ຄານາ

ໜງສ ຄ ມ ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກປະຊາກອນຕາງດ າວຈດ ຂນ ເ ພອ ເ ປນ ເ ຄອງມ

ປະຊາກອນຕາງດາງລວມເຖງການນາໄປຖາຍທອດຕຜອນໄດເປນຄວາມຮພນຖານໃນການຮຽນຢາງງາຍທ

ເໝາະສມກບອາສາສະໝກກມປະຊາກອນຕາງດາວເພອນາໄປໃຊປະໂຫຍດໃນການຮຽນຮ ເຂາໃຈໃນເນອຫາ ທຈາເປນດວຍຕນເອງຢາງຕເນອງ ແລະ ປະຕບດຕວຈງດານການເບງແຍງສຂະພາບຕນເອງ ຄອບຄວ

ຊມຊນ ແລະໃນການເບງແຍງສຂະພາບ ແລະ ການເຮດວຽກສາທາລະນະສກພນຖານເຊງເນອໃນບາງ

ສວນຮຽບຮຽງຈາກປະສບການ ການເຮດວຽກຂອງກມສະໜບສະໜນບລການສຂະພາບ ແລະ ຄະນະເຮດ

ວຽກລວມທງສກສາຄນຄວາຈາກຕາລາວຊາການທງຂອງໄທ ແລະ ຕາງປະເທດ.

ຄມເຫມນປະກອບດວຍເນອຫາຄວາມຮຫກຕາມຄວາມສນໃຈ ດງຕໄປນ 1)ການສາທາລະນະສກ

ພນຖານ (Primary Health Care), 2) ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ, 3) ຄວາມຮພນຖານຂອງສງຄມໄທ

4) ກດໝາຍທກຽວຂອງ 5) ສຂະພາບດມສກ, 6) ບລການທຈາເປນ 7) ສສານໃນວຽກງານສາທາລະນະສກພນຖານ

8) ເນອຫາທເປນຄວາມຮໃຫເລອກສກສາເພມເຕມຕາມຄວາມສນໃຈ.

ກມສະໜບສະໜນບລການສຂະພາບຫວງວາອາສະໝກສາທາລະນະສກກມປະຊາກອນຕາງດາວ

ທໄດຮບໜງສເຫລມນຈະໄດອານ ແລະ ສກສາເນອຫາໃນຄມເຫລມນ ແລະ ນາໄປປະຕບດຕວຈງໃນພນທ

ລວມທງຕຢອດ ຂະຫຍາຍຜນງານໃນພນທ ກມປະຊາກອນຕາງດາວຕໄປ.

ນາວາອາກາດຕ ນາຍແພດບນເຮອງ ໄຕຣເຮອງວຣະວດ

ອາທບດກມສະໜບສະໜນບລກາສຂະພາບ

ມຖນາ 2558

ສາລະບານ

ໜາ

ຄານາ

ສາລະບານ

ບດນາ

ບດທ 1 ການສາທາລະນະສກພນຖານ (Primary Health Care) 1

ກດຈະກາໃນງານສາທາລະນະສກພນຖານ 14 ອງປະກອບ

ການຈດບລການສຂະພາບຊມຊນ

ການເບງແຍງສຂະພາບຕນເອງ (Self Care)

ການສາຫວດຂມນຊມຊນ ແລະ ການພດທະນາຊມຊນດານສຂະພາບ

ບດທ 2 ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ 11

ຄວາມໝາຍຂອງອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ

ບດບາດໜາທອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ປະຊາກອນຕາງດາວ

ການເຮດວຽກເປນທມ ແລະ ການແບງເຂດຮບຜດຊອບ

ການສາງເຄອຂາຍ ແລະ ລະບບການເຮດວຽກແບບເຄອຂາຍ

ບດທ 3 ຄວາມຮພນຖານຂອງສງຄມໄທ 15

ວດທະນະທາ ປະເພນ ແລະ ມາລະຍາດໄທ

ການປກຄອງ ແລະ ການບລຫານລາດສະການຂອງປະເທດໄທ

ບດທ 4 ກດໝາຍທກຽວຂອງ 17

ກດໝາຍ ແລະ ກດລະບຽບຂອງບານເມອງໄທ

ສດ ແລະ ໜາທຂອງປະຊາກອນຕາງດາວໃນປະເທດໄທ

ໜາທຂອງປະຊາກອນຕາງດາວໃນປະເທດໄທ

ສດດານການຮກສາພະຍາບານຂອງປະຊາກອນຕາງດາວ

ການປະກນສຂະພາບແຮງງານຕາງດາວ

ການໃຊສດປະກນສຂະພາບ

ສດທຜປວຍ

ບດທ 5 ສຂະພາບດມສກ 26

ສຂະພາບກາຍ

1. ສຂະວທະຍາສວນບກຄນເລອງການເບງແຍງຄວາມສະອາດຂອງຮາງກາຍ

2. ງານອະນາໄມແມ ແລະ ເດກ

2.1. ການເບງແຍງການຖພາ ແລະ ການເກດລກ

2.2. ການສາງເສມພມຄມກນໂຣກ:ຄວາມຮກຽວກບພມຄມກນໂຣກ

ແລະວກຊນ

3. ໂພສະນາການ ແລະ ພດທະນາການສມໄວ ເລອງການເບງແຍງສຂະພາບ

ໃນປາກເດກນອຍ

ບດບາດອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ປະຊາກອນຕາງດາວ

ໃນການສງເສມນມແມ ເພອສາຍໄຍຮກແຫງຄອບຄວ

ໜາ

4. ອະນາໄມການຈະເລນພນ

ຄວາມໝາຍຂອງອະນາໄມຈະເລນພນ

ວທການຄມກາເນດຊະນດຕາງໆ

ສຂະພາບຈດ:ຢເມອງໄທແນວໃດໃຫມຄວາມສກ

ການປບມມມອງ ແລະ ວທຄດ

ການປະຕບດຕນ ໃນການເບງແຍງສຂະພາບຕນເອງ ແລະ ສງເສມສຂະພາບ

ຂອງປະຊາຊນ ໃນຊມຊນຕາງດາວ

ການສຂາພບານ ແລະ ອະນາໄມສງແວດລອມ

ຢາເສບຕດ

ແນວທາງຄດເລອກ ແລະ ໃຫການຊວຍເຫລອເບງແຍງກມຜທກຽວຂອງກບຢາ

ແລະ ສານເສບຕດ

ບດບາດອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນຕາງດາວໃນການປອງກນ

ແລະ ແແກໄຂບນຫາ

ບດທ 6 ການບລການທຈາເປນ 63

ການກວດປະເມນພາວະສຂະພາບທາງກາຍດວຍຕນເອງ

ກດຈະກາທ 1 ການກວດພາວະສຂະພາບຮາງກາຍທວໄປ

ກດຈະກາທ 2 ສະມດຖະພາບຮາງກາຍ.ກາມຊນ,ເສນເອນໃນຮາງກາຍ

ກດຈະກາທ 3 ຍຽວບອກພະຍາດ

ການປະຖມພະຍາບານ

ການໃຊຢາ ແລະ ສະໝນໄພ

ສະໝນໄພໃນງານສາທາລະນະສກພນຖານ

ບດທ 7 ການສສານໃນງານສາທາລະນະສກພນຖານ 74

ຄວາມໝາຍຂອງການສສານ

ຄວາມສາຄນຂອງການສສານ

ຫລກໃນການສສານ

ວດຖປະສງຂອງການສສານ

ການຖາຍທອດຄວາມຮ

ຮບແບບການຖາຍທອດຄວາມຮ

ບດບາດອາສາສະໝກສາທາລະນະສກຕາງດາວ ໃນການສສານຖາຍທອດ

ຄວາມຮດານສຂະພາບ

ບດທ 8 ຄວາມຮເພມເຕມ ຕາມຄວາມສນໃຈ 81

ຫວຂທ 1 ການປອງກນ ແລະ ຄວບຄມພະຍາດຕດຕໃນຊມຊນ

ພະຍາດຕດທພບເຫນເລອຍໆໃນຊມຊນ

1. ພະຍາດກຽວກບທາງເດນອາຫານ

1) ອາຫານເປນພດ

2) ຖອກທອງຮນແຮງ

ໜາ

2. ພະຍາດຕດຕນາໂດຍແມງໄມ

1) ພະຍາດໄຂເລອດອອກ

2) ພະຍາດໄຂມາລາເລຍ

3. ພະຍາດຕດຕທາງເດນຫາຍໃຈ

1) ວນນະໂລກ

2) ໄຂຫວດໃຫຍສາຍພນໃໝຊະນດ ເອເອຊ1 ເອນ1 113

3) ພະຍາດຕດເຊອໄວລດໂຄໂຣນາສາຍພນໃໝ 2012 ຫລ MERS-CoV

4. ພະຍາດທຕດຕຈາກສດສຄນ

1) ໄຂຫວດນກ

2) ພະຍາດເຊອໄວລດອໂບລາ

3) ພະຍາດທຕດເຊອຈາກຍຽວໜ

5. ພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນ

ບດບາດຂອງອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນຕາງດາວ

ໃນການປອງກນຄວບຄມພະຍາດຕດຕໃນຊມຊນ

ຫວຂທ 2 ເລອງການເບງແຍງຜພການໃນຊມຊນ

ຄວາມໝາຍ ແລະ ປະເພດຂອງຄນພການ

ສດທປະໂຫຍດສາລບຄນພການ

ການເບງແຍງຊວຍເຫອ ຟນຟຄນພການ

ໜວຍງານທໃຫບລການຄນພການ

ຫວຂທ 3 ເລອງການຈດການໄພພບດ

ການເຝາລະວງ, ປອງກນ ແລະ ຮບມກບໄພພບດ

1) ຮບມນາຖວມ

2) ຮບມແຜນດນໄຫວ

ເອກະສານອາງອງ 112

ເອກະສານຊອນທາຍ 113

1. ການເສມສາງທກສະພນຖານ ດານພາສາທໃຊສສານໃນງານສາທາລະນະສກ

1.1. ເລອງພາສາອງກດໃນງານສາທາລະນະສກ

1.2. ເລອງພາສາເພອການສສານໃນງານສາທາລະນະສກ

2. ຕວຢາງແຜນພາບສາລບອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນ

ຕາງດາວໃຊສສານຖາຍທອດຄວາມຮດານສຂະພາບພນຖານໃນຊມຊນ

ບດນາຄວາມເປນມາ

ປະຊາກອນຕາງດາວ ຫປະຊາກອນຕາງຊາດໃນປະເທດໄທ ມຫາຍກມຫາຍປະເພດ ທງຄນຕາງດາວ

ທເຂາເມອງຖກກດໝາຍທໄດຮບອະນຍາດຈາກນາຍທະບຽນໃຫເຮດວຽກໄດຕາມທການດໃນກດກະຊວງຕາມ

ມາດຕາທ 7 (2) ຕາມປະກາດຄະນະປະຕວດສະບບເລກທ 322 ຂ 10 (10) ຕາມຂຕກລງວາດວຍການຈາງ

ແຮງງານຕາງດາວ(MOU) ແລະ ປະເທດຄ ແລະ ຕາມກດໝາຍວາດວຍການລງທນ(BOI) ຫ ກດໝາຍພເສດອນໆເຊນ:

ພະຣາຊະບນຢດການນຄມອດສາຫະກາ ຕາມມາດຕາ 12 ເປນຕນ ກບອກສວນໜງເປນຄນຕາງດາວທເຂາເມອງ

ຜດກດໝາຍ ລວມເຖງຊນກມນອຍ ຄນທມລະດບກດໝາຍຕາ ແລະ ຄນທໄຮສາລະທາງສດ ຄນຕາງດາວ ລກລອບເຂາເມອງ ແລະ ຜທລຖາພສດສນຊາດຕະຫອດຈນແຮງງານຕາງດາວແບບເຊາໄປ ແລງກບ

ເພອສາງໂອກາດມສຂະພາບດ ແລະ ເພມຄນນະພາບຊວດຂອງພນອງປະຊາກອນຕາງດາວ

ປະເທດໄທໄດໃຊແນວທາງປະກນສຂະພາບ ເພອນາສເປາໝາຍສຂະພາບດທກທວໜາ ເພອເອອອານວຍໃຫ ປະຊາຊນໄທເຂາເຖງບລການສຂະພາບໂດຍບໄດເສຍຄາໃຊຈາຍ ດງນນ ແນວຄດ ແລະ ຫລກການຂອງການ

ປະກນສຂະພາບຈງໄດເປນແນວທາງຫລກໃນການສາງຄວາມຄວບຄມຂອງບລການສຂະພາບຂອງຄນທກຄນ ທອາໃສໃນປະເທດໄທ ເມອມຄນສນຊາດລາວ ມຽນມາ ແລະ ກາປເຈຍເຂາມາເຮດວຽກໃນປະເທດໄທເປນ

ຈານວນຫລາຍ ເຮດໃຫລດຖະບານໄທ ເລມອອກແນວທາງ ແລະ ລະບຽບທຊດເຈນ ຕງແຕປ ພສ 2544

(ຄສ 2011) ໄດອອກມາດຕະການໃຫແຮງງານຕາງດາວທຈດທະບຽນໄດກວດສຂະພາບ ກອນການ

ຕທະບຽນແຮງງານ ແລະ ຊບດປະກນສຂະພາບ ເພອຈະເຂາສລະບບບລການສຂະພາບ ເຊນດຽວ

ກບຄນໄທ ແລະ ຂະຫຍາຍໃຫຄວບຄມເຖງຄອບຄວ ແລະ ຜຕດຕາມ ນອກຈາກນນ ປະເທດໄທຍງ ໃຊແນວທາງການສາທາລະນະສກພນຖານ ເຂາມາຮວມໃນການຈດການ ການເຂາເຖງການບລການ ສຂະພາບໂດຍການມອາສາສະໝກສາທາລະນະສກແຮງງານຕາງດາງໃນການຊວຍເຫລອວຽກງານ

ດານສາທາລະນະສກທງໃນສະຖານບລການສຂະພາບ ແລະ ການເຮດວຽກໃນແຖວໜາ ເຂາເຖງຊມຊນ ອນເປນທາງອອກຂອງການແກບນຫາທຈະຊວຍການເຂາເຖງບລການສຂະພາບຂອງແຮງງານຕາງດາວໄດ

ປະເທດໄທໄດມຄວາມພະຍາຍາມໃນການໃຫພນອງປະຊາກອນຕາງຊາດ ເຂາມາເປນສວນ ໜງໃນການແກໄຂບນຫາດານສຂະພາບຂອງແຮງງານຕາງດາວທງມຕສຂະວະ ແລະ ສດທສຂະພາບ

ໂດຍເລມຕງແຕ ພ ສ 2538 (ຄ ສ 1995) ໃນແຂວງ (ຈງຫວດ) ສະມດສາຄອນ ຕມາຂະຫຍາຍໄປ

ເຖງພນທສວນອນໆທມແຮງງານຕາງດາວເຂາມາເຮດວຽກ ແລະ ອາໃສຢໂດຍມການສາງ ແລະ

ພດທະນາອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ແລະ ພະນກງານສາທາລະນະສກຕາງດາວຕາມລາດບ ເຊງການມ ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກແຮງງານຕາງດາວ ແລະ ພະນກງານສາທາລະນະສກຕາງດາວ

ດງກາວ ຊວຍໃຫເກດຜນດຫາຍປະການໄດແກການເຂາເຖງບລການສຂະພາບໃນແຮງງານຕາງດາວ ການປອງກນ

ແລະ ຄວບຄມໂຣກ ໄດມປະສດທພາບຫາຍຂນ ທງໃນກມປະຊາກອນຕາງດາວ ແລະ ຄນໄທ.

ໃນປດຈບນ ນະໂຍບາຍລດຖະບານ ພນເອກ ປະຢດ ຈນໂອຊາ ຂ 5 ການຍກລະດບຄນນະພາບ

ແລະບລການດານສາທາລະນະສກ ແລະ ສຂະພາບຂອງປະຊາຊນໂດຍວາງຮາກຖານ ພດທະນາ ແລະ

ເສມຄວາມເຂມແຂງໃຫແກການບລການດານສາທາລະນະສກ ແລະ ສຂະພາບພາກປະຊາຊນນະໂຍບາຍ

ລດຖະມນຕວາການກະຊວງສາທາລະນະສກ ຂ 2 ພດທະນາລະບບບລການສຂະພາບໃຫທກຄນບນແຜນດນໄທ

ສາມາດເຂາເຖງບການທມຄນນະພາບຢາງທວເຖງໂດຍໃຊຊບພະຍາກອນທມປະສດທພາບ ແລະ

ເປນລະບບທຢງຢນ ຂ 2.6 ເລງລດພດທະນາລະບບການເຂາເຖງການບລການສຂະພາບ ແລະພດທະນາ

ໜວຍບລການສຂະພາບສາລບປະຊາກອນທມຄວາມຕອງການບລການຮບແບບພເສດໂດຍສະເພາະກແມນການ

ເຂາເຖງບລການສາລບຄນພການ ປະຊາກອນທມບນຫາສະຖານະ ແລະ ສດທປະຊາກອນຕາງດາວ

ແຮງງານຕາງດາວ ປະຊາຊນຕາມພນທພເສດ ເຊນ: ຊາຍແດນຫາງໄກ 5 ແຂວງພາກໃຕ ແລະ ການສາງເສມ ສຂະພາບແຮງງານນອກລະບບ.

ດງນນການສາງ ແລະ ພດທະນາອາສາສະໝກສາທາລະນະສກໃນກມປະຊາກອນຕາງດາວ

ເ ພອເ ບງແຍງສຂະພາບແຮງງານຕາງດາວຈງ ເປນແນວທາງໜງໃນການຂະຫຍາຍຂອບເຂດການ ບລການສຂະພາບປະຊາກອນຕາງດາວໃຫຄວບຄມເຖງກມແຮງງານຕາງດາວຄອບຄວ ແລະ ຜຕດຕາມ

ໃຫສາມາດເບງແຍງສຂະພາບຕນເອງໄດຢາງມປະສດທຜນຜານກນໄກຄເຝກອບຮມມາດຕະຖານອາສາສະໝກ

ສາທາລະນະສກ ແລະ ການພດທະນາຫກສດເຝກອບຮມອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ປະຊາກອນຕາງດາວ ພອມຄມອາສາສະໝກສາທາລະນະສກກມປະຊາກອນຕາງດາວຂອງະຊວງສາທາລະນະສກໂດຍກມສະໜບສະໜນ

ບລການສກຂະພາບ ເຊງເປນສວນໜງໃນການພດທະນາລະບບບລການສຂະພາບ ແລະ ລະບບສຂະພາບພາກ

ປະຊາຊນຢາງເປນລະບບ ມທດທາງ ມເປາໝາຍ ແລະ ມການພດທະນາມາດຕະຖານດຽວກນ ເພອໃຫປະຊນ ຕາງດາວສາມາດເບງແຍງສຂະພາບຕນເອງ ມຄວາມຕນຕວຫາຍຂນໃນການເບງແຍງສຂະພາບຂອງຕນ ຄອບຄວ

ແລະ ຜຕດຕາມລວມເຖງການຕດສນໃຈເລອກປະຕບດໃນເລອງທກຽວຂອງກບສຂະພາບອານາໄມໄດຢາງເໝາະສມ

ສອດຄອງກບບລການຫາຍຂນເພອໃຫປະຊາກອນຕາງດາວມສຂະພາບອະນາໄມດໄດຮບບລການສຂະພາບ ຢາງທວເຖງ ແລະ ມຄນນະພາບຄວມຄໄປກບປະຊາກອນຊາວໄທ.

ກມສະໜບສະໜນບລການສຂະພາບ ໂດຍກອງສະໜບສະໜນສຂະພາບພາກປະຊາຊນຈງໄດ

ເ ຮດຄມອາສາສະໝກສາທາລະນະສກປະຊາກອນຕາງດາວເ ພອເ ປນເ ຄອງມແລະແນວທາງໃຫ

ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກປະຊາກອນຕາງດາວ ໄດທບທວນຄວາມຮດານສຂະພາບເບອງຕນດວຍຕນເອງ

ຢາງສະໝາສະເໝ ພາຍຫງການຝກອບຮມເປນອາສາສະໝກສາທາລະນະສກສການເປນແກນນາໃນການເບງແຍງ

ສຂະພາບຕນເອງ ຄອບຄວ ແລະ ຊມຊນປະຊາກອນຕາງດາວຕອງໄດຮບບລການສຂະພາບມາດຕະຖານພນຖານ

ຕາມໜາທລດທຈະຕອງຈດໃຫແກປະຊາກອນຕາງດາວ ແລະຕາມຫກສດທມະນດຊນຊນພນຖານ

ທອາໃສໄດ ໂດຍສະເພາະສດທໃນການເຂາເຖງບລການສາທາລະນະສກເຊງເປນສວນໜງຂອງສດທແລະ

ໜາທດານສຂະພາບ ອນເປນວດຖປະສງຫກຂອງອງກອນອານາໄມໂລກ ທວາສຂະພາບດທວໜາ ສຂະພາບ

ເພອຄນທງມວນອນເປນການຮວມກນສາງສງຄມ ເອອອາທອນແລະແບງປນ ຍກລະດບຄນນະພາບຊວດ

ປະຊາກອນໃຫມຊວດການເປນຢທດ ແລະ ມຄວາມໝນຄງທາງດານສງຄມໃຫແກປະເທດຊາດ ແລະ

ພມມພາກອາຊຽນຕໄປ.

1

ບດທ 1ການສາທາລະນະສກພນຖານ(Primary Health Care)

ຈດປະສງ ເພອໃຫອາສາສະໝກສາທາລະນະສກປະຊາກອນຕາງດາວ

1. ມຄວາມຮ ຄວາມເຂາໃຈກຽວກບຄວາມໝາຍ ຫລກການ ອງປະກອບຂອງສາທາລະນະສກ ພນຖານ ການດາເນນງານລະບບສຂະພາບຊມຊນ ແລະ ການເບງແຍງສຂະພາບຂອງຕນເອງ.

2. ສາມາດສາຫລວດຊມຊນ ແລະ ຈດກດຈະກາສາທາລະນະສກພນຖານໄດ.

ເນອຫາ :

ການສາທາລະນະສກພນຖານ (Primary Health Care)

ການສາທາລະນະສກພນຖານ ໝາຍເຖງການເບງແຍງສຂະພາບທຈາເປນຕການດາລງຊວດຂອງ

ປະຊາຊນ ໂດຍປະຊາຊນເພອສຂະພາບອະນາໄມທດຂອງປະຊາຊນ ຈາກການສະໜບສະໜນຂອງພາກລດ

ສອດຄອງກບຄວາມເປນຢໃນການແກໄຂບນຫາທເໜາະສມແລະເປນທຍອມຮບຂອງສງຄມບນຫກການຂອງ

ການຕດສນໃຈດວຍຕນເອງ ແລະ ການເພງຕນເອງຂອງບກຄນ ແລະ ຊມຊນເປນທສາຄນ ວຽກສາທາລະນະສກ

ພນຖານປະກອບດວຍ ການ ບລການປະສມປະສານ 4 ດານ ຄ: ການປອງກນໂຣກ ການສງເສມສຂະພາບອະນາໄມ

ການຮກສາພະຍາບານ ການຟນຟສະພາບ ແລະ ຄມຄອງຜບລໂພກ.

ຫກການຂອງການສາທາລະນະສກພນຖານທສາຄນ 4 ປະການ

ກດຈະກາໃນວຽກງານສາທາລະນະສກພນຖານ 14 ອງປະກອບ

1. ງານອາຫານ ແລະໂພສະນາການ: ແນໃສກມເດກທມອາຍຕາກາວ 4 ປ ແລະແມຍງຖພາ

ໃຫເນນເຖງບນຫາໂພສະນາການທເກດຂນ ເຝາລະວງພາວະທາງ ໂພສະນາການຂອງເດກ ອາຍຕາກວາ 5 ປ ເຊນ: ຊງນາໜກ ຄວາມສງຂອງເດກ,ໃຫຄວາມຮແກແມ ແລະ ສງເສມການຜະລດອາຫານທມຄນຄາໃນຊມຊນ

ເຊນ: ປກຜກ ລຽງສດ ນາມາເປນອາຫານ

2. ວຽກສຂະສກສາ ໂດຍໃຫຄວາມຮ ເພອໃຫປະຊາຊນມພດຕກາສຂະພາບທເໝາະສມ

3. ການຮກສາພະຍາບານ ຄການຮກສາພະຍາບານທຈາເປນເບອງຕນ ແລະ ຮຊອງທາງການສງຕຄນປວຍ

2

4. ການຈດຫາຢາທຈາເປນ ສງເສມການປກ ແລະ ໃຊສະໝນໄພໃນການເບງແຍງສຂະພາບ ແລະ ຈດຫາຢາທຈາເປນໄວໃຊເບອງຕນເມອເຈບປວຍ ຫມກອງທນຢາຂອງຊມຊນ.

5. ການສຂາພບານ ແລະ ຈດຫານາສະອາດ ການໃຊຫອງນາເປນປະຈາ ,ການກາຈດຂເຫຍອ ແລະ

ການຮກສາເຮອນໃຫມຄວາມສະອາດ

6. ອະນາໄມແມ ແລະ ເດກ ແລະ ການວາງແຜນຄອບຄວ ເພອໃຫແມມານ ແລະ ລກມ ຄວາມປອດໄພໃນເວລາຖພາ ແລະ ເກດລກ ລວມທງການປອງກນການຖພາໂດຍບມຄວາມພອມ.

7. ວຽກງານຄວບຄມປອງກນໂຣກຕດຕໃນທອງຖນ ເພອໃຫເກດການປອງກນ ແລະ ການຄວບຄມ ໂຣກຕດຕທສາຄນເຊນ: ໄຂເລອດອອກ ໄຂຫວດໃຫຍເປນຕນ.ຊ

3

8. ການເສມສາງ ພມຄມກນໂຣກ ເ ພອໃຫປະຊາຊນໄດ ຮບວກຊນປອງກນໂຣກ ແລະ

ໄປຮບວກຊນຕາມການດ

9. ການສງເສມສຂະພາບແຂວ ເພອການເບງແຍງແຂວ ແລະຮກສາສຂະພາບຊອງປາກ

10. ການສງເສມສຂະພາບຈດ ເພອໃຫປະຊາຊນຮ ໄດຮບການສງເສມສຂະພາບຈດ ຄນຫາຜປວຍທ

ມບນຫາສຂະພາບໃຫໄດຮບການຊວຍເຫອ ແລະ ຮກສາທຖກຕອງ.

11. ການອານາໄມສງແວດລອມ ເຝາລະວງບໃຫມການກະທບທກໃຫເກດມນລະພດ ແກບນຫາ ແລະ

ແຈງເຈາໜາທຮເພອດາເນນກນຜກະທາຜດ

12. ການຄມຄອງຜບລໂພກ ເພອໃຫປະຊາຊນໄດກນອາຫານທປອດໄພແລະບຖກເອາປຽບດານບລໂພກ

13. ການປອງກນຄວບຄມອບດເຫດ ອບດຕໄພ ແລະໂຣກບຕດຕເພອໃຫມຄວາມຮ ແລະປະຕບດ ເພອການປອງກນ ແລະຄວບຄມອບດເຫດ ອບດຕໄພ ເຝາລະວງຄນຫາຜປວຍໂຣກຊາເຮອ ແລະ ຜພການ

14. ການຄວບຄມ ແລະ ປອງກນໂລກເອດ ເພອປອງກນການແຜກະຈາຍໂລກເອດສາງຄວາມເຂາໃຈ

ສຄນໃນຊມຊນ

ອງປະກອບປະກອບຂອງງານສາທາລະນະສກພນຖານ ທງ 14 ອງປະກອບດງກາວ ບຈາເປນຕອງ ເລມພອມກນທງໝດທກຢາງ ອາດຈະເລມໃນເລອງທປະຊາຊນຄດວາເປນເລອງທມຄວາມຈາເປນອຫລຂອງຊມ

ຊນຕນເອງກອນ ແລວພາຍຫລງຕມາກຂະຫຍາຍຕໄປໄດອກ ແລະ ຖາຫາກຊມຊນໃດ ບມບນຫາ

ໃນບາງເລອງເຫລານ ອງປະກອບທດາເນນການ ກອາດຫລດລງໄດ ຕາມສະພາບຂອງຄວາມເປນຈງ

ຂອງຊມຊນນນໆ.

4

ການຈດບລການສຂະພາບໂດຍຊມຊນ : ສນສາທາລະນະສກພນຖານຊມຊນພນຖານ(ສສມຊ)

ການຈດບລການສຂະພາບຊມຊນ ເປນກດຈະກາທປະຊາຊນ ແລະ ຊມຊນສາມາດເຮດໄດ

ດວຍການທອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ຮວມກບຄນຊມຊນ ຈດບລການສາທາລະນະສກພນຖານ ໃນຊມຊນ ເພອການເບງແຍງສຂະພາບຂອງປະຊາຊນຕາງດາວດວຍກນເອງໃນຊມຊນ ສາມາດເຮດ

ໄດຫລາຍຢາງ ໄດແກ ສນສາທາລະນະສກພນຖານຊມຊນ(ສສມຊ) ຫລສກສາລາ ຫລ ສນສາງສນສຂະພາບ

ຫລ ສນສງເສມສຂະພາບຊມຊນ ຫລ ສນສາທາລະນະສກຊມຊນ ຫລ ກອງທນຢາ ແລະ ສຂະພາບເປນຕນ.

ສນສາທາລະນະສກພນຖານຊມຊນ (ສສມຊ) ຄ ທລວມພະລງ ລວມກນນດໝາຍ ລວມທເຮດວຽກ

ລວມຂມນຂາວສານທາງດານສາທາລະນະສກຂອງອາສາສະໝກສາທາລະນະສກໃນໝບານ ຊມຊນ ໂຮງງານ.

ສສມຊ ຄ:ສະຖານທແຫງໜງແຫງໃດໃນໝບານ ທເຮດໜາທເປນສນລວມ ດານບລຫານ

ຈດການກອງທນ ວດຖອປະກອນ ຂມນໝບານ ການວາງແຜນ ການປະສານງານລະຫວາງໝບານ ກບອງກອນອນໆ

ລວມທງເປນສະຖານທໆໃຊໃນການປກສາຫາລ ຫລ ແລກປຽນຄວາມຮ ລະຫວາງອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ

ປະຊາຊນ ເຈາໜາທ ຫລອງກອນອນໃດກຕາມ ແລະ ເປນສນກາງການດາເນນກດຈະກາຕາງໆຂອງອາສາສະໝກ

ສາທາລະນະສກໂດຍການມ ເຄ ອງມອປະກອນທຈາ ເ ປນໃນການດາເນນການຈດການສຂະພາບ

ແລະສາງພດຕກາສງຄມ ທເອອຕການສງເສມສຂະພາບ ເພອສຂະພາບດ ວຖໄທ.

ຈດປະສງຂອງການຕງ ສສມຊ ເພອ

1. ເປນສນກາງການປະສານງານແລະການຈດບລການສາທາລະນະສກພນຖານໃນຊມຊນ

2. ເປນທທາການຂອງອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ

3. ເປນຈດເຊອມຕລະຫວາງໝບານ ຊມຊນ ສະຖານທປະກອບການ ກບລະບບບລການ

ສາທາລະນະສກຂອງລດ ໂດຍເຮດໜາທ ຄດເລອກຜປວຍລະດບຕນ

4. ເປນສນກາງຮອງຮບການສະໜບສະໜນ ດານຂມນຂາວສານ ຄວາມຮ ວດສະດ ອປະກອນ

ເຄອງມຈາກລດ ແລະ ເອກະຊນ

5. ເປນສນກາງຂມນໃນການວາງແຜນແກໄຂບນຫາສາທາລະນະສກຂອງໝບານຊມຊນ

6. ເປນສນກາງຄວາມຮ ພມປນຍາ ນະວດຕະກາຂອງຊາວບານ ໃນການເບງ

ແຍງຕນເອງ ຂອງຊມຊນ.

7. ເປນສນກາງໃນການພດທະນາກອງທນ ກາມະການ ແລະ ການບລຫານຈດການ

ເພອການມສຂະພາບດ ແລະ ການພດທະນາຄນນະພາບຊວດ ຂອງປະຊາຊນ.

ກດຈະກາ ທອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນຕາງດາວ ຄວນປະຕບດ ທສສມຊ ຄ:

1. ການຈດສນ ຂມນຂາວສານຂອງຊມຊນ ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ຄວນເຮດ

(1) ສາຫລວດຂມນດານສາທາລະນະສກ ທຈາເປນເຊນ: ເດກ ໄວລນ ຜຍງຖພາ ຜເຖາ ຜພການ ກມຊຽງ

ແຫລງແພພະຍາດ (2)ປະຊມ ນາສະເໜຂມນດານສາທາລະນະສກ ແລະ ວາງແຜນຮວມກບຊມຊນ

(3) ຈດລະບບສງຂາວອປະຕເຫດ ອປະຕໄພໃນຊມຊນ

2. ການຖາຍທອດຄວາມຮ ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກຄວນເຮດ (1) ການຖາຍທອດຄວາມຮ

ແກບກຄນກມຕາງໆ ເຊນ:ຜຍງຖພາ ແມລກອອນ ກມສຽງຕພະຍາດ ຜພການ ແລະ ພນອງ ຜເຖາ ໄວລນ ແລະ

ໄວເຮດວຽກເປນຕນ (2) ຖາຍທອດດວຍການຈດວການວາງສະແດງ ແລະ ສາທດ (3) ການຖາຍທອດຜານສຕາງໆ

ເຊນ ຫຂາວ ໂທລະໂຄງ ວທະຍຊມຊນ ການປະຊມ ເວທຊາວບານ ໂອລມ ສທາງອນເຕເນດ ເປນຕນ.

3. ການໃຫບລການທຈາເປນ ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ມບດບາດ ໃນການໃຫບລການ

ເບງແຍງສຂະພາບ ແກປະຊາຊນໃນຊມຊນຕາງດາວ ຕາມກມໄວ ແລະ ກດຈະກາສາທາລະນະສກພນຖານ

14 ອງປະກອບ ດງກາວຂາງເທງນນ.

5

ການເບງແຍງສຂະພາບຕນເອງ (Self Care )

- ວທການ ຫລກດຈະກາ ຫລ ພດຕກກາປະຊາຊນດວຍກນເອງໃນການປອງກນສງເສມສຂະພາບ

ລະວງຮກສາຮາງກາຍ ໃຫສະອາດ ປະສະຈາກເຊອໂຣກ ໄພອນຕະລາຍ ທອາດຈະເຮດໃຫບາດເຈບ ປວຍ ສຽງ

ຫລ ພການ ລວມທງການເ ບງແຍງຈ ໃຈໃ ຫສດ ຊນ ແຈມໃສ ແລະ ການລະວງ ໄພຈາກສ ງຄມ

ຕະຫລອດເຖງການສບຄນຫາໂຣກ ແລະ ການຮກສາຂນຕນດວຍຕນເອງ ໂດຍການໃຊຄວາມຮ ພມປນຍາ

ເຕກໂນໂລຊ ແລະ ຊບພະຍາກອນພນຖານທວໄປ ເພອການເບງແຍງສຂະພາບ ແບບເພງຕນເອງ.

- ການພດທະນາ ສກກະຍາພາບ ປະຊາຊນໃຫສາມາດດາເນນກດຈະກາທາງສຂະພາບທງການ ສງເສມສຂະພາບ ແລະ ປອງກນໂຣກ ການວໃຈໂຣກ ລວມທງການຮກສາຂອງໂຣກເບອງຕນ ແລະ ພນພສຂະພາບ

ຕະຫລອດຈນແກໄຂບນຫາສຂະພາບ ໄດດວຍຕນເອງຂອງບກຄນ ຄອບຄວ ກມເພອນບານ ກມຜຮວມງານ

ລວມເຖງການຕດສນໃຈປະຕບດໃນເລອງທກຽວຂອງກບສຂະພາບອະນາໄມ ໄດແກການສງເສມສຂະພາບ

ການປອງກນໂຣກ ການຮກສາພະຍາບານ ແລະ ການພນຟ ສະພາບພາຍຫລງການເຈບປວຍ

ຫລງຮບການບລການສຂະພາບ ແລະ ຫລ ເມອມຄວາມພການເກດຂນ.

ຮບແບບການເບງແຍງສຂະພາບຕນເອງ ທສາຄນມ 3 ປະການຄ:

1. ການເບງແຍງສຂະພາບຕນເອງ

2. ການເບງແຍງສຂະພາບຂອງຄນໃນຄອບຄວ.

3. ການເບງແຍງສຂະພາບໃນຊມຊນ.

ແນວທາງການດາເນນການພດທະນາສຂະພາບຕນເອງ ແລະ ຄອບຄວ ສາມາດເຮດໄດ 4 ລກສະນະ

ໄດແກ

1. ການພດທະນາສຂະພາບກາຍ ໂດຍການອອກກາລງກາຍສະໝາສະເໝ ຮບປະທານອາ

ຫານຄບຖວນ ຖກຕອງ ແລະ ເໝາະສມ ກບໄວພກຜອນ ໃຫພຽງພຢໃນສງແວດລອມທດ ກວດສຂະພາບ

ຮາງກາຍຢາງໜອຍປລະ 1 ຄງ ຫລກລຽງພດຕກາສຽງຕຮາງກາຍເຊນ ການສບຢາ,ການດມເຫລາປະເພດຕາງໆ

ແລະ ການສາສອນທາງເພດ ເປນຕນ:

2. ການພດທະນາສຂະພາບຈດ ໂດຍການຈດການໃຫຕນເອງຮສກຜອນຄາຍຈດໃຈສະຫງບ

ສະບາຍໃຈເຊນ: ອານໜງສ ທເຮດໃຫຮສກສະບາຍໃຈ ປກຕນໄມ ຮອງເພງ ຟງເພງ ຫລນດນຕຣ

ປະຕບດຕາມຫລກສາສະໜາ ທຕນເອງນບຖ.

3. ການພດທະນາສຂະພາບດານສງຄມ ໂດຍເຂາຮວມກດຈະກາຕາມວດທະນະທາ ແລະ

ປະເພນໃນຊມຊນຢສະເໝ ຫລ ກດຈະກາອາສາສະໝກຂອງຊມຊນ ຫລ ເຂາຮວມເປນສະມາຊກຂອງຊມລມ

ຫລ ສະມາຄມຕາງໆ .

4. ການພດທະນາສຂະພາບດານປນຍາ ດວຍການຝກທກສະດວຍການວໄຈ ໝນຝກຝນ

ທກສະການອານ ການຟງ ການເວາ ຢສະເໝ ແລະ ສກສາຄວາມກາວໜາທາງເຕກໂນໂລຊ ທທນສະໃໝ

ເພອເພມພນຄວາມຮ ເສມປນຍາໃຫກບຕນເອງ ແລະ ນາໄປປບໃຊໃນການແກໄຂບນຫາຊວດຂອງຕນເອງ ຫລ ຂອງຄອບຄວ.

ຂນຕອນສາຄນໃນການພດທະນາສຂະພາບຕນເອງ ຄອບຄວ ແລະ ຊມຊນ ຄ: ການປະເມນບນຫາ

ການວເຄາະບນຫາ ການວາງແຜນ ຄດວທການແກໄຂບນຫາ ແລະ ເບງແຍງສຂະພາບທເໝາະສມ

ການລງມປະຕບດຕາມທວາງແຜນໄວ ຕອງປະຕບດດວຍຄວາມເຕມໃຈ ແລະ ການປະເມນຜນ.

ການສາຫລວດຂມນຊມຊນ ແລະ ການພດທະນາຊມຊນດານສຂະພາບ

ການສາຫລວດຂມນຊມຊນ ແລະ ຂມນດານສຂະພາບຂອງປະຊາຊນ ມຄວາມສາຄນເພອເປນຂມນ

ໃນການຕດສນໃຈ ການວາງແຜນ ແກໄຂບນຫາ ແລະ ປະເມນຜນການດາເນນງານ ເຊງໃນການສາຫວດຂມນ ຊມຊນນນສາມາດໃຊເຄອງມຕາງໆ ໃນການສາຫວດຈດເກບຂມນ ເຊນ ແບບສອບຖາມ ສາຫລວດຂມນຊມຊນແຜນ ທເດນດນ ແຟມສຂະພາບຄອບຄວ ປະຫວດສາດຊມຊນ ແລະ ຂມນທໄດຮບຈາກການຄດຈອນຈາກປະຊາຊນ

ໃນເລອງຕາງໆເຊນການແທກຄວາມດນເລອດ, ການຊງນາໜກ, ການແທກສວນສງ ຈະເປນປະໂຫຍດ ໃນການຈດບລການ ແລະ ກດຈະກາເພອແກໄຂບນຫາສຂະພາບໃນຊມຊນ

6

1. ການສາຫລວດຊມຊນ ແລະ ເຄອງມສາຫລວດຊມຊນ

ການໄດມາເຊງຂມນທຈາເປນ ຖກຕອງ ແລະ ເປນຈງຂອງສງຄມນນ ມວທເກບກາຂມນ ແລະ

ເຄອງມຕາງໆດງນ

1.1 ການສາຫລວດຊມຊນ ມວທການຂນຕອນ ດາເນນການ ໄດແກ

1.1.1 ຈດຕຽມອປະກອນ ເຄອງມສາຫລວດຊມຊນ ແລະ ຜປຕບດການສາຫລວດ

ໃຫພອມ ຄບຖວນ.

ອປະກອນທສາຄນໃນການສາຫລວດຊມຊນ ໄດແກ : ສະໝດແບບຟອມ

ບກສເພອການເກບກາຂມນ

1.1.2 ດາເນນການເກບກາຂມນ ເຊງສາມາດດາເນນການໄດແກ :

(1) ສນທະນາ ໂອລມ : ຄການໄປສອບຖາມໂອລມກບຊາວບານໃນຊມຊນດວຍຕນເອງ

(2) ການສງເກດ : ດວຍການສງເກດສະພາບແວດລອມວດທະນະທາຮອບຕວ ແລະ ສງຕາງໆໃນຊມຊນ ເຊນ ຖນຖານຂອງຊມຊນ ສລະປະຫດຖະກາ ແລະ ປະດດຕະກາ ສມຊາວບານ ຂຫາມ

ຄວາມເຊອ ເລອງເລາ ຕານານພທກາ ແລະ ຂປະຕບດຕາງໆ ທກຽວຂອງກບສຂະພາບ ພາສາ ແລະສານວນ

ທກຽວກບສຂະພາບການນບຖຜເຈາພ ເຈາແມ ຫລ ສງສກສດຢາງອນ ອາຫານ ສະໝນໄພ ເພງ ການແຕງໂຕ

ຄວາມສະອາດຂອງຮາງກາຍ ແລະ ບານເຮອນ ສງແວດລອມ ສະຖານທນດພບປະສາງສນ ກດຈະກາຂອງຊມຊນ

ເຄອງດມທນຍມ ແລະ ອນໆ.

(3) ການຄນຄວາຂມນ : ຈາກໜງສເອກະສານຈາກແຫລງຕາງໆ

1.1.3 ການວເຄາະຂມນ

1.2 ເຄອງມໃນການເກບກາຂມນ ແລະ ສກສາຊມຊນ

1) ແຟມສຂະພາບຄອບຄວ : (Family folder ຫລ Family fili) ເປນສຫລເຄອງມ

ທໃຊ ຮຈກ ແລະ ເຂາໃຈ ຊວດຂອງປະຊາຊນ ແລະ ຄອບຄວ ຢາງຮອບດານ ຊວຍໃຫເພມຄນນະພາບ

ໃນການເຮດວຽກ ທມຄວາມເຂາອກ ເຂາໃຈ ໃຫບລການທຮອບດານ ແລະ ມການແກບນຫາສຂະພາບ

ທເບງທງຄອບຄວ ສວນປະກອບຂອງແບບຟອມ ມດງນ:

1.1 ແຜນທບານ : ເມອອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ລງໄປສາຫລວດ ໃຫເຮດແຜນທ

ເຊງສະແດງທຕງຂອງເຮອນ ສະພາບເຮອນ ລກສະນະທາງກາຍຍະພາບ ແລະ ສງແວດລອມ.

1.2 ແຜນວາດຄອບຄວ ຫລ ແຜນວາດພນອງ : ເປນເຄອງມຢາງໜງທມສວນສາຄນ

ຕການທາຄວາມເຂາໃຈ ຄວາມສາຄນຂອງຄນໃນຄອບຄວແລະ ໃນຊມຊນ.

ສນຍາລກທໃຊໃນການຂຽນ ໄດແກ

ສນຍາລກ ແທນ ໃຫຜຊາຍ

ສນຍາລກ ແທນ ໃຫຜຍງ

ສນຍາລກ ແທນ ໃຫຜຊາຍທເສຍຊວດ

ສນຍາລກ ແທນ ໃຫຜຍງທເສຍຊວດ

ສນຍາລກ ແທນ ໃຫຄແຕງງານ

ສນຍາລກ ແທນ ໃຫຄປະກນ

ແຜນວາດພນອງ ປະກອບດວຍຂມນຂອງບກຄນໃນຄອບຄວ ໃນລະດບທ

ເໜອຂນໄປຄ ລນພແມ ລນປຍາ ຕາຍາຍ ແລະ ພນອງໃກຊດອນໆ ຄວນເຮດເຄອງໝາຍສນຍາລກ ຫລຂຽນ

ໃຫເຫນເຖງບນຫາສຂະພາບຂອງຄນໃນແຜນວາດນນ

ຂແນະນາໃນການເຮດແຜນວາດພນອງ (1)ໃຊສນຍາລກທການດໃນມາດຕະຖານ ດຽວກນ ເພອຄວາມເຂາໃຈໄປໃນທາງດຽວກນ

7

1.3 ແບບຟອມການລງທະບຽນຄອບຄວ ຂມນທຄວນມຢໃນແບບຟອມນ ໄດແກ

ຂມນທວໄປຂອງສະມາຊກໃນຄອບຄວ: ຊ - ນາມສະກນ ລະຫດປະຈາຕວປະຊາຊນ ເລກ

13 ຫລກ ຫລ ເລກທ ໜງສເດນທາງ ໜງສຜານແດນ ຫລ ການຮບຮອງຂອງຜນາຊມຊນ ເພດ ອາຍປະຈບນ

ສະຖານະພາບຂອງການແຕງງານ ຄວາມສາພນໃນຄອບຄວ ການສກສາສງສດ ສາສະໜາ ອາຊບຫລກ

ສດທໃນການຮກສາພະຍາບານກມ ແລະ ທຕອງເບງແຍງເປນພເສດ ໄດແກຜມຄວາມພການ ຜປວຍ

ສາເຮອທບສາມາດຊວຍເຫລອຕນເອງໄດ ປນຍາອອນ ເປນບາ ເປນຕນ.

ຂມນສາທາລະນະສກປະຈາຄອບຄວ ໄດແກແຫລງນາເພອການດມ ແລະ ບລໂພກ

ຄວາມພຽງພຂອງນາສະອາດ ການມ ແລະ ການໃຊຫອງນາ ຖກຫລກການອະນາໄມ ການລຽງສດ ແລະ

ການກາຈດອາຈມຂອງສດ ການກາຈດຂເຫຍອ ສະພາບເຮອນ ການກາຈດນາເປເປອນ ການຮກສາ

ຄວາມສະອາດຂອງອາຫານ ການຄວບຄມແມງໄມ ແລະ ສດນາເຊອໂລກ ເຫດລາຄານ ການຄວບຄມໜອນນາຍງ

ແລະ ການສກຢາປອງກນຜດໝາວ ເປນຕນ

1.4 ຊວະປະຫວດ ແລະ ຊມນທາງເສດຖະກດ-ສງຄມ

ຂມ ນ ຊວະປະຫວດໄ ດແກ ຄວາມເ ປນມາຂອງຄອບຄວ ການຕ ງ ຖນຖານ

ສະພາບເປນຢຂອງຄອບຄວ.

ຂມນທາງເສດຖະກດຄ ການທາມາຫາກນ ລາຍໄດ ທມາຂອງລາຍໄດການມລາຍໄດ

ທມລກສະນະປະຈາ ແນນອນ ຫລ ລາຍໄດບແນນອນ ຮບຈາງລາຍວນ ພາລໜສນ ແລະ ຊບສນ ການໃຊຈາຍ

ໃນບານ.

ຂມນທາງສງຄມ ຄວາມສາພນລະຫວາງສະມາຊກໃນຄອບຄວ ເພອນບານ ແລະ ຊມຊນ

ໄດແກບດບາດໃນຄອບຄວ ການຕດສນໃຈເລອງຕາງໆໃນຄອບຄວ ຄວາມສາພນລະຫວາງບກຄນໃນຄອບຄວ

ຜວເມຍ ພແມກບລກ ພນອງ ເພອນບານ ການມສວນຮວມໃນກດຈະກາຊມຊນ.

ຄວາມເຊອ ທດສະນະຄະຕ ຄານຍມ ພດຕກາສຂະພາບ ໄດແກ ກດຈະກາ ທເພງໃນການ

ເບງແຍງສຂະພາບແບບຕາງໆ ການໃຊຢາສະໝນໄພ ຢແຜງປະຈບນ ວທການເບງແຍງສຂະພາບ

(ຕອນຍງບທນປວຍ) ແລະ ການຮກສາໂລກ (ປວຍແລວ) ຂອງຄອບຄວທເພງທາງດານຈດໃຈລກສະນະການ ໃຊຊວດປະຈາວນ ການກນ ການນອນ ການໃຊສານເສບຕດ ເຫລາ ຢາສບ ການໃຊສະຖານບລການສາທາລະນະສກ

ຄວາມເຫນຕລະບບການໃຫບລການ.

ການຈດຕຽມອາຫານ ແລະ ການຈດການວຽກບານ ໄດແກ ບດບາດໜາ ທຂອງແຕລະຄນໃນຄອຄວ ໃນການດແລພາຍໃນບານ ການຫາຊອາຫານ ແຫລງຂອງອາຫານ ການແບງອາຫານແກສະມາຊກພາຍໃນບານ

ປະເພດອາຫານທກນເປນປະຈາ.

2) ແຜນທເດນດນ: ເປນແຜນທຊມຊນ ທມຊວດນນຄ ເປນແຜນທທເກດຈາກການ

ເດນສາຫລວດດວຍຕາ ມການບນທກລກສະນະທາງກາຍຍະພາບ ສງແວດລມຂອງຊມຊນ ເປນການແທນ ລກສະນະຂອງເຮອນແຕລະຫລງ ສະຖານທສາຄນໃນຊມຊນ ແຫລງທຕງ ແລະ ແຫລງຊບພະຍາກອນທາມະຊາດ ແລະ

ຄນສາງຂນເອງ ທທາການຂອງກມຕາງໆ ກອງທນຕາງໃນຊມຊນ ລວມເຖງບອນທມຄວາມສຽງ

ກມສຽງ ທເຮດໃຫແກບນຫາສຂະພາບ ສງຄມ ແລະ ສງແວດລອມໃນຊມຊນດວຍຕາຂອງຜສາຫລວດ.

8

ເປາໝາຍຂອງການເຮດແຜນທເດນດນ : ເພອ (1) ເຮດໃຫເຫນພາບລວມຂອງຊມຊ

ນຄບຖວນ (2)ໄດຂມນຫລາຍທສດໃນໄລຍະເວລາທສນ (3) ຂມນທເຊອຖໄດ ຍອນສງເກດດວຍຕນເອງ.

ຫລກສາຄນຂອງການເຮດແຜນທເດນດນ : (1)ເດນໃຫທວ ເດນໃຫເຫນເຮອນທກຫລງ

(2) ເບງ ”ພນທທາງກາຍຍະພາບ” ທເປນສງທເຫນຈາກການສາຫລວດໃຫເປນ ”ພນທທາງສງຄມ” ທສ

ໃຫເຫນເຖງຄວາມເປນຢຂອງຄນໃນຊມຊນ ແລະ ມການປບປຽນຂມນຂອງຊມຊນ ທຈະບນທກໃວໃນແຜນທເດນດນ

ໃຫເປນຂມນໃໝເລອຍໆ.

ຂແນະນາຂອງການເຮດແຜນທເດນດນ : (1) ການເດນເບງດວຍຕນເອງ ແລະ

ການເດນສາຫລວດຮວມກນເປນທມ ເພອໃຫເຫນກບຕາ ໄດຖາມ ແລະ ໄດຟງຄາຕອບຈາກຄນໃນຊມຊນ

(2) ມການແລກປຽນກນໃນທມລະຫວາງການເດນສາຫລວດ (3) ຕອງມການສງເກດ (4) ລະວງຄວາມລາອຽງ

ໃນການໃຫຂມນຂອງຜນາພາເດນສາຫລວດຊມຊນຕອງມການກວດສອບຂມນຈາກຄນໃນຊມຊນນາ.

3) ການສກສາໂຄງສາງ ແລະ ອງກອນຊມຊນ : ເປນການສກສາຄວາມສາພນທາງດານເ

ສດຖະກດ ສງຄມ ການເມອງ ທງຮບແບບທເປນທາງການ ແລະ ບເປນທາງການ ເພອ (1)ເຂາໃຈໂຄງສາງຊມຊນ

ຮອບດານ ເພອປະໂຫຍດໃນການຫາແຫລງຂມນ (2)ເຂາໃນບດບາດຂອງອງກອນ ຫລ ກມບກຄນໃນຊມຊນ

(3)ຈດຕາແໜງຄວາມສາພນຂອງຕນເອງກບຊມຊນໄດຖກຕອງ.

ຂມນທສກສາໄດແກ (1)ການແບງໜາທ (2)ປດໃຈການຜະລດໃນຊມຊນ ອານາດ

ການຕດສນໃຈໃນຊມຊນ (3)ຖານະເສດຖະກດພາຍໃນຊມຊນ ມຄວາມຕາງກນຫລາຍນອຍ ສາໃດ (4)ລະບບ

ແລະ ລະດບການສກສາ (5)ອງການສາສະໜາ ແລະ ຄວາມເຊອ (6)ບດບາດຍງຊາຍໃນສງຄມ (7)ຕນທນທາງ

ສງຄມຂອງຊມຊນ(ພມປນຍາ ຈດເດນ) (8)ຄວາມສາພນເຊງໂຄງສາງໃນສງຄມ (9)ໂຄງສາງການປກຄອງ (10)ລກສະນະທວໄປຂອງການເມອງທອງຖນ (11)ຄວາມສາພນລະຫວາງນກການເມອງ.

4) ການສກສາປະຫວດຊວດ : ເປນການສກສາລາຍລະອຽດຊວດຂອງຄນ ເພອເປາ

ໝາຍ (1)ເພມມຕຂອງຄວາມເປນມະນດ ເບງລາຍລະອຽດຊວດຂອງຄນ (2)ສາງຄວາມສາພນທດລະຫວາງ ເຈາໜາທກບຊາວບານ (3)ເກດຄວາມເຂາໃຈ ແລະ ຄວາມລະອຽດອອນໃນການໃຫບລການກມຄນທຄວນມການສ

ກສາປະຫວດຊວດ

2. ການພດທະນາລະບບຂມນ ແລະ ການໃຊປະໂຫຍດຂມນຂອງຊມຊນເພອການເຝາລະວງພະຍາດ

ແລະ ໄພຂອງຊມຊນ.

ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກຕອງນາຂມນທໄດຈາກການສາຫລວດຊມຊນ ຈາກຮບແບບ ແລະ

ເຄອງມຕາງໆມາວໄຈຂມນຊມຊນ ສກສາການກະຈາຍຂອງພະຍາດ(ວາເກດມາກບໃຜ ທໃດ ເວລາໃດ ສະຖານທໃດ)

ສາເຫດ ຫລ ປດໄຈສຽງແມນແນວໃດ? ການເກດຂນ ແລະ ການສນສດ ແລະ ການເຄອນທຂອງພະຍາດໃນກມ

ປະຊາກອນ ຈດການຂມນ ແລະ ຊເປາໝາຍ ການດາເນນງານພດທະນາສາທາລະນະສກຂອງຊມຊນ

ເພອການເຝາລະວງທງພະຍາດຕດຕ ແລະ ບຕດຕໄພຂອງຊມຊນລວມເຖງປດໄຈໃນການເຮດໃຫເກດພະຍາດ

ແລະ ໄພຂອງຊມຊນ ຕະຫລອດຈນປດໄຈສຽງ ຕາມແຕກລະນທຂມນບງຊ.

ການເຝາລະວງພະຍາດ ຄ:ການລວບລວມຂມນ ການສາຫລວດ ສງເກດ ແລະ ວໄຈຂມນຢາງຕ

ເນອງເປນລະບບແປຜນລາຍງານຜນຕຜທກຽວຂອງຢາງໄວວາ ທນເວລາ ສະໝາສະເໝ ຕເນອງ ແລະ

ໄຊປະໂຫຍດຂມນຈາກການເຜາລະວງ ໃນການວາງແຜນຄວບຄມພະຍາດການດາເນນມາດຕະການ

ຄວບຄມພະຍາດ ແລະ ປະເມນຜນຄວບຄມປອງກນພະຍາດ ການເຜາລະວງທສາຄນຄ: ການເຜາເບງສງບອກເຫດ

ກອນການເກດລະບາດຂອງພະຍາດ ຫລໄພສຂະພາບ ເຊງຜທຈະເຮດການເຜາລະວງໄດດຄຜທຢໃນພນທ.

9

ລະບບບລການສຂະພາບ.

ປະຈບນກະຊວງສາທາລະນະສກຂອງໄທ ມການຈດບລການສາທາລະນະສກແບງຕາມລະດບ

ການໃຫບລການມ 5 ລະດບດງແຜນວາດຕໄປນ

ລະບບບລການສຂະພາບຂອງໄທ.

ລະດບການໃຫບລການ

ສາທາລະນະສກລະດບ

ໜວຍບລການຂອງ

ສງກດກະຊວງ

ສາທາະລະນະສກ

ໂດຍບລການທບໄດ

ສງກດກະຊວງ

ສາທາລະນະສກ

ລະດບສງ

ລະດບກາງ

ລະດບຕນ/ຂນພນຖານ

ສາທາລະນະສກພນຖານ

ແຂວງຮພສ.

ຮພທ.

ຮພມ./ຮພກລ.

ຮພ.ເອກະຊນໃຫຍ

ຮພ.ສະເພາະໂລກ

ອນໆ

ລະດບກາງ

ລະດບຕນ/ຂນພນຖານ

ສາທາລະນະສກພນຖານ

ເມອງ ຮພ,ຊມຊນຮພ.ເອກະຊນ

ຂະໜາດນອຍ

ລະດບຕນ/ຂນພນຖານ

ສາທາລະນະສກພນຖານກມບານ

ສອ.

ສສຊ.

ສາທາລະນະສກພນຖານ ບານ ສສມຊ./ອສມ. ກຟຜ./ກທມ.

ການເບງແຍງສຂະພາບດວຍຕນເອງ ຄອບຄວ

ນອກຈາກນຍງມສະຖານບລການສາທາລະນະສກພາກເອກະຊນອນໆອກ ເຊນ ໂຮງໝເອກະຊນ

ຮານຂາຍຢາ ແລະ ສະຖານບລການອນໆ ຂອງທາງລາດສະການ ທບໄດສງກດກະຊວງສາທາລະນະສກ ເຊນ:ໂຮງ

ໝສງກດກງເທບມະຫານະຄອນ ກະຊວງອນໆເຊນວາ:ກະຊວງກະລາໂໝ ກະຊວງມະຫາໄທ ແລະ ອນໆ.

ການເຂາຮບບລການ ສຂະພາບ ແລະ ການສງຕຜປວຍ.

ລະບບສງຕ : ໝາຍເຖງການສງຕຜປວຍ ຫລ ຜຮບບລການເພອຂຮບບລການທາງການແພດ ແລະ

ສາທາລະນະສກລະຫວາງສະຖານບລການສາທາລະນະສກ ຕງແຕກອນການສງຕ ຄະນະສງຕ ແລະ ຮບການສງຕ.

ການສງຕຜປວຍ : ແບງແແກເປນ 2 ປະເພດຄ:

1. ຜປວຍສກເສນ ໝາຍເຖງຜປວຍທມພາວະຮນແຮງ ແລະ ສກເສນ ຈາເປນຕອງນາສງ ແລະ ການເບງແຍງໂດຍສະຖານບລການສາທາລະນະສກ.

2. ຜປວຍບສກເສນໝາຍເຖງ ຜປວຍທບເຂາຄາຍຜປວຍສກເສນ.

ປະຊາຊນຄວນຮບບລການສກຂະພາບ ແລະ ສງຕຕາມລາດບລມນ:

ເລມດວຍທກຄນ ທກຄວເຮອນ ຕອງເບງແຍງສຂະພາບດວຍຕນເອງກອນ ເປນອນດບທາອດຫາ

ກເກນກາລງທຈະເບງແຍງຕນເອງໄດຮບບລການສາທາລະນະສກພນຖານ ຈາກ ອສມ. ແລະ ສສມຊ.

ຫາກເກນຄວາມສາມາດຂອງ ອສມ. ສງຕໄປສະຖານບລການສຂະພາບ ລະດບພນຖານ ຫາກເເກນກາລງ

ຄວາມສາມາດໃນການຮກສາຂອງສະຖານບລການສຂະພາບພນຖານ ສງຕໄປລະດບກາງ ແລະລະດບສງຕາມລະດບ

ແລະຄວາມຈາເປນ.

10

ສະຖານບລການສຂະພາບ

11

ບດທ 2ອາສາສະໜກສາທາລະນະສກ

ຈດປະສງ : ເພອໃຫອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ປະຊາກອນຕາງດາວ

1. ມຄວາມຮກຽວກບຂະບວນການທໄດມາ ບດບາດໜາທຄວາມຮບຜດຊອບ ການສາງຂວນກາລງໃຈ

ອດມການ ຈະລຍະທາ ແລະ ຈດອາສາ

2. ມຄວາມສາມາດເຮດວຽກເປນທມໄດ.

ເນອໃນ

ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກປະຈາໝບານ (ອສມ.) ໝາຍເຖງ ຜທມຈດອາສາເຂາມາເຮດໜາທ ເພອສວນລວມ ຮບຜດຊອບຕສງຄມ ໂດຍບຫວງຜນຕອບແທນເປນບກຄນທຈດສານກດ ເສຍສະຫລະເວລາ

ແ ບງ ປນຄວາມຮກ ເ ພອສ ງຄມ ເ ຮດຄວາມດແກ ແຜນດນ ໃນການເ ບ ງແຍງສຂະພາບປະຊນ ທງໃນສວນສຂະພາບຂອງຕນເອງ ຄອບຄວ ແລະ ຊມຊນ ເຊງໄດຮບການຄດເລອກຈາກໝບານ ຫ ຊມຊນ

ແລະຜານການຝກອບຮມຕາມຫກສດຝກອບຮມມາດຖານອາສາສະໝກສາທາລະນະສກປະຈາໝບານທຄະນະ

ກາມະການກາງການດ ຕາມລະບຽບກະຊວງສາທາລະນະສກວາດວຍອາສາສະໝກສາທາລະນະສກປະຈາໝບານ

ພ.ສ 2554 (ປ 2011)

ອາສາສະະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນຕາງດາວໝາຍເຖງ ບກຄນເຊງບມສນຊາດໄທທໄດຮບ

ການຄດເລອກຈາກຊມຊມຕາງດາວ ແລະ ຜານການຝກອບຮມຕາມຫກສດຝກອບຮມຕາມມາດຕະຖານອາສາສະໝກ

ສາທາລະນະສກສາລບກມປະຊາກອນຄນຕາງດາວທຄະນະກາມະການກາງກະຊວງສາທາລະນະສກການດ.

ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນຕາງດາວ ມຄນສມບດດງນ:

1. ອາຍບຕາກວາ 18 ປສມບນ

2. ຈດທະບຽນກບກະຊວງມະຫາດໄທ ແລະ ມບດປະຈາຕວປະຊາຊນ 13 ຫກ ຫມເລກທ

ໜງສຜານແດນ ຫ ຜນາຊມຊນຮບຮອງ

3. ອາໃສຢເປນປະຈາໃນຊມຊນຕາງດາວບນອຍກວາ 6 ເດອນ ແລະໄດຮບການຄດເລອກຈາກຊມ

ຊນໂດຍປະຊາກອນຕາງດາວບນອຍກວາ 10 ຄອບຄວ ແລະ ເຈາໜາທສາທາລະນະສກໃຫເຂາຫາຮບການເຝກ

ອບຮມຕາມຫກສດມາດຕະຖານ ເພອເປນອາສາສະໝກສາທາລະ ນະສກກມປະຊາກອນຕາງດາວ

4. ອານອອກຂຽນໄດໃນພາສາຂອງຕນເອງ ແລະ ສສານພາສາໄທໄດດໃຜຮຽນຮ

5. ມຈດອາສາສະໝກໃຈ ຈດສນເວລາເປນ ມອາຊບເປນຂອງຕນເອງ ມຄວາມພອມທຈະປະຕບດ

ວຽກສາທາລະນະສກເພອປະຊາກອນຕາງດາວ ແລະ ໄດຮບການຍອມຮບຈາກປະຊາຊນຊມຊນຕາງດາວ

12

6. ມພາວະເປນຜນາ ຫຜ ທມຄນນະພາບພດ ກາຄດ ກາທາ ມຄວາມຮບຜດຊອບ

7. ສຂະພາບແຂງແຮງບມປະຫວດຕດຢາເສບຕດ ແລະ ຄະດຄາດຕະກາ

8. ປະຫວດເຮດວຽກດ ສາມາດປະສານງານໄດດ

ເມອມຄນສມບດຄບຖວນຕາມທການດ ກເຂາສຂະບວນການອບຮມຕາມຫກສດຂອງກະຊວງ ສາທາລະນະສກ ຈາກນນທານກສາມດປະຕບດວຽກງານໃນຖານະອາສາສະໝກສາທາລະນະສກຕາງດາວໄດ.

ບດບາດໜາທອາສາສະໝກສາທາລະນະສກກມຕາງດາວ

ເມອຜານການອບຮມ ແລະການລງທະບຽນແລວ ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກຕາງດາວຈະຕອງ ການດພນທຮບຜດຊອບເບງແຍງໂດຍທານຈະເຮດໜາທ

1. ສຂາວສານສາທາລະນະສກເຜຍແຜປະຊາສາພນ

2. ເປນແກນນາດານສຂະພາບຂອງຊມຊນຕາງດາວໃນການດາເນນວຽກພດທະນາສຂະພາບ

3. ຈດກດຈະກາສງເສມສຂະພາບເຝາລະວງ ປອງກນຄວບຄມໂຣກ ແລະ ບນຫາສາທາລະນະສກ

4. ຮວມໃຫບລການສາທາລະນະສກແກປະຊາຊນຕາງດາວທງບລການສກເສນແລະບສກເສນ

(ເຊງຕງໜາ-ເຊງຮບມ)

5. ປະສານເຊອມໂຍງອງກອນ ຊມຊນ ອສມ.ໄທ ຊມຊນ ແຮງງານຕາງດາວ ແລະ ລດ ດາເນນວຽກພດ

ທະນາຄນນະພາບຊວດ ແລະ ຊມຊນຕາງດາວ

ສະຫລບບດບາດໜາທພນຖານຂອງອາສາສະໝກສາທາລະນະສກປະຊາກອນຕາງດາວຄ

"ແກຂາວຮາຍ ກະຈາຍຂາວດ ຊບລການ ປະສານວຽກງານສາທາລະນະສກ

ບາບດທກປະຊາຊນ ທາຕນເປນແບບຢາງທດ"

ກດຈະກາຂອງອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ປະຊາກອນຕາງດາວ

1. ສງເສມໃຫປະຊາຊນມສວນຮວມໃນການເບງແຍງສຂະພາບຕນເອງຄອບຄວແລະມສວນຮວມ ໃນການບລຫານຈດການສຂະພາບຂອງຊມຊນ.

2. ສງເສມຈດສານກ ຄວາມໃສໃຈ ເຮດໃຫແກປະຊາຊນ ດານການສງເສມສຂະພາບ ການປອງກນ ຄວບຄມພະຍາດ ການຮກສາພະຍາບານ ການຄມຄອງຜບລໂພກ ການພນພສະພາບການເບງແຍງສຂະພາບ

ຕນເອງ ແລະ ການຈດການສຂະພາບໃນຊມຊນທອງຖນຂອງຕນເອງ.

3. ເຜາລະວງ ຄດເລອກ ຕດຕາມ ກວດສອບ ປະເມນຜນ ຄນຄວາ ສາຫລວດ ວາງແຜນ ລະດມທນ

ໃຫຄວາມຮ ຂມນຂາວສານ ຄາແນະນາ ຈດກດຈະກາສຂະພາບປະຊາຊນ ຄອບຄວ ແລະ ຊມຊນ ໂດຍການມສ

ວນຮວມຂອງປະຊາກອນຕາງດາວ ທງຂະບວນການ.

4. ສງເສມໃຫປະຊາຊນແຕລະຄວເຮອນປະຕບດຕນເປນຕວຢາງດານສຂະພາບຂອງຊມຊນ.

13

ການເຮດວຽກເປນທມ ແລະ ການແບງເຂດ ຄວາມຮບຜດຊອບ

ການເຮດວຽກເປນທມຈະມລກສະນະດງນຄ: (1)ມເປາໝາຍໃນການເຮດວຽກຮວມກນ (2)

ມບດບາດຂອງສະມາຊກ ແລະ ມສວນຮວມໃນການເຮດວຽກຂອງທມ (3) ມໂຄງສາງຂອງທມ ແລະ

ການຕດຕສສານ ເພອຄວາມເຂາໃຈທຕງກນ ໃນການເຮດວຽກ. (4)ມຄວາມສາພນ ເພງພາເຊງກນ ແລະ

ກນໃນໝສະມາຊກ (5)ມການປະສານງານແຕລະສວນເພອຄວາມສາເລດຂອງວຽກງານໂດຍລວມ ແລະ (6)

ສະມາຊກມຜນປະໂຫຍດຮວມກນ ຈາກຄວາມສາເລດຂອງວຽກງານນນໆ.

ອງປະກອບຂອງການເຮດວຽກເປນທມ.

1. ຜນາ ຫລຫວໜາທມມພາວະຜນາ ມການແບງວຽກງານກນ ມການການດເປາ

ໝາຍ ແລະ ການດຄວາມຮບຜດຊອບ.

2. ສະມາຊກທມ ມຄວາມເຂາໃຈໃນບດບາດຂອງສະມາຊກກມທດ ມຄວາມກະຕລລນທຈະເຮດວຽກ

ບເຫນແກຜນປະໂຫຍດສວນຕວເກນໄປ ມລກສະນະຂອງຄວາມເປນປະຊາທປະໄຕ ແລະ ສະແດງບດບາດ ຕາມໜາທ ທການດ ປະສານກບຄນອນໃນທມເປນຢາງດ ມບນຍາກາດໃນການເຮດວຽກກມທດ

3. ຂະບວນການໃນການໃນການເຮດວຽກເປນທມປະກອບດວຍ (1) ການດເ ປາໝາຍ

(2)ວາງແຜນການເຮດວຽກ ແລະ ປະຕບດຕາມແຜນ (3)ຕດຕາມ ແລະ ປະເມນຜນ

ປະໂຫຍດຂອງການເຮດວຽກເປນທມ

1. ການຕດສນໃຈເຮດໄດຢາງມປະສດທພາບຫາຍຍງ ຂນ ເນ ອງຈາກມ ຜ ທມຄວາມຮ

ຄວາມຊຽວຊານຢຮວມກນໃນທມ

2. ສະມາຊກມເປາໝາຍຊດເຈນຈງເຮດໃຫເກດແຮງຈງໃຈໃນການເຮດວຽກ

3. ເມອມບນຫາອປະສກສະມາຊກຊວຍເຫອກນໄດ

4. ສະມາຊກໃນທມງານເກດມມຄວາມຮກ ຄວາມສາມກຄ ມທດສະນະຄະຕທດຕກນ ຮວມແຮງ

ຮວມໃຈກນເຮດວຽກງານ

5. ເກດຄວາມຄດລເລມໃນການພດທະນາວຽກງານ

6. ຜນງານລວມມປະສດທພາບ ເພາະແບງກນເຮດວຽກຕາມຄວາມຊຽວຊານຂອງສະມາຊກ

7. ການເປນສະມາຊກໃນທມ ຈະເຮດໃຫຮຈກເຫນໃຈຜອນມຄວາມຮບຜດຊອບຮຈກຊວຍເຫອ ເຊງກນ ແລະ ກນ

ປດໃຈແຫງຄວາມສາເລດຂອງການເຮດວຽກເປນທມ ຄ

1. ມຈດປະສງຊດເຈນຂອງການຮວມກມກນເຮດວຽກເປນທມ

2. ມການຈດລາດບຄວາມສາຄນໃນການເຮດວຽກ

3. ມການການດເປາໝາຍ ຫ ຜນຂອງການເຮດວຽກທຊດເຈນ

ການແບງເຂດຄວາມຮບຜດຊອບ:

ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນຕາງດາວທກຄນ ຈະຕອງມ ພນທ ແລະ

ປະຊາກອນຕາງດາວໃນຊມຊນ ຮບຜດຊອບ ໂດຍສະເລຍ ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ປະຊາກອນຕາງດາວ

1 ຄນ ຮບຜດຊອບປະຊາກອນຕາງດາວ ບຕາກວາ 10 ຄວເຮອນ ຫລ ໃຫເໝາະສມກບສະພາບພນທ ແລະ

ຄວາມຈາເປນ ເຊນ ໂຮງງານ ເຮອປະມງ ສະຖານທປະກອບການຕາງໆ ສາມາດປບປຽນໄດ.

14

ການສາງເຄອຂາຍ ແລະ ລະບບການເຮດວຽກແບບເຄອຂາຍ

ເຄອຂາຍອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນຕາງດາວ ໝາຍເຖງຄວາມສາພນ

ຄວາມເຊອມໂຍງ ແລະ ການເຊອມປະສານ ຂອງອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນຕາງດາວ

ດວຍກນເອງ ແລະ ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນຕາງດາວກບອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ

ປະຈາໝບານ (ອສມ.) ເພອການຮຽນຮນາກນ ສາງຄວາມຮ ຄວາມເຂາໃຈ ແລກປຽນປະສບການ ໃນການຈດກດຈະກາ

ສງເສມສກຂະພາບ ເຜາຢາງເປນລະບບລະຫວລະວງ ປອງກນຄວບຄມພະຍາດ ຮກສາພະຍາບານເບອງຕນຢາງງາຍ

ການພນພສະພາບ ແລະ ການຄມຄອງ ຜບລໂພກ ແລະ ພທກສດ ດານສຂະພາບດຂອງປະຊາຊນ ໂດຍໃຊ ຫລກຄວາມເປນທາໃນການເຮດວຽກ ເພອນາໄປສການມສຂະພາບດ ແລະ ສຂະພາບທດ ໃນອະນາຄດຂອງປະຊາຊນໄທ

ແລະ ປະຊາກອນຕາງດາວ.

ການດາເນນວຽກງານເປນເຄອຂາຍເຮດໃຫການແກໄຂບນຫານນໃຫສາເລດໄດໂດຍໄວ ເນອງຈາກ ມການສະໜບສະໜນ ເພງພາ ອານວຍຄວາມສະດວກຮວມມໃນການແກໄຂບນຫາຮວມກນ

15

ບດທ 3ຄວາມຮພນຖານຂອງສງຄມໄທ

ຈດປະສງ : ເພອໃຫອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ປະຊາກອນຕາງດາວ ສາມາດ

1. ມທກສະຊວດ ພາຍໄຕເງອນໄຂ ວດທະນະທາ ປະເພນຂອງສງຄມໄທ

2. ປະຕບດ

ເນອໃນ :

ວດທະນະທາ ປະເພນ ແລະ ມາລະຍາດ

ມາລະຍາດໄທທເປນເອກະລກສາຄນ ແລະ ເປນສະເໜຂອງຄນໄທ ທຮຈກໄປທວໂລກຄ ການຍມ

ຫວາຍ ສະບາຍດ ຂອບໃຈ ເຄາລບຜໃຫຍ ແລະ ອອນນອມ

ຄນໄທຖເລອງການເຄາລບອາວໂສ ແລະ ເລອງຫວ ເນອງຈາກຖວາຫວເປນຂອງສງ

ດງນນຫາມຈບຫວຫລນ.

ສງທຄວນປະຕບດ ແລະ ສງທບຄວນປະຕບດ ໃນວດທະນະທາໄທ : THE DO’S AND DON’ TS

ACCORDING TO THAI CULTURE.

ສາສະໜາ ພຣະມະຫາກະສດ ຂະນບທານຽມປະເພນຂອງສງຄມ

ແຕງກາຍສພາບ ຮຽບຮອຍ

ຕອນເຂາວດ

ບເຮດການລະເມດໃດໆ

ບວາຕໜາ ແລະ ຫລບຫລງ

ຕສະຖາບນພຣະມະຫາ

ກະສດ

ທກທາຍກນ ແລະ ກນ ໂດຍການໄຫວ

ຜຍງບຄວນຢໃກກບພຣະສງ

ຫລ ການຊນຄງ

ການສະແດງຄວາມເຄາລບຕ

ສະຖາບນພຣະມະຫາກະສດ

ບຍກເທາຂນເທງໂຕະ ຕງ ຫລ ໃຊເທາຊຄນ

ຫລ ສງຂອງໃດໆ

ເພາະຄນໄທຖກວາເທາເປນຂອງຕາ

ຫາມປນ ຫລ ຂນນງ

ພຣະພດທະຮບ

ບວາອງໃຫຍ ຫລ ອງນອຍ

ແຕກຫກ ຫລ ບແມຂອງຈງ

ຫລ ຂອງຮຽນແບບ

ແຕງກາຍສພາບຮຽບຮອຍ

ເມອເຂາເຂດພຣະລາດສະວງ

ບສະແດງຄວາມຮສກທາງເພດ ຢາງເປດເຜຍ

ໃນທສາທາລະນະ

ການດຖສາສະໜາຜດ

ກດໝາຍ

ການຫລນນາສງການປໃໝຄວນໃຊນາສະອາດ

ຫລນສະເພາະກບຜທປະສງຈະຫລນເທານນ

16

ການປກຄອງ ແລະ ການບລຫານລາດສະການຂອງປະເທດໄທ

ປະເທດໄທເປນປະເທດທມເອກະລາດ ມາຢາງຍາວນານ ປກຄອງດວຍລະບອບປະຊາທປະໄຕ

ໂດຍມພຣະມາຫາກະສດ ເປນປະມກ ປະຈບນຢໃນລດສະໃໝ ຂອງພຣະບາດສມເດດ ພຣະເຈາຢຫວ ພມພນອະດນຍະເດດ ລດສະການທ 9 ແຫງລາດສະວງຈກກ.

ປະເທດໄທ ປະກອບດວຍແຂວງທງໝດ 77 ຈງຫວດ ແລະ ການປກຄອງສວນທອງຖນຮບແບບພເສດ

2 ແຫງ ຄ ກງເທບມະຫານະຄອນ ແລະ ເມອງພດທະຍາ ປະເທດໄທມການບລຫານລາດສະການແຜນດນ 3 ປະເພດ ຄ:ການບລຫານລາດສະການສວນກາງ ໂດຍມນາຍກລດຖະມນຕເປນຫວໜາຄະນະລດຖະບານ

ການບລຫານລາດສະການສວນພມພາກ ໂດຍມເຈາແຂວງເປນຜບລຫານ ມການດ ແລະ ນາຍບານ ເປນຜນາ

ໃນລະດບກມບານ ແລະ ບານຕາມລາດບ ແລະ ການບລຫານສວນທອງຖນ ມນາຍກອງການບລຫານສວນຈງຫວດ/

ນາຍກອງການບລຫານສວນຕາບນ/ນາຍກເທດສະມນຕ ເປນຜນາຕາມແຕລະດບຂອງທອງຖນ ຍກເວນກງເທບ ມະຫານະຄອນ ທມຜວາລາດສະການກງເທບມະຫານນະຄອນ ເຊງມາຈາກການເລອກຕງເປນຜນາ.

ໃນສວນສາທາລະນະສກຈະມລດຖະມນຕກະວາການກະຊວງສາທາລະນະສກ ເປນຜນາ

ດານນະໂຍບາຍ ຜາຍການເມອງປະຫລດກະຊວງສາທາລະນະສກ ເປນຜນາ ຜບລຫານຂອງຂະລາດສະການປະຈາ

ສວນລະດບຈງຫວດຈະມນາຍແພດສາທາລະນະສກຈງຫວດ ເປນຜນາ ລະດບອາເພຈະມສາທາລະນະສກອາເພ

ແລະ ຜອານວຍການໂຮງພະຍາບານເປນຜນາ ລະດບຕາບນ ຈະມຜອານວຍການ ໂຮງພະຍາບານສງເສມ

ສກຂະພາບເປນຜນາ ແລະ ມເຈາໜາທສາທາລະນະສກຜຮບຜດຊອບເຂດພນທ ລວມໄປເຖງທມໝປະຈາຄອບຄວ

ໃນເຂດພນທຮບຜດຊອບດາເນນງານພດທະນາສຂະພາບຂອງປະຊາຊນໃນໝບານຊມຊນ.

ແຜນວາດໂຄງຮາງ

17

ບດທ 4ກດໝາຍທກຽວຂອງ

ຈດປະສງ : ເພອໃຫອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນຕາງດາວ

1. ມຄວາມຮ ແລະ ອະທບາຍກດໝາຍຕາງໆຂອງປະເທດໄທ ສດທຕາງໆດານສຂະພາບຂ

ອງແຮງງານຕາງດາວ ທກຽວຂອງກບສຂະພາບຂອງແຮງງານຕາງດາວໄດ.

2. ອະທບາຍປະໂຫຍດທໄດຮບຈາກການເຂາສລະບບປະກນສຂະພາບ

3. ສາມາດປະຕບດຕາມກດໝາຍໄທໄດຢາງຖກຕອງ

ເນອໃນ :

ກດໝາຍ ແລະ ລະບຽບຂອງບານເມອງໄທ

ກດໝາຍ ແລະ ລະບຽບຂອງເມອງໄທ ທປະຊາກອນຕາງດາວ ຕອງຮ ແລະ ປະຕບດມດງນ:

1. ປະກາດກະຊວງສາທາລະນະສກ ເລອງການກວດສຂະພາບ ແລະ ປະກນສຂະພາບ

ແຮງງານຕາງດາວ ລງວນທ 26 ມຖນາ 2557 ແລະ ປະກາດກະຊວງສາທາລະນະສກ ເລອງການກວດສຂະພາບ

ແລະ ປະກນສຂະພາບແຮງງານຕາງດາວ ເພມເຕມ ກລະນການໄດຮບໃບອະນຍາດ ຢໃນປະເທດໄທ

ເປນການຊວຄາວ ລງວນທ 27 ມຖນາ 2557.

2. ກດໝາຍປະກນສງຄມແຮງງານຕາງດາວ

3. ພ.ຮ.ບ.ການປະກອບໂລກສລະປະ ພ.ສ 2552 ແລະ ພ.ຮ.ບ. ການປະກອບໂລກສລະປະ (ສະບບທ 4)

ພ.ສ 2556 ແລະ ຫດໝາຍວຊາຊບ ເນນສະເພາະມາດຕາ 30 ເລອງບລການສຂະພາບ ຈາກບກຄນເຊງ

ຢພາຍໄຕການຄວບຄມຂອງຜປະກອບໂລກສລະປະ/ຜປະກອບວຊາຊບ ຕາມທກດໝາຍການດ(ເຊນ: ອສມ.

ນກຮຽນ ນກສກສາ ຫລ ຜ ຮບການຝກອບຮມ ຜຊວຍ ຜປະກອບວຊາຊບ ຕາມກດໝາຍນນໆ ທປກສາ

ຫລ ຜຊຽນຊານຂອງທາງລາດສະການ ຫລ ຜສອນໃນສະຖານບນການສກສາ)

4. ກດໝາຍກຽວກບການຈລະຈອນ ເນນປະເດດສຂະພາບ ດານການໃສໝວກກນນອກ ແລະ ເປດໄຟ

ໃນຄະນະຂລດຈກ,ໃສເຂມຂດນລະໄພໃນຄະນະຂບລດໃຫຍ ຫລ ນງໃນລດໂດຍສານປະຈາທາງ.

5. ກດລະບຽບກຽວກບການຮກສາຄວາມສະອາດ ເນນກຽວກບການກາຈດຂເຫຍອ ການຖມ ນາໝາກ ແລະ ຖມນາລາຍ.

6. ພ.ຮ.ບ. ຄວບຄມເຄອງດມແອນກຮ ພ.ສ 2551

7. ພ.ຮ.ບ.ຄວບຄມຜະລດຕະພນ ຢາສບ ແລະ ຮາງ ພ.ຮ.ບ ຄວບຄມຜະລດຕະພນຢາສບ ສະບບໃໝ

ພ.ສ…….ເນນປະເດນການການດອາຍ ຜ ທຈະ ຊ ຕອງມອາຍ ບຕາກວາ 20 ປ ການຫາມຂາຍ

ຫາມສະແດງລາຄາຜະລດຕະພນຢາສບໃນບອນຂາຍ ໃນລກສະນະຈງໃຈ ໃຫຢາກສບຢາ.

8. ກດໝານທກຽວກບການຫາມຫລນການພະນນ

9. ພ.ຮ.ບ ການທະບຽນລາດສະດອນ 2551 ທກຽວຂອງກບການແຈງເກດ

18

1. ສດທ ແລະ ໜາທຂອງປະຊາກອນຕາງດາວໃນປະເທດໄທ

ທກຄນຢຜນແຜນດນໄທມສດທທຈະມສຂະພາບດ ແລະໄດຮບການຄມຄອງສດທດານບລການ ສຂະພາບ ແລະ ປະຕບດສດຂອງປະຊາຊນ ແຕການທຄນເຮາຈະໄດສດທອນຫາກມ ຫາກໄດນນຕອງເຮດໜາທ

ຂອງຕນເອງດວຍສດທນນຈງຈະສມບນ

"ສດທ" ຄ ປະໂຫຍດ ຫລ ອານາດອນຊອບທາຂອງຄນເຮາທຫາກມ ຫາກໄດທໄດຮບການຄມຄອງ

ແລະ ຮບຮອງໂດຍກດໝາຍໂດຍບໄດໄປບຽດບຽນຄນອນ

"ສດທດານການບລການສຂະພາບຂອງປະຊາຊນ" ໝາຍຄວາມວາ "ຜນປໂຫຍດທາງດານສຂະພາບ

ທປະຊາຊນ ຫາກໄດຮບການຄມຄອງ ແລະຮບຮອງ ໂດຍກດໝາຍຈາກບລການສຂະພາບທງພາກລດ ແລະ ເອກະຊນເພອໃຫເກດສຂະພາວະທສມບນທງທາງກາຍ ທາງຈດ ທາງປນຍາ ແລະ ທາງສງຄມ"

ສດທຂອງປະຊາກອນຕາງດາວໃນປະເທດໄທ

1. ສດທທຈະມສຂະພາບດ ແລະ ຢໃນສະພາບແວດລອມທເອອອານວຍຕການມສຂະພາບດ

2. ສດທໃນການເຂາເຖງການບລການສຂະພາບ ແລະ ການຮບບລການຈາກບກຄນເຊງຢພາຍໃຕ ການຄວບຄມຂອງຜປະກອບໂລກສລະປະ/ຜປະກອບວຊາຊບຕາມທກດໝາກການດ (ເຊນ ອສນ.ນກຮຽນນກ ສກສາຫຜຮບເຝກອບຮມຜຊວຍຜປະກອບວຊາຊບຕາມກດໝາຍນນໆທປກສາ ຫລ ຜຊຽວຊານຂອງ

ທາງດລາດສະການ ຫລ ຜສອນໃນສະຖາບນການສກສາ)

3. ສດທໃນການໄດຮບການຄມຄອງຜບລໂພກ ແລະ ປະຕບດສດທດານບລການສຂະພາບຂອງປະຊາຊນ

ໜາທຂອງປະຊາຊນຕາງດາວໃນປະເທດໄທ

1. ປະຕບດຕນໃນການເບງແຍງສຂະພາບຕນເອງໄດເຊນ:ອາບນາ,ຖແຂວ,ຮບປະທານອາຫານທມປ

ະໂຫບດຖກຕອງເໝາະ ຫລການປະຕບດສຂະບນຍດ 10 ປະການໄດເປນຢາງດເປນຕນ

2. ປະຕບດຕສະພາວະແວດລອມຕາງໆຢາງເໝາະສມເຊນ:ການຈດການສງແວດລອມທຢອາໃສ ທເຮດວຽກໃຫສະອາດປອດໄພກາຈດແຫລງມວສມ ຫລ ພນທສຽງຕການເກດໂຣກ ແລະ ໄພທຈະເກດກບສຂະພາບ

3. ຮວມມໃນການປະຕບດກດລະບຽບກດໝາຍ ກດກະຕກາ ແລະ ມາດຕະການທາງສງຄມຂອງ

ປະເທດໄທໄດແກ:

(1) ການມຫກປະກນສຂະພາບໃນຮບແບບປະກນສງຄມ ຫລ ການປະກນສຂະພາບແຮງງານ

ຕາງດາວແລວແຕກລະນຕາມກດໝາຍການດ ທງໃນສວນຕນເອງ ຍາດຕພນອງ ເພອນແລະຜຕດຕາມທກຄນ

ຕອງປະຕບດຕາມກດໝາຍໃນການມຫລກປະກນສຂະພາບ

(2) ການບຊ ຂາຍ ດມ ກນ ສບ ເຄອງດມມນເມາ ຢາສບ ຕາມທກດໝາຍ ການດ

19

(3) ບຫລນການພະນນ

(4) ການແຈງເກດຕາມກດໝາຍການດ

ວທການ/ຂນຕອນການແຈງເກດ

ກລະນເດກນອຍເກດໃນໂຮງພະຍາບານ ສະຖານອະນາໄມ ຫລ ສະຖານພະຍາບານ

ເດກນອຍທເກດໃນໂຮງພະຍາບານ ສະຖານອະນາໄມຫລສະຖານພະຍາບານຕາງໆ ເຈາໜາທຜເຮດ

ການຄອດຈະຕອງອອກໜງສຮບຮອງການເກດ(ທ.ຮ.1/1)ໃຫໃວເປນຫລກຖານ ເພອໃຊໃນການແຈງເກດ ໂດຍຜ

ທມໜາທແຈງການເກດຂອງເດກນອຍນນໄດແກ.

1. ຫວໜາຂອງໂຮງພະຍາບານສະຖານນອະນາໄມຫລສະຖານພະຍາບານນນເຊງຢໃນຖານະ ເຈາບານ ແລວແຕໃນກລະນ

2. ພຂອງເດກນອຍທເກດໃໝ

3. ແມຂອງເດກນອຍທເກດໃໝ

ໄລຍະເວລາໃນການໄປແຈງເກດ : ຕອງໄປແຈງເກດພາຍໃນ 15 ວນ ນບຕງແຕວນເດກນອຍເກດ.

ສະຖານທແຈງເກດ :

- ຖາໂຮງພະຍາບານ ສະຖານນອະນາໄມ ໂຮງພະຍາບານສງເສມສຂະພາບຕາບນຫລ

ສະຖານພະຍາບານທເດກນອຍເກດນນ ຕງຢໃນເຂດເທດສະບານ ໃຫໄປແຈງເກດທງານທະບຽນໃນເຂດເທດສະ

ບານນນ.

- ຖາໂຮງພະຍາບານສະຖານນອະນາໄມໂຮງພະຍາບານສ ງ ເ ສມສຂະພາບຕາບນຫລ

ສະຖານພະຍາບານທເດກນອຍເກດນນ ຕງຢນອກເຂດເທດສະບານ ໃຫໄປແຈງເກດ ທສານກງານທະບຽນຂອງ

ທວາການອາເພ ທຕງຢໃນເຂດທອງທນນ.

ຫລກຖານທຕອງນາໄປສະແດງດວຍ

1. ບດປະຈາຕວປະຊາຊນຂອງຜທໄປແຈງເກດ

2. ໜງສຮບຮອງການເກດ (ທ,ຮ,1/1) ທໂຮງພະຍາບານ ສະຖານນອະນາໄມຫລສະຖານພະຍາ

ບານທເດກນອຍເກດອອກໃຫ.

3. ສາເນາທະບຽນບານທຈະເພມຊເດກນອຍເກດໃໝເຂາໄປຢ

20

2. ກລະນເດກນອຍເກດນອກສະຖານພະຍາບານ.

2.1 ກລະນເດກນອຍເກດຢເຮອນ ເຊນ:ເຮອນຂອງພ ແມ ພນອງ ອນໆ ບກຄນຜທມໜາທແຈງ ການເກດຂອງເດກນອຍຄ

- ຫວໜາຄອບຄວ ທເດກນອຍເກດໃນເຮອນນນ

- ພຂອງເດກນອຍທເກດໃໝ

- ແມຂອງເດກນອຍທເກດໃໝ

ໄລຍະເວລາຂອງການແຈງເກດ : ພາຍໃນ 15 ວນ ນບຕງແຕເດກນອຍເກດ ໂດຍມຂນຕອນການ

ດາເນນການດງຕໄປນ:

ຖາເຮອນທເດກນອຍເກດຢໃນເຂດທອງທຂອງທວາການອາເພ ໃຫແຈງຕ ພໃຫຍບານ

ຂອງໝບານທເດກນອຍເກດ ໂດຍພໃຫຍບານໃນຖານະນາຍທະບຽນຜຮບແຈງປະຈາໝບານ ຈະຮບ

ແຈງການເກດ ແລະ ອອກຫລກຖານ ໃບຮບແຈງການເກດ (ທ,ຮ 1 ຕອນໜາ) ໃຫເປນຫລກຖານ

ເມອໄດຮບໃບແຈງການເກດແລວ ເຈາຂອງເຮອນ ພຫລແມຂອງເດກນອຍທເກດໃໝ ແລວແຕກລະນ ຈະຕອງນາ

ຫລກຖານດງກາວໄປແຈງຕນາຍທະບຽນ ເພອຂໃຫອອກໃບເກດ ຫລ ໃບສຕບດໄດ ຫລ ຫາກຜແຈງສະດວກ

ທຈະໄປແຈງການເກດຂອງເດກນອຍ ທງານທະບຽນແມນທວາການອາເພ ໂດຍຍງບທນໄດແຈງການເກດກບ

ພໃຫຍບານ ກສາມາດແຈງການເກດໄດເຊນດຽວກນ.

ຖາເຮອນທເດກນອຍເກດຢໃນເຂດທອງທເທດສະບານໃຫຜແຈງໄປແຈງການເກດຂອງເດກນອຍ

ທງານທະບຽນໃນເຂດເທດສະບານ ທເດກນອຍເກດ ເຊງກລະນນຈະບມຫລກຖານໃບຮບແຈງການເກດ (ທ.ຮ 1 ຕອນໜາ).

ຫລກຖານທຕອງນາໄປສະແດງ :

1. ບດປະຈາຕວປະຊາຊນຂອງຜແຈງການເກດ

2. ໃບຮບແຈງການເກດ (ທ.ຮ 1 ຕອນໜາ) ທພໃຫຍບານອອກໃຫ (ຖາມ)

3. ສາເນາທະບຽນບານ ທຈະເພມຊເດກນອຍເກດໃໝເຂາໄປ

4. ພະຍານບກຄນ ທຮເຫນການເກດຂອງເດກນອຍ ເຊນ:ໝຕາແຍ ໄທບານ ເປນຕນ.

2.2 ກລະນເດກນອຍເກດນອກບານ : ເຊນເກດໃນລດໂດຍສານ ສາລາຂາງທາງ ເທງລດແທກຊ

ເປນຕນ ຜມໜາທແຈງເກດຂອງເດກນອຍຄ:

1. ພຂອງເດກນອຍທເກດໃໝ

2. ແມຂອງເດກນອຍທເກດໃໝ

ການແຈງເກດໃນກລະນນ ຕອງແຈງພາຍໃນການດ 15 ວນ ນບຕງແຕວນເດກນອຍເກດ

ແຕຫາກມຂຈາເປນອນໆ ທເຮດໃຫບສາມາດໄປແຈງເກດໄດພາຍໃນການດ ກສາມາດຂະຫຍາຍເວລາການແຈງ ເກດໄດບເກນ 39 ວນ ນບຕງແຕວນທເດກນອຍເກດ ໂດຍວທການແຈງເກດ ແລະ ຫລກຖານທນາໄປສະແດງຕ

ເຈາໜາທນນກປະຕບດເຊນດຽວກນກບກລະນເດກນອຍເກດໃນບານ.

(5) ການໃສໝວກກນກະທບ, ການຫດສາຍແອວນລະໄພ ເວລາຂບຂລດຈກຫລດໃຫຍ ບຖມ ນາໝາກ ນາລາຍລງພນ

21

(6) ການນາລກຫານໄປຮບວກຊນຕາມການດ

(7) ການປະຕບດຕາມຂແນະນາຂອງສາທາລະນະສກ ອສມ ແລະເຈາໜາທໃນການສງເສມ

ສຂະພາບການປອງກນຄວບຄມໂຣກ

(8) ການຕດຕາມຂາວສານສກສາຮຽນຮກຽວກບວດທະນະທາປະເພນ ແລະ ມາລະຍາດໄທ

ຂນຕອນການໃຊສດທຕາງໆພອມທງປະຕບດຕາມ ລວມເຖງມຄວາມກະຕນຍຕແຜນດນໄທ

2. ສດທດານການຮກສາພະຍາບານຂອງປະຊາກອນຕາງດາວ

ປະຊາກອນຕາງດາວທເຂາມາຢໃນປະເທດໄທຈະໄດຮບສດທການຮກສາດງນ :

1. ກມແຮງງານຕາງດາວລບໜເຂາເມອງທໄດຮບການຜອນຜນໃຫຢອານາຈກເປນການຊວຄາວ

ເພອລຖາການສງກບຈະຕອງເຂາຮບການກວດສຂະພາບ ແລະ ເຮດປະກນສຂະພານກບສະຖານພະຍາບານ ທກະຊວງສາທາລະນະສກປະກາດການດໂດຍເສຍຄາໃຊຈາຍຕາມເກນການດແຮງງານຕາງດາວຈະໄດຮບສດທ

ການຮກສາພະຍາບານຕາມລະບບປະກນສຂະພາບຂອງກະຊວງສາທາລະນະສກ

22

2. ກມແຮງງານຕາງດາວທໄດຮບການພສດສນຊາດແລວ ແລະ ກມແຮງງານຕາງດາວທເຂາມາຢາງ

ຖກກດໝາຍຕາມ mou ຈະໄດຮບສດທດານການຮກສາພະຍາບານຕາມລະບບປະກນສງຄມ ໂດຍແຮງງານ ຕາງດາວຕອງລງທະບຽນ ແລະຈາຍເງນສມທບເຂາສລະບບປະກນສງຄມຕາມພະລາສະບນຍດປະກນສງຄມ

ປ 1990 (ພ.ສ2533) ແລະໄດ ຮບການຄມຄອງ ຕາມພະລາສະບນຍດປະກນສງຄມປ 1990 (ພ.ສ.2533)

ແລະພະລາສະບນຍດເງນທດແທນປ1990( ພສ.2533).

3. ການປະກນສຂະພາບແຮງງານຕາງດາວ

ตามประกาศประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง การตรวจสขภาพและประกนสขภาพ

แรงงานตางดาวลงวนท 30 มนาคม 2558 และ ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง การตรวจสขภาพ

และประกนสขภาพคนตางดาว ลงวนท 30 มนาคม 2558 มสาระสาคญและประกอบดวยกจรรม

หลก 4 ดาน ดงน

1) การตรวจสขภาพประจาป

2) บรการดานการรกษาพยาบาล

3) บรการสงเสรมสขภาพและการควบคมปองกนโรค

4) การเฝาระวงโรค

หลกเกณฑการตรวจสขภาพและการประกนสขภาพ

กลมท 1 คนตางดาว

1) ใหดาเนนการตรวจสขภาพและประกนสขภาพคนตางดาวทกคน โดยยกเวนการเกบ

คาบรการตรวจพฒนาการตามวยในบตรคนตางดาวทมอายไมเกน 7 ป บรบรณ 2) ระยะเวลาดาเนนงาน

- ใหໜวยบรการลงทะเบยนสทธ ตรวจสขภาพและขายบตรประกนสขภาพทกวน ตามแผนปฏบตการของจงหวด/ໜวยบรการ/โรงพยาบาล

- ใบรบรองแพทຍมอาย 60 วน นบตงแตวนทตรวจสขภาพ ยกเวนกรณเพอการ

ประกนสขภาพและประกนสงคม ใหมอาย 1 ป นบตงแตวนทตรวจสขภาพ

- บตรประกนสขภาพ ใหมอายคมครอง 1 ป นบจากวนทซอบตรประกนสขภาพ

กลมท 2 แรงงานตางดาว

1) ใหดาเนนการตรวจสขภาพและประกนสขภาพแรงงานตางดาวและผตดตามทกคน

โดยยกเวนการเกบคาบรการตรวจพฒนาการตามวยในบตรแรงงานตางดาวทมอายไมเกน 7 ป

บรบรณ 2) ระยะเวลาดาเนนงาน

- ใหลงทะเบยนสทธ ตรวจสขภาพและขายบตรประกนสขภาพทกวน ตามแผนปฏบต

การของจงหวด/ໜวยบรการ

- ใบรบรองแพทຍมอาย 60 วน นบตงแตวนทตรวจสขภาพ ยกเวนกรณเพอการ

ประกนสขภาพและประกนสงคม ใหมอาย 1 ป นบตงแตวนทตรวจสขภาพ

23

- บตรประกนสขภาพ ใหมอายคมครอง 1 ป 6 เดอน และ 3 เดอน นบจากวนทซอ

บตรประกนสขภาพ และใหสอดคลองกบระยะเวลาการจางงาน

อตราคาตรวจสขภาพและประกนสขภาพ

กลมท 1 คนตางดาว

(1) คนตางดาวทวไป (ยกเวนกลมฝรงตางดาว) บตรราคา 2,700 บาท มอายการคมครอง

1 ป

- คาตรวจสขภาพ คนละ 500 บาท

- คาประกนสขภาพ คนละ 2,200 บาท แยกเปน

* คาบรการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรค 206 บาท

* คาบรการทางการแพทຍของໜวยบรการ 1,514 บาท

* คารกษาพยาบาลทมคาใชจายสง 350 บาท

* คาบรหารจดการ (สสจ., กรมการแพทຍ, สวนกลาง) 130 บาท

(2) เดกตางดาว อายไมเกน 7 ป บรบรณ บตรราคา 365 บาท มอายการคมครอง 1 ป

- ไมมคาตรวจสขภาพ (ตรวจพฒนาการตามวย)

- คาประกนสขภาพ คนละ 365 บาท แยกเปน

* คาบรการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรค 58 บาท

* คาบรการทางการแพทຍ 257 บาท

* คารกษาพยาบาลทมคาใชจายสง, คาบรการ ARV 15 บาท

* คาบรหารจดการ (สสจ., กรมการแพทຍ, สวนกลาง) ๓๖ บาท

กลมท 2 แรงงานตางดาว

1) แรงงานตางดาวรวมผตดตามซงอยในประเทศไทยทกคน บตรราคา 2,100 บาท

มอายการคมครอง 1 ป

- คาตรวจสขภาพ คนละ 500 บาท

- คาประกนสขภาพ คนละ 1,600 บาท แยกเปน

* คาบรการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรค 206 บาท

* คาบรการทางการแพทຍ ของໜวยบรการ 915 บาท

* คารกษาพยาบาลทมคาใชจายสง 350 บาท

* คาบรหารจดการ (สสจ., กรมการแพทຍ, สวนกลาง) 130 บาท

2) แรงงานตางดาวรวมผตดตามซงอยในประเทศไทยทกคน บตรราคา 1,400 บาท

มอายการคมครอง 6 เดอน

- คาตรวจสขภาพ คนละ 500 บาท

- คาประกนสขภาพ คนละ 900 บาท แยกเปน

* คาบรการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรค 117 บาท

* คาบรการทางการแพทຍ ของໜวยบรการ 515 บาท

* คารกษาพยาบาลทมคาใชจายสง 193 บาท

* คาบรหารจดการ (สสจ., กรมการแพทຍ, สวนกลาง) 75 บาท

3) แรงงานตางดาวรวมผตดตามซงอยในประเทศไทยทกคน บตรราคา 1,000 บาท

มอายการคมครอง 3 เดอน

- คาตรวจสขภาพ คนละ 500 บาท

- คาประกนสขภาพ คนละ 500 บาท แยกเปน

24

* คาบรการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรค 65 บาท

* คาบรการทางการแพทຍ ของໜวยบรการ 286 บาท

* คารกษาพยาบาลทมคาใชจายสง 107 บาท

* คาบรหารจดการ (สสจ., กรมการแพทຍ, สวนกลาง) 42 บาท

4) เดกตางดาว อายไมเกน 7 ปบรบรณ

- ไมมคาตรวจสขภาพ (ตรวจพฒนาการตามวย)

- คาประกนสขภาพ คนละ 365 บาท แยกเปน

* คาบรการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรค 58 บาท

* คาบรการทางการแพทຍ ของໜวยบรการ 257 บาท

* คารกษาพยาบาลทมคาใชจายสง 14 บาท

* คาบรหารจดการ (สสจ., กรมการแพทຍ, สวนกลาง) 36 บาท

รายการทคนตางดาวและแรงงานตางดาว ตองนามาประกอบการตรวจสขภาพ มดงน

กลมท 1 คนตางดาว

(1) ໜงสอเดนทาง (Passport) หรอໜงสอเดนทางชวคราวหรอเอกสารททางราชการ

ออกใหทมเลขประจาตว 13 หลก กรณไมมหลกฐานการพสจนสญชาตใหจดเกบขอมลเพอใชใน

การระบตวบคคล เชน ลายพมพนวมอ ภาพถาย เปนตน

(2) คาตรวจสขภาพ 500 บาท และคาประกนสขภาพ ตามทประกาศกระทรวงสาธารณสข

กาໜด

กลมท 2 แรงงานตางดาวและผตดตาม

(1) ໜงสอเดนทาง (Passport) ท VISA ระบประเภท NON-Immigrant L-A หรอ

ໜงสอเดนทางชวคราวหรอเอกสารททางราชการออกให ทมเลขประจาตว 13 หลก กรณไมมหลก

ฐานการพสจนสญชาตใหจดเกบขอมลเพอใชในการระบตว เชน ลายพมพนวมอ ภาพถาย เปนตน

(2) คาตรวจสขภาพ 500 บาท และคาประกนสขภาพ ตามทประกาศกระทรวงสาธารณสข

กาໜดสทธประโยชนของผเขารวมโครงการ

1. การตรวจรกษาโรคและฟนฟสภาพทวไป

- การตรวจ วนจฉย บาบดรกษา การคลอดบตร การฟนฟสภาพทางการแพทຍ

จนสนสดการรกษา ตลอดจนการแพทຍทางเลอกทผานการรบรองของคณะกรรมการประกอบ โรค ศลปะ

- การถอนฟน (รวมถงการผาหรอถอนฟนคด) การอดฟน การขดหนปน

- บรการอาหารและหองผปวยสามญ

- ยาและเวชภณฑตามบญชยาหลกแหงชาต

- การจดสงตอเพอการรกษาระหวางໜวยบรการ

- การใหวคซนขนพนฐาน (ในเดก 0 - 15 ป)

2. การรกษาพยาบาลทมคาใชจายสง

3. การสงตอผปวยเพอการรกษา

4. บรการดานการสงเสรมสขภาพ การปองกนและควบคมโรคทไดรบการคมครอง

ประกอบดวย

- การจดใหมและใชสมดบนทกสขภาพประจาตวในการดแลสขภาพแตละบคคลอຍาง

ตอเนอง รวมทงบตรสขภาพเดกและสทธประโยชนสาหรบการดแลตามกลมวย

25

- การตรวจและดแลเพอสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภ ตลอดจนการใหบรการ

ทาคลอด และดแลหลงคลอด

- การตรวจสขภาพกลมเสยง

- การใหยาตานไวรสเอดส กรณเพอปองกนการแพรกระจายเชอจากแมสลก

- การวางแผนครอบครว

- การเຍยมบาน (home visit) และการดแลผปวยทบาน (home health care)

- การใหความรดานสขภาพแกผรบบรการในระดบบคคลและครอบครว ผานสอ

บคคล (อสต.) และสอสงพมพ ฯลฯ

- การใหคาปรกษา (counseling) สนบสนนใหมสวนรวมในการสงเสรมสขภาพ

- การสงเสรมสขภาพและปองกนโรคในชองปาก ไดแก การตรวจสขภาพชองปาก

แนะนา ดานทนตสขภาพ การใหฟลออไรดเสรมในกลมทมความเสยงตอโรคฟนผ

- การควบคมปองกนโรค

5. ສດທຂອງຜປວຍ.

ສດທຜປວຍ 10 ປະການ:

1. ຜປວຍທກຄນມສດພນຖານ ທຈະໄດຮບການບລການ ດານສຂະພາບ ຕາມທບນຢດໄວໃນ ໃນລດຖະທາມະນ.

2. ຜປວຍມສດຈະໄດຮບບລການຈາກຜປະກອບວຊາຊບດານສຂະພາບ ໂດຍບເລອກປະຕບດ ຈາກການທມຄວາມແຕກຕາງດານຖານະ,ເຊອຊາດ,ສາສະໜາ,ສງຄມ,ລດທ,ການເມອງ,ເພດ,ອາຍ ແລະ

ລກສະນະຄວາມເຈບປວຍ.

3. ຜປວຍທຂຮບບລການດານສຂະພາບ ມສດທຈະໄດຮບຊາບຂມນຢາງພຽງພ ແລະ ເຂາໃຈ ຊດເຈນຈາກຜປະກອບວຊາຊບດານສຂະພາບ ເພອໃຫຜປວຍສາມາດຕດສນໃນໃນການຍນຍອມຫລບຍນຍອມໃຫ

ຜປະກອບວຊາຊບດານສຂະພາບ ປະຕບດຕຕນ ເວນເສຍແຕເປນການຊວຍເຫລອຮບດວນ ຫລ ຈາເປນ.

4. ຜປວຍໃນພາວະທສຽງອນຕະລາຍເຖງຊວດ ມສດທຈະໄດຮບການຊວຍເຫລອຮບດວນ ຈາກຜປະກອບວຊາຊບໂດຍທນທ ຕາມຄວາມຈາເປນແກກລະນ ໂດຍບໄດຄານງເຖງວາຜປວຍຈະຮອງຂຄວາມຊວຍເຫລອ

ຫລ ບ.

5. ຜປວຍມສດທຈະໄດຮບຊາບຊ ນາມສະກນ ແລະ ປະເພດຂອງຜປະກອບວຊາຊບດານສຂະພາບ

ທເປນຜໃຫບລການແກຕນ.

6. ຜປວຍມສດທຈະຂຄວາມເຫນຈາກຜປະກອບວຊາຊບດານສຂະພາບ ທບໄດເປນຜໃຫບລການແ

ກຕນ ແລະ ມສດໃນການຂປຽນຜໃຫບລການແລະສະຖານບລການໄດ.

7. ຜປວຍມສດຈະໄດຮບການປກປດຂມນກຽວກບຕນເອງຈາກຜປະກອບວຊາຊບດານສຂະພາບໂ

ດຍເຄງຄດ ເວນແຕຈະຮບຄວາມຍນຍອມຈາກຜປວຍ ຫລປະຕບດໜາທຕາມກດໝາຍ.

8. ຜປວຍມສດທຈະໄດຮບຊາບຂມນຢາງຄບຖວນ ໃນການຕດສນໃຈເຂາຮວມຫລຖອນຕວ

ຈາກການເປນຜທດລອງ ໃນການເຮດວໃຈຂອງຜປະກອບວຊາຊບດານສຂະພາບ.

9. ຜປວຍມສດທຈະຮບຊາບຂມນກຽວກບການຮກສາພະຍາບານ(ປນປວ)ສະເພາະຕນທປະກດ

ໃນປມບນທກທາງການແພດ ເມອຮອງຂທງນຂມນດງກາວຕອງບລະເມດສດທສວນບກຄນອນ.

10. ພແມ ຫລ ຕວແທນໂດຍຊອບທາ ອາດໃຊສດທແທນຜປວຍ ທເປນເດກອາຍບເກນ 18 ປ ບລບນ

ແລະຜປວຍທບກຜອງທາງກາຍແລະຈດ.

26

ບດທ 5ສຂະພາບດ ມສກ

ຈດປະສງ : ເພອໃຫອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ປະຊາກອນຕາງດາວ

1. ສາມາດອະທບາຍກຽວກບຄວາມໝາຍຂອງຄາວາ ສຂະພາບດ ປດໃຈຂອງການມສຂະພາບດ

ມສກໄດຖກຕອງຍອມຮບຕການສງເສມສຂະພາບ ແລະ ເບງແຍງສຂະພາບຕນເອງ ຄອບຄວ ແລະ ຊມຊນຕາງດາວໄດ.

2. ຍອມຮບຕການສງເສມສຂະພາບ ແລະ ເບງແຍງສຂະພາບຂອງຕນເອງ ຄອບຄວ ໃນຊມຊນ

ຕາງດາວໄດ

ເນອໃນ:

ການມສຂະພາບດ ເປນສດທພນຖານຂອງມະນດ “ ສກຂະພາບດ ” ໝາຍເຖງ ການມຮາງກາຍແລ

ະຈດໃຈສມບນແຂງແຮງແລະ ຢໃນສງຄມ ຢາງດມຄວາມສກ ທກຊວງໄວ.

ການ ຢ ເມອງໄທໃຫມຄວາມສກ ປະຊາກອນຕາງດ າວທກຄນ ຄວນປະຕ ບດຕນ ເອງ

ຕາມແນວທາງດງຕໄປນ:

ສຂະພາບທາງກາຍ:

1. ສຂະວທະຍາສວນບກຄນ ເລອງການເບງແຍງຄວາມສະອາດຮາງກາຍ (personal hygiene).

ສຂະວທະຍາສວນບກຄນ (personal hygiene). ເປນການເບງແຍງຕນເອງໃນການ

ຮກສາຄວາມສະອາດຂອງຮາງກາຍ ການອາບນາ ການຂບຖາຍຂອງເສຍອອກຈາກຮາງກາຍ ການນງເຄອງ

ເຄອງໃຊສວນຕວ ເພອຄວາມສກສະບາຍຂອງຮາງກາຍ ການຮກສາຄວາມສະອາດຂອງຮາງກາຍໃນແຕລະບກຄນ

ມຄວາມຕາງກນຕາມຄວາມເຊອ ຄນຄາ ແລະ ນໃສໃນການເຮດຄວາມສະອາດ ບາງຄນເຂມງວດຕ

ການຮກສາຄວາມສະອາດ ແຕຈບາງຄນປອຍປະລະເລຍຕການຮກສາຄວາມສະອາດ ສຂະວທະຍາສວນບກຄນກຽວຂອງ

ກບການຮກສາຄວາມສະອາດຜວໜງ ຜມ ເລບ ປາກ ແຂວ ຮດງ ຕາ ຫ ແລະ ອະໄວຍະສບພນພາຍນອກ.

ການເບງແຍງຄວາມສະອາດຂອງຮາງກາຍ ເປນສງທຈາເປນຂນພນຖານ ທມະນດທກຄນ

ຕອງເບງແຍງເຖງຮາງກາຍສກກະປກ ຈະບກໃຫເກດພະຍາດທເປນອນຕະລາຍຕຊວດ ແຕກມຜນເຮດໃຫຮາງກາຍ

ບສະບາຍ ມກນທໜາລງກຽດ ເຮດໃຫເສຍບກຄະລກກະພາບແກຕນເອງ ແລະ ຄນໃກຊດ ລວມທງເປນແຫລງ ຂອງເຊອໂຣກ ເຮດໃຫເກດພາວະແຊກຊອນ ເສຍເວລາ ເສຍຄາໃຊຈາຍໃນການຮກສາພະຍາບານຫລາຍຂນ.

ສຂະບນຍດ ຄຂການດທເດກ ແລະ ເຍາວະຊນຕະຫລອດເຖງປະຊາຊນທວໄປ ຫາກປະຕບດ

ຢາງສະໝາສະເໝຈນເປນນໄສ ເພອໃຫມສຂະພາບດທງຮາງກາຍ ຈດໃຈ ແລະ ສງຄມ ດງນນ ການສງເສມ

ສຂະບນຍດແຫງຊາດ ຈງເປນກນວທນງ ໃນການສາງເສມ ແລະປກຝງ ພດຕກາສຂະພາບທເພງປາຖະໜາ

ເພອໃຫເຍາວະຊນ ແລະປະຊາຊນ ປະຕບດ ເພອນາໄປສການມສຂະພາບດ.

27

ສຂະບນຍດແຫງຊາດມ 10 ປະການໄດແກ

1. ເບງແຍງຮກສາຮາງກາຍ ແລະ ຂອງໃຊໃຫສະອາດ.

2. ຮກສາແຂວໃຫແຂງແຮງ ຖແຂວທກມ ຢາງຖກວທ ຢາງໜອຍມລະ

2 ເທອ.

3. ລາງມໃຫສະອາດກອນກນອາຫານ ແລະ ຫລງການຂບຖາຍ ຄລາງມດວຍສະບທກເທອ

ກອນ ແລະ ຫລງການກຽມ ການປງ ການກນອາຫານ ລວມທງຫລງການຂບຖາຍ.

4. ກນອາຫານສກ ສະອາດ ປອດສານອນຕະລາຍ ຫລກລຽງອານຫານເຄມ ອາຫານປະສມສ

ດວຍການເລອກຊອາຫານສດ ສະອາດ ປອດສານພດ.

5. ຢດສບຢາ ດມເຫລາ ແລະ ເຄອງດມປະເພດມນເມາຕາງໆ ຢດການໃຊສານເສບຕດ

ຢດການຫລນການພະນນ ແລະ ການມເພດສາຊາຊອນ.

6. ສາງຄວາມສາພນໃນຄອບຄວໃຫອບອນ ໂດຍໃຫທກຄນໃນຄອບຄວ ຊວຍການເຮດວຽກເຮອນ

ສະມາຊກທກຄນໃນຄອບຄວ ປກສາຫາລ ແລະ ສະແດງຄວາມຄດເຫນຮວມກນ ມນາໃຈຮວມກນ

ຈດກດຈະກາສະໜກສະໜາຍຮວມກນ.

28

7. ປອງກນອບດຄເຫດ ອບດຕໄພ ດວຍການບປະໝາດ.

8. ອອກກາລ ງກາຍສະໝາສະເໝ ຢາງໜອຍອາທດລະ 3 ເທອລະ 30 ນາທ ແລະກວດສຂະພາບປະຈາປຢາງໜອຍປລະເທອ.

9. ເຮດໃຫຈດປອດໂປງຍມແຍມແຈມໃສຢສະເໝ ໂດຍການຜກຜອນ

ນອນລບໃຫພຽງພ ຢາງຕາ 8 ຊວໂມງ ຈດສງແວດລອມພາຍໃນເຮອນແລະ

ບອນເຮດວຽກໃຫເປນຕາໜາຢ.

10. ມສານກຕສວນລວມ ຮວມສາງສນສງຄມເຊນ ກາຈດຂເຫຍອພາຍໃນເຮອນ ຖມຂເຫຍອໃຫຖກທ

ຫລກລຍງການໃຊວດສະດອປະກອນທກໃຫເກດມນພາວະຕສງແວດລອມເຊນ: ພອງນາ ປຣາສະຕກ ສະເປເປນຕນ

ມແລະໃຊຫອງນາ(ສວມ)ທຖກຫລກອະນາໄມ ກາຈດນາຖມ ໃນຄວເຮອນແລະໂຮງຮຽນດວຍວທທຖກຕອງ

ໃຊຊບພະຍາກອນຢາງປະຫຍດ ອະນລດ ພດທະນາສງແວດລອມເຊນ: ຊມຊນ ປາ ນາ ແລະສດປາ.

2. ງານອະນາໄມແມແລະເດກ

2.1 ການເບງແຍງການຖພາແລະການເກດລກ

ການເບງແຍງການຖພາແລະການເກດລກທດ ເຮດໃຫແມຢລອດ ລກປອດໄພ ຄອດຕາການຕາຍ

ຫລພການແກແມ ແລະ ລກນອຍຫລດລງ ມຄວາມປອດໄພຫລາຍຂນທງແມແລະລກນອຍ.

ການຖພາຄແນວໃດ?ເກດຂນໄດຕອນໃດ? ມອາການແນວໃດ?.

ອາການຂອງການຖພາ

ເມ ອມການຖພາ ຮາງກາຍຈະມການປຽນແປງຫລມອາການຕາງໆເກດຂນຫລາຍຢາງ

ເຊງອາດຈະຊວຍໃຫຮໄດວາມການຖພາເກດຂນຫລບ ? ອາການເລາ0ນໄດແກ:

1. ປະຈາເດອນຢດຂາດໄປ. ເປນການປຽນແປງຄງທາອດຂອງການຖພາສາລບຜທແຕງງານແລວ

ແລະ ເຄຍມປະຈາເດອນມາຖກຕາມເວລາ ແຕໂຣກໄພໄຂເຈບຕາງໆ ຫລ ຄວາມວຕກກງວນ ກອາດເປນສາເຫດ

ໃຫປະຈາເດອນຢດຂາດໄປ ຫລ ມາບຕາມການດໄດ.

2. ອອກອາການແພທອງ ເຊນ : ປນທອງ ປວດຮາກ ປວດຫວ ເປນວນ ນາລາຍອອກຫລາຍ ກວາປກກະຕ ຢາກກນຂອງສມໆ ຫລ ຂອງແປກໆ ໄດກນຕາງຫລາຍເກນທາມະດາ ບາງເທອມອາລມອອນໄຫວ

ຄຽດງາຍ ນອຍໃຈ ອາການເລານເກດຂນໄດປະມານ 2ໃນ 3 ຂອງຜຖພາ ເກດຂນຫລາຍ ຫລນອຍແຕກຕາງກນໄປ.

29

3. ມອາການປຽນແປງຂອງເຕານມ ແລະ ຫວນມ ຕາມປກກະຕກອນປະຈາເດອນຈະມາເລກນອຍ

ເຕານມຈເຄງຕງ ແລະຈບຮສກເຈບ ເມອຖພາຈະມອາການເລານເພມຂນ ເຕານມມຂະໜາດໃຫຍຂນ ຫວນມ ແລະຜວໜງໃນບລເວນຫວນມມສດາຂນ ໂດຍສະເພາະການຖພາຄງທາອດ ຈະສງເກດເຫນໄດງາຍ ແລະໃນໄລຍ

ະຖພາແກອາດຈະມນານມໄຫລອອກມາ.

4. ຍຽວເລອຍໆແຕບແສບ ບຄດ ຫລບຂນ ອາການນອາດພບໃນຄນຖພາ 2-3 ເດອນ ທາອດເນອງຈາກໝດລດໄປກດບຽດກະເພາະຍຽວ ແລະ ຈະມອາການແບບນອກເທອໃນເດອນສດທາຍຂອງກາ

ນຖພາ ເນງຈາກຫວເດກນອຍໄປກດບຽດກະເພາະຍຽວ.

5. ລບຄາເບງທອງນອຍ ຊເຫນເປນກອນ. ເຊງລບຄາໄດ ຕອງແມນຖພາເກນກວາ 3 ເດອນຂນໄປ

ແຕໃນຄນຈອຍອາດຈະລບຄາພກອນ 3 ເດອນໄດ.

6. ເດກນອຍຫລນ (ຕງໃນທອງ) ໃນການຖພາຄງທາອດ ແມຈະຮສກວາເດກນອຍຫລນ (ຕງ)

ຫລງຈາກການຖພາປະມານ 20ອາທດ ສາລບແມເກາທເຄນຖພາມາແລວ ຈະຮສກໄວກວາປະມານ 18 ອາທດ.

ການປະຕບດຂອງແມໄລຍະຖພາ ເພອປອງກນການພການຂອງລກ.

1. ໄປຝາກທອງກອນການຖພາຄບ 12ອາທດ ຫລ ໄປຝາກທອງທນທ ທຮວາຕນເອງຖພາ ແລະ

ໄປກວດທອງ ຫລລ ເບງແຍງກອນເກດລກຄບທງ 5 ເທອ ກບບກຄະລາກອນທາງການແພດ ແລະ ສາທາລະນະສກ.

2. ບລຫານຮາງກາຍ ແລະ ອອກກາລງກາຍໂດຍການຍາງ ລອຍນາ ການກມໂຕບລຫານໂດຍເອານ

ວມແຕະຕນກໄດ ຄອອກກາລງກາຍພສມຄວນຈະບມອນຕະລາຍ ຍກເວນການອອກກາລງກາຍທຫລາຍເກນໄປ.

3. ບຄວນດມເຫລາ ຫລເບຍ ຫລສບຢາໄລຍະຖພາ ເພາະຈະເຮດໃຫເດກນອຍໃນທອງຜດປກກະຕ

ນາໜກໜອຍ ໂຕນອຍ ເພາະວາອດຕາການຕາຍຂອງເດກນອຍຕອນເກດສງຫລາຍ.

4. ກ ນ ອ າ ຫ າ ນ ທ ມ ປ ະ ໂ ຫ ຍ ດ ເ ນ ນ ອ າ ຫ າ ນ ຈ າ ພ ວ ກ ໂ ປ ຣ ຕ ນ

ໄດຈາກເນອສດຕາງໆ ໄຂ ຖວຕາງໆ ແລະ ເນຍ,ຖວດນ,ແມຈາເປນຕອງກນອາຫານ

ມໂປຣຕນ ມລະ 3 ເທອ ຫລ ຫລາຍກວານນ,ອາຫານປະເພດໂປຣຕນ ມຄວາມຈາເປນຕການ

ຈະເລນເຕບໂຕຂອງຮາງກາຍ.

ແຄວຊຽມ ນມເປນແຫລງແຄວຊຽມທສາຄນ ຄວນດມມລະ 1.000 ຊຊ ແຕຖາດມນມບໄດ

ກໃຫດມເທາທດມໄດເຊນ:ອາດຈະດມມລະ 1 ຈອກ ແລະ ກນອາຫານທມສວນປະສມຂອງນມຢເຊນ:ເຂາໜມເຄກ,

ຄກກ,ກະແລມ ຫລເນຍແຂງໄດ ຫລ ກນກວຍນຫວາ ຈ ,ຕມ ຫລໜງ ເພາະວາກວຍນາຫວາຫາກຖກຄວາມຮອນ

ມນຈະໃຫແຄວຊຽມສງ ແມຄວນກນອາຫານທມແຄວຊຽມສງເປນປະຈາທກມ ຊເຮດໃຫໄດຮບແຄວຊຽມ

ຢາງພຽງພໄລຍະຖພາ ເພອເສມສາງກະດກ ແລະ ແຂວຂອງລກໃນທອງ.

ວຕາມນ ແລະ ເກອແຮ :ຮາງກາຍມຄວາມຕອງການວຕາມນ ແລະ

ເກອແຮຫລາຍເປນພເສດໃນໄລຍະຖພາ ແມຈງຄວນກນຜກ ແລະໝາກໄມ

ໃຫໄດເປນປະຈາທກມ ເພາະຜກ ແລະໝາກໄມເປນແຫລງຂອງວຕາມນແລະ

ເກອແຮທສາຄນ ຄວນກນໃຫໄດອາທດລະຫລາຍໆເທອ.

ແປງ,ນາຕານ ແລະ ໄຂມນ: ອາຫານປະເພດນຈະໃຫເກອແຮ ແລະ ວຕາມນ ເຊງໃຫພະລງງານ

ທຈາເປນສາລບແມ ແຕອາຫານປະເພດນ ບຄວນກນຫລາຍໂດຍສະເພາະຖາບໄດອອກກາລງກາຍ ຕອງໃຫລະວງ

ເພາະຈະເຮດໃຫນາໜກເພມຂນຫລາຍ ພອມທງຍອຍຍາກ ເຮດໃຫທອງອດທອງປມໄດງາຍ.

ນອກຈາກນຄວນດມນາຫລຂອງແຫລວອນໆໃຫຫລາຍຄ: ຄວນດມນາມລະ 6-8 ຈອກ

ນາຈະຊວຍຂບຖາຍຂອງເສຍອອກຈາກຮາງການທງຂອງແມ ແລະ ຂອງລກ.

5. ບຄວນຍກເຄອງໜກ.

30

6. ຢາໃສເກບສນສງ ແລະການໃສເຄອງຂອງຜຍງຖພາ ຄວນໃສໃຫເໝາະສມກບລະດການຜາ

ທໃຊຕອງເປນຜາທລະບາຍຄວາມຮອນໄດດ ເນອຜາບາງເບາ ກະຊບເຫອໄດດ ຊດຄວນເປນແບບສວມໃສ

ແບບສະບາຍ ບຄບ ຫລ ພດກບໂຕເກນໄປ.

7. ບໄປຢຽມຄນເຈບທເປນພະຍາດຕດຕ

8. ບໃຫເດນທາງໄກ ໃນເວລາໃກຈະເກດລກ

ຂນຕອນການຝາກທອງແນວໃໝ 1. ສອບຖາມປະຫວດ ເພອແບງກມຜຍງຖພາ ໂດຍແບງປນ 2 ກມ ຄ

1.1. ກມທບມພາວະສໜງສງໃນການເບງແຍງແບບພນຖານແນວໃໝ 1.2. ກມທຕອງການເບງແຍງເປນພເສດ ຫລ ມປດໃຈສຽງ ໃນການເບງແຍງແບບເກາ

ໂດຍແມຍງຖພາ ຈະໄດຮບການສອບປະຫວດ ທາງການມລກ ການຖພາປະຈບນ ແລະ ສະພາວະສຂະພາບທວໄປ.

2. ຜຮບບລການ ຈະມາຕາມນດ ຈານວນ 5 ເທອ ໂດຍມລາຍລະອຽດດງນ

2.1. ມາເທອທ 1 ໃນການຝາກທອງເທອທາອດ (ໄລຍະການຖພາ ນອຍກວາ 12 ອາທດ)

2.2. ມາເທອທ 2 ອາຍທອງ 18-20 ອາທດ

2.3. ມາເທອທ 3 ອາຍທອງ 26 ອາທດ

2.4. ມາເທອທ 4 ອາຍທອງ 32 ອາທດ

2.5. ມາເທອທ 5 ອາຍທອງ 38 ອາທດ

ໂດຍການຝາກທອງແຕລະເທອ ຈະໄດມການສອບຖາມປະຫວດ ຕາມເກນປະເມນ

ຄວາມສຽງ 18 ຂທກເທອ ແລະຫາກຜຍງຖພາ ມພາວະສຽງໃນໄລຍະການຝາກທອງໃດ ຈະຕອງເບງແຍງ ຕາມເກນພະວະສຽງ.

2.2. ການສາງເສມພມຄມກນໂຣກ: ຄວາມຮກຽວກບຄວາມຄມກນໂຣກແລະວກຊນ.

1) ພມຄມກນໂຣກຄຫຍງ:

ພມກມກນໂຣກຄ : ການທຮາງກາຍສາມາດປອງກນ ຫລຕຕານໂລກໃດໂຣກໜງ

ໂດຍສະເພາະໄດໂດຍຮາງກາຍຈະສາງສານປະເພດໂປຕນ ທເອນວາ ແອນຕບດ ໃນເລອດເພອທາລາຍເຊອໂຣກ ຫລສງແປກປອມທເຂາສຮາງກາຍແອນຕບດ ອາດມພຽງຊວຄາວ ຫລ ຕະຫລອດໄປກໄດ ສວນສງແປກປອມ ທເຂາສຮາງກາຍຂອງເຮາເອນວາແອນຕເຈນ.

2) ພມຄມກນໂລກມຈກປະເພດ.

ພມຄມກນໂຣກແບງອອກເປນ 2 ປະເພດຄ :

- ພມຄມກນໂຣກຕາມທາມະຊາດ: ເປນພມຄມກນໂຣກທມຢເອງໃນຕວເດກນອຍ

ເກດໃໝ ເຊງໄດຮບການຖາຍທອດມາຈາກແມໂດຍຜານທາງສາຍສະບ ທເກດມາ ຈະມພມຄມກນໂລກບາງຊະນດ

ຢໃນຕນເອງເຊນ: ພມຄມກນໂລກຄຕບ ພມຄມກນໂຣກຮດເປນຕນ ພມຄມກນໂຣກຕາມທາມະຊາດຢໃນ ຮາງກາຍເດກນອຍເກດໃໝໄດປະມານ 3 ເດອນ ແຕຖາລຽງເດກນອງເກດໃໝດວຍນານມແມເດກນອຍຈະໄດຮບ

ແອນຕບດຈາກແມເຮດໃຫພມຄມກນໂຣກຢໄດດນເຖງ 6 ເດອນ

- ພມຄມກນໂຣກທເກດຂນພາຍຫລງ: ເປນພມຄມກນໂລກທເກດຂນຫລງຈາກ

- ທເດກນອຍເກດອອກຈາກຄນມາແລວແບງອອກໄດເປນ 2 ປະເພດຄ :

ພມຄມກນໂຣກທເກດຂນເອງ ເປນພມຄມກນໂຣກ ທເກດຂນຫລງຈາກທໄດຮບ

ເຊອໂຣກ ເຂາໄປຫລຫລງຈາກເຊາເຈບຈາກໂຣກຕາງໆເຊນ: ອສກ ອໃສ ໄຂທລະພດ ຄາງໝ ເປນຕນ ພມຄມກນโรค

ທເກດຂນແລວອາດຢໃນຮາງກາຍໄລຍພໜງ ອາດຢໄດດນຈນຕະຫລອດຊວດກໄດເຊນ ໂຣກຫດ ເມອງເປນ

ແລວຮາງກາຍຈະສາງພມຄມກນໂຣກອອກມາຕຕານ ໂຣກຫດ ແລະເມອເຊາຈາກໂຣກຫດແລວ ພມຄມກນໂຣກ

ຫດຈະຢໃນຮາງຕະຫລອດໄປ ຈນບເປນໂຣກຫດອກເລຍ.

ພມຄມກນໂຣກທຄນເຮາສາງຂນ :ເປນພມຄມກນໂຣກທເຮດໃຫເກດຂນ

ໂດຍການໃຊສານໄປກະຕນໃຫຮາງກາຍສາງແອນຕບດຂນ ມ 2 ຊະນດຄ ວກຊນ ກບ ເຊຣມ

31

3) ວກຊນແມນຫຍງ?:

ວກຊນ ຄສານຫລຜະລດຕະພນທໃຫກບຮາງຂອງຄນ(ຫລສດ)ໂດຍວທໃດກຕາມເຊນ ສກ ກນ ຟນ ປກ ຫລາຍໆ ແລວມນໄປກະຕນຮາງກາຍເກດພມຕານທານ(ສາງແອນຕບດຂນ)ຕໂຣກຕດເຊອຊະນດນນ

ວກຊນອາດເຮດມາຈາກເຊອໂຣກທຕາຍແລວ ຫລ ເຊອໂຣກທອອນແອແລວ ຫລ ອາດຈະເຮດມາຈາກພດຂອງເຊອໂຣກ

ທເຮດໃຫອອນແອແລວ ວກຊນທເຮດຈາກພດຂອງເຊອໂຣກເຮາເອນວາ ທອກຊອຍ.

4) ເຊຣມແມນຫຍງ?:

ເຊຣມເປນພມຄມກນໂຣກທສກເຂາຮາງກາຍແລວ ຮາງກາຍສາມາດນາໄປໃຊຮກສາໂຣກໄດ

ທນທ ເພາະເຊຣມເປນແອນຕບດທສດສາງຂນ ເຊຣມ ອາດເຮດໄດໂດຍສກເຊອໂຣກທອອນແອແລວເຂາໄປໃນມາ

ຫລ ກະຕາຍ ເມອມາ ຫລກະຕາຍ ສາງແອນຕບດຂນໃນເລອດ ເຮາຈງດດເລອດມາ ຫລ ກະຕາຍ ທເປນນາໃສໆ

ເຊງມແອນຕບດຢ ນາມສກໃຫຜປວຍ.

5) ປະໂຫຍດຂອງການສກວກຊນ:

ເພອປກປອງໃຫລກຫລານຮາງໄກຈາກໂຣກໄພຮາຍແຮງ ເພາະການໃຫພມຄມກນເປນໂອກາດ

ສາຄນຂອງເດກທກຄນເນອງຈາກວກຊນຊວຍຫລດໄພອນຕະຫລາຍຄວາມຕາຍ ແລະຄວາມພການ

ຈາກໂຣກຕ ເ ຊອຊະນດຕາງໆເປນຢາງຫລວງຫລາຍ ຄວນພາລກໆໄປສກວກຊນຕາມເກນອາຍ

ເພອສຂະພາບຮາງກາຍແຂງແຮງ ເຕບໂຕມາເປນອານາຄດຂອງຊາດບານເມອງ.

6) ຄວນໄດວກຊນເມອໃດ ແລະ ວກຊນອນໃດແດ.

32

ກະຊວງສາທາລະນະສກຂອງປະເທດໄທ ໄດການດການສາງເສມພມຄມກນໂຣກດງນ:

ອາຍ ການໃຫພມຄມກນໂຣກ(ການໃຫວກຊນ)

ເກດໃໝ1. ສກວກຊນປອງກນວນນະໂຣກ

2. ສກວກຊນປອງກນຕບອກເສບບ ຄງທ 1

1 ເດອນ 1. ສກວກຊນປອງກນຕບອກເສບບຄງທ 2ອາດເລອນມາເດອນທ 2 ໄດ

2-3 ເດອນ1. ສກວກຊນປອງກນໂຣກຄຕບ ໄອໄກ ບາດທະຍກ ຄງທ 1

2. ກນວກຊນປອງກນໂຣກໂປລໂອ ຄງທ 1

4-5 ເດອນ1. ສກວກຊນປອງກນໂຣກຄຕບ ໄອໄກ ບາດທະຍກ ຄງທ 2

2. ກນວກຊນປອງກນໂຣກໂປລໂອ ຄງທ 2

6-7 ເດອນ1. ສກວກຊນປອງກນໂຣກຄຕບ ໄອໄກ ບາດທະຍກ ຄງທ 3

2. ກນວກຊນປອງກນໂຣກໂປລໂອ ຄງທ 3

9-12 ເດອນ 1. ສກວກຊນປອງກນຫດ ຫດເຢຍລະມນ ຄາງໝຄງທ 1

12-18 ເດອນ 1. ສກວກຊນປອງກນໄຂສະໝອງອກເສບຄງທ 1ແລະ 2 (ຮາງກນ 1-4 ອາທດ).

1,5-2 ປ1. ສກວກຊນປອງກນໂຣກຄຕບ ໄອໄກ ບາດທະຍກ ຄງທ 4

2. ກນວກຊນປອງກນໂຣກໂປລໂອ ຄງທ 4

2-2,5 ປ 1. ສກວກຊນປອງກນໄຂສະໝອງອກເສບຄງທ 3 (ຮາງຈາກເຂມທາອດ 1 ປ).

4-7 ປ

1. ສກວກຊນປອງກນໂຣກຄຕບ ໄອໄກ ບາດທະຍກ ຄງທ 5 ຫລ ສກວກຊນປອງກນ

ໂຣກຄຕບ ບາດທະຍກ ກະຕນ.

2. ສກວກຊນປອງກນວນນະໂຣກ (ຊາ)

3. ສກວກຊນປອງກນໂຣກໄທຟອຍ (ຄກນເລອດ)

4. ຢອດວກຊນໂປລໂອ ຄງທ 5

5. ສກວກຊນປອງກນຫດ ຫດເຢຍລະມນ ຄາງໝ ຄງທ 2

11-14 ປ

1. ສກວກຊນປອງກນໂຣກບາດທະຍກ(ຕໄປສກກະຕນທກ 10 ປ)

2. ສກວກຊນປອງກນໂຣກໄທຟອຍ ທກ 10 ປ

3. ສກວກຊນກະຕນປອງກນ ຄຕບ ບາດທະຍກ (ບຕອງມໄອໄກປະສມ)

ທກ 10 ປ 1. ສກວກຊນກະຕປອງກນ ຄຕບ ບາດທະຍກ (ບຕອງມໄອໄກປະສມ)

ຍງຖພາ 1. ສກວກຊນປອງກນໂຣດບາດທະຍກ 2 ຄງ ຮາງກນຢາງນອຍ 1 ເດອນ

7) ຈະໄປສກວກຊນໄດທໃດ.

ສະຖານບລການສຂະພາບໃກບານ ໃຫບລການສກວກຊນໄດແກ:

1) ໂຮງໝສງເສມສຂະພາບຕາບນ(ກມບານ)ຫລ ຮພ.ສຕ. ຫລ ສະຖານນອະນາໄມ ໃນຊມຊນຂອງທກຈງຫວດ (ແຂວງ) ຫລ ສນບລການຂອງສາທາລະນະສກຂອງກງເທບມະຫານະຄອນ

ສາລບປະຊາຊນທອາໃສຢໃນກງເທບ.

2) ໂຮງພະຍາບານຊມຊນ ຫລ ໂຮງພະຍາບານທວໄປ

3) ໂຮງພະຍາບານສນ ຫລ ໂຮງພະຍາບານປະຈາຈງຫວດ

4) ໂຮງພະຍາບານໃນສງກດໜວຍງານອນໆເຊນ:ໂຮງພະຍາບານສງກດມະຫາວທະຍາໄລ,

ໂຮງພະຍາບານສງກດໜວຍງານຕາຫລວດ,ທະຫານ ແລະກງເທບເປນຕນ.

5) ໂຮງພະຍາບານເອກະຊນ ແລະຄຣດນກເອກະຊນໃກບານ

33

8) ການເບງແຍງເດກຫລງສກວກຊນ

ອາການຂອງເດນທເປນອນຕະຫລາຍຮນແຮງຫລງສກວກຊນ ຈະບຄອຍພບເຫນ ແນວໃດກຕາມ

ພແມບຕອງເປນຮວງກງວນຫລາຍ ເພາະໃນວກຊນທມລກສະນະສະເພາະຢາງເຊນ ຄາງໝ ຫດເຢຍລະມນ

ເມອຫກໄປແລວຈະມໄຂ ຫລງຈາກນນ 4-5 ວນຈະມການປວດຂໄດ ເດກບາງຄນອາດຈະມອາການຜດປກເຊນ

ຜນຂນ ບວມແດງ ຫາຍໃຈບອອກ ຫລມອາການທາງສະໜອງເຊນ ບຮສກຕວ ຊກ ຕອງຮບພາໄປພບແພດ.

ອາການທວໄປຖາຫາກເດກມໄຂສງຈາກການສກຊນ ໃຫເບງແຍງດງນ:

ເມອລກຕວຮອນກໃຫພະຍາຍາມເຊດຕວ ເພອຫລດອນຫະພມ ໃຫລກກນຢາຫລດໃຂ

ຫາກມອາການປວດບວມ ແດງ ຮອນ ບລເວນທສກ ກໃຫໃຊນາອນ ປະຄບ 2-3 ວນ.

9) ຂຄວນລະວງກາສກວກຊນໃນເດກເກດໃໝ.

1) ສກວກຊນໃນຄະນະສຂະພາບຮາງກາຍຂອງລກແຂງແຮງດ ຫາກລກບສະບາຍ

ຄວນເລອນກາສກວກຊນໄປກອນ.

2) ການສກວກຊນສາມາດເລ ອນໄດປະມານ 2-4 ອາທດ ຫາກເຖງການດການ

ຮບວກຊນແລວ ແຕຍງບໄດພາລກໄປໃຫໄປຮບທນທ ບວາຈະເຫງປານໃດກຕາມ.

3) ວກຊນແຕລະນດຈະໃຫຜນຂາງຄຽງບຕາງກນ ເຊນ:ເຈບປວດສະເພາະທ ບສະບາຍຕວ

ອາກມອາການປວດບວມທບລເວນສກ ໃຫປະຄບເຢນ.

4) ເມອເດກສກວກຊນສາເລດຄວນເບງອາການທໂຮງພະຍາບານກອນສກ 30 ນາທ

ຈງຄອຍເມອເຮອນ ຈາກນນໃຫສງເກດອາການຢາງຕເນອງ.

5) ເກບບນທກສຂະພາບການສກວກຊນຂອງລກໃວ

ບດບາດອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນຕາງດາວ.

ໃຫຄາແນະນາ ໃຫຂມນ ຊກຊວນ ແລະ ນດໝາຍປະຊາຊນ ເປາໝາຍມາຮບວກຊນດວຍ

ເຕກນກດວຍຕໄປນ

1. ສາຫລວດຂມນປະຊາກອນຕາງດາວ ໃນເຂດຮບຜດຊອບຂອງຕນເອງກອນ ເພອຈະໄດຮວາ

ໃຜໄດຮບວກຊນ ອນໃດແດ ຄບ ຫລ ບຄບ ຫລບເຄຍໄດຮບວກຊນອນໃດຈກເທອ ຈະໄດເປນຂມນພນຖານ

ໃນການສສານກບບກຄນປະຊາກອນທເຮາຈະໄປເວາໃຫຄາແນະນາ.

2. ສກສາຂມນກຽວກບການໃຫບລການຮບວກຊນຂອງສະຖານບລການສຂະພາບ ແລະປະສານງາ

ນກບເຈາໜາທກຽວກບວນເວລາ ສະຖານທໃນການໃຫບລການຮບວກຊນໃຫຊດເຈນ ວາຈະເປນທ ຮພ.ສຕ.

ຫລທໃດ ຫາກເຈາໜາທຈະຈດໜວຍບລການຮບວກຊນໄປໃນຊມຊນ ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ

ກມປະຊາກອນຕາງດາວ ຄວນປະສານງານກບຜນາຊມຊນ ເຈາຂອງສະຖານປະກອບການໃນການຈດຫາສະຖາທ

ເຊງຄວນເປຍທມອາກາດຖາຍເທດ ເປນບລເວນທຮມ ບລເວນກວາງຂວາງ ພຽງພທຈະມາຮບບລການ ແລະ

ອາສາສະໝກທມາໃຫບລການ.

ຄວນມການຈດບລເວນສາລບປະຖມພະຍາບານ ກລະນມເຫດສກເສນ ແລະບລເວນ ສງເກດອາການ

ສາລບຜມາຮບບລການພາຍຫລງຮບວກຊນ

3. ເມອໄດຂມນຕາມຂ 2 ຮຽບຮອຍແລວອາສາສະໝກສາທາລະນະສກກມປະຊາກອນຕາງດາວ

ຈະເຮດປະຕທນສາລບນດໝາຍການໃຫບລການຮບວກຊນ.

4. ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນຕາງດາວ ເຂາພບປະຊາຊນກມເປາໝາຍ.

4.1. ເວາຈາສອບຖາມກຽວກບຄວາມທກສກ ຄວາມຫວງ ຄວາມຝນຂອງເຂາເຈາ ໃນການດາລງຊວດ

ສຂະພາບອະນາໄມ(ກລະນມລກໃນໄລຍະໄວທຕອງຮບວກຊນ ໃຫຖາມເຂາເຖງຄວາມຫວງຫລຄວາມຝນ ທຢາກໃຫລກມສຂະພາບອະນາໄມແນວໃດ ຫລເຕບໂຕມາເປນແບບໃດ).

34

4.2. ຊວນປະຊາກອນກມເປາໝາຍໃຫເບງພາບຂອງເດກ ຫລ ຄນປວຍຈາກໂຣກທເກດຈາກ

ວກຊນກບຜທບປວຍແລວໃຫເຂາສະແດງຄວາມຄດເຫນ ແລະ ເລອກພາບທເຂາມກ ແລະ ຢາກໃຫເປນ ຈາກນນ

ຈງເລມບອກຫນທາງໃນການແກທກຫລປອງກນທກ ປອງກນໂລກຈາກວກຊນ.

4.3. ໃຫຄວາມຮກຽວກບວກຊນໂລກທປອງກນໄດດວຍວກຊນ ປະໂຫຍດ ຫລ ສງທເຂາຈະໄດຮບ

ຈາກການໄປຮບວກຊນຕາມການດເວລາ ແລະຄບທກສະໜດຂອງວກຊນ ທຈະຕອງໄດຮບຄາໃຊຈາຍ ແລະ

ການໃຫບລການວກຊນ ຈດນດໝາຍ ແລະປະຕທນ ເວລາການຮບ ບລການວກຊນ.

4.4. ສອບຖາມຄວາມເຂາໃຈ ຄວາມສະບາຍໃຈ ຄວາມສກໃຈ ຄວາມຕອງການຄວາມຊວຍເຫລອ

ຈາກອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນຕາງດາວ ໃນການໄປຮບວກຊນ ແລະໃຫລງຊນດໝາຍ

ໄປຮບວກຊນ.

5. ອາສາສະໝກສາທາະລະນະສກກມປະຊາກອນຕາງດາວນາຂມນລາຍຊ ປະຊາກອນກມເປາໝາ

ຍທລງຊນດໝາຍທໄປຮບວກຊນ ແຈງໃຫເຈາໜາທຮ ແລະ ເກບໃວກບຕນ ເພອໃຊໃນການສສານ ກະຕນເກນ

ໃນວນນດໝາຍໄປຮບວກຊນ ແລະ ຕດຕາມຜນ.

6. ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກກມປະຊາກອນຕາງດາວ ສສານກະຕນເຕອນກມເປາໝາຍກອນວ

ນນດໝາຍ 2 ວນ ແລະ ໃນນດໝາຍໄປຮບວກຊນ.

7. ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກກມປະຊາກອນຕາງດາວຕດຕາມເບງກມເປາໝາຍຫລງໄດຮບ ວກຊນທນທ ເພອໃຫຄາແນະນາໃນການປະຕບດຕວ ແລະ ໃຫການຊວຍເຫລອເບອງຕນ.

3. ໂພຊະນາການ ແລະ ການພດທະນາການເລອງການເບງແຍງສຂະພາບໃນຊອງປາກເດກກອນໄວ

ອາຫານ ແລະການຈະເລນເຕບໂຕຕາໄວ

1.) ຄວາມສາຄນຂອງອາຫານກບການຈະເລນເຕບໂຕຕາມໄວ.

ໂພຊະນາການມບດບາດສາຄນຕການຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ພດທະນາການຂອງເດກ ອດຕາການ

ຈະເລນເຕບໂຕຈະໄວທສດໃນໄລຍະເປນເດກນອຍ ແລະຫລດລງເມອເດກເພມຂນ ດງນນໂພສະນາການທດ

ຈງເປນສງສາຄນຢາງຍງ ເນອງຈາກຮາງການເສມສາງການຈະເລນເຕບໂຕ ແລະພດທະນາ ອາຍລະຫວາງ 1-6 ປ

ເຊງເປນໄລຍະປແຫງການປກຈດສານກ(Formative years )ການຈະເລນເຕບໂຕທາງດານຮາງການ ຈດໃຈ

ແລະ ອາລມເຊນດຽວກບທກຊະທາງກາຍ ມການພດທະນາຂອນຂາງໄວ ລະຫວາງໄລຍະເວລານ,ນາໜກ ສວນສງ

ກາມເນອກະດກ ແຂວນານມ ສະໝອງ ແລະ ລະບບພມຄມກນ ຍງຄງມການພດທະນາການ ແລະ

ການເຕບໂຕແນວໃດກຕາມ ອດຕາການຈະເລນເຕບໂຕຂອງເດກນນແຕກຕາງກນ ຂນຢກບໂພຊະນາການທເດກ ໄດຮບ ແລະພນຖານທາງກາມະພນ.

ດງນນອາຫານສາລບເດກກອນໄວ ຈງຄວນມຄບທງ 5 ໝ ແລະມປະລມານພຽງພ ເໝາະສມ

ກບຄວາມຕອງການຂອງຮາງກາຍ.

2.) ວທການໃຫນມແມນທຖກວທ 3 ດ.(ດດໄວ,ດດເລອຍໆ ແລະ ດດຖກວທ)

ການລຽງດດວຍນມແມໃນ 6 ເດອນທາອດ

ການລຽງລກດວຍນມແມດວຍຫລກ 3 ດ.(ດດໄວ,ດດເລອຍໆ ແລະ ດດຖກວທ)

- ແມໃຫນມໃນທາທສະບາຍຕາມຄວາມຖະນດ.

- ໃຊຫວນມກະຕນບລເວນຮມປາກລມຂອງລກ ເມອລກອາປາກໃຫປະຄອງຫວລກເຂາຫານມແມ.

ອມໃຫເລກເຖງລານຫວນມ.

ລນວາງໃຕຫວນມ.

ຮມປາກດນບານຮອບເຕານມ.

ເບງເຫນການເຄອນໄຫວຂອງຂາກອນໄກລກບລເວນກກຫ

ແກມປງພອງ

ຢດກນນານມເປນໄລຍະ.

35

ໂດຍໃນໄລຍະທາອດ ເພອກະຕນການສາງນານມ ໃຫລກດດຢາງນອຍວນລະ 8-10 ມ ດດນມຂາງລະ

10-15 ນາທທງສອງຂາງ.

- ການເອາຫວນມອອກຈາກປາກລກ.

ສອດນວມທສະອາດເຂາໄປໃນພງແກມລກ ຫລໃຊການກດຄາງລກເພອໃຫປາກລກຫລດ

ອອກຈາກຫວນມ.

- ຈາກນນຈງນາລກ ໄປດດນມອກຂາງ.

ບນຫາທພບເລອຍໆໃນການລຽງລກດວຍ…..ນມແມ - ນານມໜອຍ

ແມຄວນໃຫລກດດນມເລອຍໆ ຢາງນອຍວນລະ 8-10 ຄງ.

ຮບປະທານອາຫານ ແລະ ນາໃຫພຽງພ.

ການກງວນວາ “ນານມບພ”ອາດເຮດໃຫນານມບພຽງພຢາງທຄດ.

- ການໃຫລກດດນມແມເລອຍໆເທາໃດ.

2-3 ວນທາອດ.

ໃຫປກລກດດນມແມທກ 2-3 ຊວໂມງ.

ຖານານມໄຫລດ

ກປອຍໃຫລກດດໄດຕາມຄວາມຕອງການ.

- ເປນຫຍງຈງບຕອງໃຫລກດດນາຕາມ.

ໃນນານມແມມນາພຽງພແລວ ການໃຫລກກນນາຈະເຮດໃຫນາໄປຍາດແຍງ ທນານມແມ

ເຮດໃຫໄດນມແມໜອຍລງ.

- ຈະຮໄດແນວໃດວາລກໄດຮບນມແມພຽງພ.

ລກຖາຍໜກ 4-8 ຄງ ໃນ 24 ຊວໂມງຫລບຖາຍເລອຍໆແຕປະລມານຫລາຍໃນແຕລະຄງ

ເຕານມແມຄດຕງກອນ ໃຫນມ ແລະ ນມລງ ຫລງໃຫນມແລວ.

ລກຖາຍໜກ 6-8 ຄງ ໃນ 24 ຊວໂມງ

ຂະນະທລກດດນມຂາງໜງ ນານມກໄຫລອກຂາງໜງດວຍ.

ໄດຍນສຽງລກກນນານມ.

- ແມເຈບຫວນມ ຫວນມແຕກເປນບາດ.

ປບວທການໃຫລກດດນມໃຫຖກວທ.

ປຽນທານໃຫດດນມແມໂດຍບໃຫງບບລເວນທເປນບາດ.

ບບນານມທາບລເວນເປນບາດທແຕກຫລງມນມທກມ

ເກດໃໝເຖງ 1 ເດອນເຄງ ດດນມຈາກເຕານມແມຢາງດຽວ

ອາຍ 1 ເດອນເຄງ ກຽມນານມກອນໄປເຮດວຽກ

* ຫລງຈາກລກດດນມແມອມແລວທກຄງ ບບເກບຕນນານມໄວໃຫດ

36

ການບບນານມແມ

- ລາງມດວຍນາສະບໃຫສະອາດ

- ໃຊຜາຈບນາອນປະຄບເຕານມປະມານ 3-4 ນາທກອນບບນານມ.

- ຄງເຕານມເບາໆ ເປນວງກມເຄອນໄປຮອບໆເຕານມ ຈາກນນເຂຍເຕານມເບາໆຈາກຖານເຕານມ

ເຂາສຫວນມ.

- ວາງຫວໂປມ ແລະ ວາງນວຊໄວກງກນຂາມກນ ໂດຍທງສອງນວຫາງຈາກຖານຫວນມ 3-4

ຊງຕແມດ.

- ກດນວຄນເຂາຫາຕວແມ ແລວບບນານມໄປຮອບໆເຕານມ ເພອບບນານມອອກໃຫທວເຕາ.

- ປຽນເຕາເມອນານມໄຫລຊາ.

- ບບນານມໃສພາຊະນະເກບນານມທຕມ ຫລ ໜງໃຫສະອາດແລວ

- ອນຫະພມຫອງ ເກບໄດດນ 1 ຊວໂມງ.

- ຕເຢນໃຕຊອງແຂງ ເກບໄດດນ 48 ຊວໂມງ

- ຕເຢນຊອງແຊແຂງ.

ແບບປະຕດຽວ ຈະເກບໄດດນ 2 ອາທດ.

ແບບ 2 ປະຕ ຈະເກບໄດດນ 3ເດອນ.

ການນານານມທເກບໄວມາໃຫລກກນ

ຝກໃຫແມລຽງ

- ອນນມແມດວຍນາອນ.

- ປອນນມແມຈາກຈອກ ຫລກວດນມ.

- ນມແມທນາອອກຈາກຕເຢນ ໃຫລກດດໝດໃນ 1 ຊວໂມງ.

- ນມແມທລະລາຍແລວບຄວນນາກບໄປແຊໃໝ ຖາເຫລອກໃຫຖມ.

ວນທເລມໄປເຮດວຽກ

ອນຫະພມຫອງ ເກບໄດດນ 1 ຊວໂມງ

ຄາບເຊາ

ດດນມແມກອນໄປເຮດວຽກ

ເມອຢບອນເຮດວຽກ ກບບເກບນມແມແຊເຢນໄວ

ກາງຄນ

ໃຫລກດດນມຈາກເຕານມເຊນເຄຍ.

ຄາບບາຍ

ນານມແມທບບເກບໃສກະຕກນາແຂງເພອຄວບຄມອນຫະພມ ແລວນາມາແຊຕເຢນທເຮອນເກບໄວໃຫລກຕໄປ

ການໃຫລກດດນມແມເປນສງທດທສດສາລບຈດໃຈ ແລະ ອາລມຂອງລກ…ຖາບຈາເປນແທແມຄວນໃຫລກດດນມຈາກ…ເຕານມຕນເອງ.

37

ນມແມຊວຍຫລດໂອກາດແຂວແຕກຫກ

ຊວຍເຄອບຜວພນ ຫລດການເກາະຕວຂອງເຊອໂຣກແຂວແຕກຫກ.

ຫລດຄວາມເປນກດຕາງໆໃນຊອງປາກ ເຮດໃຫບເໝາະກບການເກດແຂວແຕກຫກ

ມເອນໄຊສຊວຍທາລາຍເຊອໂຣກແຂວແຕກຫກ.

* ບຄວນໃຫເດກດດນມ ແລວລບຄານມແມ ຫລຂວດນມ

ບດບາດອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນຕາງດາວໃນການສງເສມນມແມ

ເພອສາຍໃຍຮກແຫງຄອບຄວ.

ທານເປບບກຄນສາຄນທຈະຊວຍເຫລອໃຫລກ-ຫລານ ທານເປນເດກແຂງແຮງ ສະໝອງໄວ ສະຫລາດ

ດວຍການສາງສາຍໃຍຮກ ສາຍໃຍຜກພນ ໃນຄອບຄວ ໂດຍຊວຍກນແນະນາໃຫລກໄດກນນມແມດນທສດ.

1. ສາຫລວດແມຍງຖພາ ແລະ ຢຽມຢາມຍງຫລງເກດລກທເຮອນ ເພອຊວຍເຫລອການລຽງລກ

ດວຍນມແມ.

2. ເຜຍແຜຄວາມຮ ຊກຊວນໃຫແມຫລງເກດລກ ລຽງລກດວຍນມແມ ຢາງດຽວ 6 ເດອນ ແລະ

ລຽງຄວບຄອາຫານຕາມໄວ ຈນລກຄບອາຍ 2 ປ ຫລຫລາຍກວານນ.

3. ເຝາລະວງແລະປກປອງໃຫແມລຽງລກດວຍນມແມຢາງດຽວ 6 ເດອນ ແລະ ລຽງຄວບຄອາຫານຕາມໄວ

ຈນລກຄບອາຍ 2 ປ ຫລຫລາຍກວານນ.

4. ສງຕແມ ຫລງເກດລກ ທມບນຫາເລອງການລຽງລກ ດວຍນມແມ ໃຫເຈາໜາທວສາທາລະນະສກ

ເພອຊວຍເຫລອຕໄປ.

ອາຫານຕາມໄວ

ເມອລກອາຍຄບ 6 ເດອນ

- ໃຫເລມປອນຕບປາ ໄຂແດງ

- ຜກຕາງໆ ທລດຊາດບຂມ ແລະ ໝາກໄມ.

- ໃຫອາຫານປະເພດຊນລະອຽດ ມລະຄາບ ແລວຕາມດວຍນມແມ.

ເມອອາຍ 7 ເດອນ

- ໃຫອາຫານ 1ມຄກນກບອາຍ 6 ເດອນ.

- ແລວຕາມດວຍນມແມ.

- ແຕໃຫໄຂໝດໜວຍໄດແລວ.

ເມອອາຍ 8-9 ເດອນ.

- ໃຫເພມມອາຫານເປນວນລະ 2 ຄາບ.

- ຄວນປບລກສະນະອາຫານໃຫຫຍາບຂນ ເປນການຝກລກຍາອາຫານ.

- ຫລງອາຍ 6 ເດອນ ນມຕອນກາງຄນ ຄວນຫາງອອກ ເພາະເປນໄວເລມອາຫານເສມແລວ ເດກອມໄດດນ.

ເມອອາຍ 9-12ເດອນໃຫອາຫານໄດເນອແຂງຂນໃກຄຽງກບຜໃຫຍ.

- ເພມອາຫານເປນມລະ 3 ຄາບ ເມອອາຍຄບ 1 ປ.

- ໃຫນມແມທກເທອຫງຈາກກນອາຫານແລວ.

38

ເມອອາຍ 1–5 ປ

ເດກຕອງການອາຫານທມປະໂຫຍດ ມສານອາຫານຄບຖວນ ແລະ ມປະລມານພຽງພ ເພອການ ຈະເລນເຕບໂຕເຕມທຂອງຮາງການບາລງເສນປະສາດເສມສາງກມຊນ ຄວນໃຫອາຫານເຫານແກເດກ.

- ຕບ, ໄຂແດງ, ເລອດ ຊວຍເສມຄວາມຈາ ແລະ ສະມາທ.

- ປາ ຊວຍເພມຄວາມຈາການຮຽນຮໄດງາຍ ແລະ ໄວ.

- ຜກ, ໝາກໄມ ມວຕາມນຊຊວຍເສມສາງເຍອຫມຕາງໆ.

- ນມ, ຊນສດ ມແຮທາດ ມຜນຕການເຮດວຽກຂອງສະໝອງ.

- ອາຫານທະເລ ມໄອໂອດນ ມຜນຕ IQ

ພ - ແມ ຜປກຄອງມສວນຊວຍເດກຮບປະທານອາຫານໄດງາຍຂນໂດຍ

- ໃຫເດກໄດຮບປະທານອາຫານຄບທງ 3 ຄາບ.

- ຈດອາຫານໃຫໜາຮບປະທານ, ສສນດງດດ ຊມເຊຍເມອເດກຮບປະທານອາຫານໝດ.

- ສາງບນຍາກາດທດໃນການຮບປະທານອາຫານຮວມກນ.

- ເຝກໃຫເດກກນອາຫານເອງ.

- ບໃຫຍາງປອນອາຫານ.

- ພ - ແມ, ຜປກຄອງຕອງເປນແບບຢາງທດກບເດກໃນການກນອາຫານທມປະໂຫຍດ ບເລອກ.

- ອາຫານ ແລະ ສະໜກກບການຮບປະທານອາຫານ.

- ບຄວນກງວນ ຫ ລງໂທດເມອເດກບກນອາຫານ.

ການເບງແຍງສຂະພາບຂອງຊອງປາກ ກມໄວແລກເກດ-5 ປ….ກຽມແຂວງາມ,ແຂງແຮງ.

ການດແລສຂະພາບຊອງປາກເດກກອນໄວນ ເປນສງສາຄນທພ - ແມ, ຜປກຄອງບຄວນລະເລຍ ເພອເປນການກຽວແຂວງາມ - ແຂງແຮງໃຫແກເດກປອງກນແຂວແຕກຫກ ດງຕໄປນ:

ເດກໄວ 3 – 6 ເດອນ

- ພ - ແມຜປກຄອງໃຊຜາສະອາດພນປາຍນວມຈ ມນາອນ ຫ ນາສະອາດເຊດແຂວ, ຟນແຂວ,

ຜງປາກ ແລະ ລນຂອງເດກໃຫທວ.

- ຢາງໜອຍວນລະ 2 ຄງໃຫເດກຄນເຄຍ.

ເດກໄວ 6 – 9 ເດອນ

ເມອແຂວເຫມທາອດພນອອກກເລມຖແຂວໃຫເດກທກມໃຫເດກຈບແປງສແຂວຫນໃຫຄນເຄຍ

- ນງຫນໜາເຂາຫາ ຫ ຈບລກນອນໃຫແນມເຫນແຂວເດກໃຫຊດເຈນ.

- ຖາລກຢບນງໃຫເອາມໂອບຄາງເດກໄວໃຫນງແບບສະບາຍ.

ຖແຂວດວຍວທ ຖໄປຖມາແບບສນໆ, ຊາໆກນແນວນອນແບບເບາໆມ

- ລະວງບໃຫແປງຖກຟນແຂວ ແລະ ຜງປາກ.

- ໂອບກອດ, ຊມເຊຍ, ໃຫລາງວນເດກທນທ ເມອຖແຂວສາເລດ.

- ບຄວນໃຫເດກດດນມແລວຫບຄາເຕານມແມ ຫ ເຕານມ.

ການນວດເຫອກ.

ການເບງແຍງສຂະພາບຊອງປາກໂດຍການຖແຂວ ແລະລນ ນອກຈາກນນສວນທເປນເຫອກກຄວນ

ເບງແຍງເຊນກນ.

- ໝຈະແນະນາໃຫນວດເຫອກເພອເປນການກະຕນການໄຫວຽນຂອງເລອດບລເວນຂອບເຫອກໃຫດຂນ

ລດການບວມຂອງເຫອກ ເຫອກຈະແຂງແຮງ ແລະ ໜາຂນ ມຄວາມທນທານຕການເກດແຜຊອງປາກດຂນ.

- ການນວດເຫອກເຮດໄດຫາຍວທເຊນ: ການຖແຂວທຂນແປງສາພດກບຂອບເຫອກຢາງຖກ

ວທການໃຊນວມກດນວດ, ການໃຊເສນໄຍຖຊອກແຂວໃນຮອງເຫອກ ຫ ການໃຊປມຢາງດານທາຍຂອງດາມແປງ

ຖແຂວນວດກໄດ.

39

ເຮາຈະເຫນໄດວາ ຖາຖແຂວຢາງຖກວທແລວນອກຈາກຈະເຮດຄວາມສະອາດແຂວແລວ ຍງເປນການ

ນວດເຫອກໄປໃນຕວດວຍ.

ເດກໄວ 9 – 12 ເດອນ

ເມອອາຍຄບ 1 ປເຝກໃຫລກຖແຂວເອງ

- ເຝກໃຫເດກຄນເຄຍກບການຖແຂວເອງ.

- ຜໃຫຍເບງແຍງຖແຂວຊາໃຫລກ.

- ບຕອງໃສຢາຖແຂວ.

ເດກໄວ 1 – 3 ເດອນ

- ເຝກໃຫເດກຖແຂວຢາງຖກວທ

- ເບງແຍງໃຫເດກຖແຂວຢາງໜອຍວນລະ 2 ຄງ.

- ຄວນນາເດກໄປກວດສຂະພາບຊອງປາກເມອອາຍຄບ 2 ປ ພບໝແຂວ ເພອໃຫເກດຄວາມລງເຄຍ

( ໝແຂວສວນໃຫຍຈະແນະນາໃຫເດກຮບການກວດເມອອາຍຄບ 2 ປ ).

ເດກໄວ 3 – 5 ເດອນ

- ພ - ແມ, ຜປກຄອງ ຫ ຄ, ຜເບງແຍງເດກ ພະຍາຍາມໃຫເດກຖແຂວຢາງຖກວທຢາງໜອຍ

ວນລະ 2 ຄງ ພາເດກໄປພບໝ ເພອກວດສຂະພາບຊອງປາກທກ 6 ເດອນ.

ເຕກນກການຖແຂວເດກໃຫເໝາະສມ ດງນ

ການຖແຂວເດກ ( ອາຍຕາກວາ 11 ປ ) ເປນວທທຂອນຂາງງາຍດງນ:

- ໃຫເດກວາງແປງຕງສາກກບຜວຟນແຂວວາງໃຫໃກຂອບຟນແຂວ ຖເບາໆບລເວນລະ 10 ຄງ

ຢາລມແປງໃຫຄບທງດານແກມ, ຮມສບດານໃນ ແລະ ປາຍແຂວນາ.

- ໃນເດກນອຍບຄາດຫວງໃຫເດກຖແຂວໃຫສະອາດໂດຍລາພງ ພ - ແມ, ຜປກຄອງ ຄວນເຮດ

ຄວາມສະອາດຊອງປາກໃຫເດກເພອປອງກນແຂວຜພງ.

- ຄວນຖແຂວຢາງໜອຍວນລະ 2 ເທອ ແລະ ຄວນໃຊໄໝຖແຂວຢາງໜອຍວນລະຄງຢາງ

ສະໝາສະເໝ ຫາກແຕລະວນຈະເຮດໄດຫາຍກວານ ຈະຖວາເປນການດທສດທງນຕອງຢາລມວາຄວນເລອກ

ແປງຖແຂວທເໝາະສມກບແຕລະຄນ, ແຕລະໄວດວຍ.

40

4. ອະນາໄມການຈະເລນພນ

ອະນາໄມຈະເລນພນ ໝາຍເຖງ: ພາວະຄວາມສມບນແຂງແຮງຂອງຮາງກາຍ ແລະຈດໃຈທເປນຜນ

ອນເກດຈາກຂະບວນການ ແລະໜາທຂອງການຈະເລນພນທສມບນທງຊາຍ ແລະຍງ ທກຊວງອາຍຂອງຊວດ ເຊງເຮດໃຫເຂາເຫານນມຊວດຢໃນສງຄມໄດຢາງມຄວາມສກ.

ນອກຈາກນອະນາໄມການຈະເລນພນຍງຄວບຄມເຖງສດທຂອງຊາຍ ແລະຍງທກຊວງອາຍ

ໃນການຕດສນໃຈ ສດທທຈະໄດຮບການຮຽຮຂມນຂາວສານກຽວກບອະນາໄມການຈະເລນພນ ຕະຫອດຈນສາມ

າດທຈະເຂາເຖງບລການດານນຢາງທວເຖງ.

ຂອບເຂດຂອງການອະນາໄມການຈະເລນພນໃນປະເທດໄທ

ການວາງແຜນຄອບຄວ ເພອສະໜບສະໜນໃຫຄນໄທ ມຂະໜາດຄອບຄວທເໝາະສມຕາມຄວາມຕ

ອງການ ຫ ຄນນະພາບຂອງແຕລະຄອບຄວ.

ການອະນາໄມ ແມ ແລະ ເດກ ເພອດແລສຂະພາຍຂອງແມຍງທງກອນລະຫວາງ ແລະຫງຖພາໃຫມ

ການຖພາທປອດໄພພອມທງມລກທສມບນ, ແຂງແຮງ ແລະໄດຮບການລຽງດຢາງມຄນນະພາບ.

ໂລກເອດສ ໃຫຄວາມຮ, ໃຫຄາປກສາແກຜມປດໄຈສຽງຕການເກດໂລກຕະຫອດຈນຄວບຄມ, ປອງກນ

ແລະໃຫການຮກສາແກຜເປນໂລກ.

ມະເຣງລະບບສບພນ ເຝາລະວງຜມປດໄຈສຽງຕການເກດໂລກ ໃຫວາມຮ ແລະໃຫບລການກວດ,

ວນດໄສໂລກຢາງວອງໄວ ແລະຖກຕອງ.

ໂຣກຕດຕໃນລະບບສບພນ ຄວບຄມ, ປອງກນ ແລະຮກສາໂລກຕດຕທາງເພດສາພນ ແລະ

ໂລກຕກຕອນໆຂອງລະບບສບພນ.

41

ການຫລກ ແລະ ພາວະແຊກຊອນ ປອງກນການຫລກໃຫມອດຕາລດລງ ແລະຮກສາພາວະແຊກຊອ

ນທເກດຈາກການຫລກໄດຢາງເໝາະສມ ມການຫລກທປອດໄພ.

ພາວະການມລກຍາກ ດາເນນການໃຫຄາປກສາແນະນາ ແລະໃຫບລການແກຜທມລກຍາກ.

ເພດສກສາ ສະໜບສະໜນການໃຫຄາປກສາ ແລະເຜຍແຜຄວາມຮເລອງເພດສກສາແກປະຊາກອ

ນທກກມອາຍຢາງຖກຕອງ ແລະເໝາະສມ.

ອະນາໄມໄວລນ ໃຫຄວາມຮ ແລະໃຫຄາປກສາໃນເລອງເພດ ການມເພດສາພນຢາງຮບຜດຊອບ ແລະ

ປອດໄພເພອປອງກນການຖພາອນບເພງປາດຖະໜາ ແລະປອງກນການຕດໂລກທາງເພດສາພນ ແລະ ເອດສ.

ພາວະຫງໄວຈະເລນພນ ແລະ ຜສງອາຍ ໃຫຄວາມຮ ແລະຄາແນະນາໃນການປະຕບດຕນບາບດ ຮກສາໃຫປະຊາກອນກມນມສຂະພາບດ, ໃຊຊວດເປນປະໂຫຍດແກສງຄມ ແລະຄອບຄວ.

ລະບບສບພນ (Reproductive System)

ລະບບສບພນ ເປນລະບບທກຽວກບການເພມຈານວນຂອງສງມຊວດໃຫຫາຍຂນຕາມທາມະຊາດ ເປນການທດແທນສງທມຊວດລນເກາຕາຍໄປເພອໃຫດາລງເຜາພນໄວໄດ ເຊງການສບພນຂອງມະນດເປນການສບ

ພນແບບອາໃສເພດຕອງອາໃສອະໄວຍະວະສບພນຂອງເພດຊາຍ ແລະ ເພດຍງ.

ອະໄວຍະວະສບພນເພດຊາຍ

ອະໄວຍະວະສບພນເພດຊາຍປະກອບດວຍສວນຕາງໆດງນ

ພາບສະແດງອະໄວຍະວະໃນລະບບສບພນເພດຊາຍ

ອະໄວຍະວະສບພນເພດຍງ

ອະໄວຍະວະສບພນເພດຍງປະກອບດວຍສວນຕາງໆດງນ:

42

ການບາລງຮກສາລະບບສບພນ

ລະບບສບພນ ເປນລະບບໜງໃນໂຄງສາງຂອງຮາງກາຍ ທເຮດວຽກປະສານສາພນຢາງໃກຊດ

ກບລະບບອນໆ ເພອຊວຍໃຫຊວດການເປນຢ ແລະສບພນເພອດາລງເຜາພນໄວ ເຮາຈງຄວນບາລງຮກສາ

ອະໄວຍະວະໃນລະບບສບພນ ໃຫສາມາດເຮດວຽກໄດຕາມປກກະຕດງນ:

1. ເບງແຍງຮາງກາຍໃຫແຂງແຮງຢາງສະໝາສະເໝ ໂດຍການກນອາຫານໃຫຖກສດສວນທງ 5 ໝ

ຫລດອາຫານຈາພວກທມໄຂມນສງ ແລະ ເພມອາຫານທມກາກໄຍສງ ໂດຍຮບປະທານຜກ ໝາກໄມ ຖວດນ ແລະ

ໃນເພດຍງເຊງມການສນເສຍເລອດ ແລະ ມການຜະລດເລອດໃນທກໆຮອບປະຈາເດອນ ຈງຄວນກນອາຫານທຊ

ວຍບາລງເຊວເມດເລອດເຊນ:ອາຫານທມທາດເຫລກສງໄດແກຊນສດ,ຕບ,ໄຂແດງ,ຜກໃບຂຽວ,ຖວເຫລອງເປນຕນ.

2. ອອກກາລງກາຍຢາງສະໝາສະເໝ ຢາງນອຍອາທດລະ 3 ຄງ ຄງລະບຕາກວາ 30 ນາທ

ຈະຊວຍເຮດໃຫຮາງກາຍແຂງແຮງ ຄາຍຄວາມຄຽດ ເຮດໃຫນອນລບດ ແລະ ເຮດໃຫເລອດໄຫລວຽນໄດດ.

3. ງດເຄອງດມປະເພດທມສວນະສມຂອງແອນກຮ ເພາະວາແອນກຮຈະສງຜນຕການປຽນແປງ

ຂອງລະດບຮໂມນເພດ ໂດຍສະເພາະໃນເພດຊາຍ ແອນກຮຈະເຮດໃຫລະດບຮໂມນເພດຊາຍຫລດລງ

ເກດການປຽນແປງເລອງທາງເພດ ແລະ ເຮດໃຫສະມດຕະພາບທາງເພດຫລດລງ.

4. ພກຜອນໃຫພຽງພ ບຕງຄຽດ ແລະ ເຮດໃຫຈດໃຈເບກບານຢສະເໝ.

5. ເຮດຄວາມສະອາດຮາງກາຍຢາງທວເຖງ ແລະ ສະໝາສະເໝຢາງນອຍວນລະ2 ຄງ.

6. ຫມເສອຜາທສະອາດ ບປຽກຊມ ແລະ ຢາໃຫຄບຈນເກນໄປ.

7. ບໃຊເສອຜາ ແພເຊດໂຕ ແລະເຄອງນງຫມຮວມກບຜອນ ເພາະອາດຕດເຊອບາງຊະນດໄດ.

8. ບຊາສອນທາງເພດ ງດການປຽນຄນອນ ເພາະອາດຕດເຊອທາງເພດສາພນ ແລະ ເອດສ.

9. ເມອມອາການຜດປກກະຕ ກຽວກບອະໄວຍະວະເພດຄວນພາວໄປປກສາແພດ.

ວທຄມກາເນດຊະນດຕາງໆ

ວທຄມກາເນດແບບຊວຄາວ.

ວທຄມກາເນດທຈະນາສະເໜຕໄປນ ໄດແບງຕາມປະສດທພາບຂອງວທຄມກາເນດຈາກຫລາຍໄປຫາ

ໜອຍ.

ວທຄມກາເນດຊວຄາວຊະນດກງຖາວອນ ທໃຊປອງກນການຖພາທມປະສດທພາບສງ.

1. ຢາຝງຄມກາເນດ ( Contraceptive implants )

ຢາຝງຄມກາເນດ ເປນວທການຄມກາເນດແບບກງຖາວອນ ໂດຍການຝງຫລອດບນຈຮ

ໂມນ ສງເຄາະເຂາໄປໃຕຜວໜງ ສາມາດມາດອອກລດປອງກນການຖພາໄດດນ 3-5 ປ ຕາມຊະນດຂອງຢາຝງຄມກາເນດ.

ຊະນດຂອງຢາຝງຄມກາເນດມ 2 ຊະນດຄ:

ຊະນດທ 1.ຫລອດຄມກາເນດໄດດນ 3 ປ (Implanon / Etopan)

ຊະນດທ 2.ຫລອດຄມກາເນດໄດດນ 5 ປ ( Jadelle).

43

ກນໄກປອງກນການຖພາ.

- ລະງບການຕກໄຂ.

- ເຮດໃຫມກ ບລເວນປາກມດລກຂນໜຽວຂນ ເຊອອະສຈຜານເຂາໄປໄດຍາກ.

- ເຮດໃຫເຍອບໂພງມດລກບາງ ບເໝາະສມໃນການຝງຕວຂອງໄຂທຖກປະສມແລວ.

ໃຜຄວນໃຊຢາຝງຄມກາເນດ.

- ແມຍງທຕອງການຄມກາເນດ ເປນໄລຍະເວລາດນ ຕງແຕ 3 ປຂນໄປ.

- ແມຍງທມລກພຽງພແລວ ແຕບພອມທຈະເຮດໝນ.

- ແມຍທມຂຫາມໃຊຢາຄມກາເນດທມຮໂມນເອສໂຕຣເຈນ.

2. ຮວງອະນາໄມ ( Intrauterine device ).

ຮວງອະນາໄມ ( Intrauterine device ) ເປນວທຄມກາເນດຊວຄາວທດວທໜງ ແລະ

ນຍມໃຊກນຢາງຫລວງຫລາຍ ເນ ອງຈາກມປະສດທພາບໃນການປອງກນການຖພາສງ ປະຫຍດ

ສາມາດຄມກາເນດໄດໄລຍະເວລາດນ ເຊງສາມາດປອງກນການຖພາກໄດເປນເວລາດນ 3-10ປ ຂນຢກບຊະນດ

ຂອງຮວງອະນາໄມທໃສ ເໝາະສາລບແມຍງທມລກແລວ.

ລກສະນະການໃສຮວງໃນຊອງຄອດ

ເວລາທເໝາະສມໃນການໃສຮວງອະນາໄມ.

ໃນເວລາປກກະຕ. ເວລາທເໝາະສມຕການໃສຮວງອະນາໄມຄ:

- ຫລງປະຈາເດອນໝດໃໝໆ .

- ໃນຂະນະມປະຈາເດອນ.

- ເວລາໃດຂອງຮອບເດອນກໄດ ຖາຄມກາເນດດວຍວທອນ ແລະ ແນໃຈວາບໄດຖພາຢ

ວທຄມກາເນດແບບຊວຄາວ ທໃຊປອງກນການຖພາທມປະສດທພາບຂອນຂາງດ

1. ຢາເມດຄມກເນດ( Oral Contraceptive pill ).

44

ວທຮບປະທານ

1. ຢາເມດຄມກາເນດ.

1.1 ຢາເມດຄມກາເນດແບບຮມນລວມ.

ໃຫເລມຮບປະທານຢາເມດທາອດ ພາຍໃນວນທ1-5ຂອງຮອບປະຈາເດອນ (ນບຈາກວນທາອດ

ທມປະຈາເດອນ) ກຢາຮຽງໄປຕາມລກສອນວນລະ 1 ເມດ ຫລງອາຫານແລງຫລກອນນອນທກວນໃນເວລາທໃກ

ຄຽງກນ ຈນໝດແຜງຊະນດ 28 ເມດ ຫລຊະນດ 24+4ເມດ ໃຫຮບປະທານຈນໝດແຜງແລວເລມແຜງໃໝ

ທນທໂດຍບຕອງລໃຫປະຈາເດອນມາຫລບ ສວນຢາຊະນດ 21-22ເມດຮບປະທານໝດແລວໃຫຢດຢາ 7 ແລະ

6 ວນ (ລວມກນເປນ 28 ວນ) ແລວຈງເລມກນຢາແຜງໃໝ.

ການລມກນຢາ

- ຫາກລມກນຢາ 1 ເມດ ໃຫກນທນທທຄດໄດແລວກນຕໄປໃນເວລາເດມ.

- ຫາກລມກນຢາ 2 ເມດ ໃຫກນ 1 ເມດຫລງອາຫານເຊາ 2 ວນ ແລະກນຫລງອາຫານແລງ

ຫລກອນນອນ ຕາມເດມ ແລະ ອາດເກເລອດອອກກະປດກະປ ຄວນໃຊຖງອະນາໄມໃນເມອມເພດສາພນ ໃນຮອບເດອນນນ.

- ຫາກລມຮບປະທານຢາຫລາຍກວາ 2 ເມດ ໃຫຢດຢາ ໃນລະຫວາງນ ໃຫຄມກາເນດໂດຍກາຍ

ໃຊຖງຢາງອະນາໄມ ແລະ ເລມຮບປະທານແຜງໃໝເມອມປະຈາເດອນມາ ຫາກບມປະຈາເດອນໃຫປກສາແພດ.

1.2 ຢາເມດຄມກາເນດຊະນດຮໂມນດຽວ.

ເລມຮບປະທານຢາພາຍໃນວນທ 1-5ຂອງຮອບປະຈາເດອນເຊນກນ ຮບປະທານຄງລະ 1 ເມດ

ຫລງອາຫານແລງ ຮບປະທານຕດຕກນໂດຍບຕອງຢດຢາ ຈນໝດແຜງ 28 ເມດແລວຮບປະທານແຜງໃໝ

ຕໄດເລຍ ( exluton ບຄວນຮບປະທານຢາຊາກວາເວລາທການດເກນ 3 ຊວໂມງເພາະຈະເຮດໃຫປະສດທພາບ

ຫລດລງ ສາລບ Cerazette ສາມາດຮບປະທານຢາໄດຫລາຊາຈາກເວລາທການດໄດເຖງ 12ຊວໂມງ)

ອາການຂາງຄຽງຂອງຢາເມດຄມກາເນດ.

1. ປນໄສປວດຮາກ ເກດໄດໃນໄລຍະທາອດຂອງການໃຊ 1-2ແຜງທາອດ ຄວນແນະນາໃຫ ຮບປະທານຢາຫລງອາຫານແລງ ຫລກອນນອນ ຖາຫາກມອາການຫລາຍ ຫລເປນຢດນ ຄວນພຈາລະນາປຽນມາໃຊ

ຢາເມດຄມກາເນດທມປະລມານຂອງເອສໂຕຣເຈນຕາລງ ການປນໄສປວດຮາກ ບແມນການແພຢາຄມກາເນດ

ດງນນຄວນແນະນາໃຫຜຮບບລການຮບປະທານຢາຕໄປ ອາການປນໄສປວດຮາກຈະຫລດລງ.

2. ເລອດອອກກະປດກະປຂະນະກນຢາ ໂດຍສະເພາະຢາຊະນດ Progestogen only.

3. ເປນຝາ ຝາຂນທໃບໜາ ອາດຈະເປນທແກມ ທຮມປາກເບອງເທງ ພບໄດໃນຜທມຜວດາຄາ

ຜຕາກແດດຫລາຍ ແລະ ຜທມປະຫວດວາເມອຖພາເຄຍເປນຝາ ພບວາຫລງຢດຢາແລວຈະຄອຍໆຈາງລງ.

4. ນາໜກເພມ ພບວາຜໃຊບາງຄນຈະມນາໜກເພມ ທງນອາດເປນຜນຈາກຮໂມນທໃຊ

ສະນນຕອງລະວລເລອງອາຫານທອາດຈະເຮດໃຫຕຍ ສວນຢາເມດຄມກາເນດທມ drospirenone

ຈະບມນາທາງ ໃນຮາງກາຍ ນາໜກຕວມກຈະບເພມ.

45

5. ປວດຫວ ຄວນຈະວດແທກຄວາມດນເລອດ ເພອໃຫແນໃຈວາບໄດເປນໂຣກຄວາມດນເລອດສງ.

6. ເລອດປະຈາເດອນໜອຍລງ ສວຍຫລາຍຈະຄອຍໆຫລດລງຈນເຖງລະດບໜງເທານນ

ຕໄປກຄງປກກະຕ ອາດປຽນແປງອກເລກນອຍ.

7. ເຈບຕງເຕານມ.

ຂຫາມການໃຊຢາເມດຄມກາເນດ.

1. ໂຣກເສນເລອດອດຕນ ເສນເລອດຂອດທເປນຫລາຍໆ.

2. ໂຣກຄວາມດນເລອດສງຊະນດຮນແຮງ.

3. ມະເຮງເຕານມ.

4. ໂຣກຕບທກາລງມການເຮດວຽກຂອງຕບຜດປກກະຕ.

5. ໂຣກເບາບານ.

6. ມະເຮງອະໄວຍະວະສບພນ.

7. ໂຣກຫວໃຈ.

8. ໂຣກໝາກໄຂຫລງທມແາການຮນແຮງ.

2. ຢາສກຄມກາເນດ. ( Injectable contraception).

ຢາສກຄມກາເນດທນຍມກນໃຊຫລາຍໃນປດຈບນ ເປນຢາສກທກໆ 3 ເດອນຫລ 12 ອາທດ ທໃຫ ບລການທວໄປຄ:ດເອມພເອ ( Depomedroxy progesterone acetate ຫລ DMPA) ປະກອບດວຍ

ຮໂມນເພດຍງສງເຄາະຄ: ໂປຣເຈສຕນຢາງດຽວ ບນຈຢໃນກວດຂະ ໜາດ 3 ມລ.ມຕວຢາ 350 Mg

ຕວຢາງສກຄມກາເນດ.

ວທໃຊຢາສກຄມກາເນດ.

ຢາສກ DMPA ເປນຢາສກທກ 3 ເດອນ ເລມຕນສກເຂມທາອດພາຍໃນ 5 ວນ ທາອດຂອງ

ຮອບປະຈາເດອນປກກະຕ ໃນແມຍງຫລງເກດລກ ອາດເລມຕນສກຢານ ພາຍຫລງເກດ ກອນທຈະກບເຮອນສກຕດຕກນໄປ

ຈະສກຫາງກນທກໆ 12ອາທດ ໂດຍສາມາດສກຢາເຂມຕໄປຊາກວາທເຈາໜາທນດໄດເຖງ 4 ອາທດ

ແນວໃດກຕາມໃນທາງປະຕບດ ຂໃຫເຈາໜາທຍງຄງນດຜຮບບລການສກຢາເຂມຕໄປຕາມທເຄຍປະຕບດຄ:

12 ອາທດ.

ອາການຂາງຄຽງ ຈາກຢາສກຄມກາເນດDMPA

1. ປະຈາເດອນບປກກະຕ ເປນອາການຂາງຄຽງທສາຄນທສດ ລກຊະນະເລອດອອກອາດພບໄດ 3

ແບບດງນ.

- ເລອດອອກກະປດກະປ .

- ຫລາຍໆເດອນມເລອດອອກຄງໜງ.

- ບມປະຈາເດອນເລຍ.

46

2. ອາດມນາໜກເພມຂນ.

3. ປວດຫວ.

ຂຫາມໃນການໃຊຢາສກຄມກາເນດ.

1. ເໝອນຢາເມດຄມກາເນດ.

2. ຜທມເລອດອອກກະປດກະປ ກອນສກຢາຄວນຈະຕອງໃຫການວນໃສໃຫແນນອນກອນວາ

ເກດອນໃດ?

3. ວງແຫວນຄມກາເນດ( Nuva Ring )

ວງແຫວນຄມກາເນດມລກສະນະໃສ ບມສ ມຂະໜາດເສນຜາໃຈກາງ 54 ມນລແມດ ມຄວາມໜາ

4 ມນລແມດ ຜະລດດວຍວດຖເອທຣນໄວນນອາຊເຕດ ໂຄໂພລເມ ເຊງເປນວດຖທມຄວາມອອນນມ ຢດຢນອອນຕວ

ແຕບລະລາຍໃນຮາງກາຍ ພາຍໃນບນຈຮໂມນ 2 ຊະນດຄ:ເອສໂຕຣເຈນ ແລະ ໂປຣເຈສໂຕຣເຈນ.

ວທໃສ ແລະ ຖອດຖງຢາງອະນາໄມຄມກາເນດແມຍງ

ອາການຂາງຄຽງ:

- ອາການປວດທອງນອຍ

- ປວດຫວຂາງດຽວ

- ເຈບເຕານມ

- ນາໜກຕວເພມຂນ

- ຕດເຊອທຊອງຄອດ ເປນອາການທພບໄດ ແຕບເລອຍໆ

47

ຂຫາມໃຊ

ເໝອນຢາເມດຄມກາເນດຊະນດຮໂມນລວມ

ຖາລມຖອດຖງຢາງອະນາໄມຄມກາເນດແມຍງ

ກລະນລມຖອດຖງຢາງອະນາໄມຄມກາເນດຂອງແມຍງຫລງໃສຄບ 3 ອາທດ ແຕບເກນ 4 ອາທດ

ປະສດທພາບຂອງການຄມກາເນດຈະບຫລດລງ ໃຫຖອດຖງຢາງອະນາໄມຂອງແມຍງອອກ ແລະ ຢດໃຊ 1ອາທດ

ກອນໃສຖງຢາງອະນາໄມຄມກາເນດຂອງແມຍງອນໃໝ.

ວທຄມກາເນດທໃຊປອງກນການຕງຄນທມປະສດທພາບປານກາງ.

ຖງຢາງອະນາໄມ (condom) ເປນຖງທຄມອະໄວຍະວະຂອງເພດຊາຍໃນຂະນະຮວມເພດ ເພອປອງກນ

ບໃຫນາອະສຈສາພດກບຊອງຄອດຂະນະລງນາອະສຈ ນອກຈາກນຍງເປນວທຄມກາເນດທໃຊປອງກນໂຣກຕດ

ຕທາງເພດສາພນ ແລະ ເອດສ ໄດຢາງດອກດວຍ.

ແບບຂອງຖງຢາງອະນາໄມ

ຖງຢາງອະນາໄມທນຍມໃຊກນສະໃໝນ ສວນຫລາຍເປນສະນດທຜະລດຈາກນາຢາງທາມະຊາດ

(Latex condom) ເຊງມຄນນະພາບດຄ ບາງ ໜຽວ ຍດໄດຫລາຍ ບຂາດງາຍໃຊໄດຄງດຽວ ຖງຢາງອະນາໄມ

ທມຂາຍຕາມທອງຕະຫລາດໂດຍທວໄປມ 3 ຂະໜາດ ຄ:

- ຂະໜາດນອຍ ຫລ ຂະໜາດ 49 ມນລແມດ

- ຂະໜາດໃຫຍ ຫລ ຂະໜາດ 52 ມນລແມດ

- ຂະໜາດໃຫຍພເສດ ຫລ ຂະໜາດ 54 ມນລແມດ

ວທໃຊຖງຢາງອະນາໄມ

- ເກບຖງຢາງໃວໃກມສະດວກໃນການນາມາໃຊທກຄງທຕອງການຄວນເກບໄວໃນທແຫງແລະເຢນ.

- ກອນໃຊຄວນກວດສອບວນໝດອາຍຖງຢາງອະນາໄມ ຊອງບມຮອງຮອຍຈກຂາດຈກມມຊອງ

ໂດຍລະມດລະວງບໃຫເລບມຂດຖງ ເພາະຈະເຮດໃຫຖງຢາງອະນາໄມຂາດ.

- ດງຖງຢາງອະນາໄມອອກຈາກຊອງໃຊມບບປາຍຖງຢາງອະນາໄມແລວສວບໃສປາຍອະໄວຍະວະຊາຍ

ໃຫຂອບທມວນຢດານນອກຖາຖງຢາງຊະນດປາຍມນຕອງເຫລອປາຍໄວປະມານ 1 ຊງ ຕແມດເພອຮບນາອະສຈ

ແລະກນບໃຫຖງຢາງແຕກ (ຖາຄວາມຫລລນບພອາດຈະທາສານຫລຫລນທເປນນາມນຫລວດສະລນເພາະຈະເຮດ

ໃຫຖງຢາງອະນາໄມແຕກຫລຂາດເວລາມການສຽດສ)

- ຮດໃຫຂອບຖງຢາງອະນາໄມເຖງໂຄນອະໄວຍະວະເພດແລວຈງຄອຍສອດອະໄວຍະວະເພດ

ເຂາໄປໃນຊອງຄອດ.

- ການຖອດຖງຢາງອະນາໄມ ພາຍຫລງການລງນາອະສຈ ແລວໃຫຟາວ

ຖອດອະໄວຍະວະເພດອອກຈາກຊອງຄອດທນທ ກອນທອະໄວຍະວະເພດຈະອອນຕວກອນບໃຫ ຖງຢາງອະນາໄມຕກຫລດຕກຄາງຢໃນຊອງຄອດ ໂດຍໃຊກະດາດຊດຊ ພນຮອບໂຄນຖງຢາງອະນາໄມໂດຍບໃຫ

ສາພດກບນາຈາກຊອງຄອດທດານນອກຖງຢາງອະນາໄມ(ເພາະອາດຕດໂຣກຕຕທາງເພດສາພນຈາກຝາຍຍງໄດ)

ມຈບທຂອບຖງຢາງເພອກນຫລດຮດຖງຢາງອອກຫລອາດໃຊນວກອຍກຽວດານໃນຂອງຂອບຖງຢາງອະນາໄມ ກໄດລະວງຢາໃຫນາອະສຈໃຫລອອກມາເປເປອນທປາກຊອງຄອດ.

48

- ຄວນຫໃຫຮຽບຮອຍກອນຖມລງຖງຂເຫຍອ

- ຫາມນາຖງຢາງມາໃຊໃໝ.

ອາການຂາງຄຽງ.

ອາດມການແພຖງຢາງອະນາໄມຫລສານທໄຊຫລລນ

ວທຄມກາເນດທໃຊປອງກນການຕງທອງທມປະສດຕພາບນອຍ(ມໂອກາດຕງຄນ)

1. ການນບໄລຍະປອດໄພ

ເປນວທການຄມກາເນດແບບທາມະຊາດໂດຍອາໃສການນບໄລຍະປອດໄພຂອງການຕກໄຂຂອງຜຍງ

ເຊງຫາກມເພດສາພນກນໃນຊວງເວລານຈະບເຮດໃຫຕງທອງເຊງມວທການນບໜາ 7 ຫລງ 7 ວນ

ກອນທປະຈາເດອນຈະມາແລະ 7 ວນຫລງປະຈາເດອນມາໝາຍເຖງ 7 ວນນບຕງແຕວນທມປະຈາເດອນ ວນທາອດນນຄໄລຍະປອດໄພເໝາະກບຜຍງທມປະຈາເດອນມາຕງເວລາແລະສະໝາສະເໝເທານນ.

2. ການຫລງອະສຈອອກທາງນອກ(Coital interruption)

ການຫລງນາອະສຈນອກຊອງຄອດ (Coital interruption) ຫລຮຽກກນທວໄປວາ“ຫລງຂາງນອກ”

(Withdrawal) ເປນການຄມກາເນດວທທາມະຊາດອກວທໜງ ໝາຍເຖງ“ການຄມກາເນດໂດຍຝາຍຊາຍ ຖອດ ອະໄວຍະວະເພດອອກຈາກຊອງຄອດກອນທຈະມການຫລງນາອະສຈ ແລະໃຫຫລງນາອະສຈຫາງຈາກ

ບລເວນອະໄວຍະວະສບພນພາຍນອກຂອງຝາຍຍງ ເພອບໃຫຕວອະສຈເຂາໄປໃນຊອງຄອດໄດ”ວທການຮວມເພດ

ໃນໄລຍະແລກດາເນນໄປຕາມປກກະຕ ໂດຍຝາຍຊາຍສອດອະໄວຍະວະເພດເຂາໄປໃນຊອງຄອດໄດຈນກະທງ

ຝາຍຊາຍມຄວາມຮສກໃກທຈະຫລງນາອະສຈ ໃຫຮບຟາວຖອດອະໄວຍະວະເພດອອກມາຫລງນາອະສຈຢຂາງ

ນອກຊອງຄອດ ໂດຍລະວງບໃຫນາອະສຈເປເປອນບລເວນອະໄວຍະວະສບພນພາຍນອກຂອງຝາຍຍງ ເພາະໃນລະຫວາງ

ການຮວມເພດບລເວນປາກຊອງຄອດຈະຊມຊນດວຍນາຫລລນຈາກພາຍໃນຊອງຄອດ ເຊງຫາກນາອະສຈ ຢດລງ ບລເວນນກຈະເຮດໃຫຕວອະສຈວາຍເຂາໄປໃນຊອງຄອດໄດ ວທນຕອງການຄວາມຮວມມຈາກຄນອນ

ໂດຍສະເພາະຢາງຫຍງຝາຍຊາຍ ທຈະຕອງຖອດອະໄວຍະວະເພດອອກກອນທຈະຫລງນາອະສຈ.

ບນຫາທພບຂອງວ ທນ ຄ ຝາຍຊາຍບສາມາດຖອດອະໄວຍະວະເພດອອກໄດ ທນເວລາ

ນອກຈາກນໃນໄລຍະທມການເລາໂລມ (Foreplay) ຝາຍຊາຍອາດມນາ Forewater ຈາກຕອມເຄາເປຣ

(Cowper’s gland fluid) ອອກມາໂດຍທຍງບຕອງເຖງຈດສດຍອດ ເຊງໃນນາ Forewater ນ

ພບມຕວອະສຈໄດ ຈງສາມາດເກດມການຕງທອງໄດ ເຖງແມນວາຈະບໄດຫລງນາອະສຈໃນຊອງຄອດ ຂເສຍອກ

ຢາງໜງຄຝາຍຍງອາດບເຖງຈດສດຍອດຖາຝາຍຊາຍຫລງໄວ.

49

ວທຄມກາເນດແບບຖາວອນ ເໝາະສາລບຜທມລກພຽງພແລວ ມປະສດຕພາບສງ.

1. ການເຮດໝນແມຍງ

ການເຮດໝນແມຍງ (Tubal ligation ຫລ Female surgical sterilization)

ເປນການຄມກາເນດຊະນດໜງ ມປະສດຕພາບສງ ມອດຕາການລມເຫລວ (ການຕງທອງຫລງການຜາຕດ) ຕາ (0.5-0.7%) ປະຫຍດ ປອດໄພ ບກຽວຂອງກບການໃຊຮໂມນ ເໝາະສາລບຜທມລກພຽງພແລວ

ຫລ ມຂຫາມໃນການຕງທອງ ຫລ ຂຫາມໃນການໃຊຮໂມນ.

ປະເພດຂອງການເຮດໝນແມຍງ

ປະເພດຂອງການເຮດໝນແມຍງ ສາມາດແບງອອກເປນ 2 ປະເພດໃຫຍໆຄ:

1. ການເຮດໝນຫລງເກດລກ ( ການເຮດໝນປຽກ)

ເປນການເຮດໝນພາຍໃນ 6 ອາທດຫລງອອກລກ ນຍມເຮດໃນຊວງ 48 ຊວໂມງຫລງການອອກລກ

ເນອງຈາກສາມາດເຮດໄດງາຍ ແຜຜາຕດນອຍ ເພາະມດລກຍງມຂະໜາດໃຫຍ ລອຍຢໃນຊອງທອງເໝອ

ອງເຊງການ ຈງເຮດໃຫສາມາດຫາທສງໃຂ 2 ຂາງໄດງາຍ ວທນນຍມ ຄ ການຜກທນາສງໃຂ ແລະ ຕດທນາສງໃຂບາງ

ສວນອອກທງ 2 ຂາງໂດຍລງແຜຜາຕດໃຕສາຍບຂະໜາດແຜຍາວປະມານ 2-5 ຊງຕແມດ.

2. ການເຮດໝນປກກະຕ(ການເຮດໝນແຫງ)

ເປນການເຮດໝນໃນໄລຍະທບແມນ 6 ອາທດຫລງຄອດ ມດລກມຂະໜາດປກກະຕແລະ

ຢໃນອງເຊງການ ຈງມຄວາມຍາກໃນການຫາທສງໃຂຫລາຍກວາການເຮດໝນຫລງການອອກລກ

ວທເຮດໝນແຫງແບງອອກເປນ 2 ວທ ຄ:

- ການຜາຕດໜາທອງ ໂດຍລງແຜຜາຕດບລເວນເໜອຫວໜາວ ຈາກນນຫາທສງໃຂເພອເຮດ

ການຜກ ຫລ ຕດທສງໃຂບາງສວນອອກທງ 2 ຂາງ.

- ອກວທໜງຄການຜາຕດຜານກອງ ໂດຍລງແຜຜາຕດຂະໜາດນອຍ 2-3 ແຜຈາກນນໃຊຈ

ໄຟຟາຈທສງໃຂ ຮວມກບການຕດທສງໃຂທງ 2 ຂາງອອກບາງສວນ ຫລ ອາດໃຊອປະກອນຮດທສງໃຂທງ

2 ຂາງ ຂຈາກດຂອງການເຮດໝນຜານກອງຄ:ຕອງດມຢາສະຫລບ ນອນໃນທາຫວຕາ ແລະຕອງໃສກາດໃນຊອງ

ທອງລະຫວາງການຜາຕດ ເຊງເປນຂຫາມໃນຜປວຍໂຣກຫວໃຈ ຫລ ມພາວະຜດປກກະຕຂອງລະບບໃຫລວຽນ

ຂອງເລອດ ລວມທງອນຕະລາຍທອາດເກດຂນຕອະໃວຍະວະຂາງຄຽງໃນກລະນທໃຊຈໄຟຟາ.

50

ຂຫາມຂອງການເຮດໝນແມຍງ

- ຍງຕອງການມລກອກໃນອະນາຄດ

- ມພາວະການຕດເຊອໃນອງເຊງການ

- ມການຕດເຊອທຜວໜງໜາທອງບລເວນທຈະລງແຜຜາຕດ

- ມພງຜດໃນຊອງທອງຫລາຍ

- ຜເຂາຮບການບລການຕອງບມພາວະແຂງຕວຂອງເລອດຜດປກກະຕ ຫາກໄດຮບຢາລະລາຍລມເລອດ

ຫລຢາຕານການແຂງຕວຂອງເກຣດເລອດ ຄວນແຈງແພດໃຫຮບຊາບກອນແລະຕອງຢດຢາກອນເຮດການຜາຕ

ດຕາມແພດສງ.

- ມການເສຍເລອດຫລາຍຈາກການເກດລກຈນຄວາມດນເລອດຕາຄວນແກໄຂໃຫສນຍານຊບ (ກາມະຈອນຄວາມດນເລອດອດຕາການເຕນຂອງຫວໃຈອມຫະພມຂອງຮາງ ກາຍ)ຄງຕວຮາງກາຍພອມຮບ

ການຜາຕດກອນ.

ການເບງແຍງຕນເອງເມອເຮດໝນແມຍງ

ເນອງຈາກບາງເທອຫລບາງສະຖານພະຍານໃຊຢາສະຫລບຫລຢາສກໃຫສະຫລບດງນນ ເພອ ລດພະວະແຊກຊອນຈາກການສາລກອາຫານຈາກກະເພາະອາຫານລະຫວາງສະຫລບຈງຄວນຢດການດມນາຢດການ

ກນອາຫານກອນເຮດໝນຢາງນອຍ 6-8 ຊວໂມງຄວນຖອດແຂວປອມຄອນແທກເລນອອກກອນເຂາຫອງຜາຕດ

ຄວນຫຍຽວເພອໃຫພກຫຍຽວແຫວບກອນເຂາຫອງຜາຕດເພອຫລດໂອກາດເກດການບາດເຈບຕພກຫຍຽວ.

ຫລງຜາຕດຄວນນອນພກຢາງນອຍ 2-3 ຊວໂມງເພອສງເກດອາການບາງຄງອາດມການມນງງຈາກ

ຢາມນແລະຢາສະຫລບຈງຄວນມພນອງພາກບບານບຄວນຂບລດຫລເດນທາງກບບານດວຍຕນເອງພຽງຜດຽວ

ຈາກນນສງເກດອາການດວຍຕນເອງຫາກມອາການເຈບບາດແຜທຜາຕດຫລາຍຫລມເລອດອອກບລເວນແຜຜາຕດ

ຄວນຮບຟາວກບໄປໂຮງພະຍາບານແລະຄວນລະວງບໃຫແຜຜາຕດຖກນາຈນກວາຈະຄບການດເປດ

ແຜຄປະມານ 1 ອາທດຫລງການຜາຕດຫລກເວນການຍກຂອງໜກການຍາງດນໆຫລການເຮດວຽກໜກຫລງການ

ຜາຕດຢາງນອຍ 1 ອາທດ.

ໃນໄລຍະຍາວອາດມການປວດແປບໆເຫລກນອຍບລເວນທອງນອຍທງສອງຂາງເຊງເກດຈາກພງຜດ

ຈາກການຜາຕດເຊງເປນອາການທພບໄດຕາມປກກະຕແຕຫາກມອາການປວດທອງນອຍຫລາຍຄວນຟາວໄປ

ປກສາແພດ

ຫາກປະຈາເດອນຂາດຫລງການເຮດໝນ ຄວນຟາວໄປກວດການຕງທອງ ເນອງຈາກມອດຕາລມເຫລວ

0.2-0.7% ຫາກພບມການຕງທອງຄວນຟາວປກສາແພດ ເນອງຈາກມໂອກາດເກດການຕງທອງນອກມດລກໄດສງ.

2. ການເຮດໝນຜຊາຍ

ການເຮດໝນຜຊາຍ (Vasectony ຫລ Male sterilization) ເປນການຄວບຄມກາເນດ

ຖາວອນໂດຍເຮດການມດ ແລະ ຕດທນານາອະສຈ(ສະເປມ/Sperm) ປອງກນບໃຫຕວອະສຈຈາກ ອນທະເຄອນມາຍງຖງພກເຊອອະສຈ ເຮດໃຫນາອະສຈຫລງອອກມາບມຕວອະສຈ ຈງເຮດໃຫບມການປະຕສນ

ທເກດຂນ.

51

ວທການເຮດໝນຜຊາຍ

ວທການເຮດໝນຜຊາຍເຮດໂດຍການຜາຕດ ເຮດໄດງາຍ ໃຊເວລາໃນການຜາຕດນອຍ

ປອດໄພກວາການເຮດໝນຂອງຜຍງ ໃຊຢາຊາສະເພາະທ ບຈາເປນຕອງດມຢາສະຫລບ ປະຈບນມວທການ

ເຮດໝນຊາຍ 2 ວທ ຄ:

1. ການໃຊມດປາດເປດຜວໜງບລເວນຖງອນທະເທງທນາເຊອອະສຈ 1-2 ແຜ ຂະໜາດປະມານ

1 ຊງຕແມດ ເຮດການມດ ຫລ ຕດທນາເຊອອະສຈ ທງສອງຂາງ ຈາກນນກຫຍບປດຜວໜງທປາດ.

2. ການໃຊເຄອງມ ເຈາະບລເວນຜວໜງ ເພອຫາທນາອະສຈ ຈາກນນກມດ ແລະ ຕດທນາເຊອອະສຈ

ທງສອງຂາງ ເຊງວທນແຜມຂະໜາດນອຍ ຈງບຈາເປນຕອງຫຍບແຜ.

ພາວະແຊກຊອນຈາກການເຮດໝນຜຊາຍ.

- ເກດມເລອດຄາງໃນບລເວນຖງອນທະ ພບໄດປະມານ 1% ຂອງຜຮບການເຮດໝນຜຊາຍ ມສາ

ເຫດຈາກການບາດເຈບຕທເລອດທຢໂດຍຮອບທນາອະສຈ ຖາມເລອດຄາງມຂະໜາດນອຍຮາງກາຍຈະດດຊມ

ເລອດທຄາງໃຫຫາຍໄປໄດເອງ ພາຍໃນໄລຍະເວລາ 1-2 ອາທດ ຫາກມຂະໜາດໃຫຍ ແລະ ມການປວດຫລາຍ

ຄວນຟາວກບມາພບແພດທເຮດການຜາຕດ.

- ແຜຜາຕດຕດເຊອ ແມນພບໄດນອຍ ໂດຍຈະມການບວມແດງ ແລະປວດອນທະຫລອາດມໜອງ

ໃຫລອອກຈາກແຜຫາກເກດມອາການດງກາວຄວນຟາວໄປຫາແພດໂດຍດວນ.

- ປວດໜວງແກຍາວທອນທະພບປະມານ 1 ໃນ 2,000 ຄນທສາເຫດຈາກຄວາມດນທເພມຂນ ພາຍໃນທນາເຊອອະສຈດານທຕດກບລກອນທະ ເນອງຈາກຍງມການສາງອະສຈໄດຢເໜອນເດມ ແຕບສາມາດ

ຖກປດປອຍອອກມາໄດຈາກການຖກຜາຕດທນາອະສຈອາການປວດໜວງນເປນບຫລາຍ ແລະມກເປນໆຫາຍໆ

ຕະຫລອດໄປ.

ອາການທຕອງຟາວໄປຫາແພດຫລງຈາກການເຮດໝນຜຊາຍ

- ມອາການປວດ ບວມ ບລເວນຖງອນທະ

- ມນາ ເລອດຫລໜອງຊມຈາກແຜຜາຕດ

- ອນທະມຂະໜາດໃຫຍຂນ

ການປະຕບດຕວຫລງຈາກການເຮດໝນຜຊາຍແລວ

- ຫາມບໃຫແຜຜາຕດຖກນາ ເປນເວລາຢາງນອຍ 3 ວນ

- ຫລກເວນການຍກຂອງໜກຫລການອອກກາລງກາຍຢາງໜກຫລງ ການຜາຕດຢາງນອຍ

24-48 ຊວໂມງ

- ຢດການມເພດສາພນຢາງນອຍ 7 ວນ

- ເນອງຈາກຫລງຜາຕດຈະບເປນໝນທນທຈງຄວນໃຊວທຄມກາເນດອນຮວມດວຍ ເຊນ:

ໃສຖງຢາງອະນາໄມເປນເວລາຢາງນອຍ 3 ເດອນຫລຈນກວາໄດຮບການກວດນາເຊອຢນຢນວາບພບຕວອະສຈ.

ສຂະພາບຈດ : ຢເມອງໄທເຮດແນວໃດ ເພອໃຫມຄວາມສກ

ການຢເມອງໄທໃຫມຄວາມສກ ປະຊາກອນຕາງດາວທກຄນ ຈະຕອງປະຕບດຕາມແນວທາງ ດງນ:

1. ການປບຕວຂອງປະຊາກອນຕາງດາວ

1) ຮຽນຮປະຫວດ ແລະ ທາຄວາມເຂາໃຈກບວດທະນະທາໄທ ແລະດານມາລະຍາດ ຂອງສງຄມໄທເຊນ:ການທກທາຍ“ສະບາຍດ”ຍມ ໃຫວ ຂອບໃຈ ເຄາລບຜໃຫຍ ແລະອອນນອມ ເປນຕນ.

2) ຝກພາສາທໃຊໃນຊວດປະຈາວນ ໂດຍພະຍາຍາມຮຽນຮພາສາໄທໃຫສສານໄດ ໂດຍການຟງ

ແລະຈດຈາ ລວມທງການເວາເລອຍໆເຊນ:ໄປໃສ(ໄປໃໜ) ເທາໃດ(ເທາໄຫລ) ກນຫຍງ(ກນອະໄລ) ທໃດ(ທໄໜ).

52

3) ການເອາທະບຽນຕດຕວຢຕະຫລອດ ໂດຍປະຕບດຕາມກດໝາຍ ມາດຕະການຂອງສງຄມ

ກດລະບຽບຂອງບານເມອງ ແລະ ປະຕບດຕາມໜາທຂອງຄນຕາງດາວໃນປະເທດໄທ ເຊອຟງຫວໜາງານ ແລະ

ເຈາຂອງບານເຊາ.

2. ຫລກການໃຊຊວດ

1) ດໝນໃນການເຮດວຽກງານ ມຄວາມອດທນ

2) ປະຫຍດ ບຟມເຟອຍ :

3) ມຄວາມສາມກຄ ຮຈກຮກແພງກບເພອນບານ ຮຈກເກງໃຈເພອນບານ ແລະບສງສຽງ

ດງໂວຍວາຍ ອນເປນການລບກວນເພອນບານ

4) ມເບໂທລະສບຂອງຍາດພນອງ ແລະ ຄນຮຈກ ທຢໃນປະເທດໄທ.

5) ບຫຍງກຽວກບການພະນນ ແລະ ສງເສບຕດທກປະເພດ.

53

6) ປອງກນການຖພາ ແລະ ໂລກຕດຕທາງເພດສາພນ ດວຍການໃຊຖງຢາງອະນາໄມ.

7) ມການວາງແຜນໃນການໃຊຈາຍເງນ ເປນຕນ: ແຮໄວຈາຍຄາທານຽມວຊາ ແລະ ຟາດສະປອດ.

2. ການປບມມມອງ ແລະ ວທຄດ

ດວຍການຝກແບບບຄຽດ5 ແບບໄດແກ:

1) ຄດໃນແງດ ເ ປນການຝກຄດຫາດານດຂອງສງ ທ ເ ປນບນຫາ ແທນທຈມ ຢກບ

ດານລບຂອງບນຫາ.

2) ຄດຮອບດານ ເປນການຝກເບງຈາກມມຂອງຄນທເປນກາງຈາກມມຂອງຄກລະນ ແທນການ

ເບງຈາກມມຂອງຕນເອງຢາງດຽວ.

3) ຄດຍດຫຍນ ເປນການຄດແບບມທາງເລອກ ແທນການເບງພຽງດານດຽວ ເມອຄດວທ ແກບນຫາຄວນສາງທາງເລອກຢາງນອຍ 3 ທາງ.

4) ຄດໂດຍໃຊເຫດຜນ ເປນການຝກວເຄາະ ເຖງຜນທຈະເກດຂນໃຫຊດເຈນ ແທນທຈະກງວນ

ຕສງທຍງບທນຮ ເຊນ:ການຕງຄາຖາມກບຕວເອງເປນຂນໆທລະຄາຖາມ ແລວຕອບຄາຖາມນນ ດວຍຫລກເຫດຜນ

ເຊນ ເລອງຮາຍແຮງທສດທຈະເກດຂນຄອນໃດມໂອກາດເກດຂນນອຍຫລາຍປານໃດຖາເບງໄປຂາງໜາບນຫານ

ຈະມຕຊວດຄແນວໃດ.

5) ຄດຕາມຄວາມເປນຈງ ເປນການຝກຄດເປນຂນຕອນເພອກວດສອບຄວາມຄດຂອງ

ຕນເອງກບຄວາມເປນຈງແທນການຄດເອາເອງ ເຊນ:ມຫລກຖານຫຍງແດທສະໜບສະໜນຄວາມຄດຖາເປນຈງ

ຢາງທຄດ ເລອງນຈະມບນຫາແນວໃດ.

ການປະຕບດຕນໃນການເບງແຍງສຂະພາບຂອງຕນເອງ ແລະ ສງເສມສຂະພາບຂອງປະຊາ

ຊນໃນຊມຊນຕາງດາວ.

ປະກອບໄປດວຍການເບງແຍງຮາງກາຍ ແລະຈດໃຈຄວບຄກນ ເນອງຈາກທງ 2 ລະ

ບບມຄວາມສາພນທກຽວຂອງກນບສາມາດຕດແຍກອອກຈາກກນໄດ ການເບງແຍງສຂະພາບຕນເອງທນາສະເໜຕ

ໄປນຈະເປນການເບງແຍງຮາງກາຍ ແລະຈດໃຈຄວບຄກນ ໂດຍແບງເປນກມກດຈະກາຂອງການເບງແຍງ

ສຂະພາບຕນເອງດງນ:

54

1. ການຜອນຄາຍຄວາມຄຽດ ແລະບລຫານ

1) ການຜອນຄາຍຈາກກາຍສຈດ ປະກອບດວຍ:

(1) ການບລຫານລມຫາຍໃຈ ( Breathing Exercise) ຫ ອາດເອນວາເຕກນດ

ການຫາຍໃຈຊາ ວທປະຕບດຄ:ເມອຮສກຄຽດ,ອດເມອຍ ໃຫຫາຍໃຈເຂາເລກ ໆຊາໆ ໂດຍມວທການກວດສອບ

ວາຕນເອງຫາຍໃຈເຕມປອດ ຫ ບ,ດວຍການສງເກດການເຄອນໄຫວຂອງຮາງກາຍຄ:ເມອຫາຍໃຈເຂາທອງປງຂນ,

ເມອຫາຍໃຈອອກທອງຈະຫຍບລງ ໃຫປະຕບດເລອຍໆເຮດໄດເທາທຕອງການ ປະຕບດແບບນຈະເຮດໃຫ ອກຊໄປລຽງຮາງກາຍຫາຍຂນ ອາກາດເສຍຖກຂບອອກຈາກຮາງກາຍໄດດຂນ ເຮດໃຫລະບບເລອດໄຫວຽນດຂນ

ຜນທຕາມມາຄຄວາມສດຊນ ຈດໃຈສະຫງບຂນ ຫາກຝກປະຕບດຈນເປນນໃສແລວ ລະບບການຫາຍໃຈ

ໂດຍສະເລຍຈະຊາລງ ຄປະມານ 8 -10 ຄງຕນາທ.

(2) ການຢດຢຽດຮາງກາຍເມອມຄວາມຄຽດກາມເນອຈະມການຫດຢດ ເພອກຽມພອມສາ

ລບການປະເຊນກບເຫດການ, ເມອເກດຂນເລອຍໆອາດເຮດເກດອາການເມອຍ ໂດຍບມສາເຫດຊດເຈນ,

ຫກ ການຂອງການຢດຢຽດກາມເນອ ແມນເພອອບອນຮາງກາຍ ໂດຍປະສມປະສານກບເຕກນກຂອງການຫາໃຈ

ຊາໆ ,ເມອຢດຢຽດອະໄວຍະວະສວນໃດສວນໜງ ໃຫເລມດວຍການຫາຍໃຈເຂາ ແລວຄງທານນໄວ ໄລຍະໜງ

ພອມທງກນລມຫາຍໃຈໄວ ໃຫເຮດດນເທາທເຮດໄດ ແລວຈງກບເຂາສທາປກກະຕ/ທາເດມ ພອມກບຫາຍໃຈອອກ

ການເຮດເຊນນຈະເຮດໃຫກາມເນອເກດການຄາຍຕວ ມໃຈຈດຈ ຢກບການເຄອນໄຫວຂອງຮາງກາຍ

ເຮດໃຫຈດໃຈສະຫງບຫາຍຂນ.

55

(3) ການຜອນຄາຍກາມເນອ : (Muscle Relaxation) ມຫກການດຽວກບການຢດຢຽດ

ແຕເພມລາຍລະອຽດຂອງລະບບກາມເນອຫກໆ ທມກໄດຮບຜນກະທບຈາກຄວາມຄຽດ ໄດແກກາມເນອບລເວນ

ໃບໜາ,ຄ,ບາ,ແຂນ,ຂາ,ຊວງເອກ,ຫງ ວທການປະຕບດຄ: ການນວດ ແລະ ຜອນຄາຍກາມເນອແຕລະສວນ

ໂດຍໃຫສາພນກບລມຫາຍໃຈເຂາ-ອອກເມອນວດໃຫຫາຍໃຈເຂາຄາງທານນໄວ ພອມທງກນລມຫາຍໃຈ ເມອ

ອດທນບໄດກໃຫຄາຍກາມເນອທນວດຊາໆ ພອມທງຜອນລມຫາຍໃຈອອກຊາໆ ເຕກນດທຊວຍເຮດໃຫຫາຍໃຈໄດ

ຊາລງຄການນບເລກໃນໃຈ ເພອໃຫຈງຫວະກບຕວເອງເຊນເມອຜອນຄາຍໃຫນບເລກ 1-5 ໂດຍຕງການນບໃຫຊາລງ

ເມອຮສກວາຜອນຄາຍກາມເນອຈນເຖງທສດ ແລະຫາຍໃຈອອກສດແລວ ຈງເລມນວດກາມເນອ ແລະ

ລມຫາຍໃຈເຂາໃໝ ອາດເຮດກອນນອນ ຫ ກອນລກຈາກທນອນໃນຕອນເຊາ ເມອເຮດຄບທກທາແລວ ໃຫໃຊ

ເຕກນກການຫາຍໃຈຕອກນອຍໜງ ເພອໃຫໄດຄວາມຮສກຜອນຄາຍທເກດຂນ ແລະໃຊໂອກາດນ ໃນການທບທວນ

ຫ ການດສງທຈະເຮດສາລບຕນເອງ.

ການສຂະພບານ ແລະ ອະນາໄມສງແວດລອມ

ການສຂະພບານ(Sanitation) ຄາວາ“ສຂະພບານ”ມາຈາກຄາວາ ສກ+ອະພບານ ດງນນຄາວາ

ການສຂະພບານ ຈງໝາຍເຖງການເບງແຍງເພອໃຫເກດຄວາມສກ ແລະ ການສຂະພບານສງແວດລອມ (Environment Sanitation) ຈງໝາຍເຖງການປອງກນຮກສາສງແວດລອມ ເພອໃຫເກດຄວາມສກ.

ອະນາໄມສງແວດລອມ ໝາຍເຖງການຈດການ ແລະ ຄວບຄມສງແວດລອມ ທເປນ ຫ ອາດເປນອນ

ຕະລາຍຕສຂະພາບຂອງມະນດ ເພອໃຫເກດຄວາມສມດນຂອງລະບບນເວດ ລະຫວາງມະນດ ແລະ ສງແວດລອມ

ອນຈະສງຜນໃຫມະນດມຄວາມເປນຢທດທງກາຍ,ຈດໃຈ ແລະ ສງຄມ.

ຂອບເຂດງານດານສຂະພບານ ແລະອະນາໄມສງແວດລອມປະກອບດວຍ:

1. ການຈດການຂເຫຍອ ແລະສງເສດເຫລອຕາງໆເປນການຈດການ ແລະຄວບຄມແຫລງເພາະພນ

ແລະແພກະຈາຍຂອງເຊອໂຣກລວມທງເຫດລາຄານ ແລະສະພາບບອນທບເປນທໜາເບງ ເປນງານທກຽວກບ

ການເກບການຂນການລະບາຍຖາຍເທອອກ ແລະການກາຈດຂເຫຍອ ແລະສງເປເປອນທຖກຫລກສຂະພບານ.

ຂເຫຍອເປນແຫລງເພາະພນຂອງມະແລງ ແລະພາຫະນະນາໂຣກຈງຄວນມການເກບລວບລວມຢາງຖກຕອງ ແລະ

ເໝາະສມ ໂດຍເກບລວບລວມ ແລະກອງໃວໃນຮອງຮບຫລຖງຂເຫຍອກອນທຈະນາໄປກາຈດຢາງຖກວທຕໄປ.

1) ຖງຂເຫຍອທເໝາະສມໃນບານເຮອນ ແລະຊມຊນຄວນມລກສະນະດງນ:

1) ເຮດດວຍວດສະດທແຂງແຮງ ທນທານ ບຮວຊມ

2) ມຄວາມຈບເກນ 20 ລດ

3) ມຝາປດ

4) ຄວນໃຊຖງປາລາສະຕກ ຮອງໃນຖງຂເຫຍອ

56

2) ວທປະຕບດຕນດານການສຂະພບານ ຂເຫຍອມນຝອຍ ທຖກຕອງ

(1) ໃຫຄດແຍກຂເຫຍອປະເພດທຍງໃຊປະໂຫຍດໄດ ເຊນ:ຂວດປະຣດສະຕກ ໂລຫະກະປອງ

ເພອນາໄປຈາໜາຍໃຫກບຮານທຮບຊຂອງເກາ ເປນການຊວຍລດປະລມານຂເຫຍອທຕອງກາຈດ.

(2) ຄດແຍກຂເຫຍອອນຕະລາຍປະເພດຂອງມຄມ ເຊນ: ແກວແຕກ ແຫວນແຕກ ຕອງມເຈຍ

ຫລ ວດສະດອນໃດໜງມາຫຫມໃວໃຫດ ເພອປອງກນຂອງມຄມບາດ ພອມມຂຄວາມຂຽນໄວ “ແກວແຕກ”

ກອນການນາໄປຖມ ຫລ ສງໃຫໜວຍງານທຮບຜດຊອບດາເນນການຕໄປ.

(3) ຂເຫຍອ ສງປະຕກນຕາງໆທຍອຍສະຫລານຍາກ ເຊນ :ເສດອາຫານ ຊາກສດ

ໃຫນາໄປຝງໃນຂມເລກປະມານ 0.5 - 10 ແມດ ແລະ ຄດແຍກຂເຫຍອ ລວບລວມໃສຂມ ໂຮຍປນຂາວ ແລະ ຝງກບດວຍດນເພອບໃຫສດມາຂດເຂຍ ຫລ ແມງວນມາວາງໄຂໄດ.

(4) ກາຈດຂເຫຍອດວຍວທງາຍໆດງນ:

- ການຈດ.

- ການຝງ.

- ການໝກເພອເຮດຝນຊວະພາບ.

ສງທດທສດຂອງການກາຈດຂເຫຍອ ຄການບໃຫມຂເຫຍອເກດຂນ ນນຄເຮາຕອງຊວຍກນສາງ

ຈດສານກປະຊາຊນໃນການລດຂເຫຍອ.

2. ການຈດການສງແວດລອມ ທຢອາໃສ ແລະບລເວນໃກຄຽງ ເປນການຈດທຢອາໃສ ແລະ

ສງແວດລອມໃຫຖກລກສະນະປອດໄພ ແລະ ເປນທຢາກຢຢາກອາໃສ.

ສວມ (ຫອງນາ) ເປນສະຖານທຖາຍອາຈມ ແລະຫຍຽວ ໂດຍສະເພາະຫາກບມການຈດການຫອງນາ

ທຖກລກສຂະພບານລວມທງການປກຝງພດຕກາການ ໃຊຫອງນາທຖກວທຫອງນາກຈະກາຍເປນແຫລງ

ແພກະຈາຍເຊອໂຣກທສາຄນໄດ.

ຫອງນາສາທາລະນະໝາຍເຖງ ສະຖານທໆປະຊາຊນສາມາດເຂາໄປໃຊບລການຖາຍອາຈມ ແລະ

ຫຍຽວໄດຕະຫລອດເວລາ ທເປດໃຫບລການ ໂດຍອາດຈະເສຍຄາບລການ ຫລ ບໄດເສຍຄາບລການກໄດ.

ວທປະຕບດຕນດານການຈດການສຂະພບານຫອງນາ(ສວມ)ທຖກຕອງ

57

1) ການນງໂຖຫອງນາ:

ເພອປອງກນການເກດອປະຕເຫດ ແລະຮກສາຄວາມສະອາດລດການປນເປອນເຊອຈາກ ອາຈມເປນການຮກສາອາຍການໃຊງານຂອງສກຂະພນ ແລະ ບງບອກເຖງວດທະນະທາການໃຊຫອງນາທດ.

2) ບໃຫຖມວດສະດອນ ນອກຈາກເຈຍອະນາໄມ ທໃຊໃນໂຖຫອງການ

ເພາະວດສະດອາດໄປອດຕນທ ຫລ ມຜນຕລະບບເກບກກ ຂເຫຍອ ເຮດໃຫເຕມໄວ.

3) ລາດນາ ຫລ ກດຊກໂຄກທກຄງ ຫລງການໃຊຫອງນາ

ເພອສຂະອະນາໄມທດ ເພາະອາຈມ ຫລ ຫຍຽວຂອງມະນດ ມເຊອໂຮກປນເປອນຈານວນຫ

ລາຍເປນແຫລງອາຫານແລະ ແພກະຈາຍຂອງພະຫະນາໂຣກ ເຊນ: ແມງວນ ອກທງບງບອກເຖງສກຂະວທະຍາ

ສວນບກຄນໃນການໃຊຫອງນາ.

4) ລາງມທກໆຄງຫລງເຂາໃຊຫອງນາ

ໂດຍສະເພາະຫລງຈາກການຂບຖາຍ ເນອງຈາກອາດເກດການປນເປອນຈາກອາຈມ

ເຊງສາມາດແພກະຈາຍເຊອໂຣກໄດ ເຊນ ອາຈມເຈບທອງ.

ດງນນຫອງນາຈງໄດຮບການເບງແຍງ ຮກສາຄວາມສະອາດ ແລະ ພນຂອງຫອງນາໃຫແຫງຢສະເໝ

ເພອປອງກນບໃຫມນລມ ລດການຈະເລນເຕບໂຕຂອງເຊອໂລກ ລດກນເໝນ ບເປນແຫລງແພກະຈາຍເຊອໂຣກ

ແລະ ມນາໃຊພຽງພ ເພອເຮດຄວາມສະອາດຫລງການຂບຖາຍ ມການເບງແຍງ ຮກສາເຮດຄວາມສະອາດສກຂະພນ

ພາຊະນະໂຕງນາ ແລະ ອປະກອນຕາງໆໃຫພອມໃຊງານຢສະເໝ ບທາລາຍວດສະດອປະກອນ ຫລ

ການຂດຂຽນທຜາຫອງນາ.

3. ການຈດຫານາສະອາດ ເພອການບລໂພກ ແລະ ອປະໂພກ ເປນການຫານາທມຄນນະພາບດ

ມປະລມານທພຽງພ ແລະ ຈາຍໃຫຜບລໂພກ ແລະ ອປະໂພກ ໃຊໄດຢາງສະດວກສະບາຍ ລວມເຖງການວາງແຜນ

ການສກສາອອກແບບລະບບຜະລດນາ ແລະຈາຍນາ ການຈດການໃນການຜະລດນາຜະລດນາ ແລະຈາຍນາ ລວມເຖງການເຝາລະວງຄນນະພາບນາທຜະລດ ແລະ ຈາໜາຍໃຫແກຊມຊນ.

58

4. ການສຂະພບານອາຫານເຊອໂຣກ ແລະສານພດຫລາຍຊະນດສາທາດເຂາສຮາງກາຍມະນດໄດໄດ

ໂດຍມອາຫານເປນສງານດານການສຂະພບານ ອາຫານຈງເປນສງຈາເປນ ໂດຍການຄວບຄມດແລອາຫານ

ໃຫຖກສຂະລກສະນະ ແລະ ປອດໄພສາລບການບລ ໂພກຕງແຕວນຖດບທໃຊປງແຕງອາຫານຂະບວນການ

ປງແຕງອາຫານການເກບຮກສາອາຫານການຂນສງ ແລະການຈາໜາຍອາຫານຜສາພດອາຫານລວມທງການໃຫ

ຄວາມຮດານການສຂະພບານອາຫານຕຜບລໂພກ.

ອາຫານປງສາເລດບສະອາດຈງເປນສາເຫດເຮດໃຫເກດການເຈບປວຍ ແລະ ໂຣກໄພ ຂນກບຜບລໂພກ.

5. ຢາເສບຕດ

ຢາເສບຕດ: ໝາຍເຖງ ຢາ ສານ ຫ ວດຖໃດໆ ເຊງເມອເສບເຂາສຮາງກາຍບວາດວຍວທໃດ

ກຕາມ ແລວກໃຫເກດຜນຕຮາງກາຍ ແລະ ຈດໃຈ ທສາຄນ 4 ປະການ ຄ: 1) ເກດການລງຢານນທາງຮາງກາຍ

ແລະ ຈດໃຈ, 2) ຕອງການເພມຂະໜາດຂອງຢາ ທເສບຫາຍຂນ, 3) ເມອເຊາເສບຢາ ຈະມອາການຂາດຢາ,

4) ສຂະພາບທວໄປຊດໂຊມ ອອນເພຍ ຍອນການເສບຢາເທານນ.

ໂທດ ແລະ ພດໄພຂອງຢາເສບຕດ

ດານຄອບຄວ:

1. ຄວາມຮບຜດຊອບຕຄອບຄວ ແລະ ຍາດຕພນອງ ຈະໝດສນໄປ ບສນໃຈ ທຈະເບງແຍງຄອບຄວ.

2. ເຮດໃຫສນເສຍຊບສນ ເງນຄາ ທຈະຕອງຫາມາຊຢາເສບຕດ ຈນບມທຈະໃຊຈາຍໃນ ຢາງອນ

ແລະຕອງໄດເສຍເງນໃນການປນປວ ຮກສາຕວເອງ ຕມອກ.

3. ເຮດວຽກງານບໄດຂາດຫກປະກນຂອງຄອບຄວແລະນາຍຈາງໝດຄວາມໄວເນອເຊອໃຈ

4. ສນເສຍສະມດຕະພາບ ໃນການລຽງຄອບຄວນາຄວາມຫາຍຍານະມາສຄອບຄວ ແລະ

ຍາດຕພນອງ.

ດານສງຄມ:

ເກດບນຫາອາຊະຍາກາ ທກຽວກບຊບສນ ນອກນນຍງເປນສາເຫດຂອງບນຫາສງຄມອນໆ

ເຊນ: ບນຫາໄວລນ, ບນຫາການພະນນ,ບນຫາຄອບຄວ ແລະບນຫາໂລກເອດສ.

59

ດານຄວາມໝນຄງຂອງຊາດ:

ຄວາມຮາຍແຮງຂອງສງເສບຕດ ມຜນໂດຍກງຕຄວາມໝນຄງຂອງປະເທດຊາດຢາງຫວງ ຫາຍ

ເພາະວາ ຖາຫາກປະເທດໃດໜງມປະຊາກອນຕດສງເສບຕດເປນຈານວນຫວງຫາຍ ປະເທດນນຈະມຄວາມອອນແອ

ເສດຖະກດເສຍຫາຍ ບນຫາຕາງໆໃນສງຄມກຈະເກດຂນ ສງເຫານເປນເຫດຕຄວາມໝນຄງຂອງປະເທດຊາດ.

ການຕດຢາເສບຕດນນເປນຂະບວນການຕເນອງທເກດຂນຢາງໄວວາ ເລມຈາກການເສບຢາເປນຄງຄາວ

ກາວໄປສການໃຊຢາຫາຍຂນ ເສບທກໆວນ ແລະ ວນລະຫາຍຄງ ,ການເສບຢາເສບຕດ ຈະມຜນຕສະໝອງ

2 ສວນ ຄ:

ສະໝອງສວນນອກ ຫ ສະໝອງສວນຄດ (Cerebral Cortex) ຈະເຮດໜາທຈດຈາ

ຄດຈນຈະນາການ ຕດສນໃຈ ແລະສະໝອງທຢຊນໃນ ຫ ການສະໝອງ (Brain Stem) ເປນສວນທກຽຂອງ

ກບອາລມ ແລະຄວາມຮສກ.

ປະເພດຂອງຢາເສບຕດ

ຢາເສບຕດຊະນດ 4x100 ( ສຄນຮອຍ)

ຢາເສບຕດຊະນດ 4x100 ( ສຄນຮອຍ) ຄແນວໃດ

ຢາເສບຕດຊະນດ 4x100 ໝາຍເຖງຢາເສບຕດທມສວນປະສມຂອງນາກະທອມເປນຫລກ ການຄນສດ “ສຄນຮອຍ” ເລມທາອດເປນຜນມາຈາກການຄວບຄມການຈາໜາຍຢາແກໄອປະສມໂຄເດອນ ເຊງໄວລນ

ໃນພນທນຍມກນມາປະສມໂຄກ ເສບຕາມຮານວດໂອ ຫລ ຮານກະເຟ ເພາະດມໄປດມມາຈະເຮດໃຫມຄວາມຮສກ

ສະໜກສະໜານ ເມອຫາຢາແກໄອສດທມ ໂຄເດອນບໄດກນາຢາແກໄອສດອນມາໃຊປະສມກບນາໃບກະທອມ

ແລະ ສານອນໆເຂາໄປແທນ ເປນສດຢາເສບຕດຊະນດໃໝຮຽກວາ: “ສຄນຮອຍ” ເຊງຖວາເປນສານເສບຕດ

ພນຖານກອນທເຍາວະຊນຈະກາວໄປສການເສບກນຊາ ເຮໂຣອນ ແລະ ຢາບາ.

60

ແນວທາງການຄດເລອກແລະໃຫການຊວຍເຫອ ເບງແຍງກມຜທກຽວຂອງກບຢາແລະສານເສບຕດ.

ອາສາສະໝກສາທາະລະສກຕາງດາວ ເປນບກຄນສາຄນ ແລະ ມສກກະຍະພາບ ທຈະເປນຜຄດເລອກ

ຜທກຽວຂອງກບຢາ ແລະ ສານເສບຕດໃນພນທໆຕນເອງຮບຜດຊອບໄດຢາງມປະສດທພາບ.

1. ເປນຫຍງຈງຕອງຄດເລອກ ເພອໃຫອາສາສາທາລະນະສກຕາງດາວສາມາດ:

1) ຄດເລອກກມຜທກຽວຂອງກບຢາ ແລະ ສານເສບຕດ ໂດຍສາມາດຄດເລອກຜທ ກຽວຂອງກບຢາ ແລະ ສານເສບຕດໄດຢາງຖກຕອງ ຕາມຫລກວຊາການໃນ 3 ກມຄ:ກມສຽງຕການໃຊຢາ

ແລະສານເສບຕດ,ກມຜເສບ,ກມຜຕດຢາ ແລະສານເສບຕດ.

2) ວາງແຜນໃຫການຊວຍເຫລອ/ສງຕຜໃຊຢາ ແລະ ສານເສບຕດໄດຢາງຖກຕອງຕາມກມສຽງ

,ກມຜເສບ ຜຕດຢາ ແລະ ສານເສບຕດ.

2. ແນວທາງການຄດເລອກ ແລະໃຫຄວາມຊວຍເຫລອ ເບງແຍງກມຜທກຽວຂອງກບຢາ ແລະ

ສານເສບຕດ.

ການຄດເລອກເພອໃຫການຊວຍເຫລອປອງກນຕງແຕເລມຕນເປນສງຄາຄນທຈະສາມາດ

ລດບນຫາທຕາມມາໃນອະນາຄດໄດ ເປາໝາຍຂອງການຄດເລອກເບອງຕນ ເພອຄນຫາ ແລະການປະເມນຢາງລະ

ອຽດຖກຕອງເພອວາງແຜນ ການຊວຍເຫລອທເໝາະສມຕໄປ.

ຂມນທສາຄນໃນການສອບຖາມປະຫວດຜໃຊຢາ ແລະ ສານເສບຕດ ເພອນາຂມນດງກາວມາວເຄາະ

ສງເຄາະ ແລະ ນາມາໃຊໃນການວາງແຜນຊວຍເຫລອໄດແກ:

- ຂມນສວນບກຄນ.

- ປະຫວດກຽວກບການໃຊຢາ ແລະ ສານເສບຕດ.

- ປະຫວດກຽວກບການເຈບປວຍທາງກາຍ ແລະຈດ

- ປະຫວດຄອບຄວ/ປະຫວດການໃຊຢາ ແລະສານເສບຕດຂອງບກຄນຄອບຄວ.

- ປະຫວດທາງສງຄມ.

1. ແນວທາງການດາເນນງານຊວຍເຫລອຊມຊນໃຫພນໄພຢາເສບຕດ.

1) ກ າ ນ ເ ບ ງ ແ ຍ ງ ແ ບ ບ ແ ນ ວ ປ ອ ງ ກ ນ ເ ປ ນ ກ າ ນ ເ ບ ງ ແ ຍ ງ ບ ໃ ຫ ເ ດ ກ ແ ລ ະ

ເຍາວະຊນເຂາໄປຍງກຽວກບຢາ ແລະ ສານເສບຕດ ໂດຍຜເປນສະໜບສະໜນ ເປນຜນາເປນຜສາງແນວຄດ

ໃນການເຝາລະວງ.

- ຕງຈດກວດ ຈດສະກດ ຈດຄດເລອກ ໃນພນທຮບຜດຊອບ

- ສອດຄອງດແລ ພດຕກາປະຊາຊນໃນຊມຊນ

- ໃຫຄາປກສາ ຫາກພບເຫນສງຜດປກກະຕກຽວກບຢາແລະສານເສບຕດ.

- ສງເສມການອອກກາລງກາຍ ຫລນດນຕ.

- ສາງເຄອຄາຍການເບງແຍງ ປອງກນຢາເສບຕດໃນຊມຊນ ເຊນ:ສາງກມເພອຊວຍ

ເພອ ກມສາງງານ ສາງອາຊບໃຫກບຊມຊນເປນຕນ.

2) ຊກຍ ສງເສມ ໃຫທກຄນໃນຄອບຄວມການເຮດກດຈະກາຮວມກນ ອາທດລະ 1 ຄງ

ເຊນ:ການຮບປະທານອາຫານຮວມກນ ເຮດງານບານຮວມກນ ເພອສາງສາຍໄຍຮກໃນຄອບຄວ.

3) ການເບງແຍງໃນລກສະນະແບບບາບດຮກສາ ເຊງອາດຈະນາຜທກຽວຂອງກບການ

ບາບດຮກສາ ຈາເປນຕອງມລະບບການຄດເລອກ ໂດຍອາດຄດເລອກງາຍໆ ໂດຍໃຊເຕກນກການຄດເລອກແບບງາຍ

ແລະ ຈາກການສງເກດພດຕກາ ການສາພາດ ການສອບຖາມປະຫວດສວນຕວ ຄອບຄວ ເພອນ ເປນຕນ

ທງນການຄດເລອກແບບງາຍຈະສາມາດແບງຜທກຽວຂອງກບຢາ ແລະ ສານເສບຕດໄດ ດງນ:

61

ກມສຽງຕການໃຊຢາ

ແລະ ສານເສບຕດ

ກມຜເສບຢາ

ແລະ ສານເສບຕດ

ກມຜຕດຢາ

ແລະ ສານເສບຕດ

1.ຍງບມການໃຊຢາ ແລະ

ສານເສບຕດ

ປະເພດທຜດກດໝາຍ

ອາດເຄຍລອງໃຊພຽງຢາສບ

ຫລດມເຫລາ ເປນຄງຄາວ.

1.ໃຊຢາເສບຕດເປນຄງຄາວ

ບຕເນອງ

1.ມປະຫວດການໃຊຢາ ແລະ

ສານເສບຕດຢາງຕເນອງ ຕງແຕ

6 ເດອນ ຂນໄປ.

2.ພດຕກາຍງບປຽນແປງສາມາ

ດຄວບຄມອາລມຕນເອງໄດ

2.ພດຕກາເລມປຽນແປງ

ແຕຍງສາມາດດາເນນຊວດຕາມ

ປກກະຕໄດ.

2.ພດຕກາການດາເນນຊວດຂອງຜຕ

ດຢາ ແລະ ສານເສບຕດປຽນແປງໄປ

ບສາມາດດາເນນຊວດໄດຕາມປກກະຕ

ບຮບຜດຊອບຕນເອງ ແລະ

ບປະຕບດກດຈະກາຕາງໆ

3.ອາດມພດຕກາທຽວກາງຄນ

ພບເພອນທບດ ອາຕາພານ

ບສນໃຈຕການຮຽນ

ການເຮດວຽກງານ

3.ມການໃຊຢາ ຫລ

ສານເສບຕດ ເຖງຈະຮວາ

ຈະກໃຫເກດບນຫາຕາງໆ

3.ມການເພມປະລມານການໃຊຢາ

ແລະ ສານເສບຕດຫລາຍຂນ

ມພດຕກາທບງບອກວາ

ໝກໝນຢກບການໃຊຢາ ແລະ

ສານເສບຕດ/ມຄວາມຕອງຢາໃນ

ປະລມານທຫລາຍຂນ (Tolerance

and Withdrawal)

ກມ ຜ ປວຍເສບຕດຮນແຮງ ເປນຜ ທ ເສບຢາ/ສານເສບຕດ ເປນໄລຍະເວລານານກວາ 3 ປ

ສາມາດກວດກສອບປະຫວດທາງການແພດ ແລະ ສງຄມໄດ ບສາມາດເລກເສບໄດ ຫລ ເຄຍໄດຮບການບາບ

ດຮກສາແບບບາບດດວຍຢາມາແລວ 3 ຄງໃນ 1 ປ ຫລ ເຄຍໄດຮບການບາບດດວຍຢາ ແລະ

ບາບດຟນຟຮວມກນເກນກວາ 3 ຄງ ຫລ ບ ຕງໃຈ ຫລ ບ ຕອງການເລກຢາເສບຕດຢາງຈງຈງ ຫລ ເຄຍຖກຈບ

ຫລ ຢລະຫວາງການດາເນນຄະດກຽວກບຢາເສບຕດຫລາຍກວາ 3 ຄງ.

ເຊງການຊວຍເຫລອດານບາບດຮກສາ ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກຕາງດາວຕອງໃຫການຊວຍເຫລອ

ຕາມທປະເມນຄດເລອກໄດ ໂດຍດາເນນການຊວຍເຫລອດງນ:

1. ກມສຽງຕການໃຊຢາ ແລະສານເສບຕດອາສາສະໝກສາທາລະນະສກຕາງດາວອາດໃຫ

ຄວາມຊວຍເຫລອ ໂດຍການໃຫບລການປກສາລາຍບກຄນລາຍຄອບຄວ ແລະຄວນນາຄອບຄວເຂາມາມສວນຮວມ

ໃນການເບງແຍງຊວຍເຫລອດວຍຫາກເປນເດກ ແລະເຍາວະຊນທຢໃນໄວຮຽນຄວນນາຄອາຈານປະຈາຊນ/

ອາຈານປກຄອງເຂາມາຮບຮ ແລະໃຫການຊວຍເຫລອໃນການປບປຽນພດຕກາ ໂດຍໃຊເຕກນດຕາງໆ ເຊນ:

ການໃຫຄວາມຮຈດຕງມມເພອນຊວຍເພອນການສາງແກນນາກດຈະກາດນຕກລາສລະປະການແຕມຮບການ ເຂາຮວມໃນຊມລມຕາງໆເພອໃຫເດກ ແລະເຍາວະຊນຮຈກການໃຊເວລາວາງໃຫເກດປະໂຫຍດການເຂາຄາຍທກສະຊວດ

ເປນຕນ.

62

2. ກມຜເສບຢາ ແລະສານເສບຕດຕາມແນວທາງຂອງກດໝາຍໃຫຜບາບດເບງແຍງຜໃຊຢາ

ແລະສານເສບຕດໃນກມນ ໂດຍສງຕໃຫເຂາຄາຍເພອປບປຽນພດຕກາຮຽນຮເລອງໂທດ ໄພ ຂອງຢາ ແລະ ສານເສບຕດທກສະໃນການປບຕວທກສະການປະຕເສດການເລກຢາ ຄວາມສາມາດທາງອາລມທງນຜບາບດຈາເປນ

ຕອງນາເອາຄອບຄວເຂາມາມສວນຮວມໃນການບາບດ ຮກສາແລະສງເສມໃຫຄອບຄວຮຽນຮເລອງການເຮດໜາທ

ຂອງຄອບຄວບດບາດໜາທຂອງບກຄນໃນຄອບຄວເປນຕນ.

3. ກມຜຕດຢາ ແລະ ສານເສບຕດໃນກມນກດໝາຍໄດບນຍດໃຫເອນຜໃຊຢາ ແລະສານເສບຕດ ໃນກມນວາ“ຜປວຍ”ຈາເປນຕອງໄດຮບການບາບດຮກສາຈາກການວໃຈພບວາການບາບດທໄດຜນດທສດຜປວຍ

ຕອງມຄວາມພອມ ແລະສະໝກໃຈເຂາຮບການບາບດປະຈບນມລະບບການບາບດ2ຮບແບບຄ:

ການຕດຕາມຫລງຮກສາຄວນໃຊເວລານານປະມານ 1 ປ ເພອຕດຕາມພດຕກາສາງຄວາມໝນໃຈໃນ

ການບກບໄປໃຊຢາ ແລະສານເສບຕດຊາ.

4. ການເບງແຍງແບບຟນຟສະມດຕະພາບ ແລະປອງກນການເສບຕດຊາ

ການເບງແຍງບໃຫຜທຜານການບາບດຫນກບໄປໃຊຢາ ແລະສານເສບຕດຊາຊມຊນຄວນສອດສອງ

ເບງແຍງພດຕກາຊວເຫລອດານການເຮດວຽກສງເສມໃຫຜຜານການບາບດມສວນຮວມໃນຄອບຄວຄວນສງເສມ

ໃຫກາລງໃຈສາງອາຊບ ແລະຊວຍເຫລອໃຫຜຜານການບາບດສາມາດຢນຢໃນສງຄມໄດ ໂດຍບກບ

ໄປເພງພາຢາເສບຕດ.

5. ລະບບການສງຕ ແລະ ເຊອມໂຍງ

1. ສງຕຜຕດຢາເສບຕດເຂາຮບການບາບດຮກສາແບບຜປວຍນອກໄດນະທໜວຍງານຢາເສບຕດ

ໂຮງພະຍາບານສງກດກະຊວງສາທາະລະສກ ແຫງປະທວເທດ.

2. ຫາກຜປວຍມອາການແຊກຊອນ ເສບຕດຮນແຮງສາມາດນາສງ/ສງເຂາຮບການບາບດຮກສ

າຕເນອງໄດທ

2.1. ສະຖາບນທນທະລກກມການແພດຈງຫວດປະທມທານ.

2.2. ສນບາບດຮກສາຢາເສບຕດຈງຫວດແມຮອງສອນ.

2.3. ສນບາບດຮກສາຢາເສບຕດຈງຫວດຊຽງໃໝ.

2.4. ສນບາບດຮກສາຢາເສບຕດຈງຫວດຂອນແກນ.

2.5. ສນບາບດຮກສາຢາເສບຕດຈງຫວດອດອນທານ.

2.6. ສນບາບດຮກສາຢາເສບຕດຈງຫວດສງຂາ.

2.7. ສນບາບດຮກສາຢາເສບຕດຈງຫວດປດຕານ.

6. ການຕດຕາມ

ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກຕາງດາວ ຕດຕາມຜປວຍເມ ອຜານການບາບດຮກສາ

ໂດຍສະເພາະການຢຽມຢາມສນຜປວຍ ແລະການຈດກດຈະກາຂອງຊມຊນ ເພອປອງກນບໃຫຜເສບຢາເສບຕດ

ກບໄປມພດຕກາໃຊຢາເສບຕດຊາອກ.

ຫາກປະສບບນຫາສງໃສບກຄນໃນຄອບຄວ ຊມຊນ ຕດຢາເສບຕດ ປກສາໂຮງ

ພະຍາບານສງເສມສຂະພາບຕາບນ (ຮພ.ສຕ.) ສນບລການສາທາລະນະສກ ກງເທບມະຫານະຄອນ ຫລ

ໂຮງພະຍາບານຂອງລດໃກບານຫລສາຍດວນ 1165 ຕະຫລອດ 24 ຊວໂມງ.

ບດບາດອາສະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນຕາງດາວ ໃນການປອງກນ ແລະ

ແກໄຂບນຫາຢາເສບຕດໃນຊມຊນ.

- ຖາຍທອດຄວາມຮແກປະຊນໃນຊມຊນ.

- ຄດເລອກກມສຽງ.

- ໃຫຂມນດານການບລການສຂະພາບ.

- ເຄາະປະຕບານ ເພອສສານຊກຊວນການຮບບລການສຂະພາບ.

- ເປນລາມ(ຜແປພາສາ)ໃຫເຈາໜາທ.

- ຕດຕາມ ຢຽມຢາມບານແລະເບງແຍງຜຕດຢາເສບຕດ ຫລງການບາບດຮກສາ.

63

ບດທ 6ການບລການທຈາເປນ

ຈດປະສງ : ເພອໃຫອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ປະຊາກອນຕາງດາວ.

1. ມຄວາມຮຄວາມເຂາໃຈເລອງການປະຖມພະຍາບານການກວດປະເມນສະພາວະສຂະພາບ

ດວຍຕນເອງ ແລະ ການໃຊຢາສະໝນໄພ ທຖກຕອງ.

2. ເພອໃຫສາມາດໃນການປະຖມພະຍາບານກວດປະເມນສະພາວະສຂະພາບດວຍຕນເອງ

ແລະການໃຊຢາສາມນປະຈາບານ ການໃຊຢາຕາມຮກສາຂອງແພດ ແລະ ການໃຊຢາສະໝນໄພໄດຖກຕອງ.

ເນອໃນ :

ການກວດປະເມນສະພາວະສຂະພາບດວຍຕນອງ

ການກວດສອບສະພາບຮາງກາຍຂອງຕນເອງໃນເບອງຕນເຮດໄດດງນ:

ກດຈະກາທ 1 ການກວດພາວະສຂະພາບຮາງກາຍທວໄປ

1. ການເຮດວຽກຂອງຮາງກາຍໃນພາວະປກກະຕ : ອະໄວຍະວະຂອງເຮາ

ກາມະຈອນເຕນໄດ 60 – 100 ຄງ/ນາທ ແທກໄດ ………………….

ການຫາຍໃຈ 12 – 24 ຄງ/ນາທ ແທກໄດ………………….

ຄວາມຮອນ (ອນຫະພມ ) 36,5 – 37,5 ອງສາເຊ ແທກໄດ …………………

ຄວາມດນເລອດຄ 140/70 ແທກໄດ………………….

ເສນຮອບແອວບຄວນເກນ ຊາຍ 90 ຊມ. ຍງ 80 ຊມ ແທກໄດ…………………

ດດສະນມວນກາຍ(BMI)18,5 – 25 : ນາໜກ……….ກກ /ສວນສງ…….ຊມ ແທກໄດ

BMI =…………………

2. ການແທກອນຫະພມຂອງຮາງກາຍ

ປາກເປນບອນທນຍມວດແທກຫລາຍທສດ ຜເຈບຕອງຫາຍໃຈທາງຮດງໄດ ບດມນາ ຮອນ ຫລ

ນາເຢນ ຫລ ສບຢາກອນວດແທກ 30 ນາທ

ວທການ: ໃສປາຍບາຫລອດໄວກອງຫລນ ຖາຈນກະທງອນຫະພມຄງທ ນາເອາບາຫລອດມາອານຄາ

ເຮດຄວາມສະອາດບາຫລອດ ດວຍນາສະບ ແລວປະໄວໃຫແຫງ.

ການວນໃສ (ວເຄາະ)

ກລະນເປນໄຂທວໄປ : ມຄາຫາຍກວາ 37,5 – 38,3 ອງສາເຊ( c )

ກລະນໄຂເລອດອອກ : ໄຂສງຈະມຄາ 39,0 – 40,0 ອງສາເຊ ( c )

ກລະນໄຂສງເກນ : 40,0 – 41,5 ອງສາເຊ ( c )

3. ເຕກນກການຈບກາມະຈອນ

ກາມະຈອນຄການຫດຕວ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕວຂອງຫລອດເລອດແດງຕາມຈງຫວະການເຕນ

ຂອງຫວໃຈ ຜໃຫຍ 72 ຄງ/ນາທ ແລະເດກນອຍ 90 – 140 ຄງ/ນາທ

64

ວທການຈບກາມະຈອນ : ໃຊນວ 3 ນວ( ນວຊ ນວກາງ ແລະ ນວນາງ )ສາພດການເຕນ

ຕບໆຂອງກາມະຈອນທຂມອກຂາງ.

4. ເຕກນກການແທກຄວາມດນເລອດ

ຄວາມດນເລອດຄ ແຮງດນຂອງເລອດທກະທບຜະໜງຫອດເລອດ ເຊງແທກໄດ 2 ຄາຄ:

ຄາສງ (ຄາເທງ)ໝາຍເຖງແຮງດນເລອດຂະນະທຫວໃຈບບຕວຄາປກກະຕ 90-140 ມ

ແຕຫາກຕາກວາ 140 ຫ ຕາກວາ 90 ຖວາຜດປກກະຕ.

ຄາຕາ(ຄາລມ)ໝາຍເຖງແຮງດນເລອດຂະນະທຫວໃຈຄາຍຕວຄາປກກະຕ 60-90 ມ

ແຕ ຫາກມຄາຕາກວາ 60 ຫ ສງກວາ 90 ຖວາຜດປກກະຕ.

ວທການ: ນງສໆໃຫແຂນທຖກວດແທກຢໃນລະດບດຽວກບຫວໃຈ.

5. ການແທກເສນຮອບແອວ ແລະ ການຫາຄາດດສະນມວນກາຍ

ວທການ : ຢນຈາງຂາ 10 ຊມ ແທກຮອບແອວຜານສະບ ແລະ ແທກຄະນະຊວງຫາຍໃຈອອກ ໂດຍ

ການດໃຫການຫາຍໃຈເຂາທອງຕງອອກ ຫາຍໃຈອອກ ທອງແວບ

ການແປຜນ : ຄາມາດຕະຖານຜຊາຍບເກນ 90 ຊມ ຫ 36 ນວ

ຄາມາດຕະຖານຜຍງບເກນ 80 ຊມ ຫ 32 ນວ.

ການຫາຄາດດສະນມວນກາຍ BMI

ເປນຄາຄານວນຈາກນາໜກ ແລະສວນສງເພອໃຊປຽບທຽບຄວາມສມດນລະຫວາງນາໜກຂອງຕນເອງ

(ກໂລກຣາມ) ຕຄວາມສງ (ແມດ)

ສດການຄດໄລດດສະນມວນສານ BMI = ນາໜກ = ກໂລກຣາມ =

(ສວນສງ)2 (ແມດ)2

ສະຫບ ຄາດດສະນມວນກາຍຂອງທານ (ຄາມາດຕະຖານດດສະນມວນກາຍຢລະຫວາງ 18,5-25)

ນອຍກວາມາດຕະຖານ ໄດມາດຕະຖານ ເລມອວນ ອວນລະດບຮນແຮງ

65

ກດຈະກາທ 2 ການກວດສະມດຕະພາບຂອງຮາງກາຍ….ກາມເນອ ເສນເອນ ຮອບກາຍ

ທາທ 1 ກວດຕນຄ

ໂດຍການກມໜາເງຍໜາຫຽວຊາຍຫຽວຂວາ ແລະ ວາງມເທງບາແຕລະຂາງແລວສງເກດເບງ

ຄວາມເຄງຄວາມປວດຄວາມເຈບຖາວາບເຈບປວດ ແລະບເຄງໄປບລເວນອນໆເງຍຄໄດ 30 ອງສາແລະ

ກມຄໄດຕດເອກ ແລະ ວາງຄເທງບາທງສອງເບອງໄດສະແດງວາປກກະຕ ຖາມອາການເຈບປວດຈດໃດ

ຈດໜງສະແດງວາບປກກະຕຫມອາການເຈບປວຍເກດຄວາມສຽງຕໂຣກຕາງໆ.

ການບນເທາຄວາມເຈບປວຍ ຄການຢດຢຽດຕນຄ ຫວໄຫລ ຕາມທາບລຫານຕນຄ ແລະແກວງແຂນ

ທາທ 2 ກວດບາໄຫ

ເອາມໄຂວຫງແຕະກນ ເອາມຊາຍໄປແຕະບາໄຫລຂວາທາງຫງ ແລວເອາມຂວາໄປລອກມຊາຍໄວ

ເອາມຂວາໄປແຕະບາໃຫລຊາຍ ແລວເອາມຊາຍໄປລອກມຂວາ. ປະເພດສຽງໄລຍະຫາງລະຫວາງປາຍນວກາງ ທງສອງເບອງ ຊາຍ>= 10 ຊງຕແມດ,ຍງ>= 5 ຊງຕແມດ

ທາທ 3 ກວດກາມເນອ ແລະ ເສນເອນຫງ

ຢນຂນຊໆແລວກມລງໃຫນວມແຕະເຖງພນ.

66

ທາທ 4 ກວດກາມເນອເສນເອນຫລງ ແລະ ແອວ

ນງຢຽດຕນອອກໄປ ກມລງໃຫປາຍມແຕະກບປາຍຕນ ແລວຢຽດແຂນອອກໃຫຊ ຝາມຕດກນ

ໂດຍໃຫປາຍນວທງສອງຂາງແຕະພນຄອຍໆກມລງແລວຢຽດມອອກໄປໃຫໄກທສດ ໂດຍທເຂາບງ ເຮດຄາງໄວປະມານ

2 ວນາທ

ປະເພດສຽງ ປາຍນວບເຖງສນຕນຄາເປນລບຖວາສຽງຄນອຍກວາ 15 ນວ.

ທາທ 5 ກວດກາມເນອ ເສນເອນຫງ ແອວ ແລະ ກະໂພກ

ນງຢຽດຂາອອກໄປແລວດງຝາຕນເຂາຫາຕວເອງໃຫຫາຍທສດ ແລວສນຫວເຂາ.

ທາທ 6 ແທກກາມເນອສວນເທງກບຄວາມແຂງແຮງ ແລະ ຄວາມອດທນຂອງກາມເນອຂາ

ລກ - ນງຕງອພາຍໃນ 30 ວນາທ ນງທາງກາງຂອງຕງອຫງຊ ຕນທງສອງຢທພນມທງສອງກອດເອກ

ລກຂນຢນຊ ແລວນງລງທນທ ໃຫໄດຈານວນຄງຫາຍທສດ

ປະເພດສຽງ ນອຍກວາ 8 ຄງ

ກດຈະກາທ 3 ປດສະວະ(ຍຽວ)ບອກໂຣກ

ການກວດປດສະວະເບອງຕນ ເຊນ : ການເບງສຄວາມເຂມ ສາມາດເຮດໃຫເຮາຮຄວາມເຈບປວຍ

ເບອງຕນໄດ.

67

ເຮາຈະໜຫາງຈາກໂຣກກຽວກບທາງເດນປດສະວະກນໄດແນວໃດ

1. ຢາອດກນປດສະວະ

2. ການກນຢາທເປນຜດຕໝາກໄຂຫລງຕອງຮວທແກໄຂຕອງກນນາຫາຍໆເພອລະລາຍຢາບໃຫ

ຕກຄາງແຕຜປວຍໂລກໝາກໄຂຫລງທມປດສະວະໜອຍແລະຫາມກນນາຫາຍກບຄວນໃຊຢານ

3. ຢາເຊດຊອງຖາຍປດສະວະດວຍເຈຍທບສະອາດ ແລະ ຕອງເຊດຈາກໜາໄປຫງ

4. ຢາກນອາຫານທເຄມຫລາຍ

5. ເຮດຄວາມສະອາດບລເວນຂບຖາຍປດສະວະຢສະເໝ

ການປະຖມພະຍາບານ

ເລອງປະຖມພະຍາບານເບອງຕນ

ຊດປະຖມພະຍາບານເບອງຕນ

1) ຖງມ

2) ຢາລາງບາດ

3) ສາລ ແລະ ໄມພນສາລ

4) ຜາກແຜນຊະນດຂາເຊອ ເຮດຄວາມສະອາດ (ເຫລາອງໂກນ )

5) ຄມສາລບບງສຽນ

6) ຜາສາມລຽມ

7) ຜາກພນບາດຂະໜາດຕາງໆ

8) ມດຕດຂະໜາດນອຍ

9) ເຂມຂດຊອນປາຍ

10) ແກວລາງຕາ ແລະຜາປດຕາ ໃຊສາລບການບາດເຈບທາງຕາ

11) ພດສະເຕມວນ ພດສະເຕປດບາດ

12) ຜາຢດພນແກເຄດຂດຍອກ

13) ຜາສາມລຽມ

14) ຜາຊບພະລາຟນສາລບບາດໄຟໄໝ

15) ຢາສກເສນ ເຊນ : ຢາແກໄຂ ນາຕານ ນາທະເລເກອແຮ ຢາກະຕນການປວດຮາກ

16) ຖງປາລາສະຕກ

ຈດປະສງຂອງການປະຖມພະຍາບານ

1) ເພອຊວຍຊວດ

2) ລດຄວາມຮນແຮງ

3) ເພອປອງກນຄວາມພການ

4) ບນເທາຄວາມເຈບປວດທລະມານ

5) ຊວຍໃຫກບຄນສສະພາບເດມ

ຫກການປະຖມພະຍາບານ

ການປະຖມພະຍາບານໝາຍເຖງ ການໃຫຄວາມຊວຍເຫອຕຜທບາດເຈບກະທນຫນໃນສະຖານ

ທເກດເຫດ ໃຫພນອນຕະລາຍ ໂດຍໃຊອປະກອນເທາທຫາໄດໃນຂະນະນນ ຫງຈາກນນສງຜບາດເຈບໃຫຢພາຍໃຕ

ການເບງແຍງຂອງໝ.

68

ເລອງວທການເສດໂຕນໂຕເພອຫລດອາການໄຂ (Tepid sponge)

ການເຊດໂຕຈະເຮດໃຫອນຫະພມຂອງຮາງກາຍຫລດລງ ເມອມໄຂຫລດລງແລວຈະເຮດໃຫຮສກ

ສະບາຍໂຕຫາຍຂນ

ຂນຕອນການເຊດໂຕ

1) ຈດກຽມສະຖານທທຈະເຊດໂຕ ປດແອ ປດພດລມ

2) ຖອດເຄອງອອກ

3) ປຜາເຊດໂຕ

4) ໃຊຜາຈບນາອນ ແລວປນນາໃຫໝາດໆເຊດບລເວນໜາແລະຄເຮດແບບນຊາໆ 3 – 4 ເທອ

5) ເຊດບລເວນໜາເອກ ແລະ ລາໂຕ

6) ເຊດແຂນຈາກປາຍແຂນເຂາຫາຕນແຂນ ແລະ ຂແຮ ເຊດແບບຍອນຮຂມຂນເພອລະບາຍຄວາມ

ຮອນເຮດຊາ 3 – 4 ຄງ ແລະ ວາງຜາໄວໃນບລເວນທພບແຂນ ຫຂແຮ

7) ເຊດຂາດານໄກໂຕຈາກປາຍຕນເຂາຫາຕນຂາ ແລະ ຂາໜບ ແລະ ວາງຜາໄວໃນບລເວນໃຕເຂາ

ຫ ຂາໜບ

8) ນອນສະແຄງເຊດບລເວນຫງຕງແຕບລເວນກນກບຂນບລເວນຄ

9) ເຊດໂຕໃຫແຫງ ແລະ ນງເຄອງໃຫຮຽບຮອຍ

ເລອງ ການຊວຍຟນຟຊບເບອງຕນ

ເລອງການເຄອນຍາຍຄນເຈບ

1. ການເຄອນຍາຍໂດຍຜເຄອນຍາຍຄນດຽວ

ວທທ 1 ໂຈມຍາງ

ວທເຄອນຍາຍ ຜຊວຍເຫອຢນຂາງໆຄນເຈບຫນໜາໄປທາງດຽວກນ ແຂນເບອງໜງ

ຂອງຄນເຈບພາດຄ ຫ ຈບມຄນເຈບໄວ ສວນແຂນອກເບອງໜງຂອງຜຊວຍເຫອກອດແອວ ແລະ ຄອຍໆຍາງ

ວທທ 2 ການອມ ໂດຍການຊວນກອງຂາ ແລະ ປະຄອງດານຫລງ ຫ ອມຫລງກໄດ.

ວທທ 3 ວທແກ

69

2. ການເຄອນຍາຍຄນເຈບໂດຍມຄນຊວຍສອງຄນ

ວທທ 1 ອມ ແລະ ຍກ

ວທທ 2 ນງເທງມທງສທປະສານກນ

ວທທ 3 ການໂຈມຍາງ

3. ການເຄອນຍາຍຄນເຈບໂດຍມຜຊວຍສາມຄນ

ວທທ 1 ອມສາມຄນຮຽງກນ

ວທທ 2 ການໃຊຄນ 3 ຄນ

1. ສອງຄນນງຄເຂາຂາງໂຕຄນເຈບ

2. ຄນທ 1 ໂຈມຫວ ແລະ ບາໄລຜບາດເຈບ ມອກຂາງໜງຊວນຫລງຜບາດເຈບ.

3. ຄນທ 2 ຢກງກນຂາມກບຜທ 1 ໃຊແຂນໜງຮອງຫງຜບາດເຈບ ເອາມໄປຈບມຄນ ທໜງອກມໜງຮອງໃຕກະໂພກຜບາດເຈບ.

4. ຄນທ 3 ມໜງຢໃຕຕນຂາເໜອມຄນທ 2 ທຮອງໃຕກະໂພກແລວເອາມໄປຈບກບມຄນທ 2

ທຮອງໃຕກະໂພກນນ ສວນມອກຂາງໜງຮອງທຂາໃຕເຂາ.

5. ມຄນທ 1 ແລະ ຄນທ 2 ຄວນຈບກນຢລະຫວາງກາງລາຕວສວນເທງຂອງຜບາດເຈບ

ຜປະຖມພະຍາບານຕອງໃຫສນຍານລກຂນຢນພອມໆກນ.

ການປະຖມພະຍາບານກະດກແຂນຫກ ແລະ ຂາຫກ

ການປະຍກໃຊ ຊວຄາວໃນການປອງກນບໃຫກະດກຂອງຂາທໄດຮບການບາດເຈບມການເຄອນໄຫວ

ຕອງຫາວດສະດອອນນມ ສາລບໃຊລດແຮງກດໃນສວນທຮາງກາຍຕອງສາພດກບເຝອກ ໂດຍສະເພາະຕາມສອກ

ຫ ປມກະດກເຊງວດສະດພວກນເປນສງທຕອງນາມາໃຊຮວມກບການບາດເຈບທຈະມການເຂາເຝອກຊວຄາວ.

ການເບງແຍງບາດແຜເບອງຕນ

1. ບາດແຜຟກຊາ ຂຽວ ບວມ

1) ພາຍໃນ 24 ຊວໂມງ ທາອດປະຄບເຢນບຕາກວາ 4 ອງສາ (ປະຄບບຄວນເກນ 12 - 20 ນາທ ພກ 15 ນາທ ເຮດອກ 6 ຄງ/ວນ) ຫ ຜາຈມນາເຢນ ຫ ຜາຫຖງນາກອນ ເພອຫາມເລອດ ແລະ

ລດອາການປວດ ປອງກນອາການບວມ.

2) ພາຍຫງເກດອບດເຫດ 24 ຊວໂມງໃຫປະຄບດວຍຄວາມຮອນຫຜາຈມນາອນຫທາຢາ

ໃຫເກດຄວາມຮອນມລະ 4 ຄງ (ປະຄບບເກນ 30 ນາທທາ 2- 3 ຄງຕມ) ຊວຍຜອນຄາຍອາການປວດເມອຍ

ລດອາການບວມ ການອກເສບຂອງກາມເນ ອທເກດຂນແລວ ຜອນຄາຍອາການເຄງຂອງກາມເນອ

ຊວຍໃຫລະບບການໄຫລວຽນຂອງເລອດດ

3) ໃນ 24 ຊວໂມງທາອດຫາມ..! ນວດດວຍຢາຮອນຂອງຮອນ

70

2. ແຜໄຟໄໝ ນາຮອນລວກ

1) ລາງແຜໃຫສະອາດ ດວຍນາເຢນລາງ ຫ ໃຊຜາສະອາດຈບນາເຢນປະຄບບອນທມບາດແຜຢ

າງໜອຍ 20 ນາທ ຫ ຈນກວາອາການປວດແສບປວດຮອນຫລດລງ.

2) ທາຢາໃຊຫວານຫາງແຂຫຄມສະເຕຣອຍ.

3) ປດບາດແຜດວຍຜາປດແຜຫຜາສະອາດ.

ຫາມໃຊ ຄມຂເຜງ ນາປາ ນາມນ ເນຍ ແປງ ສະບເປນຕນ ຈະເຮດໃຫບາດແຜອກເສບຕດເຊອ

ຫາມ ເຈາະບາດແຜໃຫແຕກ ຖາແຕກຫ ເຈາະ ໃຫໃຊຢາຂາເຊອ.

3. ແຜຕາ/ແທງ/ແຜຖະລອກ/ແຜຕດ - ບາດ /ແຜຈກຂາດ

1) ຫາກວາເປນແຜຈາກຕະປຕາ ໃຫດງຕະປອອກ ຫ ຖກໜາມ ຫ ສຽນຕາໃຫບງໜາມຫສ

ຽນອອກກອນ.

2) ເຮດຄວາມສະອາດແຜດວຍນາເກອຫໄຮໂຕເຈນຫນາສະອາດເຊດເລອດແລະນາໃຫແຫງ.

3) ກາຈດເນອທຕາຍດນຫນຊາຍ ແລວແຕຊະນດຂອງບາດແຜ.

4) ປອງກນການຕດເຊອດວຍຕາຂາຍປອງກນແລະກວດເບງວາບາດແຜຕດເຊອຫບບຄວນ ໃຊໂພວໂດນໄອໂອດນໃສແຜ.

5) ປດແຜດວຍຜາປດທາມະດາຫພາດສະເຕ.

6) ພນກະຊບເພອໃຫຮຽບຮອຍອາດພນຫບພນກໄດ.

ຫາກມອາການປວດແຜໃຫກນຢາແກປວດ ຖາບາດແຜເລກ - ກວາງ (ບາດແຜເຖງກະດກ ແລະ

ມກະດກໂຜອອກມາ) ອາດຈະຕອງຍບ ໃຫຫາມເລອດ ແລະ ຮບສງໂຮງໝ.

ເລອງ ເລອດດງໄຫລ

1) ນງຢຊໆ ຫງາຍຫວໄປທາງຫງອງໃສຝາ ຫ ນອນໝນບາໄຫລໃຫສງແລວຫງາຍຫວໃສໝອນ.

2) ປອບໃຈໃຫສະຫງບໃຫຫາຍໃຈຍາວໆ (ຍງຕນເຕນຕກໃຈ ເລອດຍງໄຫລຫາຍ).

3) ໃຊມທງ 2 ເບອງບດງໃຫແໜນ ໂດຍໃຫຫາຍໃຈທາງປາກແທນ ຫ ໃຊຜາສະອາດອດຮດງໄວ.

4) ວາງນາກອນ ຫ ຜາເຢນເທງສນດງ ໜາຜາກ ແລະ ໃຕກກຂາໜບ.

5) ຖາເລອດບຢດ ຮບພາໄປໂຮງໝ.

6) ຖາເລອດດງອອກຕະຫອດ ຄວນປກສາໝ ອາດເປນຄວາມດນເລອດສງ ຫ ໂຣກອນໆໄດ.

ການໃຊຢາພນເມອງ

ຢາ ຄສານ ຫ ສານເຄມ ທມລດຕຮາງກາຍເຮດໃຫຜນໃນການປອງກນໂລກ ສງເສມສຂະພາບ

ບາບດບນເທາ ຮກສາໂຣກ ຫ ວນໃສໂຣກ.

ຢາສະໝນໄພ ສາມາດແບງອອກເປນກມເປນປະເພດໃຫຍໆໃນມຕຕາງໆໄດ 4 ປະເພດຄ

1. ແບງຕາມແຫລງກາເນດ ຈາແນກອອກເປນ 2 ພວກຄ ຢາສງເຄາະຈາກສານເຄມ ແລະ

ຢາສະໝນໄພໄດແກ ຢາສະໝນໄພທມາຈາກພດ ເຊນ ຂງ ຂາ ຫວສໄຄ ກະເພາ ທບທມ ເປນຕນຢາສະໝນໄພຈາກສດ

ເຊນ ນາມນຕບປາ ເປນຕນ ຢາສະໝນໄພແຮທາດເຊນ ດນຂາວ ດນເກອ.

2. ແບງຕາມການອອກລດຂອງຢາໄດແກ ຢາແກປວດຫລດໄຂ ຢາແກແພ ຢາຂາເຊອ ຢາປະຕຊວະນະ

ຢາຕານການອກເສບ ຢາໂຣກຫວໃຈ ແລະ ຫອດເລອດ.

71

3. ແບງຕາມພະລາສະບນຍດຂອງຢາໄດແກ ຢາແຜນປດຈບນ ຢາແຜນບຮານ ຢາອນຕະລາຍ

ຢາຄວບຄມພເສດ ຢາສາມນປະຈາບານ ຢາສະໝນໄພບນຈແລວ.

4. ແບງຕາມຮບຂອງຢາໄດແກ ຮບແບບແຂງ: ຢາເມດ ສກ ຢາອມໃຕລນ ຢາຜງ ຢາເໜບ

ຮບແບບຂອງແຫວ : ຢານາໃສ ຢານາແຂວນຕະກອນ ຢາອມນຊນ ຢາທງເຈ ຢາທາ ຢານວດ ຮບແບບອນໆ ຂເຜງ

ຄມ ຢາພນ ຢາດມ ຢາສດ

ອນຕະລາຍຂອງຢາອາດເກດຈາກສາເຫດດງຕໄປນ

1) ການໃຊຢາເກນຂະໜາດ.

2) ຜນຂາງຄຽງຂອງຢາ : ຢາທກໂຕຈະມຜນທເປນໂທດ ຢຄກບປະໂຫຍດຂອງມນສະເໝເຊນ:

ເຮດໃຫລະຄາຍເຄອງຕກະເພາະ ( ກດກະເພາະ ) ເປນໂຣກກະເພາະ/ ແຜຜປກກະຕ ຫໜວກ ສຽງການຊງຕວ

ຫ ເປນພດຕໝາກໄຂຫລງ, ຕບ ປະສາດຕາ ພາວະເມດເລອດຂາວຕາ ແຂວເຫອງດາ ເຊນ: ເຕຕາໄຊລນ

ຂທຄວນລະວງຢາງຍງຄ ຜນທມຕເດກນອຍເປນຕນ.

3) ການແພຢາ

4) ການລງຢາ ເຊງມນຈະເກດກບຢາປະຕຊວະນະທໃຊກນຢາງຜດໆ

5) ການໃຊຢາທາງທຜດ ແລະ ການຕຢາ ເຊນ : ການໃຊຢາປະຕຊວະນະເປນຢາຫລດໄຂ

ການໃຊສະເຕຣອຍເປນຢາຫລດໄຂ ຫ ຢາອວນ ແລະ ການໃຊຜງນາຕານເກອແຮ (ORS)ບາລງຮາງກາຍ.

6) ປະຕກລຍາຕກນຂອງຢາ ຈະເກດຂນໃນເມອຢາເຂາໄປໃນຮາງກາຍຫາຍກວາ 2 ຕວຂນໄປພອມ

ກນເຊງອາດຈະເສມລດກນເຮດໃຫເກດມຜນຂອງການຮກສາຫາຍຂນ ຫ ເຮດໃຫລດຂອງຢາແຮງຂນ ຫ

ຕານລດກນ ເຮດໃຫຜນການຮກສາໜອຍລງ.

7) ການຕອບສະໜອງຕຢາໃນຄນທມຄວາມຜດປກກະຕທາງກາມະພນເຊນ : ຄນທມພາວະພຣອງ

ເອນໄຊຈ-6-ພດເຊງເກດຈາກກາມະພນ ຖາກນແອນໄພລນຊຣຟາ ອາດເຮດໃຫເກດເລອດຈາງຈາກເມດເລອດແດງ

ແຕກໄດ ຄນທເປນໂຣກເກາ ຖາກນໄທອາໄຊ ຫ ແອວກຮ (ເຫາ ເບຍ) ອາດຈະເຮດໃຫໂຣກກາເລບໄດ

ຄນທເປນເບາຫວານ ຖາກນສະເຕຣອຍໄທອາໄຊ ຫ ຢາເມດຄມກາເນດ ກອາດເຮດໃຫນາຕານໃນເລດສງໄດ.

ການປອງກນອນຕະລາຍຈາກການໃຊຢາ

1) ບອກລາຍລະອຽດກຽວກບຕວເອງໃຫຫາຍທສດໃຫແພດໝ ຫ ຜ ທ ຊຽວຊານເຊນ: ການແພຢາຫຍງ ໂຣກປະຈາຕວ ການເປນໂຣກພມແພຂອງຕນເອງແລະຄອບຄວ ອາການຊດເຫອງເກດຂນ

ປະຈາຫບ.

2) ເຮດຄວາມເຂາໃຈ ຮຈກຢາທໃຊໃຫຫາຍທສດ ທາງດານສບປະຄນ ຜນຂາງຄຽງ ຂະໜາດທໃຊ

ໄລຍະເວລາທໃຊ ບໃຊການເດາແບບມວໆ.

3) ອານສະຫລາກ ແລະ ປະຕບດຢາງເຂມງວດ

4) ຫກລຽງປະຕກລຍາລະຫວາງກນຂອງຢາ

5) ກວດສອບຜນຂອງຢາທເກດຂນ ແລະ ອາການຂາງຄຽງຈາກການໃຊຢາ

6) ຄວນແນະນາໃຫປະຊນຮຈກໂທດຂອງຢາຫາກຈະເລອກຊຢາກນເອງ ຄວນຮຈກຢາຊະນດນນໆ

ໃຫດຢາປອຍທາງຮານຂາຍຢາຈດຢາຊດທບຮຈກໃຫ ເພາະໃນຢາຊດມກມຢາອນຕະລາຍປະສມຢນາ ເຊນ

ຄແຣມເຟນຄ ແລະ ເພດນໂຊໂລນ.

7) ຄວນແນະນາໃຫຮານຂາຍຢາຮບຜດຊອບຕການຈາຍຢາໃຫແກລກຄາຢາຈາຍຢາອນຕະລາຍ

ມວຊວ.

8) ຢາສກຢາໂດຍບຈາເປນ ເລອກສກຢາໃຫຄນເຈບທມອາການຮນແຮງ ຫ ປວກຮາກກນບໄດ

ເພາະນອກຈາກຈະສຽງຕການແພຢາແລວ ຍງອາດສຽງຕການຕດເ ຊອ ເ ຊນ : ເ ປນຝຫວເຂມ

ໂຣກຕບອກເສບຈາກໄວຣດ ຫ ໂຣກເອດ ແລະ ອາດສກຢາຖກເສນປະສາດໄດອກດວຍ.

72

ການເກບຮກສາຢາ

1) ເກບໃຫຫາງຈາກມເດກນອຍ.

2) ບຕງຕຢາໃນທຊມ ຄວນຕງໃນບອນທມອາກາດຖາຍເທດ.

3) ເກບໄວໃຫຫາງຈາກຫອງຄວ ຫອງນາ ແລະ ຕນໄມ.

4) ຈດຕຢາໃຫເປນລະບຽບ ໂດຍແຍກຢາໃຊພາຍນອກ ຢາໃຊພາຍໃນ ແລະ ເວຊກນ ເພອປອງກນອ

ນຕະລາຍຈາກການຈບຢາຜດ.

5) ຢາໃຊພາຍໃນ ໃຫໃສແກວສຊາມຝາອດແໜນແລວຂຽນໃສວາ ຢາກນ.

6) ຢາໃຊພາຍນອກ ໃຫຂຽນດວຍສແດງວາ ຢາໃຊພາຍນອກຫາມກນ.

7) ເກບຮກສາໄວບໃຫຖກກບແສງສະຫວາງ.

ວທການສງເກດຢາ ທເຊອມຄນນະພາບ

ຢານາ ຈະມການປຽນສ ກນ ຫ ມຄວາມແຕກຕາງຜດໄປຈາກເດມ.

ຢາຢອດຕາ ຈະມລກສະນະຂນ ຫ ມຄວາມແຕກຕາງຢາປຽນສ.

ຢາແຄບຊນ ຈະມລກສະນະແຕກອອກຈາກກນ ບວມຂນ ຫ ມສຂອງຢາທຢພາຍໃນແຄບຊນປຽ

ນໄປ ຫມສເຂມຂນ.

ຢາຂເຜງ ຢາຄມ ຈະມລກສະນະເນອຢາແຫວ ແຍກຊນ ກນສປຽນໄປຈາກເດມ.

ສະໝນໄພໃນງານສາທາລະນະສກພນຖານ.

ສະໝນໄພ ໝາຍເຖງ ພດທໃຊເຮດເປນເຄອງຢາ ສະໝນໄພກາເນດຈາກທາມະຊາດ ແລະມຄວາມ

ໝາຍຕຊວດມະນດໂດຍສະເພາະໃນທາງສຂະພາບ ສະໝນໄພໝາຍເຖງ ຜະລດຕະຜນທາມະຊາດ ໄດຈາກ

ພດ ສດ ແລະ ແຮທາດ ຫ ປະສມກບສານອນໆຕາມຕາລາຢາເພອບາບດໂຣກບາລງຮາງກາຍ ຫ ໃຊເປນຢາພດ.

ການສາງຖານອາຫານ ແລະ ສະໝນໄພໃນຄວເຮອນ

ສານອາຫານ ແຫງອາຫານພນບານ

( ຮຽງລາຍຊພດທມສານອາຫານແຕລະຊະນດຈາກຫາຍໄປຫາໜອຍ )

ໂປຣຕນ ຖວຟ ຖວແປບ ກະຖນ ໃບອອນໝາກຍມ ໃບມະຣມ ໃບຂເຫກ ຜກຫວານບານ ກະເດາ

ຊມພ ຜກໂຂມ ໃບໝາກຂາມອອນ ດອກຂກ (ສະລດ)ເຫດໂຄນ ຕານນ

ຄາໂບໄຮເດດ

(ໃຫແຄລຣ)

ຖວຟ ຖວແປບ ສາຕ ໃບຂເຫກ ຫວມນເທດ ໃບຢານາງ ມນຫວເສອ ບກ ກວຍ ໃບກມນາ

ເຜອກ ມນເສາ ໃບໝາກກອກ ກຣະທ ດອກຂເລກ ກະເດາ ໃບອອນ ໝາກຂາມ

ຜກຫວານບານ

ວຕາມນເອ ຕານນ ຜກຫວານບານ ຊະພຣ ໝາກເຂອເທດສດາ ໃບມະລມ ໃບໂຂມ ໃບບວບກ

ຟກທອງ(ຍອດ/ລກ ) ຂເຫກ ໃບໝາກຍມອອນ ໃບຍ ກະຖນ ກມນາຜກປງ ກະຊາຍ

ຜກກາດນາ ຂະລ

ວຕະມນບ 1 ເຜດຂໜ ຖວແປບ ຜກຊຝຣງ ໃບຍ ໃບໝາກຍມອອນ ບວບກ ໃບມະລມ ຖວຟ

ໝາກເຂອພວງ ຕານນ ບວລະພາ ສາຄ ຍອດຜກທອງ ເຫດໂຄນ ໜໄມ ດອກແຕ ກມນາ

ສະເດາ

73

ສານອາຫານ ແຫງອາຫານພນບານ

( ຮຽງລາຍຊພດທມສານອາຫານແຕລະຊະນດຈາກຫາຍໄປຫາໜອຍ )

ວຕາມນບ 2 ໃບມະລມ ຜກຫວານບານ ໃບໝາກກອກ ຂເຫກ ໃບຢານາງ ຜກໂຂມ ເຫດໂຄນ ໃບແມງລກ

ດອກໂສມ ໃບກມນາ ບວລະພາ ຜກຊຝຣງ ຍອດຜກທອງ ບກ ໃບຍ ຖວແປບ ຍອດໝາກຂາມ

ໝາກເຂອພວງ

ວຕາມນຊ ຂເລກສດ ຜກຄາວ ໃບ ແລະ ຜກໝາກລມ ຜກຫວານບານ ຜກໂຂມ ລມໄທ ໃບອອນໝາກຍມ

ຜກປງ ໃບຍ ກະເດາ ສະຣະແໜ ໝາກຫະ ດອກແຄ ດອກໂສມ ແຟງຕານນ ດອກຂກ

(ສະລດ)

ແຄລຊຽມ ໃບຢານາງ ຊະພຣ ໃບຍ ກະເພາ ໃບມະລມ ຂະລ ໝາກເຂອພວງ ເຜດຂໜ ຜກຫວານບານ

ໜໄມ ສະຣະແໜ ໃບແມງລກ ຜກກາດນາ ບວລະພາ ບວບກ ກະຖນ ໃບຕານນ ຜກກະເສດ

ຟອສຟຣດ ຖວແປບ ໝາກເຂອພວງ ຜກຫວານປາ ຖວພ ໃບຂເຫກ ຊະພຣ ໃບມະລມ ດອກຄກ ໃບຍ

ຜກໂຂມ

ເຫກ ໝາກເຂອພວງ ບວບງ ຊະພຣ ຜກຊຝຣງ ບວບກ ໃບຢານາງ ຂະລ ໃບກນນາ ໃບຂເຫກ

ໃບຍ

ໄນອາຊສ ມະແວງ ກະຖນ ຜກທອງ ຕານນ ໃບມະລມ ສະມໄທ ຜກໂຂມ ຖວແປບ ບກ ຂງ ດອກແຄ

74

ບດທ 7ການສສານໃນວຽກງານສາທາລະນະສກພນຖານ

ຈດປະສງ : ເພອເຮດໃຫອາສາສະໝກສາທາລະນະສກປະຊາກອນຕາງດາວ ສາມາດ:

1. ອະທບາຍເຖງຄວາມສາຄນຂອງການສສານແລະຮບແບບການສສານໃນວຽກງານ

ສາທາລະນະສກໄດຖກຕອງ.

2. ສາມາດຖາຍຖອດຄວາມຮພນຖານດານສຂະພາບແກປະຊາກອນຕາງດາວໄດ.

3. ສາທດການສສານດານສາທາລະນະສກໄດ.

ເນອໃນ :

ຄວາມໝາຍຂອງການສສານ

ການສສານ (communication) ໝາຍເຖງ ຂະບວນການຖາຍທອດຂມນ,ຂາວສານ,ຄວາມຮ ປະສບການຄວາມຮສກຄວາມຄດເຫນຄວາມຕອງການຈາກຜສງຂຄວາມ (ສານ) ໂດຍຜານສຕາງໆ.

ອງປະກອບຂອງການສສານ

ຄວາມສາຄນຂອງການສສານ

1. ການສສານເປນປດໄຈສາຄນ ໃນການດາລງຊວດຂອງມະນດທກເພດທກໄວ ໂດຍສະເພາະສງຄມ

ມະນດທມການປຽນແປງແລະພດທະນາຕະຫອດເວລາພດທະນາການທາງສງຄມຈງດາເນນໄປພອມໆກບ ການພດທະນາທາງການສສານ.

2. ການສສານກໃຫເກດການປະສານສາພນກນລະຫວາງບກຄນແລະສງຄມຊວຍເສມສາງ

ຄວາມເຂາໃຈອນດລະຫວາງຄນໃນສງຄມ.

3. ການສສານເປນປດໄຈສາຄນໃນການພດທະນາຄວາມຈະເລນກາວໜາທງບກຄນແລະສງຄມ ການພດທະນາທາງສງຄມໃນດານຄນນະທາຈະລຍະທາ ວທະຍາສາດ ແລະ ເຕກໂນໂລຢອນໆລວມທງສາດ

ໃນການສສານ.

ຫກໃນການສສານ

1. ຜທຈະສສານໃຫໄດຜນແລະເກດປະໂຫຍດ ຈະຕອງທາຄວາມເຂາໃຈກບອງປະກອບໃນການສສານ

ແລະປດໃຈທາງຈດຕະວທະຍາທກຽວຂອງກບລະບບການຮບຮການຄດການຮຽນຮການຈຈາຊງມຜນຕ

ປະສດທພາບໃນການສສານ.

2. ຜທຈະສສານຕອງຄານງເຖງສະພາບການໃນການສສານ, ສະພາບການຂອງການສສານ ໝາຍເຖງສງທຢແວດລອມທມສວນໃນການການດຮຄວາມໝາຍຫຄວາມເຂາໃຈໃນການສສານ.

3. ຄານງເຖງກອບແຫງການອາງອງ (frame of reference) ມະນດທກຄນຈະມພນຖານ ຄວາມຮທກສະຄານຍມປະສບການຫ ມພມສນຖານທແຕກຕາງກນ,ຖາຄສສານໃດມກອບແຫງການອາງອງ

ຄາຍຄກນໃກຄຽງກນກຈະເຮດໃຫການສສານງາຍຂນ.

75

4. ການສສານຈະມປະສດທຜນໄດກຕເມອ ຜສງສານມຈດປະສງທຊດເຈນ ຜານສ ຫຊອງທາງ

ທເໝາະສມເຖງຜຮບສານທມທກສະໃນການສສານແລະມຈດປະສງສອດຄອງກນ.

5. ຜສງສານແລະຜຮບສານຄວນກຽມຕວກຽມການລວງໜາ ເພາະຈະເຮດໃຫການສສານສະດວວອງໄວ

ຂເປນໄປຕາມຈດປະສງແລະສາມາດແກໄຂໄດທນເວລາຫາກຈະເກດອປະສກທຈດໃດຈດໜງ.

6. ຄານງເຖງການໃຊທກສະເພາະພາສາເປນສນຍາລກຕກລງໃຊຮວມກນໃນການສສານຄວາມໝາຍ

ເຊງຖໄດວາເປນຫວໃຈໃນການສສານຄສສານຕອງສກສາເລອງການໃຊພາສາ ແລະສາມາດໃຊພາສາໃຫເໝາະສມ

ກບກາລະເທສະບກຄນ,ເນອຫາຂອງຂຄວາມ(ສານ)ແລະຊອງທາງຫສທໃຊໃນການສສານ.

7. ຄານງເຖງປະຕກລຍາຕອບຮບຕະຫອດເວລາຖເປນການປະເມນຜນການສສານທຈະທາໃຫ

ຄສສານຮບຮຜນຂອງການສສານວາປະສບຜນດຖກຕອງຕາມຈດປະສງຫບ?

ຈດປະສງຂອງການສສານ

1. ເພອແຈງໃຫຮບຊາບ ( inform )

2. ເພອສອນຫໃຫການສກສາ ( teach or education )

3. ເພອສາງຄວາມພໃຈຫໃຫຄວາມບນເທງ ( please of entertain )

4. ເພອສະເໜຫຊກຊວນຈງໃຈ ( propose or persuade )

5. ເພອຮຽນຮ ( learn )

6. ເພອລງມເຮດຫຕດສນໃຈ ( dispose or decide )

ອປະສກໃນການສສານ

ອປະສກໃນການສສານ ໝາຍເຖງ ສງທເຮດໃຫການສສານບບນລຕາມຈດປະສງຂອງຜສສານແລະ

ຜຮບສານອປະສກໃນການສສານອາດເກດຂນໄດທກຂນຕອນຂອງຂະບວນການສສານດງນນອປະສກໃນການສສານ

ຈາກອງປະກອບຕາງໆດງນ:

1. ອປະສກເກດຈາກຜສງສານ

2. ອປະສກທເກດຈາກສານ

3. ອປະສກທເກດຂນຈາກສ ຫ ຊອງທາງ

4. ອປະສກທເກດຈາກຜຮບສານ

ການຖາຍທອດຄວາມຮ ການຖາຍທອດຄວາມຮແມນການບອກສງໃດສງໜງຢາງຊດເຈນຈນຊາວບານເຂາໃຈແລະເຮດໄດຖກຕອງ

ການຖາຍທອດຄວາມຮເຮດໄດດງນ

1. ການຖາຍທອດຄວາມຮໂດຍການເວາໃຫຟງ

2. ການຖາຍທອດຄວາມຮໂດຍການເວາປະກອບເອກະສານຫຮບພາບຫວດໂອ

3. ການຖາຍທອດຄວາມຮດວຍການເວາປະກອບການພາໄປເບງຂອງຈງ

4. ການຖາຍທອດຄວາມຮໂດຍການໃຫຊາວບານໃກຄຽງເວາໃຫຟງ

ແນວທາງການຖາຍທອດຄວາມຮມດງນ

ຂນຕອນທ 1 ກຽມຄວາມພອມ

1) ການດເລອງທຈະນາໄປຖາຍທອດ

2) ຈາແນກປະເພດຄນທຈະໄປພບ

3) ຈດລຽງເລອງທຈະນາໄປຖາຍທອດ

4) ເລອກວທການຖາຍທອດຄວາມຮ

76

ຂນຕອນທ 2 ຖາຍທອດຄວາມຮ 1) ສາງຄວາມເປນກນເອງ

2) ຖາຍທອດຄວາມຮ 3) ຢດຕການຖາຍທອດຄວາມຮ ຂນຕອນທ 3 ຕດຕາມຜນ

ການໂນມນາວໃຈ ( ການຊກຊວນ )

ການໂນມນາວໃຈ (ຊກຊວນ) ເປນວທການກະຕນໃຫເກດຄວາມສນໃຈເອາໃຈໃສ ເພອປຽນຄວາມຄດ

ແລະການກະທາເປນວທທເຮດໃຫຊາວບານຄອຍຕາມຄວາມຄດຂອງເຮາແລວເຮດທເປນປະໂຫຍດຕາມທເຮາ ຄາດຫວງ.

ການໂນມນາວໃຈເຮດໄດດງນ:

1. ໂນມນາວໃຈດວຍການເວາດວຍເຫດດວຍຜນ

2. ໂນມນາວໃຈດວຍການພາໄປເບງແບບຢາງທດ

3. ໂນມນາວໃຈດວຍການເຊນຜຮມາໃຫຄາແນະນາ

4. ໂນມນາວໃຈດວຍການຊກຊວນໃຫລງມເຮດ.

5. ໂນມນາວໃຈດວຍການເຮດເປນແບບຢາງທດ.

ເມອໂນມນາວໃຈໃຫເຮດ 3 ຂນຕອນຕໄປນ:

ຂນທ 1 ກຽມຄວາມພອມເຮດ

1. ການດເລອງທຕອງການຈະໄປໂນມນາວໃຈ

2. ຈາແນກປະເພດຄນທຈະໄປພບ

3. ຮຽບຮຽງເລອງທຈະໄປນາສະເໜ

4. ເລອກວທໂນມນາວໃຈ

ຂນທ 2 ໂນມນາວໃຈເຮດໄດດວຍ 3 ຂນຕອນຕໄປນ:

1. ຂນສາງຄວາມສດທາ(ຊສດ)

2. ຂນໂນມນາວໃຈ

3. ຂນຢດຕການໂນມນາວໃຈ

ຂນທ 3 ຕດຕາມຜນ

ຮບແບບການຖາຍທອດຄວາມຮ 1. ການເວາຕໜາຊມຊນ

ຂນກຽມຄວາມເວາ

1. ກຽມເລອງທຈະເວາ

2. ກຽມຕວເອງ

3. ກຽມອປະກອນ

4. ກຽມສະຖານທ

ຂນເວາຕໜາຊມຊນ

1. ການເວາໂດຍອານໃນເຈຍກະດາດຮາງຫຕນສະບບ

2. ການເວາໂດຍບຕອງອານໃນເຈຍກະດາດເວາໂດຍການທອງການຈຈາ

ຂນປະເມນການເວາ

- ເນອໃນທເວານນເຂາໃຈງາຍ ຫ ບ

- ເນອໃນທເວານນເປນປະໂຫຍດຫບ

- ວທການເວາເໝາະສມຫບ

- ອປະກອນທໃຊປະກອບການເວາເໝາະສມຫບ.

- ສະຖານທເໝາະສມຫລບ.

77

2. ການສາທດ:

ການສາທດໝາຍເຖງການທອາສາສະໝກຕາງດາວລງມສະແດງຫເຮດສງໃດສງໜງໃຫຊາວບານ

ເບງໂດຍຄາດຫວງວາຊາວບານສາມາດຈະສາມາດເຮດສງນນໄດດວຍຕນເອງ.

ການສາທດມຂນຕອນທສາຄນ ດງນ:

ຂນທ 1 ຂນກະກຽມ

- ການກຽມເລອງທຈະສາທດ

- ການກຽມຕວເອງ

- ການກຽມຊາວບານ

- ກຽມອປະກອນ

- ກຽມສະຖານທ

ຂນທ 2 ຂນສາທດ

- ສາງບນຍາກາດ

- ບອກລາຍການລະອຽດ

- ສະແດງ

- ອະທບາຍ

- ເຮດໃຫເບງຊາໆ

- ໃຫຊາວບານທດລອງເຮດ

ຂນທ 3 ຂນສະຫລບ

3. ການປະຊມກມ ເປນວທການໜງ ທເຮດໃຫໄດຄວາມຮ ,ຄວາມຄດ ແລະປະສບການ

ໂດຍອາໃສກອງປະຊມພບປະ ໂອລມ ແລະແລກປຽນຄວາມຮ ແລະ ປະສບການ.

ອສຕ ຈະຈດກອງປະຊມກມ ກຕເມອຕອງການ:

- ຊແຈງ ແນະນາໃຫຄວາມຮ ປກຝງທດສະນະຄະຕ ແລະໃຫຄາປກສາ ໃນເລອງໃດ ເລອງໜງ.

- ພຈາລະນາ ສາຫວດ ກວດສອບບນຫາ ຫ ປະເດນຕາງໆທຍບຍກຂນມາ ເພອເຮດໃຫມຄວາມ

ເຂາໃຈໃນເລອງທຕອງການຮ.

- ຫາຂຕກລງດວຍວທການໂອລມ ແລະແລກປຽນຄາຄດຄາເຫນ ຢາງເສລ ສອບຖາມ

ປະກອຄາຄດຄາເຫນ ປກສາຫາລ ໃນສງທ ອສຕ ການດ.

- ຕດສນ ຫ ການດນະໂຍບາຍ ຫ ແນວທາງ ໃນການນາໄປຈດຕງປະຕບດ.

ບດບາດຂອງອາສາສະໝກສາທາລະນະສກກມປະຊາກອນຕາງດາວ ໃນການປະຊມ ມດງນ: - ເລອກສະມາຊກກມ ທກຽວຂອງ ກບເລອງນນແທ.

- ກະຕນໃຫຜເຂາປະຊມສນໃຈ ແລະ ຕນຕວຕະຫອດເວລາ ດວຍການຕງຄາຖາມ ຫ ເນນປະໂຫຍດ

ທທກຄນຈະໄດຮບ.

- ຫາກບມຜໃດສະແດງຄວາມຄດເຫນ ອສຕ ຕອງຕງຄາຖາມເທອລະຄນ.

- ນາສະເໜປະເດ ຫ ບນຫາໃຫກມຮບຮ.

ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກກມປະຊາກອນຕາງດາວຈະຈດກອງປະຊມກມກບໃຜແດ:

- ຜນາຊມຊນ

- ອາສາສະໝກຕາງດາວ

- ຊາວບານ

- ພະນກງານ ແລະ ຜນາຊມຊນ

78

ໃນກອງປະຊມກມຈະມຄນ ທກຽວຂອງ 2 ຝາຍ ຄ:

- ຜຈດກອງປະຊມກມ

- ຜຮວມຈດກອງປະຊມກມ

ຜຈດກອງປະຊມກມ:

ຜຈດກອງປະຊມກມ ໄດແກ ອສຕຫ ອາດເປນຜນາຊມຊນ ທຮວມຈດກອງປະຊມໃນຮບແບບ

ຄະນະກາມະການ ຊງຕອງເຮດໜາທດງນ:

1. ປະທານ : ຄບກຄນທເຮດໜາທອານວຍການ ຈດກອງປະຊມກມຊງຕອງເຮດໜາທດງນ:

ກ.ກຽມຕວໃຫພອມ ໃນເລອງທຈະຈດກອງປະຊມກມ

ຂ.ດາເນນກອງປະຊມກມ

ຄ.ສະຫບກອງປະຊມກມ

1.1. ຍກເລອງສາຄນ ທສະມາຊກເວາມາ ຂຄາຄດ ຄາເຫນ ແລະ ຂສະເໜແນະ.

1.2. ລວບລວມຄວາມຄດເຫນຕາງໆທງໝດ ມາຫາຂສະຫບ ຫ ເພອຫາຂຢດຕ.

1.3. ສະເໜເລອງທຕອງການຕກລງກນ ເພອໃຫໄດທາງເລອກ ໃຫທກຄນຮວມກນ ຕດສນທາງເລອກ

ເປນຂສະຫລບວາຈະແກໄຂບນຫາໃນເລອງນນໆແນວໃດ ຫລ ໃຫທກຄນສະເໜຄາແນະນາ ວທດາເນນການ.

2. ຮອງປະທານ ຄ ບກຄນທເຮດໜາທຊວຍປະທານໂດຍເຮດໝາທຕາມການມອບໝາຍຂອງປະທານ

3. ເລຂານການຄ ບກຄນທເຮດໜາທສາຄນໆກຽວກບການປະຊມກມຄງນ

ກ. ກຽມກອງປະຊມເພອຈດກອງປະຊມກມຕງແຕເລມວາງແຜນຈນເຖງວນເປດກອງປະຊມກມ.

ຂ ກວດກາເບງຄວາມພອມຕາງໆໃນການຈດກອງປະຊມກມ.

ຄ.ກຽມເອກະສານຕາງໆຂອງການຈດກອງປະຊມກມ.

ຜເຂາຮວມກອງປະຊມກມ:

ຜເຂາຮວມກອງປະຊມກມໄດແກ ບກຄນທເຂາຮວມແລກປຽນຄາຄດຄາເຫນກບບກຄນອນ.

ຂນຕອນຂອງການຈດກອງປະຊມກມ:

1. ປະທານ ກາວເປດກອງປະຊມທກທາຍສະມາຊກຜເຂາຮວມກອງປະຊມ ແຈງຈດປະສງ

ຂອງການປະຊມກມ ແຈງວາລະຂອງການປະຊມ.

2. ປະທານ ຫລ ຜຮບຜດຊອບກອງປະຊມ (ຄນທປະທານມອບໝາຍ) ນາສະເໜ ຫວ ຂຂອງການປະຊມ.

3. ຜເຂາຮວມກອງປະຊມກມ ຮວມກນສະແດງຄາຄດ ຄາເຫນ.

4. ປະທານ ສະຫບປະເດນຂອງການປະຊມກາວຄວາມຂອບໃຈ ແລະ ປດກອງປະຊມ.

4. ການຈດກມສນທະນາ:

ການຈດກມສນທະນາເປນການເຊອເຊນຊາວບານໃນຊມຊນມາໂອລມສະແດງຄວາມຄດເຫນເລອງ

ທ ອສຕ ຕອງການ.

ການຈດກມສນທະນາ ເຮດແນວໃດ:

1. ຄດເລອກຊາວບານທມສວນກຽວຂອງ ກບເລອງນນໆ.

2. ຈດກມຊາວບານເຂາຮວມໂອລມ(ບຄວນເກນ 10 ຄນ) ເພອໃຫແຕລະຄນໄດມໂອກາດ

ເວາໃນທກເລອງ

3. ກຽມສະຖານທ ໃຫເປນສດສວນ ບໃຫມສງລບກວນ.

4. ເມອຊາວບານມາພອມກນ ອສຕ ເລມໂອລມ ຖາມຄາຖາມກວາງໆກອນ ແລວຈງໃຫ

ຊາວບານໂອລມເລອງທຕອງການ.

5. ອຕສ ຕອງໃຫທກໆຄນ ໄດເວາ ໄດໂອລມ ຫ ຕອບຄາຖາມ.

6. ອສຕ ຕອງຈດບນທກ ສງທຊາວບານເວາ ຫຕອບຄາຖາມຫບນທກສຽງໄວ (ຖາມເຄອງບນທກສຽງ)

79

7. ອສຕ ບຕອງເວາ ຫ ໂອລມ ນານເກນ 2 ຊວໂມງ.

8. ຖາ ອສຕ ຍງຕອງການຄວາມຄດເຫນ ກອາດຈດກມສນທະນາອກໄດ.

5. ຈດການວາງສະແດງ:

ການຈດການສະແດງຄ: ການນາເອາສຫາຍໆຊະນດມາຈດສະແດງໃນສະຖານທໃດໜງເພອໃຫ

ຄນເບງ ໄດຮບຂມນອນເປນປະໂຫຍດຕສຂະພາບຂອງຕນ,ຕບກຄນໃນຄອບຄວ ແລະຊມຊນ.

ການຈດວາງສະແດງມຜນປະໂຫຍດແນວໃດ

1. ການຈດວາງສະແດງແມນມຂມນຂາວສານທາງດານສາທາລະນະສກຫາຍ ພທຜສນໃຈ

ຈະເຂາໄປສກສາຫາຄວາມຮໄດຕະຫອດເວລາ.

2. ສ ທໃຊໃນການຈດວາງສະແດງ ແມນເນນເນອໃນທສາຄນ ແລະມຄວາມແຕກຕາງ

ທໜາສນໃຈກວາໜງສທວໄປ.

3. ມການໃຊສຕາງຊະນດຮວມກນໃນການຈດວາງສະແດງ ເພອໃຫເກດຄວາມເຂາໃຈໄດດຍງຂນ.

4. ຫງຈາກການຈດວາງສະແດງແລວ ສວາງສະແດງ ທບນຈຂມນໄວ ສາມາດເກບໄວໃຊໄດອກ.

5. ຊວຍແບງເບາພາລະ ການເຜຍແຜ ດວຍຕວຂອງພະນກງານສາທາລະນະສກ ໂດຍສະເພາະ ອສຕ.

ຮບແບບຂອງການຈດວາງສະແດງ ມ 3 ຮບແບບ ຄ:

1. ການວາງສະແດງແບບຊວຄາວ.

2. ການວາງສະແດງແບບຖາວອນ.

3. ການວາງສະແດງແບບເຄອນທ.

ການຈດວາງສະແດງ ຈະຕອງມການດາເນນງານໃນ 4 ເລອງ ຄ:

1. ການວາງແຜນ ແລະ ການກຽມພອມ.

2. ການດເນອໃນ ຫ ເລອງ ເພອຈດການວາງສະແດງ.

3. ການການດສະຖານທ.

4. ການອອກແບບສ.

ຄາແນະນາສາລບການອອກແບບ ການວາງສະແດງ ໃຫສວຍງາມ:

1. ໃຊພາບ ແລະ ຕວອກສອນ ທມຄວາມແຕກຕາງກນ ຄໃຫຍແດນອຍແດ.

2. ໃນແຜນປາຍໜງໆໃຫວາງຫາງອອກຈາກກນພດງາມ ດວຍການນາຮບພາບມາຕດລຽນກນ.

3. ໃຊສເພອດງດດຄວາມສນໃຈ ສາງຈດເດນ ແຕຢາໃຊສຫາຍເກນໄປ.

4. ກລະນທມຮບພາບຂະໜາດນອຍທງໝດ ໃຫໃຊກະດາດ(ເຈຍ)ສຮອງພນ ຈະຊວຍສາງຈດສນໃຈ.

5. ການຈດສນປາຍວາງສະແດງ ຄວນສງຈາກພນ 90 - 120 ຊງຕແມດ ການຈດພາບແລະ

ຕວອກສອນ ຢາໃຫສງກວາລະດບສາຍຕາຫາຍເກນໄປ.

6. ຖາມຫາຍປາຍ ແຕລະປາຍບຄວນອອກແບບໃຫຊາກນ.

ວທການເກບຮກສາປາຍວາງສະແດງເຮດໄດແນວໃດ.

1. ແຍກສຕາມຂະໜາດ ເກບໃວນາກນ.

2. ແຍກສຕາມເລອງ ເກບໃວນາກນ.

3. ຈດໝວດໝ ເຮດບນຊລາຍການຖງ ຫ ຊອງ.

4. ຖງ ຫ ຊອງ ແຂວນ ຫ ຫອຍໃວ ເພອບໃຫທບກນ.

ການຝກປະຕບດ ເພອການຜະລດ ສງຂອງວາງສະແດງ.

1. ການຕດຕວອກສອນ.

2. ການຕດຂຄວາມ.

80

3. ການຂຽນຕວອກສອນ.

4. ການສາງຮບພາບປະກອບ.

5. ການຕກແຕງປາຍງານວາງສະແດງ.

6. ການພກພາບ,ຕວອກສອນ ແລະ ແຖບປະໂຫຍກ.

6. ການຈດມມຄວາມຮ.

ມມຄວາມຮ ຈດເປນແຫງຄວາມຮຢາງໜງ ທລວບລວມສຕາງໆໄວໃຫຊາວບານໄດເຂາໄປສກສາ

ໂດຍຈດສເປນໝວດໝ ຈດເນອໃນເປນເລອງລາວ ເພອໃຫຄວາມສະດວກ ແກການຄນຫາ.

ມມຄວາມຮ ຄວານມຫຍງແດ:

1. ແຫລງຄວາມຮ ທເປນພມປນຍາຢາງໜງ ໝາຍເຖງປະຊາຊນຊາວບານທມຄວາມຮເປນພເສດກວາ

ຊາວບານທາມະດາ ທກຄນຍກຍອງໃຫເປນຜຮ ເມອມບນຫາກຈະເຂາໄປປກສາ ຫ ເພອຂຄາແນະນາ.

2. ແຫລງຄວາມຮທເປນສະຖານທ ແລະ ຂະນບທານຽມປະເພນ ເປນແຫລງຄວາມຮທຈາເປນຕອງອະນ

ລກຮກສາໄວໃຫເປນສມບດຂອງຊມຊນແຕລະແຫງໃນສວນທກຽວຂອງກບທາງດານສາທາລະນະສກ.

3. ແຫລງຄວາມຮທເປນເອກະສານ ສງພມ ແຫງຄວາມຮນຖກນາມາເປນສແພຫາຍທງພາກລດ

ແລະເອກະຊນ.

4. ແຫງຄວາມຮ ທ ເປນສທາງດານເຕກໂນໂລຍເປນສ ທ ຕອງມການໃຊຮວມກນລະຫວາງ

ວດສະດກບອປະກອນ.

ຫກການຈດມມຄວາມຮ.

ການຈດພນທແລະການຈດບລເວນ ຕອງມຄວາມສະດວກສະບາຍ ແລະມບນຍາກາດທດຕອບ

ສະໜອງຕຄວາມຕອງການຂອງຜຮບບລການ ແລະ ຜທສນໃຈມາໃຊບລການ.

ບດບາດຂອງອາສາສະໝກສາທາລະນະສກຕາງດາວ ດານການສສານຖາຍທອດຄວາມຮດານສຂະພາບ.

1. ຖາຍທອດຄວາມຮກຽວກບການເບງແຍງສຂະພາບຕນເອງແກປະຊາກອນຕາງດາວ

2. ເປນຕນແບບດານພດຕກາສການມສຂະພາບດ.

3. ຊກຊວນຈດໃຈປະຊາຊນຕາງດາວໃຫປະຕບດຕນຕາມໄດ.

4. ສາທດແລະເປນຜນາກດຈະກາດານການສງເສມ ປອງກນໂຣກ ຮກສາພະຍາບານເບອງຕນ ແລະ

ພນຟສຂະພາບພນຖານ ແກປະຊາກອນຕາງດາວ.

81

ບດທ 8ຄວາມຮເພມເຕມ ຕາມຄວາມສນໃຈ

ຫວຂທ 1 ການປອງກນ ແລະ ຄວບຄມພະຍາດຕດຕໃນຊມຊນ

ຈດປະສງ : ເພອໃຫອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ປະຊາກອນຕາງດາວມຄວາມຮ ຄວາມເຂາໃຈ ແລະ

ສາມາດປອງກນ ຄວບຄມໂຣກຕດຕໃນຊມຊນປະຊາກອນຕາງດາວໄດ.

ໂຣກຕດຕທມກພບເລອຍໆໃນຊມຊນ.

1. ພະຍາດກຽວກບທາງເດນອາຫານ

1. ອາຫານເປນພດ

ອາການ ແລະ ການສະແດງອອກ:

ມໄຂປວດຫວປວດທອງປນໃສຮາກຖາຍເປນນາ ອາດມມກເລອດປນສວນໃຫຍ ມອາການພາຍຫລງ

ຮບປະທານອາຫານທະເລທປງບສກ ຫລ ອາຫານທະເລ ທປນເປອນ ແລະ ການລາງດວຍນາທະເລທປນເປອນ

ເຊອພະຍາດ.

ການວໄຈຊອກຫາເຊອໂຣກ (ເຊອພະຍາດ):

ການກວດຫາເຊອພະຍາດໄດໂດຍການນາເອາອາຈມຂອງຜປວຍທາງເດນອາຫານ ມາບມເຊອ.

ສາເຫດ:

ເກດຈາກເຊອແບກທເລຍ (Vibrio parahaemolyticus) ໂດຍການກນອາຫານທະເລທດບ

ຫລ ທປງບສກພກນອາຫານອນໆທມການປນເປອນອາຫານທະເລດບ ຫລ ລາງດວຍນາທະເລທປນເປອນ

ເຊອພະຍາດ.

ໄລຍະພກຕວ:

ປກກະຕ12 - 24ຊວໂມງຫຢໃນຊວງ 4 - 30 ຊວໂມງບສາມາດຕດຕຈາກຄນສຄນ.

ການຮກສາ:

ຮກສາຕາມອາການໂດຍສະເພາະອາການປວດທອງບແນະນາການໃຊຢາຕານເຊອ (ຍກເວນໃກລະນ

severe ill patients, traveler's diarrhea, septicemic prone conditions e.g. cir-

rhosis, Uncontrolled diabetes mellitus immunocompromised hosts ).

ການປອງກນ: ດວຍການກນອາຫານ ຫລ ອາຫານທະເລທປງສກດ.

82

2. ຖອກທອງຮນແຮງ:

ອາການຖອກທອງຢາງຮນແຮງ ແລະ ແຜລະບາດໄດຢາງໄວວາ ພບການແຜລະບາດໃນແຕລະຄງເຮດ

ໃຫມຜເສຍຊວດເປນຈານວນຫລວງຫາຍ ພະຍາດນມກເກດໃນຊວງລະດຮອນ ແລະ ພບໃນຊມຊນ

ທມສະພາບແວດລອມບດກມຄນທຮກສາຄວາມສະອາດແລະການຮກສາອະນາໄມບໄດດເຊນ:ໃນເຂດ

ພນທຊມຊນຊາຍແດນ.

ສາເຫດ:

ເກດຈາກເຊອແບກທເລຍເຊອພະຍາດນແຜລະບາດຢາງວອງໄວຈະເລນເຕບໂຕໄດດ ໃນສະພາວະ

ອາກາດຮອນແຕຈະຕາຍໄດງາຍເມອຖກຄວາມຮອນ, ພຽງນາຮອນກສາມາດຂາເຊອໄດອາຫານທມກມເຊອ

ແມນຊນ,ນມ,ເຂາໜມຫວານ ເຊອພະຍາດນສາມາດຢໃນນາທະເລໄດຫາຍປ.

ວທການຕດຕ

ອາການ ແລະ ອາການສະແດງອອກ

ເລມຈາກການຖາຍອາຈມເປນນາ ອາຈມມກໄຫລພງ ໂດຍບມອາການປວດທອງປນໃສ ປວດຮາກ ອາ

ຈມຈະມລກສະນະເໜອນນາເ ຂາມາ ຄນທເປນຮນແຮງຈະມອາການຂາດນາ ແລະຊອກຢາງໄວວາ

ຈະມສຽງແຫບແຫງ ເປນຕະຄວ,ມເຫອອອກ ມຍຽວອອກເຫກນອຍ ກາມະຈອນເຕນແຮງ ຄວາມດນຕາ ບມໄຂ

ຖາຫາກຮກສາບທນ ອາດເສຍຊວດໄດໃນໄລຍະເວລາສນໆ.

ການປອງກນ

+ ດ ມນ າຕ ມສກ ຫລນ າສະອາດ ກນອາຫານທ ປງສກ ຮອນ ບຄ າງຄນປະໄວດນ

ຫລອາຫານທມແມງວນຕອມ.

+ ລາງມໃຫສະອາດທກໆຄງກອນກນອາຫານ ປງອາຫານ ຫລ ກອນການກຽມນມໃຫເດກ

ແລະຫລງຈາກເຂາຫອງນາທກຄງ.

+ ກາຈດສງເປເປອນ ແລະ ຂເຫຍອ ອອມຮອບໆເຮອນ ຖາຍໜກໃນຫອງນາທຖກຫລກ

ອະນາໄມ ເພອບໃຫເປນແຫລງເພາະພນຂອງແມງວນ ແລະ ທງເປນການປອງກນການແຜກະຈາຍຂອງໂຣກ.

+ ສາລບຜເຮດອາຫານ(ແມຄວ-ພຄວ) ແລະພະນກງານເສບອາຫານຄວນໝນລາງມ

ກອນຈບບາຍອາຫານທກໆຄງ, ເບງແຍງຄວາມສະອາດ ອປະກອນການເຮດອາຫານ ແລະ ຫອງຄວແຕງກນຢ

ສະເໝ ຕະຫລອດຮອດການກາຈດຂເຫຍອ ແລະ ເສດອາຫານທກວນ ຫາກປວຍເປນໂຣກຖອກທອງຢາງຮນແຮງ

ຄວນຢດການປະຕບດງານ ພກຜອນໃຫພຽງພ ຈນກວາຈະຫາຍດ ຫ ກວດບພບເຊອພະຍາດແລວ ທງນກເພອປອງກນ

ການແພລະບາດເຊອພະຍາດໃຫຄນອນ.

ການຮກສາ ແລະ ການປະຕບດ ເພອເບງແຍງຕນເອງ

ເມອສງເກດເຫນຕນມອາການຕາມທໄດກາວມາຂາງເທງນນໃຫຟາວໄປພບແພດ ຫລ ພະນກງານ

ສາທາລະນະສກ ເພອກວດຮກສາຢາງຖກຕອງ.

2. ພາຫະນະແຜກະຈາຍເຊອພະຍາດ(ໂຣກຕດຕນາໂດຍແມງໄມ).

1. ພະຍາດໄຂເລອດອອກ:

ສາເຫດຂອງພະຍາດໄຂເລອດອອກ.

ພະຍາດໄຂເລອດອອກທພບໃນປະເທດໄທ ເກດຈາກເຊອໄວຣດເດງກທຕດຕໂດຍຍງລາຍທເປນພາຫະ

83

ແຫລງເພາະພນຂອງເຊອພະຍາດໄຂເລອດອອກ.

ຍງລາຍຈະວາງໄຂຕາມພາສະນະນາຂງສວນໃຫຍຈະເປນນາບໄຫລ ແລະ ໃສ ໂອງນາດມ

ແລະນາໃຊທບປດຜາທງພາຍໃນ ແລະນອກເຮອນອາງໃນຫອງນາຈານຮອງຕນຕ,ຈານຮອງໂຖດອກໄມ,ກະໂປະ,

ກະປອງຢາງລດເກາ, ຖວຍຮອງນາຢາງກາວຊ,ໂກນໄມ, ກະບອກໄມໄຜທມນາຂງ ໂຖປກຕນໄມ.

ອາການ ແລະການສະແດງອອກ

ພະຍາດໄຂເລອດອອກມອາການສາຄນ 4 ປະການລຽນຕາມລາດບການເກດກອນຫລງດງນ:

1. ໄຂຂນສງ ແກຍາວ 2 - 7 ວນ

2. ມອາການເລອດອອກສວນໃຫຍຈະພບທຜວໜງ

3. ມຕບໃຫຍເຈບ

4. ມພາວະການໄຫລວຽນຂອງເລອດບປກກະຕ / ພາວະແຊກຊອນ.

ການຮກສາ ຍງບມຢາຮກສາພະຍາດ ໂດຍສະເພາະຕອງໃຫການຮກສາຕາມອາການ ແລະ

ປະຄບປະຄອງ.

ອາການອນຕະລາຍທຕອງຟາວໄປພບແພດ

ມໄຂຂນສງຕະຫລອດ ແກຍາວເກນກວາ 2 ວນຫລ ເມອມອາການດງຕໄປນ ໃນຂໃດຂໜງ

1. ຜປວຍຊມອອນເພຍຫລາຍດມນາຫລຮບປະທານອາຫານໄດນອຍລງ

2. ປນໄສຮາກຕະຫລອດເວລາ

3. ປວດທອງຮນແຮງ

4. ມເລອດອອກ ເຊນ: ເລອດດງຮາກຫລຖາຍອາຈມເປນເລອດ-ເປນສດາ

5. ໂຕເຢນຂນສຜວຄາລງຫລຕວລາຍໆ

ການປອງກນ ແລະເບງແຍງສຂະພາບ

1. ການປອງກນຕນເອງ ແລະຜໄກຊດບໃຫຖກຍງລາຍກດ: ອາດເຮດໄດດງນນອນໃນມງ,ນງເສ

ອແຂນຍາວ, ສງຂາຍາວ, ຄວນໃສສອອນໆແລະ ໃຊສານ ຫລ ຢາອດ ໄລຍງ.

2. ການທາລາຍແຫລງເພາະພນໜອນນາຍງລາຍ

84

ການຄວບຄມການແຜລະບາດຂອງພະຍາດໄຂຍງ ໂດຍການຫລດຈານວນຍງລາຍ ຈາກການພນຄວນ

ຂາຍງລາຍຕວແກໃນຊວງທພບຜປວຍ ແລະ ຊວຍກາຈດແຫລງເພາະພນຍງລາຍໃນຊມຊນ.

ພາຊະນະ/ແຫລງ ວທການ

- ໂອງນາ - ໃຊຜາມງມດປາກໂອງ ແລະ ປດຝາໃຫແໜນ ອກຊນໜງ

- ຈານຮອງຂາຕ - ໃສເກອຫລ ນາສມສາຍຊຫລ ສະບແຟບຫລໃສນາຕມຮອນທກໆ 7 ວນ

ຫລໃສຊາຍກາຈດໜອນນາຍງລາຍ

- ພາຊະນະໃສນາໃນຫອງນາ - ຕກໜອນນາຍງລາຍຖມຫລ ເຮດຄວາມສະອາດເລອຍໆຫລໃສປາ

ກນໜອນນາຍງລາຍຫລໃສຊາຍກາຈດໜອນນາຍງລາຍ

- ໂຖໃສດອກໄມ/ພາຊະນະໃສໄມເລອຍ - ປຽນນາທກອາທດຫລໃຊສາລກະດາດປດປາກໂຖໃສດອກໄມ

- ຈານຮອງກະຖງປກຕນດອກໄມ - ເຖນາຖມທກໆອາທດຫລ ໃສຊາຍຈນເກອບເຕມຈານ ເພອດດຊບນາ

- ບລເວນຮອບເຮອນບອນທມເສດພາ

ຊະນະ ວດສະດ,ຂເຫຍອ,ຖງປາຣາສະຕ

ກທຂງນາໄດ

- ກາຈດຂເຫຍອຫລ ເຮດຄວາມສະອາດບລເວນອອມຮອບເຮອນ,

ບານ ທກອາທດ ຢາງຕເນອງ.

- ຮອງລະບາຍນາ - ຢາໃຫມເສດຂເຫຍອອດຕນຂວາງທາງນາໄຫລ ແລະຢາໃຫມນາຂງ

- ຂມນາຂງ - ຖມ ບໃຫມນາຂງ

2. ພະຍາດມາລາເລຍ:

ການຕດຕຂອງພະຍາດມາລາເລຍ.

1. ໂດຍຖກຍງກນປອງທມເຊອມາລາເລຍໃນຕອມນາລາຍກດ ແລະ ປອຍເຊອເຂາສກະແສເລອດ ຄນເປນວທທາມະຊາດ ທພບເຫນຫລາຍທສດ.

2. ຕດຕຈາກແມ ເຊງມເຊອມາລາເລຍໃນຮາງ ແລະ ຖາຍທອດທາງເດກ ໄປສເດກນອຍໃນແມຖພາ

ວທນພບໄດນອຍ ມກພບໄດໃນທອງທມມາບລາເລຍຊກຊມ ກລະນແນວນຈະພບໄລຍະພກຕວສນກວາການຖກຍງກດ

ເດກເກດໃໝ ແລະ ແມຈະມເຊອມາລາເລຍຊະນດດຽວກນ

3. ການຕດຕ ໂດຍວທປຽນເລອດ ຈະພບໄດໃນບກຄນທມາບລຈາກເລອດ ມຄງາມໜາ

ແໜນຂອງເຊອມາລາເລຍ ໃນກະແສເລອດຕາ ແລະ ບມອາການ ຫາກບໄດກວດເລອດ ຫາເຊອມາລາເລຍກອນ

ຜເຈບທຮບການປຽນເລອດ ຈະຕດເຊອພະຍາດມາລາເລຍໄດ.

ອາການຂອງພະຍາດມາລາເລຍ

ອາການສະແດງຂອງພະຍາດມາລາເລຍບມລກສະນະບງສະເພາະ ສວນຫລາຍຈະມອາການ ຄາຍຄເປນໄຂຫວດຄ ມໄຂຕາໆ ປວດຫວ ປວດຕາມຕນໂຕ ແລະ ກາມເນອ ອາດມອາການປນໃສ ເບອອາຫານ

ອາການນຈະເປນພຽງໄລຍະສນ ເປນວນ ຫລ ຫລາຍວນກໄດ ຂນຢກບໄລຍະເວລາ ການພກຕວຂອງເຊອ

ຊະນດຂອງເຊອ ຈານວນຂອງເຊອທຜປວຍທຮບເຂາໄປ ພະວະພມຄມກນຕເຊອມາລາເລຍຂອງຜປວຍ ພາວະທຜປວຍໄດຮບຢາປອງກນມາລາເລຍມາກອນ ຫລ ໄດຮບການຮກສາມາລາເລຍມາແດແລວ

ອາການເຈບໄຂເຊງເປນອາການທເດນຊດຂອງມາລາເລຍປະກອບດວຍ 3 ໄລຍະຄ: ໄລຍະໜາວສນ

ໄລຍະຮອນ ແລະ ໄລຍະເຫອອອກ ປະຈບນຈະພບລກສະນະໄດທງ 3 ໄລຍະ ໄດນອຍຫລາຍ ຜເຈບ ຈະ ມໄຂສງຈະຫລອດເວລາ ໂດຍສະເພາະໃນຜເຈບທເປນມາລາເລຍຄງທາອດ ເນອງຈາກໃນໄລຍະທາອດຂອງການ

ຕດເຊອມາລາເລຍ ເຊອອາດຈະເລນເຖງໄລຍະແກບພອມກນ ເຊງອາດເປນຜນມາຈາກການໄດຮບເຊອໃນເວລາ

ຕາງກນ ເຮດໃຫເກດມເຊອຫລາຍໄລຍະ ດງນນການແຕກຂອງເມດເລອດແດງຈງບພອມກນ ເຮດໃຫຜເຈບມາລາ

ເລຍໃນໄລຍະທາອດ ອາດມໄຂສງຕະຫລອດວນໄດ ແຕເມອຜານໄປໄລຍະໜງແລວການແຕກຂອງເມດເລອດແດງ

ພອມກນຈງເຫນຜເຈບມການເຈບໄຂໜາວສນເປນເວລາ.

85

ການເກບຮກສາ

ເມອພບວາມການຕດເຊອມາລາເລຍ ຜເຈບຕອງໄດຮບຢາ ແລະການຮກສາຕາມອາການ

ໃນກລະນອາການບໜກ ບຕອງເຂາຮບການຮກສາໃນໂຮງພະຍາບານ ການໃຊຢາຮກສາພະຍາດມາລາເລຍ

ຈາແນກຕາມສະນດເຊອ ຕອງກນຢາໃຫຄບຕາມຈານວນນນ.

ການປອງກນພະຍາດມາລາເລຍ

ເນອງຈາກໃນປະເທດໄທ ມບນຫາເຊອມາລາເລຍຄ ຢາຕຢາຮກຫລາຍຊະນດ ຈງບແນະນາໃຫໃຊຢາ

ໃນການປອງກນຕນເອງ ຈງເປນວທປອງກນທດທສດດງນ:

1. ການນອນໃນມງ ມງທໃຊຄວນຢໃນສະພາບດ ບມຮຂາດ ແລະ ເສຍຫາຍ ໃນພນທແພເຊອມາລາເລຍ

ການນາມງໄປຍອມຢາເຄມ ທມປະສດຕພາບໃນການໄລ ແລະ ຂາຍງ.

2. ການໃຊຢາທາກນຍງ ໃນການປອງກນບໃຫຍງມາກດ

3. ການໃຊຢາຈດກນຍງ ເມອໃຊຈດໄຟແລວ ສາມາດລະເຫຍສານອອກລດຂບໄລຍງ ແລະ ຂາຍງໄດ

4. ການນງເສອຜາປກປດຮາງກາຍ ເຊນ ໃສເສອແຂນຍາວ ໂສງຂາຍາວເປນຕນ.

3. ພະຍາດຕດຕທາງເດນຫາຍໃຈ

1. ວນນະໂຣກ

ສາເຫດ

ວນນະໂຣກສາມາດເປນໄດກບອະໄວຍະວະທກສວນຂອງຮາງກາຍເຊນ: ປອດ, ລາໄສ,ໝາກໄຂຫງ

,ກະດກ, ຜວໜງ ຕອມນາເຫລອງ ແລະ ເຫຍອຫມສະໝອງ ແຕທພບເລອຍໆ ແລະ ເປນບນຫາຫລາຍໃນປດຈບນ

ຄ: ວນນະໂຣກປອດ ຜປວຍໃນໄລຍະແຜເຊອ 1 ຄນ ສາມາດແພເຊອໃຫຜອນໄດ 10-15 ຄນ ຖາຄນປວຍບໄດ

ຮບການຮກສາ ຈະມໂອກາດເສຍຊວດສງ ເກດຈາກເຊອແບກທເລຍທບ ຕດຕຈາກຜປວຍໄດທາງລະບບຫາຍໃຈ

ຈາກຂກະເທ, ການເວາ ,ການໂອລມກນ,ໄອ,ຈາມ ໂດຍບມຜາປດປາກ ເຊອວນນະໂຣກຈະຕດມາກບລະອອງ

ຂກະເທ ທຜປວຍໄອຈາມ ອອກມາ ຜຮບເຊອວນນະໂຣກ 100 ຄນ ຈະມພຽງ 10 ຄນ ທສະແດງອາການປວຍເປນວນນະໂຣກ.

ເຊອວນນະໂຣກຈາກຂກະເທ ທປວໃນອາກາດ ໂດຍບຖກແສງແດດຈະມຊວດຢໄດດນ 8-10 ວນ ແສງຕາເວນຈະທາລາຍເຊອພະຍາດວນນະໂຣກໄດພາຍໃນ 5 ນາທ ແລະ ເຊອຈະຖກທາລາຍໄດໃນນາຮອນ 2 ນາທ

ການທາລາຍເຊອຈາກຂກະເທ ທດທສດ ຈງຄວນໃຊຄວາມຮອນ ເຊນ:ການເຜາຖມ.

86

ອາການແລະອາການສະແດງ

ອາການສາຄນຂອງພະຍາດວນນະໂຣກປອດຄໄອຕດຕກນເກນ 2 ອາທດ ໄອແຫງໆ ຫລ ໄອມຂກະເທ ຫລ

ໄອມຂກະເທປນເລອດ ເຈບໜາເອກ ເມອຍຫອບ ມໄຂຕາໆ ຕອນບາຍ ຫລ ຄາ ເບອອາຫານ ນາໜກຫລດລງ

ອອນເພຍ ເຫອອອກຫາຍໃນຍາມກາງຄນ.

ການກວດຫາເຊອພະຍາດ

ການກວດຂກະເທດວຍກອງຈລະທດ ຈະເປນວທທສາມາດບອກໄດແນນອນວາຜປວຍເປນວນນະ ໂຣກປອດ

ເພາະສາມາດເບງເຫນເຊອພະຍາດວນນະໂຣກໃນຂກະເທ ການກວດຂກະເທເພອຫາເຊອວນນະໂຣກຄວນກວດຢາງນອຍ

3 ຄງ ເຊນ 3 ວນຕດຕກນ.

ການເອກສະເຣປອດ : ການເອກສະເຣປອດຢາງດຽວ ບສາມາດບອກໄດແນນອນວາປວຍເປນ ພະຍາດວນນະໂຣກປອດ ຫລ ບ ຄວນໄດຮບການກວດຂກະເທຮວມດວຍ.

ການເພາະເຊອວນນະໂຣກ: ຈະເຮດການກວດໃນບກຄນທສງໃສວາເປນພະຍາດວນນະໂຣກ

ແຕກວດຂກະເທບພບເຊອ.

ບກຄນໃດສມຄວນໄປກວດຫາເຊອພະຍາດວນນະໂຣກ:

- ຜມອາການສງໃສວາ ຕດເຊອພະຍາດວນນະໂຣກ.

- ຜອາໃສຮວມເຮອນ ຫລ ຜໃກຊດກບຜປວຍ ທເປນພະຍາດວນນະໂຣກປອດ.

- ຜປວຍທຕດເຊອເອສໄອວ /ຜປວຍເອສ.

- ຜປວຍເປນພະຍາດຊາເຮອເຊນ: ພະຍາດເບາຫວານ,ພະຍາດໝາກໄຂຫລງອກເສບ.

- ຜທມປະຫວດເຄຍຖກຕອງຫາ ເຂາຄກ /ຜທຕດສານສງເສບຕດ.

ການຮກສາ:

ພະຍາດວນນະໂຣກຮກສາໃຫຫາຍຂາດໄດ ໂດຍຕອງກນຢາຄບຕາມມາດຕະຖານການຮກສາ

ໃຊໄລຍະເວລາ 6-8 ເດອນ ຜປວຍທກນຢາທກໆມ ຄບຕາມການດການຮກສາ ຈະຫາຍຂາດ ແລະບກບມາເປນ

ພະຍາດເປນພະຍາດວນນະໂຣກອກ ແຕຖາກນຢາບຄບເຊອພະຍາດຈະລງຢາໄດ.

87

ການປະຕບດຕວຂອງຜປວຍເປນພະຍາດວນນະໂຣກ.

- ກນຢາທກໆມ ຢາງຕເນອງ ເປນເວລາຢາງນອຍ 6-8 ເດອນ ຕາມທແພດການດ.

- ບຢດເຊາກນຢາເອງ ເຖງວາອາການຈະດຂນແລວກຕາມ ເພາະເຊອພະຍາດຍງ ຖກກາຈດບໝດ

ຫາກມອາການແພຢາຄວນຟາວໄປປກສາແພດຢາງທນທ.

- ຫາກຖພາ ຫລ ມໂຣກປະຈາຕວ ເຊນ: ພະຍາດຕບ,ໝາກໄຂຫງ,ເບາຫວານ,ໂຣກເອສ

ຄວນບອກແພດເພອຮບການຮກສາ ທເໝາະສມ.

- ຄວນໄປກວດຕາມນດທກຄງ ເຖງວາຢາຍງບທນໝດ ຫລ ຫາກມຄວາມຈາເປນບສາມາດໄປ

ຕາມວນນດໝາຍໄດ ກໃຫໄປພບແພດກອນການດນດຮກສາ.

- ຄວນປດປາກ ແລະ ຮດງ ທກຄງເມອໄອ ຫລຈາມ.

- ຢດເຊາເສບສານເສບຕດທກຊະນດ ລວມທງເຫລາ,ເບຍ ແລະ ຢາສບ.

- ນາຄອບຄວ ແລະ ຜໄກຊດ ໄປຮບການກວດສຂະພາບ ເພອຊອກຫາເຊອພະຍາດ.

- ຈດສະພາບແວດລອມໃນເຮອນ ໃຫມອາກາດຖາຍເທສະດວກ ໂດຍການເປດ ປະຕປອງຢຽມ

ຫລ ພດລມລະບາຍອາກາດ.

- ເອາບອນນອນ,ໝອນ,ມງ ໄປຕາກແດດເປນປະຈາ ເອາຊບໝອນ,ຜາປບອນ ໄປ ຊກເລອຍໆ

ເສມສາງສຂະພາບໃຫແຂງແຮງ ຮບປະທານອາຫານທມປະໂຫຍດ.

- ອອກກາລງກາຍໃຫເໝາະສມ ແລະ ພກຜອນໃຫພຽງພ.

- ຫາກລມກນຢາກໃຫກນຢາຕໄປເມອຄດໄດແຕບຕອງເພມຂະໝາດຢາກໄດ.

- ຄວນຄາກຂກະເທໃນພາຊະນະທມນາຢາຂາເຊອໂຣກແລະນາໄປເທຖມທໂຖ ຫອງນາແລວ

ລາງນາໃຫສະອາດຫລນາໄປເຜາໄຟຫລຝງດນ.

- ມແມລຽງຄອຍກາກບການກນຢາຈະຊວຍເຮດໃຫການຮກສາປະສບຄວາມສາເລດຫາຍຂນ.

ການປອງກນ:

- ນາເດກເກດໃໝໄປຮບການສກຢາວກຊນປອງກນວນນະໂຣກ.

- ຜທອາໃສຢເຮອນດຽວກບຜປວຍເປນພະຍາດວນນະໂຣກຄວນຮບການກວດຂປະເທແລະ

ເອກສະເຣປອດ.

88

- ຈດສະຖານທຢອາໃສໂດຍໃຫມອາກາດຖາຍເທໄດສະດວກແສງແດດສອງເຖງ ເພາະ ແສງແດສາມາດຂາເຊອພະຍາດວນນະໂຣກໄດ.

- ຢດເຊາເສບສານເສບຕດທກຊະນດ ລວມທງເຫລາ,ເບຍ ແລະຢາສບ ເພາະເຫລານເຮດ

ໃຫຮາງກາຍຊດໂຊມ ອາດເຮດໃຫຮບເຊອພະຍາດວນນະໂຣກໄດງາຍຂນ.

- ບສາສອນທາງເພດ ເພາະອາດເຮດໃຫຕດເຊອໂຣກເອສ ເຊງມໂອກາດປວຍເປນພະຍາດວນນ

ະໂຣກໄດງາຍຂນ.

2) ໄຂຫວດສາຍພນໃໝ ຊະນດ ເອເຮດສ 1ເອນ 1

ອາການ:

ມອາການເໝອນພະຍາດໄຂຫວດໃຫຍຕາມລະດການເຊນ: ມໄຂຂນສງ 38 ອງສາ,ປວດຫວ,ປວດເມອຍ

ກາມເນອ,ອອນເພຍ, ໄອ ມນາມກ ເຈບຄ ອາດມການເບອອາຫານ ປນໃສ,ຮາກ ແລະ ຖອກທອງຮວມນາ ແລະ

ຜເປນພະຍາດບາງຄນມອາການປອດອກເສບຮນແຮງ ຫາຍໃຈໄວ ເມອຍຫອບ ຫາຍໃຈຍາກ ເຊງອາດເຮດ

ໃຫເສຍຊວດໄດ.

ການແຜລະບາດ ແລະ ການຕດຕ:

ສາມາດແຜລະບາດແລະຕດຕໄປຍງຄນອນໆໄດໂດຍທາງກງແລະທາງອອມ.

ການຕດຕໂດຍທາງກງ: ຈາກການໄອ,ຈາມ ,ກນນາຈອກດຽວກນເຊອໄວຣດທຢໃນຂກະເທ,ນາມກ,

ນາລາຍຂອງຜປວຍທພງກະຈາຍໃນອາກາດແລະຄນທຢໄກຜປວຍໃນໄລຍະ 1 ແມດ ຫາຍໃຈເອາຝອຍລະອອງເຂາໄປ

ເຊອໄວຣດຈະເຂາສຮາງກາຍ ເຮດໃຫຮາງກາຍຕດເຊອພະຍາດ ເກດອາການປວຍ.

ການຕດຕທາງອອມ ຈາກການສາຜດຜານທາງມ ຫລ ສງຂອງເຄອງໃຊທປນເປອນເຊອໂຣກຂອງຜປວຍເຊນ:

ລອກກະແຈປະຕ,ຮາວບນໄດ ເຊງເຊອໂຣກຈະເຂາສຮາງກາຍ ຈາກການໃຊມສາຜດເຊອໂຣກມາຂະຍຕາແກະດງ

ແລະຈບອາຫານເຂາປາກ.

89

ໄລຍະຟກຕວ ຜປວຍ ທໄດຮບເຊອຈະມໄລຍະຟກຕວປະມານ 2 ຫລ 3 ວນ ສງສດບເກນ 7 ວນ ແລະ

ມໄລຍະເວລາແຜເຊອປະມານ 7 ວນ ເຊງອາດຈະເລມແຜເຊອໄດຕງແຕ 1 ວນ ກອນສະແດງອາການປວຍ ແລະ

ຈະແຜເຊອໄດຫລາຍທສດໃນໄລຍະເວລາ 03 ວນທາອດຫລງຈາກໄດຮບເຊອ.

ຄວາມຮນແຮງຂອງໂຣກໄຂຫວດໃຫຍສາຍພນໃໝຊະນດເຮດສ 1 ເອນ 1 ຈະຢໃນລະດບທຽບເທາ ກບໄຂຫວດໃຫຍຕາມລະດການ ເຊງຈະພບຜຕດເຊອເພມຂນຈາກການລະບາດ ແຕອາການຈະບຮນແຮງ

ສາມາດເບງແຍງຮກສາໄດຢເຮອນ ແລະ ຕອງສງເກດອາການຕວເອງຫາກມອາການປວຍຫລາຍຂນຄວນປກສາແພດ

ແລະຜທສຽງຕການປວຍໄດແກເດກນອຍຜສງອາຍຜທມໂຣກປະຈາຕວແລະຄນຖພາອາດມອາການຮນແຮງ

ເຖງຊວດໄດ

ການປອງກນ : ທກຄນຕອງປອງກນຕວເອງແລະຄນໃນຄອບຄວດວຍການປະຕບດດງນ:

1. ລາງມເລອຍໆດວຍນາສະອາດ ແລະ ສະບ

2. ປດປາກປດດງດວຍແພ ໃນເວລາໄອ ຫລ ຈາມ

3. ຫລກລຽງບອນທມຄນແອອດ

4. ເມອເວລາຮສກວາເປນຫວດໃຫໃຊຜາອະນາໄມອດປາກ

5. ຫາກເປນໄຂຫວດໃຫຍໃຫພກຜອນຢທເຮອນຖາມອາການໄຂແຮງຂນເຊນ: ໄຂສງ, ເມອຍ

ຫອບ , ຫາຍໃຈຍາກ,ໃຫໄປພບແພດດວນ.

6. ເບງແຍງຮກສາສຂະພາບຮາງກາຍໃຫແຂງແຮງຢສະເໝເຊນ:ດວຍການກນອາຫານທມປະໂ

ຫຍດມນາທສະອາດ

ອອກກາລງກາຍສະໝາສະເໝ ແລະ ນອນລບພກຜອນໃຫພຽງພ.

3.) ພະຍາດຕດເຊອໄວລດໂຄໂລນາ ສາຍພນໃໝ 2012 ຫລ MERS-CoV

MERS-CoV ຫຍມາຈາກ Middle East Respiratory Syndrome Corona virus

ເປນພະຍາດຕດເຊອຊະນດຮນແຮງທເກດຈາກໄວລດໂຄໂລນາ ເຊງເປນໄວລດກມດຽວກບ ທກພະຍາດຊາ

ແຕຄນລະສາຍພນ ເປນໄວລດທກໃຫເກດພະຍາດທາງລະບບ ທາງເດນຫາຍໃຈຢາງຮນແຮງ ໂດຍການຕດເຊອນ

ເປນຄງທາອດທປະເທດຊາອດອາລາເບຍ ໃນປ 2012 ປະຈບນຍງບພບຜຕດເຊອພະຍາດນໃນປະເທດໄທ

ແຕພບວາ ມຄວາມສຽງເນອງຈາກມຜສະແຫວງບນຊາວໄທ ເດນທາງໄປເຮດບນທາທານ ໃນປະເທດແຖບ

ຕາວນອອກກາງ ແລະ ມນກທອງທຽວແຖບຕາວນອອກກາງເດນທາງເຂາມາທຽວໃນປະເທດໄທ ເຮດໃຫເກດການ

ແພກະຈາຍຂອງເຊອພະຍາດໄດ ດງນນຈງມການຕດຕາມ ແລະ ເຝາລະວງຕໄປ.

90

ແນວທາງການເຝາລະວງ.

ສານກງານລະບາດວທະຍາ ໄດຈດແນວທາງໃນການເຝາລະວງພະຍາດຕດເຊອໄວລດສາຍພນໃໝ

2012 ໃນປະເທດໄທໂດຍກມຜເຈບ ທຈະຕອງການເຝາລະວງໄດແກ ກມທມອາການຄາຍຄໄຂຫວດໃຫຍ ຄວບຄມ

ການແພກະຈາຍເຊອໃນສະຖານພະຍາບານໃນລະດບສງສດເຊນດຽວກບພະຍາດຊາ ໃຫກມຄວບຄມພະຍາດວາງ

ແຜນການເບງແຍງສຂະພາບຊາວໄທມດສະຣນ ທຈະເດນທາງໄປເຮດບນທາລາຍໃນປະເທດຊາອດອາລະເບຍ

ຈານວນ 10.400 ຄນ ສກວກຊນປອງກນພະຍາດຕາມທກະຊວງສາທາລະນະສກ ຊາອດອາລະເບຍການດ ແລະ

ຈດລະບບຕດຕາມເຝາລະວງສຂະພາບ ຫລງຈາກເດນທາງກບ.

ການຕດຕ

ຍງບທນມຂມນທຊດເຈນເທອ ເຊອໄວລດນ ຈະແພກະຈາຍ ຫລ ຕດຕກນໄດແນວໃດ ແຕກພບ

ວາມການຕດຕ ລະຫວາງຄນໄດ ໂດຍມກຈະພບໄດໃນວງຈາກດຄ: ໃນກມບກຄະລາກອນທາງການແພດ ແລະ

ຍາດຕພນອງທເບງແຍງຜເຈບ.

ອາການສາຄນ

ໂດຍທວໄປຈະມອາການທາງລະບບທາງເດນຫາຍໃຈ ທກະທນຫນ ໄຂ ໄອ ອາການຄາຍຄໄຂຫວດໃຫຍ

ແຕໃນຄນທເປນຮນແຮງອາດມອາການຫາຍໃຈຫອບ ຫາຍໃຈຍາກ ລະບບທາງເດນຫາຍໃຈລມເລວ ໂດຍກະທນຫນໄດໂດຍພບວາຫລາຍກວາ 100 ລະ 30 ຂອງຜທມການຕດເຊອໄວລດຊະນດນ ຈະມອາການຮນແຮງ

ຈນເຖງຂນເສຍຊວດ.

ການຮກສາ

ປະຈບນຍງບທນມຢາທໃຊໃນການຮກສາ ການຕດເຊອພະຍາດໄວລດຊະນດນ ໂດຍສະເພາະ

ແຕໃນກລະນທຜເຈບມໄຂສງ ຮວມກນປອດບວມຮນແຮງ ແລະບຮວາເກດຈາກການຕດເຊອໄວລດຊະນດໃດ

ອາດຈະແນະນາໃຫໃຊຢາຕານໄວລດ oseltamivir ໃນຄະນະທໃຊຮກສາໄຂຫວດໃຫຍໄດແຕໂດຍທວໄປ

ຈະແນະນາໃຫໃຊຢາ ທຊວຍບນເທາອາການເທານນ.

ຄາແນະນາໃນການປະຕບດຕວ:

1. ປະຕບດຕາມຫລກການອະນາໄມທດ ໄດແກ ກນຮອນ ບວງກາງ ລາງມ ໂດຍຄວນລາງ

ມ ເລອຍດວຍສະບ ແລະ ນາ ຢາງນອຍ 20 ວນາທ ຫລ ອາດໃຊແອນກຮ ແທນໄດ ໂດຍສະເພາະກອນຮບປະທານອາຫານ

ແລະຫລງເຂາຫອງນາ.

2. ຫລກເວນສາພດຢໃກຊດຜທມອາການໄອ ຈາມ

3. ຄວນຫລກເວນການເຂາໄປໃນບອນທແອອດ ຄບແຄບ ຫາກຈາເປນຕອງເຂາໄປ ຄວນໃສໜາ

ກາກອະນາໄມ ເພອຫລດຄວາມສຽງຕການຕດເຊອ.

4. ແນະນາໃຫໃສໜາກາກອະນາໄມ ໃນກລະນທມອາການໄອ ຈາມ ເພອປອງກນການແພກະຈາຍ ຂອງເຊອພະຍາດ.

4. ພະຍາດຕດຕຈາກສດ ສຄນ

1) ໄຂຫວດນກ(ໄຂຫວດສດປກ)

91

ສາເຫດຂອງພະຍາດ

ເກດຈາກເຊອໄວຮສເອວຽນອນຟເອນຊາ ຊະນດເອ(A)ເຮດສ 5ເອນ 1 (H5N1) ມແຫລງກາເນດ

ຈາກນກເປດນາ, ນກທອບພາຍບ,ນກທາມະຊາດ ໂດຍບສະແດງອາການແຕຖາເກດໃສເປດຫລໄກລຽງຈະສະແດງ

ອາການໃຫເຫນ.

ວທການຕດຕໃສຄນ

ຄນສາມາດຕດເຊອຈາກສດໄດຈາກການສາຜດສດ ທປວຍໂດຍກງ ແລະ ໂດຍທາງອອມຈາກການສາ

ຜດສງຂອງທມເຊອໂຣກຢຫລຈາກນາມກນາຕານາລາຍຂອງສດ ທເປນໂຣກຍງບມການຕດຕຈາກຄນສຄນ.

ອາການແລະອາການສະແດງ:

ໄລຍະເວລາການສະແດງອາການຂອງຄນຫລງໄດຮບເຊອແລວປະມານ 1- 3ວນໃນຄນອາດຈະມອາກ

ານທາງລະບບຫາຍໃຈແບບສນເຊນມໄຂສງໜາວສນປວດຫວປວດເມອຍກາມເນອອອນເພຍມນາມກໄອແລະ

ເຈບຄບາງຄງຈະມອາການຕາແດງເຊງຈະຫາຍໄປພາຍໃນ 2-7ວນຫາກມອາການແຊກຊອນຈະມອາການຮນແຮງ

ເຖງປອດບວມແລະເກດລະບບຫາຍໃຈຫລມເຫລວໄດໂດຍສະເພາະເດກແລະຜສງອາຍ.

ສງທຕອງປະຕບດຢາງເຂມງວດ:

- ເມອພບເຫນສດປກປວຍຫລຕາຍຕອງແຈງເຈາໜາທບານເມອງຢາງເລງດວນຫາມນາມາ

ຮບປະທານຢາງເດດຂາດ.

- ໃສຖງມຢາງຖງພາສຕກເມອຈບສດປກທປວຍຫລຕາຍແລະໃສຜາປດປາກແລະດງຫາມຈບດ

ວຍມເປາ.

- ຝງຊາກສດປກດວຍຂມທເລກສມຄວນບໃຫສດອນໆຂດເຂຍຂນມາໄດແລະໂຮຍປນຂາວທກ

ນຂມແລະໂຮຍໃສຊາກສດກອນທຈະຖມຫາມຖມຊາກສດລງແມນາຢາງເດດຂາດ

92

- ລາງມດວຍສະບທກຄງຫລງສາຜດກບສດປກແລະກອນຮບປະທານອາຫານ.

- ຮບປະທານອາຫານທສກດແລະໃຊບວງກາງ.

- ເມອມອາການໄຂຫວດໃຫຍເຊນ:ມໄຂສງມນາມກເຈບຄປວດກາມເນອໃຫແຍກບອນນອນ

ແລະປອງກນການແຜເຊອຕດຕກນໂດຍໃຊຜາປດປາກແລະດງ ເວລາໄອຈາມ ຫລໃສໜາກາກອະນາໄມແລະ

ຕອງໄປພບແພດຢາງໂດຍໄວ.

2) ພະຍາດຕດເຊອໄວລດອໂບລາ

ພະຍາດຕດເຊອໄວລດອໂບລາ… ຄຫຍງ?

ພະຍາດຕດເຊອໄວລດອໂບລາ ເດມເອນວາພະຍາດໄຂເລອດອອກອໂບລາ ພບຄງທາອດໃນປ ພສ 2519 ທສາທາລະນະລດ ປະຊາທປະໄຕ ຄອງໂກ ໃກແມນາອໂບລາ ປະກອບດວຍ 5 ສາຍພນ ໄດແກ

ສາຍພນໄອເບດໂຄດ ສາຍພນສຫລານ ສາຍພນຊາອ ສາຍພນເຫລດຕນ ແລະສາຍພນ Bundibugyo

ເຮດໃຫມອນຕະລາຍເຈບຕາຍປະມານ 100ລະ60-90.

ພະຍາດຕດເຊອໄວລດອໂບລາ…ຕດຕໄດແນວໃດ?

ພະຍາດຕດເຊອໄວລດອໂບລາ ສາມາດຕດຕໄດ 2 ທາງຄ:

1. ຕດຕຈາກສດໂດຍການສາພດໂຕສດເຊນ ເຈຍກນໝາກໄມ ລຊມແຟນຊ ສານຄດຫລງ ຫລ

ຮບປະທານສດທມເຊອ.

2. ຕດຕຈາກຄນສຄນ ໂດຍການສາພດໃກຊດ ສາພດກບເລອດ ຫລ ສານຄດຫລງໄດແກ ຫຍຽວ

ອາຈມ ຫລ ນາອະສຈຂອງຄນທຕດເຊອພະຍາດນ.

93

ວງຈອນຊວດຂອງພະຍາດອໂບລາ Ebolavirus

ອາການ ແລະ ອາການສະແດງ

ພະຍາດຕດເຊອໄວລດອໂບລາມໄລຍະພກຕວ ປະມານ 2-21 ວນ ສວນຫລາຍຈະສະແດງອາການດງນ

1. ມໄຂສງກະທນຫນ

2. ປວດຫວ ແລະ ເຈບຄ

3. ອອນເພຍຫລາຍ

4. ປວດກາມເນອຫລາຍ

ຕຈາກນນຈະມອາການປວດຮາກຖາຍທອງ ມເລອດອອກຕາມອະໄວຍະວະຕາງໆ ມຝນ ເລອດອອກ

ຕາມຜວໜງ ຕບ ແລະ ໝາກໄຂຫລງ ເຮດວຽກບປກກະຕ ແລະ ເສຍຊວດໃນທສດ.

ການຮກສາ

ປະຈບນຍງບທນມຢາຮກສາພະຍາດໄວລດອໂບລາ ການຮກສາຈງເປນການຮກສາແບບປະຄບປະຄອງ

ຕາມອາການ ເຊນ ການໃຫຢາແກປວດ ການໃຫອກຊ ແຕເນອງຈາກການເປນພະຍາດທຮນແຮງ

ການຮກສາຈງເປນການຮກສາໃນໂຮງພະຍາບານ(ມການແຍກຜເຈບ)

ການປອງກນ.

ປະຈບນຍງບທນມວກຊນປອງກນພະຍາດໄວລດອໂບລາ ທງໃນສດ ແລະຄນ ດງນນການ

ປອງກນຈງຂນກບ ພດຕກາຂອງຄນເຮາເອງ ທສາຄນຄ:

- ບກນສດທອາດເປນພາຫະນະນາເຊອພະຍາດ ໂດຍສະເພາະແຕງກນບສກ ບຄວນຂາໄປໃນ ສະຖານທມສດທເປນພາຫະນະນາເຊອພະຍາດອາໃສຢ ລວມທງການບສາພດ ສານຄດຫລງ ຫລ ຊາກສດຕາງໆ

ນອກຈາກນນຖາພບສດຕາຍ ຫລ ຊາກສດຕາຍ ທບຮສາຍເຫດ ຫລ ທສງໃສການຕາຍ ຈາກການຕດເຊອ ພະຍາດຕອງແຈງເຈາໜາທໆກຽວຂອງ ເພອປອງກນການແພລະບາດຂອງເຊອພະຍາດ.

- ຫລກວນການສາພດ ໃກຊດຜເຈບ ຖາຕອງເບງແຍງຜເຈບເຊນ ຄນໃນຄອບຄວ ຫລ ເຈາໜາທສ

າທາລະນະສກຈະຕອງເຄງຄດໃນການປະຕບດຕາງໆ ໃນການເບງແຍງຜເຈບ ແລະເບງແຍງຕນເອງເຊນ

ຄວາມສະອາດຂອງເສອຜາ ສບໜອນ ຜາປບອນນອນ ບອນນອນ ຜາຊດໂຕ ຜາຊດໜາ ເຄອງໃຊສວນຕວຕາງໆ

ການໃຊຖງມ ການໃຊໜາກາກອະນາໄມ ການລາງມ ການຮກສາຄວາມສະອາດ ຈານ ຊາມ ຖວຍ ບວງ ຈອກນາ

ການເບງສານຄດຫລງຂອງຜເຈບທລວມເຖງ ເຮອ ບາດແຜ ນາມກ ນາລາຍ ຮາກ ການໄອ ຈາມ ຫຍຽວ ແລະ

ອາຈມຂອງຜເຈບ.

3) ພະຍາດຕດຕຍຽວໜ

ໂຣກເລບໂຕສໄປໂລຊດ ຫ ໂຣກຍຽວໜ ມໜເປນຕວແຜເຊອໂຣກ ແຕເປນໂຣກທພບໃນສດຫາຍຊະນດ

ໂດຍສະເພາະໜ ງວ ຄວາຍ ໝໂດຍເຊອອອກມານາປດສະວະ ສດປນເປອນຢໃນແຫລງນາທມສດອາໃສຢ

ໃກຄຽງ ຫາກຄນຕດເຊອ ແລະເປນໂຣກນແລວຖາບໄດຮບການສກສາຢາງຖກຕອງ ແລະທນການຜປວຍອາດເສຍຊວດ

ໄດຢາງໄວວາ ພາຍຫລງນາຖວມຈະມນາຂງຖາມເຊອໂຣກປະປນຢເມອຄນລງລຍນາອາດຈະຕດເຊອໂຣກ ແລະປວຍໄດທເກດຈາກເຊອແບກທເລຍເລບໂຕສໄປຣາ.

94

ການຕດຕ :

- ຄນທຕດເຊອຈາກການສາຜດກບປດສະວະສດໂດຍກງຫລ ທາງອອມຈາກແຫລງນາ

ທງນາໜອງນາ ຫລ ບລເວນນາຖວມຂງທປນເປອນເຊອໂຣກ ບາງຄງເກດຈາກການກນນາຫລກນອາຫານ

ທໜຍຽວໃສ.

- ເຊອຈະເຂາສຮາງກາຍທາງບາດແຜຮອຍບາດຮອຍລອກຕາມຜວໜງຫລເຂາຕາດງ ປາກເຂາທາງຜວໜງທແຊນາຈນອອນນວນ.

ອາການແລະການສະແດງ:

ອາການແລະການສະແດງຫລງຈາກໄດຮບເຊອປະມານ 5 -14ວນ ເລມດວຍມໄຂເຈບຫວປວດ

ກາມເນອບລເວນຂາ ແລະ ສນນອງຢາງຮນແຮງ ບາງຄນອາດມເລອດອອກທາງຕາ ເລອດອອກເປນຈດຕາມເພດານປາກຫລ

ໄອເປນເລອດໄດຜປວຍແຕລະຄນອາດມອາການໂຣກແຮງຄອຍຕາງກນໄດ.

ການປອງກນ:

- ໃສອປະກອນປອງກນເຊນ: ເກບໂບກຖງ ມເວລາເຮດວຽກ ທແຊນາເປນເວລາດນໆຫາກ

ຕອງລຍນາລຍຕມ ຖາຫາກແລວວຽກແລວ ຈະຕອງໄປອາບນາຢາງໄວວາ ໃສເກບໃນເວລາຍາງໃນບອນທຊມນາ

ແລະລາງຕນທກເທອ.

- ຫລກລຽງການກນອາຫານດບຕອງກນອາຫານທປງສກໃໝແລະດມນາສະອາດຕມສກ

ລວມທງການໄວພາຊານະແຕງກນໃຫດ.

- ຜກທໃຊແຕງກນຄວນລາງໃຫສະອາດທສດເພາະອາດມຍຽວສດປະປນຢໄດ.

- ກາຈດແລະຄວບຄມໜ ເຊງເປນແຫລງແຜໂຣກທສາຄນ ໂດຍການກາຈດເສດອາຫານ

ຢາງຖກວທ ຖມຂເຫຍອໃສຖງທມຝາປກປດທາຄວມສະອາດຄອກລຽງສດຢາງສະໝາສະເໝ.

ການຮກສາແລະການປະຕບດເພອເບງແຍງຕນເອງ

ຫາກສງໃສວາເປນໂຣກນໃຫຟາວໄປພບແພດ ເພອຮກສາຢາງຖກວທ ເພອຫລດຄວາມຮນແຮງຂອງພະຍາດ.

5. ພະຍາດຕດຕພະຍາດທາງເພດສາພນ.

ພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນເລມຈະພບຫລາຍຂນໃນໄວລນ ເຊງຈະມເພດສາພນກອນການແຕງງານ

ໂດຍທຂາດຄວາມຮຄວາມເຂາໃຈ ກຽວກບການປອງກນຕນເອງ ທງການຖພາ ແລະ ພະຍາດຕດຕ ການທເຮາ

ມຄວາມຮກຽວກບການຕດຕ ອາການຂອງພະຍາດ ການຮກສາຈະເປນຂນທາອດຂອງການປອງກນພະຍາດ.

95

ຂແທຈງກຽວກບພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນ ທຄວນຮ

ພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນສາມາດເປນໄດທກເພດທກໄວ ທກຊນຊນ ແຕພບຫລາຍໃນໝໄວລນ

ເນອງຈາກມຄານຍມ ທຈະຢກອນແຕງງານ ຫລ ນຍມມເພດສາພນ ທງແຕອາຍຍງນອຍ ແລະທສາຄນ

ມການຢາຮາງສງ ເຮດຄນມຜວ ຫລ ເມຍ ຫລາຍຄນ ເຮດໃຫພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນເພມຫລາຍຂນ.

- ພະຍາດອາດແຜລາມໄປຫາໝດລກ ຫລທຮງໄຂ ເຮດໃຫເກດການອກເສບໃທອງ Pelvic in-

flammatory disease ຊງອາດຈະກໃຫເກດການເປນໝນ ຫລການຖພານອກໝດລກ.

- ພະຍາຕດຕທາງເພດສາພນ ອາດຈະເຮດໃຫເກດພະຍາດມະເຮງເຊນ ການຕດເຊອ human

papillomavirus infection (HPV)ເຮດໃຫເກດມະເຮງປາກໝດລກ.

- ພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນ ສາມາດຕດຕໄປຍງເດກນອຍໃນແມຖພາໄດ.

ກມທສຽງຕການຕດເຊອພະຍາດ

- ການມເພດສາພນກບຊາຍ ຫລແມຍງບລການໃນ 3 ເດອນທຜານມາ.

- ການມຄນອນຫລາຍກວາ 1 ຄນໃນ 3 ເດອນຜານມາ.

- ການມເພດສາພນກບຄຄນໃໝໃນ 3 ເດອນທຜານມາ.

- ການມປະຫວດຜເຈບເປນພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນໃນ 1 ປຜານມາ.

- ການທມຜວ ຫລ ເມຍ ມຄນອນຫລາຍກວາ 1 ຄນໃນ 3 ເດອນທຜານ

- ການທມຄນອນ ຢກນລະບອນ.

ອາການຂອງຜເປນພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນ

- ຍຽວບສະດວກ.

- ມຝນ ບາດແຜ ຫລ ຕມນາທອະໄວຍະວະເພດ ຫລ ຮທະວານ.

- ມໜອງ ຫລ ນໄຫລອອກທາງຊອງຄອດ ຫລ ທຍຽວ.

- ມອາການ ຫລ ເຈບບລເວນຮທະວານ.

- ມອາການແດງ ແລະ ເຈບ ບລເວນອະໄວຍະວະເພດ.

- ເຈບທອງ ຫລ ປວດຄະໂມກ.

- ເຈບໃນເວລາມເພດສາພນ.

- ລງຂາວເລອຍໆ

ການຮກສາຕງແຕເລມຕນ ຈະເຮດໃຫຮກສາຫາຍຂາດ ການຕດເຊອພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນ

ເຮດໃຫຕດພະຍາດເອດສງາຍຂນ.

ພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນໄດແກ:

ພະຍາດເອດສ ເປນພະຍາດທເລມມລາຍງານເມອປ 1981 ເກດຈາກເຊອພະຍາດ human

papillomavirus infection (HPV)ເຊງເປນເຊອພະຍາດທທາລາຍລະບບພມຄມກນຂອງຮາງກາຍເຮດ ໃຫຜເຈບຕດເຊອພະຍາດແຊກຊອນ ແລະມະເຮງ.

96

ການຕດເຊອ clamydia ສາເຫດເກດຈາກການມເພດສາພນກບຜຕດພະຍາດໄວລດ Human

Papilloma Virus (HPV) ເຮດໃຫອາການຄນຄາຍບລເວນອະໄວຍະວະເພດ ແລະຖາຫາກເກດການອກເສບ

ຈະມໜອງໄຫລອອກ ຫດຂນໄດທາງຮມໃຫຍ ຊອງຄອດ ແລະ ປາກມດລກ ສາລບຜຍງທບໄດຮບການຮກສາ ອາດຈະເຮດໃຫເກດການອກເສບໃນຄະໂມມ ຫລ ກາຍເປນໝນ ຫລຖພານອກມດລກ ເຊອພະຍາດບາງຊະນດ

ເຮດໃຫເກດມະເຮງ.

ເລມທອະໄວຍະວະເພດ ເປນພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນ ທເກດຈາກພະຍາດໄວລດ herpes

simplex virus ເຮດໃຫເກດອາການເຈບແສບບລເວນຂາ ກນ ຫລ ອະໄວຍະວະເພດ ແລະຕາມດວຍຝນ

ເປນຕມໃສ ບາດແຜເຊາໄດເອງ ໃນ 2-3 ອາທດ ແຕເຊອພະຍາດຍງຢໃນຮາງກາຍ ເມອຮາງກາຍອອນເພຍ

ເຊອພະຍາດກຈະກບມາເປນໃໝ.

ໜອງໄນແທ ເປນພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນ ທເກດຈາກເຊອແບກທເລຍ ເຮດໃຫເກດອາການ

ຄນຄາຍໃນທຍຽວ ແສບເວລາຍຽວ ມໜອງໄຫລອອກຈາກທຍຽວ ອາດເຮດໃຫເກດການອກເສບໃນທອງ ຫລ ເປນໝນ ຖາບໄດຮບການຮກສາ.

ຊຟລບ ເປນພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນທພບເຫນເລອຍໆ ການຕດເຊອພະຍາດທາອດຈະເປນ

ກອນແຂງບເຈບທອະໄວຍະວະເພດ ຖາບຮກສາຈະກາຍເປນໄລຍະທ 2 ທເອນວາ ເຂາຂ ຫລ ອອກດອກ

ຫາກປະໄວດນຈະຕດເຊອທລະບບປະສາດ ແລະ ຫວໃຈ.

ບາດແຜຮມອອນ ເປນພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນ ເກດຈາກເຊອ Haemophilus Ducreyi

ລກສະນະຂອງພະຍາດຈະມແຜທອະໄວຍະວະເພດ ບວມ ແລະ ເຈບ ບາງຄນມຕອມນາເຫລອງ ທຂານບ ຫລ

ທຫລາຍຄນເອນວາ ໄຂຄນບວມ ຫາກບໄດຮບການຮກສາ ໜອງຈະແຕກອອກຈາກນາເຫລອງ.

ຕວໂລມ ເກດຈາກແມງໄມຕວນອຍທເອນວາ pediculosis pubis ອາໃສຢທຄນຫວເປອນ

ດດເລອດຄນເຮາເປນອາຫານ ຜທເປນພະຍາດຈະມອາການຄນ ເມອເກາຈະເຮດໃຫພະຍາດແຜລາມໄປບລເວນອນ

ການວນໃສສາມາດເຮດໄດດວຍຕາເປາ ຈະພບໄຂສຂາວເກາະຕາມເຫງາຂນ ໄຂມລກສະນະເປນວງສວນຕວ ຂອງແມງໄມ ເມອກນເລອດອມ ຈະອອກເປນສນາຕານ.

97

ການປອງກນພະຍາດຕດຕພະຍາດຕດຕພະຍາດສາພນ.

ສະມາຊກໃນຄອບຄວ ເພອສະໜດສະໜມຄນອນ ຄວນຈະໄດຮບການເບງແຍງຮວມກນ ເພອປອງກນ

ການກບມາເປນອກຄງໃໝ ເສອຜາ ຜາປນອນ ຄວນຈະນາໄປຕມ ຫລ ສກແຫງແລວ ລດດວຍເຕາລດ

ໂຕແມງໄມຢໄດພຽງ 24 ຊວໂມງເມອບໄດຢກບຄນ ສວນໄຂແມນຢໄດດນເຖງ 6 ເດອນ.

ການປອງກນພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນທດທສດ ຄການບມເພດສາພນ ຫາກມເພດສາພນຕອງ

ຄານງເຖງຄວາມປອດໄພເປນອນດບທາອດ.

- ບປຽນຄນອນ ໃຫມຜວ ຫລ ເມຍ ຄນດຽວ.

- ຮຽນຮອາການຂອງພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນ.

- ຍາຮວມເພດຂະນະທເປນປະຈາເດອນ ເພາະຈະເຮດໃຫເກດເປນພະຍາດຕດຕໄດງາຍ.

- ຢາມເພດສາພນທາງຮທະວານໜກ ຫາກຈາເປນໃຫໃສຖງຢາງອະນາໄມ.

- ຢາສວນລາງຊອງຄອດ ເພາະຈະເຮດເກດການຕດເຊອໄດງາຍ.

ການປະຕບດຕວສາຫລບຜທເປນພະຍາດຕດຕທາງເພດສາພນ ດງຕໄປນ:

- ໃຫຮກສາຢາງໄວວາ ເພອປອງກນການແຜເຊອ

- ແຈງໃຫຄນອນຮວາ ເຈາເປນໂຣກ ເພອທຈະປອງກນໂຣກ ບໃຫແຜສຄນອນ ແລະໃຫໄດຮບ

ການຮກສາ.

- ຮກສາຕາມແພດສງ.

- ຢດການຮວມເພດ

- ການຮກສາຕວໂລນ ສາມາດຊຢາທາໄດຕາມຮາຍຂາຍຢາທວໄປ ແຕຄນຖພາ ຫລ ເດກ

ຄວນປກສາແພດ.

ບດບາດຂອງອາສາສະໝກສາທາລະນະສກກມປະຊາກອນຕາງດາວໃນຊມຊນ:

ອາສາສະໝກປະຊາກອນຕາງດາວ ມບດບາດສາຄນໃນການເບງແຍງສຂະພາບຂອງຊມຊນ

ກມປະຊາກອນຕາງດາວ ດງຕໄປນ:

1. ເຝາລະວງ ແລະ ປອງກນໂຣກໃນຊມຊນ ດງນ:

- ຄນຫາກມສຽງແລະຜປວຍໃນຊມຊນ.

- ເຝາລະວງແລະສງເກດອາການຫາກພບວາມອາການຄາຍຄໂຣກດງກາວໃຫແຈງເຈາໜາ

ທສາທາລະນະສກຢາງໄວວາ.

- ຫລກລຽງການສາຜດຫາກພບຜປວຍທສງໃສໃສໜາກາກອະນາໄມ,ໃສຖງມ ພອມໃຫ

ຄາແນະນາການປອງກນໂຣກ ໃຫແກຜທສງໃສແລະບກຄນໃນຄອບຄວ.

2. ໝນຕດຕາມຂມນຂາວສານສະຖານະການໂລກ ຈາກກະຊວງສາທາລະນະສກ ແລະສສາທາລະນະ

ຕາງໆ ເປນປະຈາສະໝາສະເໝ ເພອໃຫໄດຄວາມຮທຊດເຈນ ແລະສາມາດນາໄປຖາຍທອດຄວາມຮແກ

ເພອນບານຕໄປຢາງມປະສດທຜນ.

3. ໃຫຄວາມຮ ແນະນາ ແລະ ບລການເບອງຕນ ແກປະຊາຊນໃນໝບານ/ຊມຊນ ດງຕໄປນ:

- ລງຢາມບານສງເກດໃຫຄວາມຮແລະໃຫຄາແນະນາ

- ໃຫຄວາມຮຜານໂທລະໂຄງວທະຍ ແລະ ສໃນທອງຖນ

- ຖາຍທອດ ແລະ ເຜຍແຜຄວາມຮ ດວຍເອກະສານຕາງໆ ໃນການປະຊມທອງຖນ

4. ຮວມມກບເຈາໜາທສາທາລະນະສກ ແລະ ໜວຍຍງານຕາງໆຈດກດຈະກາດານສຂະພາບ ໃນຊມຊນເຊນ: ກດຈະກາຊອມແຜນຈາລອງສະຖານະການ ການລະບາດຂອງເຊອໂຣກ ກດຈະກາປະຊາສາພນ

ເພອທາລາຍແຫລງເພາະພນ ຍງລາຍ ເຊງເປນແຫງແຜລະບາດໂຣກໄຂເລອດອອກເປນຕນ.

98

ຫວຂທ 2 ເລອງການເບງແຍງຜພການໃນຊມຊນ

ຈດປະສງ :

ເພອໃຫອາສາສະໝກສາທາລະນະສກກມປະຊາກອນຕາງດາວອະທບາຍວທການແລະສາມເບງແຍງ

ຜພການໃນຄອບຄວໄດຢາງຖກຕອງ

ຄວາມໝາຍ ແລະ ປະເພດຂອງຄວາມພການ :

ອງການອະນາໄມໂລກ (WHO) ໄດໃຫຄວາມໝາຍຂອງ“ຄວາມພການ”ວາເປນຂຈາກດ ຫລ ຄວາມ

ສາມາດໃນການປະຕບດກດຈະກາໃດໆໂດຍວທການຫລໂດຍວໃສຂອງຄນທວໄປເນອງຈາຄວາມບກພອງຢາງໃດ

ຢາງໜງ.

ລະບຽບການສງເສມ ແລະ ພດທະນາຄນນະພາບຊວດຂອງຄນພການ ພສ 2550 (ຄ.ສ2007)

ໄດໃຫຄວາມໝາຍວາບກຄນເຊງມຂຈາກດໃນການປະຕບດກດຈະກາໃນຊວດປະຈາວນຫລເຂາມສວນຮວມໃນສງຄມ

ເນອງຈາກການບກພອງໃນການແນມເຫນການໄດຍນການເຄອນໄຫວການສສານຈດໃຈອາລມພດຕກາ ສະຕປນຍາ

ການຮຽນຮຫລການບກພອງອນໃດປະກອບກບມອປະສກໃນດານຕາງໆແລະມຄວາມຈາເປນພເສດທຈະຕອງໄດ

ຮບຄວາມຊວຍເຫອໃນດານໃດດານໜງເພອສາມາດປະຕບດກດຈະກາໃນຊວດປະຈາວນຫລເຂາໄປມສວນຮວມ

ໃນສງຄມໄດຢາງບກຄນທວໄປທງນຕາມປະເພດແລະລກສະນະເກນທລດຖະມນຕກະຊວງການພດທະນາສງຄມ

ແລະຄວາມໝນຄງຂອງມະນດປະກາດການດ.

ປະເພດຂອງຄວາມພການ :

ກະຊວງສາທາລະນະສກໄດການດປະເພດຂອງຄວາມພການໄວ 5ປະເພດ ຄ:

1. ຄນພການທາງການແນມເຫນຄ

2. ຄນພການທາງການໄດຍນ ຫລການສຄວາມໝາຍ

3. ຄວາມພການທາງກາຍ ຫລ ການເຄອນໄຫວ.

4. ຄວາມພການທາງຈດໃຈ ຫລ ພດຕກາຄຄນທມຄວາມພດປກກະຕທາງຈດໃຈ ຫລ ສະໝອງ

ສວນໃນການຮບຮອາລມຄວາມຄດຈນບສາມາດຄວບຄມພດຕກາທຈາເປນໃນການເບງແຍງຕວເອງຫລ

ຢຮວມກບຜອນໄດ.

5. ຄວາມພການທາງສະຕປນຍາ ຫລ ການຮຽນຮຄຄນທມຄວາມບກພອງທາງສະຕປນຍາ ຫລ ສະ

ໝອງຈນບສາມາດຮຽນຮຕາມປກກະຕໄດ

ສດທປະໂຫຍດສາລບຄນພການ

ການຟນຟສະມດຖະພາບຄນພການ ຖເປນແນວທາງສາຄນ ໃນການພດທະນາຄນພການຢາງ ລດຖະບານໄດປະກາດໃຊລດທະບນຍດການຟນຟຄນພການພສ 2534 ຂນເພອສງເສມໃຫຄນພການໄດຮບສດທ

ແລະໂອກາດໃນການຟນຟສະມດທະພາບທາງການແພດ ການສກສາອາຊບ ແລະສງຄມໂດຍຄນພການ

ທຈະໄດຮບສດທຕອງຍນຈດທະບຽນຄນພການສາມາດຍນໄດທສານກງານພດທະນາສງຄມແລະຄວາມໝນ

ຄງຂອງມະນດຂອງແຂວງ.

99

ເອກະສານທໃຊໃນການຈດທະບຽນ

1. ເອກກະສານຮບຮອງຄວາມພການ.

2. ສາເນາບດປະຈາຕວປະຊາຊນຫລເອກະສານອນທທາງການອອກໃຫ.

3. ສາເນາໃບຢງຢນທຢ ພອມຕນສະບບຕວຈງ.

4. ຮບຖາຍຂະໜາດ 1 ນວ ຈານວນ 2 ໃບ.

ກລະນຄນພການບສາມາດໄປຈດທະບຽນໄດດວຍຕນເອງ ເນອງຈາກມສະພາບຄວາມພການໃຫຜອນ

ໄປຈດທະບຽນແທນໄດໂດຍຜແທນຕອງນາຫລກຖານສາເນາບດປະຈາຕວປະຊາຊນຫລບດອນໆທທາງລດ

ຖະການອອກໃຫສາເນາສາມະໂນຄວພອມຂອງແທໃບມອບອານາດຈາກຄນພການໜງສຮບຮອງຈາກທາງລດຖະການ,

ຄາສງສານໃຫເປນຄນຂາດຄວາມສາມາດປມບນທກປະຈາຕວຄນພການມອາຍໃຊໄດ 5 ປ ເມອຄບການດແລວ

ຕອງນາໄປຂຕອາຍປ ມບນທກປະຈາຕວຄນພການຄນໃໝ.

ບລການທຈະໄດຮບຕາມກດໝາຍ :

ການບລການທາງແພດ: ຄການຮກສາພະຍາບານ ເພອແກໄຂຄວາມພການ ຫລ ປບສະພາບຄວາມ

ພການທາງກາຍອປະກອນແລະເຄອງຊວຍຄນພການ, ຄາແນະນາປກສາທາງການແພດໂດຍບເສຍຄາໃຊຈາຍ

ບລການທາງການສກສາ: ການເຂາຮຽນໃນສະຖາບນການສກສາຕາງໆອປະກອນ ແລະການໃຊ

ຈາຍໃນການຮຽນ.

ບລການທາງອາຊບ: ແນະນາການປະກອບອາຊບ, ຝກອບຮມໃຫກຍມເງນທນ ໂດຍບເສຍດອກເບຍ

ບລການທາງສງຄມ: ໃຫຄາປກສາແນະນາ ຊວຍເຫລອຄນພການ ທມຖານະທກຍາກ

ລວມໄປເຖງເບຍລຽງ , ສະຫວດດການຕາງໆຂອງຄນພການ ແລະຈດຫາງານ.

ລະບຽບການສງເສມ ແລະ ພດທະນາຄນນະພາບຊວດຄນພການ ພ.ສ. 2550 ສາລະສາຄນ :

ມາດຕາ 03 ໃຫຍກເລກກດໝາຍການຟນຟຄວາມອາດສາມາດຄນພການ ພ.ສ. 2534.

ມາດຕາ 15 ການນານດນະໂຍບາຍ,ກດລະບຽບ,ມາດຕະການ,ໂຄງການ ຫລ ວທປະຕບດຂອງໜວ

ຍງານຂອງລດ,ອງການເອກະຊນ ຫລບກຄນໃດ ໃນລກສະນະທເປນການເລອກປະຕບດ ໂດຍບເປນທາຕຄນ

ພການຈະເຮດບໄດ.

ການເບງແຍງຊວຍເຫລອຟນຟຄນພການ :

ແນວທາງທສາຄນໃນການຟນຟຄວາມອາສາມາດຂອງຄນພການຄການປຽນທດສະນະຄະຕຂອງຄນ

ພການຜເບງແຍງແລະສງຄມອອມຂາງໃຫເຫນຄນຄາຂອງການຝກຊວຍເຫລອຕນເອງໃນຊວດປະຈາວນ

ຈາກນນເປດໂອກາດໃຫຝກຝນ ຈດຫາອປະກອນເຄອງຊວຍເຫອຕາມຄວາມຈາເປນ ລວມທງດດແປງສະຖານທຢ

ອາໃສໃຫເໝາະສມ ເພອເປນການເພມຂດຄວາມສາມາດ ໃນການຊວຍເຫລອເບງແຍງຕນເອງ.

100

ການປະຕບດຕຄນພການ ທາງການໄດຍນ ຫລ ການສສານ

- ບນຫາຂອງການບໄດຍນສຽງຈະເຮດໃຫບມໂອກາດໄດຮຽນຮການອອກສຽງຢາງຖກຕອງ ດງນນ

ຄນຫໜວກ ແລະຫຕງ ຈງມຄວາມບກຜອງທາງການເວາ ດວຍວທທາງການສສານຂອງຄນຫໜວກ ມ

ຫາຍວທເຊນ: ການໃຊພາສາມ, ການອານຮມສປາກ, ການອານຂຽນ ແລະພາສາທາທາງ.

- ການປະຕບດຕຄນຫໜວກ ນອກຈາກການໃຫກຽດໃນຄວາມເປນມະນດຊາດເໝອນຄນທວໄປແ

ລວຍງຄວນໃຫຄວາມສາຄນກບປະສາດສາພດດານອນຂອງຄນຫໜວກ ທບໄດໃຊເລອງສຽງ ຄວນສບຕາກບຄນ

ຫໜວກຕະຫອດໄລຍະເວລາການສນທະນາ ເວາຊາໆ ແຈງໆ ໃຫຄນຫໜວກໄດອານຮມສປາກ ຫ ໃຊຂຽນ

ໃຊລາມພາສາມ ແຕຕອງໝນໃຈວາພາສາ ທາທາງ ທສນທະນາກນນນ ໄດສງ - ຮບຢາງຖກຕອງ ເພາະອາດເກດ

ຄວາມເຂາໃຈຜດໄດງາຍ.

ການເບງແຍງເດກພການທາງການໄດຍນ

- ການຝກຟງຈະຊວຍພດທະນາທກສະ ໃນການໃຊປະສາດສາພດໃນສວນຂອງການໄດຍນທເຫລອ

ຢໃຫເກດປະໂຫຍດຫລາຍທສດ ອປະກອນທສາຄນຫລາຍທສດໃນການຝກຟງຄ ເຄອງຊວຍຟງ.

- ການຝກເວາ ເພອສງເສມເພອໃຫເດກເຂາໃຈພາສາເວາ ແລະສາມາດສສານ ກບຜອນໄດ.

ການຊວຍເຫລອຄນຕາບອດ : ສາມາດປະຕບດໄດ ຕາມຫລກການຕໄປນ :

1. ປະຕບດຕຄນຕາບອດໃຫເໝອນກບບກຄນທວໄປເຖງວາເຂາຈະເບງບເຫນແຕເປນພຽງຄວາມບ

ກຜອງດານໜງເທານນ ເຂາຍງມຄວາມສນໃຈ ຢາກຮ ແລະຢາກສະແດງຄວາມຄດເຫນ.

2. ບຕອງສະແດງຄວາມສງສານຫລເຫນອກເຫນໃຈໃນສະພາບຕາບອດຂອງເຂາ ຈນເກນກວາເຫດ.

3. ສາມາດມາເວາກບຄນຕາບອດໂດຍກງ ບຈາເປນຕອງເວາສຽງດງເກນກວາປກກະຕ

ຫລເວາຜານຜແປພາສາ ເຊງເປນເພອນ ຫລຜນາທາງຄນຕາບອດ.

4. ຄະນະສນທະນາ ຫາກຈາເປນຕອງເວາກຽວກບ“ຕາບອດ” ຫລ “ເບງເຫນ”ສາມາດເວາໄດໂດຍບ

ຕອງພະຍາຍາມຫລກລຽງ ໄປໃຊຄາອນແທນ.

5. ເວາທກທາຍ ຫລ ໃຊສຽງ ເມອເຂາໄປຫອງທມຄນຕາບອດຢດວຍ ເຂາຈະໄດຮບຮວາມຄນເຂາມາ

ຄວນບອກຊຂອງທານດວຍ.

6. ການທກທາຍເພອນຕາບອດ ກະລນາສາພດມບວາຈະເປນການພບກນ ຫລອາລາ ເພາະສະແດງ

ເຖງຄວາມຍມແຍມແຈມໃສ ແລະ ຄວາມເປນມດ ເມອຈະຈາກໄປຈາກການທໂອລມກນ ກໃຫບອກຄນຕາບອດຮດວຍ

ເພາະບໃຫຄນຕາບອດເກເຂນ ແລະເວາຢຄນດຽວ.

7. ເມອນາທາງຄນຕາບອດ ໃນການເດນທາງໃຫຍາງຊໆ ການຍາງຄດໄປ ຄດມາ ຈະເຮດ

ໃຫເຂາເສຍການຊງຕວ ອາດລມໄດ ໃຫນາທາງໂດຍໃຫຄນຕາບອດຈບແຂນບລະເວນເໜອຂສອກເລກນອຍ ໃນກ

ລະນເດນທາງແຄບຄວນແກວງແຂນທຄນຕາບອດຈບໄວໄປທາງຂາງຫລງ ເພອຄນຕາບອດຈະຂະຫຍບໄປຍາງທ

າງຫງທານແທນການຍາງຄ ຫລ ຍາງສະຫລຽງໄປກບທານ.

8. ການພາຄນຕາບອດໄປນງຕງອ ພຽງຈບມຂອງຄນຕາບອດໄປແຕະກບພະນກຕງອ ຫລ

ທວາງແຂນຂອງຕງອ ທຈະໃຫຄນຕາບອດນງເທານນ.

9. ບານປະຕໃນເຮອນ ຫລທຫອງການ ກະລນາຢາເປດຄາງໄວ ຂໃຫປດ ຫລ ເປດກວາງ

ຈນບານປະຕແນບຊດກບຜາຜະໜງ ເພອຄນຕາບອດຈະໄດບຍາງຕາ.

101

ການຟນຟຜມຄວາມຜດປກກະຕທາງການເຄອນໄຫວ

1. ການປອງກນ ການພດຮບຂອງແຂນ ແລະ ຂາ.

ເມອແຂນຂາເຄອນໄຫວບໄດຂຕຂອງຮາງການບໄດງແລະຫຍຽດຕາມປກກະຕຈະເຮດໃຫຂຕຕດແຂງ

ແລະຜດຮບຈະຍງເຮດໃຫການເຄອນໄຫວຫຍງຍາກມຜນຕການເຄອນໄຫວໃນຊວດປະຈາວນ.

ວທປອງກນ ມ 3ວທຄ:

1. ປຽນທາຂອງແຂນ ຂາ ແລະ ລາຕວ

2. ຂະຫຍບ,ຍກແຂນ ຂາ ໃຫຫລາຍທສດວນລະຫລາຍໆຄງ.

3. ຈດຂຕຕາງໆໃຫຢໃນທາທຖກຕອງທງເວນແລະກາງຄນ.

2. ການປອງກນບາດແຜ ກດທບ:

ຄນພການທເຄອນໄຫວໄດຫຍງຍາກ ຈະມບນຫາເລອງການຮບຄວາມຮສກບກຜອງ ຊງສວນໃຫຍ

ຈະບກຜອງໃນສວນລມຂອງລາໂຕ ແລະ ຂາທງ 2 ຂາງ ແຕບາງຄນອາດມບນຫາ ທສວນເທງຂອງລາໂຕ ປາຍແຂນ

ແລະມທງ 2 ຂາງ ຄນພການທບສາມາດຮບຄວາມຮສກໄດ ຈະບຮສກເຖງຄວາມກດທບຕາມສວນຕາງໆ

ຈງບມການເໜງຕງ ປຽນທາທາງ ເພອຜອນຄາຍແຮງກດທບ ຖາກດທບເປນເວລາດນນານກຈະເຮດໃຫເກດ ບາດແຜຂນມາ ເອນວາແຜກດທບ ການປອງກນການເກດແຜກດທບ ເຮດໄດໂດຍ:

1. ການເບງແຍງຜວໜງ

2. ປຽນທານອນ ຫລ ທານງຢເລອຍໆ

- ຜວໜງທຖກກດທບເປນເວລາດນຈະປຽນເປນສແດງຫລສຊາສອນໃຫ ຜພການ ໃຫໝນ

ສງເກດເບງຜວໜງທວຮາງກາຍທກວນ ຖາພບຜວໜງບລເວນໃດມການປຽນແປງໄປເປນສແດງ ຫລ ສຊາຕອງ

ປຽນທາເພອຫລກລຽງການເກດແຜກດທບຜວໜງບລເວນນນ ຮອຍແດງຊາທເກດຂນ ອາດຫາຍໄປພາຍໃນ 2-3

ຊວໂມງ ຫລ ຫລາຍວນ ຈະຕອງບໃຫບລເວນນຖກກດທບ ຈນກວາຮອຍແດງຊານນຈະຫາຍໄປ.

- ແນະນາໃຫປຽນທານອນໃນແຕລະວນຄ:ນອນຫງາຍ,ນອນສະແຄງ,ນອນຂວມແລວ

ປຽນນອນສະແຄງອກດານໄປເລອຍໆ.

- ໃຫປຽນທາທກເຊາ 2 ຄງ ທກບາຍ ແລະ ທກແລງ ແຕຖາເກດແຜແລວ ໃຫເພມຊວງກາງຄນ

ອກ 2 ຄງ.

3. ຝກໃຫຊວຍເຫລອຕນເອງ.

ຄນພການທສາມາດເບງແຍງຕນເອງໄດ ຈະຮສກມຄວາມສກ ທສາມາດເຮດໄດ ບຮສກວາຕອງ

ເພງພາຜອນ

- ການກນອາຫານເອງເປນເລອງສາຄນ ຖາກນເອງບໄດ ອາດໄດຮບອາຫານບພຽງພ ເຂາຕອງ

ການອາຫານ ແລະນາເໝອນຄນອນໆໄວດຽວກນ ສະນນຈງຄວນກນອາຫານເໝອນຄນອນໃນໄວດຽວກນ.

102

- ສອນເຂາໃຫກນເໝອນກບກອນທເຂາຈະພການຈະເລອກວທອນກຕເມອເຂາບສາມາດ ເຮດວທນໄດ.

- ຄວນສອນໃຫລາງມດວຍສະບ ແລະ ນາກອນ ແລະ ຫລງອາຫານ,ສອນໃຫລາງພາຊະນະ

ຫລງກນອາຫານທກມ.

4. ໜວຍງານທໃຫບລການຄນພການ:

- ສານກງານພດທະນາສງຄມແລະຄວາມໝນຄງຂອງມະນດຈງຫວດ(ແຂວງ).

- ໂຮງໝ, ສກສາລາແລະສະຖານອະນາໄມ

- ສະມາຄມຄນຕາບອດແຫງປະເທດໄທ 85/1-2 ຊອຍ(ຮອມ)ບນ ຢຖະໜນດນແດງ

ແຂວງສາມແສນໃນ ເຂດພະຍາໄທ ກງເທບ 10400 ໂທຣ:02.2463835, ໂທລະສານ/ແຟກ: 02 2459846.

- ມນນທຊວຍຄນຕາບອດແຫງປະເທດໄທ ໃນພຣະບລມລາຊນປະຖາ ຕງຢທໂຮງຮຽນ

ສອນ ຄນຕາບອດ ກງເທບ 420 ຖະໜນລາດຊະວຖ ແຂວງທງພະຍາໄທ ເຂດຣາດຊະເທວ ກງເທບ 10140

ໂທຣ:02.2460070, 02 24813365 - 8.

- ສະມາຄມຄນຫໜວກແຫງປະເທດໄທ 144/9 ໝບານຖຕພອນ ຊອຍ(ຮອມ)ພດທະນາການ

29 ຖະໜນພດທະນາການ ເຂດສວນຫວງ ກງເທບ 10250 ໂທຣ:02.71701902-3,ໂທລະສານ/ແຟກ: 02

7171904 ,ມນນທອະນເຄາະຄນຫໜວກ ໃນພຣະບລມລາຊນປະຖາ 137 ຖະໜນພຣະລາມ 5 ເຂກດສດ ກງເທບ

10300 ໂທຣ: 02 2410516,02 2436695.

- ສະມາຄມພການແຫງປະເທດໄທ 73/7-8 ຊອຍ(ຮອມ)ນະຕວານນນ 8 ຕາບນລາດຂວນ

ອາເພເມອງ ຈງຫວດນນທະບລ 11000 ໂທຣ: 02 9510445 ,02 9510659,ໂທລະສານ/ແຟກ: 02 9510657.

- ມ ນລະນ ທ ຊວຍຄນ ປນຍາອ ອນແຫງປະ ເທດໄທ ໃນພຣະ ບລ ມລາ ຊນປະ ຖາ

4739 ຖະໜນດນແດງ ເຂດຣາດຊະເທວ ກງເທບ 10400 ໂທຣ: 02 2452643, 02 2453954.

- ສະມາຄມສຂະພາບຈດແຫງປະເທດໄທ ໃນພຣະບລມລາຊນປະຖາ 356/10

ຖະໜນສອະຍທະຍາ ເຂດຣາດຊະເທວ ກງເທບ 10400 ໂທຣ: 02 245-2733 ໂດຍເປດບລການທກວນພດ

ເວລາ 16.30 - 18.00 ນ ແລະ ວນເສາ ເວລາ 09.30 - 12.00 ນ.

- ກມສຂະພາບຈດ ຕ ຢກະຊວງສາທາະລະສກ ຖະໜນນະຕວານນນ ອາເພເມອງ

ຈງຫວດນນທະບລ 11000 ໂທຣ: 02 951 130041 ,ໂທລະສານ/ແຟກ: 02 951 1369.

103

ຫວຂທ 3 ເລອງການຈດການໄພພບດ

ຈດປະສງ:

ເພອໃຫອາສະໝກສາທາລະນະສກກມປະຊາກອນຕາງດາວສາມາດອະທບາຍວທການຈດການໄພ

ພບດເບອງຕນໃນຊມຊນໄດຖກຕອງ ແລະ ສາມາດກຽມຄວາມພອມພນຖານ ເພອຮບໄພພບດທອາດຈະເກດຂນ

ໃນຊມຊນໄດ.

ການເຜາລະວງ,ວທປອງກນແລະຮບມໄພພບດ :

3.1 ຮບມນາຖວມ

ການປອງກນຕນເອງ ແລະ ຄວາມເສຍຫາຍຈາກນາຖວມ ຄວນມການກະກຽມໄວລວງໜາເພາະ

ຫາກລຖາໃຫມການເຕອນໄພ ເວລາພກບພຽງພຮຈກກບໄພນາຖວມຂອງເຈາ ສອບຖາມໜວຍງານທມການຈດການ

ດານນາຖວມດວຍຄາຖາມດງຕໄປນ:

- ພາຍໃນບລເວນສະຖານທໃກຄຽງ ໃນຮອບຫລາຍປ ເຄຍເກດນາຖວມສງ ທສດເທາໃດ

- ເຮາສາມາດຄາດຄະເນຄວາມໄວນາ ຫລ ບ

- ເຮາຈະໄດການເຕອນໄພລວງໜາກອນທນາຈະມາເຖງ ເປນເວລາເທາໃດ.

- ເຮາຈະໄດຮບການເຕອນໄພຢາງໃດ.

- ຖະໜນເສນໃດແດ ໃນບລເວນສະຖານທນ ທຈະຖກນາຖວມ ຫລຈະມສງກດຂວາງ.

ການເຮດແຜນຮບມກບນາຖວມ :

ການເຮດແຜນເພອຮບມກບນາຖວມ ຈະຊວຍໃຫທານນກເຖງສງຕາງໆ ທຈະຕອງເຮດຫລງໄດຮບ

ການເຕອນໄພ ຍາງສາຫວດທວທງບານດວຍຄາແນະນາ ທກາວມາ ພອມທງຈດບນທກວາຈະປະຕບດຕາມ

ນາແນະນາແນວໃດໃນຊວງເວລາທທກໆຄນຟາວຟງ ແລະ ຕນເຕນຈາກໄພຄກຄາມ ສງທສາຄນລມບໄດກຄການບນທກ

ເລກໝາຍໂທລະສບຕາງໆ ທສາຄນໄວໃນແຜນນນດວຍ.

ອາຫານ ແລະ ນາດມ :

ເມນອາຫານທບບດງາຍໄດແກ ໄຂຕມ,ໄຂເຄມ,ນາພກຕາງໆໄສກອກທອດ ,ໝທອດ,ໝແຜນ ຫລ

ເປນເຂາໜຽວໜງທາມະດາ ເຂາຫາມທບໃສກະທ ຂະໜມປງກອບ ເຂານາງເລບ ຈະເກບໄດຫາຍວນ

ຫລກລຽງການບລຈາກ ຂະໜມປງ ເພາະມອາຍສນປະມານ 5-7 ວນ ແລະຂນເຊອຣາງາຍ ໝາກໄມເຊນ:ໝາກ

ກວຍນາວາ,ສມໂອ,ໝາກສດາ,ຊມພ ໃຫຜປະສບໄພ ແລະ ແຈກນມກອງຍເອຊທໃຫເດກ ກຈະຊວຍໃຫຜປະສບໄພ

ໄດຮບສານອາຫານວຕາມນຄບຖວນຍງຂນ ຊວຍເສມພມຕານທານໂຣກຕາງໆບໃຫເປນພະຍາດງາຍ.

104

ສງທຕອງກຽມ:

1. ແກວນາພຣາສະຕກໃສ ທດມນາໝດແລວ ພອມຜາທປດແໜນຢາງດ ຂະໜາດບເກນສອງລດ

ເມອປະວາງນອນແລວ ຄວາມໜາທແສງຕາເວນຜານບເກນ 10 ຊວໂມງ ,ແກວຍງຊາລດຍງດ ລງສຂອງດວງຕາ

ເວນຈະໄດຜານທະລໄດຫາຍ ພຣາສະຕກບເກາ ຫລມຮອຍຂດຂດຫລາຍເກນໄປ ເພາະລງສຈະຜານໄດບດ

ພາຍໃນແກວສະອາດ ແກະພຣາສະຕກພາຍນອກອອກໃຫໝດ.

2. ຫາແຫລງນາສະອາດທສດ ເທາທຈະຫາໄດ ວທນໃຊຂາເຊອໂຣກໄດດ ແຕບສາມາດແກບນຫາ

ສານເຄມປນເປອນໃນພາວະປກກະຕ ຄວເຮອນທດມນາຝນ ຖາຕອງການປະຫຍດພະລງງານ ແລະ

ທກຄນໃນເຮອນແຂງແຮງດ ອາດຈະໃຊວທນແທນການຕມກໄດ.

3. ຖານາຂນຄວນມຜາກນຕອງເຊນ: ຜາຂາວບາງ ຫລ ຜາຂາວມາສະອາດຫລາຍໆຊນ ເມອກນຕອງ

ໄດແລວກບນຈໃສແກວໃຫເຕມ ແລວປດຜາໄວ ຈາກນນເອາມາວາງເທງເຈຍໜງສພມ ແລວລອງສອງເບງກນແກວ

ເພອອານຫວຂໜງສພມໄດ ( ຕວອກສອນໃນແຖວຫລກຂະໜາດ 3.5 ຊມ ).

4. ບລເວນທຈະວາງແກຕາກແດດທຮອນ ໂດຍສະເພາະຖາມໂລຫະ ເຊນ: ແຜນສງກະສ ຫລ

ອະລມນຽມຈະດຫລາຍ.

ວທການກະກຽມນາດມ:

1. ພາຍຫລງທກນຕອງນາໄດແລວ ກໃຫຖອກລງແກວໃຫໄດປະມານ 3 ໃນ 4 ແກວ.

2. ສນແຮງໆຢາງນອຍປະມານ 20 ຄງ ໃຫອາການ(ອອກຊເຈນ)ປະສມກບນາໃຫທວ.

3. ເພມນາໃສໃຫເຕມແກວ ປດຜາໃຫແໜນດ.

4. ວາງແກວໃນທາງນອນ ຕາກແດດປະໄວ ຢາພະຍາຍາມຍາຍແກວໂດຍ ຖາບຈາເປນເພອໃຫ

ອອກ ຊເຈນ ບແຍກຕວຈາກນາຕາກແດດ ໂດຍໃຊເວລາ

2 ຊວໂມງຖາແດດຮອນແຮງ ພນທວາງເປນໂລຫະ ແລະ ນາຂອນຂາງໃສ

6ຊວໂມງ ບນພນຖານກະເບອງ ຫລ ຊມງ

2ວນ ,ຖາມຂເຝອຫລາຍ

ນາໃນແກວດງກາວນາໄປດມໄດເລຍ ຫລ ຈະເກບໄວດມໃນພາຍຫລງກໄດ,ແສງແດດ,ຄວາມຮອນ ແລະ

ອອກຊເຈນ ຈະເຮດປະຕກລຍາກນຂາເຊອໂຣກ ທງແບກທເລຍ,ໄວຣດ ແລະ ພະຍາດ 99,9%

ຖາຝນຕກຕະຫລອດ ແດດບອອກ ໃຫໂຕງນາຝນດມແທນ.

ແກວນາໃສ PET ຫ Polyethylene Terephthalate (ໂພລເອທທລນເທເລຟທາເລດ)

ທຕາກແດດໃນລະດບນ ຈະປດປອຍສານເຄມນອຍຫລາຍ ໄດຮບການຍອມຮບຈາກອງການອະນາໄມໂລກ

ວາຢໃນທປອດໄພ ບເໝອນວດສະດປະເພດ PVC ທກວນນ ເຮາກດມນາທບນຈແກວ PET ກນຢແລວ.

105

ຖງສາລບໃສເຄອງບລໂພກຕາງໆ (ຖງຢງຊບ) ສງຂອງຈາເປນທຄວນມໄດແກ…

1. ອາຫານແຫງເຊນ: ໝສາເລດຮບ,ປາກະປອງ, ຜກກາດດອງກະປອງ, ປາລາດພກ, ນາພກກະປກ,

ເຂານາງເລບ,ຊນເຄມ,ໄຂເຄມ,ໝຫຍອງ,ໝແຜນ ແລະ ອນໆ ໃນປະລມານທພຽງພຕການບລໂພກບນອຍກວາ

3 ວນ ທສາຄນຍາລມບອນເປດກະປອງດວຍ ຫລ ໃຊກະປອງແບບຜາດງ.

2. ເຂາຫອມມະລກະປອງ ແລະ ເຂາສານ ຫລ ຫາກເດນທາງໄປບລຈາກດວຍຕນເອງ ອາດຊເຂາໜ

ຽວໜງກບຊນຫໝທອດໃສຖງເພາະບບດງາຍ (ເນອງຈາກຜປະສບໄພບາງຄນໄດຮບອາຫານກະປອງ ຈນເບອແລວ).

3. ນາດມ,ເຄອງດມແຟກກອງ ແລະ ຂະໜມປງກອບ ຂະໜມຖງຕາງໆທເດກມກ,ນມຖວເຫລອງ ແລະນາໝາກໄມສາລບຖະຫວາຍພຣະດມຫລງທຽງ.

4. ນມຝງ ແລະ ຂວດນມສາລບເດກນອຍເກດໃໝພອມດວຍກະຕກນາຮອນ ຂະໜາດນອຍ

ສະນດສຽບໄຟໄດ.

5. ໄຟສາຍພອມຖານ ແລະ ຄວນມຖານສາຮອງຫລາຍໆຊດ,ທຽນໄຂ,ກບໄຟແຊກ.

6. ຊດປະຖມພະຍາບານ ແລະ ຢາສາມນປະຈາບານເຊນ: ຢາແກນາກດຕນ,ຢາທາແຜສດ,ຢາດມ,

ຢາມອງ,ຢາແກໄຂຫວດ,ຢາແກໄອເຈບຄ, ນາເກອແຮຊອງ, ຢາແກຖອກທອງ, ໂລຊນກນຍງ,ຢາແກຄນ ແລະ

ຢາຮກສາເຊອຣານາກດຕນ.

7. ເຈຍທດຊ(ເຈຍອະນາໄມ) ແລະ ເຈຍທດຊແບບປຽກ ໃຊສາລບການຊາລະລາງ ເພອສຂະອະນາໄມ.

8. ຖງດາສາລບໃສຂເຫຍອ ພອມເຊອກຟາງ ຫລ ໜງຢາງ ສາລບໝດປາກຖງ.

9. ຜາອະນາໄມ ແລະ ຢາຄມສາລບຜຍງ ຖງຢາງອະນາໄມສາລບຜຊາຍ ຜາອອມສາເລດຮບສາລ

ບເດກນອຍເກດໃໝ ແລະ ຄນແກ,ກະໂຖ,ງຽງ,ຖງກອບແກບ ພອມຂອງນງຖາຍແບບຂອງຄນປວຍ.

10. ເສອຊຊບ ຈາເປນຫລາຍສາລບຄນແກ, ຄນປວຍ ແລະ ເດກ ທຄວນມໄວປະຈາຕວ.

11. ເກບແຕະຢາງ, ເສອກນຝນ, ໝວກກນແດດ,ຄນຮມ,ສະບ,ເສອຢດ,ແປງສຟນ,ຢາສຟນ,ຜາຂາວ

ມາ,ສນ,ສງຊອນໃນ, ໜາກາກກນຝນ.

12. ໝາກຫວດ ເພອສງສນຍານ ຂຄວາມຊວຍເຫລອ.

13. ເຊອກນລງເສນຍາວໆ ສາລບມດເຄອງ,ຕາກເຄອງ ແລະ ອນໆ.

14. ແວນແຍງນອຍໆເອາໄວສະທອນແສງ ຂຄວາມຊວຍເຫລອ.

15. ແຜນພຣາສະຕກ ແລະ ສະກອດ ເພອໃຊໃນການເຮດບອນຫບໄພ ພາຍໃນບອນພກ.

ກະເປາເຈຍ(ເປ)ສກເສນ: ຊດທກຽມໄວໃນບອນຢອາໃສ ໂດຍສະເພາະແມນເຄອງຂອງທຈາເປນ

ເກບໄວໃນກະເປາ ເພອສາລບຍາມເກດໄພພບດປະເພດຕາງໆ ເຮາຈະສາມາດຄວາໄດທນທ ໃນເວລາທເຮາຟາວຟງ

ສາລບເຄອງຂອງທເກບໄວນນ ສາມາດແກໄຂການດາລງຊວດຂອງເຮາ ອາດໄດເປນເວລາ 3-7 ວນ ຫລ

ໃນໄລຍະຍາວຫລາຍກວານນ.

106

3.2 ການຮບມແຜນກບດນໄຫວ

107

108

109

110

111

112

ເອກສານອາງອງ:

1. ສາຂາວທະຍາສາດສຂະພາບ ມະຫາວທະຍາໄລສໂຂໄທທາມາທລາດ, ເອກະສານການສອນ ຊດວຊາ ວທະຍາການ ລະບາດແລະການຄວບຄມໂຣກ ໜວຍທ 1-8, ສະບບປບປງຄງທ 1 ພມຄງທ 11 ພ.ສ 2549 ພມທໂຮງພມມະຫາວທະຍາໄລສໂຂໄທທາມາທລາດ.

2. ສາຂາວທະຍາສາດສຂະພາບ ມະຫາວທະຍາໄລສໂຂໄທທາມາທລາດ, ເອກສານສອນຊດວະຊາການ ສາທາລະນະສກ 1 ໜວຍທ 1 – 7, ພມຄງທ 20 ພ.ສ 2544 ພມທບລສດປະຊມການຊາງຈາກດ, ກງເທບມະຫານະຄອນ.

3. ສາຂາວທະຍາສາດສຂະພາບ ມະຫາວທະຍາໄລສໂຂໄທທາມາທລາດ, ເອກສານສອນຊດວະຊາການ ສາທາ ລະນະສກ 2 ໜວຍທ 1 – 7, ພມຄງທ 17 ພ.ສ 2543 ພມທໂຮງພມມະຫາວທະຍໄລສໂຂໄທທາມາທລາດ.

4. ສາຂາວທະຍາສາດສຂະພາບ ມະຫາວທະຍາໄລສໂຂໄທທາມາທລາດ, ເອກະສານສອນຊດວຊາຄວາມຮ ທວໄປກຽວກບສາທາລະນະສກໜວຍທ 8 – 15, ພມຄງທ 3 ພມທໂຮງພມມະຫາວທະຍາໄລສໂຂໄທ ທາມາທລາດ.

5. ສາຂາວທະຍາສາດສຂະພາບ ມະຫາວທະຍາໄລສໂຂໄທທາມາທລາດ, ເອກະສານສອນຊດວຊາໂຣກຕດຕ ແລະໂຣກບຕດຕໜວຍທ 1 - 8, ພມຄງທ 4 ພ.ສ 2548 ພມທໂຮງພມມະຫາວທະຍາໄລສໂຂໄທທາມາທລາດ.

6. ກມສງເສມສະໜບສະໜນວຊາການ ສານກງານປອງກນຄວບຄມໂລກທ 9 ຈງຫວດພດສະນໂລກ, ຄມການປະຊາສາພນການປະກນ ຄວບຄມໂຣກ ແລະ ໄພສຂະພາບສາລບສມວນຊນ.

7. ກມສະໜບສະໜນບລການສກຈະພາບ ກະຊວງສາທາລະນະສກ, ຄມຫກສດການອບຮມຟນຟຄວາມຮ ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ (ອສມ) ປພດທະສກກະລາດ 2552, ພມທບລສດ ເຣດເອຊນຈາກດ.

8. ກມຄວບຄມໂຣກຕດຕ ກະຊວງສາທາລະນະສກ, ຄມອາສາສະໝກຊມຊນ ເລອງໄຂເລອດອອກ, ພມຄງທ 3 ພ.ສ 2545 ພມທບລສດ ສເມອງການພມຈາກດ,ກທມ.

9. ສານກວນນະໂຣກ ກມຄວບຄມໂຣກ ກະຊວງສາທາລະນະສກ, ຄມແກນນາວນນະໂຣກ ສາລບຊມຊນ.10. ສານກໂຣກເອດສ ວນນະໂຣກ ແລະ ໂຣກຕດຕທາງເພດສາພນ ກມຄວບຄມໂຣກ ກະຊວງສາທາລະນະສກ,

ຮຽນຮເຂາໃຈວນນະໂຣກ, ພມຄງທ 1.11. ສານກວນນະໂຣກ ກມຄວບຄມໂຣກ ກະຊວງສາທາລະນະສກ,ວນນະໂຣກ ໂຣກຮາຍທບໜາກວ, ພມຄງທ 1

ພ.ສ 2552 ພມທ ໂຮງພມຊມນມສະຫະກອນການກະເສດ ແຫງປະເທດໄທ.12. ສານກພດທະນາວຊາການແພດ ກມການແພດ ກະຊວງສາທາລະນະສກ, ແນວທາງການຄດກອງແລະ

ການດແລຜປວຍໂຣກໄມຕດເຣອຣງ, ພມຄງທ 1 ພ.ສ 2550 ພມທ ໂຮງພມຊມນມສະຫະກອນການກະເສດ ແຫງປະເທດໄທ.

13. ສານກໂຣກໄມຕດຕ ກມຄວບຄມໂຣກ, ຄມການເບງແຍງຕນເອງເບອງຕນ ເລອງຄວາມດນໂລຫດສງ, ພມຄງທ 10 ພ.ສ 2550 ພມທ ບລສດສາມຈະເລນພານດ (ກງເທບ)ຈາກດ.

14. ສາຂາວຊາວທະຍາສາດສຂະພາບ ມະຫາວທະຍາໄລສໂຂໄທທາມາທລາດ, ເອກະສານການສອນຊດວຊາວທະຍາການລະບາດແລະການຄວບຄມໂຣກ ໜວຍທ 1-8, ສະບບປບປງຄງທ 1 ພມຄງທ 11 ພ.ສ 2549 ພມທ ໂຮງພມມະຫາວທະຍາໄລສໂຂໄທທາມາທລາດ.

15. ສາຂາວຊາວທະຍາສາດສຂະພາບ ມະຫາວທະຍາໄລສໂຂໄທທາມາທລາດ, ເອກະສານການສອນຊດວຊາ ການສາທາະລະສກ 2 ໜວຍ 1 – 7, ພມຄງທ 17 ພ.ສ 2543 ພມທ ໂຮງພມມະຫາວທະຍໄລສໂຂໄທ ທາມາທລາດ.

16. ກອງລະບາດວທະຍາ ສານກງານປະລດ ກະຊວງສາທາລະນະສກ, ຄມການເຝາລະວງທາງລະບາດ ວທະຍາສາລບເຈາໜາທໂຮງພະຍາບານ, ພມຄງທ 2 ພ.ສ 2531 ພມ ທອງການສງເຄາະ ທະຫານຜານສກ.

17. ສ.ນພ.ດຣ.ວລະສກ ຈງສວວດທະນາ ຫວໜາໜວຍລະບາດວທະຍາ ແລະຜອານວຍການສະຖາບນ ແລະ ພດທະນາສຂະພາບພາກໃຕ, ມະຫາວທະຍາໄລສງຂານະຄະຣນ.

18. ສນອະນາໄມ ທ 8 ນະຄອນສະຫວນ, ໂຮງຮຽນພແມ ລກຣກແຣກເກດ - 5 ປ, ພມຄງທ 2 ນະຄອນສະຫວນ ແອບບກາບຟກ,2556.

19. ໂຮງພະຍາບານສງເສມສຂະພາບ ສນອະນາໄມ ທ 8 ກມອະນາໄມ ກະຊວງສາທາລະນະສກ,ໂຮງຮຽນພ ແມ ສະບບຫລງຄອດ, 1 ມກກະລາຄມ 2556.

20. ກອງສະໜບສະໜນພາກປະຊາຊນ ກມສະໜບສະໜນບລການສຂະພາບ ກະຊວງສາທາລະນະສກ, ຄມຄວາມຮ ຄວາມເຂາໃຈປອງກນໄພໂຣກຕດເຊອໄວຣດອໂບລາ ສາລບ ອສມ., ໂຮງພມ ສນສ ແລະ ສງພມແກວເຈາຈອມ, 2557.

21. http://board.palungjit.com/f178/ລວບລວມຂມນ ກຽມຕວຮບມກບໄພພບດ -51726-74.html)

22. http://www.jeban.com/viewtopic.php?t=14287723. http://www.goodfoodgoodlifd.in.th ສບຄນເມອ 6 ມກກະລາຄມ 2557

113

ເອກະສານຊອນທາຍ.

1. ການເພມທກສະຄວາມຮພນຖານດານພາສາທໃຊສສານໃນວຽກງານສາທາະລະນະສກ.

ຈດປະສງ : ເພອເຮດໃຫອາສາສະໝກສາທາລະນະສກປະຊາກອນຕາງດາວສາມາດອະທບາຍ ແລະ

ເຂາໃຈພນຖານພາສາທໃຊສສານໃນວຽກງານສາທາະລະສກໄດຖກຕອງ.

1.1 ເລອງພາສາອງກດ ໃນວຽກງານສາທາລະນະສກ.

ໃນຊວດປະຈາວນຂອງການປະຕບດງານຕາມພາລະບດບາດໜາທ ແລະຄວາມຮບຜດຊອບຂອງອາ

ສາສະໝກສາທາລະນະສກປະຈາບານມກມໂອກາດເລອຍໆ ທຈະໄດຮບຟງຫລພບພກບສບພາສາອງກດໂດຍ ສະເພາະຄາສບທມກຖກນາມາໃຊໃນວງການສາທາລະນະສກ ເພອໃຫ ອາສາສະໝກ ສາມາດສສານ

ຄາສບໄດຢາງຖກຕອງ ຈງລວບລວມພາສາອງກດ ທໃຊໃນວຽກງານສາທາລະນະສກ ແລະ ທໃຊໃນຊວດປະຈາວນ

ທຈາເປນໃຫ ອາສາສະໝກ ໄດສກສາຮຽນຮ ແລະ ນາໄປໃຊ ໄດຢາງຖກຕອງ ໂດຍໄດແບງຄາສບອອກເປນ 2 ສວນ:

ຄາສບພາສາອງກດ ໃນວຽກງານສາທາລະນະສກ ທຈາເປນ

ສາລບອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ກມປະຊາກອນຕາງດາວ

ຄາສບ ຄາອານ ຄວາມໝາຍ/ຄາແປ

PHC : Primary Health Care ພເອຊຊ : ໄພຣມາຣເຮລທ ແຄຣ ການສາທາລະນະສກ

PCU : Primary Care Unit ພຊຢ : ໄພຣມາຣແຄຣຢນດ ໜວຍບລການປະຖມ,ໜວຍງານສຂະພ

າບຊມຊນ

PP : Prevention promotion ພພ : ພເວນຊນໂປໂມຊນ ການປອງກນໂຣກ ແລະ ສຂະພາບ

DHF : Denque HeamorHagic

fever

ດເອຊເອຟ: ເດຟກວ ຮໂມຣາຈກ

ຟເວຣ

ພະຍາດໄຂເລອດອອກ

Self care ເຊລຟແຄຣ ການເບງແຍງສຂະພາບດວຍຕນເອງ

Health ເຮລທ ສຂະພາບ

BMI: Body mass index ບເອມໄອ : ບດ ດດສະນມວນຮາງກາຍ

Healthy ເຮລທທ ສຂະພາບດ

Environment ເອນໄວລອນເມນທ ສງແວດລອມ

Empowerment ເອມພາວເມນທ ການເພມພະລງ

Indicator ອນດເຄເຕຣ ຕວຊວດ

Volunteer ໂວລນເທຍຣ ອາສາສະໝກ

CD : Comnunicable disease ຊດ : ຄອມມວນເຄເບນດຊສ ພະຍາດຕດຕຫລໂຣກຕດຕ

NCD:None

Comnunicabledisease

ເອນຊດ: ນອນ

ຄອມມວນເຄເບນດຊສ

ພະຍາດບຕດຕ ຫລ ໂຣກບຕດຕ

EPI : Essential Programe

onImmunizatiom

ອພໄອ: ເອສເຊນຊຽງໂປແກມ

ອອນອມມໃນຊເຊຊນ

ການສາງເສມພມຄມກນພະຍາດ(ໂຣກ)

MCH : Mather and Child

health

ເອມຊເອຊ:ມາເທຣແອນດໄຊລດເຮລທ

ການອະນາໄມແມແລະເດກ

114

ຄາສບ ຄາອານ ຄວາມໝາຍ/ຄາແປ

FP: Family planning ເອຟພ : ແຟມມລແພຣນນງ ການວາງແຜນຄອບຕວ

HFA : Health For All ເອຊເອຟເອ : ເຮລທຟ ອອນ ສຂະພາບດໝດທກໆຖວນໜາ

Refer ຣຟ ການສງຕຜປວຍ

Community ຄອມມວນຕ ຊມຊນ

VHV : Village Health

Volunteer

ວເອຊວ : ວລເລຈເຮລທ

ໂວລນເທຍຣ

ອສມ:ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ

ປະຈາໝບານ

CI : Containner Index ຊໄອ ຄອນເທນເນຣອນເດກຊ ຄາດດສະນຄວາມສກໜອນນາຍງລາຍຕ

ພາຊະນະບນຈ

HI : House Index ເອຊໄອ : ເຮາຊ ອນເດກຊ ຄາດດສະນຄວາມສກໜອນນາຍງລາຍຕ

ຫງຄາເຮອນ

BI :Beataue Index ບໄອ : ບໂຕ ອນເດກຊ ຄາດດສະນຄວາມສກໜອນນາຍງລາຍ

CUP : Contracting Unit

ofPrimarycare

ຄຟ : ຄອນແທຣກຕງຢນອອຟ

ໄພຣມາລແຄຣ

ໜວຍຄສນຍາຫລກ

NGOs: Non government

organizations

ເອນຈໂອ : ນອນກອຟເວຮເມນທອອ

ຣແກນໃນຊເຊຊນ

ອງການພດທະນາເອກະຊນ(ອງການທບ

ໃຊໜວຍງານລດຖະບານ)

EMS: Emergency Medical

Service

ອເອມເອສ : ເອມເມຣເຈນຊເມດດ

ຄອລເຊຣວສ

ບລການ ການແພດສກເສນ

ER : Emergency room ອອາຣ : ເອມເມຣເຈນຊຣມ ຫອງສກເສນ

ICU : Intensive care unit ໄອຊຢ : ອນເທຊຟແຄຮຢນດ ຫອງຜປວຍໜກ.

ຄາສບພາສາອງກດ ທພບເລອຍໆໃນຊວດປະຈາວນ

ຄາສບ ຄາອານ ຄວາມໝາຍ/ຄາແປ

Hello ຮລໂລ ສະບາຍດ

OK ໂອເຄ ຕກລງ

Byebye ບາຍບາຍ ລາກອນ

Thank you ແທງຄຄວ ຂອບໃຈ

Comment ຄອມເມນທ ໃຫຂຄດເຫນ

Model ໂມເດລ ຮບແບບ

Birth day ເບຣທເດ ວນເກດ

Holiday ຮຣເດ ວນຢດພກຜອນ

Note book Computer ໂນດບກຄອມພວເຕ ເຄອງຄອມພວເຕກະເປາຫວ

Vision ວຊນ ວໄສທດ

Plan ແພລນ ແຜນງານ

Control ຄອນໂທລ ຄວບຄມ

115

ຄາສບ ຄາອານ ຄວາມໝາຍ/ຄາແປ

Project ໂປເຈກ ໂຄງການ

TV : Television ທວເທເລວຊຊນ ໂທລະທດ

Radio ເຣດໂອ ວທະຍ

University ຢນເວຊຕ ມະຫາວທະຍາໄລ

Village ວລເລຈຈ ໝບານ

Country ຄນທ ຊນນະບດ

Telephone ເທເລໂຟນ ໂທລະສບ

CEO : Chief executive

Officer

ຊອໂອ : ຊຟເອກເຊກ

ຄວທຟອອຟຟຊເຊຣ

ຜບລຫານສງສດຂອງໜວຍງານລດ

Research ຣເສຣຊ ວໄຈ

SME : Small and Medium

Enterprise

ເອສເອມອ : ສະມອລ ແອນດ

ມດຽມເອນເຕຣໄພຊ

ວສະຫະກດຂະໜາດກາງ ແລະ

ຂະໜາດນອຍ

SML : Small Medium and

Large

ເອສເອມແອລ : ສະມອລ ແອນລາຈຈ ນອຍ ກາງ ແລະ ໃຫຍ

SPA : salus per aqua ສະປາ : ຊາລສ ເພຣເອຄວາ ການດແລສຂະພາບ ໂດຍໃຊນາ

FA : Facilitator ຟາ : ຟາຊລເຕເຕຣ ຜອານວຍຄວາມສະດວກ

MOD : Modulator ມອດ : ມດເລເຕຣ ຜດາເນນລາຍການ

Observe ອອຟເຊຣຟ ສງເກດ

Power ພາວເວຣ ພະລງ, ອານາດ

Network ເນທເວຣຄ ເຄອຄາຍ

1.2 ເລອງພາສາ ເພອການສສານ ໃນວຽກງານສາທາລະນະສກ

ໃນການປະຕບດວຽກງານສາທາລະນະສກປະຈາໝບານ (ອສມ) ການຕດຕປະສານງານກບໜວຍງ

ານສາທາລະນະສກ ອສต. ຈະໄດຍນຄາສບ ຫລ ຄາຫຍ ທບກຄະລາກອນສາທາລະນະສກໃຊເປນປະຈາ

ຈງໄດລວບລວມຄາສບ/ຄາຫຍ ທຈາເປນ ແລະ ບກຄະລາກອນສາທາລະນະສກ ທໃຊເປນປະຈາ ເພອໃຫ ອສມ

ໃຫຮຽນຮ ທາຄວາມເຂາໃຈ ແລະ ນາໄປໃຊຕໄດຢາງຖກຕອງດງນ:

ຄາສບ/ຄາຫຍ ຄາເຕມ ຄາສບ/ຄາຫຍ ຄາເຕມ

ຄຣມ ຄະນະລດຖະມນຕ ນຣມ. ນາຍກລດຖະມນຕ

ຮມຕ ລດຖະມນຕວາການ ຣມຊ. ລດຖະມນຕຊວຍ

ຜວຈ. ຜວາການຈງຫວດ(ເຈາແຂວງ) ນອພ. ນາຍອາເພ( ເຈາເມອງ)

ກສທ. ກະຊວງສາທາລະນະສກ ກອງສຊ. ກອງສະໜບສະໜນສຂະພາບປະຊາຊນ

ສສຈ ສານກງານສາທາລະນະສກແຂວງ ຣພທ. ໂຮງພະບານທວໄປ ( ໂຮງໝທວໄປ )

ຣພຊ ໂຮງໝຊມຊນ ສສອ. ສານກງານສາທາລະນະສກອາເພ (ເມອງ)

116

ຄາສບ/ຄາຫຍ ຄາເຕມ ຄາສບ/ຄາຫຍ ຄາເຕມ

ສອຕ ສະຖານອະນາໄມເມອງຫກມບານ ສສຊ. ສນສຂະພາບຊມຊນ (PCU)

ສອ. ສະຖານອະນາໄມ ສສມຊ. ສນພນຖານສາທາລະນະສກຊມຊນ

ງານຕ. ງານຄມຄອງໂລກຕດຕ ງານ ຄຣ. ງານຄວບຄມໂຣກ

ອສມ. ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກປະຈາໝບານ

ພສຕ. ພະນກງານສຂະພາບຕາງດາວ

ກສຕ. ແກນນາສຂະພາບຕາງດາວ ສສມ. ສາທາລະນະສກ ຂນພນຖານ

ຄບສ. ຄມຄອງຜບລໂພກດານສາທາລະນະສກ ອບຈ. ອງການບລຫານສວນຈງຫວດ ( ແຂວງ)

ຄປສອ. ຄະນະກາມະການປະສານງານ ສາທາ ລະນະສກລະດບເມອງ

ສສສ. ສານກງານກອງທນສະໜບສະໜນສາງເສມສຂະພາບ

ອຍ. ສານກງານຄະນະກາມະການອາຫານ ແລະ ຢາ

ຈປຖ. ຄວາມຈາເປນພນຖານ

ອປທ. ອງການປກຄອງ ພາກສວນທອງຖນ ສປສຊ ສານກງານຫກປະກນສຂະພາບແຫງຊາດ

ອບຕ. ອງການປກຄອງ ຂນເມອງ ຫ ກມບານ ທຕ. ເທດສະບານຕາບນ (ເທດສະບານເມອງ)

2. ຕວຢາງ ແຜນຮບພາບສາລບອາສາສະໝກສາທາລະນະສກ ປະຊາກອນຕາງດາວ ໃຊສສານຖາຍທອດ

ຄວາມຮພນຖານດານສາທາລະນະສກ ໃນຊມຊນ.

2.1 ແຜນຮບພາບ ຫລກກປະຕບດ

“ ຫລດຜອນອບດເຫດ ”ໃນການເດນທາງ.

2.2 ແຜນຮບພາບ “ ຍງລາຍ ” ແລະ

“ ການກາຈດລກໝອນນາຍງລາຍ ”

ປອງກນພະຍາດໄຂເລອດອອກ.

2.3 ແຜນຮບພາບ “ ຊດຮບປະຖມພະຍາບານ (ຊດທາອດຂອງການຊວຍເຫອ) ”

ທຈາເປນປະຈາຄອບຄວ ຫ ຍາມເດນທາງ.

2.4 ແຜນຮບພາບ “ ການຊວຍເຫລອຟນຟຊບ

ຂນພນຖານ (ການຊວຍເຫລອຜປວຍເບອງຕນ) ”

2.5 ຕວຢາງແຜນພາບ “ ຖງຢາງອະນາໄມ ”

ປອງກນໂຣກທເກດຈາກເພດສາພນ ແລະ

ປອງກນເອດສ (ຖງຢາງອະນາໄມສາມາດໃຊເປນ

ທາງເລອກໜງ ໃນການຄມກາເນດ ໄດນາອກ)

2.6 ແຜນພາບ ສນຍາລກ ອາຫານປອດໄພ.

117

ຄະນະຈດທາຄມອາສາສະໝກສາທາລະນະສກກມປະຊາກອນຕາງດາວ

ຄະນະທປກສາ

ນ.ຕ.ນພ.ບນເຮອງ ໄຕຣເຮອງວຣະວດ ອະທບດກມສະໜບສະໜນບລການສຂະພາບ

ນພ.ພດທະຣະພນ ຈງສມເຈດໄພສານ ຜຊວຍອະທບດກມສະໜບສະໜນບລການສຂະພາບ

ນາງ ອນທກາ ຊດຊະວານຢາງກນ ຜອານວຍການກອງສະໜບສະໜນສຂະພາບພາກປະຊາຊນ

ນາງ ຊລພອນ ຜາຕນນນາດ ຜຊງຄນນະວດດານການສກສາ

ນາຍ ວດທະຍາ ໄຈວຖ ສກສານເທດງານສງເສມງານປະກນຄນນະພາບການສກສາ

ຜອານວຍການສນສງເສມ ແລະ ພດທະນາອະຊວະສກສາ

ພາກເໜອ

ຄະນະທາງານ

ນາຍວະທນຢ ປະເສດເມອງ ວດທະຍາຈານຊານານການພເສດ

ສະຖາບນພຣະບຣມຣາດຊະນກ

ນາຍປະພນສກ ຣກໄຊຍະວນ ນກວຊາການອດສະຣະຜອານວຍການໂຄງການວໄຈ

ຄະນະສະຖາປດຕະຍະກາມະສາດ

ຈລາລງກອນມະຫາວທະຍາໄລ

ນາຍທງໄຊ ສາຣະກນ ນກວຊາການສາທາລະນະສກຊຽວຊານ

(ດານພດທະນາສຂະພາບປະຊາຊນ)

ນາຍຈຣະພນ ວບນວງ ຮກສາການນກວຊາການສາທາລະນະສກຊຽວຊານ

(ດານສາທາລະນະສກພນຖານ)

ນາຍໄພສານ ຈຽນສຣຈນດາ ນກວຊາການສາທາລະນະສກຊານານການພເສດ

ນາງວຣນສຣ ອາຣະຍະວງ ນກວຊາການສາທາລະນະສກຊານານການພເສດ

ນາງຊເພນ ນວນຂາວ ນກວຊາການສາທາລະນະສກຊານານການພເສດ

ກອງສະໜບສະໜນສຂະພາບພາກປະຊາຊນ

ນາຍສາທດ ນະລໄພ ສານກງານສະໜບສະໜນບລການສຂະພາບເຂດ 2

ນາຍກດຕ ເຣອງວໄລພອນ ສານກງານສາທາລະນະສກອາເພເມອງ

ສານກງານສາທາລະນະສກຈງຫວດສະໝດສາຄອນ

ນາຍເຈດຕະນາ ຄນທາທບ ສານກງານສາທາລະນະສກຈງຫວດຣາດບຣ

ນາງມນທາ ກດຕວະຣາວດ ສານກງານສະໜບສະໜນບລການສຂະພາບເຂດ 6

ນາງສາວອະພນຢາ ປນຈະງາມພດທະນາ ສານກງານຄວາມຮວມມລະຫວາງປະເທດ

ກມຄວບຄມໂຣກ

Mr.Myaing Nyein Mg ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກຕາງດາວ

ຈງຫວດສະໝດສາຄອນ

Mr.Zaya San ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກຕາງດາວ

ຈງຫວດສະໝດສາຄອນ

Mr.Myint Thein ອາສາສະໝກສາທາລະນະສກຕາງດາວ

ນາງທດສະນາ ເດດຈດ ສານກບລຫານການສາທາລະນະສກ

ສານກງານປະລດກະຊວງສາທາລະນະສກ

118

ນາຍອະດສອນ ວງຄງເດດ ສານກງານສະໜບສະໜນບລການສຂະພາບເຂດ 8

ຈງຫວດອດອນທານ

ນາງນງລກ ຕຽມຊມພອນ ໂຣງພະຍາບານເຂາຍອຍຈງຫວດເພດບຣ

ນາຍປາໂມດ ເລດຂາມປອມ ສານກງານສາທາລະນະສກຈງຫວກຕາກ

ນາງສາວອງຄະນາ ສມຄດ ສານກບລຫານການສາທາລະນະສກ

ສານກງານປະລດກະຊວງສາທາລະນະສກ

ຣ.ຕ.ອ.ຍງກະນກວນ ພດທະນະພງ ກອງບນຊາການຕາຫລວດຕະເວນຊາຍແດນ

ນາງສາວຜະກາມາດ ແຕງຄຫາ ສານກງານຄວາມຮວມມລະຫວາງປະເທດ

ກມຄວບຄມໂຣກ

ນາຍສວະນດ ໂຮມວງ ກອງສະໜບສະໜນສຂະພາບພາກປະຊາຊນ

ນາຍຊວງ ແສງຄງ ມນນທສພະນມດແຫງປະເທດໄທ

ທມງານແປພາສາ

ນາຍຊວງ ແສງຄງ ຜປະສານງານການແປພາສາ

ນາຍສນທອນ ນງແນນ ຜປະສານງານການແປພາສາລາວ

ນາຍຊນລະທດ ຈນສງ ຜປະສານງານການແປພາສາລາວ

ນາຍຊຽງທອນ ເດອງລໄຊ ຜແປພາສາລາວ

ນາຍຄາມະນ ສລາດວງໃຈ ຜແປພາສາລາວ

ຄະນະບນນາທການ

ນາງຊເພນ ນວນຂາວ

ນາງວຣນສຣ ອາຣະຍະວງ