamaAn ima on ke izlobe kao mo ivima. Ideja je bilada e Evropom proe aju po an ke marke, koje u

priznanje naih zabluda i zave anje da emo ih e unaj korije vreme o re i. Da e ovekovei eanjena naj rnje dane Srbije, ali u i o vreme i na dan kadaje ona iz pepela va kr avala. Marke u ampaneu Dravnoj makarni i u Beogradu, a izraene uprema idejnoj ki i V. Guljevia i na r u S. Grujia.

Na marki od 5 + 5 para, braon boje, imbolinoje pred avljena ma onerija u vidu ljud ke gure akapuljaom na glavi, Davidovom zvezdom na grudi-ma, ke eljom i maem o poja u, kako zaklanja vojlik pred zra ima ve la koje dopire od ilizovanoprikazanog kr a upi anog u krug a e iri lova

S imbola an ima on kih naga. Marka od 1 + 1dinar, amnozelene i ivozelene boje, alegorianje prikaz borbe rp kog kvi linkog reima pro ivma on ke i jevrej ke in erna ionale u vidu rukeprobuenog rp kog na ionalizma koja ee zaguu zmiju ( imbol zla) a Davidovim zvezdama po

elu. Na marki od 2 + 2 dinara, amno rvene boje,na imbolian nain je pred avljena borba Srba,odno no kvi linkog reima, pro iv boljevizma injegovih znamenja u vidu nopa kla ja na kr u ao ilima, koji vojim donjim delom razbija pe okraku

Antimasonske marke, ,23. 12. 1941, 3 Nova godina poinje sa velikim iznenaenjima

za lateliste. Ograniena prodaja Antimasonskihpotanskih maraka, , 31. 12. 1941, 3. Jubilarni koverti antimasonske izlobe,

,17. 1. 1942, 3. Antimasonske marke, , 25. 12. 1941, 3 Srpske antimasonske potanske marke prodavaese od 1 do 6 januara. Pored maraka prodavae se ikolekcija raznih fotograja, ,26. 12. 1941,3.

Nova godina poinje sa velikim iznenaenjimaza lateliste. Ograniena prodaja Antimasonskihpotanskih maraka, , 31. 12. 1941, 3.

Inicijali crtaa maraka zabeleeni su u svakoj tabliod 25 serija na po jednoj centralnoj markici od50 + 50 para slovo S, a na centralnoj markici od4 + 4 dinara S. G. Antimasonske marke,,25. 12. 1941, 3 ,23. 12. 1941, 3. , 19. 1. 1942, 3 Prodaja antimasonskihmaraka, , 3. 1. 1942, 3 , .,nav. delo, 212.

zvezdu a rpom i ekiem. Simbolina pred ava namarki od 4 + 4 dinara, amnoplave boje, prikazuje borbu Srba pro iv ma on ke i jevrej ke in erna io-nale. Pred avljen je rp ki eljak kako golim ruka-ma razbija ubove V i J ma on kog hrama. Na

vakoj marki ove erije nalazi e kr a e iri lovaS i iriliki na pi i Srbija, An ima on ka izloba,

da um o varanja izlobe 22. ok obar 1941 godina injena nominalna vredno .

Statistiki podaci o izlobi

Nakon za varanja Velike izlobe rada ma ona, jevrejai komuni a, e propagandne lube, Lazar Proki,izneo je na kon eren iji za ampu a i ike poda keo izlobi a pre iznim poda ima o o alnom karak-

eru propagande ove mani e a ije. An ima on kaizloba je bila o vorena 75 radnih dana, videlo ju je8 .8 po e ila a, a na njenom pripremanju je biloangaovano o e rde e e iri o obe u e iri ek i-je. Izraeno je 126 lika i grakona, 1.74 o ograja,napi ano je 1.7 lubenih pi ama. Po e io i udonirali 88. dinara novanih priloga za zim kupomo ugroenima. U dnevnoj beograd koj am-pi je objavljeno 98 lanaka, a ampano je i 2 7. 17 broura, od kojih je proda o 116.219 primeraka dok

u o ali besla no podeljeni. Propagandni erviizlobe izdao je e iri imbolina plaka a u ukupnom

irau od 6 . primeraka. ampano je i podeljeno1 . le aka, jedan a izraen u 1. primerakakoji je lepljen po beograd kim uli ama, a ampanoje 1 8. primeraka deve razlii ih vr a dopi nihkara a a imbolinim mo ivima. Izloba je reklami-rana i u bio kopima. Izraeno je 178 bio kop kihploa koje u prikazane u 15 bio kopa u Beogradu,

ri u Zemunu i ri u Panevu. ampana je erija ode iri po an ke marke i angaovano 15 se ijalnoobuenih vodia na po av i izlobe. Po ojala jeideja da e izloba pokae i u drugim veim gradovima u Srbiji, kao i namera da e eksona i me eu zgradu Ali Ko Loe na Kalemegdanu, gde bi bio

ormiran muzej kao vei a opomena kako ne rebaradi i. S runja i koji u bili angaovani na pripre-mi i po av i An ima on ke izlobe u odmah ponjenom za varanju zapoeli rad na pripremi ledeeizlobe An ikomuni ike.

Nova godina poinje sa velikim iznenaenjimaza lateliste. Ograniena prodaja Antimasonskihpotanskih maraka, ,31. 12. 1941, 3

Prodaja antimasonskih maraka. Veliko intereso-vanje latelista za marke, ,2. 1. 1942, 3

Sve vee interesovanje za antimasonske marke, , 4. 1. 1942, 3.

, .,nav. delo, 211 Antimasonskaizloba zatvara se u nedelju, ,14. 1. 1942,3 ,20. 1. 1942 , ., : , , . 7, . 1, 2000,3551.

Antimasonska izloba zatvara se u nedelju,, 14. 1. 1942, 3 Zavrena najuspelija izloba.


18/68

Nemaka an i emi ka propaganda bila je voe-na u kladu a ak uelnim poli ikim dogaajima. Uprvo vreme ona je imala izrazi o an ima on ki ka-rak er i bila u merena na engle ko i ameriko izvo-ri e jevrej ke pre nje novom pore ku u Evropi,

da bi nakon nemake agre ije na Sovje ki Savez 22.juna 1941. bio in enziviran an ikomuni iki karak eran i emi ke propagande, koji je po om kulminiraona An ikomuni ikoj izlobi u Beogradu.

Antisemitske izlobe u regionu

Ubrzo je i u Nezavi noj Dravi Hrva koj prireenapropagandna izloba an i emi kog karak era. Izlo- baidovi bila je po avljena u Umje nikom paviljonuna ro majerovom rgu, od 1. maja 1942. do 1. juna1942, a im povodom ampan je ka alog. Izloba

je rebalo da prikae razvoj idov va u Hrva koj,razorni rad i rjeenje idov kog pi anja u Nezavi nojDravi Hrva koj, a kao glavni mo iv o varanja an i-

emi ke izlobe navedeno je uzbijanje ovog zla.

Antimasonska izloba u znaku statistike,, 21. 1. 1942, 3 Zatvaranje Antimasonskeizlobe, , 29. 1. 1942, 3.

, .,nav. delo, 93. Antikomunistikaizloba je bila postavljena u zgradi Velike loe

Jugoslavija u Garaaninovoj ulici broj 8, od 1. 9.do 29. 11. 1942. a posetilo ju je preko 50.000 ljudi.Druga Antikomunistika izloba otvorena je19. 6. 1944. , ., , .,nav. delo, 18.

idovi izloba o razvoju idovstva i njihovogruilakog rada u Hrvatskoj prije 10. 1941. Rjeenjeidovskog pitanja u N. D. H.,Dravni i promibeniured kod Predsjednitva Vlade, Hrvatski dravnitiskarski zavod, Zagreb 1942.

Nova Hrvatska,Zagreb, br. 87, 14. 4. 1942, 9, navede-

Primenjene u uobiajene propagandne me ode po-pu onih na beograd koj izlobi in rumen aliza ijadnevne ampe, kuponi za izrezivanje u ka alogu nao novu kojih u e mogli besla no odgleda i lmoviVeiti Juda (Vjeni id),Rotild(Ro hild), Jevrejin Si

(idov Su ), izrada pea a izlobe i popu na ele-zni i za po e io e. Nakon Zagreba, izloba je bilapo avljena od 4. do 15. juna u Karlov u u Narodnomdomu. Po om je o vorena u Vukovaru 2. avgu a, upro orijama Srednje kole, a za im prene ena uZemun i po avljena u zgradi Gimnazije. U ledilaje po avka izlobe u Sarajevu, koja je bila o vorenado 3 . ep embra u pro orijama bive pravo lavneBogo lovije. Ukupan broj po e ila a izlobeidovi,u vim gradovima gde je go ovala, pro enjen je naoko 22. ljudi.

Organizovanje propagandnih izlobi an i emi -

kog karak era u Beogradu, Zagrebu i o alim gra-dovima nije bila nova pojava. Dve najvee izlobe uTreem rajhu u organizovane 1937. godine u Min-henu. I ovremeno u bile po avljeneIzloba velikenemake umetnosi iIzloba degeneri ane umetnosi nakojoj bila pred avljena neprihva ljiva ne-nemakaume no . Za e iri me e a videlo ih je oko dva mi-

no prema: Zuckerman, B.,nav. delo, 113. Nova Hrvatska,Zagreb, br. 127, 3. 6. 1942, 3 Nova

Hrvatska, Zagreb, br. 182, 5. 8. 1942, 8 Nova Hrvat-ska, Zagreb, br. 194, 20. 8. 1942, 3, navedeno prema:Zuckerman, B.,nav. delo, 121 122.

Pinto, Samuel,Zloini okupatora i njihovih pomagaaizvreni nad Jevrejima u Bosni i Hercegovini, Sarajevo,57 Nova Hrvatska,Zagreb, br. 210, 8. 9. 1942, 4,navedeno prema: Zuckerman, B.,nav. delo, 123.

Sarajevski novi list, Sarajevo, br. 426, 29. 11. 1942, 5,navedeno prema: Zuckerman, B.,nav. delo, 124.

p Konferencija za tampu povodom Antimasonske izlobe, 16. oktobar 1941.

A press conference on the occassion of The Anti-Masonic Exhibition, 16 October 1941


19/68

liona po e ila a, a prilikom go ovanja u gradovimaNemake i Au rije jo oko milion ljudi. U Budim-pe i je 11. de embra 1941. o vorena an iboljevikaizloba u pri u vu pred avnika po lanika Nemake,I alije, Japana, Fin ke, Bugar ke, Slovake i Hrva ke.

Antimasonski plakati

nacistike propagandeU na i ikoj Nemakoj primenjene u i u avrene

ve pozna e ehnike propagande, koja je usenosrovoena zahvaljujui ogromnom admini ra-

ivnom apara u Treeg rajha. Nem i u u Drugomve kom ra u propagandu nazivali reim ron om

i ma rali za primarno ra eko i ak iko red vora ne ve ine. Ideje na izma propagirane u pu emrazlii ih medija ma ovne komunika ije dnevnihli ova, radija, organizovanjem bio kop kih i pozo-rinih pred ava, izlobi, le aka i plaka a. Organizo- vano i i ema ki e radilo na pridobijanju najiriho ijalnih grupa za o varenje nemakih planova unameri da odreene poli ike po eze anovni vodoivi kao izraz op venog miljenja, a ne name -nu og od rane drave. U e vrhe u, orke riranoi vim rasoloivim red vima, primenjivane razli-i e ehnike propagande, iso avilo e a velikimusehom i raginim po ledi ama.

Uloga plaka a u om pro e u bila je veoma zna-ajna. Po le ive rei, plaka i u bili najee pri-menjivana propagandna red va i nano orujeagi a ije. Ma ovno proizvoeni, najee velikih

orma a i javno izlagani, propagandni plaka i u vena prvi pogled emanirali ja nu poruku. Njihove upe-a ljive vizuelne orme dugo u o ajale u memorijipo ma raa, na avljajui da vojim porukama delujuna p ihu ljudi. Plaka i u najee bili jedno avnihlikovnih reenja i adraja, vedeni na ja no kon-

ipiranu poruku in enzivnog naboja. Izazivali unane emo ije kod ljudi, eka no par i ipirajui a

o alim propagandnim red vima u indok rina ijidru vene ve i.

U o novi na i ike propagande, nalazila e po-ruka o enji za ouvanjem i o e arijev ke krvi kojuje ugroavalo pri u vo Jevreja odgovornih za va zlaovoga ve a. De ermini ani u ereo ipi izvedeniiz dru venih predra uda o Jevrejima kao runim izlim ma erijali ima, dok u Arijev i bili ve upro -no ome. Iz oga u proi ekle diho omije german-

ko jevrej ko, dobro loe, zdravo bole no idruge, koje u primenjivane u vim propagandnim

red vima, pa i na plaka ima. Takve ereo ipnepolariza ije in enzivirale u odno mi oni, o je

Atlagi, S.,nav. delo, 118 , .nav. delo, 23.

Otvaranje antiboljevike izlobe u Budimpeti, , 11. 12. 1941, 6. Mihailovi, V.,Propaganda i rat, Beograd 1984,

2526. , ., : , 2012, 171.

, .,nav. delo, 119 120.

doprinelo jaanju unu ranjeg jedin va Nemake usrovoenju ideologije na ional o ijalizma.

Likovnim jezikom i imbolima, nere ko uz upo-rebu verbalnih adraja, na plaka ima je aop ava-

na ideologija Treeg rajha. Karika uralne pred a- ve Jevrejina, gramzivog i lukavog kapi ali e, uvekprepozna ljivih ra nih odlika velikog, povijenog

no a i debelih u ana, po ale u vizuelni obraza .Takvi nega ivni ereo ipi zikih i moralnih o o- bina jevrej kog naroda u na an ima on kim plaka-

ima pred avljeni agre ivno do gro e ke, a iljemda okiraju i za rae po ma raa. Karika ura jekao kon en ri ana orma kri ike bila mono orujepropagande.

Na plaka ima an ima on ke kolek ije pred aveJevrejina u r ane u maniru ripa, karika uralnoprikazane, ponegde a reali inim elemen ima.Karikirani lik Jevrejina nadno i e nad plane omi pr ima de ne ruke, povlai kon e na ijim ukrajevima in ek i pau i, oznaeni imbolimakomunizma, kapi alizma i ma onerije, na plaka u

Njegovo orue: demokra ija, ma onerija, komunizam,kapi alizam. Na drugom plaka u, a i om porukom,karikirana je gura Jevrejina koji vira violinu iznadgomile ljud kih ko iju. Iden ian pra ei ek adriplaka a gro e knim prikazom lika Jevrejina nad

ilizovano prikazanim globu om, od ije e duge brade ormiraju zmije a rvenim imbolima naglavama uglomer i e ar (ma onerija), pe okrakazvezda (komunizam) i oznaka za dolar (kapi alizam).Na ledeem plaka u u kolek iji, Jevrejin dri kon eu ru i. ije i kako? odgovorie vam an i-ma on kaizloba, akoe je karika uralno prikazan Jevrejin

a naglaenim ra nim odlikama velikim uima,povijenim no em, punim u ima, a ma on kimin ignijama na grudima, koji u in eniranom

ea ru povlai kon e i upravlja marione ama uliku S aljina i erila. Na plaka u Finan ija uSAD je 98% u jevrej kim rukama pred avljenoje kako amerika vlada u liku Ujka Sema (Un leSam) pro ipa iz vree nova na o isred HenriMorgen au-a (Henry Morgen hau, Jr.) ekre araamerikog dravnog rezora, Jevrejina, u vremeadmini ra ije Frenklina Ruzvel a (Franklin D.Roo evel ). Na plaka u Evo kriv a! prikazan jeJevrejin kapi ali a a polu ilindrom i Davidovomzvezdom na laniu, koji oji iza za ava VelikeBri anije, Sjedinjenih Amerikih Drava iSovje kog Saveza, o je rebalo da ukae najevrej ku odgovorno za ra no anje u ve u.Na plaka u Poljuba engle kog Jude Jevrejindri ke u zla a i nudi Judin poljuba rp kom

eljaku, a S aljin po ma ra iz pozadine. Suge ivneporuke, kra kih ormi i poruke upozorenja uzlikovne pred ave an ima on kih plaka a, popu

Evo kriv a!, Budi e na oprezi!, Oprez, onidolaze! rebalo je da p iholoki nano delujuna po ma raa.

Mihailovi, V.,nav. delo, 147.


20/68

An ima on ki plaka i iz kolek ije u donjem deluno e oznake amparije, izdavaa, iraa i erij kog broja. Mnogi u ampani u o e ampariji Joze aBeraneka u Beogradu i no e oznaku amparije Off-

e dru kerrei Beranek Belgrad. Pojedini plaka iimaju oznake Pr. BG, . ., Bgd.3.1/x2 ili Pr.Bg. 1.B./x2/3 i druge.

Au ori plaka a u uglavnom nepozna i, a pla-ka i najee ni u po pi ani. Mnogobrojni ume -ni i, angaovani na izradi plaka a okom Drugog

ve kog ra a u Beogradu, bili u predra ni ru kiemigran i, likari, graari i r ai ripa. Oni uod Propagandnog odeljenja dobijali go ove ideje ade aljnim opi ima na o novu kojih u pri upalirealiza iji plaka a. Najpozna iji meu njima Kon-

an in Kon an inovi Kuznje ov (1895198 ) bio je e ume nikog odeljenja Jugoi ok i au oruvenog plaka a Poljuba engle kog Jude. Nao novu arhiv ke grae pozna o je da u na izradian ima on kih plaka a bili angaovani izve ni Mi-rinovi i Ko i. Grupa od ak 8 likara i r aa, veinom ru kih emigrana a, okupljena oko likaraS jepana Kolje nikova, radila je za nemaku propa-gandu. U beograd koj ampi je objavljeno da jena realiza iji An ima on ke izlobe izlobe ue-

vovao i av jedan ab likara, r aa i ehnikogo oblja. Oni u [...] sremili o inama grakona, a-a, plaka a i drugih ubedljivih prikaza, na o novuau en inog ma erijala.

Cr aka i graka ve ina domaih maj ora bilaje na vi okom nivou, popu produk ije evrop kihra nih plaka a og vremena. U prak i e dogaaloda e ip ki plaka i koje u realizovali nemaki r-

ai, prevode i prilagoavaju redini u kojoj u di -ribuirani. Takav primer u kolek iji an ima on kih

plaka a je Evo kriv a! nemakog likara i graaraBruna Haniha (Bruno Hani h). Pozna e u vari-

tamparija se nalazila u Vlajkovievoj ulici broj 4 uBeogradu. , ., , .,nav. delo, 16.

Dragii, S., Zupan, Z.,Istorija jugoslovenskog stripa,Novi Sad 1986, 39.

, . , : - 1941 1945, 2011,65.

AJ, fond 100, fasc. br. 14 50, 524. Registar ideja,kao predlog umetnicima za plakate, u vezi Spiskaparola: dato u rad g. g. Mitrinoviu i Kostiu.

Kreso, M.,nav. delo, 134 , .,nav. delo, 102.

U Beogradu se ovih dana otvara antimasonskaizloba, , br. 142, 17. 10. 1941, 3.

Bruno Hanich (1902 1963) obrazovao se u koli

za primenjenu umetnost u Treplicu (Treplitz) od1922. do 1923. godine. Studirao je monumentalnoslikarstvo na Akademiji umetnosti u Pragu. Bio jedirektor slikarske kole u Lemgu (1929), potom ra-dio u birou za reklame u Bielefeldu (19321937). Od1937. godine radio je u nemakom propagandnomstudiju u Berlinu. Posle Drugog svetskog rata jenastavio da radi na poslovima na reklami i propa-

jan e ovog plaka a a nemakim i ran u kim na -pi om. O im oga, pozna a je ran u ka varijan aplaka a iz ove kolek ije koji adri na pi ampau SAD je 97% u jevrej kim rukama.

Pored likara i r aa, na po lovima izrade pla-ka a bili u angaovani i prevodio i, lek ori, dak i-logra, li a koja u a avljala ek ove za plaka e,

ehniko o oblje i di ribu eri. An ima on ki plaka i sadaju u red angaovanihplaka a i no e ve odlike poli ikih i ideolokih ideja

vog vremena. Kao no io i propagandnih porukana ional o ijalizma, dominan nog an i emi kogznaenja, vaan u izvor pri analizi i orij kih do-gaaja i dru venih pro e a okom Drugog ve kogra a. Iako primarno ne adre ra nu ikonograju iporuke, ulaze u grupu ra nih plaka a budui da una ali i upo rebljavani u lubi o varivanja ra nih

iljeva Treeg rajha. Pred avljaju odraz avova, ideja,p ihologije dru va i poli ikih iljeva u kome u na-

ali, a kao njihov likovni izraz ne mogu e umai i van og kon ek a. An ima on ki plaka i, kao eka no red vo ma-

nipula ije, delovali u a iljem da kod po ma raaizazovu rah i mrnju prema jevrej kom narodu,olienom u mi ologizovanoj pred avi Sve kogJevrejina koji oji iza kapi ali ike i komuni ikezavere pro iv novog evrop kog pore ka Treeg raj-ha, u nameri da uso avi voju vladavinu. Srbija je u

om kon ek u, pred avljena kao r va meunarod-ne zaverenike ak ije, koja je podlegla zlonamernomu i aju, a na i ika Nemaka kao sa ila Evrope iSrbije, koji dono i rad i red. Nemaki neprija elji uoznaeni kao rp ki neprija elji, a za najvee zlo po

rp ki narod i eo ve , proglaeni u Jevreji. Oni u,u kladu a uvreenim an i emi kim ereo ipimai na i ikom ra nom dogmom, uvek prikazivanikarikirano i podrugljivo kao bia nie vredno i ira e. Suge ivne varija ije na u emu imale u p i-holoko i manipula ivno dej vo a iljem da za raei opravdaju na i iki pogrom nad anovni vom,po ebno nad Jevrejima.

gandi. http://de.wikipedia.org/wiki/Bruno_Hanich[8. 5. 2015] http://www.artnding.com/46887/Bio-graphy/Hanich-Bruno [10. 5. 2015].

Hinter den Feindmchten: der Jude, Et derrire:Le Juif. http://digitalpostercollection.com/propa-ganda/1939-1945-world-war-ii/germany/1944-hin-ter-den-feindmachten-der-jude/ [17. 5. 2015] http://www.iwm.org.uk/collections/item/object/4224[17. 5. 2015] http://lufer-lj.livejournal.com/photo/album/433/?mode=view&id=2089748&page=456[2. 6. 2015].

Presse Americaine 97% aux mains des Juifs!.http://lufer-lj.livejournal.com/photo/album/433/?-mode=view&id=2093116&page=455 [2. 6. 2015].

VA, k. 60, f. 5, 1 / 117. Dosijei 117 lica sa podacima ovrsti posla i iznosima honorara, angaovanih odstrane Propagandnog odeljenja Jugoistok 1943.godine.


21/68

-

p ... ali ovaj jevrejski san o vladanju svetom sada nestaje pod udarcima probuenognacionalizma! Kako? saznaete na antimasonskoj izlobi.

... but this Jewish dream about ruling the world is now disappearing under the strikes ofawoken nationalism! How? You will find it out at the Anti-Masonic Exhibition.


22/68

p voj zvezdi ropski slue engleska i amerika plutokratija, krvava sovjetskaaristokratija, protivnarodna emigrantska demokratija i sva umska bratija.

This star is slavishly served by English and American plutocracy, bloody Sovietaristocracy, antipeoples emigrant democracy and brotherhood from the woods.


23/68

-

p Njegovo orue: demokratija, masonerija, komunizam, kapitalizam.

His tools: Democracy, Masonry, Communism, Capitalism.


24/68

p tampa u SAD je 97% u jevrejskim rukama.

The press in the USA is 97% in Jewish hands.


25/68

-

p Finansija u SAD je 98% u jevrejskim rukama.

The finances in the USA are 98% in Jewish hands.


26/68




27/68

-




28/68

p Pojeo vuk!

Worse Than a Wolf / Taking The Worlds Wealth.


29/68

-

p Vi jo ne znate... Budite na oprezi!

You still dont know. Be on the alert!


30/68

p Jevrejska posla.

Jewish dealings.


31/68

-

p Kako to ?!?... Kod boljevika Jevrejima je dobro! Zato?Zato, jer su boljevizam i plutokratija jevrejska dela!

How can it be ?!? Jews feel all right with Bolshevists! Why?Because Bolshevism and Plutocracy are Jewish deeds.


32/68

p Ko e pretegnuti? Niko! Jer Jevrejin dri ravnoteu... posetite antimasonsku izlobu pa ete se uveriti.

Who will outweigh? No one! Because a Jew is holding balance ... visitthe Anti-Masonic Exhibition and you will see yourselves.


33/68

-

u

str. 3233 / pp 3233Jevrejin dri konce u ruci. ije i kako?

odgovorie vam antimasonska izloba ...

A Jew is holding strings in his hand.Whose and how? The Anti-Masonic exhibition will

give the answer ...

p Evo krivca!

Heres the guilty one!


34/68


35/68


36/68

p ... oprez. Oni dolaze ...

... Be careful. Theyre coming ...


37/68

-

p Postupio sam po vaoj elji, Kominterna je rasputena.

I did as you wished, the Comintern is dismissed.


38/68

p Saznaj! Kako on to opstaje.

Learn! How Are They Surviving?


39/68

-

p Jevrejska zavera protiv Evrope!

Jewish Conspiracy Against Europe!


40/68

p Jevrejska ravnotea

Jewish Balance


41/68

-


42/68

-

p Poljubac engleskog Jude

The English Judas kiss


43/68

-

I n he orpu o German propaganda po er , whi h were produ ed in Serbia during World War II, an i-Ma oni po er repre en a round-ed-off hema i whole and a igni an hi or-i al our e o in orma ion abou ha ime. They were rea ed or he ake o he propaganda am-paign en i led An i-Ma oni Exhibi ion, whi h waheld in Belgrade rom 22 Ocober 1941 o 18 Jan-uary 1942, and hey are haracerized by ex remelyan i-Semi i on en and me age . They repre ena vi ual expre ion o propaganda me hod whi h

he Nazi u ed in order o in en i y he ha red oJew a he ame ime in ending o rela ivize herepre ion o he Jewi h people.

The Grand Exhibi ion o he Work o Ma on ,Jew and Communi beter known a The An-

i-Ma oni Exhibi ion wa held a he headquar-er o wha wa earlier he Ma oni Grand Lodge

Yugo lavia in 8 Garaaninova S ree in Belgrade. The exhibi ion wa direced again Ma onry only

ormally. Thi propaganda mani e a ion ervedhe purpo e o onducing a major an i-Semi iampaign in order o ju i y he pogrom o Jew in

Serbia and o prepare he Serbian people o a ep he new Europe; all hi wa under he veil o re- vealing he role o he Ma oni organiza ion in hepu h on 27 April 1942 and he join plan o Jew ,

he Engli h people and Communi o de roy henew order in Europe. Three in erna ional werea u ed o being guil y or he di membermen o

he Kingdom o Yugo lavia Judai m, Communi amand Ma onry. The exhibi ion exer ed p y hologi alpre ure on people, ese ially on he in ellecual

In the text the phrase from the title anti-Ma-sonic posters is used for posters created for thepurpose of the Anti-Masonic Exhibition, held inBelgrade in the period 1941 1942. The publicationpresents a selection of 20 original posters ownedby Mirko Ili, a designer and illustrator from New York. About the German war poster in Serbiaduring World War II see in: , ., 1941 1944 [The GermanWar Poster in Serbia 1941 1944], 2012 , ., , ., : 1941 2000 [Timeon the Wall: the Political Poster of the Museum ofthe City of Belgrade], 2005 , ., 1941 1945 [For the NewOrder in Europe 1941 1945], 1993.

Today it is 46 Svetozar Markovi Street.

eli e in Belgrade, wi h he in en ion o make hemre rain rom he de rucive elemen o he o ie y

Jew and Communi . Afer he German o upa ion a grea num-

ber o di rimina ory regula ion and an i-Semi imea ure were in rodu ed in o Serbia, like in o hero upied area , and hey in luded on a ion opriva e proper y, making inven orie , regi ra ionand he obliga ion o wear yellow band , limi a iono movemen and he prohibi ion o leaving hepla e o living, he prohibi ion o per orming publi

uncion , he prohibi ion o geting medi al help inheal h in i u ion , he prohibi ion o u ing publi

ransor , he prohibi ion o atending publi even ,he prohibi ion o working wi h nu ri ional produc

in pharma ie and a he hosi al ; hi wa ollowed by de aining by he poli e and arre ing, ear heo priva e proper y, moving people or he purpo eo or ed labour, geting killed in on en ra ion

amp . Per e u ion o Jew were in en ied aferhe German inva ion o he Sovie Union on 22nd

June 1941. During he ummer invading mili aryor e and Serbian ollabora ing appara u waged

war again he member o he Na ional Libera-ion Movemen , who were involved in numerou

ata k , abo age acivi ie and diver ion . I wane e ary o reng hen he German pre en e inSou hea Europe or he ake o unob rucedlyexpor ing raw produc rom hi region a well a

or he ake o opening he ron oward he SovieUnion. A he beginning o July he Communi Par-

y arou ed he people o upri e again he o upi-er , o wha ollowed were he gh ing o Par izan

or e wi h German mili ary or e all over Serbia.On 12 Augu 1941 he German Army Commandordered aking mea ure o repre unre in Ser- bia, whi h mean reng hening he propaganda in he media, on he radio, a he inema, on po erand yer . A early a on 17 Augu on Terazije, in

he en re o Belgrade, ve rebel were hanged. Ao 16 Sep ember he German Supreme Commandordered a ru hle re ribu ion or one dead Ger-man oldier one hundred ho age were ho , while

or one wounded German oldier fy people were

, ., 1941 1942. [Anti-Semitic Stereotypes and Propaganda in Serbia1941 1942], 20. ,. 21, . 1, 2003, 97.

Anti-Masonic Posters19411942


44/68

-

ho . The Jewi h people were a u ed o onsiring wi h Communi , o ha ata k on German or e were puni hed wi h re ribu ion over Communiand Jew , a ini ia or o he rebellion. Afer ni h-ing mili ary opera ion again he rebel in Serbia, whi h wa a he beginning o De ember 1941, he

urvived Jew were impri oned in he on en ra ion

amp Belgrade Sajmi e (eng. Fairground) in Zemun( Judenleger Semlin). In De ember 1941 more hanve hou and Jew were impri oned here, and inJanuary 1942 here were 63 Jew here.

On he erri ory o o upied Serbia he FinalSolu ion o he Jewi h Que ion wa over by 1May 1942 by bru ally killing abou even and a hal

hou and Jew in order o make sa e or new pri -oner in he on en ra in amp Belgrade Sajmi e. Serbia wa among he r oun rie in Europe oend he Final Que ion, and ha wa only everalmon h afer he highe -ranking a i offi iala a mee ing held on 2 January 1942 in Wann-ee near Berlin, de ided o nally olve he Jewi hQue ion by mean o phy i al ex ermina ion. Thepropaganda ma hinery o he Third Rei h ju ied

u h acing via he daily pre and he radio by a -u ing Jew o ommiting organized onsira ie

wi h Communi and Ma on . The An i-Ma oniExhibi ion wa uppo ed o erve a ideologi alju i a ion o he o upier ma repri al again

ivillian , ese ially again he Jewi h people. Theaim wa o righ en he Serbian people and o rea ea on ilia ory ati ude in people, an ati ude wi houany ri i al di an e oward he Nazi me hod u edin he realiza ion o he he Final Solu ion.

The Nazi Final Solu ion o he Jewi h Que ion wa a par o he plan o he German ra i on epo he puri y and he upreme ra ial an e ry oGermani people, rom whi h emmed he ha redo he le wor hy people . I mean sreading heGerman li e sa e over ea ern Europe by onquering

erri orie , by Germanizing people and by y ema -i ally de roying whole na ion while ex ermina ingra ially inadequa e non-Aryan Jew and he Romanipopula ion. For ha purpo e a huge a e appara u wa ormed, wi h a developed y em o on en ra-

ion and working amp , ga hamber and rema-orium . The e en e o he Nazi an i-Semi i m wahe idea o he power o in erna ional Jewi h api al

and he onsira y o Jew , Ma on , Capi ali m andCommuni m aimed a ruining he exi ing order and

onquering he world. In he 3 o he 2 en u-ry ha idea drew ollower even in he Kingdom o

, .,Ibidem, 108. Kreso, M.,Nacistiko konano rjeenje jevrejskog

pitanja u okupiranim zemljama zapadnog Balkana od1941. do 1945. godine [The Nazi Final Soultion ofthe Jewish Question in Occupied Countries of theWest Balkans from 1941 to 1945], Sarajevo 2006, 77.

Kreso, M.,Ibidem, 77 , .,Ibidem, 112. Kreso, M.,Ibidem, 9. , .,Ibidem, 103.

Yugo lavia, and one o he main proponen o heNazi ideology wa Dimi rije Ljo i. In January1934in Ljubljana he a i organiza ion he Yugo lavNa ional Movemen en i led Zbor wa ounded;

Zbor i hor or Zdruena borbena organiza ijarada (Uni ed Mili an Labour Organiza ion), whi h wa la er renamed Narodni pokre zbor (People

Movemen Zbor). Afer he all o Yugo lavia andGerman inva ion o Serbia many member o hepreviou governmen , by and large indocrina ed wi h he Nazi idea , ome pre-war agen o heGerman in elligen e ervi e and member o Zbor be ame a par o ollabora ioni rule.

The Organizers of the Exhibition

The Grand Exhibi ion o he Work o Ma on , Jewand Communi wa organized under he uper- vi ion o he German Propaganda Secion S, wi hma erial uppor rom he German mili ary au hori-ie and he qui ling Serbian Governmen . The Prop-aganda Secion Sou h-Ea (Propaganda Ab eilungSdo ) wa ounded under German ommand on2 Apil 1941 and wa direcly ubordina ed o hePropaganda Secion o he Opera ional Command wi hin he German High Command, and i re eivedorder rom Gebel Mini ry or Propaganda. Agrea number o war po er whi h were di ribu -ed hroughou he o upied Serbia were de ignedin he Propaganda Secion S. In he work o re-a ing po er no only pain er and drawer wereengaged bu al o ran la or , proo reader , ypi ,people who rea ed ex or he po er , e hni al

aff and di ribu or . Prepara ion began in July 1942 by ounding he

Working Commitee o he An i-Ma oni Exhibi ion

Dimitrije Ljoti (Belgrade, 1891 Ajdovina, Slove-nia, 1945) the President of the profascist movement

Zbor. From 1931 he was the Minister of Justice inPetar ivkovis government, but soon he resigned.He collaborated with German occupation author-ities in Serbia. , ., : 1941 1944 [Who is Who in Nedis Serbia:1941 1944]. , 2009,300 301.

The Propaganda Section consisted of seven sec-tions: for planning, for active propaganda, for thepress, for photography, for the radio, for the thea-tre and for the lm. Kreso, M.,Njemaka okupacionauprava u Beogradu 1941 1944. (Sa osvrtom na cen-tralne okupacione komande i ustanove za Srbiju, Ju-goslaviju i Balkan) [German Occupation Authoritiesin Belgrade 1941 1944 (With a Review of the MainOccupation Command and Institutions for Serbia, Yugoslavia and the Balkans)], 74 , ., 19411944[German War Propaganda in Serbia 19411944], ,. 30, . 1, 1997, 118.

MA, b. 60, f. 5, 1 / 117. Records of 117 people withdata about the type of job and fees, engaged by thePropaganda Section South-East in 1943.


45/68

-

he member o whi h were pre-war ollabora oro he German In elligen e Servi e, Germanophileand member o he pro- a i movemen Zbor, led by Dimi rije Ljo i. The au hor o he main on epo he exhibi ion projec were Lazar Proki andore Peri, he Head o he Commitee, wherea

he o her member were S evan Klui, he Direcor

Lazar Proki (Markovac, near Mladenovac, 1911. Mainz, Germany, after 1998) the Head of thePropaganda Section of the government, a pre-warGerman agent, a publisher of the papersSignal [Signal] andNova zora [New Dawn]. After WorldWar II he was convicted to 20 years in prison. Afterhis sentence was shortened, in 1962 he movedto Mainz for good. , .,Ibidem, 204 , .,Ibidem, 422 423.

ore Peri (Kistanje near Benkovac, 1897 Vienna, after 1950) the Head of the PropagandaCommittee and the Head of the Serbian StatePropaganda in Milan Nedis government. Theowner of the papers Politiki glasnik[PoliticalMessenger] (1925 1927),Politika smotra [Polit-ical Review] (from 1936) and the Director of thetelegraph agency Avala. , .,Ibidem, 204

, .,Ibidem, 397. Stevo Klui (Zadar, 1889 Belgrade, 1944) a

journalist, a pre-war correspondent from severalEuropean capitals. Expelled from Czechoslovakiabecause it was suspected that he was a Germanspy. During the occupation he was the Director ofthe institution Country and Work and the Direc-tor of the Anti-Masonic Exhibition. , .,

o he exhibi ion, Milan Bani, Miodrag orevi, Mihailo Bali and Milovan Popovi hey werein our ecion : Propaganda, An i-Communi , An-

i-Ma oni and An i-Jewi h ecion . Al hough allhe acivi ie were ricly on rolled by he German

au horie , in publi he exhibi ion wa repre en eda being a projec or whi h he Serbian qui ling gov-

Ibidem, 204 , .,Ibidem, 263. Milan Bani (Suak, 1891 Salzburg, after 1944) a

journalist, the author of the brochure Masonryand Yugoslavia (Belgrade, 1941). He was a political

editor of the paper Primorske novine[MaritimeNewspapers] (1922),Novog lista [New Paper](1923 1927), the Director of the daily paperNaa sloga [Our Concord] (1927 1932). He wasappointed to be a press attach in Paris in 1932. Apre-war collaborator of the German Secret Service., .,Ibidem, 204 , .,Ibidem,40 41.

Miodrag orevi, a member of the organizationZbor and the Chief of Belgrade Police. ,.,Ibidem, 204.

Momilo Bali, a member of Ljotis Zbor and acontributor to the papers published by that move-ment, responsible for the anti-Semitic part of theexhibition. , .,Ibidem, 204.

A teaching assistant at the Faculty of Philosophy inBelgrade and an anti-Communist journalist. From1942 he was the Director of the Camp for pro-Com-munist Youth in Smederevska Palanka.

[Renewal], no. 90, 17. 10. 1941, 3.

p Otvaranje Antimasonske izlobe, 22. oktobar 1941.

The opening of The Anti-Masonic Exhibition, 22 October 1941


46/68

-

ernmen wa o be meri ed. Thi ac had o do wi hhe o upier in en ion o evade he odium or he

lo al people and o en ure ha he exhibi ion would be vi i ed by a large number o people.

The onnecion be ween he German Propa-ganda Secion S and he Working Commitee ia oun ed or in Lazar Proki repor , in whi h he

ay ha ollowing G. G. Ri h er writen in ru -ion , and aking in o on idera ion he p y hologyo Serbian ma e and he siri o he exhibi ion, hedelivered in writen orm 1 idea explaining how ode ign he ke he o po er o he ar i Mr Mi-

rinovi and Mr Ko i; previou ly he had explainedhe e idea in he pre en e o offi er Mr Vi li. The

ar i were obliged o de ign ke he by 6 Augu ,and having been a ep ed by a se ial ommi ion,

he e ke he were o be in er ed in he po er by1 Augu . I wa agreed wi h he hie edi or oBelgrade daily paperNovo vreme (eng. New Time)and Obnova (eng. Renewal) ha ex ual and pho o-graphi ma erial would be publi hed or he ake oan acively propagandi ing exhibi ion. A par o herepor i al o The regi er o idea , a a propo al oar i or he po er , rela ing o he Li o Slo-gan in whi h Proki se ied en main idea or

he po er . The number en logan de ribed one ohe idea rom he ollecion o an i-Ma oni po -

er : 1 A globe i wondering in sa e. Above i iJehovah: he i onducing and howing he direcion.The ex ay : Le i all wirl un il I ay ha i beenenough[...]. While making prepara ion or heexhibi ion Lazar Proki, he Head o he Propagan-da Secion, explained in he qui ling paperObnova

he mo iva ion or organizing The An i-Ma oniExhibi ion by aying he ollowing: I i advi ableand bene ial o [...] organize a oon a po ible ageneral exhibi ion o ma erial and do umen whi h would how and pre en o our Serbian people he work o Jew , Freema on and Communi noonly here, wi h u , bu al o in o her oun rie [...].Only hen would many hing be ome lear, andese ially he pre en -day ragedy o Serbia and here en danger hrea ening Europe.

Propagandising Campaign of theExhibition in the Daily Press

The or he ra ed propagandi ing ampaign in Bel-grade paper Obnova (Renewal),Novo vreme (NewTime),Naa borba (Our Figh ),Ponedeljak (Monday)andDonauzeitung (Danube Paper ) and o her la edun il he lo ing o he exhibi ion. Every day ar i le

AY, fund 100, fasc. no. 1450, 523 A weekly reportof the work of the Propaganda Section on 31 July1941.

AY, fund 100, fasc. no. 1450, 524 A Register ofIdeas, as a suggestion to artists for the posters ,relating to the list of slogans.

Elements of Democracy: Judaism, Freemasonryand Communism,,no. 15, 22. 7. 1941 , .Ibidem, 203.

wi h an i-Semi i , an i-Communi and an i-Ma onion en were being publi hed; hey were writen by

Lazar Proki, Danilo Gregori, Sve i lav S e anovi,ore Peri, Milorad Mojki, Milo av Va iljevi and o her . Repor abou he number o vi i orand pho ograph rom he exhibi ion were al o be-ing publi hed on a daily ba i . In he ex writen by

Momilo Bali, publi hed in he paperNovo vreme on 7 Augu 1942, he word Jew wa prin ed wi hhe mall ini ial leter, whi h wa la er o be omeommon praci e in he ex by o her au hor a

well. An i- emi i on en o he ex i learly eenin ar i le i le : Ru ian Cul ure in Jewi h Hand ,

Mo ow and New York Two Capi al o Judai m, The Sove Union a he La Jewi h For re on heEuropean Con inen . In he ar i le en i led TheHiding Pla e o Dark Power . The Invi ible Worm.Underground Consira y o Jewi h God , he Jewi hpeople are ompared wi h worm who nibble he o-

ie y where hey live: in order o make he invi ibleJewi h worm be ome vi ible i i ne e ary o he keverybody an e ry o he hir een h genera ionand o igma ize everyone a being Jewi h i heyare in blood rela ion hip wi h Jew 13 genera ionin he pa [...]. And or all he e people a new gheto

hould be made, and nally hey hould be drivenou o Europe or ever and hey hould be allowed o

rea e heir own oun ry rom whi h hey an nevermove ou ; wi h a e in wea hey hould ea heirown bread a Jehovah ordered hem, in e hey wii , don resec i and do no abide by i . The la h wi h he Jewi h people, ha wa oon o happen, waannoun ed in he he ex Jew again u and heirown In ere : he Jew who direc a a ina ingand de roying acion in Serbian oun rie are wrong hi ime. They are going again ho e who will all hem off or ever! Then ollowed loganabou Jewi h error over he Serbian people: Jew

Danilo Gregori, a former member of Zbor, apre-war correspondent from Paris, expelled fromFrance (1938) and from Switzerland (1939) for es-

pionage. As a representative of Zbor he attendedthe party congress of the National Socialists inNrnberg (1939). With his article Masons pub-lished in the paper Vreme [Time] in July 1941 beganthe official anti-Masonic campaign in the press., .,Ibidem, 204205.

Milorad Mojki, the Secretaty of Ljotis Zbor., .,Ibidem, 205.

Milosav Vasiljevi, a member of the Masonic LodgePobratim [Blood Brother] in Belgrade (19201938). A member of Zbor from 1935. An anti-Com-munist and a fascist. , .,Ibidem, 205.

Jews in Serbia, [New Time], 7 Aug1941, 3.

, no. 27, 5 Aug 1941, 3. , no. 36, 15 Aug 1941, 2. , no. 44, 25 Aug 1941, 4. , no. 57, 9 Sept 1941, 3. , no. 65, 18 Sept 1941, 3.


47/68

-

were roaming abou our oun ry reely and imper-inen ly, hey were sreading venom, killing every

na ional ze un il hey nally pu hed our oun ryin o he pre en a a rophe. Their demoni mile

ollowed all he pha e o our de ea , whi h hey were preparing or u on iou ly and a ording

o plan. [...] Thi la h hould happen immedia e-

ly and wi h no mer y o ha Serbia and i people,reed rom hi o ial balla , ould ake new rou e whi h lead o alva ion and re ora ion. Numer-ou ar i le analy e he onnecion be ween Jew ,Bol hevi m and Freema onry. Global Judai m wa

een a an axi wherea i lever were plu o ra y(Freema onry) and Communi m ( he Bol hevi ), who e join plan wa o rule he world. Be au eo he exhibi ion ix een bro hure wi h an i-Se-mi i , an i-Communi and an i-Ma oni on en were publi hed: Freema onry or Ma onry, Whoare hey?, Ma onry in England and Fran e, TheMirror o Jewi h Fairne , The Serbian People inJewi h Clu he , Jewi h Consira y, The Jewi hI ue, Jew in Serbia, Jew in England, USSR, andFran e, Why Im no a Communi , Spiri ual Li ein USSR, USSR i nei her a Worker nor a WorkingCoun ry, The S a u o Women in he Bol heviSo ie y, The Capi ali m o Money and he Capi-

ali m o Work, Communi m again Serb and inSerbia, How he Communi Governmen Exploi

he Ru ian Farmer. Shor ly be ore opening he exhibi ion here

wa a pre on eren e; i wa on 16 Ocober 1941in he building o he Grand Ma oni Lodge in Ga-raaninova S ree . On ha o a ion i wa explained

ha u h a yn he i ally on eived and pre en edan i-Ma oni exhibi ion in Belgrade wa going o be unique no only in Serbia and he Balkan , noonly in Sou h-Ea Europe and Europe, bu al o in

he world. I wa poin ed ou ha he audien e wa going o have an oppor uni y o ee wi h heirown eye wha kind o people were ho e who ru h-

Jewish crimes our national shame,,no.69, 22 Sept 1941, 4. Judaism and Bolshevism, , no. 133, 7

Oct 1941, 3. Why does Jewish capital help Bolshe-vism? A talk at a banquet in Budapest, , no. 119, 20 Sept 1941, 3 Jewish inuence on theEnglish capital, , no. 140, 15 Oct 1941,3 Who is pushing Serbian people into destructi-on?, , no. 141, 16 Oct 1941, 3.

The library of the Anti-Masonic Exhibition,, no. 150, 25 Oct 1941, 3.

, .,Ibidem, 208 Pisarri, Milovan, Rdle,

Rena (eds.),Mesta stradanja i antifaistike borbe uBeogradu 1941-44., prirunik za itanje grada [Placeswhere People got Killed and Places of Anti-Fas-cist Fight in Belgrade], Beograd 2013, 76 77 InBelgrade these days the Anti-Masonic Exhibitionis going to be opened, , no. 142, 17 Oct1941, 3 The work of Judaism, Masonry and Com-munism in Serbia,, 17 Oct 1941.

le ly de royed he oun ry. The igni an e ohe An i-Ma oni Exhibi ion wa gloried in e ihowed ha hanx o he gh again Jew , Ma on-

ry and Communi m on he par o he riumphannew Europe on e and or all here ame an end o

he erri ying onsira y ha wa hrea ening he whole world via he de rucive organiza ion o he

hree in erna ional [...] he ime ha ome o de-roy he whole ir le, whi h or o many year we were harbouring in our bo om wi hou usecing

ha i wa poi onou or no being rong enougho ge rid o i .

A he la mee ing o he Working Commitee, whi h wa held ju be ore he opening o he exhibi ion on 2 Ocober 1941, he pro o ol or open-ing he exhibi ion wa agreed upon, he ex o heinvi a ion wa writen and he li i people o beinvi ed wa made. Bearing in mind ha during he

ummer he Ma oni Lodge wa ata ked, Miodragorevi wa in harge o he e uri y. Fir , i waplanned o open he exhibi ion on 23rd Augu , bui wa po poned un il Ocober be au e he gh ingagain he Re i an e Movemen wa in en ied. In ha period Milan Aimovi Commi ioner Gov-ernmen wa repla ed by he Governmen o Na-

ional Salva ion under Milan Nedi.

From the Kingdom of Secrecy and Darkness.The Anti-Masonic Exhibition, , no. 144,19 Oct 1941, 3.

In a few days a unique historical exhibition will beopened in Belgrade: The work of Judaism, Masonryand Communism in Serbia and in the world,, no. 90, 17 Oct 1941, 3.

YA, fund 100, fasc. no. 14 50, 528. , .,Ibidem, 209. Pisarri, M. Rdle, R.

(eds.),Ibidem, 78. , .,Ibidem, 203. Milan Aimovi (Pinosava, 1898 Zelengora, 1945)

specialized in the police studies in Berlin. Du-ring the 1930s he collaborated with the GermanSecret Service, and with the British Intelligence

Agency at the same time. He was a member of theMasonic organization from 1926, the Minister ofInternal Affairs in Milan Stojadinovis govern-ment (1938 1939), the President of the Councilof Commissioners (1941), the Minister of InternalAffairs in Milan Nedis government (19411942).He got killed ghting with Partizans at Zelengora., .,Ibidem, 2628.

Milan Nedi (Grocka, 1877 Belgrade, 1946) theGeneral and the Prime Minister of the Serbianquisling government. He was General from 1930,the Commander of The Third Army Area in Skopje,the Chief of the Central Army Headquarters of

the Kingdom of Yugoslavia from 1934, a memberof the Military Council, the Minister of Army andNavy of the Kingdom of Yugoslavia (1939 1940).In the pre-war period he advocated collaborationwith Germany. He had a meeting with Adolf Hitler(1943). In 1944, escorted by Germans, he left Bel-grade and went to Vienna. He was arrested in 1945and extradited to Yugoslavia. During the hearing


48/68


49/68

-

p Zapisnik sa Poslednje sednice Radnog komiteta pred otvaranje izlobe,20. oktobar 1941.

The record from the Last Meeting of the Working Committee beforethe opening of the exhibition, October 1941


50/68

-

The Opening of theAnti-Masonic Exhibition

The Grand Exhibi ion o he Work o Ma on , Jewand Communi wa eremonially opened on 22ndOcober a noon, in he pre en e o he repre en -a ive o German mili ary au hori ie , he German

Mini ry o Foreign Affair , he Serbian Governmenand he repre en a ive o he muni ipali y o Bel-grade. On he Serbian ide here were all he member o he governmen ex ep he Prime Mini erMilan Nedi. A he opening ore Peri, Head o

he S a e Propaganda addre ed he people pre enand aid, among o her hing , ha or year Ma onhave been di olving he na ional organi m in order

o de roy i omple ely over ime. [...] In he ame way a sider sread heir web around heir vicim ,Freema on an ap ure he whole na ion and leadi wherever hey wan o u ing he invi ible hreado heir underground organiza ion. Ma onry i hesiri ual our e o all in erna ional docrine , he

our e and ini ia or o in erna ional revolu ionarymovemen . [...] On heir ruin he ree people oEurope will build a new order wi h heir own willand heir own power. Then Ern -Mori z von Kei-

enberg, a Belgrade mili ary ommander, ook heoor by aying Freema on are he main ulpri

or he pa and he pre en war and hi in erna-ional riminal gang ha alway been rying ju o

make u e o he na ional will o he people and makei erve a a lave or he au e o Jewi h aim . He

aid ha he German au hori ie were happy abouhe opening o he exhibi ion and re ed ha he

hoped ha by vi i ing he exhibi ion wide ir le ohe Serbian publi would ge he picure o he deva -a ing effec o Freema onry. Milan Nedi, he Prime

Mini er, vi i ed he exhibi ion on 27 Ocober andhanked he organizer or organizing an exhibi ion

whi h will have a grea edu a ional effec be au ei howed he work o he oun ry and na ion en-emy in a y ema i way. Dimi rije Ljo i vi i ed

he exhibi ion on 31 Ocober and ongra ula edhe Direcor o he exhibi ion, S evan Klui on a

he committed suicide by jumping through thewindow (1946). , .,Ibidem, 362368.

YA, fund 100, fasc. no. 14 50, 527 Yesterday theAnti-Masonic Exhibition was opened ceremonia-lly. At the opening there were representatives ofGerman military authorities, the German Ministryof Foreign Affairs and the representatives of theSerbian Government, , no. 147, 23 Oct1941, 3 , .,Ibidem, 209.

The secrets of rooms in 8 Garaaninova Street. Yesterday in Belgrade the Grand Anti-MasonicExhibition was opened,, no 95, 23 Oct1941, 3 , no. 147, 23 Oct 1941, 3.

The exhibition against Freemasons and Jews, , no. 147, 23 Oct 1941, 3.

The Prime Minister, M. Nedi, visited theexhibition yesterday, , 28 Oct 1941, 3.

grea na ional job. E or ed by he member ohe Cabine , Milan Aimovi, he Mini er o In ernal

Affair , vi i ed he exhibi ion on 2nd De ember; hehanked he Direcora e o he exhibi ion or hi

ex ep ional na ional mani e a ion. A ording o repor rom he

2015 antimasonski plakati

Documents