Zarz dzanie wsp czesn organizacj w perspektywie holistycznej

Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

2003

AGENDA1. Zarz dzanie firm - w poszukiwaniu definicji 2. Zarz dzanie jako proces podejmowania decyzji 3. Nauka o zarz dzaniu organizacjami swoisto teorii organizacji i zarz dzania 4. Zarz dzanie holistyczne podsumowanie 5. Teoria i praktyka zarz dzania dylematy kszta cenia mened erw?Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

1. Zarz dzanie firm w poszukiwaniu definicji

Zarz dzanie w uj ciu klasycznym rozumiemy jakoproces:

planowania, organizowania, przewodzenia, kontrolowaniadzia alno ci cz onkw organizacji oraz wykorzystania wszystkich jej zasobw dla osi gni cia ustalonych celw.[J. A.F. Stoner, Ch. Wankel (1996), Kierowanie, s. 23.]

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

W prakseologii (nauka o sprawnym dzia aniu) okre lamy zarz dzanie jako dzia anie umo liwiaj ce cz owiekowi gospodarowanie zgodnie z zasad efektywno ci i skuteczno ci.

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Bardziej rozbudowane zestawienie g wnych funkcji zarz dzania proponuje M. Archer

1. 2. 3. 4.

5.

Planowanie (Planning) - okre lenie celw dla firmy/ przedsi biorstwa Organizowanie (Organizing) okre lenie r nych stanowisk, zakres kompetencji i ich odpowiedzialno ci oraz relacje czy te powi zania pomi dzy nimi Kierowanie (Directing) - wydawanie odpowiednich polece , rozkazw Kontrolowanie (Controlling) - sprawdzanie poprzez kontrole bud etw, raportw, wizytacje oraz przegl d sytuacji obejmuj cej wykonywanie wydawanych polece s u bowych i osi ganych wytyczonych wcze niej celw Zatrudnianie (Staffing) -rekrutacja i szkolenie personeluZarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

M.P. Follet stwierdza, e istot zarz dzania jest to, e: Mened erowie osi gaj cele organizacji powoduj c wykonanie potrzebnych zada przez innych, nie za drog wykonania ich przez nich samych .[1]

[1] J. A.F. Stoner, Ch. Wankel (1996), op. cit., s. 23.

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

W szerszym wymiarze mo emy przedstawi zarz dzanie jako:

proces osi gania celw organizacyjnych z lud mi, poprzez ludzi i dla ludzi .[1] [1] J. A.F. Stoner, Ch. Wankel (1996), op. cit., s. 23.

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Zarz dzanie jest to sztuka wytworzenia towarw i us ug z pomoc zasobw ludzkich i materialnych .[1]

Henry M. Boettinger: zarz dzanie jest sztuk , porz dkowaniem chaosu. Wed ug niego, malarstwo czy poezja (albo jakakolwiek inna dziedzina sztuki i literatury) wymaga trzech sk adnikw: wizji artysty, znajomo ci rzemios a, skutecznego komunikowania si . Pod tymi wzgl dami zarz dzanie jest sztuk , gdy wymaga tych samych sk adnikw[2].

[1] M. Archer (1982), op. cit., s. 450. [2] J. A.F. Stoner, Ch. Wankel (1996), op. cit, s. 39.

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Innym wyznacznikiem istoty zarz dzania jest umiej tno tworzenia tzw. warto ci dodanej.To co stanowi o istocie poj cia zarz dzanie biznesem jest to dzia alno tworz ca warto dodan , zysk. Inaczej, r ne przejawy ludzkiej dzia alno ci w spo ecze stwie wytwarza yby znacznie mniej ni to co uzyskujemy obecnie[1].

[1] Ibid.

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Zarz dzanie - w drwk przez chaos... [Ko mi ski]

lub procesem porzadkowania chaosu... [Kuc]Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Panowaniem nad r norodno ci i przekszta caniem potencjalnego konfliktu we wsp prac [Ko mi ski], Dyrygowanie wielkimi orkiestrami symfonicznymi [Deming], Inspirowaniem i wzbudzaniem zaufania [Waters], zapewnieniem satysfakcji [Levitt], Dostarczeniem jako ci [Feigenbaum].

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

...czy te jako proces umo liwiaj cy tworzenie si synergii organizacyjnej.

2+2 = 5Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Pewno , ryzyko i niepewno w zarz dzaniu

Zarz dzanie organizacj stanowi proces decyzyjny wyst puj cy zawsze w warunkach pewno ci, ryzyka i niepewno ci.Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

2. Zarz dzanie jako proces podejmowania decyzji

Na pytanie, czym jest zarz dzanie padaj r ne odpowiedzi[1]: dla cybernetyka zarz dzanie to sterowanie procesami zachodz cymi w organizacji dla socjologa - to przede wszystkim w adza nad osobami wewn trz i na zewn trz przedsi biorstwa, urz du itp. w klasycznej teorii organizacji zarz dzanie widziane jest jako zbir funkcji kierowniczych, spo rd ktrych najcz ciej wymienianymi s : planowanie, organizowanie, koordynacja, motywowanie i kontrola.

Jednak na pytanie: co robi zarz dzaj cy, wszyscy zgodnie odpowiadaj : podejmuj decyzje.[1] A, K. Ko mi ski, W. Piotrowski, Zarz dzanie. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996, s. 88.

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Decyzje...W literaturze z zakresu zarz dzania role decyzyjne mened era uwa a si za najwa niejsze. Wyst puj one przed rolami informowania (komunikowania) i rolami interpersonalnymi. (...) Nowoczesne zarz dzanie mo na wi c bez wi kszego uproszczenia rozpatrywa jako jeden ci g decydowania i tworzenia warunkw skutecznej realizacji decyzji[1].

[1] J. Penc, Decyzje w zarz dzaniu, Wydawnictwo Profesjonalnej Szko y Biznesu, Krakw 1995, s. 126-127.

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Decyzje...

Decydowanie jest istotn powinno ci ka dego kierownika. Cz sto wr cz uto samia si je z zarz dzaniem. Tak opini wyrazi H. Simon, laureat nagrody Nobla za prace o zarz dzaniu[1].

[1] Z. Miko ajczyk, K. Zimniewicz,: B. Piasecki (red.), Ekonomika i zarz dzanie ma Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa- d 1998, s. 157.

firm ,

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Decyzje...

Management nale y traktowa jako form praktycznej dzia alno ci zwi zanej z procesem podejmowania decyzji dotycz cych jak najlepszego wykorzystania posiadanych zasobw rzeczowych, kapita owych i ludzkich w celu realizacji za o onych zada , zapewniaj cych sta y rozwj firmy [1].

[1] L.H. Haber, Management. Zarys zarz dzania ma Profesjonalnej Szko y Biznesu, Krakw 1995 , s. 19.

firm , Wydawnictwo

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Definicja

Podejmowanie decyzji nale y zdefiniowa jako: wybr jednej z co najmniej dwu mo liwo ci, dwu rozwi za (wariantw), drg czy kierunkw post powania, po danych z punktu widzenia interesu (potrzeb) systemu, w ramach ktrego wybr ten jest dokonywany[1].[1] J. Penc, Decyzje w zarz dzaniu, Wydawnictwo Profesjonalnej Szko y Biznesu, Krakw 1995, s. 126-127.

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Decyzje mened erskie a ryzykoMened erowi nigdy nie uda si ustali wszystkich faktw, ktre powinien zna . Wi kszo decyzji musi opiera si na wiedzy niepe nej: albo z powodu niedost pno ci informacji, albo dlatego, e jej zdobycie wymaga oby za du o czasu i pieni dzy[1]. P. Drucker[1] A. Peszko, A. Gazda, Podstawy zarz dzania, WSIiZ, Rzeszw 2000, s. 81.

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Proces podejmowania decyzji

[1]

1. Rozpoznanie problemu (P), 2. Ustalenie wariantw rozwi zania problemu (wariantw wyboru) (W) oraz rozwi za alternatywnych (A), 3. Przewidywanie i ocen ewentualnych wynikw ka dego z wariantw (O), 4. Wybr ostatecznej decyzji (D), 5. Wydanie decyzji.[1] J. Tragalski: A. Stabry a, J. Trzcieniecki (red.), Organizacja i zarz dzanie, PWN, Warszawa 1986, s. 204.

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Proces podejmowania decyzji

[1]

[1] J. Tragalski: A. Stabry a, J. Trzcieniecki (red.), Organizacja i zarz dzanie, PWN, Warszawa 1986, s. 204.

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Proces podejmowania decyzji

[1]

1. Obserwacja Proces decyzyjny zaczyna si w momencie u wiadomienia sobie potrzeb, ktre trzeba zaspokoi . Mo e to by wynik intuicji, szcz liwego zbiegu okoliczno ci lub mudnej pracy analitycznej czy badawczej. 2. Formalne rozpoznanie Sformu owanie zadania lub celu, ktry ma by osi gni ty. Jest to wynik u wiadomienia sobie, e problem nie mo e by zignorowany.[1] W.T. Bielecki, Informatyzacja zarz dzania, PWE, Warszawa 2001, s. 18-19.

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Proces podejmowania decyzji

[1]

3. Interpretacja-diagnoza Sformu owanie zadania lub celu, ktry ma by osi gni ty. Jest to wynik u wiadomienia sobie, e problem mo e by zignorowany. 4. Definiowanie Na tym etapie nast puje wyja nienie wszystkich niejasno ci, okre lenie ogranicze i prba formalizacji opisu sytuacji decyzyjnej.[1] M. Bielski, Organizacje. Istota. Struktury. Procesy, Wydawnictwo Uniwersytetu dzkiego, d 1997, s. 253.

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Proces podejmowania decyzji

[1]

5. Okre lenie celu(w) Ustalenie, co ma zosta osi gni te w wyniku realizacji decyzji. 6. Okre lenie wariantw Rozwa enie r nych sposobw podej cia do rozwi zywania sytuacji problemowej. 7. Oszacowanie poszczeglnych wariantw Dokonuje si tego pod k tem stopnia osi gni cia celu i wynikaj cej st d satysfakcji.Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Proces podejmowania decyzji

[1]

8. Wybr wariantu Proces oparty na indywidualnym, cz sto subiektywnym warto ciowaniu. W przypadku podmiotu decyzyjnego wybr wariantu jest rezultatem dyskusji, negocjacji itp. 9. Realizacja Etap decyduj cy o ostatecznym powodzeniu wdro enia; jego skuteczno zale y przede wszystkim od umiej tno ci i mo liwo ci decyzyjnych decydenta.Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Proces podejmowania decyzji

[1]

10. Monitorowanie Pozwala oceni trafno podj tych decyzji i ewentualne bie ce ich korygowanie, a w przypadku niedostatecznych wynikw wycofanie si .

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Model procesu podejmowania decyzji

Sschemat procesu podejmowania decyzji. rd o: M. Bielski, Organizacje. Istota. Struktury. Procesy, Wydawnictwo Uniwersytetu dzkiego, d 1997, s. 253.

Schemat procesu decyzyjnego prowadz cego do aktu zakupu.

SPP, Rzeszw. Cyt za: M. So tysiak, Proces podejmowania decyzji przez konsumenta na przyk adzie zakupu samochodu, w: K. Jaremczuk, Cz owiek w procesie gospodarowania, Rzeszw 1998, s. 285.

Zarz dzanie firm jestprocesem podejmowania decyzji w warunkach pewno ci, ryzyka i niepewno ci w celu realizacji za o e strategicznych przedsi biorstwa (celw organizacyjnych) poprzez funkcje planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania.

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

3. Nauka o zarz dzaniu organizacjami swoisto teorii organizacji i zarz dzania

Nauka o zarz dzaniu organizacjami: organizacjami:

Nurty i kierunki w teorii naukowej organizacji. rd o: B. Ko uch (red.), Wst p do teorii zarz dzania, Nauka-Edukacja, Warszawa 1999, s. 21.

InterInterdyscyplinarno

P ra w o

S o c jo lo g ia

E k o n o m ia

Te o ria o rg a n iza cji i zarz d za n ia

P s y c h o lo g ia

P ra k se o lo g ia

F iz jo lo g ia i e rg o n o m ia

M a te m a ty k a

Te o ria s y ste m w ic y b e rn e ty k a

Te c h n ika

rd o: M. Bielski, Organizacje. Istota. Struktury. Procesy, Wydawnictwo Uniwersytetu dzkiego, d 1997, s. 254-260.

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

4. Zarz dzanie holistyczne podsumowanie

Zarz dzanie holistycznePomimo istnienia r nych perspektyw, szk badawczych, dyscyplin naukowych, nurtw/kierunkw historycznych, poziomw, czy te obszarw funkcjonalnych, jako zarz dzania wsp czesn organizacj jest zdeterminowana umiej tno spojrzenia na organizacj oraz kluczowe procesy w niej zachodz ce w sposb integralny.Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

Z AR Z D Z AN IE T E O R IA M E TO D Y D O W IAD C Z E N IE P R E D Y S P O Z Y C JE F ILO Z O FIA PROCESY PROCES R O Z W I ZY W A N IA P R O B LE M W DECYZYJNYCH Z AS O B Y IN F O R M A C Y JN E : - obsza r pe nosci - obsza r ryzyka - obsza r niepe no ci S T R U K TU R A

O R G AN IZ AC JAp ro du k cja

otoczenie te chniczne a rk etin g PA R TN E R Z Y pla no anie fina n se otoczenie spo e czne , kulturo e D O S TA W C Y kontrolo a nie O D B IO R C Y orga nizo a nie kie ro anie

otoczenie konkure ncyjne

K L IE N C I

URZ DY log is ty k a

L U D Z IE K U LT U R A o rg a niz a cy jn a

S P O E C ZN O L O K A LN A otoczenie a kroe kono iczne

dzia a nie e fe kty ne i skute czne

W A R TOk ultu ro a

e tyka , filozofia , sztuka

e k on o ic zna

IN T E R E S A R IU S Z E

Zarz dzanie holistyczne

otoczenie e kologiczne

b ad a nie i ro z j otoczenie politycznopra ne

INTERESARIUSZEWarto ekonomiczna

WARTO

Warto kulturowa

Perspektywa kulturowa

I TERESARI SZE

Perspektywa olistyczna

DOSTAWCY SPO ECZNO URZ DY MEDIA ORG. CHARYT.

Perspektywa funkcjonalnaHa rmo no g raHa rmo no g ra mo w a nie pro d. . mo w a nie pro d Genera to rr Genera to ra po rt w ra po rt w Ko ns o lida cja Ko ns o lida cja ko ncernu ko ncernu ro dki ro dki trw a e trw a e Ks ii g a Ks g a na le no ci na le no ci Ks ii g a Ks g a zo bo w ii za zo bo w za Ks ii g a Ks g a g w na g w na R eg u y R eg u y ks ii g o w e ks g o w e D o kumenta cja D o kumenta cja Za m w ienia Za m w ienia klient w klient w Fa kturo w a nie Fa kturo w a nie Za kupy Za kupy M a g a zy n M a g a zy n R eg u y R eg u y ks ii g o w ee ks g o w D o kumenta cja D o kumenta cja IIFS I FS FS D y s try bucja D y s try bucja Ko s zty Ko s zty Ew idencja Ew idencja pro dukcji pro dukcji C R P-pla no w. C R P-pla no w. zdo lno cipro d zdo lno cipro d M PR -pla no w.. M PR-pla no w po trzeb ma ter. po trzeb ma ter. Zlecenie Zlecenie pro dukcy jne pro dukcy jne Pla n Pla n g w ny g w ny R eg u y R eg u y ks ii g o w e ks g o w e D o kumenta cja D o kumenta cja I FS I FS Pro dukcja Pro dukcja W y da jno W y da jno urz dze urz dze M o nito ro w .. M o nito ro w urz dze urz dze Ew idencja Ew idencja pro dukcji pro dukcji Kw a lifika cje Kw a lifika cje I nterfejs I nterfejs s y s t. p a c . syst p ac Za rz dza nie Za rz dza nie cza ssem cza em R a po rto w a nie R a po rto w a nie cza s u pra cy cza s u pra cy R eg u y R eg u y ks ii g o w e ks g o w e D o kumenta cja D o kumenta cja I FS za rz dzaI FS za rz dzadza- nie za s o ba mi -nie za s o ba mi Ha rmo no g raHa rmo no g ra mo w a nie mo w a nie Pro fila kty ka Pro fila kty ka Zlecenia Zlecenia ro bo cze ro bo cze W y po ssa enie W y po a enie Za kupy Za kupy M a g a zy n M a g a zy n R eg u y R eg u y ks ii g o w ee ks g o w D o kumenta cja D o kumenta cja Ko nfig ura cja Ko nfig ura cja pro jektu pro jektu Ko nfig ura cja Ko nfig ura cja pro duktu pro duktu D o kumenta cja D o kumenta cja I FS I FS Pro jekto w a nie Pro jekto w a nie

otoczenie tec niczne otoczenie konkurencyjne otoczenie polityczno-prawne

I TERESARI SZE

AKCJONARIUSZE KLIENCI PARTNERZY PRACOWNICY ZARZ D

Podsystem ZARZ DZANIA ZINTEGROWANEGOPerspektywa antropologiczna

IFS IFS Finanse Finanse Finanse

IFS IFS Remonty Remonty

otoczenie spo eczno-kulturowe

OTOCZENIE

otoczenie makroekonomiczne

otoczenie ekologiczne

PLAN s tr a te g ic z n y P ro ce sy S tru ktu ra

O to cz e n ie p ra n e , ku ltu ro e , te ch n ic z n e

1. Misja organizacji, drzewo celw (cele g wne, funkcje, zadania) 2. Mapa kluczowych procesw (reengineering, normy ISO) 3. Elastyczna struktura organizacyjna 4. Plan strategiczny na poziomie strategicznym, taktycznym i operacyjnym 5. System kontroli mened erskiej (controlling, zintegrowane systemy informatyczne) 6. Kszta towanie kultury (np. kultura zmian, postawa innowacyjno-partycypacyjnej itd.) 7. Otoczenie organizacyjne (prawo, koniunktura, kultura narodowa, technologia itd.)

Zintegrowany model zarz dzania

S yste ko n tro li e n e d e rskie j

M IS JA (ce le )

K sz ta to a n ie ku ltu ry z ia n

Zarz dzanie holistyczneJako zarz dzania marketingowego, finansami, produkcj , zasobami ludzkimi itd. itd. jest tak naprawd okre lona poprzez poprzez jako wzajemnej integracji zarz dzania holistycznego. holistycznego.

Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

LITERATURAH. Steinmann, G. Schreygg, Zarz dzanie, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wroc awskiej, Wroc aw 1995. L.H. Haber, Management. Zarys zarz dzania ma firm , Wydawnictwo Profesjonalnej Szko y Biznesu, Krakw 1995. A. Peszko, A. Gazda, Podstawy zarz dzania, WSIiZ, Rzeszw 2000. A, K. Ko mi ski, W. Piotrowski, Zarz dzanie. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996. A.K. Ko mi ski, K. Ob j, Zarys teorii rwnowagi organizacyjnej, PWE, Warszawa 1989. J. Penc, Decyzje w zarz dzaniu, Wydawnictwo Profesjonalnej Szko y Biznesu, Krakw 1995. A. Stabry a, J. Trzcieniecki (red.), Organizacja i zarz dzanie, PWN, Warszawa 1986. M. Bielski, Organizacje. Istota. Struktury. Procesy, Wydawnictwo Uniwersytetu dzkiego, d 1997.Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

PYTANIA PROBLEMOWE1. 2. Przedstaw r ne perspektywy definicyjne poj cia zarz dzanie. Opisz znany ci przyk ad firmy zarz dzanej w sposb profesjonalny dlaczego? Opisz dowolny model procesu podejmowania decyzji. Uzasadnij zwi zek pomi dzy podejmowanymi decyzjami przez zarz d a uzyskiwanymi rezultatami. Ktry kierunek, szko a funkcjonuj ca w ramach naukowej organizacji i zarz dzania okre la najpe niej istot organizacji i zarz dzania. R norodno nurtw i kierunkw w naukowej organizacji i zarz dzania jest bogactwem czy te raczej d ungl teorii organizacji- uzasadnij? Przedstaw istot zarz dzania zintegrowanego.Zarz dzanie holistycznedr Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

3.

4.

5.