· 2019-11-01 · АЙМГИЙН ЗАСАГ ДАРГЫН 2016-2020 ОНЫ ҮЙЛ...

АЙМГИЙН ЗАСАГ ДАРГЫН 2016-2020 ОНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ “ХӨГЖЛИЙН ХӨТӨЧ” ХӨТӨЛБӨРИЙГ

ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ТӨЛӨВЛӨГӨӨНИЙ БИЕЛЭЛТ

/2019 оны хагас жилийн байдлаар/

2019.06.10 Булган

НЭГ. ХҮН-НИЙГМИЙН ХӨГЖИЛ

Гэр бүлийг дэмжих, иргэн бүр эрүүл, боловсролтой, ажилтай, орлоготой байх нөхцөл бүрдүүлэхэд анхаарч, ажилгүйдэл, ядуурлыг бууруулан,

иргэдийнхээ амьжиргааг сайжруулна.

Үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгагдсан

зорилт

Арга

хэм

жээн

ий

дуга

ар

Зорилтыг хэрэгжүүлэх арга хэмжээ

Хэр

эгж

их х

уга

цаа

Үнд

сэн х

эрэгж

үүл

эх

байгу

ул

лага

Зарц

уул

сан

хөрөнги

йн

хэм

жээ,

эх ү

үсвэр

(сая т

өгр

өг)

Зорилтот түвшин, үр дүн (хөрөнгийн хэмжээ эх үүсвэр)

Хэр

эгж

ил

тийн х

увь

2019 он хагас жил

Зорилтот түвшин,

үр дүнгийн үзүүлэлт

Хүрсэн түвшин, үр дүн

1 2 3 4 5 6 7 8 9

1.1. Боловсрол: Иргэдийн сурч боловсрох, хөгжих эрхээ эдлэхэд нь дэмжлэг үзүүлж, суралцах, хөгжих таатай орчныг бүрдүүлэн багшийн мэргэжлийн үнэлэмж, ур чадварыг дээшлүүлж, оюунлаг, бүтээлч иргэдийг төлөвшүүлнэ.

/1/ 1.1.1. Боловсролын салбарын удирдах ажилтан, багш сурган хүмүүжүүлэгчдийн мэргэжлийн мэдлэг, ур чадвар, заах аргыг сайжруулах замаар боловсролын салбарын хүний нөөцийг бэхжүүлнэ.

1

1.1.1.1. Сургууль, цэцэрлэгийн багш нарын ур чадварыг нэмэгдүүлэх, ажлын үр дүнг дэмжих, сурагчдын сурах идэвхийг өрнүүлэх зорилгоор “Амжилтын галт тэрэг” хөтөлбөрийг боловсруулж, хэрэгжүүлэх

2016-2020

БСУГ, СЗДТГ,

Сургууль, цэцэрлэг

1.9

Багш нарын идэвх, санаачлага, хариуцлага сайжирч, ажлын үр дүн бодитоор нэмэгдсэн байна.

“Амжилтын галт тэрэг” дэд хөтөлбөрийг 2019 онд хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөг батлуулан шаардагдах 25.0 сая төгрөгийг орон нутгийн төсөвт тусгуулсан. Үйл ажиллагааг төлөвлөгөөний дагуу зохион байгуулж, 7.8 сая төгрөгийг зарцуулсан. Мөн улсын төрөлжсөн олимпиадад эхний 3 байр эзэлсэн багш, сурагчид, ЭЕШ-нд 800 оноо авсан сурагч, хамгийн өндөр гүйцэтгэлтэй 1 багшийг урамшуулах журмын дагуу нийт 1.1 сая төгрөгийг олгосон.

70

2

1.1.1.2. Ур чадвар, ажлын амжилтаараа тэргүүлж байгаа багш, удирдах ажилтныг гадаад, дотоодын урт, дунд, богино хугацаанд мэргэжил дээшлүүлэх сургалтанд хамруулах ажлыг зохион байгуулах, Боловсролын салбарын удирдах ажилтныг бэлтгэх

2016-2020

НБХ, БСУГ,

СЗДТГ, Сургууль, цэцэрлэг

8

Мэргэжил дээшлүүлсэн багш, удирдах ажилтны тоо өссөн байна. Боловсролын салбарын удирдах ажилтны залгамж халаа бэлтгэгдсэн байна

2019 онд сургууль, цэцэрлэгийн багш, удирдах ажилтнуудад хийх сургалт, төлөвлөгөөний дагуу нийт 12 удаагийн сургалтад 923 багш, ажилтнуудыг хамруулсан. Сургууль, цэцэрлэгийн удирдах ажилтнуудад боловсролын чанарын үнэлгээ болон удирдахуйн ухааны чиглэлээр 2 өдрийн сургалтыг БҮТ, МУБИС-тай хамтран зохион байгууллаа. Боловсролын салбарын удирдах ажилтан бэлтгэх төлөвлөлт судалгааг гарган, мэргэжил дээшлүүлэх сургалтад шат дараатайгаар хамруулж байна.

70

3

1.1.1.3. Анги удирдсан болон ахмад, залуу багш нарын зөвлөгөөнийг зохион байгуулах, “Ахмад багш нарын зөвлөх үйлчилгээ”-г ХХҮГ-тай хамтран зохион байгуулах

2016-2020


Сургууль, Цэцэрлэг

-

“Ахмад багш нарын зөвлөх үйлчилгээ”-г ахмадын зөвлөх үйлчилгээ хөтөлбөртэй уялдуулан хэрэгжүүлж, сум бүр “Ахмад багш нарын зөвлөх үйлчилгээ”-ний багтай болсон байна.

2016 онд Залуу багш нарын, 2018 онд анги удирдсан багш нарын зөвлөгөөнийг зохион байгуулж, нийт 700 гаруй багшийг хамруулсан. Булган аймгийн уугуул болон тус аймагт ажиллаж байсан Монгол улсын ардын болон гавьяат багш нарын дурсамж уулзалтыг зохион байгуулах бэлтгэл ажлыг хангаж байна. “Ахмад багш нарын зөвлөх үйлчилгээ”-г Булган сумын 1, 2, 3 дугаар сургууль, Баяннуур, Бугат, Бүрэгхангай, Дашинчилэн, Орхон, Сайхан, Сэлэнгэ, Хишиг-Өндөр, Хутаг-Өндөр сумд, Хялганат тосгоны сургуулиуд авч ажиллаж буйгаас гадна бүх сумдын сургууль, цэцэрлэг “Өвлөн суралцаж, зөвлөн туслах” аяныг үйл ажиллагаандаа хэвшүүлсэн.

70

4

1.1.1.4. СӨБ, ЕБС-иудыг мэргэжлийн багшаар бүрэн хангах, мэргэжлийн ур чадвар сайтай багш нарыг татан ажиллуулах ажлыг зохион байгуулах, хөрш орнуудад сургаж бэлтгэх

2016-2020

НБХ, БСУГ,


-

Боловсролын байгууллага мэргэжлийн багшаар бүрэн хангагдсан байна.

Орхон суманд Байгалийн ухааны багш, Бугат суманд Дизайн технологи зэрэг аймгийн хэмжээнд нийт 11 мэргэжлийн багш дутагдалтай байна. Гурванбулаг, Сайхан, Сэлэнгэ сумд болон Булган сумын Эрдмийн өргөө цогцолбор сургууль дутагдалтай байсан мэргэжлийн багш нараар хангагдсан. МУБИС-ийн сургалтын албатай хамтран Булган аймгийн харьяат төгсөгчдийн судалгааг гарган, оюутнуудтай уулзалт зохион байгуулж ажилласнаар Булган сумын 1 дүгээр сургуульд 1 багш ажиллах болсон. Мөн сурлагын голч 3 буюу түүнээс дээш оноотой оюутнуудыг урилгаар ажиллуулах тухай албан бичгийг хүргүүлсэн. Мэргэжлийн багшийн хангалт 94.7 хувьтай болсон.

70

5

1.1.1.5. Сургууль, багш, БСУГ харилцан зөвшилцсөний үндсэн дээр сургуулийн удирдлага, багш нарыг солилцох, сэлгэн ажиллуулах, хөрш болон бусад орнуудын сургуулиудтай багш солилцох ажлыг зохион байгуулах

2016-2020

НБХ, БСУГ,


-

Шинэ арга барил, менежментээр шинэчлэн удирдах нөхцөл бүрдүүлнэ.

Орхон аймгийн БСУГ-тай хамтран ажиллах гэрээ байгуулж Байгалийн ухаан, Түүх нийгмийн ухааны багш солилцоо хийхээр боллоо. “Булган хан” бүсэд Дизайн технологийн багш нар 7 хоног 3 сургуулийн хооронд багш солилцоо хийсэн. Хишиг-Өндөр сумын ерөнхий боловсролын сургууль Нийслэлийн лаборатори 115, 93 дугаар сургуулиудад харилцан туршлага судлах, багш солилцоо хийх зэргээр “Зочин багш” хөтөлбөрийг 2 дахь жилдээ хэрэгжүүлж байна. ОХУ-ын Буриад улсын Улан-Үдэ, Закаменск районы Боловсролын газруудтай багш, сурагч солилцох гэрээ байгуулахаар тохирлоо.

70

/2/ 1.1.2. Бүх шатны боловсролын сургалтын чанар, үр дүн, хүртээмжийг нэмэгдүүлнэ.

6

1.1.2.1. Сурагчдын сурлагын чанар, үр дүн, сэтгэн бодох чадвар, оюуны спортыг дэмжих зорилгоор “Оюунлаг Булган” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх

2016-2020

НБХ, БСУГ,


43.1

Дунд, ахлах ангийн сурагчдын сургалтын чанар нэмэгдсэн байна.

“Оюунлаг Булган” хөтөлбөрийн “Мэтгэлцээн” дэд хэсгийн хүрээнд Ерөнхий боловсролын сургуулийн аймгийн аварга шалгаруулах багш, суралцагчдын тэмцээнийг зохион байгуулсан. Мэтгэлцээний улсын аварга шалгаруулах тэмцээнд Булган аймгийн баг тамирчид тусгай байранд шалгарсан. “Ой тогтоолт”-ын сургагч багш нарыг чадавхжуулах сургалтыг зохион байгуулж, нийт 36 багшийг хамруулсан. Аймгийн аварга шалгаруулах “Ой тогтоолт”-ын анхдугаар тэмцээнийг зохион байгуулж, 18 сургуулийн 186 суралцагч хамрагдсан.

70

7

1.1.2.2. Сургууль, цэцэрлэг бүрт хүүхдийн хөгжлийн танхим ажиллуулах, хүүхэд багачуудын авьяас чадвар, бие бялдар, урлаг гоо зүйн мэдрэмж, техник сэтгэлгээг нээн хөгжүүлэх хичээлээс гадуурх сургалт, дугуйлан, секцийн үйл ажиллагааг чанартай зохион байгуулах

2016-2020



-

Сургууль, цэцэрлэгийн хүүхдийн 80-аас доошгүй хувь нь дугуйлан, секцийн үйл ажиллагаанд хамрагдсан байна.

Сурагчдын хэрэгцээ сонирхолд тулгуурлан цаасан урлал, шатар, мэтгэлцээн, хайчилбар, уран зураг, англи хэл, сэтгэх чадвар, гандбол, сагсан бөмбөг, уран өд, хайчилбар, бийрэн бичиг зэрэг 300 дугуйлан 20 сургуульд хичээллэж давхардсан тоогоор 6350 сурагчдыг хамруулж байна. Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын асуудлыг иргэний оролцоогоор шийдвэрлэх “Иргэн төсөл” аргачлалыг 2018-2019 оны хичээлийн жилд Булган сумын 1-р сургууль, 3-р сургууль, Спортын сургууль, “Эрдмийн өргөө цогцолбор” сургууль, Бугат, Бүрэгхангай, Орхон, Сайхан, Тэшиг, Хангал, Хутаг-Өндөр сумд, Хялганат тосгоны гэсэн нийт 12 сургууль дээр хэрэгжүүлсэн. Үндэсний шалгаруулалтад оролцсон Хангал сумын ерөнхий боловсролын сургуулийн багш, сурагчид тэргүүн байрыг эзэлж, Ерөнхийлөгчийн Тамгын газраас 1000000 төгрөгийн шагнал хүртсэн.

70

8 1.1.2.3. Улсын 2017 БСУГ, - Олимпиадын 2017 онд Улсын математикийн 53-р олимпиадыг 100

“Математикийн олимпиад”-ыг зохион байгуулах


бэлтгэл ажлыг хангаж, чанартай зохион байгуулах, Математик сургалтын чанар нэмэгдэж, мэргэжлийн багш нарын заах арга, ур чадвар сайжирсан байна.

Булган аймгийн Бугат сумын уугуул Д.Шагдарын нэрэмжит болгон амжилттай зохион байгуулсан.

9

1.1.2.4. Сургууль, цэцэрлэгийн үйл ажиллагаанд иргэд, олон нийт, төрийн бус байгууллагын оролцоог нэмэгдүүлэх, хувийн хэвшлийн сургууль, цэцэрлэг, сургалтын төв байгуулах үүсгэл санаачилгыг дэмжих

2016-2020



-

Иргэд, аж ахуйн нэгж, олон нийтийн байгууллагын оролцоо дээшилсэн хамтын ажиллагааны түвшин ахисан байна.

Булган аймгийн төр, нийгмийн зүтгэлтэн, Монгол хэлний багш Ц.Бадралын нэрэмжит 8-р ангийн Монгол хэлний анги нийтийн олимпиад, Химийн багш АБТА Ё.Дарьсүрэнгийн нэрэмжит олимпиад, 4, 5 дугаар анги хамт олны Ц.Гомбожав, Ш.Энхтуяа нарын нэрэмжит Монгол хэл, Математикийн олимпиадуудыг тус тус зохион байгуулж, сурагчдын мэдлэг боловсролыг дээшлүүлэхэд хувь хүний оролцоог нэмэгдүүлж байна. Булган сумын Засаг дарга Д.Наранбаярын нэрэмжит 9-р ангийн Монгол хэлний олимпиадыг зохион байгуулсан.

70

10

1.1.2.5. Аймгийн тэргүүлэх чиглэлийн судлагдахууныг тодорхойлж, орон нутгийн онцлогийг тусгасан чиглэлийг хэрэгжүүлэх

2016-2020



-

Математик, Гадаад хэл, Монгол хэл, Байгалийн ухааны хичээл тус бүрээр чиглэл боловсруулж хэрэгжүүлсэн байна.

Математик, Байгалийн ухаан, Гадаад хэлийг тэргүүлэх чиглэл болгон жил бүр тусгай төлөвлөгөө гарган хэрэгжүүлж ирлээ. 2019 онд Монгол хэлний сургалтыг түлхүү анхаарч багш нарт зориулсан сургалт, уралдаан тэмцээнүүдийг зохион байгуулсан.

70

11

1.1.2.6. Орон нутгийн онцлогийг тусгасан сурах бичиг бэлтгэх, сургалтанд нэвтрүүлэх

2016-2020

БСУГ,


-

Сурах бичиг хэвлэгдэж, сургалтанд нэвтэрсэн байна.

Аймгийн ерөнхий боловсролын сургуулийн бага ангийн 3, 4, 5 дугаар ангийн сурагчдад зориулсан “Анхдагч Булган” орон нутгийн сурах бичгийг зохиож хэвлүүлсэн. Тус сурах бичгийг 2019-2020 оны хичээлийн жилээс эхлэн Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны цагт судална.

100

/3/ 1.1.3. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд, иргэдийг бүх шатны боловсролд хамруулах, насан туршийн боловсролын бүтэц, үйл ажиллагааг шинэчилж, иргэдийн хэрэгцээнд нийцсэн сургалт, үйл ажиллагааг зохион байгуулна.

12

1.1.3.1. Сургууль, цэцэрлэгт хамрагдаагүй байгаа хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн судалгааг нарийвчлан гаргаж, бүх шатны боловсролд хамруулах талаар дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, НБХ, БТСГ, БСУГ

-

Судалгаанд байгаа Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдийг боловсролд бүрэн хамруулсан байна.

Аймгийн хэмжээнд нийт 211 хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд байна. Үүнээс дүйцсэн хөтөлбөрийн сургалтаар 24, танхимын сургалтаар 187 хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд боловсрол нөхөн эзэмшиж, сурч хүмүүжиж байна.

100

13

1.1.3.2. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэдтэй ажиллах багш нарыг бэлтгэх

2016-2020


-

Сум тус бүрээс Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэдтэй ажиллах багш нарыг бэлтгэнэ.

2018-2019 оны хичээлийн жилд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн сургалтын таатай орчинг бүрдүүлэх, ажиллах хүний нөөцийг бэлтгэх, тэгш хамруулах, сургах тухай зөвлөмжийг сургууль, цэцэрлэгийн удирдлагуудад хүргүүлэн, үйл ажиллагаандаа хэрэгжүүлэн ажиллаж байна. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэдтэй ажиллах багш нарт нэмэгдэл олгох тухай Засгийн газрын шийдвэр гарсантай холбогдуулан багш нарын судалгаа хийгдэж байна. Хөгжлийн бэрхшээлтэй сурагчидтай ажиллаж буй арга туршлагаараа Хишиг-Өндөр сумын багш Б.Одонтунгалаг, захирал Ж.Бямбасүрэн нар “Хүүхдийн хөгжил хичээлийн судалгаа” үндэсний эрдэм шинжилгээний хуралд илтгэл тавьж хэлэлцүүлэн “Батламж” авсан.

40

14

1.1.3.3. Насан туршийн боловсролын төвийг байгуулж, үйл ажиллагааг өргөтгөх, иргэдийн хэрэгцээнд нийцсэн сургалт зохион байгуулах

2016-2020

АЗДТГ, НБХ, БТСГ,

Спортын холбоод

-

Насан туршийн боловсролын төвийг байгуулж, сум бүр салбар төвтэй болсон байна.

2019 оны байдлаар үндэсний хэмжээнд хэрэгжүүлэх 2 төрлийн хөтөлбөрт давхардсан тоогоор Насан туршийн боловсролын 40 багш орон нутгийн сургагч багшийн сургалтад сууж бэлтгэгдсэн бөгөөд “Олон нийтийн санхүүгийн суурь мэдлэгийг дээшлүүлэх хөтөлбөр”-ийн дагуу 122 төрлийн сургалтад 1920 иргэн, “Бүх нийтийн эрх зүйн боловсролыг дээшлүүлэх үндэсний хөтөлбөр”-ийн 58 төрлийн сургалтад 960 иргэд хамрагдсан. Насан туршийн боловсролын сургалтын 5 чиглэлээр давхардсан тоогоор 420 төрлийн сургалтад 3720 иргэн хамрагдсан.

100

/4/ 1.1.4. Сургууль, цэцэрлэгийн сургалтын орчныг тохижуулах, хүүхдэд ээлтэй сурах орчин бүрдүүлж, “Цахим сургууль-Цахим

15

1.1.4.1. Хүүхдийн бие бялдар, оюун ухааныг хөгжүүлэх, сургалтын хэрэглэгдэхүүн, тоглоом наадгай, тоног төхөөрөмжөөр

2016-2020

НБХ, БСУГ,


1368.2

Сургууль, цэцэрлэгийн 70,0-аас доошгүй хувь нь сургалтын хэрэглэгдэхүүн

Сургууль, цэцэрлэгийн хүүхдийг хөгжүүлэх сургалтын хэрэглэгдэхүүн тоглоом наадгай, тоног төхөөрөмжийг нэмэгдүүлэх ажлыг шат дараатайгаар зохион байгуулан ажиллаж байна. Дэлхийн банк, БСШУСЯ-аас хэрэгжүүлж буй “Боловсролын чанарын шинэчлэл” төслийн хүрээнд нийт 8 ажлын

100

сургалт” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлнэ.

сургууль, цэцэрлэгүүдийг үе шаттайгаар хангах

, тоглоом наадгай, тоног төхөөрөмжөөр хангагдсан байна.

103.9 сая төгрөгийн хөрөнгийн эх үүсвэр шийдвэрлэгдсэн.

16

1.1.4.2. Сургууль, цэцэрлэгийн ариун цэврийн байгууламжийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, Ерөнхий боловсролын сургуулиудын дотуур байрыг халуун устай болгож амьдрах орчин нөхцлийг сайжруулах

2016-2020

НБХ, БСУГ,

СЗДТГ, Сургууль

424.1

Сургууль, цэцэрлэгийн ариун цэврийн байгууламжийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх ажлыг ээлж дараагаар шийдвэрлэсэн байна.

2019 оны Орон нутгийн төсвөөс Сайхан, Гурванбулаг, Бүрэгхангай, Булган сумын 3 дугаар цэцэрлэгийн ариун цэврийн байгууламжийн хөрөнгийн эх үүсвэр шийдвэрлэгдсэн. Үнэлгээний хороог байгуулан, гүйцэтгэгч шалгаруулах ажил хийгдэж байна.

40

17

1.1.4.3. Сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөө, хичээлийн хэрэглэгдэхүүн, багш сурагчдын бүтээл, шилдэг тэргүүний арга, туршлагыг багтаасан нэгдсэн цахим сан бий болгох

2016-2020



-

Сургууль тус бүр багш сурагчдын бүтээл, шилдэг тэргүүний арга, туршлагыг багтаасан нэгдсэн цахим сантай болсон байна.

"Тэргүүлэх" зэрэгтэй 130 багшийн шилдэг арга зүйн цахим санг бүрдүүлэх зорилгоор CD-д буулган, цахим санд оруулахад бэлтгэсэн. Бага боловсролын багш нарын тэргүүн туршлага 122 хичээлийг CD-д хуулж авсан. “Булган аймгийн Боловсрол, соёл урлагийн газар” гэсэн фэйж хуудсанд болон мэргэжилтэн бүрийн судлагдахууны нүүр хуудсанд сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөө, мэдээ, мэдээллийг тогтмол байршуулан ажиллаж байна. Сургалтын төлөвлөгөө, хичээлийн хэрэглэгдэхүүнийг багш бүр чанартай сайн бэлтгэн хэрэгжүүлж байна. “Сайн туршлагыг дэргэдээсээ” аян өрнүүлж ахмад, дунд, залуу багш нар “Нэг багш-Нэг арга зүй” бусдадаа хуваалцахаар төлөвлөн ажилласан. Төгсөх болон дэвших шалгалтанд бэлтгэж багш бүр судлагдахуун бүртээ ирсэн блюпринтын дагуу даалгавар боловсруулж урьдчилсан шалгалт авлаа. Байгууллагын нэгдсэн web хуудас 6 сард багтан гарч багш Сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөө, хичээлийн хэрэглэгдэхүүн, багш сурагчдын бүтээл, шилдэг тэргүүний арга, туршлагыг түгээн дэлгэрүүлэх ажил хийгдэнэ.

100

18

1.1.4.4. Бүх сургууль, цэцэрлэгийг өндөр хурдны интернэтэд холбох, сургуулийн

2016-2020

НБХ, БСУГ,

СЗДТГ, Сургууль,

16

Сургууль, цэцэрлэгийг өндөр хурдны интернетэд

Аймгийн хэмжээнд бүх дотуур байруудыг камержуулсан. Мөн аймгийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж байгаа 22 сургууль, 22 цэцэрлэгийг интернэтэд холбосон бөгөөд цахим

100

дотуур байруудыг камержуулах, багш нарыг цахим сургалтын арга зүйд сургах

цэцэрлэг бүрэн холбосон байна.

статистикийн үйл ажиллагаа жигдрээд байна. БСШУСЯ, ЭМЯ, Статистикийн үндэсний хорооны хамтарсан “Хяналт, шинжилгээ үнэлгээ” нэгдсэн шалгалт Булган аймгийн Булган, Хутаг-Өндөр, Хишиг-Өндөр, Орхон, Гурванбулаг сумдад хийгдэж, цахим статистикийн үйл ажиллагааг хэрхэн сайжруулах талаар зөвлөгөө өгч ажилласан.

/5/ 1.1.5. Боловсролын салбарын байгууллагуудын барилгын өргөтгөл барих, их засвар хийх, хатуу, зөөлөн эдлэлээр хангах ажлыг үе шаттайгаар зохион байгуулна.

19

1.1.5.1. Боловсролын салбарын дуусаагүй барилгуудыг ашиглалтад оруулах

2016-2020


цэцэрлэг -

Дуусаагүй барилгууд ашиглалтанд орсон байна.

Салбарын дуусаагүй барилгаас Тэшиг сумын сургуулийн өргөтгөл 240 суудалтай хичээлийн байрны барилга угсралтын ажлыг “Төмөр Хүлэг” ХХК 2011 оноос эхлэн барьж байгаа бөгөөд нэмэлт хөрөнгө оруулалтын зураг төслийг хянан магадлах ажлын хэсэг БХТ-өөс магадлаж барилгын дуусгалд 628778657 төгрөг шаардлагатай байгааг баталгаажуулсан. 2019 оны 1-р улиралд БСШУС-ын яамнаас энэ онд зайлшгүй хэрэгжүүлэх барилгуудын жагсаалтад оруулахаар болж Засгийн газарт санал хүргүүлсэн.

70

20

1.1.5.2. Бүрэгхангай, Гурванбулаг, Сэлэнгэ, Тэшиг сумдын болон Булган сумын 3-р цэцэрлэгийн барилгын өргөтгөл барих

2016-2020

НБХ, БСУГ,


12

Цэцэрлэгийн барилгын өргөтгөлийн зураг төсөв хийгдэж, барилга ашиглалтанд орсон байна.

Бүрэгхангай сумын 50 хүүхдийн цэцэрлэгийн өргөтгөлийн барилга улсын төсвөөс 572.7 сая төгрөгөөр батлагдаж тендер зарлагдан, үнэлгээ хийгдэж гэрээ байгуулах шатандаа явж байна. Тэшиг, Сэлэнгэ сумдын цэцэрлэгийн өргөтгөлийн ажлыг эхлүүлэхээр 2019 оны орон нутгийн төсөвт 653.0 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтыг тусгаад байна. Сэлэнгэ сумын цэцэрлэгийн барилгын өргөтгөлийн тендер зарлагдаж үнэлгээ хийгдэж байна. Булган сумын 3-р цэцэрлэгийн барилгын өргөтгөлийн саналыг 2020 оны хөрөнгө оруулалтын саналд тусгалаа.

70

21 1.1.5.3. Бугат сумын сургуулийн барилгыг шинээр барих

2016-2020

НБХ, БСУГ,


980

Сургуулийн барилгын зураг төсөв хийгдэж, барилга ээлж дараалалтайгаар ашиглалтад орсон байна.

2018 оны улсын төсөвт 980.0 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалт тусгагдан, гүйцэтгэгч шалгарч барилгын ажлыг Улаанбаатар хотын “Кенжикү” ХХК гүйцэтгэж байна. 2019 оны улсын төсөвт 1.1 тэрбум төгрөг тусгагдсан ба хагас жилийн байдлаар барилгын буулгалт 98 хувьтай, өрлөгийн ажил 60 хувийн гүйцэтгэлтэй явагдаж байна.

70

22

1.1.5.4. Дашинчилэн, Рашаант сумдын сургуулийн дотуур байрыг шинээр барих,

2016-2020

НБХ, БСУГ,


2200

Сургуулийн дотуур байрны барилгын зураг төсөв

Дашинчилэн, Рашаант сум, Хялганат тосгоны сургуулийн дотуур байрны өргөтгөлийн 150 хүүхдийн дотуур байрны зураг төслийг “Аслаан” ХХК-иар гүйцэтгүүлэн БСШУСЯ-нд хүргүүлсэн. 2019 оны

70

Хялганат тосгоны сургуулийн дотуур байранд өргөтгөл хийх

хийгдэж, барилга ээлж дарааалалтайгаар ашиглалтанд орсон байна.

улсын төсөвт Рашаант сумын сургуулийн 150 ортой дотуур байр шинээр барих хөрөнгийн эх үүсвэр шийдэгдэж нийт 2.2 тэрбум төгрөг батлагдан, гүйцэтгэгч сонгон шалгаруулах ажиллагаа хийгдэж байна.

23

1.1.5.5. Сайхан, Сэлэнгэ, Баян-Агт, Гурванбулаг, Дашинчилэн, Хишиг-Өндөр, Хутаг-Өндөр, Орхон сумын сургуулийн барилгад их засвар хийх

2016-2020

НБХ, БСУГ,


304

Сургуулийн засварын ажлыг хийж, ашиглалтад орсон байна.

Хутаг-Өндөр сумын сургуулийн 240 хүүхдийн суудалтай өргөтгөл, Хишиг-Өндөр сумын сургуулийн их засварын зураг төсвүүдийг шинээр хийлгэж, 2019 оны улсын төсөвт Хутаг-Өндөр сумын сургуулийн 240 хүүхдийн суудалтай өргөтгөлийн барилгын хөрөнгийн эх үүсвэр шийдэгдэн 1.5 тэрбум төгрөг батлагдаад байна. Орхон сумын сургуулийн спорт заалны барилга шинээр барихаар орон нутгийн төсөвт 2019 онд 250.0 сая төгрөгийн хөрөнгө тусгаад байна.

70

24

1.1.5.6. Бугат, Рашаант сумдын болон Булган сумын 1-р багийн цэцэрлэгийн сүрлэн барилга, 4, 6-р цэцэрлэгийн барилгад их засвар хийх

2016-2020

НБХ, БСУГ,


76

Цэцэрлэгийн барилгын засварын ажлыг хийж, ашиглалтад орсон байна.

2017 онд ТИКА байгууллагын хөрөнгө оруулалтаар Булган сумын 6-р цэцэрлэгт 84.6 сая төгрөгийн их засварыг хийсэн. Булган сумын 1-р багт 100 ортой цэцэрлэг, 5-р багт 75 ортой цэцэрлэгүүдийг барихаар холбогдох хөрөнгийн асуудлыг тусгуулахаар санал хүргүүлээд байна.

70

25

1.1.5.7. Гурванбулаг, Сайхан, Бүрэгхангай сумдын сургуулийн дотуур байранд их засвар хийх

2016-2020

НБХ, БСУГ,


120

Сургуулийн дотуур байранд их засвар хийж, ашиглалтанд орсон байна.

2017 онд Сайхан сумын дотуур байрны гал тогооны барилгын их засвар, барилга угсралтын ажлыг орон нутгийн төсвийн 551.0 сая төгрөгөөр гүйцэтгэн хүлээлгэж өгсөн. 2018 онд Гурванбулаг сумын дотуур байранд орон нутгийн төсвийн 124.3 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар их засвар хийгдсэн. Бүрэгхангай сумын сургуулийн дотуур байрны өргөтгөлийн зураг төсвийг шинээр хийлгэж, хөрөнгийн эх үүсвэрийг шийдвэрлүүлэхээр ажиллаж байна.

70

26

1.1.5.8. Тэшиг сумын сургуульд спорт заал шинээр барих, Хангал, Баяннуур сумын сургуулийн спорт заалыг засварлах

2016-2020

-

Сургуулийн спорт заал ашиглалтанд орсон байна.

Баяннуур, Тэшиг, Хангал сумдын сургуулийн спорт заалыг орон нутгийн төсөв болон хандивын хөрөнгөөр засварласан. Баяннуур сумын сургуулийн спорт заалны дээврийг шинэчлэх зураг төслийг “Түмэд Групп” ХХК гүйцэтгэсэн бөгөөд нийт төсөвт өртөг 140.0 сая төгрөг, хөрөнгө оруулалтын саналыг салбарын яаманд хүргүүлсэн. Баяннуур сумын сургуулийн А блокийн засварын ажилд орон нутгийн төсвөөс 2019

70

онд 150.0 сая төгрөг тусгагдсан бөгөөд гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах ажил явагдаж байна.

27

1.1.5.9. Сурагчдын дотуур байр, цэцэрлэгийн бүлгүүдийн хатуу, зөөлөн эдлэлийг ээлж дараалан шинэчлэх

2016-2020

-

Хатуу зөөлөн эдлэлийн 80 хувийг шинэчлэнсэн байна.

Сургуулийн дотуур байр, цэцэрлэгүүдийн зөөлөн эдлэлийн нэг ээлжийг шинэчлэх ажлыг шат дараатайгаар хийж байна. 2019 онд Дашинчилэн, Рашаант, Сайхан сумдын сургуулийн дотуур байрны хатуу эдлэл, Хутаг-Өндөр, Тэшиг, Сэлэнгэ сумын цэцэрлэгүүдийн зөөлөн эдлэлийг шинэчлэх ажил хийгдсэн.

100

1.2.Эрүүл мэнд: Эрүүл мэндийн салбарын удирдлага, менежментийг сайжруулан, нийгмийн эрүүл мэндийн болон эмнэлгийн нарийн мэргэжлийн тусламж үйлчилгээг нотолгоонд суурилсан, иргэдийн эрэлт хэрэгцээнд нийцүүлэн шинэчилж, материаллаг бааз, хүний нөөцийн чадавхийг бэхжүүлэх, иргэдийн эрүүл мэндийн боловсролын түвшинг дээшлүүлэн, эрүүл амьдралын дадал хэвшлийг бий болгож, иргэдэд ээлтэй, эрүүл аюулгүй орчин бүрдүүлнэ.

/6/ 1.2.1. Нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ, хүн амын эрүүл мэндийн байдал, түүнд нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг тандан судалж, хяналтын тогтолцоог сайжруулан эрүүл мэндийг дэмжих, хамгаалах, урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааг шинэлэг хэлбэрээр зохион байгуулан, иргэдийн эрүүл мэндийн боловсролын түвшинг дээшлүүлнэ.

28

1.2.1.1. Эрүүл мэндийн боловсрол-Настны эрүүл мэнд хөтөлбөрийг батлан хэрэгжүүлэх

2016-2020

ЭМГ

10.5 /орон

нутгийн төсөв/

Иргэдийн эрүүл мэндийн боловсролын түвшинг суурь түвшингээс 5 хувиар нэмэгдүүлнэ

Хүн амд эрүүл мэндийн боловсрол олгох сургалтыг төрийн болон ТББ, иргэдийн дунд 9 чиглэлээр 72 удаа зохион байгуулж уулзалт, ярилцлага хэлэлцүүлгийг 3 удаа, “Нээлттэй хаалганы өдөр”-ийн арга хэмжээ 5, “Нэрэмжит сарын аян” 5, уралдаан тэмцээн 2 удаа тус тус зохион байгуулж, давхардсан тоогоор 7648 иргэнийг хамруулсан. Эрүүл мэндийн мэдээлэл сурталчилгааны 4500 ш санамж, 100 ш зурагт хуудас 1000ш сонин нийт 5000 гаруй гарын авлага материал тараасан. Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх явцад хүн амд сөргөөр нөлөөлж буй эрсдэлт зан үйлийн талаар 4000 иргэдээс 2 төрлийг судалгаа авч үр дүнг нь тооцон ажиллаж байна.

40

29

1.2.1.2. Халдварт бус өвчний эрт илрүүлгийн үзлэгийг нэмэгдүүлж, багийн Засаг дарга, багийн эмч нарын уялдаа холбоог сайжруулах

2016-2020

ЭМГ, ЭМБ-ууд

17.7

Эрт илрүүлгийн үзлэгийн хамрагдалтын түвшинг 2016 оныхоос 15 хувиар нэмэгдүүлнэ.

2019 оны эхний 4 сарын байдлаар Халдварт бус өвчний эрт илрүүлгийн үзлэгийн хамрагдалт 34%-тай байгаа нь 2016 оны мөн үетэй харьцуулахад 2,5%-иар өссөн үзүүлэлтэй байна. ОНХС-ийн 140.0 сая төгрөгийн санхүүжилтээр 14 сумыг Мобайл технологийн тоног төхөөрөмжөөр хангасан. Тус мобайл тоног төхөөрөмжийг ашиглан халдварт бус өвчний эрт илрүүлгийн үзлэг, шинжилгээг алслагдсан сум, багийн иргэдэд саадгүй үзүүлэх нөхцөл бүрдэж, эрт илрүүлгийн үзлэг нэмэгдэх боломжтой болж байна.

70

30

1.2.1.3. “Элэгний хорт хавдрыг эрт илрүүлэх үндэсний стратеги”-ийг орон нутгийн онцлогт тохируулан

2016-2018


Насанд хүрэгчдийн 20 хувийг эрт илрүүлэг үзлэгт

“Элэг бүтэн Монгол” хөтөлбөр хэрэгжснээс хойш зорилтот бүлгийн 15-аас дээш насны 19103 иргэн буюу 43%-ийг хамруулаад байна. 2019 оны эхний 4 сарын байдлаар элэгний В, С вирусын шинжилгээнд 545 иргэнийг хамруулж, В вирус эерэг 150, С вирус

70

хэрэгжүүлж, анхан шатны ЭМБ-уудыг үзлэгт шаардлагатай тоног төхөөрөмж, урвалж бодисоор хангах

хамруулна. эерэг 122 иргэний ийлдсийг вирусын ачаалал тоолуулах шинжилгээнд Орхон аймгийн “Медипас”, Улаанбаатар хотын “Хаппи веритас” эмнэлгүүдэд илгээж 13 иргэнийг залруулга хийлгэхээр ЭМНДТасагт илгээсэн байна. Одоогоор С вирусын эмийн эмчилгээнд 86 иргэн, В вирусын эмийн эмчилгээнд 119 иргэнийг хамруулсан. Уг хөтөлбөрийг эрчимжүүлэхээр “Вируст гепатитын урьдчилан сэргийлэлт, илрүүлэг, оношлогоо, эмчилгээний чадавх сайжруулах” сэдэвт сургалтыг ЭМЯ, “Вируст гепатитын урьдчилан сэргийлэлт, илрүүлгийг сайжруулах” төсөлтэй хамтран зохион байгуулж, 75 эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийг хамруулсан. Элэгний В вирусын эсрэг вакцинаар Эрүүл мэндийн байгууллагын 40 албан хаагч, сайн дурын дархлаажуулалтад 220 иргэнийг хамруулсан. Сум, өрхийн Эрүүл мэндийн байгууллагууд Хавдрын маркераар бүрэн хангагдаж шаардлагатай тоног төхөөрөмж, урвалж бодисыг эмийн төсөвтөө багтаан худалдан авалтаа хийж, үзлэг шинжилгээг тасралтгүй зохион байгуулан ажиллаж байна.

31 1.2.1.4. “Амны хөндийн эрүүл мэнд” аян зохион байгуулах

2016-2020


Амны хөндийн өвчлөлийг 2016 оны түвшингээс 5 хувиар бууруулна.

Засгийн газрын 2018 оны 255 дугаар тогтоолоор “Эрүүл шүд-Эрүүл хүүхэд” үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэн ажиллаж амны хөндийн урьдчилан сэргийлэх үзлэгт 2844 хүүхдийг хамруулан цоорлын 1, 2-р үедээ байгаа шүдтэй хүүхдүүдэд цоорол зогсоох эмчилгээг хийсэн. Шүд цоорлын тархалт 76.3%, шүд цоорлын эрчим 6.79 буюу маш их /өвчтэй 1 хүүхдэд ноогдож байгаа өвчтэй шүдний тоо/ байна. Харьцангуй эрүүл 382 хүүхэд байгаа нь нийт хүүхдийн 13.0%-ийг эзэлж байна. Амбулатороор 1275 иргэн үйлчлүүлснээс шүдний цооролтой 558, шүдний цоорлын хүндрэлтэй 291 хүн, 127 хүн шүдний ёзоортой, 99 хүн бусад өвчлөлөөр өвчилснөөс эмчлэгдэн эрүүлжүүлэлтийн хувь 86.5% байна.

70

32

1.2.1.5. Нийгмийн эрүүл мэндийн олон талт арга хэмжээг шинэлэг хэлбэрээр зохион байгуулж, “Эрүүл мэндийг

2017-2020

АЗДТГ, ЭМГ

Эрүүл мэндийг дэмжигч сум, баг, байгууллага, өрх гэр бүлийн тоог 2016 оны

“Инээмсэглэл, эерэг хандлага-эрүүл мэнд 90” аяныг 16 суманд зохион байгуулж, 1600 иргэнийг сургалтад хамруулсан. Аймгийн хэмжээнд улс, аймгийн эрүүл мэндийг дэмжигч байгууллага 24, улсын өргөмжлөлтэй эрүүл мэндийн байгууллага 3, орон нутгийн эрүүл мэндийг дэмжигч байгууллага

70

дэмжигч” төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын уялдаа холбоог сайжруулах

түвшингээс 2 дахин нэмэгдүүлнэ. Эрүүл мэндийг дэмжигч байгууллагуудын холбоо”-ны үйл ажиллагаа тогтмолжино.

184, Эрүүл мэндийг дэмжигч өрх 546, Эрүүл мэндийг дэмжигч иргэн 2146 байна. 2016 оны суурь түвшинтэй харьцуулахад эрүүл мэндийг дэмжигч байгууллагын тоо 47, өрхийн тоо 236, иргэний тоо 196-аар тус тус нэмэгдсэн байна.

33 1.2.1.6. “Эх хүүхдийн эрүүл мэнд” стратегийг хэрэгжүүлэх

2016-2020


Стратеги 90 хувиас дээш хэрэгжсэн байна. 1000 амьд төрөлтөд ноогдох нялхасын эндэгдлийн тохиолдлыг 2016 оны мөн үеэс 4 промилээр, амьгүй төрөлтийн тохиолдлыг 25 хувь, гэрийн төрөлтийн тохиолдлын тоог 50 хувь бууруулна.

Аймгийн хэмжээнд эхний 4 сарын байдлаар 250 эх төрсөн нь өнгөрсөн оноос 15 төрөлтөөр буюу 5.7 хувиар буурч 1000 хүн амд 12.5 байгаа нь төвийн бүс болон улсын дундаж үзүүлэлтээс бага байна. Гэрийн төрөлт 1 тохиолдол бүртгэгдэж, нийт төрөлтийн 0.4 хувийг эзэлж байна. Амьгүй төрөлтийн 2 тохиолдол бүртгэгдсэн нь улсын дунджаас 2.2 промилиор өндөр байна. /улсын дундаж 5.6/ Энэ онд нялхсын эндэгдлийн 7 тохиолдол бүртгэгдэж, өмнөх оны мөн үеэс 2.4 промилиор буурсан ч, улсын дунджаас 13.7 промилиор өндөр байна. Нялхсын эндэгдлийн 85.7 хувийг нярайн эндэгдэл эзэлж байгаа бөгөөд 1000 амьд төрөлтөд ногдох нярайн эндэгдэл 23.5 байгаа нь улсын дунджаас 15.3 промилиор өндөр байна. 5 хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэлд уушгины хатгалгаа өвчний шалтгаант нас баралт байхгүй. Эхийн эндэгдэлгүй, жирэмсний ноцтой хүндрэл 2 тохиолдол бүртгэгдэж, 16 эхэд жирэмсэн болон төрөлтийн үеийн хүндрэлээс сэргийлэх эмчилгээг хийж, үүнээс 4 эхэд амь тэнссэн үеийн яаралтай тусламж үйлчилгээг үзүүлэн эх, хүүхдийг эсэн мэнд амаржуулсан байна. Жирэмсний эрт үеийн хяналт 89.4 %, жирэмсний хугацаанд 6 болон түүнээс дээш удаа үзүүлсэн эхийн эзлэх хувь 90.8 байна.

40

/7/ 1.2.2. Халдварт өвчний тандалт сэргийлэлт, хариу арга хэмжээний бэлэн байдлыг сайжруулна

34

1.2.2.1. Сүрьеэ өвчнийг эрт илрүүлэх урьдчилан сэргийлэх үзлэгийг шат дараатай зохион байгуулж, өвчлөлийн түвшинг бууруулах

2016-2020

ЭМГ, АНЭ

Эрт илрүүлгийн үзлэгийн хамралтыг 85%-д хүргэнэ. Эдгэрэлтийн түвшинг 2016 оныхоос 3%-

Сүрьеэгийн урьдчилан сэргийлэх үзлэг шинжилгээг 438 иргэнд хийсэн. Цэрэг татлагын урьдчилан сэргийлэх үзлэгээр 170 иргэн үзлэгт хамрагдсанаас уушгины халдвартай хэлбэрийн 1 шинэ тохиолдлыг эрт илрүүлж, эмчилгээнд хамруулсан. 2019 оны эхний 4 сард 26 шинэ өвчлөл бүртгэгдсэн нь өмнөх оны мөн үеэс 15 тохиолдлоор нэмэгдсэн. Уушгины халдвартай хэлбэрийн сүрьеэгийн 9 тохиолдол

70

иар нэмэгдүүлнэ.

илэрсэн. Аймгийн хэмжээний 26 өвчлөлийн голомтод хамрагдсан 66 хүнийг 100% эрт илрүүлэг үзлэгт хамруулсан. 2018-2019 онд эдгэрэлтийн түвшин 58% болсон.

35

1.2.2.2. Бэлгийн замаар дамжих халдвар, нэн ялангуа тэмбүү өвчнийг бууруулахад хавьтал судлалын ажлыг эрчимжүүлэх

2017-2020

ЭМГ

Нөхөн үржихүйн насны иргэдийн хамрагдалтыг 20%-д хүргэнэ.

Бэлгийн замаар дамжих халдвар, ялангуяа тэмбүү өвчнийг бууруулахад хавьтал судлалын ажлыг эрчимжүүлэн эхний 5 сарын байдлаар 15-49 насны 1188 залуучуудыг БЗДХ-аас урьдчилан сэргийлэх үзлэг шинжилгээнд хамруулсан. Энэ нь 15-49 насны нийт залуучуудын 3.6%-ийг эзэлж байна. 15-29 насны залуучуудын хувьд авч үзвэл 15286 хүнээс 581 хүн үзлэг шинжилгээнд хамрагдаж 3.8%-ийг эзэлж байна. Аймгийн НЭ-ийн нарийн мэргэжлийн кабинетаар 1300 хүнд урьдчилан сэргийлэх үзлэг, шинжилгээ хийснээс 67 өвчлөл бүртгэгдэж /тэмбүү 13, заг хүйтэн 14, трихомониаз 40/ хяналтад хамрагдаж, бүрэн эмчилгээ хийлгэсэн байна. Нийт 1890 гаруй хүнд сургалт мэдээлэл зохион байгуулж 1260 ширхэг сургалтын материал, 16000 ширхэг бэлгэвчийг тус тус тараасан байна. Тэмбүүгийн өвчлөл 2019 оны эхний 4 сарын байдлаар өмнөх оны мөн үеэс 1 тохиолдлоор, 10000 хүнд ногдох өвчлөлийн түвшин 0.1 промилиор буурсан.

70

36

1.2.2.3. “Нэг дэлхий-Нэг эрүүл мэнд” зарчмыг баримтлан, салбар дундын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн, Зоонозын халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, тусламж үйлчилгээний бэлэн байдал, нөөц хангамжийг сайжруулах

2017-2020

АЗДТГ, ЭМГ

2 суманд бэлэн байдлын үзүүлэх сургууль хийж, сум бүрт салбар дундын баг байгуулна.

“Эрүүл мэндийн сумын салбар зөвлөл”-ийн үйл ажиллагаанд нийгмийн эрүүл мэндийн ноцтой байдал, халдварт өвчний дэгдэлтийн үеийн бэлэн байдлыг хангах талаарх асуудлыг тусгасан. Энэ оны эхний хагас жилийн байдлаар аймгийн хэмжээнд хамгаалах хувцас хэрэгслийн хангалт 60 %, халдваргүйтгэлийн бодисын хангалт 65 %-тай байна.

70

37

1.2.2.4. Дамжуулагчаар дамжих халдварт өвчнөөс эрт сэрэмжлүүлэх, хариу арга хэмжээний бэлэн байдлыг хангаж, голомттой бүс нутагт

2016-2020

ЭМГ, АНЭ,

сумын ЗДТГ

Голомттой бүс нутагт тандалт судалгаа хийгдсэн байна.

Голомтот бүс нутагт хийгдэх тандалт судалгааг Сэлэнгэ аймгийн ЗӨСТ-тэй хамтран 2 жил тутам зохион байгуулж байна. Хачигт халдвараас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ улирал угтуулан зохион байгуулж, аймгийн хэмжээнд 12 удаагийн сургалт, 25 удаагийн сурталчилгааны ажлыг зохион байгуулж, давхардсан тоогоор 350 гаруй иргэдийг

70

тандалт судалгааг мэргэжлийн байгууллагатай хамтран зохион байгуулж, өвчлөлийн талаарх эргэн мэдээллийн тогтолцоог сайжруулах

хамруулсан. Аймгийн хэмжээнд голомтын бүсийн эрсдэлт бүлгийн иргэдийн 85 %-ийг хачигт энцефалитын вакцинаар дархлаажуулсан. Зоонозын халдварын сэжигтэй тохиолдлыг тухай бүр ЗӨСҮТ-д мэдээлж, эргэн мэдээллийг сайжруулсан. Анхан шатны нэгжийн хугацаандаа мэдээ өгөлт өнгөрсөн оны мөн үеэс 5%-иар нэмэгдсэн.

38

1.2.2.5. Заавал хийх дархлаажуулалтанд хамрагдсан иргэдийн дархлалын түвшинг үнэлж, дархлаажуулалт бүхий халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, Эрүүл мэндийн байгууллагуудыг шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангах

2017-2018

ЭМГ

Дархлаажуулалтад хамрагдсан иргэдийн дархлалын түвшин тогтоогдоно. ЭМБ-уудын хүйтэн хэлхээний тоног төхөөрөмж шинэчлэгдсэн байна.

ХӨСҮТ-тэй хамтран Улаанбурхан, улаануудын эсрэг дархлаажуулалтад хамрагдсан 1-40 насны 50 иргэнийг шинжилгээнд хамруулж, дархлалын түвшинг тогтооход дархлалын түвшин тогтолт 94.0 %-тай гарсан. Эрүүл мэндийн байгууллагуудын хүйтэн хэлхээний тоног төхөөрөмжийн хангалт 100 %-тай хэвийн ажиллаж байна.

100

/8/ 1.2.3. Өрх, сум, багийн эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээнд орчин үеийн дэвшилтэт болон уламжлалт анагаах ухааны аргыг хослуулан хөгжүүлж, тоног төхөөрөмжийг сайжруулна.

39

1.2.3.1. “Сум, өрхийн Эрүүл мэндийн төвийг хөгжүүлэх дунд хугацааны стратеги”-ийг хэрэгжүүлэх

2017-2020

ЭМГ

ИТХ-аар бодлогын баримт бичгийг шинэчлэн батлуулж, хэрэгжүүлсэн байна.

Төрөөс эрүүл мэндийн талаар баримтлах бодлогыг хэрэгжүүлэх Булган аймгийн дэд хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байна. Сумдын Эрүүл мэндийн байгууллагуудыг 1 их эмч, 2 эх баригч, 1 сувилагчаар, бүх сумдын Эрүүл мэндийн байгууллагуудыг бие даасан нягтлан бодогчоор хангаж, санхүүжилтийн асуудлыг шийдвэрлэсэн. Тайлант онд 5 их эмч, 4 сувилагч, 2 лаборантаар нэмж хангахаар төлөвлөн ажиллаж байна. 14 сумын Эрүүл мэндийн байгууллагыг тус бүр нь 10.0 сая төгрөгийн өртөг бүхий Мобайл технологийн тоног төхөөрөмжөөр хангаж, эмнэл зүйн сургалтыг зохион байгуулсан. Баян-Агт сумын Эрүүл мэндийн төвд 35.0 сая төгрөгийн ЭХО аппарат, Гурванбулаг сумын Эрүүл мэндийн төвд хандиваар 40.0 сая төгрөгийн автомашин шинээр нийлүүлэгдсэн. Анхан шатны ЭМБ-уудад нийт 209.1 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийгдсэн. Сумын ЭМТ-д 2018 оны 9-р сараас эхлэн тусламж үйлчилгээний багцаар ЭМД-ын сангаас санхүүжилт авдаг болсон. 2019 оны

70

төрийн албан хаагчдын цалингийн өсөлт, эрүүл мэндийн байгууллагууд тусдаа бие даасан нягтлан бодогчтой болж байгаа зэргийг тооцоолон төсөвлөж, 2019 онд Тусгай зориулалтын шилжүүлгээр 4628969.0, Эрүүл мэндийн даатгалаас 420498.0, орон нутгаас анхан шатны эрүүл мэндийн байгууллагын шилжүүлэг 517977.0 мянга, Өрхийн эрүүл мэндийн төвийн нэг иргэнээр санхүүжих зардал 194020.5 мянган төгрөг нийт 5761464.1 мянган төгрөг батлагдсан байна.

40

1.2.3.2. Сум, багийн түвшинд “Аймгийн Засаг даргын нэрэмжит” нарийн мэргэжлийн эмч нарын үзлэгийг зохион байгуулах

2016-2020

АЗДТГ, ЭМГ, АНЭ

Жил бүр орон нутгийн хүн амын 20-иос доошгүй хувийг хамруулна.

Нэгдсэн эмнэлгийн нарийн мэргэжлийн эмч нарын үзлэгийг орон нутгийн онцлог, хэрэгцээ шаардлагад нийцүүлэн 8 суманд зохион байгуулж, давхардсан тоогоор 1105 иргэнийг хамруулсан. Мөн Орхон аймгийн БОЭТ-өөс 7 төрлийн нарийн мэргэжлийн тусламж үйлчилгээг Бугат сумын 118 иргэнд, Сайхан сумын 405 иргэнд, Улаанбаатар хотын Хан-Уул дүүргийн Нэгдсэн эмнэлгийн эмч нар Рашаант сумын 206 иргэнд тус тус үзүүлсэн байна. 2019 оны хагас жилийн байдлаар 9 сумын нийт 1834 иргэнийг нарийн мэргэжлийн эмчийн урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамруулсан нь үзлэг зохион байгуулагдсан сумдын хүн амын 6%-ийг эзэлж байна.

40

41

1.2.3.3. Анхан шатны Эрүүл мэндийн байгууллагуудад уламжлалт анагаах ухааныг түгээн дэлгэрүүлж, мэргэжилтнүүдээр ханган, эмчилгээ, оношилгооны дэвшилтэт технологийг нэвтрүүлэх

2016-2020

Улсын болон хувийн

хэвшлийн ЭМБ-ууд

Эмийн бус эмчилгээний чанар сайжирна. Эмийн эмчилгээний зардал буурна. Бүх сумдыг уламжлалт анагаах ухааны эмчээр хангана.

Анхан шатны эрүүл мэндийн байгууллагуудаас 6 сумын Эрүүл мэндийн төв, 1 сум дундын эмнэлэг, 1 өрхийн эрүүл мэндийн төв буюу 44% нь уламжлалт анагаах ухааны их эмчээр хангагдаж, нийт 8 байгууллагад 10 уламжлалтын анагаах ухааны их эмч ажиллаж тусламж үйлчилгээ үзүүлж байна. 2019 оны эхний 5 сарын байдлаар эмийн бус эмчилгээ буюу бүтэн биеийн бариа, хэсгийн бариа, толгой хүзүүний бариа, бумба, УВЧ, шивүүр, хануур, төөнүүр, искра зэрэг сэргээн засах тусламж үйлчилгээг давхардсан тоогоор 1216 иргэнд үзүүлсэн байна.

40

42

1.2.3.4. Сумдын Эрүүл мэндийн байгууллагуудын “Яаралтай тусламж”-ийн хэсгийг стандартын шаардлагад нийцүүлэн

2016-2020

НБХ, ЭМГ, АНЭ

Хоног болоогүй нас баралт буурна.

Сумдын Эрүүл мэндийн байгууллагуудын “Яаралтай тусламж”-ийн хэсгийг стандартын шаардлагад нийцүүлэн тохижуулж, шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангасан. Хөвсгөл, Орхон аймгийн зорчигч тээврийн хэрэгслүүд дайран өнгөрөхтэй холбоотой холбогдох сумдын ЭМБ-уудад яаралтай тусламжийн бэлэн байдлыг ханган ажиллах

40

цогц байдлаар иж бүрэн зохион байгуулж, эрсдэлийн түвшинг бууруулах

чиглэлээр зөвлөмж хүргүүлэн, хяналт тавин ажиллаж байна.

43

1.2.3.5. Хувийн хэвшлийн Эрүүл мэндийн байгууллагуудын өрсөлдөөнийг нэмэгдүүлэх

2016-2020

НБХ, ЭМГ

Анхан шатны тусламж үйлчилгээнд хувийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллагуудыг оролцуулна.

Аймгийн хэмжээнд төр, хувийн хэвшлийн 73 Эрүүл мэндийн байгууллага эрүүл мэндийн болон эм зүйн тусламж үйлчилгээ үзүүлэн ажиллаж байна. 2019 оны эхний 5 сарын байдлаар эм, эмнэлгийн хэрэгсэл худалдах чиглэлээр орон нутагт 2 эмийн сан, Булган суманд шинээр 1 Фарм маркет эмийн санд тусгай зөвшөөрөл шинээр олгож, иргэдэд эм зүйн тусламж үйлчилгээ болон эмийн зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх эрүүл мэндийн сургалт сурталчилгааг зохион байгуулан ажиллаж байна.

70

/9/ 1.2.4. Аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн нарийн мэргэжлийн эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний төрлийг нэмэгдүүлэн, эмчилгээ оношилгооны шинэ дэвшилтэт технологийг нэвтрүүлж, иргэдэд сэтгэлд нийцсэн үйлчилгээ үзүүлнэ.

44

1.2.4.1. Хоёрдахь шатлалын эмнэлгийн стандартын түвшинд мэргэжлийн байгууллагатай хамтран үнэлгээ хийж, нэн шаардлагатай тоног төхөөрөмж, эмч, эмнэлгийн мэргэжилтэнээр шат дараатай хангах

2016-2020

ЭМЯ, ЭМГ

115.6 /орон

нутгийн хөгжлийн сан/

Стандартын хэрэгжилт 2016 оныхоос нэмэгдсэн байна. Нарийн мэргэжлийн эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнээр 100 хувь хангагдсан байна.

Аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн бүтэц үйл ажиллагааны MNS5095:2017 стандартаар зайлшгүй шаардлагатай тоног төхөөрөмжийн хангалт 79.3%, хүний нөөцийн хангалт 74.5%-тай байна. Хүний нөөцийн хангалт батлагдсан орон тоогоор 95 %-тай байна. ЭМХТөвийн Магадлан итгэмжлэл лицензийн алба, Эрүүл мэндийн даатгалын ерөнхий газар, Үндэсний статистикийн хорооны мэргэжилтнүүдтэй хамтран Нэгдсэн эмнэлгийн тусламж үйлчилгээнд хяналт үнэлгээг хийж, ажил сайжруулах зөвлөмжийг хүргүүлсэн. Лабораторийн тасагт 184.3 сая төгрөгийн гематологи, цусны ариун чанарыг тодорхойлох, нянгийн ялган дүйлтийн 2 автомат анализатор, ариутгалын тасаг 39.1 сая төгрөгийн ус цэвэршүүлэгч систем, төрөх тасагт 4.2 сая төгрөгийн вакцин хадгалах хөргөгч, хүүхдийн тасагт 5.4 сая төгрөгийн дуслын шахуурга нийт 233.0 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийгдсэн.

70

45

1.2.4.2. “Яаралтай тусламжийн тасаг”-ийг стандартын түвшинд нийцүүлэн, нэн шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангах асуудлыг шат дараатай шийдвэрлэх

2016-2020


Хоног болоогүй нас баралт буурна.

Аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн “Яаралтай тусламжийн тасаг” нь 16 орон тоо, 6 автомашинаар эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг үзүүлэн, өрөө тасалгааг стандартын түвшинд нийцүүлэн тохижуулснаар стандартын хэрэгжилт 79.0%-тай байна. Хүний нөөцөөр бүрэн хангагдсан боловч шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр бүрэн хангагдахгүй байна. Яаралтай тусламжийн тоног

40

төхөөрөмжийн хангалт 60.0 хувьтай байна. 2019 оны эхний 4 сарын байдлаар хоног болоогүй нас баралтын 11 тохиолдол бүртгэгдэж өмнөх оны мөн үеэс 9 тохиолдлоор нэмэгдэж 38.1 хувиар өссөн байна.

46 1.2.4.3. “Гемодиализын эмчилгээ”-г нэвтрүүлэх

2016-2020


Иргэдийн сэтгэл ханамж дээшилж, чирэгдэл багасна.

Эрчимт эмчилгээ гемодиализын тасаг нь 2019 онд NCU-18, PLUSS-55 маркын хоёр аппараттай ажиллаж байна. Долоо хоногт 6 өдөр 2 ээлжээр 8 эмчлүүлэгчийг 396 удаагийн сеанс эмчилгээг 1584 цаг хийсэн. Нийт 8 эмчлүүлэгч Бөөрний архаг дутагдал, 3 эмчлүүлэгч Бөөрний цочмог дутагдлын улмаас, Улаанбаатар хотын харьяа 2 эмчлүүлэгч бөөр орлуулах эмчилгээнд хамрагдсан. Цаашид бөөрний хурц болон архаг дутагдалтай 2-3 эмчлүүлэгч нэмэгдэх магадлалтай ба хүлээгдэл үүсгэхгүй ажиллаж байна. 5 дугаар сарын 20-ноос хэвлийн диализ эмчилгээг амжилттай эхлүүлж бөөрний архаг дутагдалтай нэг хүн гэрээр диализ эмчилгээгээ хийх боломж бүрдэж тусламж үйлчилгээний чанар, хүртээмж дээшилсэн.

70

47

1.2.4.4. “Дурангийн кабинет”-ийн үйл ажиллагааг өргөжүүлэн, тоног төхөөрөмжийн шинэчлэлийг хийж, Дурангийн мэс заслыг нэвтрүүлэх

2016-2020


6 /улсын төсөв/

Нарийн мэргэжлийн эмчийн тусламж үйлчилгээний чанар сайжирна. Иргэдийн сэтгэл ханамж дээшилж, чирэгдэл багасна.

“Дурангийн кабинет” эхний 5 сарын байдлаар нийт 395 үйлчлүүлэгчийг дурангийн шинжилгээнд хамруулж, шинээр хавдар 2, ходоодны шархлаа 2-ыг тус тус илрүүлсэн. “Медипас” эмнэлгийн дурангийн эмч нартай хамтран 1 өвчтөнд дурангийн хагалгааг амжилттай хийсэн.

100

48 1.2.4.5. “Цусны төв”-ийг байгуулах.

2016-2020

ЭМГ, АНЭ Цусны донорыг 2%-д хүргэнэ.

“Цусны салбар төв” нь цус, цусан бүтээгдэхүүний хангамжийг сайжруулах, аюулгүй байдлыг ханган, ажиллахад стандартын шаардлага хангасан цус цуглуулах, үйлдвэрлэх, хадгалах, тээвэрлэх зориулалтын 64 нэр төрлийн 400.0 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмжөөр хангагдсан. Тус төв нь Нэгдсэн эмнэлэг болон 16 сумын Эрүүл мэндийн төвүүдийг цус, цусан бүтээгдэхүүнээр ханган, 11 төрлийн цус цусан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж эмчилгээнд

100

нийлүүлэн, цус цусан бүтээгдэхүүний сэлбэлтийн үе дэх технологийн зөрчил, урвал хүндрэл гаргалгүй ажиллаж байна. Яаралтай цус, цусан бүтээгдэхүүн сэлбэх үеийн аюулгүй бэлэн байдлыг ханган ажиллаж байна Аймгийн хэмжээний нийт хүн амын 5.6%-ийг донорт элсүүлсэн байна. Эхний 5 сарын байдлаар 75 донороос цус, цусан бүтээгдэхүүн 32765 гр-ийг бэлтгэж, 32045 гр бүтээгдэхүүнийг тасаг нэгжийн хэрэгцээнд нийлүүлж одоогоор нөөцөд нийт 40190 гр цус, цусан бүтээгдэхүүн байна.

49

1.2.4.6. Донорын эгнээг өргөтгөх сайн үйлсийн аянг зохион байгуулж, хэвшүүлэх.

2017-2020

АЗДТГ, ЭМГ,

төрийн болон төрийн

бус байгуулла

га

Төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын хамтын ажиллагаа сайжирна.

Жил бүр “Цусны донорын дэлхийн өдөр”-ийг тэмдэглэн өнгөрүүлж, донорын эгнээг өргөтгөх сайн үйлсийн аяныг сум, өрхийн ЭМБ-ууд болон аймаг, сумдын “Улаан загалмайн нийгэмлэг”-тэй хамтран зохион байгуулж хэвшүүлсэн. Цусны төвийн бага эмч 400 гаруй мянган төгрөгийн санхүүжилтийг хувиасаа гарган өрөө тасалгаагаа тохижуулан доноруудад ээлтэй орчин бүрдүүлсэн. Өмнөх жилүүдэд нийт бэлтгэсэн цусныхаа 67.0%-ийг явуулаар бэлтгэдэг байсан ба донорын тав тухтай орчинг бүрдүүлснээр эхний 5 сарын байдлаар нийт бэлтгэсэн цусны 64.0%-ийг суурин хэлбэрээр бэлтгэсэн. Аймгийн хэмжээний 27 байгууллага, аж ахуйн нэгж “ДОНОР ХАМТ ОЛОН” болж албан байгууллага, аж ахуйн нэгжүүдийн хамтын ажиллагаа сайжирсан.

100

50

1.2.4.7. Эрүүл мэндийн байгууллагуудад алсын зайны оношилгоог нэвтрүүлэх ажлыг үе шаттай зохион байгуулах

2016-2020


Хишиг-Өндөр, Хутаг-Өндөр сумын СДЭ-үүдэд алсын зайн оношилгоог нэвтрүүлж, үйл ажиллагааг тогтмолжуулсан байна.

УНТЭ-ийн Зүрх уушгины тасаг болон ЭХЭМҮТ-тэй холбогдон дотор, хүүхдийн чиглэлээр зайн оношлогоог 2 удаа зохион байгуулж, лавлагаа шатлалын эмнэлгүүдийн эмч нараас оношилгоо, эмчилгээний зөвлөгөө авсан. Сумдын ЭМБ-уудтай шууд холбогдох, мэдээлэл солилцох боломж нөхцөлийг бүрдүүлэх талаар бэлтгэл ажлыг хангаж байна.

70

51 1.2.4.8. “Эмчилгээний хоолны газар”-ыг байгуулах

2017-2020

ЭМГ, АНЭ

Эмчилгээний хоол үйлдвэрлэлийн стандарт хангагдана.

Нэгдсэн эмнэлгийн бүтэц үйл ажиллагааны стандартаар Хоол үйлдвэрлэл үйлчилгээ болон шим тэжээлийн үйлчилгээнд шаардлагатай тоног төхөөрөмжийн хангалт 73%-тай байна. Эмчилгээний хоол 9 нэр төрлөөр, талх нарийн

100

боовыг 6 нэр төрлөөр нэмэгдүүлж, нийт эмчилгээний 31 нэр төрлийн хоол, хэвтэн эмчлүүлэгчдэд 10 нэр төрлийн талх нарийн боовоор үйлчилж байна. 2019 оны хагас жилийн байдлаар чихрийн шижин өвчний үеийн хоол 352, зүрх судасны өвчний үеийн хоол 2820, бөөрний өвчний үеийн хоол 107, таргалалтын үеийн хоол 240, элэг, цөсний өвчний үеийн хоол 54, бүх өвчний эдгэрэлтийн үеийн 13372 эмчилгээний хоолоор хэвтэн эмчлүүлж байгаа иргэдэд үйлчилж байна. Хоолны илчлэгийг тооцох шинжилгээг 2 удаа аймгийн Мэргэжлийн хяналтын газраар хийлгэсэн бөгөөд дундаж илчлэг 3300-3800 ккал-тай гарсан.

52

1.2.4.9. “Уламжлалт анагаах ухааны төв”-ийг байгуулж, уламжлалт болон сэргээн засах тусламж үйлчилгээг өргөжүүлэх

2016-2020



Эмийн эмчилгээний зардал буурна. Нөхөн сэргээх эмчилгээний үр дүн сайжирна.

Аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн Уламжлалт эмчилгээний тасаг нь 185 эмчлүүлэгч хүлээн авч 18 төрлийн уламжлалт болон сэргээн засах эмчилгээний тусламжийг үзүүлсэн. Амбулаториор 2834 хүнд үйлчилсний 120 нь харьяаллын бус, 606 нь хөдөө орон нутгийн үйлчлүүлэгчид байна. Бариа заслын кабинетаар 13 нэр төрлийн тусламж үйлчилгээг нийт 1133, цахилгаан эмчилгээний кабинетаар 12 төрлийн аппаратаар 1629 эмчлүүлэгчид гэрэл болон цахилгаан эмчилгээний тусламж үйлчилгээг үзүүлсэн байна. Тархины цус харвалтын дараах болон яс, зөөлөн эдийн гэмтлийн дараах, хагалгааны болон бэртэл гэмтлийн дараах, нурууны мэдрэлийн сүлжээний үрэвслийг сэргээн засах жороор нийт 435 иргэнд хөдөлгөөн заслын тусламж үйлчилгээг 2141 удаа үзүүлсэн байна.

70

53

1.2.4.10. “Эрэгтэйчүүдэд зөвлөгөө өгөх кабинет”-ийг байгуулж, эрчүүдийн дунд тохиолдож буй өвчлөл, эндэгдлийг бууруулах

2016-2020



Эрэгтэйчүүдийн өвчлөл, эндэгдлийн түвшинг 2016 оныхоос бууруулна.

Аймгийн хэмжээнд бүртгэгдсэн нийт 112 нас баралтын 62.5 хувийг эрэгтэйчүүдийн нас баралт эзэлж байна. Нас баралтын шалтгааныг өвчлөлийн байдлаар судлахад эрчүүдийн дунд цусны эргэлтийн тогтолцооны эмгэг, осол гэмтэл, гадны шалтгаан, хорт хавдар /элэг/-ын өвчлөл тэргүүлж байна.

40

54 1.2.4.11. Лабораторийн чадавхийг сайжруулах

2017-2018

АЗДТГ, ЭМГ

Стандартын хэрэгжилт сайжирна.

Лабораторийн тусламж үйлчилгээний чанарыг сайжруулан биохими, гемотологи, иммунологи, серологи, цитологи, коагулаграмм, бактериологи, гистологи шинжилгээний 8 төрлөөр хоёрдугаар шатлалын эмнэлэгт хийгдэх шаардлагатай шинжилгээнүүдийн 90.0%-ийг хийж байна.

100

2019 оны эхний 5 сарын байдлаар 24008 иргэнд давхардсан тоогоор 60507 удаагийн шинжилгээг хийсэн байна. Шинжилгээний нэр төрлийг нэмэгдүүлж, улсын хэмжээнд хийгддэг өндөр өртөг бүхий шинжилгээнүүдийг орон нутагт хийж, элэгний хавдрын 6 тохиолдол, эмэгтэйчүүдийн өндгөвчний хавдрын 2 тохиолдол, бамбайн эмгэг өөрчлөлт бүхий 4 тохиолдлыг илрүүлсэн. Элэгний В, С вирусын эм ууж буй болон вирус шинээр илэрч буй 28 хүнд элэгний хавдрын маркерыг тодорхойлсон. Лабораторийн чанар, хүртээмжийг сайжруулах зорилгоор өрхийн Эрүүл мэндийн төвүүдтэй хамтран ажиллаж, цусны шинжилгээний сорьцыг өрхийн ЭМТ дээр авч, стандарт, дүрэм журмыг баримтлан ажиллаж байна. Биохимийн гадаад хяналтад сар бүр хамрагдан 96.2 хувийн үнэлгээ авсан. Серологи шинжилгээнд 8 сорьцонд гадаад хяналт хийгдэж 6 шинжилгээ 100% батлагдсан. Эрүүл мэндийн даатгалын санхүүжилтээр урьдчилан сэргийлэх багцын үзлэг, шинжилгээнд 200 иргэнийг хамруулсан.

/10/ 1.2.5. Сувилахуйн тусламж үйлчилгээ, сувилагчийн мэргэжлийн цогц үйл ажиллагаанд орчин үеийн шинэлэг аргуудыг нэвтрүүлнэ.

55

1.2.5.1. Эрүүл мэндийн байгууллагуудад сувилгаа асаргааны шинэ дэвшилтэт технологийг нэвтрүүлэх

2016-2018



Сувилахуйн тусламж үйлчилгээнд жил бүр 2-3 шинэ дэвшилтэт технологийг нэвтрүүлнэ.

Баян-Агт, Сэлэнгэ, Хутаг-Өндөр сумдын Эрүүл мэндийн төвийн яаралтай тусламжийн тэргэнцэрийн бэлэн байдлыг бүрэн хангасан. “Ариутгал, халдваргүйтгэл, хог хаягдлын талаарх эрх зүйн актуудын хэрэгжилтийг эрчимжүүлэх нь” сэдэвт ажлын байрны дадлага, “Үзүүлэх сургалт”-ыг зохион байгуулж 108 мэргэжилтнийг хамруулсан. Баян-Агт, Гурванбулаг сумдын Эрүүл мэндийн төв орчин үеийн шаардлага хангасан автоклавтай болсон. “Сум орон нутгийн түвшинд тусламж үзүүлж байгаа сувилгааны багийг чадавхжуулах, үйл ажиллагааг сурталчлах” арга хэмжээг Рашаант суманд зохион байгуулж, 56 эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнийг хамруулсан. Аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн Сувилгааны алба нь "Бидний мэргэжил сайхан" сэдэвт ажил мэргэжил, ур чадварын уралдааныг 4 өртөөгөөр амжилттай зохион байгуулсан. “Олон улсын Сувилагч, эх баригчдын өдөр”-ийг

70

тэмдэглэн өнгөрүүлж, нийт Эрүүл мэндийн байгууллагуудын сувилагч, эмнэлгийн тусгай мэргэжилтнүүд 17 сумын үйлчлэх хүрээний 3508 айл өрхүүдийн эрүүл амьдрах хэв шинжийг үнэлэх судалгааг хийж, суурь судалгаатай болсон.

56

1.2.5.2. “Туслах сувилагч”-ийг бэлтгэн, сэтгэлд нийцсэн хөнгөвчлөх, сэргээн засах, уламжлалт сувилгааг өргөжүүлэх

2017-2020



Туслах сувилагчийн тоог 50 хувиар нэмэгдүүлнэ. Хөнгөвчлөх эмчилгээний удирдамжийн хэрэгжилтийг 90 хувьд хүргэнэ.

9 Эрүүл мэндийн байгууллагын 10 үйлчлэгч туслах сувилагчийн сургалтад /1 жил/ хамрагдан суралцаж төгссөн. Хөнгөвчлөх эмчилгээнд нийт 96 үйлчлүүлэгч хамрагдаж тусламж үйлчилгээг авсан байна.

40

57

1.2.5.3. Аймгийн Нэгдсэн эмнэлэгт Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн асаргаа сувилгаа, зөвлөгөө өгөх “Өдрийн эмчилгээний төв”-ийг байгуулах

2016-2020



“Өдрийн эмчилгээний төв”-тэй болсон байна.

Аймгийн хэмжээнд 442 хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд бүртгэлтэй байгаагаас 156 буюу нийт хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн 35.3%-ийг байнгын асаргаа шаардлагатай хүүхэд эзэлж байна. Эхний 5 сарын байдлаар тархины саатай 2 хүүхэд хөдөлгөөн засал эмчилгээнд хамрагдаж, гэрээр хийгдэх дасгал хөдөлгөөн, асаргааг зааж өгсөн.

40

/11/ 1.2.6. Эм зүйн шинжлэх ухааны шинэ аргуудыг орчин үеийн болон уламжлалт анагаах ухааны эмчилгээнд нэвтрүүлнэ

58

1.2.6.1. Эрүүл мэндийн байгууллагуудад эм зүйн тусламж үйлчилгээний хүрээг өргөтгөн, эм зүйн мэргэжилтнүүдийг мэргэшүүлэн, шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангах

2016-2020

ЭМГ, ЭМБ, ЭХБ

Зайлшгүй шаардлагатай эмийн хангалт 90 хувьд хүрсэн байна.

ЭМБ-уудын эмнэлгийн тусламж үйлчилгээнд шаардлагатай 45 багцын 870 гаруй нэр төрлийн эм, эмнэлгийн хэрэгслийг нийлүүлэх гэрээг 11 байгууллагатай байгуулан эмийн чанар, аюулгүй байдалд хяналт тавин ажиллаж байна. Аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн эмийн хангамж 90.0%, сумдын түвшинд 86.0% ба аймгийн хэмжээнд 88.0%-тай байна.

70

59

1.2.6.2. Эм зүйн тусламж үйлчилгээний төрлийг нэмэгдүүлэн “Уламжлалт анагаах ухааны эмчилгээний эмийн сан”-г шинээр байгуулах

2016-2020

ЭМГ, ЭМБ, ЭХБ

Эм зүйн тусламж үйлчилгээний нэр төрөл нэмэгдэнэ.

Хишиг-Өндөр сумын “Хульж Очир” ХХК-ны “Очир” эмийн санд уламжлалт анагаах ухааны эмийн сангийн чиглэлээр мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг шинээр олгосон.

70

60 1.2.6.3. Орон нутагт хувийн хэвшлийн эмийн сангуудыг

2017-2020

НБХ, ЭМГ Эм зүйн тусламж үйлчилгээний

2019 оны эхний 5 сарын байдлаар Хутаг-Өндөр суманд “Мөнхийн агар фарм” ХХК-ны эмийн сан, Хишиг-Өндөр суманд “Хульж Очир” ХХК-ны “Очир”

70

шинээр байгуулахад дэмжлэг үзүүлж, зах зээлийн өрсөлдөөнийг бий болгох

нэр төрөл нэмэгдэнэ.

эмийн сан, Булган суманд “Монос Булган” ХХК-ны “Фарм маркет” хувийн эмийн сангуудад мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг шинээр олгосноор хувийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллагуудын өрсөлдөөнийг нэмэгдүүлэх боломж бүрдсэн.

/12/ 1.2.7. Эмнэлгийн мэргэжилтэнүүдийг мэргэшүүлэх, давтан сургах хүний нөөцийн хөгжлийн аймгийн бодлогыг тодорхойлж, эрүүл мэндийн салбарын хүний нөөцийн чадавхыг бэхжүүлэн, залгамж халааг бэлтгэнэ

61

1.2.7.1. “Булган аймгийн Эрүүл мэндийн салбарын хүний нөөцийг хөгжүүлэх бодлого”-ыг хэрэгжүүлэх

2017-2020

АЗДТГ, ЭМГ

Эмч, эмнэлгийн мэргэжилтний хангалтыг 95.0 хувьд хүргэнэ.

2019-2020 оны Төрийн сангийн санхүүжилтээр төгсөлтийн дараах төрөлжсөн нарийн мэргэжлийн сургалтад 9, мэргэжил дээшлүүлэх сургалтад 8 эмч, эмнэлгийн мэргэжилтэн хамрагдсан. 39 төрлийн богино хугацааны сургалтад 117, ажлын байрны болон багц цагийн 7 төрлийн сургалтад давхардсан тоогоор 520, 13 удаагийн цахим сургалтад давхардсан тоогоор 44 эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийг хамруулсан нь нийт эмч, эмнэлгийн мэргэжилтний 91.4%-ийг эзэлж байна. Эрүүл мэндийн байгууллагуудад дутагдалтай байгаа орон тооны мэдээллийг ЭМХТөвийн сайтад байршуулж, 5 Эрүүл мэндийн байгууллагыг нэн шаардлагатай 8 эмнэлгийн мэргэжилтнээр хангасан.

100

62

1.2.7.2. Эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийн төгсөлтийн дараахь сургалтын чиглэлээр гадаад хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх

2017-2020

АЗДТГ, ЭМГ,

ЭМБ-ууд

Жилд 1-ээс доошгүй эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнийг сургаж, дадлагажуулна.

2019-2020 онд эрүүл мэндийн ажилтныг гадаадын өндөр хөгжилтэй оронд төгсөлтийн дараах сургалтад хамруулах төлөвлөгөөнд 14 чиглэлээр эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнийг суралцуулахаар ЭМТХ-д санал хүргүүлсэн. Эхний 5 сарын байдлаар Япон улсад 1, АНУ-д 2 эмч, мэргэжилтэн сургалтад хамрагдсан.

100

/13/ 1.2.8. Эрүүл мэндийн байгууллагуудын орчин нөхцлийг сайжруулан, мэдээллийн технологийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэн, шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангана.

63

1.2.8.1. Аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн Мэс заслын тасаг, Баян-Агт, Баяннуур, Дашинчилэн, Хялганат, Гурванбулаг сумын ЭМТ-ийн барилгад их засвар хийх

2016-2020

АЗДТГ, ЭМГ

140 /улсын төсөв/

Иргэдэд ээлтэй орчин бүрдэж, сэтгэл ханамж нэмэгдэнэ

Орон нутгийн төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 2019 онд Баян-Агт, Могод сумд, Хялганат тосгоны Эрүүл мэндийн төвийн барилгын их засварын ажлуудад нийт 707.5 сая төгрөг батлууллаа. Могод сумын Эрүүл мэндийн төвийн барилгын засварын ажлын гүйцэтгэгчээр “Баян-Өндөр булаг” ХХК шалгарч, барилгын засварын ажлын явц 75%-тай явагдаж байна. Баян-Агт сум, Хялганат тосгоны Эрүүл мэндийн төвийн барилгын засварын ажлын гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тендер шалгаруулалт 06 дугаар сарын 03-нд дуусч, барилгын засварын ажлыг эхлүүлнэ.

70

64 1.2.8.2. Булган суманд 30 ортой халдварт

2017-2020

АЗДТГ, ГХБХБГ,

475 улсын

Стандартын шаардлага

Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар баригдаж байгаа аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн 30 ортой

70

Сүрьеэгийн тасаг, Орхон, Могод сумын Эрүүл мэндийн төвийн 10 ортой эмнэлгийн барилгыг шинээр барих.

ЭМГ төсөв/ хангасан эмнэлгийн барилгын тоо нэмэгдэнэ.

Халдварт сүрьеэгийн тасгийн барилгын ажлын явц 80%-тай явагдаж, энэ оны 09 дүгээр сард ашиглалтад өгөхөөр ажиллаж байна.

65

1.2.8.3. Эрүүл мэндийн байгууллагуудыг стандартын шаардлагад нийцсэн орчин үеийн оношилгоо, эмчилгээний тоног төхөөрөмжөөр хангах асуудлыг шат дараатай шийдвэрлэх

2017-2020

АЗДТГ, ЭМГ

Эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний нэр төрөл нэмэгдэнэ.

ЭМЯ-ны санхүүжилтээр 2019 онд аймгийн Нэгдсэн эмнэлэгт Нярайн инкубатор, Центрифуг, Автоклав, PH meter, Био аюулгүйн тоног төхөөрөмж, Лабораторын хөргөгч зэрэг 180.0 сая, Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгө оруулалтаар Дуслын автомат шахуурга 5.4 сая, Баян-Агт сумын Эрүүл мэндийн төвд 35.0 сая төгрөгийн хэт авиан ЭХО аппарат, Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгө оруулалтаар 14 сумдын Эрүүл мэндийн байгууллагууд 5 нэр төрлийн Мобайл тоног төхөөрөмжийн иж бүрдэл /ЭХО аппарат, Зүрхний цахилгаан бичлэгийн аппарат, Ipad таb, Samsung tab, Холестрин, саахар, шээсний ерөнхий шинжилгээ хийх зэх 3 үйлдэлтэй аппарат/ зэрэг 140.0 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмжөөр хангагдсан. 2019 оны эхний 5 сарын байдлаар нийт 360.4 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмжөөр хангагдсан байна.

70

66

1.2.8.4. Бугат, Сэлэнгэ, Хишиг-Өндөр, Бүрэгхангай, Могод, Хялганат, аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийг яаралтай түргэн тусламжийн автомашинаар үе шаттай хангах

АЗДТГ,

ЭМГ

Түргэн тусламжийн автомашины парк шинэчлэлтийг 100 хувьд хүргэнэ.

Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар аймгийн Нэгдсэн эмнэлэгт 240.0 сая төгрөгийн тусгай зориулалтын иж бүрэн тоноглогдсон С ангиллын түргэн тусламжийн авто машин, Эрүүл мэндийн газарт 80.0 сая төгрөгийн Патрол маркын авто машин, Хандив тусламжаар Гурванбулаг, Бүрэгхангай сумын Эрүүл мэндийн төвүүдэд 90.0 сая төгрөгийн С ангиллын авто машинууд нийлүүлэгдэж, парк шинэчлэлт хийгдсэн.

100

1.3 Нийтийн биеийн тамир, спорт Үндэсний спортын өв, соёл, эрүүл амьдралын дадал хэвшлийг дэлгэрүүлж, нийтийн биеийн тамирыг хөгжүүлэн, спортыг бүх нийтийн үйл хэрэг

болгоно.

/14/ 1.3.1. Тамирчдын хөгжих, уралдаан тэмцээнд оролцоход нь дэмжлэг үзүүлэхэд анхаарч, амжилт гаргах, алдаршуулахад

67

1.3.1.1. Тамирчдын уралдаан тэмцээн, шагнал урамшуулал болон спортыг дэмжигч Аж ахуйн нэгж, холбоодын үйл

2016-2020

АЗДТГ, НБХ

БТСГ, СЗДТГ

Улсын

төсвөөс 33 515

980 ОНТөсө

ААШТ-ийг спортын 18 төрлөөр,

Спортын холбоодуудтай хамтран ажиллах гэрээ байгуулж, тамирчдыг тэмцээн уралдаанд оролцоход санхүүгийн дамжлэг үзүүлж байна. Спортын холбоод нь өөрсдийн нэрэмжит спортын арга хэмжээнүүдийг зохион байгуулж, Булган аймагт Улс, бүсийн чанартай 8 удаагийн тэмцээнүүдийг хамтран зохион

70

бодлогоор дэмжиж ажиллана.

ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх

в 33 821

170

НБТ-ын 12 арга хэмжээг зохион байгуулна.

байгуулж дэмжин ажиллав. ААШТэмцээн спортын 13 төрлөөр зохион байгуулагдаж 2033 хүн хамрагдсан. НБТ-ийн 6 удаагийн арга хэмжээг зохион байгуулж 1137 иргэд хамрагдсан байна.

68

1.3.1.2. Хүүхдийн, Ахмадын, Үндэсний спортын, Бүх ард түмний спортын наадмуудыг зохион байгуулах, улсын тэмцээнд тамирчдыг оролцуулахад дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, НБХ

БТСГ, СЗДТГ

Орон нутгийн төсөв 9.0 төгрөг

Үндэсний спортын наадмыг спортыг өвлийн 2, зуны 10 төрлөөр зохион байгуулна.

2019 онд Монголын хүүхдийн спортын VI их наадмыг спортын 14 төрлөөр зохион байгууллаа. Хүүхдийн спортын наадамд Цана, Тэшүүр, Шатар, Волейбол /Хангайн бүс/, 3*3 сагсан бөмбөгийн /Хангайн бүс/ төрөлд оролцож нийт 62 медаль хүртээд байна. Тэмцээнүүдэд хуваарийн дагуу оролцож одоогоор Тэргүүн байрыг эзлээд байна.

70

69

1.3.1.3. Үндэсний бөх, хурдан морь, сур, шагайн спортыг дэмжиж, улсын алдар цолтой хүмүүсийн нэрэмжит тэмцээнийг уламжлал болгон тогтмолжуулах, сурталчлах ажлыг үе шаттайгаар хийх

2016-2020

АЗДТГ, НБХ

БТСГ, Спортын холбоод

ОНТөсөв, хөтөлбөр, Спорт холбоодын хөрөнгө оруулалт 1056950

Алдартнуудаа сурталчилж үндэсний спортоор хичээллэгсдийн тоо нэмэгдсэн байна.

Үндэсний бөхийн ӨҮУАШТ-д оролцож багаараа хүрэл медаль хүртсэн. 400 гаруй жилийн түүхтэй “Хангинахын шугуйн шагайн тойром”-ыг сэргээснээс хойш энэ жил 6 дахь жилдээ амжилттай зохион байгууллаа. Энэ удаагийн тэмцээнд Өвөрхангай, Дорноговь, Хөвсгөл, Орхон, Улаанбаатар, Сэлэнгэ аймгууд, Хангал, Тэшиг, Хутаг-Өндөр, Сайхан сумдын 23 багийн 210 орчим харваачид цэц мэргэнээ сорьлоо. 2019 онд Цэрэн аваргын нэрэмжит үндэсний бөхийн барилдаан, Улсын арслан Б.Жамьяндоржийн нэрэмжит үндэсний бөхийн барилдаан, Хөдөөгийн хүчтэн үндэсний бөхийн барилдааныг зохион байгуулахаар төлөвлөсөн.

70

70

1.3.1.4. Ерөнхий боловсролын сургуулиудад Олимпийн сургалт, сурталчилгааны танхимуудыг байгуулан, үзүүлэн таниулах материалаар үе шаттай хангах

2016-2020

АЗДТГ, НБХ

БТСГ, ЕБС,

“Москва” олимпийн зөвлөл

Өөрсдийн нөөц бололцоогоор сургуул

ь тус бүр 723

000 төгрөг нийт 5 784

Хүүхдүүдийн спорт Олимпизмийн мэдлэг зохих түвшинд дээшилсэн байна.

Сумд болон сургуулиудын олимпийн танхимуудын үйл ажиллагааг суралцагч нарт сонирхолтой байдлаар явуулж байгаа бөгөөд 2019 онд Хялганат тосгоны Спорт цогцолборт олимпийн танхимыг шинээр байгууллаа.

70

000

/15/ 1.3.2. Нийтийн биеийн тамирыг хөгжүүлэх таатай орчин нөхцлийг бүрдүүлнэ.

71

1.3.2.1. Аймаг, сумын төвүүдийн гудамж, нийтийн эзэмшлийн талбайд ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, хүүхэд залуучуудад зориулсан ногоон байгууламж бүхий гүйлт, дугуйн зам, спорт тоглоом, мөсөн гулгуурын талбай байгуулах ажлыг эхлүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, НБХ,

Булган СЗДТГ

ГХБХБГ БТСГ

Улсын төсөв 3 896 100

төгрөг

Өвлийн спортын тэмцээн, нийтийг

хамарсан арга хэмжээг

зохион байгуулсан байх Ард иргэдийн нийтийн биеийн

тамираар чөлөөтэй хичээллэх

боломж бүрдсэн байна.

2019 онд мөсөн зам тавьж Тэшүүрийн талбай байгуулан “Мөнгөн өвөл 2019” мөсний баярын тэмцээнийг тэшүүр, хөгжилтэй буухиа, мөсний шагайн харваа, олс таталтын тэмцээнүүдийг 2 дахь жилдээ зохион явуулаад байна. Мөн Булган сумын аварга шалгаруулах тэшүүрийн тэмцээн, Монголын хүүхдийн спортын VI их наадмын хүрээнд Хөнгөн атлетикийн өсвөр үеийн аймгийн аварга шалгаруулах тэмцээнийг зохион байгууллаа. Одоогоор хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдрийг угтан дугуйт тэшүүрийн тэмцээнийг зохион байгуулаад байна.

70

72

1.3.2.2. Хүн амыг эрүүлжүүлэх, чийрэгжүүлэх, эрүүл амьдралын дадал, хэвшилд сургах чиглэл бүхий нийтийн биеийн тамирын сайн дурын танхим, клуб, хамтлагуудыг дэмжиж ажиллах

2016-2020


Агентлагийн

удирдлага,

СЗДТГ

-

Албан байгууллагын ажиллагсдын

идэвх санаачлага нэмэгдэж

эрүүл амьдралын дадал, хэв

маяг хэвшсэн байна.

Булган сумын төрийн ба төрийн бус байгууллагад 23 спортын хамтлаг, сумдад 15 спортын хамтлаг, 8 клуб нийт 46 хамтлаг клуб үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Биеийн тамир спортын хамтлаг нь байгууллагын ажиллагсдын эрүүл мэндэд чиглэсэн үйл ажиллагааг тогтмол явуулж, ажиллагсдыг хуваарийн дагуу зааланд тоглуулж, зохион байгуулагдаж байгаа тэмцээн уралдаанд идэвхтэй хамруулж хэвшээд байна. Булган сумын иргэд нь өөрсдийн бие бялдрыг хөгжүүлэх зорилгоор усан спорт, фитнессээр тогтмол хичээллэж байна. ББХЧТТССудалгаанд аймгийн хэмжээнд эмэгтэй 3185, эрэгтэй 2888 нийт 6073 хүн хамрагдсан байна. Спортын хамтлагийн төлөөлөл арга зүйчдийг 04 дүгээр сард бүсийн сургалтад хамрууллаа.

70

/16/ 1.3.3. Спортын тодорхой төрлүүдийг /үндэсний сур, цана, тэшүүр, бөхийн төрлүүд, волейбол, хөнгөн атлетик, бокс, буудлага,

73

1.3.3.1. Үндэсний наадгай сур харвааг хөгжүүлэх зорилгоор

2016-2020


Орон нутгийн хөгжлий

н сан 11 550

000

Эрийн гурван наадмын нэг

үндэсний наадгай сурын

харвааг

“Монгол нум сум” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ажлын төлөвлөгөөг гарган төлөвлөгөөний дагуу 05 дугаар сард сургалт болон нээлтийн харвааг зохион байгуулж нийт 1853000 төгрөгийг зарцуулсан байна. 05 дугаар сарын 17-ны өдөр Үндэсний сурын харвааны сургалтыг зохион байгуулж 11 сумын

70

таеквандо, сагсан бөмбөг г.м/ түлхүү хөгжүүлнэ.

“Монгол нум сум” хөтөлбөр хэрэгжүүлэх

Сурын холбоо 22 350

000 Нийт

33 900 000

хөгжүүлж, хичээллэгсди

йн тоо нэмэгдсэн

байна.

өсвөрийн харваач хөвгүүд 45, охид 18, насанд хүрэгчид эрэгтэй 11, эмэгтэй 6 нийт 80 харваач хамрагдлаа. Сургалтыг Үндэсний сурын харвааны спортын мастер, аймгийн мэргэн С.Шоовдор удирдан явууллаа. Мөн 05 дугаар сарын 18-ны өдөр ”Нээлтийн харваа-2019” үндэсний сурын харвааны тэмцээнийг зохион байгуулж, 13 сумын өсвөрийн охид 16, хөвгүүд 25, насанд хүрэгчид эрэгтэй 28, эмэгтэй 11, нийт 80 харваач оролцож цэц мэргэнээ сорин өрсөлдлөө. Тэмцээнд спортын мастер 3, дэд мастер 3, зэрэгтэй тамирчид 2, аймгийн гарамгай мэргэн 1, сумын мэргэн 1 оролцлоо. Булган суманд Байт сурын харвааг шинээр хөгжүүлж, БТСГ-т секц дугуйланг хичээллүүлж байна.

74

1.3.3.2. Шагай харвааг хөгжүүлэхийн зэрэгцээ түгээн дэлгэрүүлэх холбоо, багуудыг дэмжиж ажиллах

2016-2020


ОНТөсөв 12 130 000

Шагай харвааг хөгжүүлж, хичээллэгсдийн тоог нэмэгдүүлж, Хангинахын шугуйн шагайн тойрмын хамрах хүрээг тэлж улмаар жуулчдын анхаарлыг татсан эвент арга хэмжээ болгосон байна

Булган аймгийн “Шагайн харвааны аварга-2019” тэмцээнийг 28 дахь удаа зохион байгуулж, 22 багийн 180 гаруй харваачид цэц мэргэнээ сорьлоо. Шинээр Мөсний шагайн харвааг хөгжүүлж, Спорт ордонд шагайн холбооны байрыг гарган өгснөөр тогтмол бэлтгэл сургуулилтаа хийж байна. Хялганат тосгоны спортын цогцолборт шагайн харвааны өрөө тасалгааг гарган өгч шагайн спортыг сонирхогчид тогтмол хичээллэж байна. Шагайн спортоор аймгийн хэмжээнд 1100 шагайчид хичээллэж байгаагаас 2019 оны эхний хагас жилийн байдлаар шинээр 50 хүн нэмэгдэж, хичээллэгсдийн тоо өмнөх оноос 8 хувиар өссөн үзүүлэлттэй байна. “Хангинахын шугуйн шагайн тойром”-ыг 6 дахь жилдээ амжилттай зохион байгууллаа. Энэ удаагийн тэмцээнд Өвөрхангай, Дорноговь, Хөвсгөл, Орхон, Улаанбаатар, Сэлэнгэ аймгууд, Хангал, Тэшиг, Хутаг-Өндөр, Сайхан сумдын 23 багийн 210 орчим харваачид цэц мэргэнээ сорьлоо.

70

75

1.3.3.3. Цана, тэшүүр, бөхийн төрлүүд /самбо, жудо, чөлөөт, үндэсний бөх г.м/ гар бөмбөг, сагсан бөмбөг, бокс, буудлага, хөнгөн атлетик, таеквандо, ширээний теннис зэрэг спортыг түлхүү

2016-2020


Спортын холбоод

ОНТөсөв, Төсөл, Хөтөлбөр 28 500 000

Орон нутгийн брэнд төрлүүд болон хөгжсөн байна.

Өсвөрийн шигшээ багийн спортын тэмцээнийг 12 төрлөөр зохион байгуулахаар төсвийн төслийг боловсруулан аймгийн ЗДЗөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж, төсвийг тухайн жилд нь тусгахаар шийдвэрлэсэн. МХС VI наадмын хүрээнд ААШТ-г спортын 10 төрлөөр зохион байгуулаад байна. УАШТ болон бүс, олон хот, олон улсын тэмцээнүүдэд амжилттай оролцлоо. Үүнд Монголын Хүүхдийн спортын VI их наадмын хүрээнд

70

хөгжүүлэх чиглэлээр дэмжих

Улаанбаатар хотын "Цанын бааз"-д зохион байгуулагдсан өсвөрийн цаначдын багийн дүнгээр Тэргүүн байр, Гандболын УАШТ II байр, Тэшүүрийн тэмцээнд Булган аймгаас 3 баг тамирчид оролцож 1-р баг I байр, 2- р баг III байр, 3-р баг VIII-р байранд тус тус шалгарлаа.

/17/ 1.3.4. Спортын салбарын материаллаг баазыг нэмэгдүүлэх ажлыг үе шаттай зохион байгуулна.

76

1.3.4.1. Спортын шинэ ордны дээвэр, халаалтын иж бүрэн засварыг хийж гүйцэтгэх

2016-2020

БСШУСЯ

АЗДТГ, НБХ, БТСГ

Улсын төсвөөс 523 000 000 төгрөг

Улсын комисс хүлээн авсан акт гаргуулсан байна.

2018 онд Спортын ордны их засвар, үйлчилгээ бүрэн хийгдэж, ашиглалтад орсон.

100

77

1.3.4.2. Хялганат тосгоны спорт заалыг ашиглалтад оруулж, үйл ажиллагааг хэвийн явуулах боломжоор хангах

2016-2020

АЗДТГ, НБХ,

СЗДТГ -

Хялганат тосгоны ард иргэд нийтийн биеийн тамираар хичээллэх таатай орчин нөхцөлтэй болсон байна.

Хялганат тосгоны Спорт заалыг ашиглалтад оруулан 3 хүний орон тоо батлан, зардлыг төсөвт тусгуулан үйл ажиллагааг хэвийн явуулах нөхцөлийг бүрдүүлж Хялганат тосгоны иргэд биеийн тамираар хичээллэх боломж бүрдсэн.

100

78 1.3.4.3. Спортын ордны Б заалны их засварыг хийх

2016-2020

АЗДТГ, НБХ, СЗДТ

Улсын төсвөөс

9 139 190

Орчин, нөхцөл сайжирсан байна.

2017 онд бүрэн засвар хийгдсэн. 100

79

1.3.4.4. Спортын техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжийг үе шаттай нэмэгдүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, НБХ, СЗДТ

Хандив тусламж- 30 200

000 төгрөг Засаг дарын

нөөцөөс 3 600 000

төгрөг

Спортын секцүүдийн үйл ажиллагаа сайжирч, хичээллэгсдийн тоо өсч, спортод гаргах амжилт ахисан байна.

Спорт сургалтын төвийн фитнест 7500000 төгрөгийн хэвтээ шахалтын төхөөрөмж /мэргэжлийн/, тэмээ төхөөрмж, Боксын бэлтгэлийн угсардаг зөөврийн резинэн шалтай боллоо. Сумдад 500000 төгрөгийн үнэ бүхий спортын хэрэглэл материал олгов. /Сагс, волейбол, хөл бөмбөг, софт волейболын бөмбөгнүүд, волейболын тор, олс/ Булган аймгийн волейболын холбооноос 500000 төгрөгийн волейболын тор, 1.0 сая төгрөгийн шон, 240000 төгрөгийн тоглолтын 2 ширхэг бөмбөгийг хандивлалаа. Монголын сагсан бөмбөгийн холбооноос 30000000 төгрөгийн үнэ бүхий сагсан бөмбөгийн иж бүрэн шийдийг суурилуулсан. Таеквондогийн хичээллэгчдэд хандиваар өмсгөл хувцас-20ш /тобо/, цана тэшүүрийн өвлийн гадуур хувцас /комбинзон/, зэрэг спортын төрлүүдэд тоног

70

төхөөрөмж, хэрэглэл материалыг авч тамирчдын хичээллэх орчин нөхцөлийг сайжруулсан.

1.4 Соёл, урлаг Үндэсний өв уламжлал, орчин үеийн дэвшилтэт соёлыг шингээсэн иргэдийг төлөвшүүлж, урлаг, гоо зүйн боловсролыг дээшлүүлэн, соёл, урлагийн

байгууллагуудын үйл ажиллагааг дэмжин өргөжүүлнэ.

/18/ 1.4.1. Соёл урлагийг хөгжүүлэх, түгээн дэлгэрүүлэх, соёлын үйлчилгээг шинэ шатанд гаргаж, Соёл урлагийн ажилтнуудыг сургах, давтан сургах ажлыг ээлж дараатай зохион байгуулах, мэргэжлийн урлагийн байгууллагуудын мэргэжилтэй боловсон хүчнийг нэмэгдүүлнэ.

80

1.4.1.1. Аймгийн “Соёл, урлагийн бодлого”-ыг боловсруулж, хэрэгжүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, НБХ, БСУГ

-

Соёл, урлагийн бодлого хэрэгжиж орон нутгийн түвшинд соёлын чиг хандлага тодорхойлогдож, соёл урлагийн үйлчилгээ шинэ шатанд хүрсэн байна

Аймгийн “Соёлын бодлого”-ыг хэрэгжүүлснээр Соёл урлагийн байгууллагуудын боловсон хүчний хангалт 2016 онд 47 хувьтай байсан бол 2019 оны байдлаар 53 хувь болж өслөө. Ардын уламжлалт урлагийг хөгжүүлэх, соёл урлагийн байгууллагуудын материаллаг баазыг бэхжүүлэх чиглэлээр аймгийн ардын урлагийн наадмыг зохион байгууллаа. Мэргэжилтэй боловсон хүчний хангалтыг нэмэгдүүлэх зорилгоор ОХУ-ын Улан-Үдэ хотын урлагийн сургуульд 24 хүүхэд сургаж байгаа бөгөөд 4 соёлын төвийн номын санчийг мэргэшүүлэх сургалтад хамруулаад байна. Соёлын байгууллагуудын дарга эрхлэгч нар санаачлан “Соёлын довтолгоо” аялан тоглолтыг зохион байгуулж 4500 иргэнд соёлын үйлчилгээ үзүүлсэн байна.

70

81

1.4.1.2. Сумдын соёл, урлагийн өдрүүдийг тогтмол зохион байгуулж, урлаг соёлын үйлчилгээ, эд өлгийн зүйл, сум орон нутгийн онцлогийг харуулсан үзэсгэлэн гаргах

2016-2020


Сумдын ЗДТГ

ОНТөсөв

2 500 000

Сум, орон нутгийн бусдаасаа ялгарах онцлогийг харуулж, орон нутгаа сурталчлах, сумдын соёлын брэнд бүтээгдэхүүнийг тодорхойлно.

2019 оны 6-р сарын 11-16 нд Азийн урлагийн наадамд Хөгжимт жүжгийн театрын дуучин Янжиндулам оролцлоо. Мөн сумдын соёлын төвийн эрхлэгчид нэгдэн “Соёлын довтолгоо” тоглолтыг зохион байгуулж 16 сум, 1 тосгоны нийт 4500 иргэнд хүргэж ажиллалаа.

70

82

1.4.1.3. Аймгийн “Ардын урлагийн наадам”-ыг 2 жил тутам зохион байгуулж, шилдэг уран бүтээлүүдийг олон

2016-2020


-

Булган нутгийн уран бүтээлчдийн бүтээл олон нийтэд танигдсан

Аймгийн “Ардын урлагийн наадам”-ыг 2017 онд зохион байгуулж, шилдэг уран бүтээлүүдийг олон нийтийн хүртээл болгосон. Аймгийн “Ардын урлагийн наадам”-ыг 9-р сард зохион байгуулахаар төлөвлөн ажиллаж байна.

40

нийтийн хүртээл болгох

байна.

83 1.4.1.4. Амьд хөгжмийг сурталчлах, дэлгэрүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, НБХ, БСУГ, Булган СЗДТГ, Булган сумын

Соёлын ордон

-

Амьд хөгжмөөр хичээллэгсдийн тоо нэмэгдсэн байна.

Ерөнхий боловсролын сургуулиуд бишгүүр хөгжмийн боловсролыг хүүхэд бүхэнд эзэмшүүлэхээр сургалт үйл ажиллагааг явуулж хэвшээд байна. Булган сумын Соёлын ордон нь амьд хөгжмийн сургалтыг 7 хоногт 3 өдрөөр тогтмол хичээллүүлж 2019 оны хагас жилийн байдлаар 27 хүүхэд, 10 гаруй насанд хүрэгчид хамрагдаж байна. Амьд хөгжмийг түгээн дэлгэрүүлэх ажлын хүрээнд оюутны 4 хамтлаг, бага болон дунд ангийн 2 хамтлаг, насанд хүрэгчдийн 2 хамтлаг тус тус байгуулагдаж, Баян-Агт, Тэшиг сумдад амьд хөгжмийн тоглолтоо зохион байгуулж, Баяннуур, Хангал сумдад хөгжим бөмбөр авч өглөө.

70

84

1.4.1.5. Гадаад улсын Элчин сайдын яамдтай хамтран, тухайн орны урлаг, соёл, кино өдрүүд зохион байгуулах

2016-2020


Булган СЗДТГ, Булган сумын

Соёлын ордон

-

Соёлын үйлчилгээний төрөл, чанар нэмэгдэнэ.

Өвөр Монголын Бугат хоттой харилцан соёл урлагийн өдрүүд арга хэмжээг зохион байгуулах талаар зөвшилцөж байна.

0

/19/ 1.4.2. Соёлын байгууллагуудын материаллаг баазыг сайжруулах, зарим сумдын Соёлын төвүүдийг шинээр барих, их засвар хийх, техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжийг шат дараатай нэмэгдүүлнэ.

85

1.4.2.1. ХЖТ, аймгийн Төв номын сангийн шинэ барилгын асуудлыг шийдвэрлэх

2016-2020


-

Аймгийн Хөгжимт жүжгийн театр, Номын сан орчин үеийн стандартад нийцсэн барилгатай болж, үйлчлүүлэгчдийн тоо нэмэгдэж, үйлчилгээнд чанарын ахиц гарсан байна.

Номын сангийн өргөтгөлийн барилгын зураг төсвийг 2017 онд шинэчилж 2020 оны улсын төсөвт тусгуулахаар боллоо. Аймгийн Хөгжимт жүжгийн театрыг шинээр барих зураг төсөв хийлгэхээр гэрээ байгуулах саналыг Кон инженерс ХХК-д хүргүүлээд байна.

40

86 1.4.2.2. Аймгийн музейн барилгад өргөтгөл, шинэчлэл

2016-2020

АЗДТГ, НБХ,

ОНТөсөв

105.4

Музейн үйл ажиллагаа явуулахад

Аймгийн Музейн барилгад засвар хийж үзмэр дэглэлтийг шинэчлэх ажлыг 2018 онд 105.0 сая төгрөгөөр хийсэн.

40

хийж, Баруун замын тусгай ангийн штаб-музейн барилга, Ардын Хатанбаатар С.Магсаржавын дуулгат бунхныг засварлаж, тохижуулах

БСУГ, Аймгийн

музей

сая таатай орчин бүрдэж үйлчлүүлэгчдийн тоо эрс нэмэгдсэн байна.

Ардын Хатанбаатар Магсаржавын дуулгат бунханд байгууллагын хөрөнгөөр засвар хийсэн. 2019 оны байдлаар Баруун замын тусгай ангийн штаб-музейн барилгын зураг төсөл хийгдсэн. 2020 оны төсөвт суулгахаар төлөвлөгөөнд тусгуулсан.

87

1.4.2.3. Баяннуур сумын “Шороон бумбагар”-ын бунхант булш, ханын зургийг хамгаалах сэргээн засварлах, Баян-Агт сумын Шивээт-Улааны түүхийн дурсгалт газрыг аялал жуулчлалын төв болгох

2016-2020


Аймгийн музей

-

Түүх соёлын үнэт олдворыг олон нийтэд таниулж, орон нутгаа сурталчилсан байна.

Майхан уулын “Шороон бумбагар” археологийн дурсгалыг хадгалж хамгаалах, тогтвортой менежмент бий болгоход боловсон хүчнийг чадавхжуулах, олон нийтийн ухамсрыг нэмэгдүүлэх төслийг ЮНЕСКО /МОНАКО/-ийн итгэлцлийн сангийн дэмжлэгтэйгээр Туркийн ТИКА олон улсын байгууллагатай хамтран хэрэгжүүлж байна. Одоогийн байдлаар эрчим хүчний шугам татсан, сэргээн засварлах ажил үргэлжилж байна. Баяннуур сумын Майхан уулын “Шороон бумбагар”-ын бунхант булш, ханын зургийг хамгаалах, сэргээн засварлах ажил БСШУСЯ, Соёлын өвийн төвийн удирдлага доор хийгдэж байна.

70

88

1.4.2.4. Хялганат тосгон, Баяннуур, Могод, Гурванбулаг, Хангал, Бугат, Хутаг-Өндөр сумдын соёлын төвд их засвар хийх

2016-2020


247.1 сая

Соёл, урлагийн үйлчилгээг таатай орчинд хүргэж, үйлчлүүлэгчдийн тоо нэмэгдсэн байна

Хангал сумын соёлын төвд 2019 онд 271.0 сая төгрөгийн их засвар хийхээр тендер зарлагдаад байна. Мөн энэ онд улсын төсвөөр хэрэгжих их засварын төлөвлөгөөнд Хутаг-Өндөр, Могод сумдын засварын саналыг өгч ажиллалаа.

40

89 1.4.2.5. ХЖТ, Номын сан, Соёлын төвүүдийг камержуулах

2016-2020

АЗДТГ, НБХ, БСУГ, АТНС

-

Аюулгүй орчинг бүрдүүлсэн байна.

Аймгийн Хөгжимт жүжгийн театр болон аймгийн төв номын сангийн уншлагын танхимыг 2017 онд камержуулсан. Хишиг-Өндөр сумын соёлын төвийг камержуулсан. Сумдын соёлын төвүүдийг камержуулахаар 40.0 сая төгрөгийн төсвийг ирэх оны төсөвт суулгахаар тооцоолоод байна.

40

90

1.4.2.6. Соёлын төвүүдийг шаардлагатай тоног төхөөрөмж, техник хэрэгслээр үе шаттайгаар хангах

2016-2020

АЗДТГ, НБХ, БСУГ, СЗДТГ

Хандив 8.0 сая

Сумдын соёл, урлагийн үйлчилгээ чанаржиж, үйлчлүүлэгчдийн тоо

"B sound" продакшны хандиваар Хутаг-Өндөр суманд өсгөгч 1 ш, тайзны гэрэлтүүлэг 3 ш, дипузер 2 ш, Могод суманд дипузер 2 ш, гэрэлтүүлэг 3 ш, нийт 8.0 сая төгрөгийн техник шинэчлэл хийлээ. Хангал, Баяннуур, Хутаг-Өндөр, Сэлэнгэ, Бүрэгхангай, Гурванбулаг, Могод, Тэшиг сумдад тус бүр 6.0 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмж авч өгсөн.

40

нэмэгдсэн байна.

"Уртын дуу-Морин хуур" дэд хөтөлбөрийн хүрээнд 2018 онд аймгийн Хөгжимт жүжгийн театрт 7.9 сая төгрөгийн үндэсний хөгжмийн зэмсэг авсан. Булган сумын соёлын төвд 15.0 сая төгрөгөөр хөгжим, 7.9 сая төгрөгөөр тоглолтын хувцас авч өглөө.

91

1.4.2.7. Сумын номын сангуудад интернэт үйлчилгээг нэвтрүүлж, шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангах

2016-2020


-

Үйлчилгээний таатай орчин бүрдсэн байна.

Сумын номын сангуудад интернэт бүрэн орсон ч сумдад интернетийн хурдыг нэмэгдүүлэх шаардлагатай байна.

40

/20/ 1.4.3. Үндэсний уламжлал, өв соёлыг дэлгэрүүлж, музейн үзмэрийн сан хөмрөгийг нэмэгдүүлэх, түүх соёлын үл хөдлөх дурсгалын зүйлсийг хамгаалах, үзмэрийг гадаад, дотоодод сурталчлах үйл ажиллагааг зохион байгуулна.

92

1.4.3.1. Түүхийн дурсгалт газар, хөшөө дурсгалууд, хиргисүүр, булш бунханы хадгалалт, хамгаалалт, тохижилтыг стандартын дагуу хийж гүйцэтгэн, байнгын арчилгаатай болгох

2016-2020

АЗДТГ, НБХ, БСУГ,

Аймгийн музей

Байгаль хамгаалах сан 6.0 сая

Түүхийн дурсгалт газар, хөшөө дурсгалууд, хиргисүүр, булш бунханы хадгалалт, хамгаалалт сайжирсан байна.

Шивээт улааны түүхийн дурсгалт газар болон байгалийн үзэсгэлэнт газруудаар аялах аялалын маршрут гарган өөрийн байранд орон нутаг судлах танхимаар иргэд болон сурагчдад танин мэдэхүйн сургалт үзэсгэлэн ажиллуулж байна. Сумдад Түүх соёлын үл хөдлөх дурсгалт зүйлсийг хашиж хамгаалах шаардлага, чиглэл хүргүүлэн ажиллаж байна. Энэ ажлын хүрээнд сумдууд хөрөнгө гаргаж хадгалалт хамгаалалтад авах ажил зохион байгуулж байна. Мөн байгаль хамгаалах сангийн 8.0 сая төгрөгөөр 3 сумын улсын хамгаалалттай газарт тэмдэг тэмдэглэгээ хийсэн.

70

93

1.4.3.2. “Уртын дуу, Морин хуур” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх, “Уран нугаралт”-ыг сурталчлан, дэлгэрүүлэх

2016-2020


ОНТөсөв

24 829 000

“Уртын дуу, Морин хуур” хөтөлбөр амжилттай хэрэгжиж хичээллэгсдийн тоо нэмэгдсэн байна. Уран нугаралтаар хичээллэгсэдтэй болсон байна.

“Уртын дуу-Морин хуур” дэд хөтөлбөрийн хүрээнд сумдад 21 сургагч багш бэлтгэгдсэн. Орхон, Хангал, Сайхан сумдууд сумандаа 2 дахь шатны сургалтыг зохион байгуулсан. Одоогоор уртын дууны сургалтад 120, Морин хуурын сургалтад 400 суралцагч тогтмол хамрагдаж байна. Мөн аймгийн Хөгжимт жүжгийн театр дээр уртын дууны дугуйлан 7 хоногийн 3 өдөр тогтмол хичээллэж эхлээд байна. Булган сумын Соёлын ордны дэргэд уран нугаралтын дугуйлан хичээллэж 31 хүүхэд тогтмол хамрагдаж байна.

100

94

1.4.3.3. Сумдын орон нутаг судлалын танхим, ЕБС-ийн түүхийн танхимын үзмэр, эд өлгийн зүйлийг тоолж баталгаажуулах

2016-2020


Аймгийн Музей

- Нэгдсэн санд бүртгэсэн байна.

Сумдын орон нутаг судлалын танхим, ЕБС-ийн түүхийн танхимын үзмэр, эд өлгийн зүйлийг тоолох тооллогын ажлыг хийж дүнг соёлын өвд хүргүүлэн баталгаажууллаа.

70

95

1.4.3.4. Аймгийн нутаг дэвсгэрт оршдог улс, аймгийн хамгаалалттай 36 дурсгалыг гадаад, дотоодод сурталчилсан ном, товхимол, газрын зураг, музейн танилцуулга /Монгол, Орос, Англи хэлээр/ хэвлэж сурталчлах

2016-2020


Аймгийн Музей

-

Түүх соёлоо олон улсад сурталчлах таатай боломж бүрдсэн байна.

Аймгийн аялал жуулчлалын картыг орос монгол хятад хэлээр гаргасан. Улс, аймгийн хамгаалалттай 36 дурсгалыг гадаад, дотоодод сурталчилсан ном, товхимол, газрын зураг, музейн танилцуулгыг Монгол, Орос, Англи хэлэнд орчуулан хэвлэхээр эхийг бэлэн болгосон. Түүх соёлын үл хөдлөх дурсгалын талаар 1 боть ном хэвлүүллээ.

70

/21/ 1.4.4. Номын фонд баяжилтыг нэмэгдүүлж, сумдын номын сангуудын орчин нөхцлийг сайжруулан үйл ажиллагааг өргөжүүлнэ.

96

1.4.4.1. Бүх нийтээр ном унших хөдөлгөөн өрнүүлэн, “Нүүдлийн номын сан”-гийн үйлчилгээг эрчимжүүлэх хөдөөгийн багт хувиараа номын сан байгуулах иргэдийг дэмжих

2016-2020

АЗДТГ, НБХ, БСУГ АТНС

-

Ард иргэдийг номтой нөхөрлүүлэх ажил эрчимжиж ном уншигчдын тоо нэмэгдсэн байна.

Явуулын номын сан Хангал, Тэшиг, Могод, Гурванбулаг, Дашинчилэн, Бүрэгхангай сумдад 120 номоор, 13 суманд номын худалдаа, сум, сургуулийн номын сангуудад мэргэжил арга зүйгээр зөвлөн туслах ажлыг зохион байгууллаа. Аймгийн төвд "АЗ хур" номын дэлгүүртэй хамтарч номын худалдааг зохион байгуулахаар төлөвлөөд байна. “Номч гэр бүл”, тэргүүний уншигч анги хамт олон, сурагч шалгаруулах, гэр бүлээрээ ном унших цаг, Номын хандивын үйл ажиллагааг тус тус зохион байгууллаа. ГБХЗХГ-тай хамтран байргүй байсан “Салбар номын сан”-ийн үйл ажиллагааг жигдрүүлж ойролцоох сургууль, байгууллагуудад номын сангийн үйлчилгээ хүргэж байна. ШШГГ онцгой дэглэмтэй хорих анги, ГХБХБГ, Булган сумын 3 дугаар сургууль, Аймгийн Цагдаагийн Газар, ЭӨЦС, 1, 2, 3, 4, 6 дугаар цэцэрлэгүүдэд зөөврийн номын санг ажиллууллаа. Мөн 13 сумын сургуулийн сурагчид, Булган сумын ерөнхий боловсролын 1 дүгээр сургуулийн төгсөх ангийн сурагчдад “Электрон болон цаасан каталог хэрэглэх нь”, “Нийтийн номын сангуудаар үйлчлүүлэх нь”, “Сурахын төлөө”, “Дэлхийд алдартай номын сан”-гууд сэдвээр сургалт мэдээлэл хийж ажилласан байна.

70

97

1.4.4.2. Аймаг, сумдын номын сангийн фонд баяжилтыг үе шаттайгаар хангах

2016-2020


ОНТөсөв

6 480 820

Уншигчдын тоо болон номын фонд баяжилтыг нэмэгдүүлсэн байна.

Номын фонд баяжилтыг үе шаттайгаар нэмэгдүүлэхийн тулд Улаанбаатар хотын “OPEN MIND LLC” ТББ-тай хамтран “Ном хандивлах 3 сарын аян” өрнүүлэн ажиллалаа. Мөн Булган сумын төвөөс 11 хүн 92 ширхэг ном бэлэглээд байна. Уншигчдын тоо 4 танхимаар 1187 уншигч, 11853 ирэгсдэд 15872 ном хэвлэл олгож үйлчиллээ. Лавлагаа номзүй, мэдээллийг уншлага үйлчилгээний танхимуудаар амаар, бичгээр, и мэйл хаяг, утас, интернэт сүлжээн дэх нүүр хуудсаар дамжуулан 2926 иргэдэд хүргэлээ.

70

1.5 Хүн ам, хөдөлмөр, нийгмийн хамгаалал: Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтэд нийцсэн ур чадвар, мэргэжилтэй ажилтныг бэлтгэх, орлогын эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх, нийгмийн халамж үйлчилгээний хүртээмж, чанарыг сайжруулах, иргэдийн нийгмийн хамгааллын тогтолцоог боловсронгуй болгоход бодлого, үйл ажиллагаагаа чиглүүлнэ.

/22/ 1.5.1. Аймгийн нийгэм, эдийн засгийн бодлоготой уялдуулан шинэ залуу боловсон хүчнийг дэмжих, төгсөгчдийг ажлын байраар хангасан хувийн хэвшлийн байгууллагуудтай хамтран ажиллана.

98

1.5.1.1. Аймгийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгж, байгууллага, ажил олгогч, МСҮТ, их дээд сургууль төгсөгчдийн судалгааг гарган, нэгтгэн мэдээллийн сан үүсгэх

2016-2020

АЗДТГ, НБХ, ХХҮГ, БСУГ, СЗДТГ

-

Мэдээллийн сан үүсгэн,

салбар дундын хамтын

ажиллагаанд ашигласан

байна.

Аймгийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж буй төр төсвийн байгууллага, хувийн хэвшлийн томоохон аж ахуйн нэгжийн судалгаа, эдгээр байгууллагад байгаа ажлын байр болон ажиллагсдын судалгааг гарган, мэдээллийн сантай болсон. Судалгаанд 150 хувийн хэвшил, аж ахуйн нэгж хамрагдсан. 2019 оны 01 дүгээр сард 2.5 жилээр 21 оюутан төгссөн ба сүүлийн 3 сарын байдлаар 50 хувь нь ажил эрхэлж байна. Үүний 30 хувь нь аж ахуйн нэгж байгууллагад, 20 хувь нь хувиараа аж ахуй эрхэлж байна. Нийт төгсөгчдийн 20%-ийг түншлэгч байгууллагуудад зуучлан шууд ажлын байраар хангасан. 6 дугаар сард 1 жилийн ангийн 275 оюутан төгсөхөөр суралцаж байна.

70

99

1.5.1.2. Ажилгүй болон эмзэг бүлгийн иргэдийг МСҮТ, бусад бизнесийн төвүүдтэй хамтран, мэргэжилтэй ажилтан бэлтгэх чиглэлээр сургах, ажилд зуучлах

2016-2020

ХХҮГ, МСҮТ, БСУГ, СЗДТГ

ХЭДС 11.0 сая

Ажил, мэргэжилгүй иргэдийн 80 гаруй хувийг тус чиглэлд хамруулан

төгсөгчдийн 50-аас дээш

хувийг ажлын байраар хангасан байна.

Сүүлийн жилүүдэд улс, бүс, орон нутгийн хэмжээнд барилгын салбар түлхүү хөгжиж мэргэжилтэй ажилчдын эрэлт ихээхэн нэмэгдсэн. Орон нутгийн хөгжлийн бодлого, хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлттэй уялдуулан авто машины засварчин, барилгын засал чимэглэлч, гагнуурчин, нарийн бичгийн дарга, албан хэргийн ажилтан, цахим тоног төхөөрөмж үйлчилгээний ажилтан, үсчин, гоо засалч, тракторын механикч, оёмол бүтээгдэхүүний оёдолчин, тогооч, худалдааны газрын үндсэн ажилтан чиглэлээр мэргэжилтэй ажилтан бэлтгэж байна. 2019-2020 оны хичээлийн жилд шинэ мэргэжлийн анги нээхээр ХНХЯаманд “Модон эдлэлийн мужаан”, “Бэлэг дурсгалын зүйл урлаач” мэргэжлээр ажилтан бэлтгэхээр санал хүргүүлсэн.

40

2019 оны 01 дүгээр улиралд МБСҮЗ-ийн Булган аймаг дахь салбар зөвлөлийн хурлын шийдвэрээр ХЗЗ-ийн судалгааг хийсэн. Судалгааны дүнд үндэслэн 2019-2020 оны хичээлийн жилд 2.5 жилээр 120 оюутан, 1 жилийн сургалтад 240 нийт 360 оюутан элсүүлэх саналаа ХНХЯаманд хүргүүллээ. Энэ хичээлийн жилд 2.5 жилээр сургах 4 мэргэжлээр 80, 1 жилээр сургах 275 нийт 355 оюутан элсүүлэн мэргэжил эзэмшүүлж байна. Энэ хичээлийн жилд орон нутагт захиалгат сургалтаар Тэшиг суманд авто машины засварчин, барилгын засал чимэглэлч, цахилгаанчин, сантехникч, гагнуурчин, үсчин, гоо засалч, оёмол бүтээгдэхүүний оёдолчин, тогооч, худалдааны газрын үндсэн ажилтан 9 мэргэжлээр 93 оюутан, Орхон суманд барилгын засал чимэглэлч, цахим тоног төхөөрөмж үйлчилгээний ажилтан, оёмол бүтээгдэхүүний оёдолчин 3 мэргэжлээр 49 оюутан тус тус суралцаж байгаа бөгөөд орон нутгийн захиалгат сургалтаар нийт 142 оюутан суралцаж байна.

100

1.5.1.3. МСҮТ-д суралцагсдын үйлдвэр дээрх дадлага хийх боломжийг нэмэгдүүлэх, сургалтын тоног төхөөрөмжийг шинэчлэх, багш нарыг давтан сургах, сургалтын хөтөлбөрийг сайжруулах

2016-2020


Улс, ОНТөсө

в, ХЭДС

Дадлага хийх орчин

нөхцөлийг сайжруулж, 2

МСҮТ-ийн зарим техник

тоног төхөөрөмжийг шинэчилсэн

байна.

ХБАЗТөвөөс зохион байгуулсан “Чадамжид суурилсан сургалтын хөтөлбөр, үнэлгээ боловсруулах” арга зүйн сургалтыг ХБАЗТ-тэй хамтран зохион байгууллаа. Сургалтад 6 багш, 2 удирдах ажилтан хамрагдаж амжилттай төгсөж сертификатаа гардан авсан. Тогооч мэргэжлийн ангийн дадлагын газарт шарах шүүгээ 1, цахилгаан махны машин 1, 500кг-ын багтаамжтай хөлдөөгч 1, дотуур байрны гал тогоонд шарах шүүгээ 1, 500 кг-ын багтаамжтай хөлдөөгч 1, худалдааны мэргэжлийн ангид кассын тооцооны машин зэрэг 6.3 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмжийн хөрөнгө оруулалт хийгдээд байна.

70

101

1.5.1.4. Шинээр байнгын болон түр ажлын байр бий болгосон ажил олгогчдыг дэмжих, хамтран ажиллах

2016-2020


ХЭДС 105,0 сая

Жилд 10-аас доошгүй

ажил олгогчийг дэмжин

урамшуулал олгосон байна.

Төгсөгчдийн 70-аас

доошгүй хувь

Аж ахуйн нэгж байгууллага, ажил олгогчдын эрэлт, иргэдийн хэрэгцээ, сургуулийн хөгжлийн чиг хандлага, эрэлттэй байгаа мэргэжлийн ангийг нээх зорилгоор хөдөлмөрийн зах зээлийн судалгааг хийж байна. Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтийн судалгааг 10 мэргэжлээр 48 аж ахуйн нэгж, албан байгууллагуудаас авсан. Судалгааны дүнгээс үзэхэд аж ахуйн нэгж, албан байгууллагаас захиалгаар сургах шаардлагатай байгаа мэргэжилтэй ажилтан 13 мэргэжлийн чиглэлээр 140 иргэнийг сургах хүсэлтэй байгаа ба үүний 53.6 хувь нь барилгын засал

40

нь ажлын байраар

хангагдсан байна.

чимэглэлч, өрлөгчин, мужаан, тогооч, худалдагч, гагнуурчин, сантехникч, худалдагч зэрэг мэргэжлээр ажилтан авах шаардлагатай гэсэн тоон судалгаа гарсан. Нийгмийн түншлэлийг хөгжүүлэх зорилгоор мэргэжлийн холбоод, аж ахуйн нэгж байгууллага, ажил олгогчидтой сургалтын бодлого төлөвлөгөө боловсруулах, гэрээт болон захиалгат сургалт зохион байгуулах, багш нарыг үйлдвэрлэлийн орчинд дадлагажуулах, үйлдвэрлэлийн сургалт дадлагыг хамтран зохион байгуулах, үйлдвэрлэлийн хүрээнд гарч буй шинэ техник технологийг судлах, багш инженер техникийн ажилтнуудыг харилцан туршлага судлуулах, мэргэжлийн шалгалт хамтран авах, төгсөгчдийг ажлын байраар хангах, ажилд зуучлах, ажлыг хамтран зохион байгуулах чиглэлээр 25 аж ахуйн нэгж байгууллагатай хамтын ажиллагааны гэрээ байгуулан ажиллаж байна. Бүс, аймаг, орон нутгийн хэмжээнд болсон үзэсгэлэн худалдаа, өдөрлөгт оролцож ажил олгогчид болон иргэдэд мэргэжлийн сургалтын үйл ажиллагааны талаар танилцуулга сурталчилгаа хийж, төгсөгчдийг ажлын байранд зуучлах үйл ажиллагаа явуулсан. Ажил олгогчидтой хамтран 2.5 жилийн төгсөгчдийн мэргэшлийн түвшинг үнэлэх ажлыг зохион байгуулахаар төлөвлөөд байна. 1-р курсийн 31 суралцагч 10 аж ахуйн нэгж дээр танилцах дадлага, 1 жилийн 207 суралцагч 15 аж ахуйн нэгж дээр төгсөлтийн өмнөх дадлага, 2-р курсийн 31 суралцагч 15 аж ахуй нэгж дээр үйлдвэрлэлийн дадлага, 2.5-р курсийн 21 суралцагч 11 аж ахуйн нэгж дээр төгсөлтийн өмнөх дадлага хийсэн. 1 жилийн ангийн 275 оюутан үйлдвэрлэлийн дадлага хийж байна.

/23/ 1.5.2. Жижиг, дунд үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, хоршоо, нөхөрлөл, өрхийн болон фермерийн аж ахуй хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх замаар ажлын байр бий болгон ажилгүйдлийг бууруулна.

102

1.5.2.1. Жил бүр 1500-аас доошгүй ажлын байр бий болгох

2016-2020

ХХҮГ, МСҮТ, СЗДТГ


в, ХЭДС

6000-аас доошгүй ажлын

байрыг бий болгож, хүн

амын ажилгүйдлийг бууруулсан

байна.

Аймаг орон нутагт шинээр бий болж буй ажлын байрны бүртгэлийг тухай бүр хөдөлмөрийн зах зээлийн бүртгэл мэдээллийн санд оруулж байна. 2019 оны эхний хагас жилийн байдлаар нийт 753 шинэ ажлын байр бий болж гүйцэтгэл 50.2%-тай байна. Үүнээс:

• 256 байнгын ажлын байр • 163 улирлын ажлын байр • 334 түр ажлын байр бий болсон байна..

Нийт шинээр бий болж байгаа ажлын байрны 0.4 хувь

70

нь худалдаа үйлчилгээний салбарт, 0.9 хувь нь хөдөө аж ахуйн салбарт, 21.4 хувь нь барилгын салбарт, энгийн ажил мэргэжил шаардсан салбарт 34.3 хувь бусад салбарт 43.5 хувийг эзэлж байна.

103

1.5.2.2. Хоршоо, нөхөрлөл, фермерийн аж ахуй эрхлэх, хуримтлалын бүлэг байгуулахад дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020

ХХҮГ, ХХААГ, СЗДТГ, бусад төсөл

хөтөлбөрийн

байгууллагууд


Хоршоо, нөхөрлөл,

фермерийн аж ахуй эрхлэх,

хуримтлалын бүлгүүдийн тоо, өрхийн амжиргаа,

өрхийн орлого


Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч иргэдийг дэмжиж ажлын байр бий болгох, бий болсон ажлын байраа хадгалах зорилготой хөтөлбөрүүдийн эргэн төлөгдөх санхүүгийн дэмжлэг олгох арга хэмжээнд иргэдээс төслийн материалуудыг авч дууслаа.

• Ажлын байрыг дэмжих хөтөлбөрийн эргэн төлөгдөх санхүүгийн дэмжлэг олгох арга хэмжээнд 108 төсөл

• Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний ажлын байрыг дэмжих хөтөлбөрийн эргэн төлөгдөх санхүүгийн дэмжлэг олгох арга хэмжээнд 39 төсөл

• Ахмад мэргэжилтний зөвлөх үйлчилгээг хөгжүүлэх хөтөлбөрийн эргэн төлөгдөх санхүүгийн дэмжлэг олгох арга хэмжээнд 64 төсөл тус тус ирүүлсэн байна.

Ирсэн төслүүдэд хэрэгжих боломжтой газар дээр нь танилцан нөхцөл байдалд урьдчилсан хяналт хийн төсөл сонгон шалгаруулах ажлын хэсгийн хурлаар хэлэлцэн:

• Ажлын байрыг дэмжих хөтөлбөрийн эргэн төлөгдөх санхүүгийн дэмжлэг олгох арга хэмжээнд 48 төслийг 134.0 сая төгрөгөөр,

• Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний ажлын байрыг дэмжих хөтөлбөрийн эргэн төлөгдөх санхүүгийн дэмжлэг олгох арга хэмжээнд 13 төслийг 32.0 сая төгрөгөөр,

• Ахмад мэргэжилтний зөвлөх үйлчилгээг хөгжүүлэх хөтөлбөрийн эргэн төлөгдөх санхүүгийн дэмжлэг олгох арга хэмжээнд 16 төслийг 21.0 сая төгрөгөөр тус тус дэмжсэн.

Төсөл нь дэмжигдсэн иргэдийг 2019 оны 06 дугаар сарын 04-06-ны өдрүүдэд “Аж ахуй эрхлэлт”-ийн сургалтад хамруулан санхүүжилтийг олгохоор төлөвлөн ажиллаж байна.

70

104 1.5.2.3. Орон нутгийн нөөц бололцоо, эрэлт хэрэгцээнд нийцүүлэн

2016-2020

ХХҮГ, ХХААГ, СЗДТГ,


Ажилгүй иргэдийн 50-аас доошгүй

Ажлын байрыг дэмжих хөтөлбөрийн нийтийг хамарсан ажил зохион байгуулах арга хэмжээний хүрээнд ирсэн төслүүдийг ажлын хэсгийн хурлаар

70

түр болон улирлын ажлын байраар хангах, ажилгүй болон ажил олоход хүндрэлтэй иргэдийг ажиллуулах, ажилд зуучлах

бусад төсөл



хувийг нийтийг

хамарсан ажилд

оролцуулж өрхийн орлогыг

нэмэгдүүлсэн байна.

хэлэлцэн, 24 төсөл арга хэмжээнд ажил идэвхтэй хайгч, ажил олоход хүндрэлтэй 246 иргэнийг хамруулан орлогыг нэмэгдүүлнэ. Дэмжигдсэн төслүүдийн жагсаалтыг сумдад хүргүүлэн сумдууд төслөө хэрэгжүүлж байна. 2019 оны эхний хагас жилд Хялганат тосгоны 20 иргэнийг түр ажлын байраар хангаж, 2.8 сая төгрөг олгосон. 2019 оны 05 дугаар сарын байдлаар нийт 485 иргэнийг ажлын байранд зуучилснаас

• байнгын ажлын байр 251

• улирлын ажлын байр 68

• түр ажлын байр 166 бий болсон байна.

105

1.5.2.4. Жижиг, дунд үйлдвэрлэл эрхлэхэд шаардлагатай техник, тоног төхөөрөмж худалдан авахад дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020

ХХҮГ, ХХААГ, СЗДТГ, бусад төсөл




Жижиг бизнес

эрхлэгч аж ахуйн нэгж

байгууллагуудад тодорхой

хэмжээний дэмжлэг үзүүлэн

инкубатор төвийн тоог

нэмэгдүүлсэн байна.

2019 оны 01 дүгээр сард ХЭДС-ийн жижиг зээл олгох арга хэмжээнд 2018 оны үлдэгдэл 20.0 сая төгрөгийг 2 аж ахуйн нэгжид эргэлтийн хөрөнгө, тоног төхөөрөмж авахад нь зориулан олгосон.

40

106

1.5.2.5. Нийгмийн зорилтот бүлгийн иргэдийг ногоон ажлын байраар хангах ажлыг зохион байгуулж, байгаль орчны чиглэлээр хэрэгжиж байгаа төсөл хөтөлбөрт хамруулах

2016-2020

ХХҮГ, ХХААГ, БОАЖГ, СЗДТГ, бусад төсөл




Ойн нөхөрлөлийн

тоо нэмэгдэж,

орлого багатай өрхийн гишүүд ногоон ажлын

байраар хангагдсан

байна.

Бүлгийн зохион байгуулалттайгаар хүнсний ногоо тариалах арга хэмжээнд Булган, Тэшиг, Хангал, Сайхан, Сэлэнгэ, Бүрэгхангай сумдын зорилтот бүлгийн 41 иргэнийг улирлын ажлын байраар хангасан. Нийтийг хамарсан ажил зохион байгуулах арга хэмжээний хүрээнд дэмжигдсэн төслүүдийн 10 төсөл нь байгаль орчныг хамгаалах, ногоон ажлын байр бий болгох чиглэлээр 190 түр ажлын байр бий болгон хэрэгжиж байна.

70

107 1.5.2.6. Баг бүрт 1.0-2.0 сая төгрөгийн “Бичил зээл”-ийн эргэлтийн

2016-2020

ХХҮГ, ХХААГ, СЗДТГ

“Бичил зээл”-ийн

Багийн иргэдийн

амьжиргаа

16 сум 1 тосгоны хэмжээнд баг хөгжүүлэх сангийн нийт хөрөнгө 198.8 сая төгрөг байснаас 302 иргэнд 150.0 сая төгрөг олгосон судалгаа байна.

40

санг нэмэгдүүлэх, өрхийн бичил бизнесийг дэмжих

эргэлтийн сан буюу ОНХС

99,7 сая

дээшилж, өөрийн гэсэн

эргэлтийн хөрөнгөтэй

болсон байна.

Эргэн төлөлтийн хувьд 90 иргэний 60.8 сая төгрөг төлөгдөөгүй хугацаа хоцорсон дүнтэй байгаа тул зээлийн эргэн төлөлтийг Хөдөлмөр, эрхлэлтийг дэмжих сангийн төслийн хэрэгжилт, эргэн төлөлтөд хяналт тавих ажилтай уялдуулан зохион байгуулж байна.

108

1.5.2.7. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг авч ажиллуулж байгаа аж ахуйн нэгж, байгууллагыг хуулийн дагуу урамшуулах

2016-2020


ХЭДС, 2.8 сая

ХБИ-ийн орлого

нэмэгдэж тэдний 40-50

хувь нь ажлын

байраар хангагдсан

байна.

Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг авч ажиллуулж байгаа Сайхан сумын “Атаат хайрхан” ХХК, Булган сумын “Оргил мээж” ТББ-д ажил олгогчийн урамшуулал 5.8 сая төгрөг олгосон. Энэ онд хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнийг байнгын ажлын байраар хангаж буй Тэшиг сумын “Эгийн хишиг” ХХК-тай ажил олгогчийн урамшуулал олгох гэрээг байгуулан ажиллаж байна.

40

109

1.5.2.8. Иргэдийн орлогыг нэмэгдүүлэх зорилгоор тэдний хийсэн бүтээгдэхүүний үзэсгэлэн худалдааг жил бүр зохион байгуулж, худалдан борлуулах цэгийг байгуулах

2016-2020



в, ХЭДС,

Бүтээгдэхүүнийг худалдан

борлуулах цэг бий болж,

үйл ажиллагаа нь

эрчимжсэн байна.

Төсөл хөтөлбөрүүдэд хамрагдан санхүүгийн дэмжлэг авсан болон хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч иргэдийн хийсэн бүтээгдэхүүнийг сурталчлах, худалдан борлуулах зорилгоор “Булганд үйлдвэрлэв” борлуулалтын цэгийг “Дэвшилт” ХХК-ийн байранд нээн ажиллуулж давхардсан тоогоор хувиараа өрхийн үйлдвэрлэл эрхлэгч 80 гаруй иргэний бараа бүтээгдэхүүнийг худалдан борлуулж байна.

40

110

1.5.2.9. “40-өөс дээш болон ахмад настны хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлэх

2016-2020

ХХҮГ, СЗДТГ, ААХолб

оо


Хөдөлмөр эрхлэх

чадвартай ахмад

настнуудыг хамруулж,

30-аас доошгүй

хувийг түр ажлын

байраар ханган өрхийн

амжиргааг нь дэмжсэн байна.

Ахмад мэргэжилтний зөвлөх үйлчилгээг хөгжүүлэх хөтөлбөрийн Ахмад мэргэжилтний зөвлөх үйлчилгээг байгууллага дээрээ авахаар хүсэлт ирүүлсэн аж ахуйн нэгж байгууллагын хүсэлтийг ажлын хэсгийн хурлаар хэлэлцэн, 33 аж ахуйн нэгж байгууллагад 40 ахмад мэргэжилтнийг ажиллуулахаар шийдвэрлэн гэрээ байгуулан зөвлөх үйлчилгээг үзүүлэн ажиллаж байна.

70

111 1.5.2.10. Ажлын байрны мэдээллийг

2016-2020

ХХҮГ, СЗДТГ


Ажилгүй иргэдийн 70-

“Ажил олгогч-Ажил хайгч” иргэдийн өдөрлөг, нээлттэй хаалганы арга хэмжээний хүрээнд хөдөлмөр

40

олон нийтэд хүргэх, “Хөдөлмөрийн яармаг”-ийг бүсчилсэн хэлбэрээр зохион байгуулах

в, ХЭДС,

аас доошгүй хувийг ажлын

байранд зуучлан

бүсчилсэн хэлбэрээр

“Хөдөлмөрийн яармаг”-ийг

жил бүр зохион

байгуулж хэвшсэн байна.

эрхлэлтийг дэмжих үйл ажиллагааг иргэдэд сурталчлан таниулах цогц үйлчилгээг иргэдэд үзүүлж ажиллалаа. Энэхүү арга хэмжээнд дараах үйлчилгээг үзүүлсэн. Үүнд: Төрийн болон хувийн хэвшлийн 61 аж ахуйн нэгж байгууллагаас 191 сул чөлөөтэй ажлын байрны захиалга авч, 14 иргэнийг ажлын байранд зуучилж, 41 иргэн ажлын байранд ажиллах саналыг хүлээн авсан. Ажил хайгчаар шинээр бүргүүлэх болон идэвхжүүлэх хөдөлгөөнд 56 иргэнийг бүртгэсэн. Ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох, зөвлөгөө өгөх ажлын хүрээнд 131 иргэнд зөвлөгөө мэдээлэл өгсөн. Мөн хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих төсөл, хөтөлбөрийн талаар 62 иргэнд зөвлөгөө мэдээлэл өгсөн. Хөдөлмөр эрхлэлтийн дэмжих төсөл, хөтөлбөрийн санхүүгийн дэмжлэгт хамрагдсан 8 иргэний бараа бүтээгдэхүүнээс 1.6 сая төгрөгийн борлуулалт хийгдсэн байна. Уг үйл ажиллагаанд оролцсон 73 иргэнээс үнэлгээний хуудсаар санал, хүсэлт авч ажиллалаа.

112

1.5.2.11. Сум бүрт орлого багатай 10-аас доошгүй малчин өрхийг жил бүр “Малжуулах төсөлд” хамруулах, малгүй иргэдийг туслах аж ахуй эрхлэхэд дэмжлэг үзүүлэн ажиллах

2016-2020

ХХҮГ, СЗДТГ


Малчин өрхийг

малжуулан, ажлын

байраар хангасан байна.

Малчдын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих хөтөлбөрийн малчин өрхийг малжуулах арга хэмжээнд хамрагдахыг хүссэн иргэдийн төсөл холбогдох материалыг авсан. Ирсэн төслүүдийн хэрэгжих боломж нөхцөл байдалд урьдчилсан хяналт хийж, төсөл сонгон шалгаруулах ажлын хэсгийн хэлэлцэн, 48 төслийг 215.0 сая төгрөгөөр дэмжсэн. Төсөл нь дэмжигдсэн иргэдийг 2019 оны 06 дугаар сарын 5-8-ны өдрүүдэд “Малчид бизнест бие даан сурах нь” сэдэвт аж ахуй эрхлэлтийн сургалтад хамруулахаар төлөвлөн ажиллаж байна.

70

/24/ 1.5.3. Хөдөлмөрийн харилцааны хэрэгжилтийг ханган ажиллаж, хувийн хэвшлийн оролцоог нэмэгдүүлэн нийгмийн түншлэлийг хөгжүүлнэ.

113

1.5.3.1. Ажил олгогчийг дэмжих чиглэлээр хамтран ажиллаж, уулзалт зөвлөгөөнийг зохион байгуулах

2016-2020

АЗДТГ, ХХҮГ,

ХХААГ, АОЭХ, СЗДТГ


в, Төсөл

хөтөлбөр,

Хандив

10-аас доошгүй аж ахуйн нэгж

байгууллага, 20-оос

доошгүй иргэнийг тус

чиглэлд хамруулсан

байна.

2019 онд “Ажил олгогчийн зөвлөгөөн”-ийг 6 дугаар сард зохион байгуулахаар төлөвлөөд байна. 2019 оны 1 дүгээр улиралд ажил олгогчийг дэмжих, хамтран ажиллах чиглэлээр уулзалт зөвлөгөөнийг зохион байгуулах зардлын төсөв, саналыг холбогдох газарт хүргүүлсэн.

40

114 1.5.3.2. Хөдөлмөр, нийгмийн зөвшилцлийн

2016-2020


ОНТөсөв

3 талт салбар хороонд

Хөдөлмөр, нийгмийн зөвшлийн гурван талт 2019-2020 оны хэлэлцээрийг шинэчлэн байгуулахаар гурван

40

гурван талт хэлэлцээрийн хэрэгжилтийг сайжруулж, салбар хороодын үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх, дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх

ХХААГ, ЭМНДХ, АОЭХ, СЗДТГ

1,5 сая тодорхой хэмжээний

төсөв хөрөнгө

батлагдаж, үйл

ажиллагаа нь бэхжсэн байна.

талын төлөөллийн бүрэлдэхүүнийг шинэчлэн бүртгэсэн бөгөөд үндэсний хэлэлцээр батлагдсаны дараа аймгийн хэлэлцээр байгуулахаар хүлээгдэж байна. 2019 оны 04 дүгээр сарын 18-20-ны өдрүүдэд Баяннуур, Дашинчилэн сумдад төр, ажил олгогчийн төлөөлөл буюу аймгийн ХАБЭА-н зөвлөл ХАБЭА-н үзлэг, шалгалт, зөвлөн туслах чиглэлээр ажиллалаа. Одоогийн байдлаар Хутаг-Өндөр сум 2019-2020 оны хэлэлцээрээ байгуулан, ХХҮГ-т ирүүлээд байна.

115

1.5.3.3. Хөдөлмөр эрхлэхтэй холбоотой хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах, хяналт тавихад төр, хувийн хэвшил, нийгмийн түншлэлийн байгууллагуудын хамтын ажиллагааг уялдуулах, хөдөлмөр эрхлэх болон бусад чиглэлээр байгуулагдсан аймгийн зөвлөлийн бүрэлдэхүүнд ИНБ-ын төлөөлөл оролцуулан, хамтран ажиллах

2016-2020


ХХААГ, АОЭХ, СЗДТГ

ОНТөсөв

1,0 сая

Зөвлөлүүдийн

бүрэлдэхүүнд төлөөлөл

оролцуулан хамтран шийдвэр гаргана.

Аймгийн ХАБЭА-н зөвлөл болон хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар зөвлөлийн бүрэлдэхүүнийг төр, ажил олгогч, үйлдвэрчний төлөөллийн бүрэлдэхүүнтэйгээр 2019 онд шинэчлэн байгуулсан бөгөөд 2 дугаар улирлын байдлаар хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар зөвлөлийн хуралдааныг 1 удаа, ХАБЭА-н аймгийн салбар зөвлөлийн хуралдааныг 2 удаа тус тус хуралдуулж, 2019-2020 онд хэрэгжих төсөл хөтөлбөрийн талаар болон ХАБЭА-н сарын аяны хүрээнд хийгдэх ажлын төлөвлөгөө, 2019 онд хэрэгжүүлэх ажлын төлөвлөгөөг тус тус батлуулаад байна. Мөн ХАБЭА-н сарын аяны хүрээнд үзлэг, шалгалт, зөвлөн туслах чиглэлээр Баяннуур, Дашинчилэн сумдад хамтран ажиллалаа.

100

116

1.5.3.4. “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуйн аймгийн дэд хөтөлбөр”-ийг үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлэх, үзлэг шалгалтыг жил бүр зохион байгуулах, дүгнэх

2016-2020

АЗДТГ, НБХ, ХХҮГ, ЭМГ, МХГ,

ЭМНДХ, АҮЭХ, АОЭХ, СЗДТГ

ОНТөсөв

2,1 сая

Үйлдэрлэлийн болон ажлын

байран дахь осол

гэмтлийн тоо буурч эрүүл

аюулгүй ажлын

байрны тоо нэмэгдэнэ.

ХАБЭА-н сарын аяныг “Эрүүл, аюулгүй ирээдүйн хөдөлмөрийн төлөө” уриан дор 4-р сард аймгийн хэмжээнд өрнүүлэн ажиллалаа. Сарын аяны хүрээнд 6.2 сая төгрөг төсөвлөн сарын аяны нээлт, сургалт, сурталчилгаа, үзлэг, шалгалт, зөвлөн туслах чиглэлээр сумдад ажиллах, эрүүл мэндийн үзлэгт хамрагдах, үйлдвэрлэлийн ослоор нас барагсдын өдрийг тэмдэглэх, “Дэвжээ” тэмцээн зохион байгуулах, байгууллага бүр эрсдлээс сэргийлэх арга хэмжээ авах, шилдэг байгууллага шалгаруулах зэрэг томоохон ажил, арга хэмжээг зохион байгуулан ажиллалаа. Сарын аяны хүрээнд 16 сум, 1 тосгон, аймгийн төвийн 7 байгууллага идэвхтэй оролцсон бөгөөд нийт сумдын ХАБЭА-н үзлэг шалгалтыг сумдын ХАБЭА-н зөвлөл зохион байгуулж, дүн мэдээг ирүүлсэн ба Бүрэгхангай сум уул, уурхайн чиглэлээр

100

үйл ажиллагаагаа явуулдаг 8 компанид үзлэг хийсэн байна. Түүнчлэн аймгийн ХАБЭА-н зөвлөлийн гишүүд Баяннуур, Дашинчилэн сумдад үзлэг хийх, зөвлөн туслах чиглэлээр ажиллалаа. ХАБЭА-н удирдлага зохион байгуулалт, тоног төхөөрөмжийн аюулгүй байдал, ажлын байрны эрүүл ахуй гэсэн 3 төрлөөр төр, төсвийн 75 байгууллага, хувийн аж ахуйн нэгжийн 58 байгууллагад үзлэг, шалгалт явуулж үүрэг чиглэл өгч ажилласан байна. Төр, төсвийн байгууллагын үйл ажиллагаа 74.2 хувь, хувийн аж ахуйн нэгж байгууллагын үйл ажиллагаа 58.4 хувьтай байна.

117

1.5.3.5. Байгууллага, аж ахуйн нэгжүүдэд “Бүтээмжийн хөдөлгөөн” өрнүүлж, шинэ санал, санаачлагыг дэмжиж ажиллах

2016-2020

АЗДТГ, НБХ, ХХҮГ, АОЭХ, СЗДТГ

ОНТөсөв

Байгууллага, аж ахуйн

нэгжүүдийн ажлын

байрны эмх цэгц

сайжирч, бүтээмж


2019 оны эхний хагас жилийн байдлаар хөдөлмөрийн бүтээмжийн сургалтыг 4 байгууллагын 76 ажилтанд зохион байгуулсан. Байгууллагын хэмжээнд 04 дүгээр сарыг “Хөдөлмөрийн бүтээмжийн сар” болгон зарласан бөгөөд тусгай удирдамжийн дагуу ажлын хэсэг байгуулагдан сургалт, 5С хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх, ажлын байрны эрсдлийг арилгах, сэтгэл ханамжийн судалгаа авах, “Яг цагт нь” систем хэрэгжүүлэх зэрэг хэд хэдэн ажил төлөвлөн ажилласнаас байгууллагын дотоод дахь ажлын байрны эмх цэгц 80 хувьтай болж, ажилтан бүр үүрэг даалгаврыг заасан хугацаанд хэрэгжүүлж ажиллах, үйлчлүүлэгчдийн сэтгэл ханамж дээшилсэн зэрэг ахиц дэвшилттэйгээр ажиллаж байна.

70

118

1.5.3.6. Аймгийн “Цалин хөлсний үзлэг”, ХАБЭА-н болон бусад үзлэг, шалгалт, зөвлөн туслах үйл ажиллагаа, мэдээлэл сурталчилгааны ажлыг зохион байгуулах

2016-2020

АЗДТГ, НБХ, ХХҮГ, ЭМГ, МХГ, НДХ, АҮЭХ, АОЭХ, СЗДТГ

ОНТөсөв

Нутаг дэвсгэрийн аж ахуйн

нэгж, байгууллагуу

дад хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээнээс

багагүй цалин хөлс

олгож хэвшин, ажлын

байрны эмх цэгц сайжирч

ажиллах

Аймгийн ХАБЭА-н зөвлөлийн гишүүд Баяннуур, Дашинчилэн сумдад үзлэг хийх, зөвлөн туслах чиглэлээр ажиллалаа. ХАБЭА-н удирдлага зохион байгуулалт, тоног төхөөрөмжийн аюулгүй байдал, ажлын байрны эрүүл ахуй гэсэн 3 төрлөөр төр, төсвийн 75 байгууллага, аж ахуйн нэгжийн 58 байгууллагад үзлэг, шалгалт явуулж үүрэг чиглэл өгч ажилласан. Шалгалтын дүнгээс харахад төр, төсвийн байгууллагын үйл ажиллагаа 74.2 хувь, аж ахуйн нэгж байгууллагын үйл ажиллагаа 58.4 хувьтай байна. Сарын аяны тайланг аймгийн Засаг даргын Тамгын газар болон Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл мэндийн төвд тус тус хүргүүллээ.

70

орчин эрүүл аюулгүй болсон байна.

Нийгмийн халамж, хамгаалал, хүүхэд гэр бүл:

/25/ 1.5.4. Нийгмийн зорилтот бүлгийн иргэдэд чиглэсэн халамж, асрамжийн үйлчилгээг өргөжүүлэн, тэдэнд зориулсан үйлчилгээний төвүүдийн үйл ажиллагааг эрчимжүүлнэ.

119

1.5.4.1. ХХҮГ-ын харьяа сувиллын яслийн үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэн, шаардлагатай зарим техник, тоног төхөөрөмжөөр хангах

2016-2020

АЗДТГ, НБХ, ХХҮГ, СЗДТГ

ОНТөсөв,

Нийгмийн

халамжийн сан 2,9 сая

Сувиллын яслийн

үйлчилгээг өргөжүүлэн, зуны сургалт

явуулах боломжийг

бий болгосон байна. Яслийн зарим

ангиудыг тоглоомоор

хангасан байна.

Сувиллын яслид зорилтот бүлгийн 41 хүүхэд хүмүүжиж байгаа бөгөөд хүүхдийн нас, биеийн хөгжлийн онцлогт тохируулан чийрэгжилтийн ажлын төлөвлөгөөг боловсруулан, хүүхэд нэг бүрт хүрч ажиллаж байна. Сувиллын яслид ариун цэвэр эрүүл ахуйн шаардлага хангах зорилгоор 40 хүүхдийн хувцас хадгалах 1.1 сая төгрөгийн үнэ бүхий шүүгээг авч тохижуулаад байна. Гал тогоонд ариун цэвэр, эрүүл ахуйн шаардлагад нийцэхүйц ариутгалын тусгай хэрэгслийг 242.5 мянган төгрөгөөр авч үйл ажиллагаандаа ашиглаж байна. Мөн Орхон аймгийн улсын тэргүүний 7, 22 дугаар цэцэрлэгт багш ажилчдыг туршлага судлуулах ажлыг зохион байгуулсан. Хүүхдийн онцлог хэрэгцээнд нийцүүлж, хүүхэд хөгжлийн 80 гаруй бүтээлийг шинээр хийж, сургалт хүмүүжлийн ажилд хэрэглэж байна. Хүүхдийн сурч хөгжих таатай орчин нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилгоор гаднах талбайг цутгаж, зам талбайг шинээр ашиглалтад оруулаад байна.

70

120

1.5.4.2. Асран хамгаалагчгүй, ганц бие өндөр настан, орон гэргүй хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг орон байраар хангах, төрөлжсөн асрамжийн үйлчилгээнд хамруулах, амралт сувилалд хэвтэн эмчлүүлэхэд туслалцаа үзүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, НБХ, ХХҮГ, СЗДТГ

ОНТөсөв,

Нийгмийн


Жилд 3-аас доошгүй иргэнийг нийгмийн

асрамжийн төрөлжсөн

үйлчилгээнд хамруулсан

байна.

2019 оны эхний хагас жилийн байдлаар 18 нас хүрээгүй байхдаа бүтэн өнчин болсон зорилтот бүлгийн 3 иргэнд 3.6 сая төгрөг, гэнэтийн аюул ослын улмаас орон гэргүй болсон 3 өрхөд 3.6 сая төгрөг, хорих ангиас суллагдсан амьжиргааны түвшин доогуур 8 иргэнд 9.6 сая төгрөгийн тусламж үзүүлж, орон гэртэй болоход нь дэмжлэг үзүүллээ. Нийгмийн халамжийн хуулийн дагуу ахмадын зориулалттай амралт, сувилалд амрахад 100 ахмадад 13.7 сая төгрөгийн хөнгөлөлтийг олгосон. Хоёр ихэр хүүхэд төрүүлж эсэн мэнд бойжуулж байгаа 10 иргэнийг онцгой тохиолдлын мөнгөн тэтгэмжид хамруулж 20.0 сая төгрөг тус тус олгосон. Хялганат тосгоны харьяа хөгжлийн бэрхшээлтэй 1 иргэнийг төрөлжсөн асрамжийн газарт зуучлахаар холбогдох материалыг бүрдүүлж, ХХҮЕГ-н харьяа Хөвсгөл аймаг дахь Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний төрөлжсөн асрамжийн газарт шилжүүлээд байна.

70

121

1.5.4.3. Гэр бүлийн хүчирхийлэл, хүүхэд хамгааллын чиглэлээр эрх нь зөрчигдсөн иргэдийг хамгаалах “Хүчирхийллээс хамгаалах түр байр”-ны зардлыг шийдвэрлэж, дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020

НБХ, ГБХЗХХ, СЗДТГ

ОНТөсөв 13,0

сая АЗД-ын

нөөц

Байрны урсгал

зардлын асуудлыг

шийдвэрлэж, дэмжлэг

үзүүлэн иргэд ая тухтай

үйлчлүүлэх орчин

нөхцөлийг сайжруулсан

байна.

2018 онд түр хамгаалах байрны нийгмийн ажилтан, сэтгэл зүйчийн цалинг Засаг даргын нөөцөөс шийдүүлэн ажиллуулж байсан ба 2019 онд төсөвт тусгагдаагүй тул байгууллагаас шийдвэрлэн тогтвортой байдлыг ханган ажиллаж байна. Түр хамгаалах байрны орчин нөхцөлийг сайжруулах зорилгоор ариун цэврийн өрөө шинээр засан тохижуулж бойлуур, угаалгын машин шинээр авч тавьсан нь үйлчлүүлэгчдийн эрүүл ахуйн нэн тэргүүнийг хэрэгцээг хангахад чиглэсэн ажил байлаа. 2019 оны эхний 5 сарын байдлаар түр хамгаалах байранд гэр бүлийн болон хүүхдийн эсрэг хүчирхийллийн хохирогч 19 иргэнийг хүлээн авч хамгааллын үйлчилгээ болон холбон зуучлах үйлчилгээ үзүүлэн ажиллалаа. Түр хамгаалах байранд ирж үйлчилгээ авч буй үйлчлүүлэгч бүрийг харьяа сумын хамтарсан багийн гишүүдийн хамт хяналтад авч сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгч, хууль эрх зүй, хамгааллын үйлчилгээг шуурхай үзүүлэн шаардлагатай тохиолдолд дараагийн үйлчилгээнд холбон зуучлан ажиллаж байна. Түүнчлэн хамгаалах байрнаас гарсан үйлчлүүлэгчдийг хамтарсан багийн хяналтад байлган эргэх холбоотой ажиллаж байна.

70

122

1.5.4.4. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, хүүхдэд зориулсан чөлөөт цагаа өнгөрөөх нийгэмшүүлэх, сэргээн засах эмчилгээ сувилгааны зориулалтаар “Хөгжлийн төв” байгуулах

2016-2020

ХХҮГ, АХБИХо

лбоо, СЗДТГ

ГБХЗХГ-ын

төсөв 1,3 сая

“Хөгжлийн төв”-ийг

байгуулж, 20-оос доошгүй

байнгын асаргаа

шаардлагатай хүүхдүүдийг хамруулсан

өдөр өнжүүлэх ажиллаж,

ХБИ-ийн 60-аас доошгүй хувь нь тус

төвөөр үйлчлүүлж хэвшсэн байна.

“Дэлхийн Зөн” олон улсын байгууллагын санхүүжилтээр баригдсан Булган суманд байрлах “Хөгжлийн төв”-ийн барилгыг засварлан, “Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд”-ийн нөхөн сэргээх, нийгэмшүүлэх өрөө танхимыг байгуулан, 12 хүүхэд тус төвөөр үйлчлүүлж байна. 2019 оны эхний улиралд хүүхдүүдийн асран хамгаалагч нартай 2 удаа уулзалт зохион байгуулж, үйл ажиллагааны талаар танилцуулж, санал хүсэлтийг сонсож үйл ажиллагаандаа тусган ажиллаж байна. Олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдрийн хүрээнд тус төвд хүмүүжиж байгаа 12 хүүхдэд аймгийн Засаг дарга гарын бэлэг гардуулж, 1.5 сая төгрөгийн тоглоомоор хангалаа. Булган аймгийн хэмжээнд 442 хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд бүртгэлтэй байгаагаас 156 хүүхэд байнгын асаргаа шаардлагатай хүүхэд байна. Үүнээс 33 хүүхдийн байнгын асаргааны мөнгөн тэтгэмжийг сунгаж, шинээр 22 хүүхдийг хөгжлийн бэрхшээлтэй болохыг тогтоон, 6 хүүхдийг СӨБ-д, 9 хүүхдийг ЕБС-ийн тусгай ангид суралцуулах талаар

70

мэдээлэл арга зүйн зөвлөгөө өгсөн. Өмнөх онтой харьцуулахад байнгын асаргаа шаардлагатай хүүхдийн тоо 1.3%-иар буурсан үзүүлэлтэй байна.

123

1.5.4.5. Ахмадуудад зориулсан эрүүл мэнд, сэтгэл зүй, нийгмийн цогц үйлчилгээний геронтологийн нэгжийг байгуулах

2016-2020

ХХҮГ, ААХолбоо, ЭМГ, Нэгдсэн эмнэлэг, СЗДТГ


в

“Геронтологийн нэгж”-ийг байгуулж, аймгийн ахмад

наснуудын 80-аас дээш

хувийг хамруулан үйлчилгээ үзүүлсэн байна.

Ахмадуудад зориулсан эрүүл мэнд, сэтгэл зүй, нийгмийн цогц үйлчилгээний геронтологийн нэгжийг байгуулах зорилт тавьж, газрын асуудлыг шийдвэрлэн “Ахмадын өргөө” нэртэй цогцолбор төвийг барьж байгуулахаар шавыг тавьж зураг төсөв хийх хөрөнгийг 2019 оны ОНХС-ын жагсаалтад тусгаад байна.

40

124

1.5.4.6. Ахмад настны нийгмийн хамгааллыг сайжруулж, амралт сувиллын хүчин чадлыг нэмэгдүүлэн засвар үйлчилгээг хийж, шаардлагатай зарим тоног төхөөрөмжөөр хангах

2016-2020

ХХҮГ, ААХолб

оо, СЗДТГ

ОНТөсөв,

Нийгмийн


Ахмадын амралт

сувиллын орны тоог 40-

50 хувиар нэмэгдүүлж,

сэргээн засах техник тоног төхөөрөмжөө

р 70-аас дээш хувиар

хангасан байна.

ХХҮГ-ын харьяа Ахмадын амралтад 2019 онд 27 ээлжинд 505 амрагч хүлээн авахаар хуваарь батлуулан ажиллаж байна. 2019 оны 5 дугаар сарын байдлаар 10 ээлж хүлээн авч, 187 амрагч амарч сувилуулж, нийгмийн халамжийн сангаас 5.8 сая төгрөг төвлөрүүлээд байна. Амрагч ахмадуудын эрүүл мэнд, бие бялдрын онцлог хэрэгцээнд тулгуурлан чөлөөт цагийг зөв боловсон өнгөрөөх боломжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор шинээр ширээний теннисний иж бүрэн хэрэгслээр хангахын зэрэгцээ чийрэгжүүлэлтийн болон хаш чулуун эмчилгээний тоног төхөөрөмж ашиглан эмчилгээ сувилгаа хийж байна. Эрүүл мэндийн газар, Нэгдсэн эмнэлэгтэй хамтран амрагч ахмадуудад 3 удаагийн үзлэг оношлогоог хийж, эрүүл мэндийн чиглэлээр зөвлөгөө мэдээллээр хангах ажлыг зохион байгуулав. Амралтын хүчин чадлыг нэмэгдүүлж, нэг ээлжинд 40 хүртэлх хүн хүлээн авах нөхцөлийг бүрдүүлэн ажиллаж байна.

70

125

1.5.4.7. Ахмад настны нийгмийн хамгааллын хуулийн хэрэгжилтийг ханган, албан газар аж ахуйн нэгж байгууллага бүр ахмадын сан байгуулах, харьяалалгүй байгаа

2016-2020

ХХҮГ, Холбогд

ох аж ахуйн нэгж

байгууллагууд,

ААХолб

Тухайн байгууллагын

төсвийн 0,3

хүртэлх хувь

18,8 сая

Аймгийн хэмжээнд үйл

ажиллагаа явуулж

байгаа аж ахуйн нэгж

байгууллагын 80-аас дээш

Аймгийн хэмжээнд харьяалалгүй ахмад настны судалгааг гаргахад нийт 1071 харьяалалгүй ахмад настан байдаг бөгөөд эдгээр ахмадын 70-аас доошгүй хувийг аль нэг байгууллагад харьяалуулах ажлыг зохион байгуулан холбогдох байгуулагуудад албан бичиг хүргүүлэн ажиллаж байна. 2019 оны шарагчин гахай жилийн сар шинийн баярыг угтаж, харьяалалгүй ахмадуудад хүндэтгэл үзүүлэх арга хэмжээг АЗДТГ,

70

ахмад настнуудыг албан байгууллага аж ахуйн нэгжүүдэд харьяалуулах ажлыг шат дараатайгаар зохион байгуулах

оо, СЗДТГ

АЗД-ын нөөцөөс 5,3 сая

хувь нь “Ахмадын сан”-тай

болж ахмад настны

нийгмийн хамгааллыг сайжруулах зорилгоор зарцуулж хэвшсэн байна.

Аймгийн хэмээнд

харьяалалгүй байгаа нийт 400 гаруй

ахмад настны 70-аас дээш

хувийг албан байгууллагад харьяалуулса

н байна.

Булган сумын ЗДТГ, ХХҮГ, Ахмадын хороотой хамтран зохион байгуулж, нийт харьяалалгүй 400 ахмад настанд гарын бэлэг гардуулж хүндэтгэл үзүүллээ. “Ахмадын хөгжлийг дэмжих жил”-ийн ажлын хүрээнд ахмадын сан байгуулах тухай аймгийн Засаг даргын 2019 оны А/69 дугаар захирамжийг гарган сум, байгууллагуудад хүргүүлэн хэрэгжилтэд хяналт тавин ажиллаж байна. Монгол улсын ЗГ-ын 2017 оны 197 дугаар тогтоолоор ахмадын сан байгуулах журам шинэчлэгдэн батлагдсаныг 116 ААН, байгууллагад мэдээллийг хүргүүлж, байгууллагын нягтлан бодогч нарт Санхүү төрийн сантай хамтран сургалт зохион байгуулаад байна.

126

1.5.4.8. “Хүүхэд залуучуудын хөгжлийн төв”-ийг байгуулан, үйл ажиллагаанд нь дэмжлэг үзүүлэн ажиллах

2016-2020

АЗДТГ, НБХ,

ГБХЗХГ, СЗДТГ

ОНТөсөв

“Залуучуудын хөгжлийн

төв”-тэй болсон

байна. Тус төвийн урсгал

зардлыг шийдвэрлэн

тогтмол хэвийн үйл

ажиллагаатай болсон байна.

“Залуучуудын хөгжлийн төв”-ийн их засварыг хийж гүйцэтгэхээр УТХО-аар нийт 53.0 сая төгрөгийг төсөвлөн гүйцэтгэгчээр Бугын дөрөлж ХХК шалгараад байна. Одоогоор тус ордонд Номын сан, Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн өндөр өнжүүлэх “Итгэл” төв үйл ажиллагаа явуулж 12 хүүхэд тогтмол хамрагдаж байна. Ардын хөгжмийн дугуйлан, англи хэлний ярианы клубт 22 хүүхэд, 5 насанд хүрэгчид хичээллэж байна. Мөн залуучуудад зориулсан сургалтын өрөөг шинээр сургалтын ширээ сандал, проектороор хангаж тохижууллаа.

70

/26/ 1.5.5. Нийгмийн даатгал, халамжийн үйлчилгээг өргөжүүлж, мэдээллийн нэгдсэн

127

1.5.5.1. Зорилтот бүлгийн иргэдэд хуулийн дагуу нийгмийн халамжийн

2016-2020

АЗДТГ, ХХҮХГ, ЭМНДХ, СЗДТГ

Нийгмийн

халамжийн

Иргэдэд тэтгэвэр,

тэтгэмжийг хөнгөн

Нийгмийн халамжийн сангаас сар бүрийн 15-ны дотор тэтгэвэр, тэтгэмж хөнгөлөлт тусламжийн олголтыг хийж хэвшсэн. 2019 оны 2 дугаар улирлын байдлаар 16199 иргэнд 2.87 тэрбум төгрөгийн олголт хийгдсэн

70

системийг боловсронгуй болгон иргэдэд хүндрэл чирэгдэлгүй хөнгөн шуурхай үйлчлэх нөхцлийг бүрдүүлнэ.

тэтгэвэр, тэтгэмж, нийгмийн халамжийн үйлчилгээнүүдэд хамруулж, цаг хугацаанд нь хөнгөн шуурхай үйлчлэх

сан-5581,3

сая Нийгми

йн даатгалын сан

шуурхай олгож

хэвшсэн байна.

байгаа нь өмнөх оны мөн үеэс 0.1 хувиар өссөн дүнтэй байгаа нь нийгмийн халамжийн багц хуулинд өөрчлөлт орж, тэтгэвэр, тэтгэмжийн хэмжээ өссөнтэй холбоотой гэж үзэж байна.

128

1.5.5.2. Малчид болон албан бус секторт хөдөлмөр эрхлэгчдийг нийгмийн даатгалын сайн дурын даатгалд хамруулах ажлыг эрчимжүүлж, сургалт, мэдээллийн ажлыг тогтмолжуулах

2016-2020

ЭМНДХ, СЗДТГ

ОНХС, Нийгми

йн даатгалын сан

Сайн дурын даатгуулагчи

йн тоог аймгийн эдийн

засгийн идэвхтэй хүн

амын 20 хувьд хүргэх,

малчдын нийгмийн даатгалын

хамрагдалтыг 30-35 хувьд

хүргэх, ЭМД-д

даатгуулагчийн тоог

суурин хүн амын 90

хувьд хүргэх

2019 оны эхний 5 сарын байдлаар 3119 даатгуулагчийн нийт 754.6 сая төгрөгийн шимтгэл, 767 даатгуулагчийн 5.3 сая төгрөгийн алдангийг санхүүд төвлөрүүлж ноогдлыг хийсэн байна. Даатгуулагчийн тоо: 3119 Малчин 2039 ХХЭ 285 Ажилгүйдэл 441 Оюутан 106

70

129

1.5.5.3. Аймгийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгж байгууллагын ажиллагсдыг нийгмийн даатгалд бүрэн хамруулах

2016-2020

ЭМНДХ, СЗДТГ

Нийгмийн

даатгалын сан

Аймгийн хэмжээнд үйл

ажиллагаа явуулж

байгаа аж ахуйн нэгж

байгууллагуудын

ажиллагсадын 90-ээс доошгүй хувиийг

нийгмийн даатгалд

2018 оны 12 дугаар сарын 05-ны байдлаар албан журмын даатгалд 7851 даатгуулагчийг хамруулж аймгийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгж байгууллагын 80.5 хувийг нийгмийн даатгалд хамруулан ажиллалаа. 2019 оны 1 дүгээр улирлын байдлаар албан журмын даатгалд шинээр 6 байгууллага хамрагдсанаар 25 даатгуулагч хамрагдсан байна.

70

хамруулах

/27/ 1.5.6 Гэр бүлийн хүчирхийлэл болон хүүхдийг эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр гаргасан санал, санаачлагуудыг дэмжих

130

1.5.6.1. “Хүүхдэд ээлтэй орон нутаг”–ийн хүрээнд гаргасан санал санаачлагуудыг дэмжин ажиллах

2016-2020



в, Төсөл

хөтөлбөр

Хүүхдэд ээлтэй ажлын

хандлага арга барил,

ажил үйлчилгээ төлөвшин хөгжсөн байна.

2019 оны эхний хагас жилийн байдлаар “Ирээдүйн эзэд” мэргэжил сонголтын аян, Цодгор хүү-2019, Хүүхдийн чиглэлээр үүрэг хүлээгчдийн зөвлөгөөн, Өсвөрийн сэргийлэгч, Олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдөр зэрэг арга хэмжээг зохион байгуулан давхардсан тоогоор 20 мянга гаруй хүүхдийг хамруулсан байна.

70

131

1.5.6.2. Гэр бүлийн гишүүд, хүүхэд өсвөр үеийнхэнд гэр бүлийн боловсрол олгох, ахмад, залуучууд, хүүхдийн “Алтан хэлхээ” цугларалтыг зохион байгуулах

2016-2020



в, Төсөл

хөтөлбөр

Гэр бүлийн

гишүүд, хүүхэд өсвөр

үеийн гэр бүлийн

боловсрол дээшилж, харилцаа хандлага

төлөвшиж, 3 үеийн

залгамж чанар

нэмэгдэж, гэр бүлийн

хүчирхийллийн тохиолдол

буурсан байна.

Гэр бүлийн гишүүн бүрийн танин мэдэхүйн онцлог, хөгжилд зориулсан гэр бүлийн зөвлөгөө, мэдээллийг цахим фэйж хуудсаар дамжуулан хүргэж хэвшсэн. Тайлант хугацаанд нийт 53 төрлийн цахим хичээлийг 46985 хүнд хүргэсэн байна. Гэр бүлийн хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх, хууль сурталчлах, хамтарсан багийн үйл ажиллагааг иргэдэд таниулан сурталчлах зорилгоор 3 төрлийн видео хичээл бэлтгэн цахим орчинд байршуулснаар 7357 иргэн үзэж танилцсан байна. Гэр бүлийн үнэ цэнийг нэмэгдүүлэх, Гэр бүлийн боловсрол олгох сургалтыг Булган аймгийн Тохижилт үйлчилгээний анги, Шүүхийн Шийдвэр Гүйцэтгэх Газрын албан хаагчид нийт 62 албан хаагчдад зориулан хийлээ. Түүнчлэн “Аз жаргалтай гэр бүл” хөгжлийн үйлчилгээний хүрээнд Хялганат тосгоны 200 иргэнд гэр бүлийн боловсролын сургалт хийсэн. Залуучуудын хөгжлийн төвөөс өсвөр үе, залуучуудад зориулсан Амьдрах ухааны 12 модуль сургалт боловсруулсан. 2019 оны эхний улирлын байдлаар гэр бүл төлөвлөлт, өсвөр насны онцлогийг даван туулах, стрессээс хэрхэн ангид байх, нөхөн үржихүйн ариун цэвэр, хүсээгүй жирэмслэлт зэрэг сэдвүүдийн хүрээнд 760 өсвөр үе, залуучуудад сургалт нөлөөллийн ажлыг зохион байгууллаа. Монгол улсад хүүхдийн хөдөлгөөн үүсч хөгжсөний 94 жилийн ойг 5 дугаар сарын 8-ны өдөр тэмдэглэн өнгөрүүллээ. Энэ өдрийг тохиолдуулан Гэр бүл, хүүхэд залуучуудын хөгжлийн газар ахмад ажилтнууд, үе үеийн удирдлага, ахмад пионерийн удирдагч нар болон өсвөр үеийн хүүхдүүдийн төлөөлөл аймгийн

100

хүүхдийн парламентын гишүүдийг оролцуулан алтан хэлхээ уулзалт, “Дөрвөн бэрх” ардын уламжлалт наадгайн тэмцээн зохион байгууллаа. Сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгөх танхимаар 2019 оны эхний 5 сарын байдлаар нийт 89 хүн үйлчлүүлж зөвлөгөө авсан байна. “Хүрч үйлчилье” арга хэмжээний хүрээнд сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгөх танхимын сэтгэл зүйч 14 сум 1 тосгоны сургуулийн дотуур байрны 320 хүүхдүүдтэй бүлгийн ярилцлага хийж, 48 хүүхдэд ганцаарчилсан сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгч ажиллалаа.

132

1.5.6.3. Хүүхдийн “Жаргалант” зуслангийн хэсэгчилсэн зураг, төсвийн хүрээнд зарим бүтээн байгуулалтын ажлыг хийж, зусланд “Хүүхэд солилцоо”-ны хөтөлбөр хэрэгжүүлэн ажиллах

2016-2020



в

Бүтээн байгуулалтын зарим арга

хэмжээг хэрэгжүүлэн,

зусланд хүүхэд амрах

нөхцөл боломж бүрдэж, хүүхэд

солилцооны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлсэн

байна.

Хүүхдийн Жаргалант зуслангийн засварын зураг төсвийг 2017 онд хийлгэсэн байсан ба 2019 оны байдлаар төсвийг тодотгож хөрөнгө оруулалтын саналыг хүргүүлсэн.

40

133

1.5.6.4. Гэр бүл, хүүхэд залуучуудын хөгжлийн газрын барилгын их засварыг хийж, орчин нөхцөлийг сайжруулахад дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020


ОНТөсө

в 45,8 сая

Барилгад засвар хийж, зарим техник,

тоног төхөөрөмжөө

р хангасан байна.

“Залуучуудын хөгжлийн төв”-ийн их засварыг хийж гүйцэтгэхээр УТХО-аар нийт 53.0 сая төгрөгийг төсөвлөн гүйцэтгэгчээр Бугын дөрөлж ХХК шалгараад байна.

40

134

1.5.6.5. Аймгийн Хүүхэд залуучуудын соёл, амралтын хүрээлэн /парк/-гийн тохижилтын ажлыг ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу шат дараатайгаар хийж гүйцэтгэх /2-р шатны үйл

2016-2020

НБХ, ГБХЗХХ, ОНӨСА

ЦХ, СЗДТГ

ОНТөсөв-180,0

сая БХС-

аас 60,0 сая

Цэцэрлэгт хүрээлэнгийн тохижилтын ажлыг шат

дараатайгаар хийж

гүйцэтгэсэн байна.

Хүүхэд залуучуудын соёл, амралтын цэцэрлэгт хүрээлэнгийн тохижилтын ажлын 2-р шатны зураг төсвийг боловсруулан бэлэн болгоод байна. Тохижилтод шаардагдах хөрөнгийг 2019 оны орон нутгийн төсөвт тусгаагүй болно.

40

ажиллагааны хэсэгчилсэн зураг төсөв хийх/

/28/ 1.5.7 Жендэрийн тэгш байдлыг хангах тухай хуулийн хэрэгжилтийг сайжруулж, шийдвэр гаргах түвшин дэх эмэгтэйчүүдийн оролцоог нэмэгдүүлнэ.

135

1.5.7.1. Шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн эзлэх хувь, оролцоог нэмэгдүүлж, аймаг, орон нутгийн бүтээн байгуулалтын ажилд оролцуулах

АИТХ, АЗДТГ, НБХ,

ГБХЗХГ, СЗДТГ, АЭХолб

оо

-

Шийдвэр гаргах

түвшинд эмэгтэйчүүдийн эзлэх хувь

өмнөх оны мөн

үеийнхээс 10-аас дээш хувиар

нэмэгдэж, бусад

чиглэлд эмэгтэйчүүди

йн манлайлал

оролцоо өсөн нэмэгдсэн

байна.

Төрийн албанд нийт 4541 төрийн албан хаагч ажиллаж байгаагаас 2877 нь буюу 63.3 хувь нь эмэгтэй 36.6 хувь нь эрэгтэй албан хаагчид байна. Үүнээс шийдвэр гаргах түвшинд нийт 315 албан хаагч ажилладгаас 157 нь буюу 49.8 хувь нь эмэгтэй албан хаагч ажиллаж байгаа бөгөөд өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 3.3 хувиар өссөн байна. Энэ нь сүүлийн үед улс төр, нийгмийн харилцаанд эмэгтэйчүүдийн идэвх оролцоо улам бүр нэмэгдэж, эмэгтэйчүүдийн улс төрийн мэдлэг өргөжин тэлсэнтэй холбоотой юм. Төрийн захиргааны удирдах албан тушаалтны хувьд эмэгтэйчүүдийн эзлэх хувь 42.6 байгаа нь хуульд заасан хэмжээнээс 2.6 хувиар илүү байна. 2019 оны 1 дүгээр улиралд Төрийн албан дахь эмэгтэйчүүдийн манлайлах чадварыг дээшлүүлж, тэдний нийгэмд эзлэх байр суурь, үүрэг, оролцоог нэмэгдүүлэх, төр болон бусад оролцогч талуудтай санал бодлоо солилцож, ажлын байран дахь охид эмэгтэйчүүдийн хүчирхийлэл, жендэрийн тэгш байдлыг зөрчихөд хүргэж буй хүчин зүйлсийг олон нийтэд танилцуулан өргөнөөр хэлэлцүүлж, боломжит шийдлүүдийг эрэлхийлэн тодорхойлж, бодлогод нөлөөлөх зөвлөмжийг гаргах зорилгоор “ЭМЭГТЭЙЧҮҮДИЙН ХӨГЖИЛ-ОРОЛЦОО” аймгийн зөвлөгөөнийг 500 эмэгтэй төрийн албан хаагчдыг хамруулан 29.0 сая төгрөгийн дэмжлэгээр зохион байгууллаа.

100

136

1.5.7.2. Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах хуулийн хэрэгжилтийг ханган, жил бүр жендэрт суурилсан, жендэрийн мэдрэмжтэй судалгаа хийж, салбар дундын мэдээллийн санг бий болгох

АЗДТГ, НБХ,

ГБХЗХГ, СЗДТГ, АЭХолб

оо


в

Суурь судалгааг

бүрэн хийж салбар дундын

мэдээллийн санг үүсгэн

эмхтгэл гаргаж, /гарын авлага/

төрийн албан хаагчдын

Олон улсын эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдрийг тэмдэглэн өнгөрүүлэх ажлын хүрээнд аймгийн Эмэгтэйчүүдийн холбоотой хамтран “Шилдэг 9 ээж”, “Бүсгүйчүүд” сэдэвт таван салбарын эмэгтэйчүүдийн уулзалт, ярилцлага, Бүүвэй урлагийн тоглолт зэрэг арга хэмжээг нийт 5.0 сая төгрөгөөр дэмжин 250 гаруй эмэгтэйчүүдийг хамруулан зохион байгууллаа. Аймгийн Монгол хатад клубээс санаачлан “Эмэгтэйчүүд манлайллыг түүчээлнэ” сургалт мэдээллийн арга хэмжээг зохион байгууллаа. Тус арга хэмжээний хүрээнд “21 дарь эх дуулж байна” урлагийн тоглолт, “Байгууллагын соёл ба эмэгтэйчүүдийн манлайлал” лекц зэрэг арга хэмжээг

100

болон бусад чиглэлээр ашиглах

боломжийг бүрдүүлсэн

байна.

зохион байгуулж нийт давхардсан тоогоор 500 гаруй эмэгтэйчүүд хамрагдлаа. 2019 оны эхний хагас жилийн байдлаар аймаг, сум, багийн Засаг дарга нарын судалгааг гаргахад нийт 165 удирдах албан тушаалтан байгаагаас улс төрийн албан тушаалтан нийт 135, үүнээс 23 эмэгтэй, 112 нь эрэгтэй албан хаагч, удирдлагууд байна. Харин төрийн захиргааны удирдах албан тушаалтан нийт 27 албан хаагч байгаа бөгөөд үүнээс 8 эмэгтэй, 19 эрэгтэй албан тушаалтан байна.

ХОЁР. ЭДИЙН ЗАСГИЙН ТОГТВОРТОЙ ХӨГЖИЛ 2.1 Эдийн засаг:

Эдийн засгийн өсөлтийг дэмжин, технологийн дэвшилд суурилсан үйлдвэрлэлийг хөгжүүлж, баялгийг бүтээн орлогыг нэмэгдүүлж, сэтгэл хангалуун аз жаргалтай амьдралыг хамтдаа бүтээнэ.

/29/ 2.1.1 Бизнесийн таатай орчинг бүрдүүлж, үйлдвэрлэлийг хөгжүүлж дотоодын нийт бүтээгдэхүүнийг жил бүр нэмэгдүүлэх замаар эдийн засгийн өсөлтийг дэмжинэ.

137

2.1.1.1. Эдийн засгийн хөгжлийн 2016-2020 оны үндсэн зорилтуудыг хэрэгжүүлж, аймгийн нэг хүнд ноогдох ДНБ-ний хэмжээг 25 хувиар нэмэгдүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, Сумын ЗДТГ

Хүн амын амьжиргааны түвшин дээшилж, нэг хүнд ноогдох ДНБ-ийг 5.7 сая төгрөгт хүргэнэ.

2018 оны жилийн эцсийн байдлаар ДНБ 291.5 тэрбум төгрөг болж, өмнөх оноос 4.7 тэрбум төгрөг, нэг хүнд ноогдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 4.7 сая төгрөгт хүрч, 2.1 хувиар өссөн байна. Салбараар нь авч үзвэл, Хөдөө аж ахуйн салбар ДНБ-ний 50.1 хувь буюу 146.1 тэрбум төгрөгийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэснээс, мал аж ахуйн салбарт 136.6 тэрбум, газар тариалангийн салбарт 9.5 тэрбум төгрөгийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэсэн байна. Үйлдвэрлэл, үйлчилгээний салбарт 145.4 тэрбум төгрөгийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэсэн нь өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 2.3 тэрбум төгрөгөөр өссөн байна. Боловсруулах аж үйлдвэрийн газрууд 2019 оны эхний хагас жилийн байдлаар 8.7 тэрбум төгрөгийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, 14.1 тэрбум төгрөгийн борлуулалт хийсэн нь өнгөрсөн оны мөн үеэс үйлдвэрлэлт 69.7 хувиар, борлуулалт 61 хувиар тус тус нэмэгдсэн байна.

100

2.2 Хүнс, хөдөө аж ахуй: Хүнс, хөдөө аж ахуйн салбарыг аймгийн эдийн засгийн хөгжлийн тэргүүлэх чиглэл болгон, байгаль, цаг уурын өөрчлөлтөд дасан зохицсон, дэвшилтэт технологид суурилсан мал аж ахуй, газар тариалангийн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлж, бэлчээр, тариалангийн талбайг нөхөн сэргээх, малын үүлдэр угсаа, ашиг шимийг сайжруулах, эрүүл мэндийг хамгаалах, нэгж талбайгаас авах ургацын хэмжээг нэмэгдүүлэх ажлыг шинэ шатанд гаргана.

Мал аж ахуй:

/30/ 2.2.1. Малын үржлийн ажил, үйлчилгээ, малын чанарыг сайжруулах замаар эдийн засгийн

138

2.2.1.1. “Сэлэнгэ” үүлдрийн үхрийг сонгон үржүүлэх бүс нутагт үржлийн төв байгуулж, “Сэлэнгэ” үүлдрийн

2016-2020

АЗДТГ, ХХААГ,

СЗД

Улсын төсөв 12.0

сая.төг

Сэлэнгэ суманд үржлийн төв байгуулж, Сэлэнгэ

Сэлэнгэ үүлдрийн үхрийн амьдын жингийн 2017 оны үзүүлэлтийг 1990 онтой харьцуулахад нас бүрт 45-61.2 кг-аар буурсан боловч, 2016 оны ангилалтын үзүүлэлтүүдээс харьцангуй өсөх хандлага ажиглагдаж байна. Тухайлбал үржлийн үнээ 412 кг

40

өсөлтийг хангана. үхрийн удмын санг хамгаалж, өсгөн үржүүлж, ашиг шимийг нэмэгдүүлэх

үүлдрийн үхрийн махны гарц 50-60 кг-аар нэмэгдсэн байна.

болж 2.8 кг-аар нэмэгдэж, шүдлэн гунж 1.2 кг-аар буурч, охин бяруу 4.4 кг-аар нэмэгдсэн байна. Энэ онд “Шинэ хөдөө Булган” дэд хөтөлбөрийн хүрээнд Сэлэнгэ суманд хээлтүүлэгч малын тэжээлийн байр барих, “Герефорд” үүлдрийн 15, Герефорд- Сэлэнгийн 1-р үеийн эрлийз 35, Сэлэнгэ үүлдрийн бух 44-ийг 44 багт тус тус олгохоор нээлттэй тендер зарлаад байна.

139

2.2.1.2. “Хангай” үүлдрийн хонины удмын санг хамгаалж, өсгөн үржүүлж, ашиг шимийг нэмэгдүүлэх

2016-2020


СЗД

ОНТөсөв

10.962.800

Орхон, Бүрэгхангай сумдад өсгөн үржүүлж, ноосны гарц 300-500 гр-аар нэмэгдсэн байна.

“Хангай” үүлдрийн хонийг Бүрэгхангай сумаас Сэлэнгэ сумын 4-р багт шилжүүлэн байршуулж, битүү дулаан байр барьж хорогдолгүй өвөлжүүлсэн. “Хангай” үүлдрийн хонины суурьт Сэлэнгэ аймгийн Цагааннуур сумаас хээлтүүлэгч сонгон авч, ашигласан бөгөөд 100 гаруй хонь төллөж, төл бойжилт 67 хувьтай байна.

40

140

2.2.1.3. Бог малын үржлийн ажлыг мэргэжлийн байгууллагад шилжүүлж, стандартын шаардлага хангасан хээлтүүлэгчээр хангах

2016-2020


СЗД

Төсөл 240.0

сая.төг

Бог малын үүлдэр угсаа, чанар сайжирч, стандартын шаардлага хангасан хээлтүүлэгчээр хангагдсан байна.

Бүрэгхангай сумын Цахт багийн 24 малчин өрхөөс 215, Дашинчилэн сумын Хараат, Лах багийн 8 малчин өрхөөс 98, Могод сумын Баянгол багийн 3 малчин өрхөөс 18, нийт 321 толгой шилмэл 1-р ангийн стандартын шаардлага хангасан хурган хуцыг галбир, амьдын жин, зүсээр нь сонгож, ялган тэмдэглэгээ хийж бүртгэсэн. “Шинэ хөдөө Булган” дэд хөтөлбөрийн хүрээнд урд бүсийн сумдад “Баяд” үүлдрийн 300 хуц, хойд бүсийн сумдад “Эрчмийн хар” ухна 230, “Цагаан уул” үүлдрийн хуц 74-ыг тус тус худалдан авахаар нээлттэй тендер зарлагдсан.

70

141

2.2.1.4. “Монгол мал” үндэсний хөтөлбөрийг эрчимжүүлж, бэлчээрийн болон эрчимжсэн мал аж ахуйг зохистой хослуулж, үхэр, хонины аж ахуйг махны чиглэлээр хөгжүүлж, мах экспортлох

2016-2020


СЗД

Төсөл 500.0 сая

5-аас доошгүй үхэр, хонины аж ахуй байгуулагдаж, малчин өрхийн орлого нэмэгдэнэ.

“Мал аж ахуйн талаар баримтлах аймгийн бодлого”-ыг гаргаж, жил бүр шинэчилсэн төлөвлөгөө боловсруулан хэрэгжүүлж байна. “Шинэ хөдөө- Булган” дэд хөтөлбөрийг аймгийн ИТХ-ын 11-р хуралдаанаар батлуулж, малын чанарыг сайжруулах, ашиг шимийг нэмэгдүүлэх, цөм сүрэг бүрдүүлэх зорилтын дэвшүүлэн Сэлэнгэ суманд “Герефорд” үүлдрийн 15 бух, Герефорд+Сэлэнгийн 1-р үеийн эрлийз 35, Сэлэнгэ үүлдрийн бух 44, урд бүсийн сумдад “Баяд” үүлдрийн 300 хуц, хойд бүсийн сумдад “Эрчмийн хар” ухна 230, “Цагаан уул” үүлдрийн хуц 74-ыг тус тус худалдан авахаар нээлттэй тендер зарлаж ажиллаж байна.

70

142 2.2.1.5. Эрчимжсэн мал аж ахуй болон гахай,

2016-2020


Эрчимжсэн аж ахуй эрхэлж

"Мал аж ахуйн талаар баримтлах аймгийн бодлого"-ыг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөнд Эрчимжсэн мал аж

40

шувуу, зөгийн аж ахуй эрхэлж байгаа иргэн, аж ахуйн нэгжийг бодлогоор дэмжих

СЗД байгаа иргэн, аж ахуйн нэгжийн тоо өсөж, 8-аас доошгүй иргэн, аж ахуй нэгж хөнгөлөлттэй зээлд хамрагдсан байна.

ахуйг хөгжүүлэх, дэмжлэг үзүүлэх асуудлыг тусган хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулж байна. “Булган-Зөгий” дэд хөтөлбөрийг ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн 28 дугаар тогтоолоор батлуулж, Баян-Агт, Бугат, Булган, Сэлэнгэ, Тэшиг, Хангал, Хутаг-Өндөр сумдын 50 өрхийг зөгийн аж ахуй эрхлэх сургалтад хамруулж, нийт 250-н бүл зөгий, тоног төхөөрөмжийн хамт дэмжлэг үзүүлэхээр тендер зарлагдлаа.

143

2.2.1.6. Эрчимжсэн мал аж ахуй эрхэлж буй фермерүүдийг эзэмшлийн газартай болгож, мал аж ахуй, газар тариаланг хослон хөгжүүлэх

2016-2020


СЗД

Өндөр ашиг шимтэй малын нийт сүрэгт эзлэх тоо хэмжээ өсч, нэг малаас авах ашиг шимийн үзүүлэлт нэмэгдэнэ.

Булган сумын 2 иргэнийг эрчимжсэн мал аж ахуйг хөгжүүлэх чиглэлээр Сум хөгжүүлэх сангийн зээлд хамруулсан. Аймгийн хэмжээнд 22 эрчимжсэн аж ахуй үйл ажиллагаа явуулж байна.

40

144

2.2.1.7. Малын тэжээлийн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлж, тэжээл үйлдвэрлэгчдийг нэг болон олон наст ургамлын үр, бага оврын техник тоног төхөөрөмжөөр хангахад дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020


СЗД

Нэгжээс авах ургацын хэмжээ нэмэгдэж, техник тоног төхөөрөмжийн хангамж сайжирна.

Аймгийн хэмжээнд малын тэжээл 650 га, овьёос 363.6 га, арвай 115 га, хөх тариа 70 га-д тус тус тариалсан. Малын тэжээлийн ургамал тариалдаг аж ахуйн нэгж, иргэдэд сүүлийн 2 жилийн хугацаанд төсөл, хөтөлбөр болон ХХААХҮЯ-аас хөнгөлөлттэй зээлээр өвс хаман боогч 4, үрлэгч 8-ыг нийлүүлж, дэмжлэг үзүүлсэн. Энэ онд “Мерси-Кор” олон улсын байгууллагаас малын тэжээл үйлдвэрлэлийн чиглэлээр зарласан төсөл сонгон шалгаруулалтад Тэшиг сумын “Мөнх түрүү” ХХК дэмжигдэн үйл ажиллагаагаа өргөжүүлэх боломжтой боллоо.

40

145

2.2.1.8. Мал аж ахуйн мэргэжилтнүүдийг бэлтгэх, давтан сургах ажлыг тодорхой бодлого төлөвлөгөөтэйгээр зохион байгуулах

2016-2020


СЗД

Мал аж ахуйн мэргэжилтнүүдийн мэргэжлийн мэдлэг, ур чадвар дээшилнэ.

Мал аж ахуйн мэргэжилтнүүдийн мэргэжлийн мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор дараах сургалтуудад хамрууллаа. Үүнд: “Зах зээл бэлчээрийн удирдлага”-ын сургалтад 4, Дархан-Уул аймагт төвийн бүсийн аймгуудийн ”Эрчимжсэн мал аж ахуйн хөгжлийг дэмжих” үндэсний хөтөлбөрийн нээлтийн үйл ажиллагаанд мал аж ахуйн мэргэжилтэн, фермерийн аж ахуй эрхлэгчдийн 20 төлөөллийг оролцуулсан. Мөн малын зохиомол хээлтүүлгийн техникчийн сургалтад Баян-Агт, Бугат, Сэлэнгэ, Тэшиг, Хангал, Хутаг-Өндөр сумдын 9-н

40

мэргэжилтэнг хамруулахаар Малын удмын сангийн үндэсний төвд саналаа хүргүүлсэн.

146

2.2.1.9. Бүх суманд малчдын сургалтын төв байгуулж, түүгээр дамжуулан танхимын, талбайн, өрхийн сургалтуудыг явуулах, тэргүүний сайн малчдын туршлагыг эзэмшүүлэх, дагалдуулах замаар мал маллагааны уламжлалт болон дэвшилтэт арга ажиллагаанд сургаж, мэргэшүүлэх

2016-2020


СЗД

Зах зээлийн нөхцөлд аж ахуйгаа үр дүнтэй эрхлэн хөтлөх мэдлэг чадвартай болсон байна

Аймгийн Засаг даргын 2019 оны А/244 дүгээр захирамжаар “Иргэнд ойр төрийн үйлчилгээ” ажлыг 16 суманд зохион байгуулж, 309 малчин өрхийн 694 малчидтай уулзаж, малчдын эрүүл мэнд, нийгмийн асуудал, мал маллагааны арга зүйн мэдээлэл өгч, санал солилцсон. Ургамал хамгаалал, эрдэм шинжилгээний хүрээлэнтэй хамтран Гурванбулаг, Дашинчилэн, Могод, Рашаант, Хишиг-Өндөр сумдын Бэлчээр хамгаалах ажлын хэсэг, малчдын төлөөлөл нийт 60 гаруй хүнд “Бэлчээрийн хөнөөлт мэрэгчидтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх” талбайн үзүүлэх сургалтыг зохион байгууллаа.

40

/31/ 2.2.2. Бэлчээрийг зохистой ашиглах, эзэмшүүлэх, хамгаалах, талхлагдсан бэлчээрийг нөхөн сэргээх замаар бэлчээрийн даацыг нэмэгдүүлнэ.

147

2.2.2.1. Бэлчээрийн ургамалд хор хөнөөл учруулж байгаа мэрэгч амьтан, шавжтай тэмцэх үйл ажиллагааг байгаль орчинд халгүй, дэвшилтэт арга технологи ашиглан өргөжүүлж, олон улсад туршигдаж, үр дүнгээ өгсөн арга туршлагыг нэвтрүүлж, бэлчээрийг үе шаттайгаар нөхөн сэргээх

2016-2020


СЗД


сая,төг

80.0 мянган га-аас доошгүй бэлчээрийн талбайд ургамал хамгааллын арга хэмжээг хэрэгжүүлсэн байна.

Гурванбулаг, Дашинчилэн, Могод, Рашаант, Сайхан, Хишиг-Өндөр сумдын бэлчээрийн 40.8 мянган га талбайд, байгаль орчинд халгүй аргаар хортон мэрэгчидтэй тэмцэх арга хэмжээг энэ оны 5 дугаар сарын 01-нээс 6 дугаар сарын 01-нийг хүртэлх хугацаанд зохион байгууллаа. “Ургамал хамгаалал, эрдэм шинжилгээний хүрээлэн”-тэй хамтран Рашаант, Дашинчилэн, Гурванбулаг, Могод, Хишиг-Өндөр сумдын Бэлчээр хамгаалах ажлын хэсэг, малчдын төлөөлөл нийт 60 гаруй хүнд “Бэлчээрийн хөнөөлт мэрэгчидтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх” талбайн үзүүлэх сургалтыг зохион байгуулсан.

70

148

2.2.2.2. Бэлчээрийн даац, төлөв байдлын судалгаанд тулгуурлан, эдийн засгийн оновчтой хөшүүргийг ашиглан малын тоо, төрөл, сүргийн зохистой бүтцийг тогтоох

2016-2020


СЗД

500,0 сая

Мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийг эрхлэн хөтлөх үйл ажиллагаа сайжирна.

Бэлчээрийн төлөв байдлын судалгааны үр дүнд сум тус бүрээр бэлчээрийн даацыг тодорхойлж, даацад тохирох малын тоо толгойг сум тус бүрээр гаргахад малын тоо 5-7 дахин хэтэрсэн тооцоо гарсан. 2018 оны намар эр, сувай малыг зах зээлд эрчимтэй борлуулж, эргэлтэд оруулснаар тоо толгой буурч байна. Бэлчээрийн даацыг багасгах үүднээс малын тоог тогтвортой барьж, ашиг шимийг нэмэгдүүлэх, дутагдаж байгаа хээлтүүлэгчийг нөхөн тавих ажлыг зохион байгуулахаар төлөвлөн, “Шинэ хөдөө Булган” дэд хөтөлбөрийн хүрээнд, аймгийн хэмжээнд бог малын хээлтүүлэгчийн хүрэлцээ хангамжийг сум тус бүрээр гаргаж, дутагдах хээлтүүлэгчийг нөхөж тавих

40

ажлыг үе шаттайгаар шийдэх ажлууд хийгдэж байна.

149

2.2.2.3. Усан хангамж дутагдалтай байгаа бэлчээрт худаг гаргах замаар бэлчээр усжуулалтын хэмжээг нэмэгдүүлэх

2016-2020


СЗД

ОНТөсөв

108,0 Улсын төсөв 360,0

25.0 мянган га-аас доошгүй бэлчээр усжуулагдсан байна.

Бэлчээрийн усан хангамжийг нэмэгдүүлэх зорилтын хүрээнд Орон нутгийн төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 12 худаг шинээр гаргахаар төлөвлөн, гүйцэтгэгчтэй гэрээ байгуулан ажлаа эхлүүлээд байна.

70

/32/ 2.2.3 Хөдөөгийн иргэдийн хөдөлмөр, хөрөнгөөрөө хоршин ажиллаж, орлогоо нэмэгдүүлэх, боломж нөхцлийг бүрдүүлнэ.

150

2.2.3.1. “Хоршоо хөгжүүлэх аймгийн дэд хөтөлбөр II”-ийг хэрэгжүүлж, “Хоршоо хөгжүүлэх сан” бий болгох замаар хоршоологчдыг дэмжих

2016-2020


СЗД

Хоршоодын үйл ажиллагаа сайжирч, 10-аас доошгүй хоршоо шинээр байгуулагдсан байна.

“Нэг суурин-нэг бахархал” аянг зохион байгуулахаар Аймгийн Засаг даргын захирамжаар ажлын хэсэг байгуулан ажиллаж байна. Орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр 5.0 сая төгрөгийг батлуулж, хоршоог хөгжүүлэх, гишүүдийг чадавхжуулах сургалтыг аймгийн “Хоршоодын холбоо”-той хамтран зохион байгуулахаар бэлтгэл хангаж байна.

40

151

2.2.3.2. Мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийн түүхий эдийн нөөцөд түшиглэсэн боловсруулах үйлдвэр, цехийг аймгийн төв, сумдад бүсчилж хөгжүүлэх /ноос угаах, арьс шир, сүү, сүүн болон мах, махан бүтээгдэхүүн боловсруулах жижиг үйлдвэр цех, айраг савлах, хөхүүр, суран эдлэл хийх, дотор мах, дайвар бүтээгдэхүүн боловсруулах гэх мэт/

2016-2020


СЗД

Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн, махны болон мах боловсруулах, айраг савлах, хөхүүр, суран эдлэл хийх, бусад бүтээгдэхүүн боловсруулах үйлдвэр цехийг аймгийн төв болон сумдад бий болгосон байна.

“Шинэ хөдөө Булган” дэд хөтөлбөрийн хүрээнд сүүний хөргөлтийн танк, арьс нэхий элдэх төхөөрөмж, айраг хадгалах хөргүүрт чингэлгийг худалдан авах тендер зарласан. Тэшиг суманд бяслагны үйлдвэрлэл эхлэлээ тавьж, Сэлэнгэ суманд Халзаадай тараг савлаж эхэлсэн. Хутаг-Өндөр сум “Монголын хуурай сүү” төслийг хэрэгжүүлэгч “МDM”ХХК-тай хамтран хуурай сүүний үйлдвэр байгуулахаар тоног төхөөрөмжийг суурилуулсан. Канадын элчин сайдын яамнаас “Бялхам үндэс” ТББ-ын сүү, цагаан идээ боловсруулах үйлдвэрийн төсөлд 60.0 сая төгрөгийн дэмжлэг, тоног төхөөрөмж олгосноор үйл ажиллагааг эхлүүлсэн. “Бүрэн луу” ХХК нь ЖДҮДС-аас авсан зээлийн хөрөнгөөр конторын барилгын ажлыг дуусгаж, шаардлагатай тоног төхөөрөмжийн 50 хувийг татан авчирч, сэврээх, хөлдөөх камеруудыг ашиглалтад оруулахад бэлэн болгоод байна. Үүний зэрэгцээ, "Мал нядлах, бэлтгэх, хадгалах хөргүүртэй зоорь"-ны барилга угсралт, өргөтгөл, тоног төхөөрөмжийн угсралтыг гүйцэтгэж, 1.2 га талбай бүхий газарт хашаа барьж, цахилгаан, цэвэр бохир усны асуудлаа шийдвэрлээд байна. Хутаг-Өндөр сумын “Булган мах маркет” ХХК БНХАУ-д экспортын махны бэлтгэн нийлүүлэгчээр ажиллаж байна.

70

Мал эмнэлэг:

/33/ 2.2.4 Мал 152 2.2.4.1. Малын халдварт, 2016- ХХААГ, Гоц халдварт Энэ онд халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх арга 40

эмнэлгийн үйлчилгээний олон улсын жишиг, стандартын шаардлагад нийцсэн, үйл ажиллагааны шуурхай, нэгдмэл байдлыг хангасан тогтолцоог бүх шатанд бүрдүүлж, мал эмнэлгийн нэгжүүдийг чадавхижуулж, мал бүхий иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын хариуцлагыг өндөржүүлж, халдварт өвчингүй байх нөхцлийг хангана.

гоц халдварт өвчний тандалт, хяналтыг тогтмолжуулж эрсдэл бүхий бүс нутгийн мал сүргийг урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнд бүрэн хамруулж, эрүүлжүүлэлтийн үр дүнг сайжруулах

2020 СЗД өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнд хамрагдвал зохих мал, амьтдыг бүрэн хамруулна.

хэмжээнд 936.6 мянган толгой мал амьтан хамрагдахаас оны эхний хагас жилийн байдлаар 329700 толгой мал хамрагдаж, урьдчилан сэргийлэх ажил 35.2 хувьтай байна.

153

2.2.4.2. Малын бруцеллёз, адууны ям, халдварт цус багасах өвчин, үхрийн лейкоз, сүрьеэ өвчний тандах, эрүүлжүүлэх шинжилгээг чанартай зохион байгуулж халдвар тархахаас сэргийлж, улмаар халдварлалтын түвшинг бууруулах

2016-2020

ХХААГ, СЗД

Шинжилгээнд хамрагдвал зохих мал, амьтдыг бүрэн хамруулж, халдварт өвчний гаралтыг бууруулсан байна.

Аймгийн хэмжээнд мал эмнэлгийн лабораторийн тандалт шинжилгээнд нийт 18.1 мянган толгой мал хамрагдана. Бруцеллёз өвчний шинжилгээнд 10800 хээлтүүлэгч мал, адууны ям өвчний шинжилгээнд 3000, сүрьеэ өвчний шинжилгээнд 1000, листериоз өвчний шинжилгээнд 2000, лейкоз өвчний шинжилгээнд 500 үнээг тус тус хамруулахаар төлөвлөж, 6 дугаар сард тандах болон эрүүлжүүлэх шинжилгээг бүрэн хийж дуусгахаар ажиллаж байна.

70

154

2.2.4.3. Байгаль орчин, хүн малд сөрөг нөлөөгүй дэвшилтэт технологи нэвтрүүлэн, халдварт өвчний голомтыг устгах, ариутгал халдваргүйжүүлэх ажлыг зохион байгуулж, мал эмнэлэг, ариун цэвэр, эрүүл ахуйн нөхцөлийг сайжруулах

2016-2020

ХХААГ, СЗД

Ариутгал халдваргүйжүүлэлтийг чанартай зохион байгуулж, халдварт өвчний голомтыг цаг тухай бүрт нь устгаж мал эмнэлэг, ариун цэвэр, эрүүл ахуйн нөхцөл сайжирна.

2019 оны 04 дүгээр сарын 15-ны өдрөөс “Ариун цэврийн сарын ажил” зохион байгуулж, нийт 4251 сэг, зэм устгаж, 48560 м2 талбайд ариутгал хийж, 11928 м2 бэлчээрийн талбай, 25 худаг, уст цэг, 543 тн өтөг бууцанд ариутгал хийж, хлорын шохой 226 кг, суперкилл 170 кг, hi-cop 25.4 кг-ыг зарцуулж, 1669650 төгрөгийн зардал гаргаж ажилласан. Энэ ажилд 103 мэргэжилтэн, 822 малчид, 59 туслах ажилтан, нийт 1199 хүн оролцож, 80 автомашин, мотоцикль, тракторыг дайчлан ажиллав. Ахуйн хог хаягдал 36 тн-ыг хогийн цэгт хаясан.

70

155

2.2.4.4. “Монгол мал” хөтөлбөрийн хүрээнд байгуулагдсан МЭҮТ-г сум бүрт бэхжүүлж, мэргэжлийн боловсон хүчнээр хангах

2016-2020

ХХААГ, СЗД

Сумдад мал эмнэлгийн ажил үйлчилгээг мэргэжлийн удирдлагаар хангах,

Аймгийн МЭГ нь Мал эмнэлгийн ерөнхий газрын даргын 2019 оны 01 тоот албан даалгаврын хэрэгжилтийг ханган, сумдын мал эмнэлгийн тасгийн үйл ажиллагааг удирдлага, арга зүйгээр ханган ажиллаж байна. Сэлэнгэ, Хутаг-Өндөр суманд малын их эмч мэргэжилтэй боловсон хүчин дутагдалтай, 15 суманд тархвар зүйч эмчийн сул

40

зохицуулах, хяналт тавих ажил мэргэжлийн түвшинд чанартай хийгдэнэ.

орон тоо байгаа тул Төрийн албаны салбар зөвлөлд ажлын байрны сонгон шалгаруулалт зарлуулахаар захиалга өгөөд байна.

156

2.2.4.5. Баг бүрт хувийн мал эмнэлэг, үржлийн нэгжийг үүсгэж, тэдний үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлж, мэргэжилтний хүрэлцээ хангамж, чадавхийг сайжруулах

2016-2020

ХХААГ, СЗД

Мал эмнэлэг, үржлийн нэгжийн өрсөлдөөн үүсч, ажил, үйлчилгээний чанар, хүртээмж сайжирна

2019 онд аймгийн хэмжээнд 54 МЭҮН ажиллахаар Мал эмнэлгийн газартай гэрээ байгуулсны дээр Баян-Агт, Бугат, Бүрэгхангай, Дашинчилэн, Орхон суманд 6 МЭҮН шинээр нэмэгдэн, ажиллаж байна.

40

157

2.2.4.6. Олон улсын жишигт нийцсэн 2-р зэрэглэлийн шаардлага хангасан мал эмнэлэг, ариун цэврийн лабораторийн өргөтгөл барих

2016-2020

ХХААГ


сая.төг Улсын төсөв 20.3

сая.төг

Мал эмнэлэг ариун цэврийн лабораторийн багаж, тоног төхөөрөмжүүдийг бүрэн суурилуулна.

Лабораторийн өргөтгөлийн барилгыг зураг төслийн дагуу барихаар төлөвлөж, 2017-2019 оны улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар гүйцэтгүүлэх саналыг холбогдох яам, газруудад жил бүр уламжилж, ажилласан боловч шийдвэрлэгдээгүй байна.

40

158

2.2.4.7. Мал эмнэлгийн ариун цэврийн лабораторийг MNS ISO 17025 стандартын дагуу итгэмжлүүлэх

2016-2020

ХХААГ


сая.төг Улсын төсөв 20.3

сая.төг

Олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн арга зүйн дагуу шинжилгээ хийж баталгаажуулна.

MNS ISO 17025 стандартын дагуу МЭАЦЛ-ийг 2017 оны 4-р улиралд 2 жилийн хугацаатай итгэмжлүүлсэн. Энэ оны 11 сард дахин итгэмжлэлд хамруулах бэлтгэл ажил хийгдэж байна.

40

159

2.2.4.8. Мал эмнэлгийн ариун цэврийн лаборатори, хог хаягдлыг ариутган халдваргүйжүүлэх, устгах байр барьж, шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангах

2016-2020

ХХААГ

Хүрээлэн буй орчинд хохирол учруулахаас сэргийлж био аюулгүй байдлыг хангана.

Лабораториос гарч байгаа хог хаягдлыг байгаль орчинд сөрөг нөлөөгүйгээр халдваргүйжүүлэн устгах байр барих, түүнд шаардлагатай тоног төхөөрөмжийн судалгаа гаргаж, хөрөнгийн эх үүсвэрийг судалж байна.

40

160 2.2.4.9. Хутаг-Өндөр 2016- ХХААГ Ажиллагсдын Хутаг-Өндөр сумын Хорио цээрийн хяналтын цэгийн 70

сумын Гуртын гүүрний дэргэдэх Мал эмнэлэг, хорио цээр хяналтын цэгийн материаллаг баазыг бэхжүүлж, ажиллах нөхцөлийг сайжруулах

2020 ажиллах нөхцөл сайжирч, ажлын чанар дээшилнэ.

камерыг засварлан Мал эмнэлгийн ерөнхий газраас хяналт тавин ажиллаж байна. Хяналтын цэгт аймгийн Засаг даргын нөөц хөрөнгөөс 10.0 сая төгрөгийн суудлын авто машины дэмжлэг үзүүлсэн. Албан хаагчдын ажиллах нөхцөлийг хангах үүднээс ажлын байрыг засварлахаар төлөвлөөд байна.

Газар тариалан:

/34/ 2.2.5 Газар тариалангийн үйлдвэрлэлд дэвшилтэт шинэ техник, технологи нэвтрүүлэх ажлыг эрчимжүүлж, усалгаатай талбайг нэмэгдүүлэн, эргэлтийн талбайн ашиглалтыг сайжруулах замаар тогтвортой ажлын байр бий болгоно.

161

2.2.5.1. Газар тариалан, эрчимжсэн мал аж ахуй хослон эрхлэх бүс нутгийг тогтоох Үүнд: Үр тариа бүхий сум, багийн бүс нутгийг хамруулах

2016-2020


СЗД

Эрчимжсэн суурин МАА-г хөгжүүлэх болон газар тариаланд дэвшилтэт технологи нэвтрүүлэх нөхцөл бүрдэнэ.

Сэлэнгэ сумын ИТХ-ын 2018 оны 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийн 05/02 тоот тогтоолыг харгалзан Таримал, Тариахтай, Сэлэнгэбүрэн, Сангалтай, Ингэт багийг тариалангийн бүс нутгаар тогтоох асуудлыг, аймгийн ИТХ-д оруулан хэлэлцүүлж, шийдвэрийг Тариалангийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлэхээр бэлтгэж байна.

70

162

2.2.5.2. Услалтын системийн ашиглалтыг сайжруулах, дэвшилтэт технологи нэвтрүүлэх замаар усалгаатай тариалангийн хэмжээг нэмэгдүүлэх

2016-2020


СЗД

Усалгаатай тариалангийн хэмжээг 3000 га-д хүргэнэ.

“Шинэ хөдөө” төслийн хүрээнд 2018 онд чацарганы тариалалтын усалгааг эрчимжүүлэх зорилгоор 8 иж бүрдэл бүхий 80 га талбайг услах хүчин чадал бүхий сүүлийн үеийн дэвшилтэт дуслын усалгааны системийг Булган, Баян-Агт, Тэшиг, Хутаг-Өндөр, Сайхан, Могод, Орхон сумдад өгсөн бөгөөд талбайд суурилуулах ажил хийгдсэн. Энэ жил 7 иж бүрдэл дуслын усалгааны системийг Дашинчилэн, Баяннуур, Бүрэгхангай, Бугат, Хутаг-Өндөр сумдад нийлүүлэхээр тендер зарлагдсан.

40

163

2.2.5.3. Төвлөрсөн ногооны талбай бүхий 10 суманд инженерийн хийцтэй, гүний худаг гаргахад дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020


СЗД

Төсөл 498,0

сая төг

Төмс хүнсний ногоо тариалах талбайн хэмжээ, ургац нэмэгдэж хүн амын хэрэгцээ хангагдана

Өмнөх онуудад төвлөрсөн ногооны талбай бүхий 10 суманд инженерийн хийцтэй, гүний худаг гаргах ажил бүрэн хэрэгжиж, зорилт биелсэн. Цаашид хүнсний ногооны хангамжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор нэмж худаг гаргах талаар сумдаас санал хүсэлтийг авч нэгтгэж байна.

100

164

2.2.5.4. Тариалангийн зориулалтаар эзэмшүүлсэн талбайг бүрэн эргэлтэд оруулж, таримлын нэр төрлийг нэмэгдүүлэх

2016-2020


СЗД

Аж ахуйн нэгж, иргэдийн эзэмшилд байгаа тариалангийн талбайн

2019 онд 47349 га-д тариалахаас 47814 га-д тариалалт хийсэн нь 101 хувьтай байна. Үр тариа 40365 га-д тариалснаас буудай 39439 га, бусад үр тариа 926 га, төмс 350.3 га, хүнсний ногоо 118.3 га, малын тэжээл 654 га, тосны ургамал 6327 га-д тус тус тариалж тариалангийн талбайн ашиглалт 98

70

ашиглалтыг 100 хувьд хүргэнэ.

хуьтай байна.

165

2.2.5.5. Техник технологи, ажиллах хүч сайтай аж ахуй нэгжийг сонгож үрийн нөөцийн 2 аж ахуй байгуулах

2016-2020

ХХААГ

Үрийн аж ахуй бэхжиж, ганд тэсвэртэй, сайн чанарын нутагшсан үрээр дотоодын хэрэгцээгээ хангана.

Сэлэнгэ сумын “Ингэттолгой” ХК, “Оргилдэлгэр” ХХК-иуд Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамны шалгуур үзүүлэлтэд тэнцэж ганд тэсвэртэй, сайн чанарын нутагшсан элит үрээр тариалалт хийсэн.

70

166

2.2.5.6. Үр тарианы үйлдвэрлэлийн дэвшилтэт технологид нийцсэн өндөр хүчин чадлын техникийн хангамжийг нэмэгдүүлэх

2016-2020


СЗД

Үр тарианы таримлын парк шинэчлэлийг 60 хувьд хүргэнэ.

Тариалан эрхлэлтийг дэмжих сангийн хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр олгох техникийн дэмжлэгээр омичка үрлэгч 6, хөрс боловсруулах техникийг 2 аж ахуйн нэгж авч тариалалтандаа ашиглаж байна. Газар тариалангийн шинэчилсэн техникээр нийт үйлдвэрлэлийн ажлын 70 гаруй хувийг гүйцэтгэж байна.

100

167

2.2.5.7. Өрхийн тариалан эрхлэгчдийг хоршоо, бүлгийн зохион байгуулалтад оруулж дундын үйлчилгээний техникээр хангах

2016-2020


СЗД

Төмс хүнсний ногооны үйлдвэрлэлийн 70 хувийг механикжуулна.

“Шинэ хөдөө” төслийн хөрөнгө оруулалтаар Сэлэнгэ, Бүрэгхангай, Булган, Рашаант, Орхон, Тэшиг сумдад дундын үйлчилгээний төмс, хүнсний ногооны иж бүрэн тоног төхөөрөмж нийлүүлэхээр тендер зарлагдсан.

40

168

2.2.5.8. Хүнсний ногоо, жимс жимсгэний нэр төрлийг нэмэгдүүлэн, боловсруулах цех, ”Нарлаг” хүлэмж байгуулахад дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020


СЗД

Хамгаалагдсан хөрснөөс хүнсний ногооны 10 хувийг хураана.

Өрхийн хамгаалагдсан хөрсний тариалалт, иргэдийн орлогыг нэмэгдүүлэх зорилгоор “Шинэ хөдөө Булган” дэд хөтөлбөрийн хөрөнгө оруулалтаар 101 ширхэг зуны нийлэг хальсан хүлэмжийг бүх сумдад нийлүүлэхээр тендер зарлагдсан. Мөн энэ онд Тариалан эрхлэлтийг дэмжих сангаас хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр олгосон 32 метр квадрат зуны нийлэг хальсан хүлэмжийг 5 иргэнд олгосон. Аймгийн тариаланчдын зөвлөгөөний үеэр "Каритас монгол" ТББ-тай хамтран “Уртасгасан хугацаатай хүлэмж барих аргачлал, загварууд" сэдвээр 200 гаруй тариаланчдад сургалт зохион байгууллаа.

70

169

2.2.5.9. “Чацаргана” хөтөлбөрийг шинэчлэн боловсруулж, хэрэгжүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, ХХААГ

Байгаль хамгаалах сан 994.3

сая.төг

Эдийн засгийн үр өгөөж дээшилж, ажлын байр нэмэгдэнэ.

“Булган жимс, жимсгэнэ” хөтөлбөрт тусгагдсан Чацаргана төслийг 2017-2018 онд хэрэгжүүлж, орон нутгийн төсвийн 1.1 тэрбум төгрөгөөр нийт 174.2 га талбайд тариалалтыг хийж, 254 321 ширхэг суулгац, 213 га талбайг хашаажуулах, 22 ширхэг инженерийн

70

хийцтэй гүний худаг, 58 ширхэг усалгааны тоног төхөөрөмж, цахилгаан хангамж татах ажлууд хийгдсэн. Төсөлд 898 иргэнийг хамруулсны 297 төрийн албан хаагч, 94 хувийн хэвшлийн албан хаагч, 133 хувиараа бизнес эрхлэгч, 120 малчин, 254 нь ажилгүй иргэн байна. 2018 оны намар 33040 ширхэг чацарганыг нөхөн тариалалтаар төсөлд хамрагдсан иргэдэд үнэгүй олгож тариулсан бөгөөд амьдралт 70 хувьтай байна. Энэ онд “Шинэ хөдөө Булган” дэд хөтөлбөрийн хүрээнд Булган /Байшинт, Майдар/, Рашаант сумын чацарганы талбайд эрчим хүч татах ажлын зураг төсөв хийгдэн тендер зарлагдсан.

170

2.2.5.10. Газар тариалангийн брэнд бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг механикжуулан, гарцыг нэмэгдүүлж, баталгаажуулах

2016-2020


СЗД

Аймгийн газар тариалангийн брэнд бог будаа, арвай, хөх тарианы бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл нэмэгдэж импорт бууран, экспорт нэмэгдэнэ.

Бренд бүтгээдэхүүний үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх зорилгоор арвайн шинэчилсэн “Алаг эрдэнэ” сортын үрээр тариалалт хийсэн. Энэ онд үр тариа 40365 га-д тариалснаас буудай 39439 га, арвай 115 га, бог будаа 18.5 га, хөх тариа 70 га, овьёос 536.6 га, бусад үр тариа 185.9 га буюу нийт 926 га-д тус тус тариалсан.

40

171

2.2.5.11. Хутаг-Өндөр суманд 15000 тонны багтаамжтай механикжсан элеватор барих

2016-2020


Хутаг-Өндөр, Тэшиг, Баян-Агт сумын үр тариаг хадгалах боломж бүрдэнэ.

Хөрөнгийн эх үүсвэрийг шийдвэрлүүлэхээр жил бүр холбогдох яаманд санал уламжилдаг боловч, хөрөнгийн асуудал шийдвэрлэгдээгүй байна.

ҮБ

172

2.2.5.12. Худалдааны төвийг түшиглэсэн 500-1000 тн-ы багтаамжтай механикжсан зоорийг энэ чиглэлийн бизнесийн үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгжийг түшиглэн Хутаг-Өндөр, Сэлэнгэ, Булган суманд байгуулах

2016-2020


СЗД

Төмс хүнсний ногоог боловсруулах хадгалах тээвэрлэх, борлуулах тогтолцоог бий болгож, хүнсний аюулгүй

500-1000 тн-ын багтаамжтай механикжсан зоорь барих асуудлыг Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгуулсан бөгөөд одоогоор хөрөнгийн эх үүсвэр шийдэгдээгүй байна. Азийн хөгжлийн банкны эх үүсвэртэй батлан даалтын сангийн санхүүжилтээр 250.0 сая төгрөгийн зээлийн дэмжлэгийг Булган сумын 1 иргэн авч, төмс, хүнсний ногооны механикжсан 200 тн багтаамжтай зоорь барихаар ажлаа эхлүүлсэн. Одоогоор барилгын объект болон хашааг барьж ажлын явц 40 хувьтай байна.

40

байдал сайжирна

173

2.2.5.13. Биологийн гаралтай бордоо, ургамал хамгааллын бэлдмэлийг дотооддоо үйлдвэрлэхэд дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020


СЗД

Био бордоо үйлдвэрлэх цехийг хойд, урд бүсэд тус бүр нэгийг байгуулсан байна.

“Хүнсний ногоо” дэд хөтөлбөрийн хүрээнд хүнсний ногоо, жимс жимсгэний үйлдвэрлэл эрхлэгч нарт олгосон чийгийн улаан хорхойны бүлийн үржүүлгээс гарсан бордоог энэ хаврын тариалтанд ашигласан нь үр дүнтэй байна. Өрхийн түвшинд бууцан бордоо, сангас зэрэг био бордоог тариалалтандаа өргөн ашиглаж байна.

40

174

2.2.5.14. Хөрсийг элэгдэл, эвдрэлээс хамгаалах, үржил шимийг сайжруулах зорилгоор сум бүрт тариалангийн талбайн 5-10 хувьд ойн зурвас байгуулах, тариалангийн талбайн хашааг сэргээн засварлах, шинээр барихад дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020


СЗД

Эрсдэл бүхий тариалангийн талбайн 40-60 хувийг хашаажуулж, 4-8 мянган га-д ойн зурвас байгуулсан байна.

Хутаг-Өндөр сумын 3 багийг газар тариалангийн бүс нутагт ХХААХҮЯ-аас нийлүүлсэн 100 км талбайг хашаажуулах ажил 70 хувийн гүйцэтгэлтэй байна. ХХААХҮЯ-аас тариалангийн талбайд ойн зурвас байгуулах ажлын ТЭЗҮ-ийг боловсруулсан бөгөөд, тариалангийн бүс нутаг тогтоохтой холбогдуулан хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр ойн зурвас байгуулахад дэмжлэг үзүүлэхээр тооцоо, судалгаа хийгдэж эхэлсэн. Жил бүр тариалан бүхий сумын Засаг дарга нартай хамтран ажиллах гэрээнд ойн зурвас байгуулах талаар заалт оруулдаг ч хэрэгжилт удаашралтай байна.

40

175

2.2.5.15. Мэдлэгт суурилсан, шинжлэх ухааны үндэслэлтэй үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, хүний нөөцийн чадавхийг сайжруулах

2016-2020


СЗД

ХАА-н салбарын үйлдвэрлэл эрхлэгч нарын мэргэжлийн мэдлэг, ур чадвар нэмэгдэж, эрчимжсэн тариалан эрхлэх боловсон хүчнээр хангагдана.

Аймгийн тариаланчдын зөвлөгөөнд оролцсон газар тариалан, төмс, хүнсний ногооны үйлдвэрлэл эрхлэгч 208 хүнд дараах сэдвүүдээр сургалт зохион байгуулсан. Үүнд: "Уртасгасан хугацаатай хүлэмж барих аргачлал, загварууд "Дрон технологийг ХАА-н салбарт ашиглах нь", "Үр тариа, төмс хүнсний ногооны өвчин, хортон шавьж, хор хөнөөл, тэмцэх арга", "Тариалангийн талбайн хөнөөлт мэрэгч амьтантай тэмцэх дэвшилтэт арга", "Үр тариа, төмс хүнсний ногооны талбайн хог ургамал, хор хөнөөл, тэмцэх арга", "Бизнесээс үүсэх стрессийн менежмент" сэдвүүдээр салбарын эрдэмтэн, судлаачид тус тус сургалт явууллаа.

70

2.3 Үйлдвэрлэл, худалдаа, үйлчилгээ: “Булган” үйлдвэрлэл, технологийн төвийг байгуулж, үйлдвэрлэл, худалдаа, үйлчилгээний салбарыг төрөлжүүлэн хөгжүүлж, орон нутгийн үйлдвэрлэгчдийн бараа, бүтээгдэхүүнийг хэрэглэх боломжийг бүрдүүлж, төр болон хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа, аж ахуйн үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлнэ.

/35/ 2.3.1 Орон нутгийн түүхий эд, нөөцөд түшиглэсэн дэвшилтэт технологи

176

2.3.1.1. “Булган” үйлдвэрлэл, технологийн төв байгуулж, гадаад, дотоодын хөрөнгө

2016-2020


СЗД

Байгаль орчинд сөрөг нөлөөгүй, шинэ

Булган, Орхон сумдын хилийн зааг “Домын дэвсэг” дэх 140.4 га газарт Үйдвэрлэл, технологийн төв байгуулахаар ТЭЗҮ боловсруулах ажлыг 95.2 сая төгрөгөөр “Эс Ай Си Эй” ХХК гүйцэтгэж, энэ оны 07

70

бүхий нэмүү өртөг шингээсэн жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг түлхүү хөгжүүлж, бүтээгдэхүүний өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлнэ.

оруулагчдыг татан оролцуулах, бизнес эрхлэх нөхцөл бололцоог бүрдүүлэх

дэвшилтэт техник, технологи бүхий бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ бий болно.

дугаар сард хүлээлгэж өгөхөөр ажиллаж байна. “Агар фүүдс” ХХК-ийн улсын төсвийн хөрөнгөөр дутуу барьсан "Мах бэлтгэх, хөргүүртэй зоорь"-ийн барилга болон тоног төхөөрөмж угсралтын ажлыг “Бүрэн луу” ХХК-аар гүйцэтгүүлж, ашиглалтад оруулах зохицуулалт хийснээр энэ оны 7 дугаар сард ашиглалтад оруулахаар боллоо.

177

2.3.1.2. Ойн нөөцөд түшиглэн мод боловсруулах, модоор эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх эко үйлдвэр байгуулах санал санаачлагыг дэмжих

2016-2020

АЗДТГ, БОАЖГ

ОНТөсөв,

Төсөл хөтөлбө

р, Хувийн хэвшли

йн хөрөнгө

Ойг цэвэрлэж шахмал түлш, модон эдлэлийн үйлдвэрлэл эрхлэлтийг дэмжиж, ажлын байр нэмэгдэнэ

Мод боловсруулах үйлдвэрлэлийг дэмжиж НҮБ-ын “Биологийн олон янз байдлыг хамгаалах, нүүрс хүчлийн хийн хуримтлалыг нэмэгдүүлэх” төслөөс Булган аймгийн ойн нөхөрлөлүүдийн холбоонд ойн арчилгаанаас гарсан модыг /унанги/ ашиглан хорголжин түлш бэлтгэх болон хусны нүүрс үйлдвэрлэх бага оврын тоног төхөөрөмжүүд олгож, үйл ажиллагаа явуулж байна. Хутаг-Өндөр, Сэлэнгэ, Сайхан, Булган зэрэг сумдад модон эдлэлийн үйлдвэрлэл эрхлэгчид тогтвортой үйл ажиллагаа явуулж байна.

70

178

2.3.1.3. Аймагт түгээмэл тархсан барилгын материалын түүхий эдийг боловсруулах, цемент, барилгын бетон хийц, өнгөлгөөний тоосго, улаан тоосго, хөнгөн блок, зуурмагны үйлдвэр зэрэг барилгын материалын үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх

2016-2020


СЗД Хувийн хэвшил

ОНТөсөв,

Төсөл хөтөлбө

р, Хувийн хэвшли

йн хөрөнгө

Түгээмэл тархацтай ашигт малтмалын илэрцүүдэд хайгуулийн зөвшөөрөл авсан АА-н нэгжүүдэд ашиглалтын хэлбэрт оруулах үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлнэ.

Барилгын материалын үйлдвэрлэл явуулж буй иргэн, аж ахуйн нэгжүүдийн судалгааг 2019 оны хагас жилийн байдлаар гаргаж, мэдээллийн санд баяжилт хийлээ. “Нарангийн бугат” ХХК Бугат сумын нутагт Түгээмэл тархацтай ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшөөрөл авсан. Аймгийн ИТХ-ын 2017 оны 75 дугаар тогтоолоор үйлдвэрлэлийн бүсэд барилгын материалын үйлдвэрлэлийн газар зохион байгуулалтын ерөнхий төлөвлөгөөг батлуулж, ТЭЗҮ боловсруулах ажлыг гүйцэтгүүлж байна. Тус бүсэд ЦДАШ, дэд станцыг барьж ашиглалтад оруулсан. Барилгын материалын лабораторийн бетон шоо шахах прессийн ажиллагааг жигдрүүллээ.

70

179

2.3.1.4. Аймгийн төвд шахмал түлшний үйлдвэр байгуулж, үйл ажиллагааг нь тогтмолжуулах

2016-2020

АЗДТГ, ХХААГ, БОАЖГ

Ойг цэвэрлэж шахмал түлшний үйлдвэрлэл эрхлэлтийг дэмжиж, ажлын байр нэмэгдэнэ.

Аймгийн хэмжээнд 4 шахмал түлшний үйлдвэр үйл ажиллагаа явуулж байна. “Билгүүн дэлгэрэх” ХХК-д “Сум хөгжүүлэх сан”-аас 50.0 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлийн дэмжлэг үзүүлснээр шахмал түлшний үйлдвэрийн тоног төхөөрөмжийн хүчин чадал, санхүүгийн чадавхаа дээшлүүлж, өдөрт 2-3 тн, жилд 45-50 тн шахмал түлшийг тогтвортой үйлдвэрлэж байна. Сэлэнгэ сум хувийн хэвшлийн ашиглалтгүй байсан барилга объектийг засаж,

100

шахмал түлшний үйлдвэрийн байрыг бэлтгэж, ашиглалтад оруулснаар туршилтын хугацаанд 5 тн шахмал түлш үйлдвэрлэж, 4 ажлын байр бий болгосон байна. Уг ажилд аймгаас 192.9 сая төгрөгийн өртөг бүхий үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж, машин механизм олгосон.

180

2.3.1.5. Аймгийн хэмжээнд орчин үеийн эко технологи бүхий ноос, ноолуур, арьс ширний анхан шатны боловсруулалт хийх үйлдвэр байгуулах

2016-2020


СЗД

Үйлдвэрлэлийн аргаар бэлтгэсэн бүтээгдэхүүний нэр төрөл, тоо өссөн байна.

“Шинэ хөдөө” төслийн 128.0 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар 16 суманд арьс, шир нэхий элдэх иж бүрэн төхөөрөмж нийлүүлэх, худалдан авах ажиллагааг зохион байгуулж байна. Баян-Агт, Дашинчилэн сумд Сум хөгжүүлэх сангаас арьс шир боловсруулах, нэхий элдэх тоног төхөөрөмж авахад дэмжлэг үзүүлснээр үйл ажиллагаа явуулж байна.

40

181

2.3.1.6. Орон нутгийн экологийн цэвэр брэнд бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, нэр төрлийг нэмэгдүүлэн, стандартын шаардлага хангасан улсын хэмжээнд өрсөлдөх чадвар бүхий бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлд дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020


СЗД

Үндэсний болон орон нутгийн үйлдвэрлэгчдийн бараа бүтээгдэхүүнийг хэрэглэх боломж бүрдэж, төр болон хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа өргөжинө.

“Нэг сум-Нэг бахархал” аяныг зохион байгуулах ажлын хэсгийг аймгийн Засаг даргын захирамжаар байгуулж, аяны хүрээнд орон нутгийн брэнд үйлдвэрлэгч 5 аж ахуйн нэгжийг Хүнсний аж үйлдвэрийн салбарын 90 жилийн ойг угтсан “Хүн ба хүнс” сэтгүүлд мэдээлэл бэлтгэж, сурталчиллаа. Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих сангийн хөнгөлөлттэй зээлийн дэмжлэгээр Булган сумын 6 дугаар багт Сүүний үйлдвэр байгуулахаар үйлдвэрийн байранд капитал засвар хийж, цэвэр бохир усны дэд бүтцийг шийдвэрлэж, дулаан боловсруулах цехийн өргөтгөл, технологийн уурын болон объектийн халаалтыг барих ажлыг эхлүүлээд байна. Хялганат тосгоны Сүргийн нуга ХХК-ийн Зөгийн балны савлагааны үйлдвэрийн үйл ажиллагаа нь тогтворжлоо. “Тунамал Өгөөж” ХХК-ийн цай, Сэлэнгэ сумын бог будааны үйлдвэрлэлд хөнгөлттэй зээлийн дэмжлэг үзүүлснээр тогтвортой ажиллаж байна.

70

182

2.3.1.7. Орон нутагт жижиг дунд үйлдвэрлэл үйлчилгээ эрхлэх хүсэлтэй иргэдэд бизнесийн тэгш боломж олгох, зээл тусламжид хамруулах, бүтээгдэхүүний борлуулалтад дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, Хувийн хэвшил

Аж ахуйн нэгж иргэд ажилтай, орлоготой байна.

Эхний хагас жилийн байдлаар “Сум хөгжүүлэх сан”-аас 4 сум 54 бизнес төсөлд 368.0 сая төгрөгийн зээлийн дэмжлэг олгосон байна. ХХААХҮ-ийн сайдын 2019 оны А-119 тоот тушаалаар батлагдсан “ЖДҮДС-аас урт хугацаатай, хөнгөлөлттэй зээл олгох төсөл сонгон шалгаруулах журам”-ыг иргэдэд цахим болон цаасан хэлбэрээр сурталчилж, иргэдэд зөвлөгөө өгч ажиллав. Аймгийн Засаг даргын 2019 оны А/280 дугаар захирамжаар төсөл сонгон шалгаруулах Дэд хорооны бүрэлдэхүүнийг томилон

70

ажиллуулж байна. ”Булганд үйлдвэрлэв” дэлгүүрийн шинэ байранд очиж, хүнсний бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдлын талаар заавар зөвлөгөө өгсөн.

183

2.3.1.8. Улсын болон орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр хийгдэх бүтээн байгуулалтад орон нутгийн аж ахуйн нэгж байгууллагууд, бизнес эрхлэгчдийг оролцуулах бодлого барьж ажиллах

2016-2020

АЗДТГ, ОНӨГ

Аж ахуйн нэгж бизнес эрхлэгчид чадавхижна.

2018 онд орон нутгаас хамгийн их ажиллах хүч авсан аж ахуйн нэгжид хуулийн дагуу давуу эрх тооцож ажилласнаар давхардсан тоогоор 26 тендерт орон нутгийн аж ахуйн нэгжүүд шалгарч, орон нутгийн 270 гаруй ажилгүй иргэдийг түр ажлын байртай болгож, нийт 1859400 /нэг тэрбум найман зуун тавин есөн сая дөрвөн зуу/ төгрөгийн ажил гүйцэтгэсэн байна.

100

184

2.3.1.9. Булган, Сэлэнгэ, Хутаг-Өндөр, Орхон сумдын гурилын үйлдвэрүүдийг тогтвортой үйл ажиллагаа явуулахад дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020


Аймгийн хүн амын болон бүсийн аймгуудын гурилын хэрэгцээг хангаж, мал, амьтны тэжээлийн үйлвэрүүдийг байгуулна.

“Хангайн гурил” ХХК нь гурилын үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж, технологио сайжруулж, дээд гурил үйлдвэрлэх дамжлагатай болж, үйлдвэрлэл жигдэрсэн. “Хонгор Агро” ХХК-ийн гурилын үйлдвэрээс бусад үйлдвэрүүд бэлтгэж, нөөцөлсөн будааны хэмжээгээрээ үйлдвэрлэл явуулж байна.

70

185

2.3.1.10. Хүн, амын хүнсний хангамжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор “Мах”, “Сүү” аяныг зохион байгуулах

2016-2020


Аймгийн хүн амын болон бүсийн аймгуудын мах, сүүний хэрэгцээг хангаж, үйлдвэрүүд, цехүүд бий болно.

“Иргэнд ойрхон төрийн үйлчилгээ”-ний хүрээнд батлагдсан удирдамжийн дагуу 16 сум, 1 тосгоны 309 малчин өрхийн 694 малчин, 200 төлчин эмэгтэйчүүдтэй уулзалт зохион байгуулж, малын ашиг шимийг нэмэгдүүлэх, малаа саалинд хамруулж, сүү цагаан идээний боловсруулалт, борлуулалтыг нэмэгдүүлж үр шимийг хүртэх талаар сургалт нөлөөллийн ажлуудыг зохион байгууллаа. “Шинэ хөдөө” төслөөс Хутаг-Өндөр, Сайхан, Хангал, Сэлэнгэ, Орхон, Бугат сумдад сүүний хөргөлтийн танк, Сайхан суманд айраг хадгалах хөргүүртэй чингэлэг нийлүүлэхээр ажиллаж байна. “Хутаг-Өндөр мах маркет” ХХК нь үйлдвэрийн өргөтгөл барьж 7 дугаар сард ашиглалтад оруулахаар байна. Булган сумын Домын дэвсгийн мал мах бэлтгэх барилга угсралт, тоног төхөөрөмжийг суурилуулах ажил хийгдэж, 6 дугаар багт сүүний үйлдвэрийн байр капитал засварт орж, дэд бүтцийг шийдвэрлэн технологийн уурын болон объектийн халаалтыг

70

барих ажлууд хийгдэж байна.

186

2.3.1.11. Орхон голын зүүн эргийн базальтын ордод түшиглэсэн барилгын дулаалгын материал болон шилэн хөвөнгийн үйлдвэр байгуулах санал санаачилгыг бодлогын түвшинд дэмжих

2016-2020

АЗДТГ, ГХБХБГ, ХХААГ

Аймаг, орон нутгийн иргэд барилгын чанартай материалаар хангагдана. Ажлын байр нэмэгдэнэ.

Орхон голын зүүн эргийн базальтын ордыг Улаанбаатар хотын “Брэн групп” ХХК 2006- 2036 оны 08 дугаар сар хүртэл ашиглалтын тусгай зөвшөөрлөөр эзэмшиж байна. Одоогоор үйл ажиллагаа явуулаагүй бөгөөд компанийн удирдлагуудтай уулзаж, ордыг ашиглах, боловсруулах үйлдвэрлэл байгуулах талаар ярилцсан. Хөрөнгө, хүчний асуудлыг шийдвэрлэхээр ажиллаж байна.

40

187

2.3.1.12. Хүнсний зориулалтын сав, Цэвэр усны үйлдвэр байгуулахыг дэмжих

2016-2020


Хүнсний зориулалтын бус савны хэрэглээ буурна. Иргэдийн цэвэр усны хэрэглээг бүрэн хангагдана.

“Иргэнд ойрхон төрийн үйлчилгээ”, “Давсны хэрэглээг бууруулах” аяны хүрээнд 309 малчин өрхийн 694 малчин, 2 төрийн байгууллагын 30 ажиллагсад, 60 гаруй тариаланч, 200 төлчин эмэгтэй, 150 орчим хоол, хүнс үйлдвэрлэгч, иргэдэд ус хадгалах сав, хүнсний зориулалтын бус хуванцар савны тэмдэг тэмдэглэгээ, хэрэглээний талаар 4 төрлийн 4000 гаруй гарын авлага бэлтгэн сурталчлан ажиллав. Хангай дисковери ХХК нь цэвэр усны үйлдвэрийн байрыг барьж, тоног төхөөрөмжөө суурилуулж, үйл ажиллагаа явуулахаар мэргэжлийн байгууллагад хандаад байна.

40

/36/ 2.3.2. Худалдаа, үйлчилгээний салбарыг төрөлжүүлэн хөгжүүлж, эрүүл ахуйн орчин нөхцлийг сайжруулж, шударга өрсөлдөөнийг бий болгоно.

188

2.3.2.1 Бизнес эрхлэгчдийн мэргэжлийн холбоодын үйл ажиллагааг дэмжиж, хамтран ажиллах

2016-2020

АЗДТГ

Хувийн хэвшлийн салбарт ажиллагсдын мэргэжлийн ур чадвар дээшилнэ.

Мэргэжлийн байгууллагууд, Хүнсчдийн холбоо, Тогооч нарын холбоотой хамтран Давсны хэрэглээг бууруулах, давс багатай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, дэмжих сургалт нөлөөллийн ажлыг аймгийн хэмжээнд зохион байгуулж байна. “Зохистой хооллолт ба тавгийн зарчим” сэдэвт сургалтыг мэргэжлийн хоол зүйч багшаар аймгийн Удирдах ажилтнууд болон бүх төрийн байгууллагын төлөөлөл, иргэдэд зохион байгууллаа. Мөн 6 удаагийн сургалтаар 450 орчим тариаланч, малчин, тогооч нар болон иргэдэд мэдээлэл хүргэж, Хутаг-Өндөр суманд сумын ЗДТГ-тай хамтран хойд бүсийн тогооч нарын бүсчилсэн сургалтыг зохион байгуулав.

100

189

2.3.2.2. Ахуйн үйлчилгээний төвүүдийг бий болгож, явуулын үйлчилгээ эрхлэх нөхцөлийг бүрдүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, Хувийн хэвшил

Ахуйн чиглэлийн үйлчилгээний хэрэгцээ хангагдаж,

Сайхан сумын орон нутгийн өмчийн байранд ажиллаж буй ахуйн үйлчилгээний цэгийг байгаа зориулалтаар нь үйл ажиллагааг үргэлжлүүлэн явуулахаар төлөвлөн ажиллаж байна. Монполимент ХХК-ийн хөрөнгөөр Дашинчилэн суманд ахуйн

70

ажлын байр нэмэгдсэн байна.

үйлчилгээний цогцолборын барилгыг барьж, ашиглалтад хүлээлгэж өглөө. Сэлэнгэ суманд “Зах зээл, бэлчээрийн удирдлагын менежмент” төслөөр хуучин Тамгын газарт засвар хийж, Хутаг-Өндөр сум ахуйн үйлчилгээний байранд засвар тохижилт хийж, ажлын байрны нөхцөлийг сайжрууллаа.

190

2.3.2.3. Бизнесийн жишигт нийцсэн “Худалдааны битүү зах” барих, бөөний худалдааны сүлжээг өргөтгөхөд хувийн хэвшлийн санал санаачлагыг дэмжих

2016-2020

АЗДТГ, ХХААГ, Хувийн хэвшил

Бөөний болон жижиглэнгийн худалдааны төв байгуулж, хүнсний бүтээгдэхүүний борлуулалтын оновчтой сүлжээг бий болгосон байна.

Аймгийн Засаг даргын 2017 оны А/333 дугаар захирамжаар Булган сумын 6-р баг “НИК” ШТС-ийн урд Бизнесийн жишигт нийцсэн худалдааны төв барих 1350 м2 газрын асуудлыг шийдвэрлэж, хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтаар барилга, угсралтын ажлыг гүйцэтгэж, ашиглалтад хүлээлгэн өглөө. Энд 100 гаруй ажлын байр шинээр бий болох нөхцөл бүрдсэн.

100

191

2.3.2.4. Үйлчилгээний ажилтнуудын мэргэжлийн түвшинг дээшлүүлж, үйлчилгээний стандарт хангалтыг сайжруулахад бодлого, үйл ажиллагаагаар дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, СХХ,

Хувийн хэвшил

Худалдаа үйлчилгээний чанар сайжирч хүртээмж нэмэгдэнэ.

“Үндэсний чанар”-ын хөтөлбөрийг сурталчлах, үйлдвэрлэл, үйлчилгээний байгууллагуудын стандартын хэрэгжилтийг сайжруулах зорилгоор “Хуванцар савны хэрэглээ”, “Давсны хэрэглээ”, Худалдааны газрын үйлчилгээ, Хоолны газрын үйлчилгээний стандартуудын шинэ төслийн мэдээлэл, “Заавал баталгаажуулах бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ”, ”Үйлчилгээний байгууллагын ажилчдын харилцааны соёл, ёс зүй” “Хэмжих хэрэгслийн баталгаажуулалт” сэдвүүдээр сургалт, мэдээллийн ажлыг зохион байгуулан ажиллалаа. Дээрх арга хэмжээний үеэр 210 иргэнд 430 зөвлөмж, 23 иргэн, ААН-д 9 төрлийн 26 стандартыг үнэ төлбөргүй олгосон. “Аялал жуулчлалын үйлчилгээний чанарыг сайжруулах, хүний нөөцийг хөгжүүлэх төсөл”-ийн хүрээнд үйлчилгээний салбарын давхардсан тоогоор 230 ажиллагсдыг 10 мэргэжлээр сургаж бэлтгэлээ.

100

192

2.3.2.5. Бараа ажил үйлчилгээний худалдан авалтад орон нутгийн үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэгчдийн стандартын шаардлагад нийцсэн бараа, бүтээгдэхүүнийг

2016-2020

АЗДТГ, СХХ,

Хувийн хэвшил

Аж ахуйн нэгж, иргэд ажилтай орлоготой байна.

Нийт иргэд, төрийн албан хаагчид, хувийн хэвшлийн байгууллагуудад хандаж Эх оронч худалдан авалтыг өрнүүлэх Уриалга гаргаж ажилласнаар энэ оны эхний хагас жилийн байдлаар төр, төсвийн байгууллагууд орон нутгийн зах зээлээс худалдан авалт хийж, бизнес эрхлэгчдээ дэмжсэн байна. Тайлант хугацаанд 8 төрлийн 58 үйлчилгээ, 4

70

авч ашиглах нөхцөлийг бий болгох

төрлийн бүтээгдэхүүнийг баталгаажуулж, тохирлын гэрчилгээг олгоод байна.

193

2.3.2.6. Орон нутгийн үйлдвэрлэл эрхлэгчдийн бүтээгдэхүүний борлуулалтыг худалдааны сүлжээ бий болгох замаар дэмжих

2016-2020


СЗД

Үйлчилгээ эрхэлж буй газруудын орчин нөхцөл сайжирч, борлуулалт нэмэгдэнэ.

“Булганд үйлдвэрлэв” нэрийн дэлгүүрийг ХХҮГ-аас хэрэгжүүлж байгаа төсөлд хамруулж, ажлын байрны түрээсийн асуудлыг шийдвэрлэсны зэрэгцээ “Ойн менежмент, нүүрстөрөгчийн хийн хуримтлалыг нэмэгдүүлэх” төслөөс ажлын байрны тоног төхөөрөмжийг нийлүүлж, орон нутгийн үйлдвэрлэл эрхлэгчдийн борлуулалтад дэмжлэг үзүүлж байна.

70

194

2.3.2.7. Томоохон зах, худалдааны төв болон олон нийт ихээр цуглардаг газруудад эрүүл ахуйн шаардлага хангасан нийтийн боловсон бие засах газар /эко 00/ байгуулж, орчин нөхцөлийг нь сайжруулах

2016-2020


СЗД

Үйлчилгээ эрхэлж буй газруудын орчин нөхцөл сайжирна.

Бугат сумын Түлүүгийн даваанд ХАА-н бүтээгдэхүүн борлуулах цэг, нийтийн бие засах газрыг шинээр байгуулахаар хөрөнгийг шийдвэрлэж, тендер зарлаад байна. Баясуулагч, Сүүдэр царам захуудад худалдаа эрхлэгчид болон үйлчлүүлэгчдэд зориулсан боловсон бие засах газартай болох чиглэлийг мэргэжлийн байгууллагуудаас өглөө. 2016 онд 2 био 00 ашиглалтад орж, иргэд түрээсийн гэрээний дагуу ажиллуулж байна. Тохижилт, үйлчилгээний ангид ХЖТ-ийн дэргэдэх нийтийн бие засах газрыг тууштай ажиллуулах чиглэл өгч ажиллаж байна. “Хүүхэд, залуучуудын соёл амралтын цэцэрлэгт хүрээлэн”-д боловсон бие засах газар ашиглалтад орсон.

70

195

2.3.2.8. Шинээр ашиглалтад орж буй аж ахуйн нэгж байгууллагын хэмжих хэрэгслийг баталгаажуулах эталон тоног төрөөхөмжийн шинэчлэлт хийхэд дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, СХХ

Шинэ техник, технологи бүхий хэмжих хэрэгслүүдийг шалгаж баталгаажуулах боломжтой болно.

2018 онд дулаан, даралтын шинэ эталонтой болсноор дулааны манометрүүд цусны даралтын электрон аппаратын баталгаажуулалтын түвшин урд оныхоос 60%-иар нэмэгдлээ. Ажлын эталон төхөөрөмжийг нэмэгдүүлэхэд чиглэж 2019 онд уртын хэмжүүрийг шалгаж баталгаажуулах 0.2% нарийвчлалтай 10 м туузан метр, гялгар уутны зузаан хэмжигч, электрон секундомер зэрэг багаж хэрэгслийг авч бэлтгэв. График төлөвлөгөөний дагуу ээлжит баталгаажуулалтаар эзэлхүүний 249, массын 331, цахилгааны 1392, даралтын 139, нийт 2111 хэмжих хэрэгслийг шалгаж баталгаажуулан хэмжлийн үнэн зөв нэгдмэл байдлыг хангаж ажиллалаа.

100

196

2.3.2.9. Орчин үеийн шийдэл бүхий стандартын шаардлагад нийцсэн нийтийн хоолны үйлчилгээний газар

2016-2020

АЗДТГ, СХХ

Хувийн хэвшлийн хөрөнгө

Хоолны газруудын орчин, нөхцөл сайжирч, хэрэглэгчдийн

Хангал, Сэлэнгэ, Орхон, Хутаг-Өндөр, Хишиг-Өндөр, Тэшиг, Баян-Агт сумд, Хялганат тосгоны нийтийн хоол үйлдвэрлэлийн 13 цэгт “Хоолны газрын ангилал, зэрэглэл” Ерөнхий шаардлага стандартаар сургалт хийж, цаашид анхаарах заалтуудын талаар

70

байгуулах, хувийн хэвшлийн санаачлагыг дэмжих

сэтгэл ханамж нэмэгдэнэ.

зөвлөгөө өглөө. Рашаант сумын зам дагуу үйл ажиллагаа явуулдаг цайны газруудад өгөгдсөн үүрэг даалгаврын хүрээнд дахин үнэлгээ хийлээ. Аймгийн хэмжээнд стандартын шаардлага хангасан нийтийн хоолны 23 цэгийн үйл ажиллагааг баталгаажуулан тохирлын гэрчилгээ олгосон байна.

2.4 Байгаль орчин, ногоон хөгжил: Байгаль дэлхийгээ хайрлан хамгаалж, хүрээлэн буй орчны доройтлыг бууруулан, агаарын бохирдлоос урьдчилан сэргийлж, эрүүл, аюулгүй, ногоон хөгжлийг бий болгон, байгальд ээлтэй аялал жуулчлалыг хөгжүүлж, байгаль хамгаалах үүргийг бүх нийтийн үйл хэрэг болгоно.

/37/ 2.4.1. Байгалийн нөөц, түүний нөхөн сэргэх чадвар, хувьсал, өөрчлөлтийн чиг хандлага, нийгмийн дэвшлийг түргэтгэх шаардлагатай уялдуулан дасан зохицох, нөөц баялгийг зохистой ашиглах, хамгаалах, нөхөн сэргээх, орчны бохирдлыг арилгах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх

197

2.4.1.1. “Ногоон хөгжлийн хэтийн зорилт” бодлогын бичиг баримтыг боловсруулж, хэрэгжүүлэх

2016-2020

БОАЖГ

Ногоон эдийн засаг хөгжих чиг хандлага тодорхой болно

“Ногоон хөгжлийн хэтийн зорилт” бодлогын бичиг баримтыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг боловсруулан аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн 2017 оны 57 дугаар тогтоолоор батлуулсан. 2017-2018 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний биелэлт 86.3 хувьтай үнэлэгдсэн. 2019 онд 5.4 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар байгаль орчныг хамгаалах, баялгийг нөхөн сэргээх арга хэмжээний зардлаар 63 төсөл, арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна.

70

198

2.4.1.2. Хүүхэд, залуучуудад экологийн боловсролыг олгох хөтөлбөр боловсруулж, байгаль орчныг хамгаалах, орчны бохирдлыг бууруулах зан үйлийг хэвшүүлж, байгальд ээлтэй сургуулиудыг бий болгох батлуулах

2016-2020

БОАЖГ 1600

Экологийн боловсролыг нэмэгдүүлсэн байна

“Хүүхэд, залуучуудад экологийн боловсролыг олгох хөтөлбөрийн хүрээнд “Эко сургууль", "Эко цэцэрлэг" шалгаруулах болзолт уралдааныг аймгийн Засаг даргын А/93 дугаар захирамжаар зарлалаа. Мөн оюутан, залуучуудын дунд "Ногоон үндэс" төслийн уралдааныг зарлав. Цэцэрлэг, сургуулийн хүүхдүүдэд зөв дадал, хэвшил олгох экологийн боловсролын модуль хичээл боловсруулах, сургагч багш бэлтгэх сургалтыг 2019 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдөр зохион байгуулсан. Ойн нөхөрлөл, аж ахуйн нэгжүүдийн гишүүдэд байгаль хамгаалах чиглэлээр сургалтыг 07-р сард Хишиг-өндөр, Хутаг-Өндөр, Хангал суманд бүсчилэн зохион байгуулах, “Экологийн боловсрол-Эзэмшвэл зохих дадал, хандлага” онол практикийн бага хурлыг 08-р сард зохион байгуулахаар ажиллаж байна.

70

199

2.4.1.3. Агаар, хөрсний бохирдлын судалгаа шинжилгээг тогтмолжуулж, бохирдлоос урьдчилан сэргийлэх, хамгаалах, шинэ дэвшилтэт технологийг нэвтрүүлэх

2016-2020

БОАЖГ

Агаарын бохирдлыг бууруулж, иргэдийн эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах нөхцлийг

“Булган сумын агаарын чанарыг сайжруулах бүс”-ийг тогтоож, бүсэд мөрдөх журмыг Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд, Засаг даргын хамтарсан 2018 оны А/364, А/548 дугаар тушаал, захирамжаар батлууллаа. “Агаарын бохирдлыг бууруулах дэд хөтөлбөр”-ийн 1-р шатны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний биелэлтийг аймгийн Засаг даргын зөвлөл, ИТХ-ын Тэргүүлэгчдэд танилцуулж, 76.25

70

арга хэмжээг дэс дараатай хэрэгжүүлэх

бүрдүүлнэ хувьтай үнэлүүллээ. Булган аймгийн төвд агаар дахь хүхэрлэг хий, азотын давхар ислийн шинжилгээ хийн агаарын чанарын MNS4585:2016 стандарттай харьцуулан ажиллаж байна. Агаарын бохирдлын хэмжээ хүлцэх хэмжээнээс давсан тохиолдол гараагүй. Мөн нүхэн жорлон ундны усанд нөлөөлөх байдлын судалгааг хийлгэж, Цэцэг толгойн оршуулгын газрыг хашаажуулах зураг төсвийн ажлыг хийж гүйцэтгэсэн.

200

2.4.1.4. Сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийг ашиглах, шингэрүүлсэн хийн түлшний хэрэглээг нэмэгдүүлэх чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгж, байгууллагыг бодлогоор дэмжих

2016-2020

БОАЖГ

Агаарын бохирдлыг бууруулж, эрчим хүчийг тодорхой хэмжээгээр хэмнэнэ

Булган сумын “Домын дэвсэг”-т сэргээгдэх эрчим хүчний зориулалтаар газар эзэмшүүлэх төсөл сонгон шалгаруулах журмын дагуу 84 га газрыг “Авзага энержи” ХХК, 30 га газрыг “Булгансолар энержи” ХХК-д олгосон ба Хишиг-Өндөр суманд 145 га газрыг сэргээгдэх эрчим хүчний зориулалтаар эзэмшүүлэхээр газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөнд тусгаж, төсөл сонгон шалгаруулалт зарлаад байна.

40

201

2.4.1.5. Иргэдийн байгаль орчныг хамгаалах талаар мэдлэг, боловсролыг нэмэгдүүлэх, уламжлалт зан үйл, зөв дадал зуршлыг сэргээн хөгжүүлэх сургалт сурталчилгааг жилд 2-оос доошгүй удаа зохион байгуулж, байгаль орчныг хамгаалах үүргийг бүх нийтийн үйл хэрэг болгох

2016-2020

БОАЖГ

Байгаль орчноо хайрлан хамгаалах дадал соёл ухамсар нь дээшилсэн байна

Баян-Агт суманд энэ оны 04-р сарын 20-ны өдөр "Байгальд эвсэг аялал жуулчлал" зөвлөгөөнийг зохион байгуулж, Байгаль орчны нөлөөлөх байдлын үнэлгээний тухай хууль, Хог хаягдлын тухай хууль, Засгийн газрын "Нийлэг хальсан уутыг хориглох тухай" 189 дүгээр тогтоолыг танилцуулж, аймгаас хог хаягдал, орчны бохирдлыг бууруулах чиглэлээр хийж буй ажлын талаар мэдээлэл хийлээ. Мөн 4 дүгээр сарын 26-нд Булган сумын багийн Засаг дарга, хэсгийн ахлагч, ЗДТГ-ын мэргэжилтнүүдэд дээрх сургалтыг зохион байгуулсан.

70

202

2.4.1.6. Аливаа төслийг хэрэгжүүлэхийн өмнө байгаль орчны нөлөөллийн үнэлгээ хийлгүүлсний үндсэн дээр дараагийн шатны үйл ажиллагааг хэрэгжүүлж хэвшүүлэх

2016-2020

БОАЖГ Орчны сөрөг нөлөөлөл багасна

Байгаль орчны нөлөөллийн ерөнхий үнэлгээ хийх төслийн ангиллын дагуу төсөл хэрэгжүүлэгчдийн дэд бүтцийн хөгжлийн 6, биологийн төрөл зүйлийн 2, бусад 1 төсөлд хамаарах нийт 9 төсөлд Байгаль орчинд нөлөөллийн ерөнхий үнэлгээний дүгнэлт гарган хүргүүлж, холбогдох журмыг танилцуулан ажиллаж байна.

100

203 2.4.1.7. Орчны бохирдлыг бууруулах,

2016-2020

БОАЖГ 265000 Орчны бохирдлыг

Булган сумын гэр хорооллын 833 айл өрхөд хог төрөлжүүлэн хийх хогийн сав байрлуулах ажлыг

100

хатуу хог хаягдлыг цуглуулах, тээвэрлэх, хадгалах, байгальд халгүй аргаар устгах дэвшилтэт арга технологи нэвтрүүлж, аймгийн төвийн гэр хорооллын айл өрхийг хог төрөлжүүлэн хийх хогийн савтай болгон хог хаягдал дахин боловсруулах үйлдвэрлэлийг эхлүүлэх

бууруулан, иргэдийн эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлнэ. 4-өөс доошгүй хүнийг ажлын байраар хангана

“Булган барилга", "Өвөлжөөн булаг", "Хурмастын хүлэг", "Тана орд" ХХК-иуд гүйцэтгэж, хүлээлгэн өгсөн.

204 2.4.1.8. Аймгийн төвийн цэвэрлэх байгууламж барих

2017-2020

БОАЖГ Төсөл, хөтөлбөр

Улс, орон нутгийн төсөв, салбарын бодлогыг дэмжих гадаадын зээлийн хөрөнгө оруулалтад хамруулж, батлагдсан зураг төслийн дагуу барина.

Аймгийн төвийн цэвэрлэх байгууламжийг Азийн хөгжлийн банкны 8.6 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар “Заг инженеринг” ХХК гүйцэтгэхээр шалгарч, барилга угсралтын ажил эхлээд байна.

40

/38/ 2.4.2. Усны нөөцийг хэмнэх, хуримтлуулах, зохистой ашиглах, хамгаалах арга хэмжээг хэрэгжүүлж, хүн амыг эрүүл ахуйн шаардлагад нийцсэн усаар хангана.

205

2.4.2.1. Гидрогеологийн дунд масштабтай зураглал хийлгэж, Хишиг-Өндөр, Баяннуур, Баян-Агт, Гурванбулаг сумдын газрын доорх усны ашиглалтын нөөцийг нарийвчлан тогтоох

2017-2020

БОАЖГ

Газрын доорх усны нөөцийг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй ашиглана

Баяннуур сумын төвийн усан хангамжийн эх үүсвэрийн газрын доорх усны ашиглалтын нөөцийг тогтоох ажлыг ээлж дараатай хийхээр төлөвлөж, ажлын даалгаврыг боловсрууллаа. Хөрөнгийн эх үүсвэрийг 2018, 2019 оны улсын болон орон нутгийн төсвийн саналд тусгасан боловч шийдвэрлэгдээгүй байна. Уг ажлыг гүйцэтгэх хөрөнгийн эх үүсвэрийг судалж байна.

40

206

2.4.2.2. Хүн амын усан хангамжийн 40 худагт эрүүл ахуйн шаардлага хангасан ус нөөцлөх сав суурилуулах

2017-2020

БОАЖГ

Хүн амын усан хангамжтай эрүүл ахуйн нөхцөл сайжирна

Аймгийн Засаг даргын 2019 оны А/256 дугаар захирамжаар Баяннуур, Бүрэгхангай, Дашинчилэн, Орхон, Сэлэнгэ сумдын тус бүр 1 худагт эрүүл ахуйн шаардлага хангасан ус нөөцлөх сав суурилуулах ажлыг "Агро эрдэнэ" ХХК-тай гэрээ байгуулан ажиллаж байна.

40

207 2.4.2.3. Рашаант, 2017- БОАЖГ 298600 Бэлчээр, газар Байгаль орчныг хамгаалах, нөхөн сэргээх арга 100

Дашинчилэн суманд хур бороо, цасны усыг хуримтлуулах, хөв цөөрөм шинээр байгуулах, Могодын хөв, цөөрмийг сэргээн засварлах

2020 тарилангийн усан хангамж нэмэгдэж газрын доорх усыг хэмжинэ

хэмжээний зардлын 154.1 сая төгрөгийн хөрөнгөөр Дашинчилэн сумын Цагаан үзүүр, Рашаант сумын Өлзийтийн арын хөв цөөрөм барих ажлыг “Вэлмот” ХХК, 120.6 сая төгрөгийн хөрөнгөөр Сайхан сумын Жаргалант, Могод сумын Нарангийн булгийн хөв цөөрөм барих ажлыг “Аригшан” ХХК тус тус гэрээ байгуулан хэрэгжүүллээ.

208

2.4.2.4. Хануй, Хульж, Цагаан гол, Их булаг зэрэг рашааны ордуудын нөөцийг тогтоож, хамгаалалтын асуудлыг оновчтой шийдвэрлэх

2017-2020

БОАЖГ

Рашааны найрлага, нөөцийг тодорхойлон шинжлэх ухааны үндэслэлтэй эмчилгээ сувилгаанд хэрэглэнэ

Могод сумын Хульжийн халуун рашааны ордын нөөцийг тогтоох ажлын саналыг боловсруулж, аймгийн төсвийн төсөлд саналд оруулсан боловч, хөрөнгийн эх үүсвэр шийдвэрлэгдээгүй болно. БОАЖЯ-ны хөрөнгө оруулалтаар Хануй рашааны нөөцийг тогтоох асуудал хэлэлцэгдэх шатандаа явж байна.

ҮБ

209

2.4.2.5. Хүн амын усан хангамжид зориулж 20-оос доошгүй худаг шинээр гаргах

2017-2020

БОАЖГ 360000

Хөдөөгийн хүн ам, бэлчээрийн усан хамгамж нэмэгдэнэ

2018 онд 338.3 сая төгрөгөөр 22 худаг гаргах ажлыг хэрэгжүүлсэн. 2019 онд Баян-Агт, Баяннуур, Бугат, Могод, Рашаант, Гурванбулаг, Дашинчилэн, Сайхан, Тэшиг сумдад нийт 12 худаг шинээр гаргах ажлын гүйцэтгэгчээр "Булган ус" ХХК, "БИММ" ХХК-иуд шалгарч ажлаа эхлүүлээд байна.

70

210

2.4.2.6. Усны сан бүхий газар, усны эх үүсвэрийн онцгой болон энгийн хамгаалалтын, эрүүл ахуйн бүсийн хил заагийг тэмдэгжүүлж, дэглэмийг мөрдлөг болгох

2017-2020

БОАЖГ 26000

Усны сан бүхий газрыг бохирдлоос хамгаална

Усны сан бүхий газар, усны эх үүсвэрийн онцгой болон энгийн хамгаалалтын, эрүүл ахуйн бүсийн хилийн заагийг тэмдэгжүүлэх хөрөнгийг шийдвэрлэн, ажлын даалгаврыг боловсруулж, гүйцэтгэгчийг сонгох тендер зарласан боловч санал ирээгүй тул шууд гэрээ байгуулах аж ахуйн нэгжийг судалж байна.

40

211

2.4.2.7. Татарсан нуур, цөөрөм, гол, горхины усны түвшинг нэмэгдүүлэх судалгаа, шинжилгээ хийх

2017-2020

БОАЖГ 15000

Нуур, цөөрөм, гол, горхины ус багасаж ширгэж байгаа шалтгаан болон усны түвшинг нэмэгдүүлэх арга зам тодорхойлогдсон байна.

Баян-Агт сумын Цэгээн, Хагийн нуур, Баян гол, Баяннуур сумын Баян нуур, Далын гол, Булган сумын Ачуутын гол, Хишиг-Өндөр сумын Хонхор нуур, Могод сумын Загаст нуурыг сэргээх судалгааны ажлыг "Жишиг проект" ХХК хийж гүйцэтгэлээ.

100

212 2.4.2.8. Ачуут, Дал, Баян, 2016- БОАЖГ 48400 Усны нөөцийг 2016 оноос хойш аймгийн хэмжээнд нийт 20 булаг 70

Тал булаг зэрэг голууд, 40-өөс доошгүй булаг, шандны эхийг хашиж хамгаалах

2020 нитрат, нитрит, аммиак, нян, вирусээр бохирдохоос хамгаалж, урсац нэмэгдсэн байна.

шандын эхийг хашиж хамгаалсан. 2018 онд булаг шандын эхийг хашиж хамгаалах ажлын зураг төсөв боловсруулах ажлыг 3.5 сая төгрөгийн хөрөнгөөр “Мөнгөн харандаа” ХХК хийж гүйцэтгэсэн. Булган аймгийн Засаг даргын 2019 оны А/113 дугаар захирамжаар 10 булаг шандын эхийг хашиж хамгаалах ажлыг "Эй энд Жи Монолит" ХХК-аар гүйцэтгүүлж байна.

/39/ 2.4.3. Ойн нөөцийн менежментийг сайжруулж, зохистой ашиглалт, хамгаалалт, нөхөн сэргээлтийн дэвшилтэт технологийг нэвтрүүлнэ.

213

2.4.3.1. Ойжуулалтыг 300 га-аас доошгүй талбайд зураг төсвийн дагуу хийж, дэвшилтэт технологи бүхий бортоготой тарьцаар ойжуулалт хийх ажлыг үе шаттай хэрэгжүүлэх

2016-2020

БОАЖГ 202423

Нөхөн сэргээлтийг шаардлагатай газарт хийж, ойн сан нэмэгдсэн байна.

Ойжуулалтын ажлыг “БУЦС” нөхөрлөл Хишиг-Өндөр сумын Нарийны аманд 100 га-д, “Хөвөнтөн ой” ХХК Сэлэнгэ сумын Баруун голын эхэнд 100 га-д, “Ойн таксаци” ХХК Хутаг-Өндөр сумын Тахилт 50 га, Шар хавтгайд 50 га, нийт 300 га талбайд хийлээ.

70

214

2.4.3.2. Ойг цэвэрлэх, арчлах, хамгаалах санаачлагыг өрнүүлж, уг ажлыг гүйцэтгэсэн иргэн, нөхөрлөлийг бодлогоор дэмжих

2016-2020

БОАЖГ 9600

Ойн нөхөрлөлийн үйл ажиллагаа идэвхжинэ

“Ойн цэвэрлэгээ” хөтөлбөрийн хүрээнд иргэд, аж ахуй нэгж, нөхөрлөлүүдээр мод бэлтгүүлж, нэгдсэн захаар дамжуулан олгохоор шийдвэрлэв. Ойн цэвэрлэгээгээр гарсан модны үнийг 50% хөнгөлж иргэн, нөхөрлөлийг дэмжин ажиллаж байна.

100

215

2.4.3.3. Ойн сан бүхий сумдад ойн хуурайшилт хортон шавжаас хамаарсан сөрөг үзэгдлийг нарийвчлан судалж, шаардлагатай тохиолдолд модлогийн таваарлаг чанар алдахаас өмнө ашиглах

2016-2020

БОАЖГ

Ойн хортны голомтыг багасгаж, ой эрүүлжинэ

Мод бэлтгэх талбайн судалгааг жил бүр хийж, тусгаарласан талбайгаас мод бэлтгэж хэвшүүлсэн. Үндсэн огтлолтоор 120 м3, цэвэрлэгээний огтлолтоор 2850 м3 модыг бэлтгэж, иргэдийн түлшний модны хэрэгцээг ханган ажиллалаа.

70

216

2.4.3.4. Ойн хортон шавжаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг үргэлжлүүлж, жил бүр 40000-аас доошгүй га талбайд биологийн болон байгальд сөрөг нөлөөгүй аргаар тэмцэх

2016-2020

БОАЖГ 159796 Ойн хэв шинж хадгалагдана

Ойн хортны судалгааны ажлыг 200000 га талбайд “Байгаль орчны тогтвортой хөгжлийн санаачлага” ТББ хийж, ойн хортны тэмцлийн ажлыг Баян-Агт, Хутаг-Өндөр, Тэшиг, Хангал, Сэлэнгэ, Сайхан, Бугат, Орхон сумдын 23100 га талбайд “Гранд форест” ХХК 04 дүгээр сарын 15-аас 07 дугаар сарын 05-ныг хүртэл хийж гүйцэтгэхээр ажиллаж байна.

70

217 2.4.3.5. Модыг орлох түлш, барилгын

2016-2020

БОАЖГ Модон бүтээгдэхүүни

Аймгийн хэмжээнд 4 шахмал түлшний үйлдвэр үйл ажиллагаа явуулж байна. НҮБ-ын Хүнс Хөдөө Аж

100

материал, бусад бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, хэрэглээг дэмжих

й хэрэглээ зохистой хэмжээнд байж, нөөц хамгаалагдана

Ахуйн Байгууллагаас хэрэгжүүлж байгаа "Ой бүхий аймгуудын биологийн олон янз байдлын хамгаалал, ойн тогтвортой менежмент, нүүрстөрөгчийн хуримтлалыг нэмэгдүүлэх" төслөөс шахмал түлш үйлдвэрлэх бага оврын тоног төхөөрөмж, хусны нүүрс шатаах зуухыг байгуулахаар хөрөнгийн асуудлыг шийдвэрлээд байна. Булган сумын “Билгүүн дэлгэрэх” ХХК нь шахмал түлшний үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааг иргэдийн хэрэгцээнд тулгуурлан 20 тн шахмал түлш үйлдвэрлэн нөөцлөөд байна.

218

2.4.3.6. Ойн үрийн аж ахуйг өргөжүүлж, сайн чанарын үрийн нөөцийг бий болгох

2016-2020

БОАЖГ

Сайн чанарын тарьц суулгацаар хангана

Баян-Агт сумын Задгай, Тэшиг сумын Наран, Хангал сумын Чулуут, Орхон сумын Сүүдэр зэрэг газруудын ойн үрийн байнгын 45 га талбайд тусгаарлалтын ажлыг хийлээ.

70

/40/ 2.4.4. Цөлжилтэй тэмцэх арга хэмжээг хэрэгжүүлж, бэлчээрийн доройтлыг бууруулах, хортон мэрэгчидтэй тэмцэх, усжуулах, байгалийг аясаараа нөхөн сэргэх нөхцлийг бүрдүүлнэ.

219

2.4.4.1. "Ногоон хэрэм" байгуулах болон "Цөлжилт"-ийг бууруулах зорилгоор ойн зурвасыг жил бүр 10-аас доошгүй га газарт байгуулах

2016-2020

БОАЖГ

Цөлжилт, элсний нүүдэл, хөрсний доройтол тодорхой хэмжээгээр буурсан байна.

Дашинчилэн, Гурванбулаг сумдын нутагт 10 га талбайд ойн зурвас байгуулахаар сүүлийн 2 жил дараалан орон нутгийн төсвийн төсөлд санал хүргүүлсэн боловч дэмжигдээгүй болно. “Хөвөнтөн ой” ХХК нь 2015-2016 онд хийгдсэн цөлжилт болон ногоон хэрмийн туслах зурвасын ажлын дутуу 5 га талбайн нөхөн тарилтын ажлыг гүйцэтгэж байна.

70

220

2.4.4.2. Төв суурин газрыг цэцэрлэгжүүлэх ажлыг жил бүр зохион байгуулж, ногоон байгууламжийн хэмжээг 3 дахин нэмэгдүүлж, арчлалт, хамгаалалтын дэвшилтэт технологийг нэвтрүүлэх

2016-2020

БОАЖГ

Ногоон байгууламжийн хэмжээ 3 дахин нэмэгдүүлсэн байна

Булган, Хангал, Хишиг-Өндөр, Баяннуур, Сайхан, Сэлэнгэ, Орхон сумдад ногоон байгууламжийг нэмэгдүүлэх, арчлан хамгаалах 56.5 сая төгрөгийг шийдвэрлэлээ. Бүх нийтээр мод, бут тарих ажлын төлөвлөгөөний дагуу тарьц, суулгацын үзэсгэлэн худалдааг зохион байгуулж, хаврын тарилтаар 214 аж ахуйн нэгж байгууллагын 2434 иргэн, 33015 ш мод, бутыг тарьж, 16м2 цэцгийн мандал байгуулсан. Байгууллага болгон өөрийн тарьсан модыг услан арчилж байна.

100

221

2.4.4.3. Цөлжилт, бэлчээрийн талхлалтыг сааруулах, гол горхи, булаг шандны урсацыг нэмэгдүүлэх зорилгоор мод тарих хөдөлгөөн өрнүүлэх

2016-2020

БОАЖГ

Бэлчээрийн даац нэмэгдэж, цөлжих үйл явц саарсан байна

Аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн хурлын 2019 оны 29 дүгээр тогтоолоор “Мод тарьж ургуулсан иргэн, нөхөрлөл, аж ахуйн нэгж, байгууллагад урамшуулал олгох тухай” журмыг шинэчлэн батлууллаа. Хууль зүй, дотоод хэргийн яаманд хянуулж, нэгдсэн системд бүртгүүлэхээр аймгийн ИТХ-ын ажлын алба ажиллаж байна.

40

/41/ 2.4.5. Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн сүлжээг

222 2.4.5.1. Баян-Агт сумын Хануй, Цагаан гол, Шаргын нуур, Сайхан

2017-2018

БОАЖГ Байгаль экологийн тэнцвэрт

Баян-Агт сумын ИТХ-ын 2018 оны 4-р хуралдааны тогтоолоор Шарга нуур, Бага нуур, Цэгээн нуур, Бөөргийн нуур, Цагаан голын рашаан, Хануй рашаан

70

өргөтгөж, газар болон газрын хэвлийг зохистой ашиглах, хамгаалах, нөхөн сэргээх арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ.

сумын Хунтын рашаан, Могод сумын Хульжийн рашаан, Хутаг-Өндөр сумын Их булгийн рашааны орчимд хамгаалалтын бүс тогтоож, орон нутгийн хамгаалалтад авах

байдлыг хадгалж, хамгаалалтын горим мөрдөгдөж эхэлсэн байна.

орчмын газрыг 10 жилийн хугацаатай орон нутгийн тусгай хамгаалалтад авсан. Аймгийн Засаг даргын 2019 оны 1130 тоот албан бичгээр Экологийн ач холбогдол бүхий 831116.24 га газрыг орон нутгийн тусгай хамгаалалтад авах саналыг нэр бүхий 6 суманд хүргүүлж, чиглэл өгч ажилласан. Үүний дагуу Могод сумын Хульжийн рашаан, Хутаг-Өндөр сумын Их булгийн рашааны орчмын газрыг орон нутгийн тусгай хамгаалалтад авах талаар ИНХ-д хэлэлцүүлэхээр ажиллаж байна.

223

2.4.5.2. Түүх, соёл, байгалийн цогцолбор газрын судалгааг гаргаж, улсын болон орон нутгийн хамгаалалтад авч, мэдээллийн сүлжээнд хамруулах

2016-2020

БОАЖГ

Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн хэмжээ нэмэгдсэн байна

Могод сумын ИТХ-ын 2018 оны 08/06 дугаар тогтоолоор Байгалийн өвөрмөц тогтоцтой, ховор амьтан, ургамалтай Дулаан Хар уулын орчмын 103441.1 га газрыг орон нутгийн тусгай хамгаалалтад авсан. "Экологийн бүс нутгийн үнэлгээ"-гээр тогтоосон 6 сумын 831116.24 га газрыг орон нутгийн тусгай хамгаалалтад авах саналыг сумдад хүргүүлээд байна. Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам, TNC байгууллагатай хамтран Хангал, Хутаг-Өндөр, Сэлэнгэ, Баян-Агт, Бүрэгхангай сумдын хамгаалах шаардлагатай, экологийн хувьд чухал ач холбогдолтой газруудыг улсын болон орон нутгийн тусгай хамгаалалтад авах талаар хэлэлцүүлэг зохион байгууллаа.

70

224

2.4.5.3. Улсын болон орон нутгийн хамгаалалтад авсан газар нутгийн хамгаалалтын дэглэмийг мөрдүүлж, тэмдэг, тэмдэглэгээ, мэдээллийн самбартай болгох

2017-2020

БОАЖГ 2 /Улсын төсөв/

Орон нутгийн тусгай хамгаалалттай газруудын мэдээллийн санг бүрдүүлж, хууль бус үйл ажиллагаа хязгаарлагдсан байна

Улсын болон орон нутгийн хамгаалалтад авсан газар нутгийн хамгаалалтын дэглэмийг мөрдүүлэн хилийн заагийн тэмдэг тэмдэглэгээ хийх, мэдээллийн самбар байрлуулах, хашиж хамгаалах, тэмдэгжүүлэх ажлыг 11.9 сая төгрөгөөр гүйцэтгүүлэхээр “Өвөлжөөн булаг” ХХК-тай гэрээ байгуулсан. Баян-Агт, Бугат, Могод, Сайхан, Сэлэнгэ, Хутаг-Өндөр сумдын орон нутгийн тусгай хамгаалалттай газруудад 23 ширхэг мэдээллийн самбар, 30 ширхэг хилийн багана суурилуулж байна.

70

225

2.4.5.4. Эвдэрсэн газрын тоо бүртгэлийн ажлыг зохион байгуулж, төв суурин газрын болон уул уурхайн олборлолт, зам, барилгын ажилд ашигласан, эзэнгүй орхигдсон газрыг ээлж

2017-2020

БОАЖГ

Эвдрэлд орсон газрыг нөхөн сэргээж, байгалийн унаган төрхөд ойртсон байна

Баяннуур, Бүрэгхангай, Хишиг-Өндөр, Орхон, Бугат, Сайхан, Тэшиг, Сэлэнгэ, Дашинчилэн сумдын нутаг дэвсгэрт уул уурхайн үйл ажиллагааны улмаас эвдэрсэн газрын тооллого, судалгааны ажлыг мэргэжлийн байгууллагын эрх бүхий “Экотон” ХХК-аар гүйцэтгүүллээ. Экологи-эдийн засгийн үнэлгээгээр уул уурхайн үйл ажиллагааны улмаас 2301.97 га газар эвдрэлд орж, газрын хөрс болон

70

дараатайгаар нөхөн сэргээх, хамгаалах

ургамалан нөмрөгт 9761854.6 мянган төгрөгийн хохирол учруулсан байна.

/42/ 2.4.6. Амьтан, ургамлын удмын санг хамгаалж, нөхөн сэргээх замаар өсгөн үржүүлэх, үр өгөөжийг дээшлүүлнэ

226

2.4.6.1. Агнуурын бүс нутагт биотехникийн арга хэмжээ авч, ан амьтдын өсч, торних нөхцлийг бүрдүүлэх

2016-2020

БОАЖГ 6

/улсын төсөв/

Биотехникийн арга хэмжээг чанартай, үр дүнтэй зохион байгуулна

Аймгийн ИТХ-ын 2018 оны 10/07 тоот тогтоолоор тусгай хамгаалалттай газар нутагт био техникийн арга хэмжээ зохион байгуулах хөрөнгийг батлуулсан. Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн хамгаалалтын захиргаадтай байгуулсан гэрээний дагуу 4 дүгээр улиралд био техникийн арга хэмжээг авахаар төлөвлөсөн.

40

227

2.4.6.2. Гол мөрөн, нуур, цөөрмийг түшиглэсэн загас, шувуу, бусад төрлийн амьтдыг өсгөн үржүүлэх аж ахуй байгуулах санаачлагыг дэмжих

2016-2020

БОАЖГ

Тодорхой нэр төрлийн амьтдын нөөц хамгаалагдсан байна

Сэлэнгэ сумын иргэн Баатар Сэлэнгэ мөрний дагуу “Жарамхайн цөөрөм”-ийг байгуулан цурхай, алгана, улаан нүдэн, алтлаг болон мөнгөлөг хэлтэг гэсэн 5 төрлийн загас өсгөн үржүүлж байна. Гол мөрөн, нуур, цөөрмийг түшиглэсэн загас, шувуу, бусад төрлийн амьтдыг өсгөн үржүүлэх аж ахуй байгуулах талаар Эрдэнэт үйлдвэрт санал тавиад байна.

70

228

2.4.6.3. Ургамлын тооллого, судалгаанд үндэслэн 2-оос доошгүй ховор, нэн ховор ургамлыг орон нутгийн хамгаалалтад явах

2016-2020

БОАЖГ 5000 Ховор ургамал хамгаалагдсан байна

Ховор ургамал болох Чихэр өвс, Бүрнүс, Дүмбэрэй, Заан хүж зэрэг ургамлыг орон нутгийн хамгаалалтад авч, 7 ширхэг самбарыг Баян-Агт суманд байршуулаад байна.

100

229

2.4.6.4. Ашиглалтын нөөцтэй зарим ургамлыг зохистой ашиглах, нэн ховор, ховор ургамлыг нөхөн сэргээх арга хэмжээг хэрэгжүүлэх

2016-2020

БОАЖГ 5000

Нэн ховор, ховор ургамлыг нөхөн сэргээх, үржүүлэх арга хэмжээ авагдана

Баян-Агт суманд ургаж буй нэн ховор ургамал болох "Заан хүж" ургамлыг хамгаалж, идэвхтэн байгаль хамгаалагчийг ажиллуулж байна.

70

230

2.4.6.5. Сумдад байгаль орчны хэсэг байгуулж, байгаль хамгаалагчдын ажиллах орчин, нөхцөлийг сайжруулж, тоног төхөөрөмжөөр хангах

2016-2020

БОАЖГ

Хяналт шалгалтын ажил эрчимжиж, үр дүнд хүрсэн байна

Аймгийн байгаль хамгаалах сангийн хөрөнгөөр өвөл, зуны иж бүрэн дүрэмт хувцас, аяны хөнжил бэлтгэж, сумдын 28 байгаль хамгаалагчид олгож, сумдын байгаль орчны хэсэгт гал түймэр унтраах 83 ширхэг релог хүлээлгэн өглөө.

70

/43/ 2.4.7. Ус, цаг уурын урьдчилсан мэдээний чанар шуурхай байдал, мэдээллийн хүртээмжийг

231

2.4.7.1. Сумдад цаг уурын автомат станцыг ээлж дараатайгаар сууриллуулах

2017-2018

УЦУОШГ

ОНТөсөв, Төсөл, хөтөлбөр

Цаг уурын ажиглалтын давтамж нэмэгдэж хүнээс шалтгаалах

Байгаль орчныг хамгаалах, байгалийн баялгийг нөхөн сэргээх арга хэмжээний зардлаас 25.0 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтыг хийж, Бүрэгхангай, Бугат, Сайхан, Хишиг-Өндөр, Орхон, Баян-Агт, Хангал, Баяннуур сумдад цаг уурын харуулуудын ажиглалтын талбайг томсгох, цахилгаанд холбох

100

нэмэгдүүлж, үйл ажиллагааг сайжруулна.

алдаа багасна. ажлыг хийж гүйцэтгэсэн. Дээрх 8 сумдад Бүгд Найрамдах Солонгос Улсын 400.0 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар цаг уурын автомат станцыг суурилуулж, туршилтын журмаар ажиллуулж байна. Ингэснээр манай аймгийн 16 сум цаг уурын автомат станцтай болж, цаг уурын ажиглалт, судалгааны ажилд техник технологийн шинэчлэл хийгдлээ.

232

2.4.7.2. Ажиглалтын талбайн тусгай хэрэгцээний газрыг тодотгож, 100 метрийн радиуст хамгаалалтын бүс тогтоох

2016-2020

УЦУОШГ,

ГХБХБГ -

Монгол улсын УЦУОХШ-ний тухай хуулийн холбогдох заалтуудыг хэрэгжүүлсэн байна

Аймгийн хэмжээнд ажиглалтын талбайн тусгай хэрэгцээний газрыг тодотгон, 100 метрийн радиуст хамгаалалтын бүсийг 2018 онд тогтоож дуусгасан. Энэ ажлын хүрээнд сумын газрын даамлуудад зааварчилгаа өгч хуулийн дагуу ажиллах үүрэг өгөв.

100

233

2.4.7.3. Байгаль орчны шинжилгээний лабораторийг итгэмжлэлд хамруулж, шаардлагатай багажаар хангах, барилгын өргөтгөл барих, цэвэр бохирын шугамд холбох

2016-оноос

БОАЖГ ГХБХБГ

Лабораторийн хүчин чадал нэмэгдэж, шинижлгээний чанар үр дүн дээшилнэ.

Байгаль орчны шинжилгээний лабораторийн барилгын өргөтгөл барих, бохирын шугамд холбох хөрөнгө санхүүгийн асуудлыг судалж байна. 2019 оны орон нутгийн төсвөөс шаардлагатай багаж тоног төхөөрөмжид зориулан 10.0 сая төгрөгийг олгож, агаараас дээж авагч мини памп 2 ширхэгийг иж бүрдэл, хөрсний шинжилгээнд ашиглагдах колбо сэгсрэгчийг тус тус авч өглөө.

70

234

2.4.7.4. Тэшиг сумын Ус, цаг уур шинжилгээний өртөө, Орхон сумын Ус, цаг уурын харуулын ажлын байр барих, Сэлэнгэ сумын УЦУШ-ний өртөөний барилгад их засвар хийх

2017-2020

ГХБХБГ, УЦУОШ

А

Ажилчдын ажлын нөхцөл сайжирна

2017 онд Сэлэнгэ сумын УЦУОШ-ний өртөөний барилгад 3.5 сая төгрөгөөр засвар хийсэн. 2019 онд Дашинчилэн суманд цаг уурын өртөөний барилгыг тус сумын сум хөгжүүлэх сангийн хөрөнгөөр шийдвэрлэхээр болсон байна.

40

235

2.4.7.5. Шаардлагатай тохиолдолд Цаг агаарт зориудаар нөлөөлж хур тунадас нэмэгдүүлэх арга хэмжээ авах

2017-2020

АЗДТГ, УЦУОШГ

Хур тунадасны хэмжээг нэмэгдүүлэн таримал болон бэлчээрийн ургамал ургах нөхцлийг бүрдүүлнэ

Таримал болон бэлчээрийн ургамлыг чийгээр хангах, ой хээрийн түймрээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор цаг агаарт зориудаар нөлөөлж хур тунадас оруулах арга хэмжээг 2019 оны 4-5 сард 5 удаа явуулж, 3 нь үр дүнтэй болсон. Одоогоор нийт нутгийн 80 гаруй хувьд бэлчээрийн ургамлын ургалт сайн байна. Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх экспедицэд зориулж, 40.0 сая төгрөгөөр туулах чадвар сайтай автомашинтай болголоо.

100

2.5 Аялал жуулчлал: Аялал жуулчлалыг эдийн засгийн үр өгөөжтэй, байгальд ээлтэй салбарын нэг болгон хөгжүүлнэ.

/44/ 2.5.1. Аялал 236 2.5.1.1. Аймгийн 2017- БОАЖГ Жуулчдыг “Аялал жуулчлалын үйлчилгээний чанарыг 70

жуулчлалын менежментийг сайжруулж, аялал жуулчлалыг эрчимтэй хөгжүүлэх арга замыг судлан тогтоож, жуулчдын сонирхол, хэрэгцээг хангахуйц арга барилыг нэвтрүүлнэ.

хэмжээнд аялал жуулчлалын мэдээллийн төвийг байгуулж, жуулчдад мэдээлэл өгөх, сургалт, зуучлалын цогц үйлчилгээ үзүүлэх

2018 мэдээллээр хангаж орон нутгаа олон улсын хэмжээнд сурталчилна

сайжруулах, хүний нөөцийг хөгжүүлэх төсөл”-ийн хүрээнд “Аяллын хөтөч”-ийн мэргэжлийн сургалтад 16 хүнийг хамруулж, сертификат олголоо. “Аялал жуулчлалын цогцолбор”-т аймгийн аялал жуулчлалын маршрут болон газрын зургийг байрлуулахаар төлөвлөөд байна. Аймгийн Музей, БОАЖГ, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам болон нийслэлийн аялал жуулчлалын мэдээллийн төвүүд, шуурхай мэдээллийн лавлахуудаар дамжуулан жуулчдад аймгийн аялал жуулчлалын талаарх мэдээллийг өгч байна.

237

2.5.1.2. Аялал жуулчлалын салбарын зөвлөгөөнийг зохион байгуулж, салбарын тулгамдсан асуудлыг тодорхойлж, шийдвэрлэх

2017-2020

БОАЖГ

Салбарын бодлого, зорилт тодорхойлогдоно

2017 онд “Хөгжлийн хөтөч” форумын Соёлын үйлдвэрлэл ба аялал жуулчлал дэд хуралдааныг Үндэсний хөгжлийн газартай хамтран зохион байгуулсан. 2018 онд аялал жуулчлалын салбарын “Байгальд ээлтэй аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх нь” сэдэвт зөвлөгөөнийг зохион байгуулж, улсын болон орон нутгийн бодлого, төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааг сайжруулах талаар хэлэлцүүлэг зохион байгууллаа. Зөвлөгөөнд 82 төлөөлөл оролцож, цаашид хэрэгжүүлэх бодлого, чиглэлд саналаа өглөө.

70

238

2.5.1.3. Тусгай хамгаалалттай газар нутгийг түшиглэн, эко аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх

2017-2020

БОАЖГ

Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн менежмент сайжирч, аялал жуулчлал хөгжинө

Хойд бүсийн сумдад эко-аялал, байгалийн аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх бүс нутгаар тодорхойлж, Булган аймгийг зорин ирэх гадаад дотоодын жуулчдад зориулан "АНХДАГЧДЫН ӨЛГИЙ БУЛГАН НУТГААР” авто аяллын талаарх цуврал нэвтрүүлгийг бэлтгэж, ТВ болон цахим хуудсаар нэвтрүүлж, орон нутгаа сурталчлан ажиллалаа. Мөн хувийн хэвшлүүд өөрсдийн үйл ажиллагааг сурталчлан бэсрэг наадам, морин болон явган, авто аяллыг зохион байгуулж хэвшээд байна.

70

239

2.5.1.4. Түүх, соёлын үл хөдлөх дурсгалт газруудыг тэмдэгжүүлэх, аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүн болгох

2017-2020

БОАЖГ

8 /Байгаль хамгаалах сан/

Түүх соёлын үл хөдлөх дурсгалыг аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүн болгож, жуулчдын тоог нэмэгдүүлсэн байна

Улсын тусгай хамгаалалттай түүх соёлын үл хөдлөх дурсгалт газруудыг тэмдэгжүүлэх ажлын хүрээнд байгаль хамгаалах нөхөн сэргээх арга хэмжээний зардлаас 8.0 сая төгрөгийг зарцуулж, Баян-Агт, Хутаг-Өндөр, Булган, Дашинчилэн зэрэг сумдын 6 дурсгалыг сонгон тэмдэгжүүлэх ажлыг гүйцэтгэлээ.

70

240

2.5.1.5. Улсын болон орон нутгийн авто зам дагуу аялагчдад зориулсан стандартад нийцсэн түр буудаллах цэгийг байгуулах, хувийн хэвшлүүдийг бодлогоор дэмжих

2016-2020

БОАЖГ

Аялагчдын тав тухай аюулгүй орчин бүрдсэн байна

“Шинэ хөдөө” төслийн 280.0 сая төгрөгийн хөрөнгөөр Бугат сумын “Түлүүгийн даваа”, Булган сумын 1-р багт ХАА-н бүтээгдэхүүн борлуулах худалдаа, үйлчилгээний цэг байгуулахаар тендер зарлаад байна. Хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтаар улсын чанартай авто замын дагуу Дашинчилэн суманд “Чин хайрхан” үйлчилгээний цогцолбор, Хутаг-Өндөр суманд “Янзтай”, “Три жем” зоогийн газар, “Хангайн зоо” түр буудаллах цэг шинээр байгуулагдлаа. Рашаант суманд авто зам дагуу 2 цэгт цогцолбор байгуулахаар газар олгогдож, барилга угсралтын ажил хийгдэж байна. Орхон аймгаас Булган аймгийн чиглэлийн улсын чанартай авто зам дагуу аялагчдад зориулсан аялал жуулчлалын цогцолборын эхний үе шатны ажлыг Байгаль хамгаалах сангийн хөрөнгөөр гүйцэтгээд байна.

70

241

2.5.1.6. Амралт, рашаан сувиллын газруудын байгаль экологийн тэнцвэрт байдлыг хадгалан хамгаалах, аж ахуйн нэгжүүдийн нийгмийн хариуцлагыг нэмэгдүүлж, орчныг бохирдлоос хамгаалах

2017-2020

БОАЖГ

Байгаль орчны сөрөг нөлөөллийг багасгана

Аялал жуулчлалын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй зочид буудал, жуулчны бааз, амралт, рашаан сувиллын газруудын үйл ажиллагаанд холбогдох хууль, стандартуудын хэрэгжилтээр жил бүр хяналт үнэлгээ хийж байна. Аж ахуйн нэгжүүдийн нийгмийн хариуцлагыг урамшуулах зорилгоор Байгальд ээлтэй аялал жуулчлал, амралтын газрыг шалгаруулах болзол журам гарган ажиллаж байна. Хануй голын сав газар, Ус, цаг уур орчны шинжилгээний газартай хамтран Баян-Агт сумын Хануй, Цагаан голын амралт, рашаан сувиллын 27 газрын хөрс, усанд бохирдлын хэмжээг тодорхойлох шинжилгээ хийлээ.

70

242

2.5.1.7. Аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг гадаад, дотоодын зах зээлд тогтмол сурталчилж, жуулчдын тоог жил бүр нэмэгдүүлэх

2017-2020

БОАЖГ

Гадаад, дотоодын жуулчдын тоо нэмэгдэж, салбарын хөгжил эрчимжинэ

“ITM-2019” олон улсын аялал жуулчлалын үзэсгэлэнд 8 аж ахуйн нэгжтэй хамтран оролцож, аймаг орон нутгаа сурталчиллаа. Аж ахуйн нэгжүүд давхардсан тоогоор гадаад болон дотоодын 120 гаруй тур операторуудтай хамтран ажиллах гэрээ хэлэлцээрийг байгуулан жуулчдыг хүлээн авч байна.

70

/45/ 2.5.2. Байгалийн үзэсгэлэнт болон түүх, соёлын дурсгалт газар, рашаан

243

2.5.2.1. Орон нутгийн онцлог, зан заншлыг харуулсан бүтээгдэхүүн үйлчилгээг нэмэгдүүлэх

2017-2020

БОАЖГ

Иргэдийн орлого нэмэгдэж, жуулчдад

Орон нутгийн иргэдэд тулгуурласан адал явдалт аяллыг Эг, Тарвагатай гол /Спорт загасчлал/, Зэд, Хантайн нуруу /Морин аялал, фото сафари, ан агнуурын чиглэлээр төрөлжүүлэн хөгжүүлэх нөөцийг

70

сувилал, дэд бүтэц зэрэг давуу талаа түшиглэн аялал жуулчлалыг хөгжүүлж, салбарын үйлчилгээний чанар стандартыг сайжруулж, ажлын байрыг нэмэгдүүлнэ.

ажлыг зохион байгуулах, нутгийн иргэдийг татан оролцуулж, өрхийн орлогыг нэмэгдүүлэх

зориулсан бүтээгдэхүүн үйлчилгээний тоо нэмэгдэнэ

тодоройлж, нутгийн иргэдийг татан оролцуулж, ашиг орлогыг нэмэгдүүлэх сургалт, нөлөөллийн ажлыг хийж байна. Хутаг-Өндөр сумын Хантай багийн нутагт 05 дугаар сарын 25-26-ны өдрүүдэд “Хангинахын шугуйн шагайн тойром”-ыг зохион байгууллаа. Буриад зоны эв нэгдлийг илэрхийлсэн “Бага Алтаргана” арга хэмжээг Тэшиг суманд 07 дугаар сарын 01-02-нд, “Айрагны баяр”-ыг 08 дугаар сарын эхээр зохион байгуулахаар ажлын хэсэг томилон бэлтгэж байна.

244

2.5.2.2. Салбарын мэргэжлийн боловсон хүчний тоог нэмэгдүүлэх, ур чадварыг дээшлүүлэх ажлыг зохион байгуулах

2017-2020

БОАЖГ

Аялал жуулчлалын салбарын үйлчилгээ, ажилчдын ур чадвар сайжирна

Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам, Аялал жуулчлалын ур чадварын төвтэй хамтран Аялал жуулчлалын зочлох үйлчилгээний сургалтыг 10 мэргэжлээр зохион байгуулж 160 гаруй иргэнийг хамрууллаа.

70

245

2.5.2.3. Аяллын маршрутыг тодотгож, тусгай сонирхлын аяллыг төрөлжүүлэн хөгжүүлэх, энэ чиглэлээр хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх

2017-2020

БОАЖГ

Тусгай сонирхлын аялал жуулчлал хөгжинө

Орон нутгийн иргэдэд тулгуурласан адал явдалт аяллыг төрөлжүүлэн хөгжүүлэхээр бүс нутгаа тогтоож, Эг, Тарвагатай гол дагуу спорт загасчлал, Зэд, Хантай нуруунд морин аялал, фото сафари, ан агнуурын чиглэлээр хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгжүүдтэй хамтарсан аяллыг зохион байгуулж байна. “Нью жуулчин”, “Хутаг-Өндөр” жуулчны баазууд Баяннуур, Хутаг-Өндөр сумын нутагт хаврын улиралд шувуу ажиглах аяллыг зохион байгуулж хэвшсэн. “Хөвсгөл трейвэл”, “Инголзолота” ХХК-ууд Эг, Сэлэнгийн голуудад Европын жуулчдад загасны аялал зохион байгуулдаг болсон. Ихэвчлэн Итали, Чех, Германы жуулчид ирж байна.

70

246

2.5.2.4. Булган сумын "Цагаан суварга-Диваажин сүм"-ийг түшиглэсэн аялал жуулчлалын үйлчилгээ бий болгох

2017-2020

БОАЖГ

Түүх соёлын үл хөдлөх дурсгалыг аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүн болгож, үйлчилгээ өргөжсөн байна

БСШУСЯ-аас Булган сумын "Диваажин сүм"-ийг сэргээн засварлах 180.0 сая төгрөгийн хөрөнгийг шийдвэрлэж, "Зэндмэнь суварга" ХХК-аар сэргээн засварлах ажлыг гүйцэтгүүллээ. Цагаан суваргыг сэргээн засварлах хөрөнгийн эх үүсвэрийг судалж байна.

40

247 2.5.2.5. Хутаг-Өндөр сумын “Хангинахын

2016-2020

БОАЖГ Үндэсний спортыг

"Хангинахын шугуй"-н шагайн тойрмын эвент арга хэмжээг Хутаг-Өндөр сумын Хантай багт зохион

100

шугуй”-н шагайн тойрмын эвент арга хэмжээг зохион байгуулах

хөгжүүлж, жуулчдын тоо нэмэгдүүлэх, орон нутгаа сурталчилна

байгуулж, Байгаль хамгааах нөхөн сэргээх арга хэмжээний зардлаас 3.0 сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлсэн.

248 2.5.2.6. "Айрагны баяр" уламжлалт арга хэмжээг эвент болгон хөгжүүлэх

2016-2020

БОАЖГ

Жуулчдын тоог нэмэгдүүлэх, орон нутгаа сурталчилах

Аймгийн хэмжээнд аялал жуулчлалын эвент арга хэмжээ болгон хөгжүүлэхээр "Айрагны фестиваль" -ыг 8 дугаар сард зохион байгуулахаар төлөвлөн 44.0 сая төгрөгийг шийдвэрлэн, бэлтгэл ажлыг хангаж байна.

70

249

2.5.2.7. ОХУ-ын Буриад улсын Закамень аймагтай хамтран Эв модны наадмыг зохион байгуулах

2016-2020

БОАЖГ

Хил орчмын улстай соёлын аялал жуулчлал өргөжсөн байна

7 дугаар сарын 02-04-ний өдрүүдэд Тэшиг суманд Бага Алтаргана-Эв модны наадам зохион байгуулахаар 10.0 сая төгрөгийг суманд нь шилжүүлэн бэлтгэл ажлыг эхлүүлээд байна.

70

250

2.5.2.8. Баян-Агт сумын Шаргын нууранд мөсний шагайн харвааг түшиглэн жуулчдыг татах арга хэмжээг жил бүр зохион байгуулах

2017-2020

БОАЖГ Өвлийн аялал жуулчлал хөгжсөн байна

2017 онд Шаргын нуурны мөсний бүтэц шаардлага хангаагүй тул Тэшиг сумын Харгал нууранд Мөсний шагайн харвааг зохион байгуулсан. 2018, 2019 онд мал, амьтны халдварт өвчний улмаас тус арга хэмжээг цуцалсан болно.

ҮБ

251

2.5.2.9. Бугат, Хутаг-Өндөр, Хишиг-Өндөр, Тэшиг, Булган сумдад өвлийн амралтын төв, цанын бааз байгуулах хувийн хэвшлийн санаачилгыг дэмжих

2017-2020

БОАЖГ

Өвлийн аялал жуулчлал хөгжих нөхцөл бүрдэнэ

Өвлийн аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх чиглэлээр аялал жуулчлалын салбарт үйл ажиллагаа эрхлэгчдэд сурталчлан таниулах ажлыг хийж байна. Хишиг-Өндөр суманд мөсөн гулгуурын талбай, Булган, Бугат сумын залгаа нутаг /Булган-Мөрөн чиглэлийн зам дагуу/-т цанын бааз байгуулахаар газрын асуудлыг шийдвэрлээд байна.

40

252

2.5.2.10. Аялал жуулчлалын салбарын бүтээгдэхүүний нөөц, үйлчилгээний газрын мэдээллийг шинэчилж, тохирлын үнэлгээг жил бүр хийж тогтмол хяналт тавих

2016-2020

БОАЖГ

Аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүний тоо нэмэгдэж үйлчилгээний чанар сайжирна

Амралт сувилал, аялал жуулчлалын үйл ажиллагааг холбогдох хууль, журам, стандартын дагуу эрхлэхэд зөвлөн туслах зорилго бүхий мэргэжлийн байгууллагуудын хамтарсан багийг Засаг даргын захирамжаар томилж, үйл ажиллагаатай газар дээр нь очиж танилцан, хяналт үнэлгээ хийж, мэдээллийн санг баяжуулж байна.

70

2.6 Төсөв, санхүүгийн бодлого: Аймгийн төсөв, санхүүг хариуцлагатай, ил тод, үр ашигтай удирдаж, орон нутгийн хөгжлийг дэмжинэ.

/46/ 2.6.1. Татварын бааз суурийг өргөтгөх, татвар ногдуулах,

253 2.6.1.1. Хуулиар тогтоосон эрхийн хүрээнд зарим төрлийн

2016-2020

АЗДТГ, Татварын хэлтэс

Төсвийн орлого нэмэгдэнэ.

2019 онд АТБӨЯХАТ, үл хөдлөх хөрөнгийн албан татварын хувь хэмжээг нэмэгдүүлэх чиглэлээр судалгаа хийн аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн

70

хураах үйл ажиллагааг шинэ шатанд хүргэн төсвийн орлогыг нэмэгдүүлнэ.

татварын хувь хэмжээг орон нутгийн онцлогт тохируулан тогтоож, татварын бааз суурийг нэмэгдүүлэн стандарт түвшинг ханган ажиллах

хурлаар хэлэлцүүлэхээр 16 сумын АТБӨЯХАТатвар төлөгч 1624 хувь хүн, хуулийн этгээдээс, үл хөдлөх хөрөнгийн албан татвар төлөгч 621 татвар төлөгчөөс тус тус санал авч, аймгийн ИТХ-ын дэргэдэх иргэний танхимаар хэлэлцүүлэг зохион байгуулан ажиллалаа. Уг хэлэлцүүлгээр хуулиудын хувь хэмжээг өөрчлөх саналыг татвар төлөгчид дэмжээгүй ба хэвээр үлдээх саналыг гаргасан. 2019 оны 1 дүгээр улирлын байдлаар ХХК-11, ЗБН-2, ТББ-6 нийт 19 хуулийн этгээд шинээр бүртгүүлж татвар төлөгчийн тоо 1.2 хувиар нэмэгдэж ХХК-2, Салбар-1, ТББ-1 нийт 4 хуулийн этгээд бүртгэлээс хасагдсан байна.

254

2.6.1.2. Орчин үеийн дэвшилтэт технологид суурилсан цахим тайлан, цахим мэдээлэл лавлагааг нэвтрүүлж татвар төлөгч бүрт хүрсэн татварын цогц үйлчилгээ үзүүлж татвар төлөлтийг цахимжуулах

2016-2020


Татвар төлөгчдөд хурдан, шуурхай үйлчилгээний чанар хүртээмж нэмэгдэнэ

2019 оны эхний 4 сарын байдлаар 6 төрлийн татварын 3287 тайланг цахимаар хүлээн авч баталгаажуулсан. Татварын удирдлагын нэгдсэн систем хэрэгжиж эхэлснээс хойш /2019.01.01/ татвар төлөгчийн бүртгэл, тайлан хүлээн авалт, татвар төлөгчийн хүсэлтийн шийдвэрлэлт, татварын төлөлт цахимаар хийгдэж байна. 161 татвар төлөгч иргэн цахим системээр шинэ татвар төлөгчөөр бүртгүүлсэн байна. Улс болон орон нутгийн төсөвт 19837 татвар төлөгчийн 7597.7 сая төгрөгийн татварыг цахим хэлбэрээр төлүүлсэн байна.

70

255

2.6.1.3. Эрсдэлийн удирдлагад суурилсан хяналтын тогтолцоог боловсронгуй болгосноор хяналт шалгалтыг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх

2016-2020


Эрсдэлийн удирдлагын тогтолцоо боловсронгуй болж, татвар төлөгчдийн хандлага өөрчлөгдөн далд эдийн засаг буурна

Татварын ерөнхий газрын даргын 2019 оны “Эрсдэлд суурилсан татварын хяналт шалгалтын төлөвлөгөө”-өөр 18 татвар төлөгч, хэлтсийн даргын баталсан удирдамжийн дагуу эрсдэл бүхий сүүлийн 5 болон түүнээс дээш жилийн хугацаанд татварын хяналт шалгалтад хамрагдаагүй 21 төсөвт байгууллага, төлбөр хураамжийн хуулиудын хэрэгжилтэд хяналт хийх удирдамжийн дагуу ус ашигласны төлбөр төлөгч 3 татвар төлөгч нийт 42 татвар төлөгчийн 2-5 жилийн үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийж, зөрчил илрээгүй 7 татвар төлөгчид илтгэх хуудас, 37 татвар төлөгчид 2607.0 сая төгрөгийн зөрчил илрүүлж 62.6 сая төгрөгийн нөхөн татвар, торгууль, алдангийг ТУБ-ийн шийтгэлийн хуудсаар ногдуулж, аймгийн Прокурорын газарт хянуулан ажиллав.

100

/47/ 2.6.2 Орон нутгийн төсвийн эх

256 2.6.2.1. Төсвийн төсөл боловсруулах, хэлэлцэн

2016-

АЗДТГ Төсвийн үр ашиг дээшилж,

2019 оны орон нутгийн хөгжлийн сангийн төлөвлөлтөд аймгийн хэмжээнд 13492 иргэдээс

100

үүсвэрийг хамгийн оновчтой, үр ашигтай хуваарилж хэрэгжүүлэх, төсвийн ил тод байдлыг ханган ажиллана.

батлах, гүйцэтгэлийг зохион байгуулах, хянаж үнэлэхэд иргэд, олон нийтийн оролцоог хангаж ажиллах

2020 төсөв ил тод болно.

санал авч аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хуралдаанаар хэлэлцүүлэн батлуулж, хэрэгжилтийг зохион байгуулан ажиллаж байна. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн төсвийн төсөл, батлагдсан төсөв, төсвийн гүйцэтгэлийн мэдээ, худалдан авах ажиллагааны үр дүн, орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр хэрэгжиж буй хөрөнгө оруулалт төсөл арга хэмжээний гүйцэтгэлийн мэдээллийг шилэн дансны нэгдсэн цахим хуудас www.shilendans.gov.mn, аймгийн цахим хуудас www.bulgan.gov.mn, мэдээллийн самбарт тогтмол байршуулан иргэдэд мэдээлж байна.

257

2.6.2.2. Төсвийн төлөвлөлтийн нэгдсэн мэдээллийн систем нэвтрүүлэх

2016-2020

АЗДТГ

Төсвийн үр ашиг дээшилж, төсөв тунгалаг болсон байна.

2020 оны төсвийн төслийг 2019 оны 8 дугаар сард боловсруулан нэгтгэж Сангийн яаманд хянуулах тул төсвийн төлөвлөлтийн мэдээллийн системийг ашиглах хугацаа болоогүй.

ҮБ

258

2.6.2.3. Төсвийн үр ашиггүй зардлыг танаж, хэмнэлтийн горимд шилжүүлэх замаар төсвийн хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх

2016-2020

АЗДТГ

Төсвийн хөрөнгийг зориулалтын дагуу үр ашигтай зарцуулна

2019 оны төсвийн жилд Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгагдсан болон зайлшгүй хэрэгжүүлэх шаардлагатай, тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэхээр орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх хөрөнгө оруулалт, тоног төхөөрөмж, их засварын ажилд 9.5 тэрбум төгрөгийг батлан хэрэгжилтийг зохион байгуулан ажиллаж байна.

70

259

2.6.2.4. Тендер шалгаруулалтын ил тод байдлыг ханган, цахим мэдээллийн нэгдсэн систем нэвтрүүлэх

2016-2020

АЗДТГ

Төсвийн үр ашиг дээшилж, төсөв ил тод болно.

Улсын төсөв болон орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр хэрэгжих 101 төсөл арга хэмжээг "Цахим тендер зохион байгуулах журам"-ын дагуу зохион байгуулахаар 2019 оны төлөвлөгөөг баталсан. Эхний хагас жилийн байдлаар 74 төсөл арга хэмжээний худалдан авах ажиллагааг цахим системээр гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулсан. Тендер шалгаруулалтын үр дүн, шалгарсан болон шалгараагүй үндэслэлийг тухай бүр цахим системд байршуулж байна. Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газар, Худалдан авах ажиллагааны боловсрол олгох төв ТББ хамтран зохион байгуулсан цахим тендер зохион байгуулах цахим программын сургалтад 23 төрийн албан хаагч хамрагдлаа. Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газар, Тогтвортой амьжиргаа-3 төслөөс худалдан авах ажиллагааны А3 гэрчилгээ олгох сургалтыг 2 удаа зохион байгуулж, 166 оролцогчоос 98 оролцогч буюу 60 хувь нь шалгалтадаа тэнцэж А3 гэрчилгээ авсан.

70

260

2.6.2.5. “Шилэн дансны тухай” хуулийн хэрэгжилтийг бүх шатанд хангаж ажиллах

2016-2020

АЗДТГ

Төсвийн үр ашиг дээшилж, төсөв ил тод болно.

Шилэн дансны хуулийн хэрэгжилтэд байнга хяналт тавьж ажилласнаар 2018 оны жилийн эцсийн тайлангийн ирц 98.2 хувьд хүрсэн нь өмнөх оноос 0.3 хувиар нэмэгдсэн үзүүлэлттэй байна. 2019 оны 04 дүгээр сард Сангийн яам, аймгийн ИТХ, ЗДТГ-тай хамтран шилэн дансны нэгдсэн цахим системд мэдээлэл тавих хэрэглэгч болох төсвийн байгууллагын нягтлан бодогч, аж ахуйн нэгж байгууллагын холбогдох албан тушаалтан, хяналт тавих иргэдийн төлөөлөл нийт 170 албан тушаалтан, иргэдэд сургалт зохион байгууллаа.

100

/48/ 2.6.3 Нягтлан бодох бүртгэл, аудит, дотоод хяналтын тогтолцоог олон улсын жишигт нийцүүлэх, аж ахуйн нэгж байгууллагын бүртгэл хөтлөлт, тайлан гаргалтыг сайжруулах замаар төсвийн орлогын бүрдүүлэлт, зарлагын хэмнэлтэд эерэг нөлөө үзүүлэх, бүх шатны удирдлагад санхүү эдийн засгийн оновчтой шийдвэр гаргахад арга зүйн туслалцаа үзүүлнэ.

261

2.6.3.1. ААНБ-д НББ-ийн хуулийн хэрэгжилтийг хангуулж, НББОУС нэвтрэлтийг эрчимжүүлж, бүртгэлийн ажилтны чадавхийг сайжруулна

2016-2020

АЗДТГ, СТСХ

Нягтлан бодох бүртгэлээр тавих хяналт сайжирна

Аймгийн хэмжээнд 2018 оны 04 дүгээр улирлын байдлаар цахим санд бүртгэлтэй санхүүгийн тайлан ирүүлэх 1125 аж ахуйн нэгжээс 1022 аж ахуйн нэгж санхүүгийн тайланг ирүүлж, тайлангийн ирц 91.0 хувийн гүйцэтгэлтэй байв. Санхүүгийн тайлан хүлээн авах явцад цахим санд бүртгэлтэй аж ахуйн нэгжийн тоо 1125 болж өмнөх оноос 185-аар нэмэгдлээ.

70

262

2.6.3.2. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн төсвийн хөрөнгө, өр төлбөр, орлого зарлага, хөтөлбөр, арга хэмжээ, хөрөнгө оруулалтад санхүүгийн хяналт шалгалт хийж, үнэлэлт дүгнэлт, зөвлөмж гаргах, эрсдлийн удирдлагаар хангах чиглэлээр тухайн байгууллагын үйл ажиллагааг сайжруулахад дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, СХАА

Төсвийн хөрөнгийн ашиглалт, зарцуулалтанд тавих хяналт сайжирна.

2019 оны эхний хагас жилийн байдлаар 6 байгууллагад төлөвлөгөөт, 4 байгууллагад төлөвлөгөөт бус шалгалт хийж 17.0 сая төгрөгийн зөрчил ирүүлэн 9 төлбөрийн актаар тогтоож, санхүүгийн албаны дарга, нягтлан бодогч, няравуудад мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажилласан.

70

263

2.6.3.3. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн эд хөрөнгийн бүртгэл мэдээллийн нэгдсэн санг ашиглан, хөрөнгийн ашиглалт, зарцуулалтад тавих хяналтыг сайжруулж, мэдээллийн ил тод байдлыг хангах

2016-2020

АЗДТГ, СТСХ, ОНӨГ


Төрийн болон орон нутгийн өмчийн цахим мэдээллийн сангийн баяжилт, программ ашиглалт, хөрөнгийн хөдөлгөөнд хяналт тавьж ажиллаж байна. Орон нутгийн өмчит 155 байгууллагаас үндсэн хөрөнгийн хөдлөл өөрчлөлтийн тайлан, үл хөдлөх хөрөнгийн дахин үнэлгээний тайлан, тээврийн хэрэгсэл, түрээслүүлсэн болон түрээсээр ашиглаж байгаа, дуусаагүй барилгуудын судалгааны хамт нэгтгэн, Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын

100

газарт хүргүүллээ. 2019 оны эхний хагас жилийн байдлаар 1 удаагийн дуудлага худалдаа зохион байгуулж, 1 тээврийн хэрэгслийг борлуулсан. Аймгийн ИТХ-ын тэргүүлэгчдийн 10 удаагийн хурлаар 22 орон нутгийн өмчит байгууллагын хөрөнгийн асуудлыг хэлэлцүүлэн, 258.6 сая төгрөгийн хөрөнгийг данснаас хасах, 60.7 сая төгрөгийн хөрөнгийг балансаас балансад, 5951.6 сая төгрөгийн 37 нэр төрлийн хөрөнгийг данс бүртгэлд авах, 16.3 сая төгрөгийн 5 нэр төрлийн хөрөнгийг дуудлага худалдаагаар худалдах шийдвэрийг гаргуулж, хэрэгжилтийг зохион байгуулан ажиллаж байна.

264

2.6.3.4. Төрийн сангийн үйл ажиллагаанд дотоод хяналтын үйл ажиллагааг хэрэгжүүлж ажиллах

2016-2020

АЗДТГ


Аймгийн Засаг даргын 2019 оны А/03 дугаар захирамжаар сумдын төрийн сангийн үйл ажиллагаанд дотоод хяналт шалгалт хийх төлөвлөгөөг батлуулж, батлагдсан төлөвлөгөөний дагуу Булган, Бугат, Гурванбулаг, Бүрэгхангай, Баяннуур, Орхон сум, төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалтаар Рашаант, Хишиг-Өндөр сумдад ажиллаж төрийн сангийн үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийлээ. Дотоод хяналтын дүнг үндэслэн Санхүү, төрийн сангийн хэлтсийн даргын 2019 оны 06/1350 албан тоотын дагуу сумдад хугацаатай үүрэг даалгавар, зөвлөмж чиглэл хүргүүлж ажилласан.

70

/49/ 2.6.4 Санхүүгийн зах зээлийг хөгжүүлэх бодлогыг хэрэгжүүлэхэд бүх талын зөвлөгөө дэмжлэг үзүүлэх, бодлогын удирдамжаар хангана.

265

2.6.4.1. Арилжааны даатгалын компаниудын өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх, аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэдэд учирч болох эрсдлийг бууруулах, даатгалын ач холбогдлыг сурталчлан даатгуулагчдын тоог нэмэгдүүлэх ажлыг өргөжүүлэх

2016-2020

АЗДТГ

Аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэдэд учирч болох эрсдэл буурч, даатгуулагчдын тоо нэмэгдсэн байна.

Даатгалын төлөөлөгчийн эрх олгох сургалт, шалгалталтад 34 хүн хамрагдсанаас 14 хүн даатгалын төлөөлөгчөөр ажиллах эрх аваад байна. Даатгалын салбар компаниуд даатгалын тухай ойлголт, ач холбогдол, шинэ бүтээгдэхүүний талаарх мэдээллийг 6 сумын 1150 иргэнд хүргэн ажилласан. Аймгийн Засаг даргын захирамжийн дагуу авто тээврийн үзлэг, оношилгоо, татвар хураалтын үйл ажиллагааг 16 сум 1 тосгоны хэмжээнд зохион байгуулан ажиллав.

70

266

2.6.4.2. Брокерийн компани, бичил санхүүгийн /банк бус санхүүгийн байгууллага, хадгаламж зээлийн

2016-2020

АЗДТГ

Санхүүгийн зах зээл тодорхой хэмжээгээр хөгжсөн байна.

Аймгийн хэмжээнд 3 Хадгаламж зээлийн хоршоо, 1 банк бус санхүүгийн байгууллага үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд 2018 оны жилийн эцсийн санхүүгийн тайлангаар гишүүнчлэлийн тоог өсгөн, зээлийн багцыг нэмэгдүүлэн, ашигтай ажилласан

70

хоршоо/ үйл ажиллагааг дэмжин ажиллах

байна. Хан намнан хан хадгаламж зээлийн хоршоо нь гишүүдийнхээ оруулсан хөрөнгийг хадгаламж болгож хадгаламжийн хүүгээр нь ашиг хүртээн гишүүдээ идэвхжүүлэн ажиллаж байна.

ГУРАВ. ДЭД БҮТЦИЙН ХӨГЖИЛ 3.1. Зам, тээвэр, эрчим хүч, мэдээлэл холбоо, барилгын салбарыг хөгжүүлж, орон нутгийн иргэдийн ая тухтай амьдрах орчин нөхцөлийг бүрдүүлнэ.

Зам, тээврийн чиглэлээр:

/50/ 3.1.1. Авто замын сүлжээг сайжруулж, зарим сумын төвийн авто замыг хатуу хучилттай болгоход улсын болон орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөс гадна гадаадын хөрөнгө оруулагчид, дотоодын хувийн хэвшлийн оролцоо, хөрөнгө оруулалтыг дэмжинэ.

267

3.1.1.1. Булган-Орхон-Хишиг-Өндөр-Гурванбулаг чиглэлийн 133.7 км хатуу хучилттай авто зам, замын байгууламжийн барилгын ажлыг эхлүүлэх

2018-2020

АЗДТГ 1,9

тэрбум

Босоо тэнхлэгийн авто зам, замын байгууламж барилга угсралтын ажилд орон нутгийн мэргэжлийн байгууллагуудтай хамтран оролцоно

Гурванбулаг-Хишиг-Өндөр-Орхон-Булган чиглэлийн босоо тэнхлэгийн авто замын төгсгөлийн Булган-Орхон чиглэлийн 22 км хатуу хучилттай замын ажлыг “HKB” 20.9 тэрбум төгрөгөөр гүйцэтгэж байна. Авто зам, замын байгууламжийн барилга угсралтын ажлын явц 90.0 хувьтай. Тухайн замын үргэлжлэл Орхон-Хишиг-Өндөр чиглэлийн 12.8 км авто зам, замын байгууламжийн барилга угсралтын ажлыг гүйцэтгэхээр “Наранбулаг хан” ХХК шалгарч ажлаа эхлүүлээд байна.

100

268

3.1.1.2. Аймаг, орон нутгийн авто замын сүлжээг сайжруулж, зарим сумын төвийн болон бусад чиглэлийн авто замыг ээлж дараатайгаар хатуу хучилттай болгох

2017-2020

АЗДТГ, СЗД

Аймаг, сумын төвийн авто замын сүлжээний хэтийн төлөв байдалтай уялдуулан хатуу хучилттай авто замын барилга байгууламжийг үе шаттайгаар хэрэгжүүлнэ

2017-2018 онд аймгийн төвийн Нэгдсэн эмнэлгийн урд талаас “НИК” ШТС-ийн зүүн тал хүртэл 0,482 км, 3 дугаар багийн А-Б хэсгийн хооронд 0,55 км, Спортын хорооны урд талаас Нэгдсэн эмнэлгийн баруун хойд талын уулзвар хүртэл 0,453 км хатуу хучилттай авто зам, замын байгууламжийн шинэчлэлийн ажлыг “Булган АЗЗА” ТӨХК-аар, “Магсаржав” гудамжны 0,925 км урттай авто зам, замын байгууламжийн өргөтгөл, шинэчлэлтийн ажлыг “Сэлэнгэ Есөн Эрдэнэ” ХХК-аар тус тус гүйцэтгүүлж, аймгийн төсвөөс нийт 1355.8 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийлээ. Булган сумын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөнд тусгагдсаны дагуу 4 дүгээр баг, Зүүн түрүү чиглэлийн 1.8 км хатуу хучилттай авто замын барилга угсралтын ажлын гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах нээлттэй тендерийг ТӨБЗГ зохион байгуулж байна. Баян-Агт сумын хануйн Ангархайн авто замын засварт 467,0 сая төгрөг, Сэлэнгэ сумын төвийн авто замын засварт 20,0 сая төгрөг, Тэшиг сумын Хужирт багийн авто замын засварт 9,7 сая төгрөгийн эрхийг шилжүүлж, ажил гүйцэтгүүлж байна.

70

269

3.1.1.3. Тэшиг сумын далан багт Эгийн гол, Хутаг-Өндөр сумын Тээл багийн Далангийн аманд гатлага онгоц байрлуулах, Сэлэнгэ сумын Сэлэнгэ мөрний 437.02 метр урт төмөр бетон гүүрийг ашиглалтад оруулах

2016-2017

АЗДТГ, СЗД

Батлагдсан зураг төслийн дагуу барилгын ажлыг үргэлжлүүлэн, байнгын ашиглалтад оруулна.

Аймгийн Засаг даргаас эрх шилжүүлсний дагуу Тэшиг сумын Засаг даргын 2016 оны А/138 дугаар захирамжаар Эгийн голын гатлах онгоц барих ажлыг 105.6 сая төгрөгөөр “Өлзий хутагийн наран” ХХК-аар гүйцэтгүүлсэн байна. Хутаг-Өндөр сумын Тээл багийн Далангийн аманд ОНХС-ийн 25.0 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар хуучин гаталга онгоцыг засварлаж ашиглалтад оруулсан. Сэлэнгэ сумын Сэлэнгэ мөрний 437,02 у/м төмөр бетон гүүрийн барилга угсралтын ажлыг “Хотгор зам” ХХК гүйцэтгэж, ашиглалтад хүлээн авсан

100

270

3.1.1.4. Эрдэнэт-Хялганатын чиглэлийн авто замыг хатуу хучилттай болгох асуудлыг уулын баяжуулах Эрдэнэт үйлдвэртэй хамтран шийдвэрлэх

2016-2020

АЗДТГ, СЗД

Эрдэнэт үйлдвэртэй харилцан тохиролцож хөрөнгө оруулалтыг асуудлыг үе шаттайгаар шийдвэрлэнэ.

МУ-ын ЗГ-ын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөнд тусгагдан бөгөөд Зам, тээврийн хөгжлийн яамны үйл ажиллагааны 2020 оны төлөвлөгөөнд уг замын ажлыг хэрэгжүүлэхээр тусгасан болно.

ҮБ

/51/ 3.1.2. Аймгийн төвийн авто зам, замын байгууламжийг сайжруулах, нэвтрүүлэх чадварыг дээшлүүлэх, автомашины зогсоолыг шинээр барих ажлыг үргэлжлүүлнэ.

271 3.1.2.1. Авто замын зураг төсөв бүхий ажлуудыг үргэлжлүүлэн хийх

2016-2020

АЗДТГ, СЗД

Тендерт шалгарсан гүйцэтгэгчтэй гэрээ байгуулж, үе шатны бүхий л ажилд хяналт тавина. Барилга байгууламжийг байнгын ашиглалтад оруулах үйл ажиллагааг зохион байгуулна. /Нэгдсэн эмнэлгийн баруун уулзвараас НИК-ийн зүүн уулзвар

2017-2018 онд аймгийн төвийн Нэгдсэн эмнэлгийн урд талаас “НИК” ШТС-ийн зүүн тал хүртэл 0,482 км, 3 дугаар багийн А-Б хэсгийн хооронд 0,55 км, Спортын хорооны урд талаас Нэгдсэн эмнэлгийн баруун хойд талын уулзвар хүртэл 0,453 км хатуу хучилттай авто зам, замын байгууламжийн шинэчлэлийн ажлыг “Булган АЗЗА” ТӨХК-аар, “Магсаржав” гудамжны 0,925 км урттай авто зам, замын байгууламжийн өргөтгөл, шинэчлэлтийн ажлыг “Сэлэнгэ Есөн Эрдэнэ” ХХК-аар тус тус гүйцэтгүүлж, Булган сумын нийтийн эзэмшлийн 29 байршилд 14999.5 м2 талбай бүхий авто зогсоолын талбай байгуулав.

100

хүртэлх авто зам, төсөвт өртөг 327,6 сая төгрөг/

272

3.1.2.2. Дашчойнхорлин хийд-Цагаан суваргатай холбох авто зам шинээр барих

2017-2020

АЗДТГ, СЗД

Улсын төсөв

Дашчойнхорлин хийд-Цагаан суварга орчмыг ерөнхий төлөвлөгөөтэй болгож аялал жуулчлалын бүсийн иж бүрэн цогцолборын дэд бүтцийг үе шаттайгаар хэрэгжүүлнэ.

Дашчойнхорлин хийд-Цагаан суварга орчмыг ерөнхий төлөвлөгөөтэй болгож, аялал жуулчлалын бүсийн иж бүрэн цогцолборын дэд бүтцийг үе шаттайгаар хэрэгжүүлэхээр бэлтгэл ажил хийгдэж байна. Авто замын /инженер геологи, геодези/ судалгааны ажлыг Улаанбаатар хотын “Эко Гидро Гео” ХХК-тай 14.0 сая төгрөгийн гэрээ байгуулж гүйцэтгүүлэв. Зураг төсөв боловсруулах ажлын даалгаврыг гаргасан ба хөрөнгийн эх үүсвэргүйгээс хойшлогдоод байна.

40

273

3.1.2.3. Булган хотын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу авто зогсоолын хүчин чадлыг ээлж дараатай нэмэгдүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, АТТ

Аймгийн төвийн

хөдөлгөөний нэвтрэх чадвар


2017 онд 15 цэгт 322.7 сая төгрөгөөр 6658.1 м2 талбай бүхий авто зогсоол байгуулав. 2018 онд 14 цэгт 653.3 сая төгрөгөөр 8341.4 м2 талбай бүхий авто зогсоол байгуулав. БХТН-ийн урд талд 640 м2 авто зогсоолын талбай /83.2 сая төгрөг/ байгуулах саналаа Улсын төсвийн 2020 оны хөрөнгө оруулалтын жагсаалтад тусгуулахаар PMIS программд оруулав.

70

274

3.1.2.4. Булган хотын төв зам дагуух орц, гарцууд дээр “Хүндэтгэлийн хаалга” хийх

2016-2020

АЗДТГ, Булган

сум

Шинээр 2 хаалга барьж, 1 хаалгыг сэргээн засварлана.

“Эвсэг сайхан” ХХК 280.0 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар гүйцэтгэж ашиглалтад хүлээлгэн өгөв. Тээвэрчдийн гэр бүл, үр хүүхдүүдийн 12.5 сая төгрөгийн хандиваар Цагаан хаалгыг засварлав. Зоон даваа орчимд аялал жуулчлалын цогцолбор барих ажлыг “Модерн хас” ХХК 241.9 сая төгрөгөөр гүйцэтгэв.

100

/52/ 3.1.3. Булган суманд нийтийн тээврийн үйлчилгээг тогтмолжуулж, алсын сумдад хүргэх шуудангийн үйлчилгээний тоог нэмэгдүүлнэ.

275 3.1.3.1. Нийтийн зорчигч тээврийн “Авто вокзал”-ын барилга барих

2016-2019

АЗДТГ, ГХБХБГ

3981,8

“Нийтийн зорчигч үйлчилгээний цогцолбор” ашиглалтад орсон байна.

Зураг, төсөв хийгдэж, улсын экспертизээр баталгаажуулагдсан. Аймгийн ИТХ-аар концессын зүйлийн жагсаалтад тусгав. Улсын төсвийн 2020 оны хөрөнгө оруулалтад тусгахаар PMIS программд оруулав.

40

276 3.1.3.2. Хөвсгөл-Булган-Улаанбаатар хооронд зорчих урсгалыг

2016-2020

АЗДТГ, АТТ

Шинээр маршрут нээгдэж, үйл

Улаанбаатар-Булган-Уньт-Хутаг-Өндөр-Мөрөн чиглэлд зорчих тээврийн үйлчилгээний шинэ чиглэл нээн оруулах ажлыг судлан, эхний ээлжинд дундын

40

нэмэгдүүлэх ажиллагаа тогтворжсон байна.

зогсоолын талбай байгуулах, тасалбар түгээх зэрэг бэлтгэл ажлыг ханган ажиллаж байна.

277

3.1.3.3. Булган суманд нийтийн тээврийн автобусны үйлчилгээг тогтмолжуулах

2016-2020

АЗДТГ, СЗД, АТТ

Нийтийн тээврийн автобусны үйлчилгээ тогтмолжсон байна.

Булган суманд нийтийн тээврийн автобусны үйлчилгээг тогтмолжуулж, Тохижилт үйлчилгээний анги хариуцан ажиллаж байна. Цаашид парк шинэчлэлтийг сайжруулах зорилгоор аймаг байгуулагдсаны 80 жилийн ойн хандиваар ирсэн дунд оврын автобусыг нийтийн тээврийн үйлчилгээнд нэмж оруулахаар ажиллаж байна.

40

278

3.1.3.4 Алсын сумдад хүргэх шуудангийн үйлчилгээний тоог нэмэгдүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, СЗД, АТТ, ШҮГ

Алсын сумдад хүргэх шуудангийн үйлчилгээний тоо нэмэгдсэн байна.

Алсын сумдад хүргэх шуудангийн үйлчилгээний тоог нэмэгдүүлэх асуудлаар “Монгол шуудан” ХХК-ийн Булган аймаг дахь салбарт чиглэл хүргүүлэв. Тус салбар нь нийтийн зорчигч тээврийн үйлчилгээ эрхэлж буй иргэн, хуулийн этгээдтэй гэрээ байгуулан шуудан хүргэх үйл ажиллагааг зохион байгуулж байна.

40

Эрчим хүчний чиглэлээр:

/53/ 3.1.4. Аймгийн төв болон сумдад бий болох шинэ сууршлын бүсүүдэд эрчим хүчний асуудлыг шат дараатай-гаар шийдвэрлэж, эрчим хүчний хангамж муутай, доголдолтой газ-руудад шинэчлэл хийж, сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийг бий болгоно.

279

3.1.4.1. Булган сумын Дулааны станцыг үргэлжлүүлэн барьж, ашиглалтад оруулах

2016-2017 он

“Энержи Плас” ХХК


Улсын төсөв, хувийн хэвшли

йн хөрөнгө

Байгаль орчны бохирдлол буурч, иргэдийн ая тухай амьдрах нөхцөл сайжирсан байна.

2016 онд Булган сумын 3 байршилд Ус дулаан дамжуулах төвийн барилгад 430.6 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтыг орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр “Дэлгэр Ган” ХХК, “Булган барилга” ХХК гүйцэтгэн ашиглалтад оруулсан. 2018 онд ЭХС-ын багцаас 800.0 сая төгрөгийн дэмжлэгийг үзүүлсэн. “Альянс тех” ХХК нь УДДТ-ийн тоног төхөөрөмжийн угсралт, 1-р хэлхээний шугамын ажлыг хүлээлгэн өгсөн ба Дулааны станцын ажлыг ЭХЯ-наас томилогдсон комисс 2019 оны 5 сарын 09-нд хүлээн авсан.

70

280

3.1.4.2. Аймгийн төв, сумдын эрчим хүчний хуучирсан, шугам сүлжээ, эрчим хүчний хангамж муутай, доголдолтой газруудад шинэчлэл хийх

2017-2020 он

“ЭБЦТС” ТӨХК, АЗДТГ, ГХБХБГ

Төсөл хөтөлбөр, төр хувийн хэвшли

йн хөрөнгө

өр

Эрчим хүчний найдвартай ажиллагаа хангагдана.

Булган сумын төвийн Нисэх, Орхон нефть чиглэлийн 10 кВ-ын, Дашинчилэн сумын 10 кВ-ын ЦДАШ-ын төмөр бетон тулгуурт шилжүүлэх, Тэшиг суманд 10/0.4 кВ 160 кВА дэд станц барих ажил хийгдэв. Улсын төсвийн 160.0 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар Дашинчилэн, Могод сумдын шинэ суурьшлын бүсүүдэд 160 кВА чадалт дэд станцууд баригдав. Булган сумын төвийн одоо байгаа модон тулгуурт агаарын 0.4квт-ийн хуучирсан шугамыг буулгаж төмөр бетон тулгуурт СИП кабель болгох ажлыг Дэлхийн банкны 4.6 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар гүйцэтгэхээр “Цагаан шүтээн” ХХК, “Дархан-Сэлэнгэ ЦТС” компанийн түншлэл шалгарч ажлаа эхлүүлээд байна. Эрчим хүчний хуучирсан,

70

хангамж муутай, доголдолтой цахилгаан дамжуулах агаарын шугмын их засвар, техник зохион байгуулалтын арга хэмжээний 16 ажил төлөвлөгдснөөс эхний хагас жилийн байдлаар 8 ажил бүрэн хийгдэж дууссан бөгөөд ажлын гүйцэтгэл 50 %-тай байна . Үүнд: Баян-Агт сумын 10/0,4 кВ-ын АТП-2,3,4 дэд станцуудын, Сайхан сумын Уурхай багийн 10/0,4 кВ-ын дэд станц, 0,4 кВ-ын цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын, Хутаг- Өндөр сумын 10 кВ-ын цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын, Булган төвийн 10/0,4 кВ-ын 10 ширхэг дэд станцуудын, 0.4 кВ-ын ЦДАШ-ын, Рашаант сумын 10/0,4 кВ-ын ХТП-1,2 дэд станцуудын барилгын, Сэлэнгэ сумын 10 кВ-ын ЦДАШ, 0,4 кВ-ын ЦДАШ-ын их засвар, Хишиг-Өндөр сумын 10 кВ-ын 4,8 км ЦДАШ, 0,4 кВ-ын 4,5 км ЦДАШ-ыг төмөр бетөн тулгуурт шилжүүлж, СИП кабельд шилжүүлэх, Булган төвийн байрнуудын тоолуур нэгтгэлийн кабель шугамыг шинэчлэх хийгдсэн байна.

281

3.1.4.3. Дулааны станцын цахилгаан хангамжийг сайжруулан, нэг хэлхээ газрын кабелиар аваарын нөөц цахилгаан эх үүсвэртэй болгох

2016-2017

АЗДТГ, “ЭБЦТС”

ТӨХК

Улсын төсөв

Дулааны цахилгаан станцын хэвийн үйл ажиллагаа хангагдана.

Хөрөнгийн эх үүсвэрийг шийдвэрлэх, зөөврийн цахилгааны эх үүсвэртэй болгох асуудлыг судалж байна.

40

282

3.1.4.4. Зарим сумдын цахилгаан дамжуулах агаарын шугамыг бетонон тулгуур бүхий СИП кабельд шилжүүлэх

2017-2020


ТӨХК

Эрчим хүчний найдвартай ажиллагаа сайжирна.

“ЭБЦТС” ТӨХК-ийн 70.0 сая төгрөг, Тэшиг сумын 50.0 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар сумын төвийн 0.4, 0.22 квт-ийн, 34.2 сая төгрөгөөр, Хутаг-Өндөр сумын Уньт багийн 0.4, 0.22 кВ-ын ЦДАШ-ыг төмөр бетон тулгуур бүхий сип кабельд шилжүүлэх ажил хийж гүйцэтгэсэн. Тайлант онд Хишиг-Өндөр сумын ЦДАШ-ын модон тулгуурыг төмөр бетон тулгуурт шилжүүлэх ажил хийгдэж байна.

70

283

3.1.4.5. Сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийг гудамж хорооллын гэрэлтүүлэгт ашиглаж, зарим төвлөр-сөн багийг цахилгааны эх үүсвэртэй болгох

2017-2020


ТӨХК


в

Гэр хорооллын амьдрах орчин сайжирч, цахилгааны эх үүсвэр нэмэгдэнэ

Булган сумын Домын дэвсэг гэдэг газарт сэргээгдэх эрчим хүчний зориулалтаар газар эзэмшүүлэх төсөл сонгон шалгаруулах журмын дагуу 84 га газрыг “Авзага энержи” ХХК, 30 га газрыг “Булгансолар энержи” ХХК-д олгосон ба Хишиг-Өндөр суманд 145 га газрыг сэргээгдэх эрчим хүчний зориулалтаар эзэмшүүлэхээр төсөл сонгон шалгаруулалт зарлаад байна.

40

284 3.1.4.6. Булган сумын 2017- АЗДТГ, Төр Хэрэглэгчдийн Булган сумын хуучны орон сууцны барилгын дотор 40

орон сууцны айл өрхүүдийг ээлж дараатайгаар хэрэглээний халуун устай болгох

2020 ГХБХБГ хувийн хэвшли

йн хөрөнгө

сэтгэл ханамж нэмэгдэж,

найдвартай ажиллагаа хангагдана.

системийг шинэчлэх зураг төслийг хийлгэх тооцоо судалгааг БХБЯ-нд хүргүүлсний дүнд зураг төслийн 247.0 сая төгрөгийн тендер зарлагдаж, шалгарсан компани нь тус аймагт ирж хэмжилтийг хийж, зураг, төслийг боловсруулж байна. 2018 онд Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар Үйлдвэрийн 2 дугаар худгаас “Дэвшилт” ХХК хүртэл 369.0 сая, “Андууд” дэлгүүрээс хүүхдийн төлөө төв хүртэл 298.0 сая, халаалтын 3 дугаар зуухнаас “Баясуулагч” зах хүртэлх байршил дээр 562.0 сая төгрөгөөр дулаан, цэвэр, бохир усны 5 хос шугамын өргөтгөл, шинэчлэлийн ажлыг “Нэкст стандарт” ХХК, “БЭЗБ” ХХК, “Цагаан зуун” ХХК тус тус гүйцэтгэж, ашиглалтад хүлээлгэн өгсөн.

Мэдээлэл, холбооны чиглэлээр:

/54/ 3.1.5. Хэрэглэгчдэд сүүлийн үеийн дэвшилтэт технологийн гурвалсан болон шилэн кабелийн үйлчилгээ авах боломжийг бүрдүүлнэ.

285

3.1.5.1. Өндөр хурдны сүлжээнд холбогдсон сумдын төрийн байгууллагууд болон аж ахуйн нэгж, айл өрхөд шилэн кабель хүргэж, интернетэд холбогдох боломжийг бүрдүүлэх

2016-2020

МТШХХГ, ХХЗХ

Шилэн кабельд холбогдоогүй сумдын холбогдох хэрэглэгчид үйлчилгээ авсан байна.

Шинээр ашиглалтад орж буй барилгыг шилэн кабельд холбох арга хэмжээ авч хэрэгжүүлж байна. Аймгийн бүх сумд шилэн кабельд холбогдсон ба хэрэглэгч хүсэлт гарган шилэн кабельд холбогдох боломж бүрдсэн.

100

286

3.1.5.2. Аймаг, сумын төвүүдэд болон томоохон суурин газрууд, нийтийн эзэмшлийн талбай, олон нийтийн газарт интернетэд холбогдох WI-FI орчныг нэмэгдүүлэх

2016-2020


Аймаг, сумын төвүүдэд болон томоохон суурин газрууд, нийтийн эзэмшлийн талбай, олон нийтийн газарт WI-FI орчин нэмэгдсэн байна.

Аймгийн төв, сумын төв, томоохон суурин газруудын 35 цэгт утасгүй интернэтийн WI-FI орчинд холбогдсон. Үүнд: Баян-Агт суманд 3, Баяннуур суманд 1, Бугат суманд 1, Бүрэгхангай суманд 3, Дашинчилэн суманд 3, Гурванбулаг суманд 2, Хишиг-Өндөр суманд 2, Рашаант суманд 3, Могод суманд 2, Сайхан суманд 1, Орхон суманд 1, Хутаг-Өндөр суманд 3, Тэшиг суманд 3, Сэлэнгэ суманд 3, Хангал суманд 2, Хялганат тосгонд 1, Булган суманд 1 төхөөрөмжийг тус тус суурилуулав.

100

287

3.1.5.3. Өндөр хурдны телевизийн дохио дамжуулах “IPTV” технологи нэвтрүүлэх боломжийг бүрдүүлэх, сүүлийн үеийн

2016-2020


Сүүлийнт үеийн дэвшилтэт технологийн гурвансал үйлчилгээ

Аймгийн Засаг даргын 2017 оны 01/ тоот албан бичгээр “Юнивишн” ХХК-д “Иргэдийн ая тухтай ажиллах амьдрах боломжийг бүрдүүлэх, мэдээллийг цаг алдалгүй УБ хотын иргэдтэй ижил түвшинд хүртээмжтэй авч байх үүднээс гурвалсан үйлчилгээг эхний ээлжинд Булган суманд нэвтрүүлэх” хүсэлт

100

дэвшилтэт технологийн гурвалсан үйлчилгээ нэвтрүүлэхийг дэмжих

нэвтрүүлэх боломж бүрдсэн байна.

хүргүүлэв. Гурвалсан интернэтийн үйлчилгээг 2017 оны 2 дугаар улиралд нэвтрүүлж эхэлсэн ба аймгийн төв, сумдын хэрэглэгчид хүсэлтээ гаргаж холбогдох бүрэн боломжтой болсон.

288

3.1.5.4. Үүрэн холбооны оператор компаниудад 4G технологи нэвтрүүлэх ажлыг дэмжих

2016-2020


4G технологи нэвтэрсэн байна.

Бүх сумдад шилэн кабельд холбогдсон ба үүрэн телефоны Юнивишн, Мобиком компаниуд 4G технологи нэвтрүүлсэн.

100

Газрын харилцаа, барилга, хот байгуулалтын чиглэлээр:

/55/ 3.1.6. Баригдаж дуусаагүй барилга байгууламжуудыг дуусгахад анхаарал хандуулж, орон сууцны хорооллыг байгуулж, иргэдийн амьдрах орчинг сайжруулна.

289

3.1.6.1. Аймгийн төв болон сумдад баригдаж байгаа дуусаагүй барилга, байгууламжийг үргэлжлүүлэн барьж, ашиглалтад оруулах

2016-2020


Дуусаагүй барилгууд ашиглалтад орсон байна.

Булган сумын ерөнхий боловсролын 1 дүгээр сургуулийн өргөтгөлий барилга 2018 онд ашиглалтад орсон. Тэшиг сумын сургуулийн 240 суудалтай хичээлийн байрны өргөтгөлийн барилга угсралтын ажлыг “Төмөр Хүлэг” ХХК 2011 оноос эхлэн барьж байгаа бөгөөд өнөөг хүртэл ашиглалтад өгөөгүй байна. ЗТБХБС-ын 18, 181 дүгээр тушаалын дагуу нэмэлт хөрөнгө оруулалт шаардлагатай болж, 2018 оны улсын төсөвт 200.0 сая төгрөг тусгасан боловч БСШУСЯ-аас гэрээг шинэчлэн байгуулаагүй тул ажил үргэлжлэх боломжгүй болсон. Гэрээг шинэчлэх, ажлыг эрчимжүүлэх талаар БХТ, БСШУСЯ-ны холбогдох газарт хандаад байна. Булган сумын 5-р багт дутуу баригдсан “Авзага Трейд” ХХК-ийн зочид буудлын барилгын ажил үргэлжилж байна. Уг барилга ашиглалтгүй олон жил болсонтой холбогдуулан тус компанид албан тоот хүргүүлж, хөндлөнгийн мэргэжлийн байгууллага, лабораториор дүгнэлт гаргуулж ажиллах зөвлөмжийг өглөө.

70

290

3.1.6.2. Орон сууц барихад дэмжлэг үзүүлж, 200-аас доошгүй айлын орон сууц ашиглалтад оруулах

2016-2020



в, хувийн хэвшли

йн хөрөнгө оруулал

т

200-аас доошгүй айлын орон сууц баригдсан байна.

Булган сум болон инженерийн шугам сүлжээний ажил хийгдсэн бусад сумдад нийтийн орон сууц барих нөхцөл бүрдсэн. Булган суманд “Нүнжигт Өргөө” ХХК-ийн 10 айлын орон сууцны барилга энэ онд ашиглалтад орно, иргэн Д.Энхтайваны 25 айлын орон сууцны барилгын ажил 2020 онд дуусгах ба хэсэгчилсэн байдлаар 5 айл, үйлчилгээний хамт ашиглалтад оруулсан, 6-р баг, 320 айлын орон сууцны хотхоны дулаан, цэвэр, хэрэглээний халуун ус, цахилгаан хангамжийн зураг төсөл боловсруулах ажил хийгдэж, экспертизээр хянагдаж байна. Хялганат тосгонд 24 айлын, Бүрэгхангай суманд 12

40

айлын, Хутаг-Өндөр, Сайхан суманд 20 айлын орон сууцны барилга барихаар төлөвлөж, холбогдох даалгаврыг боловсруулж, сумдад хүргүүлсэн.

291

3.1.6.3. Аймаг, сумын төвүүдийн гэр хорооллын гудамж, нийтийн эзэмшлийн талбайг иргэдийн санаачлага, оролцоонд тулгуурлан гэрэлтүүлэг, тоглоомын талбайтай болгож, хаягжуулах, тохижилтын асуудлыг цогцоор шийдвэрлэх

2017-2020





т

Гэр хороололын гудамжны өнгө үзэмж, хаягжилт сайжирч, иргэдийн санаачлага, оролцоонд тулгуурлан жишиг гудамж бий болгоно.

2019 онд Булган сумын Орон нутгийн хөгжлийн сангийн 75.0 сая төгрөгийн хөрөнгөөр гэр хорооллын авто замын дагуу гэрэлтүүлэг хийхээр төлөвлөж, гүйцэтгэгчийг сонгон шалагруулах нээлттэй тендерийг зарлаад байна. Булган сумын хаягийн тэмдгийг байрлуулах ажлын тендерт "Энх шилтгээн" ХХК шалгаран 49.9 сая төгрөгөөр гэр хорооллын 494 гудамжны дугаар, 3396 хашааны дугаар, 230 барилга, 24 өргөн чөлөө, 52 орц, 8 обьектын байрлал заасан, 8 газар ус, түүх, соёлын газрын байрлал заасан хаягийн тэмдэг, Хангал сум “Эрдэнэт Уулын баяжуулах” ХХК-тай хамтран 2.0 сая төгргөөр 30 гэр хорооллын гудамжны дугаар, 506 хашааны дугаар, Могод сум хаягийн тэмдгийг байрлуулах ажлын тендерт "Жеодетик" ХХК шалгаран 5.0 сая төгрөгөөр 82 гэр хорооллын гудамжны дугаар, 287 хашааны дугаар тус тус байрлуулаад байна. 2018 оны байдлаар Булган, Хутаг-Өндөр /дутуу/, Баяннуур, Хангал, Булган сумд төв суурин газраа хаягжуулах ажлыг хийж гүйцэтгэлээ.

40

292 3.1.6.4. Аймгийн төвийн цэнгэлдэх хүрээлэнг шинэчлэх

2017 оны 10

сар


1,5 тэрбум төгрөг

Өнгө үзэмж, багтаамж нэмэгдсэн

байна.

Аймаг байгуулагдсаны 80 жилийн ойд Цэнгэлдэх хүрээлэнг засварлах ажлын зураг төслийг “ББСМО” ХХК хандиваар хийж өгсөн. Барилгын засварын ажлын нийт төсөвт өртөг 1.5 тэрбум төгрөг бөгөөд Эрдэнэт үйлдвэрээс цэнгэлдэх хүрээлэнгийн өргөтгөл шинэчлэлийн ажилд 1.0 тэрбум төгрөгийн хандив олгож, түүгээр ажлыг гүйцэтгүүлэн улсын комисс хүлээж авсан.

100

293

3.1.6.5. Сумын төвүүдийг төвлөрсөн инженерийн байгууламж буюу дулаан хангамж, цэвэр, бохир усны сүлжээтэй болгох ажлыг үе шаттайгаар хэрэгжүүлэх

2017 оны 10

сар


140 сая төгрөг

Иж бүрэн инженерийн шугам сүлжээтэй болж, оршин суугчдын ажиллаж, амьдрах орчин сайжирна.

Хялганат тосгонд 25 м3/хоног хүчин чадалтай биологийн цэвэрлэх байгууламжийг 2017 онд цэвэр усан хангамжийн ажлыг 2018 онд, дулааны сүлжээний ажлыг 2019 оны 5-р сарын 15-нд ашиглалтад хүлээлгэн өгсөн. 2018 онд Рашаант сумын цэвэрлэх байгууламжид шинэчлэл хийхээр 140.0 сая төгрөгийг орон нутгийн төсөвт тусгасны дагуу тендерт “Ус боргио” ХХК шалгаран ажлыг эхэлсэн бөгөөд 2019 оны хагас жилийн байдлаар 90 хувийн гүйцэтгэлтэй ажил үргэлжилж байна.

70

Аймгийн ИТХ-аас 4-р сарын 24-нд 6-н сумын инженерийн хангамжийн концессийн зүйлийг батлахаар шийдсэн тул зургийн даалгаврыг бэлтгэн хүлээлгэн өгөв.

294

3.1.6.6. Булган хотын үйлдвэржилтийн болон шинэ суурьшлын бүсүүдэд инженерийн дэд бүтэц байгуулах

2017 оны 8 сар


Үйлдвэржилтийн болон шинэ суурьшлын бүсүүдийн цахилгаан, цэвэр усны хэрэгцээ хангагдана.

Булган сумын 6-р баг, Хуучин морь барианы газарт төлөвлөгдсөн шинэ суурьшлын бүсэд 2014 онд 10/04 кв-ийн 400кВА-ийн дэд өртөөг барьсан. 2019 онд Дэлхийн банкны хөрөнгө оруулалтаар хэрэгжих Булган сумын 10/04 кв-ийн ЦДАШ-ыг шинэчилж СИП кабельд шилжүүлэх ажлын хүрээнд /Хуучин морь бариа/ эрчим хүчний шугам сүлжээг холбох саналыг төслийн нэгжид тавьсан болно. 2019 онд Булган суманд Азийн хөгжлийн банкны 8.6 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар Цэвэрлэх байгууламжийг барих ажлыг эхлүүллээ.

40

295 3.1.6.7. Булган сумын үерийн ус зайлуулах суваг, даланг шинэчлэх

2017 оны 10

сар


ОБГ




т

1-р багийн үерийн байгууламжийн барилга угсралтын ажилд үе шатны ажилд хяналт тавих Байнгын ашиглалтад оруулах арга хэмжээг зохион байгуулна.

Булган сумын үерийн сувгийн цогц тооцоо, зураглалыг УБ хотын “Гидросооружение” ХХК-аар хийлгэлээ. Энэ зургийн бүрэлдэхүүн хэсэг болох 6-р багийн авто замын зүүн талын үерийн сувгийн ажлыг 74.06 сая төгрөгөөр “Энх шилтгээн” ХХК барьж ашиглалтад оруулахаар ажиллаж байна. 2019 оны улсын төсөвт туссан Булган сумын 2, 3-р багуудын үерийн сувгийн ажлыг “Велмот” ХХК 539175874 төгрөгөөр гүйцэтгэж байна. Ажлын явц 50 хувь.

40

/56/ 3.1.7. Иргэдийн оролцоотой газар зохион байгуулалтын төлөвлөлт хийж, газрын нөөцийг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй зөв зохистой ашиглана.

296

3.1.7.1. Аймгийн газар зохион байгуулалтын ерөнхий төлөвлөгөөг шинэчлэн боловсруулах

2017 он АЗДТГ, ГХБХБГ

Улс, ОНТөсөв

Аймгийн газар зохион байгуулалтын ерөнхий төлөвлөгөө болон сумдын нутаг дэвсгэрийн хөгжлийн төлөвлөгөөний баримт бичиг боловсруулах хөрөнгийн

Аймгийн 2019 оны төсөвт “Аймгийн газар зохион байгуулалтын ерөнхий төлөвлөгөө” хийлгэх 300.0 сая төгрөгийн /эхний санхүүжилт/ санхүүжилтийг шийдвэрлүүлж, ажлын даалгаврыг боловсруулан ГЗБГЗЗГ-аар хянуулж, аймгийн Засаг даргаар батлуулан тендерийн сонгон шалгаруулалтын эхний сонгон шалгаруулалт явагдаж 4 компанид урилгыг хүргүүлсэн. Гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах үйл ажиллагаа үргэлжлэн явагдаж байна.

70

асуудлыг шийдвэрлүүлж, гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулж гэрээ байгуулана.

297

3.1.7.2. Газрын шинэтгэлийн ажлыг эрчимжүүлж, иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагуудад газар эзэмшүүлэх ажлыг 20 хувиар, газрыг иргэн бүрт үнэ төлбөргүй өмчлүүлэх ажлыг 25 хувиар өсгөж, эдийн засгийн эргэлтэд оруулах боломжийг бий болгох

2017 он АЗДТГ, СЗД,

ГХБХБГ

ОНТөсөв

Иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагуудад газар эзэмшүүлэх ажлыг 5 хувиар, газрыг иргэн бүрт үнэ төлбөргүй өмчлүүлэх ажлыг 5 хувьд хүргэх талаар шаардлагатай арга хэмжээг авна.

2019 оны 1-р улирлын байдлаар 23 иргэн өргөдөл ирүүлснээс 16 иргэнд 1.31 га газрыг өмчлүүлж, өссөн дүнгээр 15025 иргэн өргөдөл ирүүлснээс 14747 иргэнд 2420.31 га газрыг өмчлүүлсэн нь нийт хүн амд харьцуулахад 23.8%-тай газар өмчлөлийн ажил явагдаж байна. Газрын даамлын үйл ажиллагаанд хяналт, шинжилгээ хийх, зөвлөн туслах ажлаар Бүрэгхангай, Рашаант, Дашинчилэн, Гурванбулаг, Баяннуур, Могод, Хишиг-Өндөр, Орхон, Сайхан, Баян-Агт, Хутаг-Өндөр, Тэшиг суманд 2019 оны 04 дүгээр сарын 8-25-ны өдрүүдэд ажиллаж, Монгол Улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хууль, Газрын тухай хууль тогтоомжид гарсан нэмэлт өөрчлөлтийн талаар сумдын төрийн албан хаагч болон иргэдэд мэдээлэл өгч ажиллалаа. Бүрэгхангай суманд 38 иргэнд, Баяннуур суманд 56 иргэнд, Дашинчилэн суманд 86 иргэнд, Рашаант сум 77 иргэнд, Гурванбулаг сум 79 иргэнд, Могод сум 40 иргэнд, Хишиг-Өндөр сум 49 иргэн, Орхон сум 73 иргэнд, Сайхан сум 52, Баян-Агт сум 61, Хутаг-Өндөр сум 67, Тэшиг 58, буюу нийт 736 иргэнд мэдээлэл өгч, нийт 450 гарын авлага материал тараалаа.

40

298

3.1.7.3. "Газрын кадастрын мэдээллийн сан"-г солбилцлын нэгдсэн тогтолцоонд шилжүүлж, “Лэнд менежер” программ хангамжийг нэвтрүүлэх

2017 он ГХБХБГ ОНТөсө

в

15 суманд "Газрын кадастрын мэдээллийн сан"-гийн "Ланд менежер" програмыг нэвтрүүлнэ.

Газрын кадастрын мэдээллийн сангийн ЛМ програм хангамжийг нэвтрүүлэх ажлын хүрээнд Булган аймгийн 16 сум 1 тосгонд ЛМ2 програм хангамжийг аймгийн хэмжээнд 100 хувь нэвтрүүлж, идэвхгүй байсан 1383 ширхэг нэгж талбарыг идэвхтэй болгох ажлыг гүйцэтгэж, 3523 өмчлөгч, 2817 газар эзэмшигч нийт 6340 нэгж талбарыг мэдээллийн санд нөхөн оруулав. 2019 оны эхний 5 сарын байдлаар 1391 өргөдлийг хүлээн авч газрын кадастрын Лэнд менежер програм хангамжийн баяжуулалтын ажлыг гүйцэтгэлээ.

100

299 3.1.7.4. Төвлөрсөн зам дагуух аймгийн хилийн


ОНТөсөв

Төвлөрсөн зам дагуух

Улсын чанартай авто зам дагуух газруудад хаягийн самбар байршуулах ажлын хүрээнд 64 ширхэг

40

цэсийг баталгаажуулж, Булган аймгийн газар нутгийг илэрхийлсэн самбаруудыг босгох, газрыг аялал жуучлал, худалдаа үйлчилгээ, фермерийн зориулалтаар олгох асуудлыг шийдвэрлэх

аймгийн хилийн цэсийг баталгаажуулна.

хаягийн самбарыг “Би би кэй эйч” ХХК 22.0 сая төгрөгөөр хийж гүйцэтгэв. Булган аймгийн нутаг дэвсгэрээр 3 чиглэлээр дайран өнгөрч буй улсын чанартай авто замын дагуу Архангай, Өвөрхангай, Орхон, Төв, Хөвсгөл аймгуудын хилийн заагт байрлуулах хаягийн самбарыг байрлуулахаар төлөвлөн ажиллаж байгаа бөгөөд эхний ээлжинд Орхон аймагтай хил залгаа газарт хаягийн тэмдэг самбарыг байрлуулахаар бэлтгэл ажил хийгдэж байна.

300

3.1.7.5. Газрын төлбөрийн орлогын зохих хувийг газрыг хамгаалах, нөхөн сэргээх болон газар зохион байгуулалтын бусад арга хэмжээнд зарцуулах асуудлыг жил бүр төлөвлөн баталгаажуулж, хэрэгжилтийг ханган ажиллах


27,9 төгрөг

Тухайн жилийн газрын төлбөрийн орлогын төлөвлөгөөнөөс хамааран газрыг хамгаалах, нөхөн сэргээх болон газар зохион байгуулалт, газрын даамлын чадавх, материаллаг баазыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр холбогдох газар агентлагтай хамтран ажиллана.

2019 оны газрын төлбөрийн орлогын зохих хувийг газрыг хамгаалах, нөхөн сэргээх болон газар зохион байгуулалтын бусад арга хэмжээнд зарцуулахаар дараах ажлыг төлөвлөн хэрэгжилтийг нь ханган ажиллаж байна. Баг, хорооны хилийн заагийг тодорхойлох, баталгаажуулах ажилд 13.8 сая төгрөг хуваарилан сумдад шилжүүлэв. Газрын зураг хэвлэгч плоттер авахад зориулж, 17.4 сая төгрөгийг шитйдвэрлэн, “Газар орчин” ХХК-тай худалдан авах гэрээг байгуулаад байна.

70

ДӨРӨВ. ЗӨВ ЗАСАГЛАЛ 4.1.Төрийн албаны уламжлал шинэчлэлийг хослуулан, шийдвэр гаргахад иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлж, хяналт шинжилгээ, дотоод аудит тогтмолжсон, эдийн засгийн үр өгөөжтэй гадаад харилцааг бэхжүүлэн, ИРГЭНДЭЭ ОЙР, МЭРГЭШСЭН, ТОГТВОРТОЙ ТӨРИЙН АЛБЫГ ТӨЛӨВШҮҮЛНЭ.

/57/ 4.1.1. Зөв бодлогыг үр дүнд хүргэхийг зорьж ажиллана.

301

4.1.1.1. Иргэдийн санал, санаачлагаар дэмжигдсэн бодлого, хөтөлбөрийг боловсруулах төслийн

2016-2020

АЗДТГ -

Иргэдийн санал, санаачлагыг байнга сонсдог түүнийг

Энэ оны хагас жилд аймгийн ИТХ-ын XI хуралдааны 03 дугаар тогтоолоор “Шинэ хөдөө-Булган”, АИТХТ-ийн 28 дугаар тогтоолоор “Булган-Зөгий” дэд хөтөлбөрийг тус тус батлуулан хэрэгжүүлэх арга хэмжээг зохион байгуулж байна. "Шинэ хөдөө

70

баг томилж ажиллуулах хэрэгжүүлдэг төслийн баг ажиллаж, үр дүн гаргасан байна.

Булган" дэд хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх 2,0 тэрбум төгрөгийн худалдан авах ажиллагааны бэлтгэл ажил хангагдаж, 18 багц бүхий нээлттэй тендер зарлагдлаа. Дэд хөтөлбөрийн хүрээнд 250-н бүл зөгий, тоног төхөөрөмжийн хамт худалдан авахаар тендер зарлагдсан. Хөтөлбөрийн хүрээнд Хангал, Хялганат, Бугат, Сэлэнгэ, Бүрэгхангай, Баян-Агт, Тэшиг, Хутаг-Өндөр, Булган сумдын зөгийн аж ахуй эрхэлж, өрхийн орлогоо нэмэгдүүлэх 50 иргэнийг шалгуурын дагуу сонгож, аймгийн Хөдөлмөр, халамж үйлчилгээний газартай хамтран Зөгийн аж ахуй эрхлэх онол, дадлага бүхий чадамжийн сургалтанд хамруулж, өрх бүрийг 5 бүл зөгий, тоног төхөөрөмжөөр дэмжихээр төлөвлөн ажиллаж байна. Мөн орон нутгийн иргэд, малчид, салбарын мэргэжилтнүүдийг чадавхжуулах чиглэлээр ОУБ-тай хамтран хөрөнгө, санхүүжилтийг гаргуулан дараах үйл ажиллагаануудыг хэрэгжүүллээ. Үүнд: Аймгийн ЗДТГ, Мерси Кор ОУБ-тай хамтран “Гамшгийн эрсдэлийг бууруулахад уламжлалт болон шинжлэх ухааны аргыг ашиглах нь-2” төслийн хүрээнд “Гамшгийн үед мал, амьтанд чиглэсэн үйл ажиллагаанд баримтлах заавар стандартууд” сургалтыг 2019 оны 04 дүгээр сарын 08-09-нд Хүнс, хөдөө аж ахуйн газар, Мал эмнэлгийн газар, Ус, цаг уур, орчны шинжилгээний төв болон Онцгой байдлын газрын холбогдох 20 ажилтнуудыг хамруулсан. Мерси-Кор олон улсын байгууллагаас малын тэжээл үйлдвэрлэлийн чиглэлээр зарласан төсөл сонгон шалгаруулалтанд Тэшиг сумын “Мөнх түрүү” ХХК дэмжигдлээ. Швейцарийн хөгжлийн агентлагийн санхүүжилтээр хэрэгжиж байгаа “Ногоон алт-малын эрүүл мэнд” төсөлтэй хамтран Дашинчилэн, Могод, Хишиг-Өндөр, Орхон, Сайхан сумдын бэлчээр ашиглагчдын хэсгийн ахлагч, ХАА-н тасгийн мэргэжилтнүүд нийт 50 гаруй хүнд бэлчээрийг зүй зохистой ашиглах, малчдын дунд бэлчээр ашиглагчдын хэсэг байгуулах, малчдын дундын сангийн хуримтлал бий болгох чиглэлээр сургалт зохион байгуулсан.

302 4.1.1.2. Орхон аймагтай хамтын ажиллагааны гэрээ байгуулж, үр дүнг

2016-2020

АЗДТГ Гэрээнд тусгагдсан ажлыг бүрэн

Орхон аймагтай 2016-2020 онд хамтран ажиллах гэрээ энэ онд шинэчлэн байгуулагдсан. Тус гэрээнд аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын

40

тооцож ажиллах хэрэгжүүлсэн байна.

тэргүүлэгчид, Засаг даргын Тамгын газрын зүгээс нэмэлт өөрчлөлт оруулахаар ажлын хэсэг томилон аймгийн Засаг даргын харьяа агентлаг, хэлтэс, холбогдох байгууллагуудаас санал авч нэгтгэн Орхон аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурал, Засаг даргын Тамгын газарт хүргүүлээд байна. Мөн Орхон аймгийн Эрдэнэт үйлдвэртэй 0,5 тэрбумын гэрээ байгуулахаар болж гэрээний төслийг тус үйлдвэрт хүргүүлээд байна.

303

4.1.1.3. Аймаг байгуулагдсаны 80 жилийн ойг тусгай төлөвлөгөөний дагуу зохион байгуулах

2016-2020

АЗДТГ

Тусгай төлөвлөгөөний дагуу зохион байгуулж, ой тэмдэглэн өнгөрүүлсэн байна.

Аймаг байгуулагдсаны 80 жилийн ойг 2018 онд зохион байгуулсан.

100

304

4.1.1.4. Анхдагч алдартнуудын ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэх /Чин ван Ханддорж-150, мэргэн сайд А.Амар-130, Төр, нийгмийн зүтгэлтэн Д.Дамба-110 жил, Ардын Хатанбаатар Магсаржав-140 жил г.м/

2016-2020

АЗДТГ -

Анхдагч алдартнуудаар бахархсан ажил зохион байгуулагдсан байна.

Эрдэнэ дайчин хошой Чин Ван М.Ханддоржийн мэлмий гийсний 150 жилийн ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэх ажлын хүрээнд энэ сарын 8-нд Бугат суманд анхны уулзалт хэлэлцүүлгийг зохион байгууллаа.

40

/58/ 4.1.2. Төрийн албанд, ахмад үеийнхээ мэдлэг чадвар, дадлага туршлага, арга барил, хандлагыг тусган авч, ахмад, дунд, залуу үеийн 3 цагийн хэлхээсэнд хамтран ажиллана.

305

4.1.2.1. Төрийн албанд ажиллаж байсан ахмад, дунд үе, залуучуудын төлөөллийн уулзалтыг жил бүр хийж, гарсан санал зөвлөмжийг хэрэгжүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, ТАЗ

Мэдлэг чадвар, арга туршлага нэмэгдсэн байна

Төрийн албан хаагч эмэгтэйчүүдийн аймгийн зөвлөгөөнийг зохион байгууллаа. Зөвлөгөөнд төрийн албанд ажиллаж байсан ахмад үеийн төлөөлөл, манлайлагч эмэгтэйчүүдийг урилгаар оролцуулан, санал, зөвлөмжийг нь сонссон. Зөвлөгөөнөөс гарсан зөвлөмжийн дагуу төрийн албан хаагч эмэгтэйчүүдийг судлаач, инновацийг нэвтрүүлэгч болгон хөгжүүлэхээр зорин ажиллаж байна. 2019 оны эхний хагас жилд Шүүхийн шинжилгээний алба, Хөдөлмөр, халамж үйлчилгээний газар, Онцгой байдлын газар, Стандарт хэмжилзүйн хэлтэс, Цагдаагийн газар зэрэг байгууллагууд 3 үеийн төлөөллийн уулзалтыг зохион байгуулж, Цагдаагийн газар ахмадын зөвлөлөө шинэчлээд байна. Сэлэнгэ сумын Засаг даргын Тамгын газар “Төрийн албаны шинэчлэл, сахилга хариуцлага”

70

зөвлөгөөнийг зохион байгуулав. Эрүүл мэндийн газар “Өвлөн суралцаж зөвлөн туслая” нэгдсэн арга хэмжээг зохион байгуулсан. 3 үеийн уулзалтыг зохион байгуулснаар төрийн албанд шинээр томилогдон ажиллаж буй залуу төрийн албан хаагчдын дадлага туршлага нэмэгдэн, мэргэжлийн болон төрийн ажлын зохион байгуулалтын ур чадвар дээшилсэн үр дүнтэй байна.

306

4.1.2.2. Төрийн албанд шинэ бүтээлч санаачлагыг уламжлалт арга барилтай хослуулан хэрэгжүүлэх

2016-2020

АЗДТГ

Төрийн албан хаагчийн шинэ бүтээлч санааг дэлгэрүүлж орон нутагт хэрэгжүүлсэн байна

Аймаг, сумдын Засаг даргын Тамгын газар нь Иргэдэд үйлчлэх нэгдсэн байр нэртэйгээр үйл ажиллагаагаа явуулж, иргэдэд хүргэх үйлчилгээг боловсронгуй болгох, төрийн үйлчилгээний шуурхай байдлыг нэмэгдүүлэх зорилгоор төрийн байгууллага бүр “Угтах үйлчилгээ”-г бий болгосон. Төрийн байгууллага бүр үйл ажиллагааны үр дүнг сайжруулах талаар санаачилга гарган ажиллаж байна. Жишээлбэл: Шүүхийн шинжилгээний алба албан хаагчдын ажлын төлөвлөлт, гүйцэтгэлийн үнэлгээний дэвтэр гарган, албан хаагч нэг бүрийн ажлын гүйцэтгэлийг нарийвчлан дүгнэж байна. Төрийн албанд шинэ бүтээлч санаачлагыг уламжлалт арга барилтай хослуулснаар төрийн албан хаагчдын бүтээлч сэтгэлгээ хөгжиж, ажлын үр дүнг нэмэгдсэн.

40

307

4.1.2.3. Аймгийн Засаг даргын дэргэд орон тооны бус ахмадын зөвлөлийг байгуулах

2016-2020

АЗДТГ

Ахмадуудын санаа бодлыг үйл ажиллагаандаа тусгасан байна

Аймгийн Засаг даргын шийдвэрээр О.Мэдэхгүй, П.Дамба нарыг орон тооны бус зөвлөхөөр томилон ажиллуулж байна. Аймаг байгуулагдсаны 80 жилийн ойд зориулсан “Бага нэвтэрхий толь”, “Булган аймгийн түүх” 1, 2 дугаар боть "Төрд зүтгэсэн он жилүүд" номын боловсруулалтад орон тооны бус зөвлөх П.Дамба, БСУГ-ын даргаар ажиллаж байсан Л.Эгиймаа нар болон төр захиргааны ахмад ажилтан Ц.Дагвадаш, Ж.Мөнх-Очир, С.Даваасамбуу зэрэг ахмадуудаас зөвлөгөө авч, саналыг тусган ажиллалаа.

70

/59/ 4.1.3. Засаг, захиргааны анхан шатны нэгж багийн хөгжлийг бүх талаар дэмжиж, бэхжүүлнэ.

308

4.1.3.1. Хангал, Баяннуур, Рашаант, Булган сумын зарим багийг “Багийн хөгжлийн төв”-тэй болгох

2016-2020

Аймаг, сумын ЗДТГ

ОНТ

Иргэдийн саналыг сонсдог, гарсан санал хүсэлтийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион

Булган сум багийн хөгжлийн төвөөр бүрэн хангагдаж 6 багт нийгмийн ажилтан томилон ажиллуулж, төрийн үйлчилгээг иргэдэд хүргэн ажиллаж байна. Баяннуур, Рашаант сумдад 2019 онд шинээр багийн хөгжлийн төвтэй болох саналыг аймгийн ИТХ-д уламжлаад байна.

40

байгуулдаг болно

309

4.1.3.2. Багийн ИНХ-ыг жилд 4-өөс доошгүй удаа зохион байгуулж, иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх

2016-2020

Сумын ЗДТГ

Иргэдийн саналыг сонсдог, гарсан саналыг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах

16 сум, 1 тосгоны нийт 75 багаас 48 баг иргэдийн санал санаачлагыг нэмэгдүүлэх мэдээ мэдээллийг түгээх зорилгоор БИНХ-ыг зохион байгуулжээ. Орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр хийгдэх ажлын саналыг авч улирал тутамд зохион байгуулахаар төлөвлөөд байна.

70

310

4.1.3.3. Багийн Засаг дарга, эмч, ИНХ-ын дарга, байгаль хамгаалагч нарын зөвлөгөөнийг жил бүр хийж, гарсан санал, уриалгыг анхан шатанд хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө гаргаж ажиллах

2016-2020

АЗДТГ ОНТөсөв

Зөвлөгөөнөөр гарсан саналыг хэрэгжүүлж үр дүнд хүрнэ

Мэргэжлийн хяналтын газраас 2019 оны хагас жилийн байдлаар хяналт шалгалтын ажлыг зохион байгуулах, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгөх зорилгоор 16 сум, 1 тосгоны нийт 26 байгаль хамгаалагчдыг сургалт, зөвлөгөөнд хамрууллаа. “Тогтвортой амьжиргаа 3” төслийн хүрээнд багийн Засаг дарга, багийн ИНХ-ын дарга, иргэдийн төлөөллийг хамруулсан сургалтыг 10 хоногийн турш зохион байгуулж 75 багийн 141 хүнийг хамрууллаа. Сумдын ЭМТ-ийн удирдах ажилтны зөвлөгөөнийг 05 дугаар сард зохион байгуулж, багийн эмч нарын сургалт, зөвлөгөөнийг 2019 оны 06 дугаар сарын 20-21-ний өдрүүдэд зохион байгуулахаар бэлтгэл ажлыг хангаж байна.

70

/60/ 4.1.4. Төрд тангараг өргөж, хариуцлага хүлээсэн бүх шатны төрийн албан хаагчдаа үнэнч шударга, ёс зүйтэй, тогтвор суурьшилтай, сэтгэл хангалуун ажиллаж, амьдрах орчин нөхцлийг бүрдүүлж, хүний нөөцийн бодлогыг боловсруулан хэрэгжүүлж, байгууллагын соёл, хандлагыг төлөвшүүлнэ.

311

4.1.4.1. Төрийн албан хаагчдын “Хүний нөөцийн бодлого”-ыг боловсруулан, хэрэгжүүлэх

2016-2020

АЗДТГ Бодлогын боловсруулан батлуулна

"Булган аймгийн Төрийн албан хаагчдын хүний нөөцийг хөгжүүлэх хөтөлбөр /2019-2022/"-ийг боловсруулан аймгийн Засаг даргын 2019 А/296 дугаар захирамжаар батлуулаад байна.

100

312

4.1.4.2. Төрийн албанд мэргэшсэн албан хаагчдыг бүрдүүлэх зорилгоор ажлын байрны үзлэг шалгалт хийж, ажил үүргийн хуваарийг оновчтой болгох

2016-2020

АЗДТГ

Төрийн албаны үйл ажиллагааны үр нөлөө нэмэгдсэн байна

Төрийн албаны сахилга хариуцлага, дэг журмыг чангатгах тухай Засгийн газрын 01 тоот албан даалгавар, 258 дугаар тогтоолын хэрэгжилтэд хяналт шалгалт хийлээ. Шалгалтын дүнгээр төрийн албаны сахилга хариуцлага сайжирсан гэж дүгнэсэн. Төрийн албаны тухай хуулийн дагуу байгууллага бүр ажлын байрны шинжилгээ хийж албан тушаалын тодорхойлолтыг шинэчлэн боловсруулж Төрийн албаны зөвлөлд хүргүүлэн хянуулахад бэлэн болоод байна. Архив, албан хэрэг хөтлөлтийн улсын үзлэгтэй холбогдуулан нийт төрийн байгууллагуудын төрийн ажлын зохион байгуулалт, архив албан хэрэг хөтлөлтийн үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийж,

70

зөвлөн туслах ажлыг зохион байгууллаа. Хяналт шалгалтын дүнгээс үзэхэд ажлын байрны шинжилгээ хийснээр төрийн байгууллагуудын ажил үүргийн хуваарийг оновчтой болгож, давхардал хийдлийг арилгасан үр дүнтэй байна.

313

4.1.4.3. Төрийн байгууллага ажил, үйлчилгээний онцлогт тохирсон соёл, хандлагыг тодорхойлох

2016-2020

АЗДТГ

Төрийн байгууллагын үйлчилгээний соёл тодорхойлогдсон үйлчилгээг эрхэмлэсэн төрийн алба бий болсон байна

2019 оныг "Иргэн төвтэй төрийн үйлчилгээний жил" болгон зарлаад байна. Малчдад төрийн мэдээлэл, үйлчилгээг ойртуулах зорилгоор “Нүүдлийн тамгын газар малчны хотонд” арга хэмжээг сумдын Засаг даргын Тамгын газраас санаачлан хэрэгжүүллээ. Хөдөлмөр, халамж үйлчилгээний нэг цэгийн үйлчилгээ, бүтээмжийн сарын аяныг зохион байгуулж, “Иргэн төвтэй төрийн үйлчилгээний жил”-ийн ажлын хүрээнд 16 суманд нээлттэй өдөрлөг зохион байгуулсан.

40

314

4.1.4.4. Алслагдсан сумдад ажиллаж байгаа мэргэжлийн боловсон хүчнийг тогтвор, суурьшилтай ажиллуулах үүднээс гэрээ байгуулж, ажиллах нөхцөл боломжийг ханган, ажлын байр болон дотоод, гадаадын сургалтад хамруулж, мэдлэг боловсролоо дээшлүүлэх боломж нөхцөлийг дэмжих

2016-2020

АЗДТГ

Чухал шаардлагатай мэргэжлийн судалгаатай болж, гэрээ байгуулах нөхцлийг бий болгосон байна

Булган аймгийн алслагдсан Рашаант, Тэшиг зэрэг сумдад төрийн тусгай болон төрийн захиргаа, эрүүл мэнд, боловсролын салбарт нийт 400 гаруй албан хаагч ажиллаж байна. Дээрх албан хаагчдын нийгмийн баталгааг хангах, сургах асуудлыг "Төрийн албан хаагчдын хүний нөөцийн бодлого"-д тусгаад байна. Дээрх албан хаагчдын амьдрах нөхцөлийг сайжруулах зорилгоор аймаг, орон нутгийн зүгээс 7.2 сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлсэн байна. Алслагдсан сумдад ажиллаж буй 5 багшийг ОХУ-д мэргэжлийн чиглэлээр уралдаан, тэмцээнд оролцоход санхүүгийн дэмжлэг үзүүлж, 2 багшийг БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны Шилийн гол аймагт, 1 багшийг БНСУ-д мэргэжил дээшлүүлэх сургалтад хамруулж байна.

70

315

4.1.4.5. Сумдын Засаг даргын Тамгын газрын барилгад урсгал болон их засварыг үе шаттайгаар хийх

2016-2020


Төрийн албан хаагчдын ажиллах нөхцөл сайжирна

Могод сумын ЗДТГ-ын шинэ барилгыг улсын төсвийн 823.0 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар барилгын ажлыг эхлүүлээд байна. Булган сумын ЗДТГ хэсэгчилсэн дотор засал, Баяннуур, Бугат, Сэлэнгэ, Орхон, Дашинчилэн сумдын ЗДТГ-т урсгал засвар хийж, Рашаант, Хутаг-Өндөр, Хишиг-Өндөр, Сайхан сумд 2020 оны төсөвт их засвар хийх саналыг уламжлаад байна.

40

/61/ 4.1.5 Нутгийн удирдлагын байгууллагын үйл ажиллагааны ил тод,

316

4.1.5.1. Төрийн байгууллагуудын цахим үйлчилгээг нэмэгдүүлэх, цахим мэдээллийг

2016-2020

ХМОНХА

Иргэд мэдээллийг түргэн шуурхай авдаг

Булган аймгийн албан ёсны вэб сайт www.bulgan.gov.mn сайтыг Монгол улсын Засгийн газрын www.zasag.mn сайттай холбосон ба албан ёсны баяжилт шинэчлэлтийг хийж татвар, улсын

70

http://www.bulgan.gov.mn/

http://www.zasag.mn/

нээлттэй байдлыг хангаж, иргэдэд хүргэх мэдээллийг өргөжүүлж, цахим хэлбэрээр мэдээлэл, үйлчилгээ авах бололцоо, нөхцлийг сайжруулна.

иргэдэд хүргэдэг шинэ арга барилыг бий болгох

болно бүртгэл, газрын харилцаа, нийгмийн даатгал, нийгмийн халамжийн чиглэлийн үйлчилгээ авахдаа бүрдүүлэх материалын дэлгэрэнгүй мэдээллийг тус сайтаас авах боломжтой боллоо. Албан ёсны вэб сайтгүй Баян-Агт, Баяннуур, Бугат, Гурванбулаг, Могод, Орхон, Рашаант, Сайхан, Тэшиг, Хишиг-Өндөр, Хутаг-Өндөр сумд, Хялганат тосгоныг сайттай болгохоор Үндэсний дата төвд мэдээллээ хүргүүлсэн. Сайтуудыг серверт байршуулж байна. Аймгийн хэмжээнд вэб сайт ажиллуулж буй сум, байгууллагуудын вэб холбоосыг холбосноор иргэдэд илүү хялбар болж шинэчлэгдсэн. Булган аймгийн Засаг даргын Тамгын газар хуудас ажиллуулж иргэдэд мэдээллийг цаг тухайд нь хүргэж байна. Сум, агентлагуудын мэдээллийн ажилтнуудыг нэгтгэсэн мэдээллийн групп нээн мэдээлэл солилцох, түгээх ажлыг хялбарчиллаа.

317

4.1.5.2. Төр, захиргааны байгууллагын удирдлагууд иргэддээ улирал тутам хийсэн ажлаа тайлагнаж, санал хүсэлтийг сонсдог графикт тогтолцоог хэвшүүлэх

2016-2020

ХМОНХА

Төр нь иргэддээ ажлаа тайлагнадаг тогтолцоо хэвшинэ

Аймгийн Засаг дарга болон холбогдох хэлтэс байгууллагын удирдлагууд Булган сумын ТББ, иргэд, байгууллага аж ахуйн нэгжүүд, сонирхлын бүлгүүдтэй уулзалт зохион байгуулж хийсэн ажлаа тайлагнадаг арга хэлбэрт шилжээд байна. Лхагва гараг бүр хуваарийн дагуу аймгийн удирдлагууд хэлтэс, агентлагийн дарга нар 70347034 шууд утсаар иргэдтэй холбогдож санал хүсэлтийг нь сонсож, хариу өгч байна. “Сайхан Монгол” орон нутгийн телевизтэй хамтран 70347034 дугаарын утсаар “Иргэдээ сонсъё” шууд нэвтрүүлгийг Пүрэв гараг бүр 19.00 цагаас нэвтрүүлж хэвшлээ. 2019 онд 21 дугаарыг үзэгчдэд хүргэж санал шүүмжлэлийг нь үйл ажиллагаандаа тусган ажиллаж байна.

100

318

4.1.5.3. Аймгийн албан ёсны цахим хуудсыг шинэчилж, баяжуулах журмын хэрэгжилтийг сар бүр хангаж ажиллах

2016-2020

ХМОНХА

Мэдээллийн хүртээмж сайжирна

Аймгийн албан ёсны цахим хуудасны баяжилт шинэчлэлтийг тухай бүр хийж 2019 оны эхний хагас жилд цаг үеийн мэдээ болон фото 89 мэдээ, видео 18 мэдээ бэлтгэн байршуулав. Сум агентлагуудаас ирсэн онцлох мэдээ, цаг үетэй холбоотой зөвлөмж, үйл ажиллагааны тайланг www.bulgan.gov.mn хуудсаар дамжуулан иргэдэд мэдээлж байна.

100

319

4.1.5.4. Төрийн үйлчилгээний “Нэг цэг”-үүдийг тогтворжуулж, Угтах үйлчилгээг

2016-2020

ХМОНХА

Иргэдэд төрийн үйлчилгээг шуурхай

Аймгийн хэмжээнд 11 сум, 13 агентлаг “Нэг цэг”-ээр иргэдэд төрийн үйлчилгээг хүргэж байна. Сум, байгууллагууд угтах үйлчилгээг нэвтрүүлэн тогтмолжуулж эхэлсэн.

70

http://www.bulgan.gov.mn/

нэвтрүүлэх хүргэнэ

320

4.1.5.5. Орон нутгийн хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудын үүсэл санаачлагыг дэмжин хамтран ажиллаж, нутгийн захиргааны байгууллагын үйл ажиллагааг олон нийтэд мэдээлж, сурталчлах мэдээллийн багтаамж, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх ажлыг зохион байгуулах

2016-2020

ХМОНХА

Мэдээллийн хүртээмж нэмэгднэ

Орон нутгийн “Сайхан Монгол” телевиз Юнивишн IPTV, ДДИШ ТВ-ээр орон даяар сувгаа түгээж, нэмэлт тоног төхөөрөмж суурьлуулан сайжруулж байна. Орон нутгийн хэрэглэгчид сувгаа хайлгаснаар ДДИШ ТВ-ээр аймгийнхаа телевизийг үнэгүй үзэх боломжтой болно. Сайхан Монгол телевизийн үйл ажиллагааг дэмжих, иргэдэд төрийн мэдээллийг шуурхай хүргэх зорилгоор хамтран ажиллах гэрээ байгуулан ажиллаж байна.

100

/62/ 4.1.6. Аливаа шийдвэр гаргахдаа иргэд, олон нийтийн саналыг авч, нийгмийн бүлгүүдийн оролцоонд тулгуурлаж, олонхийн эрх ашгийг дээдэлсэн зөв бодлого гаргаж, хэрэгжүүлнэ.

321

4.1.6.1. Хөтөлбөр, төсөл боловсруулахдаа иргэний танхимаар хэлэлцүүлж хэвшүүлэх

2016-2020

АЗДТГ, Төрийн


Шийдвэр гаргах түвшинд иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх

Иргэний танхимын үйл ажиллагааг тогтворжуулах зорилгоор төсөл хөтөлбөр, дүрэм, журам боловсруулахад иргэдийн оролцоог идэвхжүүлэх зорилгоор нээлттэй байдлаар зохион байгуулж 2019 оны хагас жилийн байдлаар иргэний танхимаар 89 хэлэлцүүлэг зохион байгуулж, 3536 иргэнийг оролцууллаа.

70

322

4.1.6.2. Иргэний нийгмийн байгууллагууд, төрийн бус байгууллагууд, иргэдийн сайн дурын нөхөрлөл, бүлгүүдийн үүсгэл санаачилгыг дэмжиж, төрийн зарим чиг үүргийг тэдгээрээр төлөөлүүлэн гүйцэтгүүлэх замаар төвлөрлийг сааруулах

2016-2020

Төр, иргэний нийгмий

н байгуулл

агууд

Төр, иргэний түншлэл сайжирсан байна

Төрийн зарим чиг үүргийн дагуу төрийн бус байгууллагуудаар 2019 онд гүйцэтгүүлэх 53 ажлын жагсаалтыг батлан. 2019 оны хагас жилийн байдлаар 35 төрийн бус байгууллагатай хамтран ажиллаж байна.

70

/63/ 4.1.7. Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний үр дүнг бодлого боловсруулах, төлөвлөлтийн явцад тусгах, ашиглах чадавхийг бүх шатны байгууллагад бий болгон олон нийтийн оролцоог хангах,

323

4.1.7.1. Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний үр дүнг бодлого төлөвлөлтийн шатанд тусгах, бодлогын нөлөөллийн үнэлгээ хийх, ашиглах чадавхийг бүх шатны байгууллагад бий болгох

2016-2020



ОНТөсөв

Төрийн үйлчилгээний чанар, хүртээмж, төлөвлөсөн бодлогын хэрэгжилт сайжирна.

Сумын ЗДТГ болон газар, хэлтэс, байгууллагуудын 2018 оны үйл ажиллагааны тайланд хяналт шинжилгээ, үнэлгээ хийж үр дүнгийн талаар сумдын Засаг дарга, Тамгын газрын дарга, байгууллагуудын дарга нарт танилцуулж тайлангийн бүтэц, агуулгад анхаарч цаашид төлөвлөлтийн шатанд хүрэх түвшин, шалгуур үзүүлэлтийг зөв тодорхойлж, гүйцэтгэл, үр дүнд ач холбогдол өгч ажиллахыг зөвлөв. Аймгийн Засаг даргын 2017 оны А/280 дугаар захирамжаар батлагдсан “Бодлогын баримт бичгийн хэрэгжилт, захиргааны байгууллагын үйл

70

санхүүжүүлэх арга замыг тодорхойлон, үр дүнд суурилсан хяналт-шинжилгээ, үнэлгээг тогтмолжуулж, үр нөлөөг дээшлүүлнэ.

ажиллагаанд хяналт шинжилгээ, үнэлгээ хийх журам”-ын хэрэгжилтэд хяналт тавьж байна. 2019 оны 03 дугаар сарын 17-ноос 18-ны өдрүүдэд ЗГХЭГ, Дэлхийн банкны хамтарсан “Харилцан суралцах арга зүй” сургалтад ХШҮДАХ-ийн мэргэжилтэнүүд, 2019 оны 06 дугаар сарын 6-наас 8-ны өдрүүдэд Архангай аймагт зохион байгуулагдсан “Төлөвлөлт, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний уялдааг хангах нь” хангайн болон төвийн бүсийн сургалтад хэлтэс тус бүрийн тайлан, мэдээ нэгтгэдэг мэргэжилтнүүдийг тус тус хамрууллаа.

324

4.1.7.2. Үр дүнд суурилсан хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний арга ажиллагааг төр, төсвийн байгууллагуудад нэвтрүүлэх, цахим тайлангийн үйл ажиллагааг жигдрүүлэх

2016-2020



ОНТөсөв

Төрийн бодлогын чанар хүртээмж сайжирна.

Бодлогын баримт бичиг, хууль, тогтоомж, тогтоол шийдвэрийн хэрэгжилтийг сум, байгууллагуудаас АБЛЕ программаар авч хэвшиж байна. 16 сум, 1 тосгон, аймгийн төр, төсвийн байгууллагуудад ажиллаж, “Бодлогын баримт бичгийн хэрэгжилт, захиргааны байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийх журам”-ын дагуу бодлогын баримт бичиг, хууль тогтоомжийн хэрэгжилт бичиж, тооцох чиглэлээр зөвлөн тусалж, зөвлөгөө өгсөн.

100

325

4.1.7.3. Бодлого төлөвлөлт, хэрэгжилт, хяналтын бүх үе шатанд олон нийтийн оролцоог хангах, хэлэлцүүлэг зохион байгуулах, санхүүжүүлэх арга замыг тодорхой болгох

2016-2020



ОНТөсөв

Төрийн бодлого олон нийтэд нээлттэй болж, төрийн бодлогод олон нийтийн гүйцэтгэх үүрэг, оролцоо сайжирч, итгэл үнэмшил нэмэгдсэн байна.

Аймгийн хэмжээний бодлого, хөтөлбөр, төсөл боловсруулахдаа иргэний танхимаар хэлэлцүүлж иргэдийн саналыг тусгаж байна. Аймгийн Засаг даргын “Хөгжлийн хөтөч” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөнд тусгагдсан зорилт, арга хэмжээнүүдийг аймгийн Засаг даргын 2017 оны А/50 дугаар захирамжаар холбогдох газар, хэлтэс, сум байгууллагуудад хуваарилан өгч үүрэгжүүлсэн ба аймгийн Засаг даргын 2017 оны А/280 дугаар захирамжаар баталсан журмын дагуу бодлогын баримт бичгийн хэрэгжилтийг үнэлж дүгнэх, тайлагнах ажлыг хийж хэвшиж байна.

70

326

4.1.7.4. Аймаг, сумын хэмжээнд төрийн үйлчилгээний чанар, хүртээмжийн талаарх хэрэглэгчийн үнэлгээг цахим хэлбэрээр авах, хяналт шинжилгээ, үнэлгээний үр дүнг иргэд олон нийтэд хүргэх арга

2016-2020



ОНТөсөв

Төрийн үйлчилгээний чанар, хүртээмж, төлөвлөсөн бодлогын хэрэгжилт сайжирна.

16 сум, 1 тосгон, аймгийн төр, төсвийн байгууллагуудад ажиллаж, “Бодлогын баримт бичгийн хэрэгжилт, захиргааны байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийх журам”-ын дагуу бодлогын баримт бичиг, хууль тогтоомжийн хэрэгжилт бичиж, тооцох чиглэлээр зөвлөн тусалж, зөвлөгөө өгсөн.

70

зүйг сайжруулах

327

4.1.7.5. Хэрэглэгчийн үнэлгээг судалгаа, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний чиглэлээр ажилладаг мэргэжлийн болон төрийн бус байгууллагаас ажлын туршлага, хүний нөөцийн хүчин чадал зэргийг харгалзан сонгон шалгаруулж хийлгэх

2016-2020



ОНТөсөв

Төрийн бодлого олон нийтэд нээлттэй болж, төрийн бодлогод олон нийтийн гүйцэтгэх үүрэг, оролцоо сайжирна.

Хэрэглэгчийн үнэлгээ авах ажлыг аймгийн Залуучуудын холбооны дэргэдэх “Булган Манлайлал Шийдэл” ТББ шалгаран Булган аймгийн 8 сумаас хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгааг авсан ба 2019 оны аймгийн Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгааг ЗГХЭГ-аас авахаар болоод байна.

100

Уламжлалт харилцаат

/64/ 4.1.8. Гадаад харилцааг өргөжүүлж шинэ шатанд гарган, бизнес эрхлэгчдийг холбож өгнө.

328

4.1.8.1. ОХУ-ын Буриад улсын Улаан-Үд хот, Закамень аймагтай боловсрол, эрүүл мэнд, спорт, хөдөө аж ахуй, байгаль орчин, нийгмийн аюулгүй байдлын чиглэлээр хамтран ажиллах

2016-2020

АЗДТГ, БСУГ, ЭМГ,

ХХААГ

Эдийн засгийн үр ашигтай гадаад харилцааг хөгжүүлнэ.

Закамень аймгийн даргын урилгаар аймгийн ИТХ-ын нарийн бичгийн дарга Д.Батчулуун, Засаг даргын орлогч О.Гантулга тэргүүтэй төлөөлөгчид 2019 оны 6 дугаар сард тус аймгийн "Сур харбаан" наадмын арга хэмжээнд оролцлоо. ОХУ-ын Буриад улсад хөгжмийн багш болон биеийн тамирын багш мэргэжлээр 23 хүүхэд суралцаж төгссөн бөгөөд 2018-2019 оны хичээлийн жилд 25 оюутан суралцаж байна.

100

329

4.1.8.2. БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны Улаанхад хоттой Хөдөө аж ахуй, байгаль орчны салбарт хамтран ажиллах

2016-2020


-

Хамтын ажиллагааны үр дүн дээшилсэн байна.

БНХАУ-ын Ляонин мужтай хамтын ажиллагаа тогтоож худалдаа, эдийн засаг, аж үйлдвэр, хөдөө аж ахуй зэрэг салбарт харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх зорилгоор харилцан ойлголцлын санамж бичиг байгуулах саналыг хүргүүллээ.

40

330

4.1.8.3. БНСУ-ын Дэгү хотын Дунгу дүүрэгтэй боловсрол, эрүүл мэнд, спорт, хөдөө аж ахуй, байгаль орчны чиглэлээр хамтран ажиллах

2016-2020


ХХААГ

- Хамтын ажиллагаа хөгжсөн байна.

БНСУ-ын Дэгү хотын Дунгу дүүрэгтэй тогтоосон хуучин харилцааг сэргээхээр судалж байна. Аймгийн Засаг даргын орлогч О.Гантулга БНСУ-ын Байгаль хамгаалах нэгдсэн холбооны Жэжү дэх салбарын захирал Ли Жэ Хёон тэргүүтэй төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзлаа. Тус уулзалтаар талуудын цаашдын харилцаа, байгаль орчныг нөхөн сэргээх, хамгаалах чиглэлээр хийгдэх хамтын ажиллагааны талаар харилцан санал солилцлоо.

40

331

4.1.8.4. Турк улстай эдийн засаг, нийгэм, хөдөө аж ахуй, байгаль орчны салбарын чиглэлээр хамтран

2016-2020

АЗДТГ, БСУГ, ЭМГ

ХХААГ

-

Хамтын ажиллагааны түвшин тодорхой шатаар ахисан

Баяннуур сумын ЭМТ-д их засвар хийхээр хүсэлтийг ТИКА-д хүргүүлсэн.

40

ажиллах байна.

332

4.1.8.5. Гадаад харилцааг өргөжүүлэх чиглэлээр Зүүн хойд Азийн бүс нутгийн засаг захиргаадын холбоотой хамтран ажиллах

2016-2020

АЗДТГ

- Хамтын ажиллагаа хөгжсөн байна.

Зүүн хойд Азийн бүс нутгийн засаг захиргаадын холбоотой нягт хамтран ажиллаж байна. 2019 оны 4 дүгээр сард БНСУ-ын Гёнсанбүг мужийн Гёнжү хотод зохион байгуулагдсан NEAR-ын гишүүн орнуудын “Гадаад харилцааны мэргэжилтнүүдийн хурал 2019”-д аймгийн ИТХ-аас 1, ЗДТГ-аас 1 төлөөлөгч оролцлоо.

100

Шинээр харилцаа тогтоох

333

4.1.8.6. ОХУ-ын Красноярск мужтай эдийн засаг, нийгэм, хөдөө аж ахуй, байгаль орчны салбарын чиглэлээр хамтарч ажиллах

2016-2020


ХХААГ

-

Эдийн засгийн үр ашигтай гадаад харилцааг хөгжүүлнэ.

Красноярск хотод зохион байгуулагдсан Олон улсын Эдийн засгийн форумд оролцож, цаашид эрүүл мэнд хөдөө аж ахуй, боловсролын чиглэлээр хамтран ажиллах саналыг хүргүүлээд байна.

40

334

4.1.8.7. Европын өндөр хөгжилтэй Холбооны бүгд найрамдах Герман, Бүгд найрамдах Австри улсуудтай эдийн засаг, нийгэм, байгаль орчны салбарт хамтран ажиллах, нөхцөлийг судлах

2016-2020


-

Эдийн засаг, нийгмийн салбарын хамтын ажиллагаанд ахиц гарсан байна.

Тус арга хэмжээний хүрээнд аймгийн Засаг дарга тэргүүтэй төлөөлөгчид 2018 оны 11 дүгээр сарын 16-18-ны өдрүүдэд БНПУ-д ажиллалаа. Айлчлалын хүрээнд мах, махан бүтээгдэхүүн, даршилсан ногоо, жимс жимсгэнэ, механикжсан зоорь үйлдвэрлэгч, хөрөнгө оруулагчидтай уулзалт хийж, туршлага судалсан бөгөөд айлчлалын үр дүнд Булган суманд Польшийн хөрөнгө оруулалтаар махны үйлдвэр барих, махны нөөц хамтран бэлтгэхээр харилцан тохиролцов.

40

335

4.1.8.8. Азийн өндөр хөгжилтэй Япон улстай хөдөө аж ахуй, эрүүл мэнд, боловсрол, байгаль орчны салбарын чиглэлээр хамтарч ажиллах

2016-2020


ХХААГ

-

Эдийн засаг, нийгмийн салбарын хамтын ажиллагаанд ахиц гарсан байна.

Япон улсын ОЙСКА Олон улсын байгууллагатай хамтран Булган, Бугат, Хангал, Сайхан, Сэлэнгэ сум, Хялганат тосгонд “Хүүхдийн ойжуулах” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэн 5000 орчим мод тарьж ургуулаад байна. Сэлэнгэ суманд Хитачи группын санхүүжилтээр хүүхдийн экологийн боловсролыг нэмэгдүүлэх зорилготой “Хитачи” төслийг ЕБС-ийн дэргэд хэрэгжүүлж байна. Баян-Агт сумын 1 эмч Япон улсын Токио хотод нярайн асаргаа чиглэлээр сургалтад хамрагдсан.

70

336

4.1.8.9. АНУ-тай боловсрол, эрүүл мэнд, байгаль орчны салбарын чиглэлээр хамтарч ажиллах

2016-2020

АЗДТГ, БСУГ, ЭМГ

-

Эдийн засаг, нийгмийн салбарын хамтын ажиллагаанд ахиц гарсан

Америкийн Нэгдсэн улсын Монтана их сургуулийн багш нартай хамтран төр, эдийн засаг, нийгмийн салбарт хамтын ажиллагааг эхлүүлээд байна. Энэхүү ажлын хүрээнд Булган аймгаас Монтано, Вашингтоны Их сургуулиудад эрүүл мэнд, боловсрол, төрийн захиргааны чиглэлээр албан

70

байна. хаагчдыг сургалтад хамрууллаа. III улиралд Монтано Их сургуулийн төлөөлөгчдийг хүлээн авахаар бэлтгэл ажлыг хангаж байна.

ТАВ. ХУУЛЬ ЭРХ ЗҮЙ, БАТЛАН ХАМГААЛАХ, АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ 5.1. Авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлж, нийтийн албаны ёс зүйг өндөржүүлэн, олон нийтийн эрх зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэх замаар төрийн албаны сахилга хариуцлагыг дээшлүүлнэ. Хууль хяналтын болон үндэсний аюулгүй байдлыг хангах тусгайлсан чиг үүрэг бүхий байгууллагуудын хамтын ажиллагааг хөгжүүлж, иргэний аюулгүй АМЬДРАХ ОРЧНЫГ БҮРДҮҮЛЭХ зорилгоор эрсдэлд суурилсан удирдлага, шуурхай бэлэн байдлыг хангана.

/65/ 5.1.1. “Бүх нийтийн эрх зүйн боловсрол” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж, сум байгууллагад эрх зүйч мэргэжилтэн, иргэний эрх зүйн хөтөч бэлтгэн, хууль зүйн туслалцааг иргэд, байгууллагад үзүүлэх

337

5.1.1.1. Сум, байгууллагуудад төрийн захиргааны асуудал хариуцсан мэргэжилтнийг эрх зүйн ажилтнаар, багийн иргэдийн нийтийн хурлын дарга нарыг “Эрх зүйн хөтөч”-өөр бэлтгэх

2016-2020

ХЭЗХ 0.3

/ОНТ/

Эрх зүйн хөтөч нарт жилд 2 доошгүй удаа зөвлөмжөөр хангаж, сургалтыг зохион байгуулсан байна.

2019 оны эхний хагас жилийн байдлаар аймгийн хэмжээнд эрх зүйн хөтөч бэлтгэх, чадавхжуулах сургалтыг 3 удаа зохион байгуулж гарын авлага, зөвлөгөө чиглэлээр ханган ажиллалаа. Бүх нийтийн эрх зүйн боловсролыг дээшлүүлэх зорилтын хүрээнд салбарын эрх зүйн хөтөч бэлтгэх хүрээнд Хууль зүй, дотоод хэргийн яам, Гэр бүл хүүхэд залуучуудын хөгжлийн ерөнхий газарт, эрүүл мэндийн салбарын эрх зүйн хөтчүүд бэлтгэгдэж аймгийн Засаг даргын захирамжаар батлагдсан эрх зүйн багт орж сургалтуудыг хийж байна. Эрх зүйн баг эхний хагас жилийн байдлаар 16 сум, 1 тосгонд батлагдсан удирдамжийн дагуу сургалтыг багийн түвшинд зохион байгуулж 300 гаруй иргэдэд хүрч үйлчилсэн байна.

70

338

5.1.1.2. Тусгайлан бэлтгэсэн гарын авлага, сэдвийн дагуу сум, баг, байгууллагад эрх зүйн зайны сургалтыг зохион байгуулах

2016-2020

Сумын ЗДТГ, ХЭЗХ

2/ОНТ/

Төвөөс алслагдсан иргэдэд болон олон нийтэд эрх зүйн мэдээлэл хүрсэн байна.

Эрх зүйн баг тусгайлан бэлтгэсэн гарын авлага тараах материал ашиглан иргэдэд зориулсан сургалтыг хийж байгаа бөгөөд эхний 5 сарын байдлаар орон нутгийн төсвөөс 3.2 сая төгрөгийг зарцуулаад байна. Сумын Засаг даргын Тамгын газрын төрийн захиргааны мэргэжилтэн, нийгмийн ажилтнууд эрх зүйн хөтчөөр бэлтгэгдэж аймгаас өгсөн зааврын дагуу сургалтыг хийж хэвшээд байна.

70

339

5.1.1.3. Сонин, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, цахим орчинг ашиглан хууль сурталчлах

2016-2020

ХЭЗХ 2/ОНТ/

Шинээр батлагдсан болон нэмэлт өөрчлөлт орсон хууль тогтоомжийн мэдээлэл иргэдэд хүрсэн байна.

Аймгийн bulgan.gov.mn цахим хаяг, Сайхан Монгол телевиз, Гэр бүлийн радио, Булганы мэдээ сонинтой хамтран шинээр батлагдсан хууль тогтоомжийн талаарх мэдээллийг иргэдэд хүргэж хэвшээд байна. Мөн сум өөрийн нэр бүхий сонин, мэдээллийн хуудас гаргаж төвөөс алслагдсан багийн иргэдэд мэдээллийг хүргэж байна.

70

340 5.1.1.4. “Хэрэглэгчийн боловсрол” төвийн үйл ажиллагааг дэмжин,

2016-2020

ХЭЗХ, ТББ

0.372 Иргэдийн гомдол шийдвэрлэгдэ

2019 онд хэрэглэгчийн боловсрол төвийн үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх, хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах чиглэлээр сургалт, сурталчилгааг зохион

70

хэрэглэгчийн гомдлыг шийдвэрлэх

ж, иргэдэд мэдээлэл хүрсэн байна.

байгуулах зорилгоор орон нутгийн төсвөөс 3.0 сая төгрөгийг төсөвт тусган батлуулж хэрэгжилтийг зохион байгуулан ажиллаж байна. Шударга өрсөлдөөн хэрэглэгчийн төлөө газраас ирүүлсэн удирдамж чиглэлийн дагуу аймгийн хэмжээнд хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах аяныг зохион байгуулж, аяллын дэвтэр ажиллуулан ажиллаж байна. Мөн хууль, тогтоомжийг сурталчлах ажлыг эрх зүйн багаар дамжуулан иргэдэд хүргэж байна.

341

5.1.1.5. Хуульчийн мэргэжлийн холбоо, өмгөөлөгчдийн зөвлөлтэй хамтран, иргэдэд хууль зүйн үнэ төлбөргүй туслалцаа үзүүлэх ажлыг зохион байгуулах

2016-2020

Сумын ЗДТГ ХЭЗХ

Иргэд үнэ төлбөргүй зөвлөгөө, өмгөөллийн үйлчилгээ авсан байна

Хууль зүй, дотоод хэргийн яам болон Монголын өмгөөлөгчдийн холбоотой хамтран “Пробоно” өдөрлөгийг аймгийн хэмжээнд 5 дугаар сарын 1-нд зохион байгуулж 12 байгууллагын үйлчилгээг нэг цэгээс үзүүлж 50 гаруй иргэний санал, хүсэлтийг газар дээр нь шийдвэрлэж ажиллалаа. Мөн эрх зүйн баг сумдад ажиллахдаа төвөөс алслагдсан иргэдэд хууль зүйн үнэ төлбөргүй үйлчилгээ, зөвлөгөө мэдээлэл өгсөн байна.

70

342

5.1.1.6. Хүний эрхийн боловсрол олгох сургалт, судалгаа, мэдээллийн арга хэмжээг төрийн болон ТББ-тай хамтран зохион байгуулах

2016-2020

ХЭЗХ

Орон нутагт хүний эрхийн зөрчил буурч, иргэд мэдээлэлтэй болсон байна.

Хүний эрхийг хамгаалах чиглэлээр эрх зүйн багаар дамжуулан зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх сургалтуудыг хийж байна. Эхний 5 сарын байдлаар эрх зүйн баг төвөөс алслагдсан 300 гаруй иргэдэд зөвлөгөө мэдээлэл өгсөн байна.

40

/66/ 5.1.2. Байгууллагын авлигын эсрэг үйл ажиллагааны төлөвлөлт, хэрэгжилтийг сайжруулж хяналт тавих, байгууллагын шударга түвшний үнэлгээг нэмэгдүүлэх

343

5.1.2.1. Сум, байгууллагын авлигын эсрэг үйл ажиллагааны төлөвлөлтүүдийн хэрэгжилтэд хяналт үнэлгээ хийх

2016-2020

ХЭЗХ

Төлөвлөгөөний хэрэгжилт хангагдсан байна.

Аймгийн авлигын эсрэг, ил тод байдлыг хангах 2019 оны төлөвлөгөөг аймгийн Засаг даргын захирамжаар батлуулан хэрэгжилтийг зохион байгуулан ажиллаж байна. Төлөвлөгөөг нэгтгэн боловсруулахдаа нутгийн захиргааны бүх шатны байгууллагаас саналыг авч нэгтгэн боловсруулсан.

40

344

5.1.2.2. Сум, байгууллагын шударга түвшний үнэлгээг олон нийтийн оролцоотой хийх

2016-2020

ХЭЗХ 1.5

Шударга түвшний үнэлгээг журмын дагуу хийгдэж дүн танилцуулагдсан байна.

Сум, агентлагийн шударга түвшний үнэлгээ хийхээр бэлтгэл ажлыг хангаж байна.

0

345

5.1.2.3. Олон нийтэд авлига, ашиг сонирхлын зөрчил болон авлигын шалтгаан нөхцөлд хийсэн судалгааны дүнд

2016-2020

ХЭЗХ 3.2

Иргэдэд авлигаас урьдчилан сэргийлэх мэдээлэл

Аймгийн Засаг даргын захирамжаар батлагдсан “Эрх зүйн баг”-аар дамжуулан иргэдэд ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх сургалтыг нийтийг хамруулан 2 удаа, төрийн албан хаагчдад 3 удаа, удирдах албан тушаалтнуудад 1 удаа тус тус зохион

70

үндэслэсэн сургалт мэдээллийг хийх

хүрсэн байна байгуулсан. Мөн сум, байгууллагын эрх бүхий албан тушаалтнуудад 2 удаа сургалтыг зохион байгуулж албан хэрэгцээний гарын авлага, иргэдэд зориулсан гарын авлагаар хангаж ажилласан. 2019 оны 1 дүгээр сард нийт мэдүүлэг гаргагч 500 гаруй албан тушаалтанд ХАСХОМ гаргах сургалтыг зохион байгуулсан. ЛОАС төрийн бус байгууллагатай хамтран төсвийн ил тод байдлыг хангах, хэрэгжилт үр дүнгийн талаар хэлэлцүүлэг, сургалтыг 2 удаа зохион байгуулсан.

346

5.1.2.4. Нутгийн удирдлагын байгууллагын шийдвэрт судалгаа хийж, шийдвэрийн системчлэл хийх

2016-2020

ХЭЗХ Мэдээллийн сан бүрдсэн байна.

2019 оны эхний 5 сарын байдлаар аймгийн Засаг даргын 310 гаруй захирамж, сумын Засаг даргын 710 захирамж, Тамгын газрын даргын 460 тушаалын эрх зүйн үндэслэлийг хянаж зөвлөмж өгсөн байна. Аймгийн Засаг даргын 2016-2019 онд гарсан нийт 30 гаруй захирамжийн эх хувьд өөрчлөлтийг тусгаж ажиллалаа.

70

/67/ 5.1.3. Нийтийн хэв журам хамгаалах, гэмт хэрэгтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх ажлыг иргэд, олон нийт, аж ахуйн нэгж байгууллагын оролцоонд түшиглэн зохион байгуулж, хяналт, хамгаалалтын үйл ажиллагаанд мэдээллийн технологи нэвтрүүлэхийн зэрэгцээ тодорхой төрлийн гэмт хэрэг, зөрчилтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх ажлыг эрчимжүүлнэ.

347

5.1.3.1. Булган сумын нийтийн эзэмшлийн зам талбай, уулзвар гарц болон улсын чанартай авто замын хяналтын постуудыг камераар тоноглох

2016-2020

ХЭЗХ, ЦГ

2.7

Нийтийн эзэмшлийн болон замын гарц, улсын чанартай авто замын постууд бүрэн камержсан байна.

Аймгийн хэмжээнд томоохон гүүрэн гарц, төв суурин газрууд камерын нэгдсэн системд бүрэн холбогдож цагдаагийн газрын шуурхай удирдлагын төвтэй холбогдож, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулж байна. 2019 оны эхний 5 сард торгуулийн бэлэн бус машин 40 ширхэг, хэргийн газрын үзлэгийн 3 таблет, согтуурал хэмжигч багаж 3 ширхэгийг ЦЕГ-аас шийдүүлсэн.

70

348

5.1.3.2. Шатахуун түгээх станц болон онцгой барилга объектууд, олон нийтийн үйлчилгээний заал бүхий аж ахуйн нэгжүүд, төр, төсвийн байгууллагуудын дунд орчин тойрноо хяналтын камераар тоноглох хөдөлгөөн өрнүүлэх

2016-2020

ЦГ, СХЗХэлт

эс, иргэн, ААН

Аян өрнөж, байгууллага, аж ахуйн нэгжүүдийн гаднах талбай камержсан байна.

Булган суманд үйл ажиллагаа явуулж байгаа хувийн хэвшлийн 60 аж ахуйн нэгж, байгууллагын гадна орчны аюулгүй байдлыг хангах, гал түймэр, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор Аймгийн Засаг даргын 2018 оны 11-р сарын 21-ний өдрийн А/674 дугаартай захирамжийг гаргуулан орчин үеийн чанар шаардлагад нийцсэн теле хяналтын камерыг суурилуулан хамтран ажиллах талаар албан мэдэгдлийг хүргүүлсэн боловч одоогоор тодорхой үр дүнд хүрээгүй байна. Аймгийн Засаг даргын захирамжаар байгуулагдсан ажлын хэсэг 2019 оны 02, 03-р сард хуралдаж төрийн болон төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгжүүдийг орчин үеийн шаардлагад нийцсэн “IP” камер суурилуулах шаардлага хүргүүлсэн ч хариу ирүүлээгүй байна.

40

349 5.1.3.3. Зарим сумдыг хяналтын камерын системтэй болгох

2016-2020

ЦГ, Сумын

ЗД

12.0 /Хандив

/

Сумд бүрэн хяналтын камерийн системтэй болсон байна.

2019 оны 05 дугаар сард эргэдэг 1, чиглэлийн 3, нийт 4 камер суурилуулсан. Бугат сумын төвийг камержуулахаар 63.0 сая төгрөгийг сумын Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлаар батлуулан гүйцэтгэлийг хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна.

40

350

5.1.3.4. Тодорхой төрлийн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр “Хөршийн хяналт”, “Урамшилт эргүүл” зэрэг арга хэмжээг хэрэгжүүлэх

2016-2020

ЦГ, Сумын

ЗД 2.31

Гэмт хэргийн гаралт буурсан байна

Аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдын хурлын дэргэдэх Иргэний танхимтай хамтран 2019 оны 03 дугаар сарын 05-ны өдөр хулгайлах, гэр бүлийн хүчирхийллийн эсрэг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэхэд иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх, аймгийн Иргэдийн Төлөөлөгчдын хурлын 2016 оны 06 дугаар сарын 09-ны өдрийн 89 дугаар тогтоолоор баталсан “Сайн хөрш” хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн талаар хэлэлцүүлэг зохион байгуулсан. Хэлэлцүүлэгт Булган сумын багийн дарга, нийгмийн ажилтан, хэсгийн ахлагч, иргэдийн төлөөлөл нийт 54 хүн оролцсон. Аймгийн Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах салбар зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга Д.Алтаншагай хэлэлцүүлгийн үеэр гарсан саналыг нэгтгэн Иргэдийн Төлөөлөгчдын хурал, аймгийн Засаг даргад танилцуулан шийдвэрлүүлэхээр болсон. Аймгийн Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөлийн 2019 оны ажлын төлөвлөгөөнд “Урамшилт эргүүл”-ийг ажиллуулах зардлыг шийдвэрлүүлэх саналыг оруулсан боловч хөрөнгийн асуудал шийдэгдээгүй тул хасагдсан

40

351

5.1.3.5. Байгаль хамгаалах журмын эсрэг гэмт хэрэг, малын хулгайн гэмт хэрэгтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх зорилгоор аймгийн хэмжээнд “Хяналт шийдвэрлэлт” арга хэмжээ болон бүсийн хамтарсан уулзалт, зөвлөгөөнийг зохион байгуулах

2016-2020

ХЭЗХ, ГХУСАСЗ, сумын

Засаг дарга

13.841

Нэгдсэн арга хэмжээг зохион байгуулсан байна.

2019 онд байгаль хамгаалах журмын эсрэг гэмт хэрэгтэй тэмцэх ажлын хүрээнд уул уурхайн үйл ажиллагаа явуулж байгаа 10 гаруй аж ахуйн нэгжүүдэд хяналт шалгалтыг нэгдсэн удирдамжаар 2 удаа зохион байгууллаа. Дээрх хяналт шалгалтын хүрээнд экологи, эдийн засагт учруулсан хохирлын үнэлгээг тогтоолгохоор 30.0 сая төгрөгийг аймгийн төсвөөс шийдэж үнэлгээг хийлгээд байна. Мөн 3, 4 дүгээр саруудад хяналт шийдвэрлэлт нэгдсэн арга хэмжээг зохион байгуулсан.

40

352 5.1.3.6. Мал хулгайлах 2016- ХЭЗХ Малчдын 2019 онд Булган аймгийн 16 сумдад “Мал хулгайлах 40

гэмт хэрэг, Байгаль хамгаалах журмын эсрэг гэмт хэргийн эрсдэл ихтэй “Нэг сум”, “Нэг баг”-ийг сонгон иргэд, малчдын оролцоотой урьдчилан сэргийлэх аргачлалыг нэвтрүүлж үр дүнг тооцох

2020 бүлэг байгуулагдаж үйл ажиллагаа жигдэрсэн байна. Малчдад зориулсан гарын авлага гаргаж тараасан байна.

гэмт хэрэгтэй тэмцэх урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн хэрэгжилт, малчдын бүлэг, нөхөрлөлийн үйл ажиллагаа цаашид анхаарах асуудал” сэдэвт мэдээллийг нийт 468 малчин иргэдэд хүргэж, сумдын ГХУСАЗСЗ-ийн дарга, багийн дарга нарт нийт 56 зөвлөмжийг тараан өглөө. Мал хулгайлах гэмт хэрэг 2017 онд 33 бүртгэгдсэнээс 16 хэрэг илэрсэн нь 57.1 хувьтай, 2018 онд 37 хэрэг бүртгэгдсэнээс 33 хэрэгт хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээж, 8 хэрэг илэрсэн нь 24.2 хувьтай, 2019 оны 5 дугаар сарын байдлаар 38 хэрэг бүртгэгдсэнээс 35 хэрэгт хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээж, 22 хэрэг илэрсэн нь 62.9 хувьтай, улсын хэмжээнд мал хулгайлах гэмт хэргийн илрүүлэлт хангайн бүсийн хэмжээнд 2 дугаарт, улсын хэмжээнд 2 дугаар байранд дүгнэгдсэн.

353

5.1.3.7. Хутаг-Өндөр суманд Замын хяналтын постыг барьж, шаардлагатай сумдыг хурд хэмжигч багажтай болгох

2016-2020

ЦГ

Замын хяналтын пост баригдсан байна.

2019 оны 03 дугаар сарын 29-ний өдөр Булган аймгийн Хутаг-Өндөр, Рашаант сум дахь замын хөдөлгөөний байнгын постын барилгын ажил гүйцэтгэх ЦЕГ/201901001-2 дугаартай гэрээг Цагдаагийн ерөнхий газар, “Рояал алтай констракшн” ХХК-тай байгуулан нэг бүр нь улсын төсвийн 72601172 төгрөг /далан хоёр сая зургаан зуун нэг мянга нэг зуун далан хоёр/, нийт 145202344 төгрөг /нэг зуун дөчин таван сая, гурван зуун дөчин дөрөв/-ийн хөрөнгө оруулалтаар барилгын ажлын гүйцэтгэлийг 2019 оны 04 дүгээр сарын 20-ны өдрөөс 2019 оны 06 дугаар сарын 20-ны өдөр бүрэн дуусгаж ашиглалтад оруулахаар гэрээний биелэлтийг ханган ажиллаж байна

70

354

5.1.3.8. Орон нутгийн чанартай авто замын уулзваруудад тэмдэг, тэмдэглэгээ тавьсан ажлыг үргэлжлүүлэх, боловсронгуй болгох

2016-2020

ЦГ, Сумын Засаг дарга

127.4/УТ, ОНТ/

Замын тэмдэг, тэмдэглэгээг стандартын дагуу хийгдсэн байна.

Аймгийн Засаг даргын 2019 оны А/156 дугаар захирамжаар авто замын сангийн хөрөнгөөс 8000000 төгрөг санхүүжүүлснээр зам тээврийн осол хэрэг давтамжтай үйлдэгдэг хар цэгүүдэд /8 цэгт/ анхааруулах шар өнгийн самбар 8 ширхэгийг байрлуулсан. Мөн тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний эрчим ихэссэн газруудад байрлуулах 3 туузан гэрлийг ашиглалтад оруулаад байна. 2019 оны 05 дугаар сарын байдлаар аймгийн хэмжээнд орон нутгийн замд холбогдох мэргэжлийн байгууллагатай хамтарч 300 тэмдгийг байрлуулсан.

70

355 5.1.3.9. Булган сумын 6-р 2016- ЦГ 2.0/хна Гурван замын Булган сумын 6 дугаар баг дахь Шунхлай ШТС-ын 70

баг дахь Шунхлайн ШТС-ын гурван замын уулзварт хөдөлгөөн зохицуулах гэрлэн дохио суурилуулах

2020 див/ уулзварт гэрлэн дохио тавигдсан байна.

гурван замын уулзварыг өргөтгөн нэвтрэх чадварыг нэмэгдүүлж, Замын хөдөлгөөний дүрмийн саадыг тойрон гарах тэмдгийг уулзварын 3 талд нийт 6 ширхгийг байрлуулан аюулгүй байдлыг хангуулсан.

356

5.1.3.10. “Эрүүл ирээдүй” дэд хөтөлбөрийг баталж, ТББ-ын оролцоотойгоор хэрэгжүүлнэ. Гүйцэтгэгчийн урьдчилан сэргийлэх сургалт, нөлөөллийн ажлын үр дүнг хөндлөнгийн үнэлгээгээр үнэлэх

2016-2020

ХЭЗХ 10.2

Хөтөлбөрийн зорилтын дагуу сургалт, нөлөөллийн ажлууд хийгдсэн байна.

2019 оны байдлаар эрүүл ирээдүй хөтөлбөрийн сургалтыг эрх зүйн баг, хамтран хэрэгжүүлэх байгууллагуудаар дамжуулан хийж байна. Гэр бүл, хүүхэд залуучуудын хөгжлийн газраас өсвөр үе, хүүхэд залуучууд, гэр бүлд чиглэсэн урьдчилан сэргийлэх сургалтыг 3 үе шаттайгаар зохион байгуулж, 200 иргэнийг хамруулсан байна. 16 сум, 1 тосгонд эрх зүйн хөтчөөр дамжуулан урьдчилан сэргийлэх албан бус сургалтыг 2 удаа зохион байгуулж 220 гаруй иргэнийг хамруулсан байна.

40

357

5.1.3.11. Гэр бүлийн хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааг ТББ-аар гүйцэтгүүлэх

2016-2020

ХЭЗХ

Төрийн бус байгууллагатай хамтран ажиллах гэрээ байгуулж сургалтууд хийгдсэн байна.

Гэр бүлийн хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх ажлын хүрээнд сургалт сурталчилгааг төрийн бус байгууллагаар гүйцэтгүүлэхээр ажлын саналыг байгууллагуудад хүргүүлсэн боловч одоогоор санал ирүүлсэн байгууллага байхгүй байна.

0

358

5.1.3.12. Хүний эрхийн зөрчлийг илрүүлэх, таслан зогсоох, арилгах арга хэмжээг зохион байгуулах

2016-2020

ХЭЗХ

Хүний эрх хангагдаж, иргэдэд мэдээлэл хүрсэн байна.

Хүний эрх зөрчигдсөн талаарх гомдол мэдээлэл одоогоор ирээгүй байна. Цагдаагийн газрын эрүүлжүүлэх баривчлах байранд Хүний эрхийн үндэсний комисс, Прокурорын газар, Мэргэжлийн хяналтын газраас хяналт шалгалтыг зохион байгуулж хүний эрх зөрчигдсөн гэж дүгнэлт гарч үйл ажиллагааг зогсоох албан шаардлага өгсний дагуу тус байрны шинэ байрны асуудлыг шийдвэрлэх хүрээнд зураг төслийн хөрөнгийг орон нутгийн төсвөөс шийдэн хийлгэж байна.

40

/68/ 5.1.4 Хууль хяналт, үндэсний аюулгүй байдлыг хангах тусгайлсан чиг үүрэг бүхий байгууллагуудын үйл ажиллагааг хуулийн дагуу дэмжиж

359

5.1.4.1. Хууль зүйн салбарын байгууллагуудын нээлттэй хэлэлцүүлэг, хамтарсан эрх зүйн сургалтыг сум, багт зохион байгуулах

2016-2020

ХЭЗХ

Хамтарсан сургалтууд хийгдсэн байна.

2019 оны эхний 5 сарын байдлаар хууль зүйн салбарын байгууллагуудын хамтын ажиллагааг сайжруулах, хуулийг нэг мөр хэрэглэх, цаашид анхаарах асуудлаар хэлэлцүүлэг, зөвлөгөөнийг 8 байгууллагыг хамруулан 4 удаа зохион байгуулан ажиллалаа. Хуулийн байгууллагын хамтарсан багийг 16 сум, 1 тосгонд ажиллуулж иргэдэд хууль зүйн үнэ төлбөргүй зөвлөгөө мэдээлэл өгч ажилласан байна.

70

/шаардлагатай тоног төхөөрөмж, техник хэрэгсэл, ажиллах нөхцөл/, хууль сурталчлах, гэмт хэрэг зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хамтран ажиллаж иргэдийн “АЮУЛГҮЙ АМЬДРАХ ОРЧИН”-ыг бүрдүүлнэ.

360

5.1.4.2. Байгаль орчинд сөрөг нөлөө үзүүлж болзошгүй аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг тогтмол хянаж шалгах

2016-2020

МХГ

Байгаль орчны сөрөг нөлөөллийг багасгана

Тайлант хугацаанд төлөвлөгөөт хяналт шалгалтыг 17 обьектод хийхээр төлөвлөснөөс 5 обьектод хяналт шалгалтыг хийсэн. “Ил уурхайн үйл ажиллагааг шалгах хяналтын хуудас”–аар /2.6 кодтой/ шалгахад дунд эрсдэлтэй 4, бага эрсдэлтэй 1, “Маркшейдерийн ажлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар /2.24 кодтой/ шалгахад бага эрсдэлтэй 1, дунд эрсдэлтэй 4 шалгагдсан. Илэрсэн зөрчлийг арилгуулахаар хугацаатай 5 албан шаардлага өгөгдсөн. Уул уурхайн олборлолтын дараах техникийн нөхөн сэргээлтийн явцыг шалгахад хагас жилийн байдлаар төлөвлөгдсөн талбайд 20%-ийн гүйцэтгэлтэй, ихэнх уурхай дотоод овоолгоор гүйцэтгэж байна. Байгаль орчин газрын харилцаа геодези зураг зүйн хяналтаар 60 обьектод хяналт шалгалт хийхээр төлөвлөснөөс 42 обьектод хяналт шалгалтыг хийсэн. “Ой ашиглалтын мэргэжлийн байгууллагын мод бэлтгэлийн үйл ажиллагаанаас байгаль орчинд нөлөөлөх байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар /2.5 кодтой/ 7 обьект, “Шатахуун түгээх станц, агуулахын байгаль орчинд нөлөөлөх байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар /2.4 кодтой/ 8 обьект, “Үйлдвэр, үйлчилгээ үйл ажиллагаанаас байгаль орчинд нөлөөлөх хяналтын хуудас”-аар /2.23 кодтой/ 6, “Газар олголтыг шалгах хяналтын хуудас”-аар /2.10 кодтой/ 10, Газар өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагч иргэн болон аж ахуйн нэгж байгууллагыг шалгах хяналтын хуудас”-аар /2.12 кодтой/ 5, “Хог хаягдлын менежментийг шалгах хяналтын хуудас”-аар /3.15 кодтой/ 4 обьектод хяналт шалгалтыг хийж гүйцэтгэсэн. Хяналт шалгалтын явцад илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулахаар улсын байцаагчийн 120 заалт бүхий 30 албан шаардлага өгөгдсөн. Албан шаардлагын 96 заалт бүхий 26 нь биелсэн байна. Хууль сурталчлах, гэмт хэрэг зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр байгууллагууд, олон нийтийн оролцоог сайжруулан ажиллаж байна. Зөвлөн туслах үйлчилгээг 3 обьектод үзүүлж ажиллаж байна. 2 обьектод 8 заалттай зөвлөмж өгсөн. Хадгалах хугацаа дууссан чанар байдлаа алдсан, тэсрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл байхгүй. Байгаль орчин, газрын харилцаа, геодези зураг зүйн

70

хяналтаар 23 обьектод зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэхээр төлөвлөснөөс 15 обьектод зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлж 65 заалт бүхий 15 зөвлөмж өгсөн. Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын даргын 2018 онд баталсан “Ой, ан, байгалийн ургамал түүж бэлтгэж байгаа байдалд цаг үеийн шинжтэй болзошгүй эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх шалгалт хийх тухай”, “Бохир ус цэвэрлэх байгууламжийн цэвэршүүлсэн усанд шинжилгээний хяналт хийх тухай”, “100 кВт-аас дээш хүчин чадалтай уурын болон усан халаалтын зуухны ашиглалтаас хүрээлэн буй орчинд үзүүлж буй сөрөг нөлөөллийг тогтоох хяналт хийх”, “Химийн хорт болон аюултай бодисын хадгалалт, тээвэрлэлтэд хяналт тавих тухай” удирдамжуудаар хяналт шалгалтыг хийж илэрсэн зөрчлийг арилгуулахаар 35 заалт бүхий 8 албан шаардлага өгч хууль бусаар ан амьтан агнасан 6 иргэнд 1500000 төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ ногдуулсан байна. Хууль бусаар мод бэлтгэх, ан амьтан агнах барих, хүрээлэн буй орчинд сөрөг нөлөөл үзүүлэх зөрчил буурсан. Нийтийн эзэмшлийн газарт хог хаягдал хаях зөрчил буурахгүй байна.

361

5.1.4.3. Хүн амын хүнсний аюулгүй байдлыг хангаж, орон тооны бус зөвлөлийг чадавхжуулж, үйл ажиллагааг өргөжүүлэх

2016-2020

МХГ

Хүнсний аюулгүй байдал хангагдна

Сумдын Засаг даргын орлогчоор ахлуулсан хүнсний аюулгүй байдлын орон тооны бус зөвлөлд нийтийг хамарсан баяр ёслол болон тэмдэглэлт ойн баярын арга хэмжээний үеэр хүнсний аюулгүй байдлыг хангуулж хяналт тавьж ажиллах чиглэлээр зөвлөмж мэдээллийг тогтмол хүргэж мэргэжил арга зүйгээр ханган ажиллаж байна. Эхний улирлын байдлаар МХГ-ын даргын 03 дугаар сарын 18-ны өдрийн 01/112 тоотоор сумдын хүнсний аюулгүй байдлын орон тооны бус зөвлөлөөр дамжуулан хүнсний чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхлэгч нарт 19 ширхэг зөвлөмж, Засгийн газрын 2014 оны 157 дугаар тогтоолыг хавсралтаар хүргүүлж ажиллалаа. Хүнсний чанар, стандарт, эрүүл ахуй, халдвар хамгаалал, мал эмнэлэг, ургамал хамгаалал, хорио цээрийн хяналтаар: МХЕГ-ын даргын баталсан 2019 оны 01/04 тоот удирдамжийг Булган аймгийн хэмжээнд хүнсний худалдааны 80, хоол үйлдвэрлэлийн 12, хүнсний үйлдвэрлэлийн 5, ургамлын гаралтай түүхий эд, худалдан борлууж буй

70

8, мал амьтны гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүн борлуулж буй 31 нийт 136 объектод урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалтыг хийв. Хяналт шалгалтын үеэр 106 аж ахуйн нэгж, 30 иргэн хамрагдсан бөгөөд 39 зөрчил илрүүлж 69 хувийг арилгуулсан. Хяналт шалгалтын явцад импортын жүүс, чанамал, жигнэмэг гурилан болон махан бүтээгдэхүүний нийт 16 дээжийг хими, нян судлалын шинжилгээнд 42 үзүүлэлтээр хамруулахад эерэг сорьц илрээгүй. Жимс худалдаалж буй 4 иргэний 9 төрлийн хатаасан жимс жимсгэнэ, 5 төрлийн хүнсний ногоонд ургамлын хорио цээр, эрүүл ахуйн үзлэг шалгалт хийж, хими, хор судлалын лабораторит дээжийг шинжилгээнд хамруулахад ХОФ, ФОП, нитратийн хэмжээ нь хүнсний аюулгүй байдлын шаарлага хангасан. Хяналт шалгалтын явцад хадгалж, худалдаалах хүчинтэй хугацаа дууссан 13 нэр төрлийн 721000 төгрөгийн цагаан будаа, боорцог, бантангийн гурил, печень, набор зэрэг хүнсний бүтээгдэхүүнийг лангуунаас татаж, аж ахуйн нэгж, байгууллагын дотоод хяналтаар устгуулсан. Улсын байцаагчийн 5 заалттай 1 албан шаардлага, 16 заалттай 1 зөвлөмж хүргүүлж нийт 136 хүнд мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажилласан. Албан шаардлага, зөвлөмжийн биелэлт 73 хувьтай.

362

5.1.4.4. Шүүхийн шинжилгээний албаны үйл ажиллагааг бэхжүүлж, лабораторийн байр, шуурхай албанд хэрэглэгдэх тусгай зориулалтын техник хэрэгсэлтэй болоход дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020

ХЭЗХ, ШША

38 сая

Автомашинаар хангаж, шинэ байр барих газрыг шийдсэн байна.

Шүүхийн шинжилгээний албанд албаны автомашиныг 2018 онд орон нутгийн төсвөөс шийдэж хүлээлгэн өгсөн. 2019 оны эхний 5 сарын байдлаар албаны байр баригдах газрын асуудлыг шийдэж холбогдох материалыг хүргүүлэн 2020 оны улсын төсөвт тусгуулахаар шийдвэрлээд байна.

70

363

5.1.4.5. Хаягжуулалтын тухай хуулийг хэрэгжүүлж, иргэний бүртгэлийн хаягийн өөрчлөлт хийх

2016-2020

УБХ

Хуулийн хэрэгжилт хангагдсан байна.

2019 оны эхний 5 сарын байдлаар Хаягжуулалтын хуулийн хэрэгжилтийг хангуулах ажлын хүрээнд аймгийн хэмжээнд 26133 иргэний хаягийн зөрчил, 2748 иргэний эд хөрөнгийн бүртгэлийн зөрчлийг арилгасан байна.

100

364 5.1.4.6. Зарим байгууллагуудын байрны асуудлыг

2016-2020

УБХ, ШША,

ЦГ, МХГ,

УБХ, ШША,

ЦГ,МХГ

Албан байраар хангадаж

Цагдаагийн газрын барилгын их засвар, өргөтгөлийн ажлын зураг төсвийн хамт 2020 оны улсын төсөвт тусгах саналыг холбогдох дээд газарт хүргүүлээд

40

шийдвэрлэж, үйлчилгээний нөхцөлийг сайжруулах

ажиллах нөхцөл сайжирсан байна.

байна. Шүүхийн шинжилгээний албаны байр баригдах газрыг шийдэж холбогдох баримтыг бүрдүүлэн Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнд саналын хамт хүргүүлсэн. Өргөтгөлийн барилгын зураг төсвийг одоо ашиглаж байгаа конторын барилгыг өргөтгөх, тусдаа 3 давхар өртгөтгөлийн барилга барих зураг төсвийг мэргэжлийн байгууллагаар хийж бэлэн болгосон

365

5.1.4.7. Улсын бүртгэлийн үйлчилгээнд мэдээллийн технологи, программ хангамжийг нэмэгдүүлж, Эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн архивыг цахим архивт шилжүүлэх

2016-2020

УБХ

Улсын бүртгэлийн үйлчилгээ бүрэн цахимжсан байна.

Засгийн газрын "Ухаалаг засаг" төслийн хүрээнд Дэлхийн банкны санхүүжилтээр Булган аймгийн Улсын бүртгэлийн хэлтсийн эд хөрөнгийн бүртгэлийг цахимжуулах ажлын хүрээнд мэдээллийн нэгдсэн санд архивын баримтыг бүрэн оруулж дууссан. Төрийн үйлчилгээний цахим машинаас цахим үнэмлэх болон гарын хурууны хээгээр эд хөрөнгийн лавлагаагаа авах боломж бүрдсэн нь иргэдийн цаг зав, эдийн засгийн зардлыг хэмнэж байна.

100

366

5.1.4.8. Цагдаагийн газрын төв, хөдөөгийн тасгуудыг ажлын шаардлага хангасан автомашинаар хангахад дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020

ЦГ, Сумын Засаг дарга

улсын төсөв

29780000

/орон нутгийн төсөв

43 сая/

Шаардлагатай автомашинаар хангагдсан байна.

Аймгийн засаг даргын 2019 оны А/71 дүгээр захирамжаар Аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны “Хөгжлийн хөтөч” хөтөлбөр, дэд хөтөлбөр, жилийн аяны хүрээнд шаардагдах хөрөнгөөс 15000000 /арван таван сая/ төгрөг, мөн Аймгийн засаг даргын 2019 оны А/155 дугаар захирамжаар Засаг даргын нөөц хөрөнгөөс 5000000 /таван сая/ төгрөг тус тус санхүүжүүлэн нийт 20000000 /хорин сая/ төгрөгөөр хөдөлгөөний аюулгүй байдал, хяналт шалгалт, хамгаалалтын зориулалтаар Х.Соната-8 маркийн автомашиныг шийдвэрлэн өгснийг албан хэрэгцээнд ашиглаж байна. Бүрэгхангай, Хангал сумд, Хялганат тосгоны Засаг даргын нөөц хөрөнгөөс цагдаагийн албанд хэрэглэж байгаа авто машины засварт нийт 6043000 төгрөгийг тус тус шийдвэрлэж өгсөн байна.

100

367

5.1.4.9. Цагдаагийн газрын өргөтгөл, гадна фасад, сантехникийн их засвар, нийтийн байрны сантехникийг засварлах ажлыг дэмжих

2016-2020

ЦГ

орон нутгийн төсөв 10 сая

Их засварын ажил бүрэн хийгдэж ажиллах нөхцөл сайжирсан байна.

2019 онд Булган аймгийн Булган сумын 5 дугаар багийн нутаг дэвсгэрт байрлах Цагдаагийн газрын нийтийн байрны урсгал засвар, сантехник, цахилгааныг иж бүрэн засварлах ажлыг гүйцэтгэх БУЦГ/201902001 дугаартай гэрээг Цагдаагийн газрын дарга, “Шүүдэр гранд” ХХК-ийн захиралтай 2019 оны 03 дугаар сарын 28-ны өдөр байгуулснаар улсын төсвийн 156000000 /зуун тавин зургаан сая/

70

төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар барилгын ажлыг 70 хувьтай гүйцэтгэн ажиллаж байна..

368

5.1.4.10. Цагдаагийн хэсгийн байцаагч болон мөрдөн байцаагч нарыг шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр үе шаттай хангах

2016-2020

ЦГ

Орон нутгийн төсөв

32,5 сая Улсын төсөв

8504630

сая

Шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангагдсан байна.

Эхний 5 сарын байдлаар замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах үүднээс замын цагдаагийн тасгийн албан хэрэгцээнд 20.0 сая төгрөгийн өртөгтэй автомашиныг орон нутгийн төсвөөс шийдвэрлэн хүлээлгэн өгөөд байна. Мөн аймгийн ГХУАСЗЗ-өөс 15.0 сая төгрөгийн үнэ бүхий электрон хурд сааруулагчийг авч өгөөд байна.

100

369

5.1.4.11. ШШГБ-уудад хүмүүжиж байгаа иргэдийн хөдөлмөр эрхлэлтийг бодлогоор дэмжих, үйлдвэрлэлд ажиллуулах

2016-2020

ХЭЗХ, ШШГА, Хорих анги

Ажлын байр нэмэгдсэн байна

Хорих 0439-р ангийн дотоод үйлдвэрлэлд 50 гаруй хүмүүжигч ажиллаж 20 гаруй төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж зах зээлд нийлүүлж байна. 2019 оны эхний 5 сарын байдлаар дотоод үйлдвэрлэлээ өргөтгөх ажлыг зохион байгуулж үйлдвэрийг өргөтгөх, тоног төхөөрөмжийн шинэчлэлийг өөрсдийн нөөц боломжийг ашиглан хийж байна.

100

370

5.1.4.12. Хилчдийн ажиллах нөхцөлийг сайжруулах, хил хамгаалалтын үйл ажиллагааг дэмжих

2016-2020

ХЭЗХ улсын төсөв 25 сая

Хилчдийн нийгмийн баталгаа хангагдаж ажиллах нөхцөл бүрдсэн байна.

Хил цэргийн 0286-р ангид алба хааж байгаа хилчдийн ажиллах нөхцөлийг сайжруулах зорилтын хүрээнд 2019 оны улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 45.0 сая төгрөгийн үнэ бүхий тусгай тоноглолтой автомашин худалдан авч өгөхөөр тусгасан. Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын тушаалаар Хил хамгаалах ерөнхий газарт эрх шилжиж худалдан авах ажиллагааг зохион байгуулж тусгай тоноглол бүхий автомашиныг худалдан авч хүлээлгэн өгөхөд бэлэн болсон байна. Хил хамгаалалтыг сайжруулах хил орчмын тэмдэг, тэмдэглээг сайжруулах ажлын хүрээнд “Булган АЗЗА” ТӨХК-иас 39 ширхэг тэмдэг, тэмдэглэгээг шинээр хийж хүлээлгэн өгөөд байна.

70

371

5.1.4.13. Төрийн архивын тасгийн байрыг стандартад нийцүүлэн тохижуулах, шаардлагатай тоног төхөөрөмж, техник хэрэгслээр хангах

2016-2020

Төрийн архивын

тасаг

Ажиллах нөхцөл, хөмрөгийн аюулгүй байдал хангагдна

Төрийн архивын тасаг нь шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр бүрэн тоноглогдож, үйл ажиллагаа хэвийн явагдаж байна.

100

372 5.1.4.14. Төрийн архив, албан хэрэг хөтлөлтийн

2016-2020

Төрийн архивын

Цаасан суурьтай

2019 оны эхний 5 сарын байдлаар энэ онд хийгдэх нийт баримтын 30 хувийг цахим хэлбэрт

40

үйл ажиллагаанд мэдээллийн технологи нэвтрүүлж, цахим архивт шилжүүлэх

тасаг баримтыг цахим хэлбэрт шилжүүлж дуусгана

шилжүүлээд байна.

/69/ 5.1.5. Төрийн цэргийн бодлогын хүрээнд батлан хамгаалах бодлого, зорилтыг орон нутагт хэрэгжүүлж, эцэг-эх, цэрэг-дайчид, төр захиргааны байгууллагын холбоог нэмэгдүүлж, ирээдүй болсон хүүхэд залуучуудад эх оронч үзэл төлөвшүүлнэ.

373

5.1.5.1. Цэргийн жинхэнэ алба болон гэрээт цэрэг, цэргийн дүйцүүлэх албаны үйл ажиллагааг зохион байгуулах

2016-2020

ЦШ

ОНтөсөв

4768000

Монгол Улсын Үндсэн Хуулиар хүлээсэн иргэний цэргийн үүргээ биелүүлнэ.

2018 оны 1 дүгээр ээлжийн цэрэг халах, 2019 оны 1 дүгээр ээлжийн цэрэг татах ажлыг аймгийн Засаг даргын захирамжаар томилогдсон цэрэг татлагын товчоо, эмч нарын комиссын бүрэлдэхүүнтэйгээр зохион байгуулж Булган сум болон урд бүсийн 8 сумын нийт 400 шахам цэргийн насны залуучуудыг урьдчилсан болон төвийн комиссын үзлэгт хамруулж 140 шахам хүнийг цэргийн жинхэнэ албанд тэнцүүлэн Хилийн болон Ерөнхий зориулалтын цэргийн ангиудад хуваарилан өгч, хугацаат цэргийн албыг хаалгаж байна. “Цэргийн албыг сайн дурын үндсэн дээр гэрээгээр хаах журам”-ын дагуу 2 иргэнийг гэрээт цэргийн албанд сонгон шалгаруулалтаар тэнцүүлэн Зэвсэгт хүчний ангид албыг нь үргэлжлүүлэн хаалгаж байна. Зэвсэгт Хүчний Жанжин Штабаас өгсөн гэрээт болон хугацаат цэргийн албан хаагчдын хяналтын тоог 100% биелүүллээ. 2019 оны ЗГ-ын 85 дугаар тогтоолын дагуу 60 иргэнийг цэргийн албыг мөнгөн төлбөрийн хэлбэрээр орлуулан хаалгуулсан.

70

374

5.1.5.2. Аймгийн дайчилгаа удирдлагын байрыг тохижуулж, дайчилгааны даалгаврыг хэрэгжүүлэн, бэлтгэл нөөцийн бүрэлдэхүүний сургалтыг орон нутагт зохион байгуулах

2016-2020

ЦШ

Улсын Төсөв

4838750

Аймгийн дайчилгааны төлөвлөгөөний хэрэгжих нөхцөл бүрдэнэ.

Булган аймагт 2019 оны цэргийн шинэчилсэн тоо бүртгэлийн ажлыг 2018 оны 12 дугаар сарын 10-наас 2019 оны 1 дүгээр сарын 10-ны хооронд цэргийн тоо бүртгэл зохион байгуулах журмын дагуу явуулж, дүнг 1 дүгээр сарын 09, 10-ны өдрүүдэд нэгтгэж, сумдын ЗДТГ-ын дарга нарт 2 өдрийн сургалт, семинарыг зохион байгуулав. Аймгийн дайчилгааны төлөвлөгөөний хэрэгжих нөхцөлийг хангах зорилгоор 2 дугаар улиралд аймгийн урд 8 сумдад орон нутгийн тодотголыг явуулж, дайчилгааны бэлтгэл нөөцийн бүрэлдэхүүн түрүүч байлдагч 80 хүний шинээр мэргэжил эзэмшүүлэх сургалтыг 2019 оны 05 дугаар сарын 15-наас эхлэн 14 хоногийн хугацаатай дайчилгааны даалгавар бүхий ЗХ-ний 186-р ангид төвлөрүүлэн зохион байгууллаа.

70

375 5.1.5.3. Иргэн-цэргийн харилцааг бэхжүүлж,

2016-2020

ЦШ ОНТөсө

в Цэрэг эх оронч үзэл

Зэвсэгт хүчний болон хилийн цэргийн анги байгууллагуудад цэргийн албаа үлгэр жишээ, нэр

70

хүүхэд залуучуудын дунд цэрэгжсэн тоглолт, спорт урлагийн тэмцээн зохион байгуулж, цэрэг, эх оронч үзэл төлөвшүүлэх

2194000

төлөвшиж, цэргийн алба хаах сонирхол нэмэгдэнэ.

төртэй хааж байгаа нэр бүхий 10 цэргийн албан хаагчдын ар гэрт талархлын захидал, тавгийн идээ гардуулан өгсөн. Буудлага спортын сонирхогчид, өсвөр үе, насанд хүрэгчдийн аймгийн аварга шалгаруулах тэмцээнийг амжилттай зохион байгууллаа. Булган аймагт ажиллаж, амьдарч байгаа дайнд оролцсон ахмад дайчид болон цэргийн штабаас амралт чөлөөнд гарсан ахмадуудыг хүлээн авч баярын цуглаан зохион байгуулан хүндэтгэл үзүүлж, гарын бэлэг гардууллаа. Булган аймгийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж буй ҮАБХ тусгайлсан чиг үүрэг бүхий байгууллагуудын дунд "Марш тактик-тусгай бэлтгэл"-ийн аварга тасаг шалгаруулах тэмцээнийг 3 дугаар сарын 14, 15-ны өдөр амжилттай зохион байгууллаа. Халх голын ялалтын 80 жилийн ойг тохиолдуулан ЕБС-ийн сурагчдад “Халх голын байлдаан”, Булган аймгаас төрөн гарсан цэргийн алдартнуудын тухай яриа танилцуулга хийж, “Алаг морьт Дандар” сэдэвт эсээ бичлэгийн уралдаан зарлаж эхний 3 байрт орсон сурагчдыг мөнгөн шагнал, батламжаар шагнаж урамшууллаа. “Монгол цэрэг-дэлхийн цэрэг” сэдэвт Зэвсэгт хүчний үйл ажиллагаа, Энхийг сахиулах ажиллагааны зорилго, ач холбогдлыг сурталчлах ажлыг хөтөлбөрийн дагуу Бугат, Сэлэнгэ сум, Хялганат тосгонд зохион байгуулан ажиллалаа.

/70/ 5.1.6. Байгалийн аюулт үзэгдэл, болзошгүй гамшгийг тандан судлах, урьдчилан мэдээлэх тогтолцоог орон нутагт бүрдүүлж, гамшгийн эрсдэл, эмзэг байдал, хохирлыг бууруулах зорилгоор олон нийтэд тулгуурласан удирдлагын тогтолцоог нэвтрүүлэн гамшигтай тэмцэх

376

5.1.6.1. Орон нутгийн гамшгаас хамгаалах чадавхийг сайжруулж сургалт, сурталчилгааг тогтмол зохион байгуулах

2016-2020

ОБГ 2

Гамшгаас хамгаалах бэлэн байдал хангагдна

Монгол Улсын Засгийн газрын 2011 оны 339 дүгээр тогтоолын 5.1 дэх заалтыг хэрэгжүүлж аймгийн Засаг даргын 2012 оны “Сургалт, дадлага зохион байгуулах тухай” А/132 тоот захирамж, 2019 оны “Дадлага, сургууль зохион байгуулах тухай” аймгийн Засаг даргын 01/309, 02/310 тоот албан бичгийг заавар зөвлөмжийн хамт 16 сум, 1 тосгон, 85 байгууллага, аж ахуйн нэгжид хүргүүлэн, Онцгой байдлын газрын алба хаагчдыг хуваарилан бэлтгэл ажлыг хангуулж, аймгийн Татварын хэлтэс дээр газар хөдлөлийн гамшгийн үед шуурхай хариу арга хэмжээ авах, аврах, нүүлгэн шилжүүлэх, хор уршгийг арилгах тактикийн сургууль, дадлагыг Онцгой байдлын газрын Гал түймэр унтраах, аврах 20 дугаар анги, Эрэн хайх, аврах салбараас 26 алба

70

чадавхийг бэхжүүлнэ. хаагч 3 техник, Цагдаагийн газрын хэв журам сахиулах, тээврийн цагдаагийн тасгаас 20 хүн, 4 техник, Нэгдсэн эмнэлгийн яаралтай тусламжийн хэсгээс 4 хүн, 2 техник, Татварын хэлтсээс 20 хүн, 2 техник, нийт 73 ажилтан, албан хаагчид, 11 техник оролцож, газар хөдлөлтийн гамшгийн үед зарлан мэдээллийн дуут дохиогоор ажиллах дадлага сургуульд аймгийн хэмжээнд нийт 13075 /том хүн 5139, хүүхэд 7936/ хүн, 265 байгууллага, аж ахуйн нэгж, 38 техник хамрагдаж зохион байгууллагдлаа. Аймгийн Засаг даргын “Хяналт шалгалт, сургалт зохион байгуулах тухай” 2019 оны А/184 дугаар захирамж, “Аймгийн Засаг даргын нэрэмжит үзлэг шалгалт” зохион байгуулах удирдамжийн дагуу ОБГ, БОАЖГ-тай хамтран 2 ажлын хэсгийг 16 суманд ажиллуулж сумын Засаг даргаас холбогдох хуулийн хэрэгжилт, байгууллага, аж ахуйн нэгжийн гамшгаас хамгаалах болон галын аюулгүй байдал, ангиллын сургалт, сурталчилгаа, байгууллагын үйл ажиллагааг тайлагнах, сурталчлах, иргэдийн санал хүсэлтийг авах, сум, баг, мэргэжлийн ангийн бэлэн байдлыг хангуулах зэрэг арга хэмжээг зохион байгуулахаар бэлтгэл ажлыг хангаад байна. 2019 оны 04 дүгээр сард Булган сумын Засаг даргын Тамгын газар, Онцгой байдлын газар хамтран Булган сумын байгууллага, аж ахуйн нэгжийн ой, хээрийн түймэрт дайчилгаагаар ажиллах томилгоот 1, 2, 3 дугаар ээлжийн бие бүрэлдэхүүнийг “Яаралтай цуглар” дохиогоор Цогт хунтайжийн талбайд цуглуулж, хувийн бэлтгэл болох хувцас, аранз, багаж зэвсэглэмжийн бэлэн байдлын үзлэг хийж илэрсэн зөрчилд арилгуулах үүрэг өгөн Булган сумын Соёлын ордонд ой, хээрийн галын түймрээс урьдчилан сэргийлэх, унтраах арга зүй, бэлэн байдлаа хангах, хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй байдлыг хангах зэрэг сэдвээр сургалт хийж аюулгүй ажиллагааны зааварчлагаа өгч гарын үсэг зуруулан, аймгийн баяр наадмын цэнгэлдэх хүрээлэнд түймэр унтраах дадлага сургууль хийгдлээ. Бэлэн байдлын үзлэгт Булган сумын 64 байгууллага, аж ахуйн нэгж, багийн 1-р ээлжийн 205 хүн, 2-р ээлжийн 195 хүн, 3-р ээлжийн 182 хүн, нийт 582 хүн, үүнээс 1, 2-р ээлжийн 400 хүн сургалт, дадлагад хамрагдсан.

Аймгийн Засаг дарга, Онцгой комиссын даргын 2019 оны 03-р сарын 19-ны өдрийн “Урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авах тухай” 08 тоот тушаал, “Ой, хээрийн гал түймрээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр сумдаас авч байгаа арга хэмжээг шалган зааварчлах ажлын хэсгийн удирдамж”–ийн дагуу Онцгой байдлын газар, Цагдаагийн газраас 2 ажлын хэсгийг гал түймэр гардаг 8 суманд Онцгой комисс, байгууллага, аж ахуйн нэгж, мэргэжлийн ангийн бэлэн байдлыг шалган сургалт, зааварчлагаа өгч ажилласан сургалтад 357 хүн хамрагдсан. 2019 оны 5 дугаар сард 2 ажлын хэсгийг 16 суманд ажиллуулж удирдах албан тушаалтанд 4 удаа 105 хүн, албан тушаалтан ажилтны сургалт 25 удаа 3120 хүнд, сурагчдад 6 удаа 215 хүүхэд, иргэнд 3 удаа 75 хүн, гамшгаас хамгаалах алба, мэргэжлийн ангид 16 удаа 1035 хүнд тус тус сургалт зохион байгуулсан байна.

377

5.1.6.2. Сумдын объектын гал унтраах техник тоног төхөөрөмжийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлж, галын сайн дурын бүлгэмийг томилгоожуулан ажиллах

2016-2020

ОБГ 1

Орон нутагт гарсан объектын гал түймрийн хохирлын хэмжээ багасна

16 сум, 1 тосгоны хэмжээнд объектын гал унтраах тоног төхөөрөмжтэй болсон бөгөөд түүний хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх талаар 2017 онд төсөл боловсруулан сумдын Засаг дарга, ИТХ-ын дарга нарт 1 дүгээр сард танилцуулсан. Сэлэнгэ сум өөрсдийн нөөц бололцоонд тулгуурлан гал унтраах үндсэн албаны автомашинтай болсон. Онцгой байдлын газраас Хутаг-Өндөр, Могод, Хангал, Тэшиг суманд гал унтраах зориулалтын автомашин хүлээлгэн өгч байршуулсан бөгөөд 2019 оны 5 дугаар сард дадлага сургалт хийгдлээ. Баян-Агт сум автомашин авахаар 8.0 сая төгрөг төсөвлөсөн. Рашаант сум 16.0 сая төгрөгөөр автомашинтай болсон байна. Сайхан, Тэшиг, Сэлэнгэ суманд 50 хүний бүрэлдэхүүнтэй галын сайн дурын бүлгэм байгуулж хөдөлмөр хамгааллын хувцсаар төслөөс хангуулсан. 2019 оны 5 дугаар сард ОБГ-аас 2 ажлын хэсгийг сумдад ажиллуулж галын сайн дурын бүлгэмийг томилгоожуулалтыг шалган гамшгаас хамгаалах болон галын сайн дурын бүлгэмүүдэд сургалт хийгдлээ. 2019 оны байдлаар гал унтраах зориулалтын автомашин 53.3 хувь, мотопомп 100 хувь, галын сайн дурын бүлгэм 88 хувь нийт дүнгээр 88.2 хувийн үзүүлэлттэй байна.

70

378

5.1.6.3. Гал сөнөөгч, аврагч нарын ажил үүрэг гүйцэтгэх нөхцөлийг сайжруулах зорилгоор спорт, сургалтын төвийн барилга байгууламжийг барьж ашиглалтад оруулахад дэмжлэг үзүүлэх

2016-2020

ОБГ 15

Гал сөнөөгч, аврагч нарын ур чадвар сайжирч, бэлэн байдал сайжирна

Онцгой байдлын газрын нийт албан хаагчдын ажиллах нөхцөлийг сайжруулах зорилгоор спорт, сургалтын төвийн барилга байгууламжийг 2016 онд эхлүүлэн 70 хувийн гүйцэтгэлийг хийж, 2017 09 дүгээр сард ашиглалтад өгсөн. 2019 онд гар бөмбөгийн зориулалтын шал суурьлуулсан бөгөөд 7 хоног бүр бусад байгууллагад заалны дэмжлэг үзүүлэн спортын арга хэмжээнд хамруулж байна.

100

379

5.1.6.4. Аймгийн Онцгой комиссын чадавхийг сайжруулж, хүч хэрэгслийн нөөцөд техник тоног төхөөрөмж авч, болзошгүй гамшгийн үед бэлэн байдлыг хангах

2016-2020

ОБГ 0

Аймгийн Онцгой комиссын болзошгүй эрсдлийн үед ажиллах чадвар сайжирна

2019 оны 5 сарын байдлаар Онцгой Комисс 5 удаа хуралдаж, 12 асуудлыг хэлэлцэн аймгийн Засаг даргын захирамж 5, Онцгой комиссын даргын тушаал 12, 6 албан бичиг тус тус гарган хэрэгжүүлж байна.

40

БИЕЛЭЛТИЙГ НЭГТГЭСЭН: ТӨРИЙН ЗАХИРГААНЫ УДИРДЛАГЫН ХЭЛТСИЙН ДАРГА /Д.ЭРДЭНЭБИЛЭГ/

ЗӨВШӨӨРСӨН: ХУУЛЬ, ЭРХ ЗҮЙН ХЭЛТСИЙН ДАРГА /Б.ОДХҮҮ/

САНХҮҮ, ТӨРИЙН САНГИЙН ХЭЛТСИЙН ДАРГА /Д.БАТЦОГТ/

ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ, ХӨГЖЛИЙН БОДЛОГО, ТӨЛӨВЛӨЛТИЙН ХЭЛТСИЙН ДАРГА /Д.БУМАНБАЯР/

НИЙГМИЙН БОДЛОГЫН ХЭЛТСИЙН ДАРГА /Б.ЭРДЭНЭБААТАР/

ЦЭРГИЙН ШТАБЫН ДАРГА, ХУРАНДАА /Х.ЗОЛЗАЯА/

ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ АЛБА /О.УНДРАХ/

ҮНЭЛГЭЭ ӨГСӨН: ХЯНАЛТ-ШИНЖИЛГЭЭ, ҮНЭЛГЭЭ, ДОТООД АУДИТЫН ХЭЛТСИЙН ДАРГА /Ш.БОЛДБААТАР/

ХЯНАСАН: АЙМГИЙН ЗДТГ-ЫН ДАРГА /О.НАРАНЖАРГАЛ/

ТАНИЛЦСАН: АЙМГИЙН ЗАСАГ ДАРГЫН ОРЛОГЧ /Ц.БАТ-ӨЛЗИЙ/

/О.ГАНТУЛГА/

АЙМГИЙН ЗАСАГ ДАРГА /З.БАТЗОРИГ/

· 2019-11-01 · АЙМГИЙН ЗАСАГ ДАРГЫН 2016-2020 ОНЫ ҮЙЛ...

Documents