บทที่ 2 สภาพภูมิศาสตร และธรณี ... ·...

[พมพขอความ]

South East Asia/วสนต+ยงรก

บทท 2 สภาพภมศาสตรและธรณสณฐานวทยา

2.1 ประเทศไทย (Thailand) ประเทศไทยตงอยบนผนแผนดนเอเชยตะวนออกเฉยงใตประมาณระหวางเสนรงท 5 37 เหนอจนถง 20 27 เหนอ และเสนแวงท 97 20 ถง 105 37 ตะวนออก ครอบคลมพนทประมาณ 518,000 ตร.กม. คดเปนพนทเลกกวาประเทศพมาเลกนอย มสภาพคลายกระบวยตกนาหรอขวานโบราณ และมอาณาเขตตดตอทางเหนอกบประเทศลาวและพมา ทางตะวนออกกบประเทศลาวและกมพชาทางตะวนตกกบประเทศพมา และทะเลอนดามน สวนทางใตตอเลยออกไปเปนคาบสมทร (peninsular) มพรมแดนตดกบประเทศมาเลเซยตะวนตก ประเทศไทยสามารถจดแบงลกษณะหรอสภาพทางภมศาสตรไดเปน 7 มณฑลหรอเขต (ด Moorman & Rojanasoonthorn, 1968) ซงไดแก 1) เขตทราบภาคกลาง 2) เขตทสงภาคพนทวปตอนตะวนตก 3) เขตทสงภาคพนทวปตอนเหนอ 4) เขตทสงตอนกลาง 5) เขตทราบสงตะวนออกเฉยงเหนอ 6) เขตชายฝงตะวนออกเฉยงใต และ 7) เขตคาบสมทรตอนใต (ดรป 2.1, จากณรงค, 83) อาจกลาวไดวาเขตทตาทกวางทสดไดเทาเขตทราบภาคกลางโดยทอดตวไปแนวเหนอใต มความยาวตงแตปากอาวไทยไปจนถงจงหวดอตรดตถ เขตทราบชายฝงทะเลมขนาดเลกประกอบดวยหาดทรายเกาจนถงปจจบน พบอยบรเวณคาบสมทรตอนใต และชายฝงดานตะวนออกเฉยงใต สวนทเหลอของประเทศสวนใหญ ไดแกเขตทสงภาคพนทวปและทราบสงโคราชทงภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และเมอพจารณาโดยยอการวางตวของเขตหรอมณฑลทางภมศาสตร (physiographic province) เหลานถกควบคมดวยลกษณะทางธรณวทยาเปนสวนใหญจนทาใหไดลกษณะของแนวเทอกเขาและทราบทเปนแองแคบ ๆ ทอดตวไปตามแนวเหนอใต

2.1.1 เขตทราบภาคกลาง (Central Plain) หรอเขตลมนาเจาพระยา (Chao Praya River Basin) เขตทราบภาคกลางจดวาเปนเขตทตา (low-land area) ทสาคญมากของประเทศ เพราะมความสมบรณของดนสงจงเหมาะแกการเพาะปลก มความยาวประมาณ 500 กม และกวางประมาณ 100 กม และมชนตะกอนหนามากทสดถง 7 กโลเมตร โดยแยกจากลมนาสาละวนทอยทางทศตะวนตกดวยเทอกเขาตะนาวศร (Tennesserim Range) และแยกจากเขตทราบสงโคราชทางทศตะวนออกดวยเทอกเขาเพชรบรณ เขตทราบภาคกลางนสามารถแบงยอยออกไดเปน 3 บรเวณ คอ

2-2


บรเวณลมนาตอนเหนอ (หรอเขตทราบภาคกลางตอนเหนอ) บรเวณพนทนครสวรรค และบรเวณลมนาตอนใต [หรอบรเวณทราบภาคกลางตอนใต] (รป 2.2, ดรปณรงค 2) 1) บรเวณลมนาตอนเหนอ [Northern Subbasin] หรอบางคนเรยกเขตทราบภาคกลางตอนเหนอ (Upper Chao Phraya Basin) ประกอบดวยทราบขนานแมนาสายใหญ คอ นาแมปง นาแมยม และนานาน ซงมเขตตนนาอยแถบภเขาสงตอนเหนอของประเทศซงไหลผาดผานตดบรเวณลมนา และมาบรรจบกนทแถบจงหวดนครสวรรค เปนแมนาเจาพระยาลกษณะสาคญของบรเวณลมนาตอนเหนอ คอบรเวณทตามการกวดแกวง (meandering) ของลานาชดเจน และรองนาเกง (meander sears) ทเปนทลมชนแฉะ (swampy area) สวนบรเวณทสง (higher lands) เปนลาตะพกของนา หรอทราบขนบนได(terraces) ทถกตด(dissected) จนราบและพนราบปรบเรยบ(peneplain) ทมผวหนาทกอปรทรายเปนสวนใหญ บรเวณพนทนครสวรรค [Nakhon Sawan area] สวนใหญเปนทราบแคบ ๆ และมภเขาขนาดยอม ๆ (สงประมาณ 100 เมตร จากระดบนาทะเล) โผลเดนชดทามกลางทราบนจดเปนเขาลกโดด (monad knocks) วางตดเรยงรายไปตามแนวเกอบเหนอใตประมาณ 50 กม ตงแตจงหวดนครสวรรคไปจนถงชยนาท จากชยนาทไปทางใตจนจรดปากอาวไทย ถกจดไวเปนบรเวณลมนาตอนใต[Southern Subbasin] นบวาเปนทราบลมนาทกวางใหญ มความราบเรยบมากจนถงทราบลอนคลน (undulating terrain) บางประกอบดวยทราบสองฝงแมนาเจาพระยา ซงจากแมนาเจาพระยากแตกขนานไปเปนแมนายอยอก 7 สาขา เชน สพรรณบร และแมนานอย นอกจากแมนาเจาพระยาแลวยงมแมนาสาคญทประกอบดวยทราบตาลมนาอก 2 สาย คอ แมนาแมกลองทางตะวนตก แมนาปาสก (ทาจน) ทางตะวนออก และแมนาบางปะกงทางทศตะวนออกเฉยงใต สาหรบสภาพธรณสณฐานวทยาของบรเวณลมนาตอนเหนอมการศกษาอยางกวางขวาง เชน Brown และคณะ (1951), Alexseev & Takaya (1967), Takaya (1968), Mitchael (1979) และ Nutalaya & Selvakumar (1980) บรเวณลมนาตอนเหนอนมลกษณะสาคญพเศษคอมสภาพภมประเทศเปนลอนคลนทงทสงและทตา Takaya (1968) และ Thiramongkol (1983) ไดจดแบงธรณสณฐานวทยาของบรเวณนออกเปน 7 เขต คอ เขตลมนาทวมถง เขตลานตะพกระดบตา เขตลานตะพกระดบปานกลาง เขตลานตะพกระดบสง เขตลานตะพกทางนาสงมาก เขตพนทราบปรบเรยบตา และเขตพนราบปรบเรยบสง สภาพธรณสณฐานวทยาของเขตลมนาทวมถง(Floodplains) แบงยอยออกเปนอก 2 เขต คอ เขตลมนาทวมถงระดบตา และเขตลมนาทวมถงระดบสง สาหรบเขตลมนาทวมถงระดบตา (Low-level floodplains) มกจากดอยบรเวณแมนาในปจจบนทมความสงจกาพนทองนาในชวงประมาณ 3 ถง 5 เมตร สวนเขตลมนาทวมถงสง (High-level floodplains) ไดแกสวนทเปนคนดนธรรมชาต

2-3


(natural leves) และทลมชนแฉะสวนหลง (back swamp) ซงโดยเฉลยผวบนของคนดนธรรมชาตมกสงจากพนทองนาประมาณ 10 เมตร และอยเหนอกวาระดบของพนทลมนาทวมทวไป เขตลานตะพกระดบตา ๆ (Terrace II หรอ Middle Terrace) มสภาพเปนแนวยาวตามแมนาสายใหญของเขตทราบภาคกลางตอนเหนอและบรเวณพนทนครสวรรค ตะกอนของเขตลานตะพกนแยกจากลานตะพกระดบตาตรงทมกแสดงลกษณะผาชดเจน ความสงประมาณ 1 เมตรจนถง 5 เมตร และเขตลานตะพกระดบตามกปกคลมดวยทองนาระหวางเขาทราบเรยบ สวนลานตะพกระดบกลางมกแสดงลกษณะของเนนจอมปลวก (termite mound) และไมยนตนในทงนาทเปนลอนเลกนอยมาก เขตลานตะพกระดบสง (Terrace III หรอ High Terrace) พบเหนทวไปในแถบทราบภาคกลางและไมแสดงลกษณะวาจะขนานไปกบลานาในปจจบน ลานตะพกเขตนมกแสดงลกษณะตะกอนทผพงสงมากและถกปดทบดวยชนศลาแลงแขง (lateritic cap) ชนบาง ๆ เขตลานตะพกระดบสงมาก (Terrace IV หรอ Very High Terrace) มกพบโผลใหเหนเพยงไมกแหง ทางตอนเหนอของลมนาและมกจะมชนศลาแลงอยดวยตอนบน ๆ (peneplain) ในเขตลมนาตอนเหนอ คอพนราบปรบเรยบระดบสง(high-level peneplain) และพนทราบปรบเรยบระดบตา (low-level peneplain) ซงมความแตกตางในเรองความสงแตกตางกนไปในแตละพนท และโดยเฉลยเมอเทยบกนในระหวางพนทพนราบปรบเรยบระดบสงมกมความสงมากกวาพนราบปรบเรยบระดบตา ในเขตพนทนครสวรรคพนราบปรบเรยบระดบตา สงประมาณ 30-45 เมตรจากระดบนาทะเล แถบกาแพงเพชร-วงทอง-พจตร สงประมาณ 60-70 เมตรจากระดบนาทะเล และแถบศรสชนาลย-อตรดตถสงประมาณ 70-90 เมตรจากระดบนาทะเล สาหรบพนราบปรบเรยบแถบกาแพงเพชร จงหวดพจตรสงประมาณ 100-120 เมตร และศรสชนาลย-อตรดตถ ประมาณ 120-140 เมตร โดยปกตสวนทเรยกพนราบปรบเรยบนมกถกปดทบดวยชนศลาแลงแขงหนาประมาณ 4-5 เมตร 2) บรเวณลมนาตอนใต [Southern Subbasin] หรอเขตทราบภาคกลางตอนใต (Lower Chao Phraya Basin) ซงแยกจากลมนาตอนเหนอดวยพนทราบเรยบทกวางขวางกวาและมลกษณะทราบตะกอนปากแมนามากกวา และมความสงของพนทราบจากระดบนาทะเลนอยกวา 15 เมตร Takaya & Thiramongkol (1980) ไดแบงลมนาตอนใตนออกเปน 3 หนวย (ดรป 2.3) โดยอาศยตาแหนงภมศาสตรชนดตะกอน และความมากนอยของกระบวนการผพง ไดแก 1) เขตนาทะเลทวมถง 2) เขตทราบปากแมนาและนาทวมถงยคใหม 3) เขตทราบนาทวมถง 4) เขตทราบปากแมนายคใหมมดนเหนยวทะเลเปนกรดปน 5) เขตทราบปากแมนายคใหมมดนเหนยวทะเล 6) เขตทราบปากแมนายคใหมมดนเหนยวนากรอยเปนกรดปน 7) เขตทราบปากแมนายคใหมมดนเหนยวนากรอยปน 8) เนนตะกอนรปพดยคใหม 9) เนนปนตะกอนรปพดยคเกาตอนบน 10) เนนตะกอนรปพดตอนลาง 11) ลานตะพก และ 13) ลานตะพกหนปน

2-4


จะเหนไดวาบรเวณลมนาตอนใตนสวนทเปนเขตทราบปากแมนาหรอดนตะกอนปากแมนา (deltaic plain) มทงทเปนหนยคใหมและยคเกา ดนตะกอนปากแมนาเกามลกษณะเปนรปพดทเฉ ๆ ออกไป (deviated fan) สวนจดยอดอยทจงหวดชยนาทสงจากพนทขางเคยง 20 เมตร และปลายดนตะกอนสงประมาณ 5 เมตร ในทางธรณสณฐานวทยาจดใหดนตะกอนปากแมนาเกานมอายประมาณไพลสโตซนตอนบน และบางสวนถกปดทบคนดน ยคปจจบน(ทสงนอยกวา 1 เมตร) และเนองจากมรปรางคลายพดมพนทโดยทวไปเรยบแตลาดเอยงเลกนอย และมลาธารแขนงแยกไหลออกจากลาธารใหญ(distributary) จงจดเปนลกษณะสาคญของดนตะกอนปากแมนาเกา เชอกนวาลาธารแขนงแยกตวคลายขนนก(bifurcation)นเปนลกษณะทสาคญของดนดอนปากแมนายคไพลสโตซนหรอยคนาแขง สวนดนดอนปากแมนายคใหมประกอบดวยพวกทอายโฮโลซน(Holocene)ตอนบน และโฮโลซนตอนลาง หรอดนดอนพนราบ(delta flat) สวนใหญทราบซงอยสงจากระดบนาทะเลประมาณ 2 เมตร ดนดอนพนราบนอยระหวางลาธารแขนงแยกทวางตวอยบนดนดอนปากแมนาปจจบน ซงมสภาพเปนนากรอยอย บรเวณขอบของเขตลมตอนลาง ลกษณะภมประเทศ แสดงออกดวยพนทซบซอนของเนนตะกอนรปพดกบลานตะพก (fan-terrace complex) อยระหวางสวนทเปนภเขากบทราบ มความลาดเอยงประมาณตงแต 1 จนถง 2.5 ม/กม พนทจงมกเปนลอนคลน (undulating) ทถกธารนากดบางแหงลกมากเกอบ 10 เมตร สวนใหญมอายประมาณยคไพลสโตซนตอนกลางถงตอนบน สวนทแกกวามกพบชนศลาแลงบนพนผวหรอใตผวดนเพยงเลกนอย สวนพวกทออนกวามกแสดงลกษณะการผพงของตะกอนเพยงเลกนอย สาหรบพวกนเปนลานตะพกไมมการพฒนามากเหมอนบรเวณลมนาตอนเหนอ และมกแสดงลกษณะภมประเทศทเปนลอนคลนชดเจนปะปนกบเนนเขาเตย ๆ กระจดกระจายโดยเฉลยสงประมาณ โดยปดทบดวยชนศลาแลงเขงและหนา จากการศกษาทางธรณฟสกสพบวาตะกอนในแถบลมนาตอนเหนออาจมความหนามากถง 4,000 เมตร และตอนใตหนาถง 7,000 เมตร และลมนาทงสองนาจะไดรบตะกอนแมนาและปากแมนาจากพนททถกยกตวสงขนในสมยยคเทอรเชยร ลมนาท มลกษณะคอนขางตรงจงเปนผลมากจากอทธพลของรอยเลอนแนวเหนอใต ดวยเหตนจงทาใหแนวเขาและรองนามลกษณะตรงและวางตวในแนวเหนอ-ใต เนองจากการเลอนตวดงกลาว จากลกษณะของตะกอนปากแมนาทงทเกา(อายไพลสโตซนตอนบน) และทใหม(โฮโลซนตอนลาง) แสดงใหเหนวานาทะเลไดรกลา(transgression) เขามาอยางนอย 2 ครง ในชวงยคระหวางนาแขง (interglacial age) คอปลายยคไพลสโตซนและยคพลงนาแขง(postglacial) หรอยคโฮโลซนตอนตน ดวยเหตนในระหวางยคควอเทอนารตอนปลายบรเวณลมนาตอนใต จงถกนาทะเลทวมในขณะทไมปรากฏวาพบการรกลาของนาทะเลเขาไปถงบรเวณลมนาตอนบน

2-5


2.1.2 เขตทสงภาคพนทวปตอนเหนอ (Northern Highlands)

สภาพภมศาสตรทางตอนเหนอของประเทศไทยมลกษณะเปนทราบสลบเขา( Basin and Range) วางตวในแนวเหนอ-ใตตามลกษณะโครงสรางของหนทแกกวาทรองรบอยขางลาง สวนทเปนทราบประกอบดวยแองหบเขา(intermontane basin)ใหญนอย ทใหญมากๆไดแกแองเชยงใหม แองลาปาง แองแพร และแองพะเยา และมกประกอบดวยชนตะกอนนาพา(fluviatile) และตะกอนทะเลสาป(lacustrime) สะสมตวในมหายคนวชวน(Cenozoic) ซงบางแองหนามากกวา 3,000 เมตร และปดทบดวยตะกอนยคควอเทอรนารอกท แมนาสายใหญของเขตทสงภาคเหนอนม 4 สาย คอ แมปง แมวง แมยม และนานาน ไหลไปทางใตและเชอมตอกนในเขตพนทนครสวรรค (ดรป 2.4 ภมศาสตร) สาหรบเขาและเทอกเขาทางเหนอประกอบดวยหนอคนและหนตะกอนเปนสวนใหญ หนตะกอนบางแหงกถกแปรสภาพไปเปนหนแปร เทอกเขาทสาคญไดแก เทอกเขาแดนลาว เทอกเขาหลวงพระบาง เทอกเขาผปนนา เทอกเขาถนนธงชย เทอกเขาถนนธงชยมหลายยอดมากมาย สงตระหงาน ทางทศตะวนตกของจงหวดเชยงใหม ยอดหลายยอดสงกวา 1,000 เมตร ดอนอนทนนทนบวาสงทสด คอสงถง 2565.3 เมตร จากระดบนาจดวาสงทสดของประเทศ แมเทอกเขาบางเทอกมความตางระดบมาก แตกมหลายเทอกทถกปรบเรยบอยหลายระดบ (Baum และคณะ, 1970) หลายคนไดศกษาบรเวณทตาทางตอนเหนอ เชน Hattori (1970), Takaya (1971b), Wong-tangswad (1976) และ Thiramongkol (1983) สวนททาการศกษาอยางละเอยดในปจจบนไดแก แองลาปาง ซง Hattori (1970) ไดสรปวาประกอบดวยทราบนาทวมถง ลานตะพกตา ลานตะพกปานกลาง ลาดตะพกสง และพนราบปรบเรยบ(peneplain) ซงทราบนาทวมถงนรวมถงคนดนธรรมชาตและทลมชนแฉะสวนหลงทเกดเฉพาะทแมวงดวย สวนลานตะพกตาๆ มกเปนตะกอนทรายแปง ไมมกอนกลม(nodule)และกอนพอก(concretion)ของแรเหลกออกไซด และมกเกดบรเวณแมนาวงและลานาสาขา ลานตะพกปานกลางเปนทนาสวนใหญของแองลาปาง มความราบเรยบและคลนลอนบาง ตะกอนสวนใหญเปนพวกดนเหนยวมเหลกและแมงกานสเปนกอนพอกขนาดเทาเมดถว (pisolitic) สวนลานตะพกสงแสดงลกษณะภมประเทศแบบลอนคลนจนถงลกกลง สาหรบพนราบปรบเรยบมกเกดบรเวณขอบของแองซงแสดงภมประเทศแบบลอนคลนและถกปดทบดวยชนศลาแลงทหนาและแขง Takaya (1971b) ไดเสนอวานอกจากนนยงพบเนนตะกอนรปพดทงใหม(อายปจจบนถงไพลสโตซน)และเกาซงเปนพวกเนนตะกอนผสมผสานกบตะกอนเชงเขา(fan-colluvium complex) ซงชนดหลงนเขาใจวานาจะเหมอนกบพนราบปรบเรยบท Hattori ไดเสนอนนเอง Takaya ยงเชอวาแองลาปางสวนใหญประกอบดวยลกษณะภมประเทศทเปนเนนตะกอนรปพดทงเกาและใหมมากกวา

2-6


นกธรณวทยาหลายคนเชน Baum (และคณะ (1970) Bunopas (1981) Charusiri (1989) ไดสรปวาสภาพภมประเทศภาคเหนอของไทยเปนผลมาจากการยกตวและเกดกรอนจนหลายเปนพนราบปรบเรยบ การยกตวอาจเกดขนพรอมกบการแทรกดนตวของหนแกรนตในยคเทอรเชยร จนเกดรอยแตกราวของหนมากมายเออตอการผพงและกดกรอนจนเกดการสะสมตวของตะกอนบกและตะกอนกงบกกงทะเล (limnic deposit)

2.1.3 เขตทราบสงตะวนออกเฉยงเหนอ (Northeast Plateau) พนทประมาณหนงในสามของประเทศไทย คอทราบสงโคราช (Khorat Plateau) เปนพนทราบกวางใหญสงจากระดบนาทะเลประมาณ 300 เมตร มลกษณะทางธรณวทยาไมยงยากซบซอนและแยกจากเขตทราบสงภาคพนทวปตอนเหนอไดอยางชดเจน Thiramongkol (1983) เชอวาเปนผลมาจากทวปรงสรรค (epeirogeny) และการโคงโกงนอย ๆ (warping) ในยคเทอรเชยรตอนกลางและอาจถงยคควอเทอนาร พนทสวนใหญรองรบดวยหนทรายและหนดนดานมหายคเมโสโซอค (มชฌมชวน) ซงหลายแหงปดทบดวยดนตะกอนทยงไมแขงตวยคซโนโซอก ภายในทราบสงโคราชนสามารถแบงยอยออกเปน 2 แองยอยคอแองอดร-สกลนคร ทางเหนอและแองโคราช-อบลทางใต แองทงสองแยกจากกนดวยเทอกเขาภพาน ซงวางตวในแนวตะวนตกเฉยงเหนอ-ตะวนออกเฉยงใต (ดรป 2.4, ณรงค 4) แองทงสองนยกตวใหสงขนเมอเทยบกบทราบภาคกลางจนกลายเปนผาชนโดยเฉพาะทางตะวนตกทางใต และทางตะวนออกเฉยงใต บางครงดเหมอนเปนภเขา พนทลาดเอยงจากทางเหนอและทางตะวนตกซงสงจากระดบนาทะเลประมาณ 120-220 เมตร ไปทางขอบดานตะวนออกเฉยงใต ซงสงประมาณ 65 เมตร จากระดบนาทะเล ทราบสงโคราชมแมนาใหญ 2 สาย ไหลลงสแมนาโขง คอ แมนามล และแมนาช ลาธารของแมนานเปนลาธารเปย(braided) และตนนามกเปนพวกทมนาไหลเฉพาะฤดแลงเทานน (ephemeral หรอ intermitten stream) สภาพธรณสณฐานวทยาของทราบสงโคราชมการศกษากนหลายทานเชน Moorman และคณะ (1964) Boonsener (1977) และ Michael (1981) จากการศกษาของ Mekong Secretariat (1977) พบวาแองมล-ช หรอแองโคราช-อบลนสามารถแบงยอยออกไดเปน 5 หนวยธรณสณฐาน (geomorphic unit) ซงไดแกเขตภมประเทศกอนยคควอเทอรนาร เขตพนทผวกดกรอน เขตลานตะพกระดบสง เขตลานตะพกระดบตา เขตทราบนาทวมถง และเขตภมประเทศแองตา (ดรป 2.5, ณรงค 5) เขตภมประเทศกอนยคควอเทอรนาร(Pre-Quaternary Landscape) ซงไดแก เขตทหนวยหนตางๆ ของมหายคมชฌมชวน(Mesozoic)โผลใหเหนนนเอง สวนเขตพนผวกดกรอน (Erosional Surface) ไดแก ภมประเทศทผวมการกดกรอนและมชนศลาแลงเปนผวหนาแทน มกพบเหนบอยมากในบรเวณขอบของทราบสง สาหรบเขตลานตะพกระดบสงมกพบเหนรอบ ๆ บรเวณเขตพนผวกดกรอน

2-7


และมกแสดงดวยการปดทบของเมดกรวดศลาแลง เขตลานตะพกระดบสงนอยระหวางความสง 160 ถง 220 เมตรจากระดบนาทะเล และมความตางระดบจากพนทขางเคยงประมาณ 20 เมตร สวนลานตะพกระดบตามกมความราบเรยบและมชนศลาแลงอยบาง ๆ ในสวนบน ลานตะพกทงระดบตา มกมความราบเรยบและมชนศลาแลงอยบาง ๆ ในสวนบน ลานตะพกทงระดบสงและระดบตา สามารถเทยบเคยงกบลานตะพกทอนทพบเหนในดนแดนคาบสมทร อนโดจน สาหรบทราบนาทวมถงเกดเฉพาะบรเวณตดกบแมนามลและช สวนแองตา (Low basin) จดเปนสวนทตาทสดของแอง นบตงแตสวนทเรยกเกษตรวจยทางตะวนตกไปยงอบลราชธานทางตะวนออก Moorman และคณะ (1964) ไดเสนอวาภมประเทศของทราบสงโคราชประกอบดวยลานตะพก 3 ระดบ และทราบนาทวมถง (รป 2.6 ณรงค รป 6) แต Michail (1981) เสนอวาสภาพภมประเทศสวนใหญเปนผลมาจากการสะสมตว ณ ถนกาเนด (residual) และการสะสมตวของตะกอนเชงเขา (colluvial deposits) มากกวาเกดจากการสะสมตวเนองจากแมนา สวน Boonsener (1977) ไดศกษาดนตะกอนรอบ ๆ จงหวดขอนแกนและสรปวาการสะสมตวเปนผลมาจากลมเกดเปนดนลมหอบ (loess) และทรายลมหอบ (dune) ปกคลมพนท ส วนท เปนลานตะพก ด งนนจ งอาจกลาวโดยรวมไดว าพนท ราบสวนใหญของภาคตะวนออกเฉยงเหนอมลกษณะธรณสณฐานวทยาเปนพวกลานตะพกทางนา ทราบลมนาซงมบางสวนมาจากการสะสมตวโดยลม การสะสมตว ณ แหลงกาเนดและการสะสมตวตามเชงเขา

2.1.4 เขตคาบสมทรภาคใต (Peninsular Thailand) ภาคใตของประเทศไทยมลกษณะเปนคาบสมทรยาวยนออกไประหวางทะเลอนดามนและอาวไทย คาบสมทรนเรยกรวม ๆ วา คาบสมทรไทย-มาเลย (Thai-Malay Peninsular) ซงเปนผลมาจากแนวคดโคงโกงตวของหนมหายคปฐมชวนและมชฌมชวนทาใหเกดเทอกเขาสองแนวคอ เทอกเขานครศรธรรมราช และเทอกเขาภเกต-ระนอง วางตวในแนวเหนอใต และมชายฝงทะเลแคบ ๆ วางตวเปนแนวยาวตามแนวเทอกเขาโดยตลอด ชายฝงทะเลอนดามนหรอฝงดานตะวนตกของคาบสมทรจดวาเปนชายฝงทะเลทกาลงจมตวลง(submergent shorelines) ทาใหมเกาะใหญนอยมากมายขนานไปกบชายฝงทเวาแหวงและมหาดทรายเลก ๆ ไมยาวตอเนอง สวนทางฝงทะเลดานตะวนออกของคาบสมทรเปนชายฝงทคอยๆ ยกตวขนทาใหไดชายฝงทมลกษณะตรงมากกวามเกาะไมมากเทาใด หาดทรายกวางกวาและเปนแนวยาวตอเนองมากกวา นอกจากนนยงมลานตะพกชายฝง (marine terrace หรอ coastal terrace) เดนชด และจดเปนชายฝงทมการยกตวขน(emergent shorelines) Takaya (1972) ไดจดแบงภมประเทศทตาของคาบสมทรภาคใตของไทยออกเปน 3 แบบอยางงาย ๆ ดวยกน คอ บรเวณชายฝงทะเล บรเวณเนนตะกอนพดใหม และลานตะพก-เนนตะกอนพดเกา (ดรป 2.7, ณรงค 7)

2-8


สวนทเปนลานตะพก-เนนตะกอนพดเกา(Old fan-terrace region) จดวาเปนภมประเทศระดบตาทเกาแกทสดและสงทสด อายประมาณอนยคไพลสโตซน(Pleistocene) โดยมากมกพบเหนในบรเวณเชงเขา ทาใหไดลกษณะภมประเทศทเปนลอนคลน(undulating) และลอนลกระนาด(rolling) ลกษณะของดนผวบนเปนเมดพวกของเหลกออกไซด เศษศลาแลง จนถงศลาแลงชนแขง บางครงหนาถง 3-4 เมตร สวนเนนตะกอนพดใหญ (Yong fan region) เกดอยระหวางลานตะพกกบเนนตะกอนพดเกา มความลาดเอยงนอยกวาเนนตะกอนพดเกา และมทางนาพฒนามากกวาเปนลกษณะขนนก สวนบรเวณชายหาด (coastal region) ไดแกสวนทเปนชายหาด ชายหาดเกา และทะเลสาบ ทมตะกอนทรายแปง ตลอดจนปาชายเลนและปาพร ในบางแหง เชน ตอนเหนอของสงขลาชายฝงทะเลจะมหาดทรายเปนชดและทตาทประกอบดวยตะกอนโคลน (Kaewyana & Kruse, 1981) บางสวนเปนทลมชนแฉะและถานพทอายประมาณสมยโฮโลซนโดยเฉพาะทางนราธวาส ซงเปนทลมทปะปนอยกบหาดทรายและทะเลสาบปดสลบตวตอเนองกนไป อนแสดงลกษณะของชายฝงทมการงอกเงยออกไปเรอย ๆ (prograding shoreline)

2.1.5 เขตชายฝงทะเลภาคตะวนออก (Eastern Coast) อาณาบรเวณเขตจงหวดชลบร-จนทบร-ตราด ประกอบดวยพนทสวนทเปนภเขาทางดานในแผนดนและทราบตดชายฝงทะเล เขาสวนใหญทอดตวไมสงนกวางตวในแนวตะวนตกเฉยงเหนอขนานไปกบโครงสรางบรเวณกวาง (regional structure) ซงเปนผลมาจากการเปลยนลกษณะอยางรนแรงทเกดในหนแปรหลายยคตงแตมหายคบรมชวน และหนตะกอนและตะกอนแปรมหายคปฐมชวนตอนปลาย ทางตะวนตกขนาดของภาค หนแกรนตและหนภเขาไฟทางตอนกลาง และหนทราย หนดนดานอายมหายคมชฌมชวน และหนบะซอลตใหพลอยทางตะวนออกตงแตจนทบรไปจนตดกบประเทศกมพชา บรเวณแถบตะวนตกของระยอง ลกษณะชายฝงทะเลมลกษณะเปนผาคลนซด (wave-induced cliff) และมหาดทรายเลก ๆ สอดแทรก ถดไปทางตะวนออกเปนหาดทรายใหญและยาวขน แตตอเลยไปทางตะวนออกไกลออกไป ชายฝงกลบเปลยนไปเปนโคลน ในบรเวณแถบแหลมฉบง (ชลบร) Dheeradilok และคณะ (1982) ไดจดแบงธรณสณฐานบรเวณนออกเปน 7 หนวย (รป 2.8, ณรงค 8) ไดแก 1) ลานตะพกสง (ประมาณ 35 ม จากระดบนาทะเล) ทผวบนถกกดและตด (dissected) จนมสภาพเปนลอนคลนกวาง ๆ สวนใหญตะกอนเปนทราย 2) ลานตะพกตา (ประมาณ 15-20 ม จากระดบนาทะเล) มสภาพเปนลอนคลนเลกนอย ตะกอนสวนใหญเปนทรายหยาบถงละเอยดทอาจมชนกรวดและชนดนเหนยวเปนเลนซ 3) อาวเกา (Paleobay) กวางยาวประมาณ 3x5 กม สวนใหญประกอบดวยตะกอนทรายปนดนเหนยวทมาจากบก (terrige-neous) หรอตะกอนทะเลสาป 4) สนทรายปากอาว ( Bay mouth bar) สวนใหญเปนจงอยทรายสะสมตวบรเวณปากอาว เกดจาก

2-9


การสะสมตวโดยคลนและกระแสนาขนานฝง(longshore current) กวางยาวเฉลยประมาณ 1.5x2.5 กม ซงสะสมตวกอนเกดการสะสมตวของเนนทราย(beach ridge) และทะเลสาป 5) ตะกอนทะเลสาปใหม (Yong lagoon) ไดแกตะกอนดนโคลนถงโคลนปนทรายสะสมตวตามทะเลสาปแคบ ๆ แตยาว (1x6 กม) และสงกวาระดบนาทะเลประมาณ 1-2 เมตร วางตวในแนวทศตะวนตกเฉยงเหนอ 6) เนนทราย (Beach ridge) สวนใหญขนานไปกบชายฝงทะเลกวางประมาณ 1.5 กม ยาว 10 กม ประกอบดวยตะกอนทเกดจากการงอกเงยของหาดทรายสมยโฮโลซน และ 7) เนนตะกอนพดและเชงเขา (Alluvial fan & Colluvium) ไดตะกอนและเศษหนทสะสมตวบรเวณเชงเขาใหญนอยทวไป นอกจากนนลกษณะชายฝงบรเวณจงหวด ระยองกมลกษณะคลาย ๆ กน (Kruse และคณะ, 1982) โดยจดแบงไดเปน 7 หนวย ไดแก ลานตะพกระดบสงบนทลาดชน ลานตะพกระดบสงมดนลกรง ลานตะพกระดบตามดนลกรง ลานตะพกระดบตามากมดนลกรง เนนทรายบนลานตะพก ระดบตา ทรายบนบก(onshore deposits)และเนนทรายใหม

2-10


2-11


รป 2.1.1 ก แผนทดชนประเทศไทย แสดงอาณาเขตจงหวดตาง ๆ

เสนปะแสดงถงขอบเขตของหนวยแปรสณฐานทสาคญ ๆ

2-12


รป 2.1.1.ข แผนทภมศาสตรอยางงายของประเทศไทยแสดงลกษณะทางภมศาสตรและขอบเขต

ซงจดแบงไดเปน 8 ลกษณะ (กรมทรพยากรธรณ, 1989)

2-13


2.2 ประเทศพมา (สหภาพเมยนมาร) (Union of Myanmar)

ประเทศพมาตงอยบนคาบสมทรอนโดจน ทางตะวนตกสดของเอเชยตะวนออกเฉยงใต อยระหวางเสนละตจด 10o – 28o 30' เหนอ และลองจจด 92o30' – 101o30' ตะวนออกโดยมระยะทางจากทศเหนอถงใตยาวทสดประมาณ 2,200 กโลเมตร และระยะทางทศตะวนออกถงตะวนตกยาวทสดประมาณ 950 กโลเมตร (ESCAP, 1996) ครอบคลมพนทประมาณ 678,500 ตารางกโลเมตร คดเปนพนดนประมาณ 657,740 ตารางกโลเมตร และพนนาประมาณ 20,760 ตารางกโลเมตร โดยมอาณาเขตดงน (รปท 1)

- ทศเหนอ และทศตะวนออกเฉยงเหนอ ตดตอกบประเทศจน - ทศตะวนออก ตดตอกบประเทศลาว - ทศตะวนออกเฉยงใต ตดตอกบประเทศไทย - ทศใต ตดตอกบอาวมะตะบน (อาวเมาะตะมะ) และทะเลอบดามน - ทศตะวนตกเฉยงใต ตดตอกบอาวเบงกอล - ทศตะวนตก ตดตอกบประเทศบงคลาเทศ - ทศตะวนตกเฉยงเหนอ ตดตอกบประเทศอนเดย แบงตามลกษณะทางภมประเทศ เเละลกษณะทางธรณวทยาออกเปน 5 พนท ไดแก (รปท 3) 2.2.1 พนทชายฝงตะวนตก มลกษณะของพนทเปนแนวยาวระหวางชายฝงของอาวเบงกอล

(Bay of Bengal) กบเทอกเขาอาระกนโยมา (Arakan Yoma) ระดบความสงของพนทไมเกน 1,500 ฟต (ประมาณ 450 เมตร) จากระดบนาทะเล แมนาทไหลผานบรเวณนสวนใหญไหลจากทางเหนอลงใต เนองจากถกควบคมดวยรอยเลอน (fault) หรอเปนแมนาสายสน ๆ ไหลจากทางตะวนตกของเทอกเขาอาระกนโยมาลงสอาวเบงกอล แมนาสายสาคญ ไดแก แมนากะละดน (Kaladan) และแมนามนเชาน (Min Chaung)

ประชากรในพนทสวนใหญมอาชพทาประมง และเผาถานไมโกงกาง เนองจากบรเวณชายฝงทะเลมลกษณะเปนปาชายเลน มตนโกงกางขนจานวนมาก

Bender (1983) ใน ESCAP (1996) รายงานแหลงแรทพบไดแก ปโตรเลยม พบทเกาะรมร(Ramree island) เกาะชดบา (Cheduba island) และเกาะทางตะวนออกเฉยงใตของเมองซตทเว (Sittwe) ถานหนพบทางตะวนตกเฉยงเหนอของเมองซตทเว แร เหลกและโคร เมยมพบทาตะวนออกเฉยงเหนอของเมองเบะซน (Bassein)

2-14


2.2.2 เทอกเขาสงทางเหนอและตะวนตก พนทสวนใหญเปนเทอกเขาสง ระดบความสงของพนทตงแต 1,500 – 12,000 ฟต (ประมาณ

450-3,650 เมตร) จากระดบนาทะเล เทอกเขาทสาคญไดแก เทอกเขาอาระกนโยมา (Arakan Yoma) ซงมยอดเขาทมชอเสยงคอ ยอดเขาวคตอเรย (Victoria Peak) มความสงประมาณ 3,063 เมตร จากระดบนาทะเล และเทอกเขานากะ (Naga) อยทางตะวนตกเฉยงเหนอของประเทศ ซงกนระหวางประเทศพมากบอนเดย โดเทอกเขาทงสองนไดรบอทธพลจากรอยเลอนยอนมมตา (thrust fault) จงทาใหเทอกเขาสงมาก ยอดเขาทสงทสดในประเทศคอ ยอดเขาคาคาโบราซ (Hkakabo Razi Peak) ซงมความสงประมาณ 5,881 เมตร จากระดบนาทะเล

พนทสวนใหญเปนพนทปาไมประเภทไมสก และไมเนอแขงตาง ๆ และเปนพนทกาเนดแมนาคญของพมาคอ แมนาอระวด (Irrawaddy) มความยาวประมาณ 1,350 ไมล (ประมาณ 2,170 กโลเมตร) และแมนาชนดวน (Chinwinn) มความยาวประมาณ 550 ไมล หรอประมาณ 885 กโลเมตร โดยแมนาชนดวนไหลมาบรรจบกบแมนาอระวดใกลเมองปะคกก (Pakokku) บรเวณตอนกลางของประเทศ

Bender (1983) ใน ESCAP (1996) รายงานแหลงแรทพบ ไดแก แหลงหยกทางตะวนตกของเมองมตจนา (Myitkyina) เเหลงอาพน (amber) ทางตะวนตกเฉยงเหนอของเมองมตจนา เเหลงทบทม-แซปไฟรทเมองนะเมยเซค (Nanyaseik) ซงอยทางตะวนตกเฉยงใตของเมองมตจนา แหลงถานหนทเมองกเลวะ (Kalewa) แหลงปโตรเลยมทางตะวนออกของเมองกเลวะ แหลงทองคา-เงนทางตะวนออกเฉยงเหนอของเมองปเตา (Putao) ทางตะวนออกเฉยงเหนอ และทางตะวนตกของเมองมตจนา แหลงแร เหลกทางตะวนตก และทางเหนอของเมองมตจนา แหลงแรตะกว -สงกะสทางตะวนออกเฉยงเหนอของเมองปเตา และตะวนตกเฉยงใตของเมองนะเมยเชค และแหลงแรทองแดงทางตะวนตกเฉยงใตของเมองนะเมยเซค และตะวนออกเฉยงใตของยอดเขา วคตอเรย

2.2.3 ทราบภาคกลาง มลกษณะเปนพนทราบลมแมนาอระวด (Irrawaddy) และแมนาซตเตาว (Sittang) (คนไทย

เรยก “สะโตง”) ถกขนาบดวยรอยเลอนใหญทงสองดาน จงเปนบรเวณทเกดแผนดนไหวหลายครง ระดบความสงของพนทไมเกน 1,500 ฟต (ประมาณ 450 เมตร) จากระดบนาทะเล แมนาสายสาคญทไหลผานไดแก แมนาอระวด และแมนาซตเตาว มความยาวประมาณ 350 ไมล หรอประมาณ 560 กโลเมตร โดยแมนาทงสองสายนมทศทางการไหลจากเหนอลงใต มเทอกเขาเตย ๆ กนระหวางสองแมนานคอ เทอกเขาพกวโยมา (Pegu Yoma) คนไทยเรยก “พะโคโยมา” บรเวณปากแมนาทงสองสายเปนบรเวณดนดอนสามเหลยม ซงเกดจากการตกตะกอนทบถมเปนเวลานาน

2-15


แรสาคญทพบคอ ปโตรเลยม และถานหน เนองจากพนทสวนใหญเปนแองสะสมตะกอนยค

เทอรเชยร (Tertiary basin) Bender (1983) ใน ESCAP (1996) รายงานแหลงแรทพบไ ดเก แหลงปโตรเลยมในเขตมะเกว (Magwe Division) และเขตบาโก (Bago Division) ถานหนพบทางตะวนตกเฉยงใตของเมองโพรม (Prome) หรอเมองแปรในอดต และทางตะวนตกเฉยงเหนอของเมองชเวโบ (Shwebo) ทบทม-แซปไฟรพบทเมองซกยน (Sagyin) (ทางเหนอของเมองมณฑะเลย) แรทองแดง ตะกว และสงกะสพบทางตะวนตกของเมองชเวโบ ทางตะวนออกเฉยงใตของเมองเมคลลา (Meiktila) และเมองมณฑะเลย แรทงสเตนพบทเมองอนดายนดะ (Indaingtha) และบรเวณบดดจาวน-เพนเนได (Padatgyaung-Peinnedaik Area)

2.2.4 ทราบสงฉาน อยทางตะวนออกของประเทศ ครอบคลมพนทในเขตรฐฉาน (Shan State) รฐกะยา (Kayah

State) และบางสวนของรฐกะยน (Karen State) มขอบเขตทางใตถงบรเวณปากแมนาสาละวนในเขตเมองมอลเมยง (Mawlamyaing) ชอเดมคอ “มอลเมน (Moulmein)” คนไทยเรยก “เมาะลาเลง หรอ มะละแหมง” มลกษณะของพนทเปนทราบสง ประกอบดวยเทอกเขาเปนทวยาว ระดบความสงของพนทตงแต 1,500-12,000 ฟต (ประมาณ 450-3,650 เมตร) จากระดบนาทะเล โดยความสงเฉลยของพนททางเหนอของทราบสงนประมาณ 3,000 ฟต (ประมาณ 900 เมตร) จากระดบนาทะเล มแมนาสาคญไหลผานคอ แมนาสาละวน (Salween) ซงมตนกาเนดจากเทอกเขาตงลา (Tanglha) ในประเทศจน ไหลจากเหนอลงใตสอาวมะตะบน มความยาวประมาณ 150 ไมล หรอประมาณ 2,800 กโลเมตร

ประชากรทอาศยมจานวนนอย และมหลายเชอชาต ทดนขาดความอดมสมบรณใชประโยชนไดไมเตมท มทงหญาใชเลยงสตวประเภทวว แพะ และแกะไดบางในบางบรเวณ แตเปนพนทปลกฝนทสาคญ (คดเปนรอยละ 8 ของการผลตฝนดบทวโลก) และเปนพนทตดตอคาขายกบประเทศจนและไทย โดยมการนาเขาสนคาเชน เสอผา พรม เบยร เครองใช และสงออกสนคาเชน ไมสก รตนชาต (หยก ทบทม และแซปไฟร) บหร สนคาเกษตร และของผดกฎหมาย

Bender (1983) ใน ESCAP (1996) รายงานแหลงแร ซงสวนใหญอยทางขอบตะวนตกของทราบ ไดแก แหลงแรตะกว สงกะส ทองแดง เหลก และแบไรต ทเมองบอดวน (Bawdwin) และเมองทาวนย (Taunggyi) (คนไทยเรยก “ตองย”) เหมองแรทงสเตนทเมองหมอช (Mawchi) ในเขตรฐกะยา แหลทบทมเ เละแซปไฟรท เ มองโมโกก (Mogok) เ มองมองซ (Mong Hsu) ซ งอยทางตะวนออกเฉยงเหนอของเมองทาวนย และเมองมองคก (Mong Hkak) ซงตงอยใกลเมองเชยงตง (Keng Tung)

2-16


เมองสาคญ ไดแก เชยงตง อยใกลสามเหลยมทองคา จงเปนบรเวณทมการปลกฝนเปนจานวนมาก และทาวนย เปนทตงโรงงานผลตบหรพมา

2.2.5 พนททางใตของประเทศ อยในรฐมน (Mon State) เขตทนนถาย (Tanintharyi Division) ชอเดมคอ เทอแนสเซอรม

(Tenasserim) และบางสวนของรฐกะยน ครอบคลมพนทบรเวณแมนาเมยจนถงแหลมวคตอเรย (Victoria Point) ซงเปนพนททางใตสดของพมา (ตรงขามจงหวดระนองของประเทศไทย) มลกษณะของพนทเปนเทอกเขา และทราบชายฝงทะเลแคบ ๆ ทอดยาวระหวางทะเลอนดามนและเทอกเขาเทอแนสเซอรม (คนไทยเรยก “ตะนาวศร”) ซงกนระหวางประเทศพมากบประเทศไทย บางบรเวณเปนเทอกเขามหนาผาสงชนจรดฝงทะเล ระดบความสงของพนทตงแต 0-12,000 ฟต (ประมาณ 0-3,650 เมตร) จากระดบนาทะเล มลกษณะชายฝงทเวาแหวงเปนเกาะแกงมากมาย เชน เกาะทวาย (Tavoy) หมเกาะมารย แมนาทไหลผานพนท ไดแก แมนาเมย แมนาเทอแนสเซอรม

แรทสาคญ คอ ดบก และทงสเตน Bender (1983) ใน ESCAP (1996) รายงานแหลงแรทพบ ไดแก แหลงดบก-ทงสเตนในเขตเมองมอลเมยง เมองทวาย (Tavoy) เมองมารย (Mergui) และบรเวณใกลแหลมวคตอเรย แรพลวงพบทางใตของเมองมอลเมยง และทางตะวนตกของแมนาเมย แรตะกวพบทางตะวนออกของเมองมอลเมยง (ใกลชายแดนประเทศไทย) ทางเหนอของเมองทวาย และทางตะวนออกของเมองมารย (ใกลชายแดนประเทศไทย)

2-17


รปท 1 ทตง และอาณาเขตของประเทศพมา (ทมา: www.infoplease.com)

2-18


รปท 2 ลกษณะทางภมศาสตร (geography) ของประเทศพมา (Atlas of the world, 1968)

2-19


รปท 3 การแบงลกษณะทางภมศาสตรของประเทศพมา (ESCAP, 1996)

2-20


รปท4 : Schemaic presentation of major geotectotin units of Myanmar (Gossens,1978.)

2-21


รปท5 : Principal tectonic features of Myanmar (Bender, 1983.)

2-22


รปท 6: Generalized cross-section of Myanmar at the latitude of Mount Popa (approximately 21▫ N) (Myint Thein,1992.)

2-23


2.3 ประเทศลาว (สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว) (Lao People's Democratic Republic) สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ตงอยในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ใจกลางคาบสมทรอนโดจน ระหวางละตจดท 14-23o เหนอ และลองจจดท 100-1080 ตะวนออก

สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว เปนประเทศทไมมทางออกทางทะเล (Land-locked country) มพนทประมาณ 236,800 ตารางกโลเมตร มขอบเขตของประเทศทงสนประมาณ 4,825 กโลเมตร โดยมอาณาเขต ดงน (รปท 1)

- ชายแดนดานทศตะวนออก ตดตอกบสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม มเทอกเขาอนนมกนเปนพรมแดน มอาณาเขตตดตอ 1,957 กโลเมตร

- ดานทศตะวนตก ตดตอกบประเทศไทย มเทอกเขาแดนลาว เทอกเขาหลวงพระบาง และแมนาโขงกนเปนพรมแดน มอาณาเขตตดตอ 1,730 กโลเมตร

- ดานทศใต ตดตอกบประเทศกมพชาประชาธปไตย มอาณาเขตตดตอ 492 กโลเมตร - ดานทศเหนอ ตดตอกบประเทศจน มเทอกเขากนเปนพรมแคน มอาณาเขตตดตอ 230

กโลเมตร - ทางดานทศตะวนออกเฉยงเหนอ ตดตอกบสาธารณรฐสงคมนยมแหงสหภาพพมา มแมนา

โขงกนเปนพรมแดน มอาณาเขตตดตอ 230 กโลเมตร การแบงเขตภมประเทศของสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว พจารณาจากลกษณะภม

ประเทศ ลกษณะทางธรณวทยา และธรณโครงสราง ทาใหสามารถแบงเขตภมประเทศออกเปน 3 เขต ดงน (รปท 2)

1. เขตภเขา และหบเขาภาคตะวนตกเฉยงเหนอ 2. เขตภเขา และหบเขาภาคตะวนออก 3. เขตพนทราบลมแมนา และพนทราบสงทางใต

กระบวนการเกดของแผนดนในภมภาคน สวนของสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวในอดตตงอยบนอนทวป ไดแกสวนทเรยกวาผนแผนดนอนโดจน หรออนทวปอนโดจน ซงครอบคลมพนท ของสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวสวนหนงของภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย รวมไปถงประเทศกมพชาประชาธปไตย และสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม ไดเคลอนทเขาประกบกบอนทวปฉาน-ไทย-มาเลย ซงครอบคลมพนทดานตะวนออกของสาธารณรฐสงคมนยมแหงสหภาพพมา (แควนฉาน) ดานตะวนตกของประเทศไทย และดานตะวนตกของประเทศมาเลเซย รวมถงเกาะสมาตราของประเทศอนโดนเซยในยคไตรแอสสก (Triassic) โดยมหลกฐานเปนแนวหนโอฟโอไลต (ophiolite) อทธพลของการเคลอนไหวของเปลอกโลกเหลานไดสงผลใหบางบรเวณชนหนถกทาลาย

2-24


และบดโคงคดงอ ทาใหเกดเปนแกนทวเขาทประกอบดวยชนหนทมโครงสรางทางธรณวทยาแบบคดโคง และถกตดดวยรอยเลอน (fault) แบบตางๆ พรอมกบการเกดแทรกซอนของหนอคนจาพวกหนแกรนตเขามาบรรจตามชองวาง ซงแทรกดนขนมาหลายครงหลายหนในชวงเวลาตางๆ กน สวนในบรเวณทมโครงสรางธรณวทยาแบบคดโคงนนแสดงวา เปนบรเวณทเคยมปรากฏการณทางเทคโทนค (tectonics) สง และเกยวของกบอณหภมระดบสงพอทจะทาใหชนหนตาง ๆ เกดการแปรรปพลาสตก (plastic eformation) และชนหนในพนทคดโคงเหลานจะถกแปรสภาพโดยอานาจของความรอนและแรงกดดนทาใหหนหนบางสวนกลายเปนหนแปร พนททประกอบดวยโครงสรางคดโคงน เปนทวเขาอยในแนวตะวนออกเฉยงเหนอ-ตะวนตกเฉยงใต ในเขตภเขา และหบเขาภาคเหนอ และอยในแนวตะวนตกเฉยงเหนอ-ตะวนออกเฉยงใต ในเขตภเขา และหบเขาภาคตะวนออก

2.3.1 เขตภเขา และหบเขาภาคตะวนตกเฉยงเหนอ ภมสณฐานของเขตภเขา และหบเขาภาคตะวนตกเฉยงเหนอไดเเก บรเวณท สง เเละภเขาทงหมดในภาคเหนอและตะวนตกเฉยงเหนอ ตงแตประมาณเสนละตจดท 103o ตะวนออก ไปทางตะวนตกจนสดชายแดนดานตะวนตก ประกอบดวยพงสาล หลวงนาทา บอแกว อดมไชย ไชยบร บางสวนของเวยงจนทน หลวงพระบาง และเชยงของ

ภมประเทศในเขตน มลกษณะเปนทวเขาและหบเขาวางตวในแนวตะวนออกเฉยงเหนอ- ตะวนตกเฉยงใต โดยมลกษณะเปนภเขาสงชน มหบเขาเปนแมนาแคบ ๆ ทวเขาทสาคญไดเเก ทวเขาแดนลาว และทวเขาหลวงพระบาง ทวเขาเหลานมอายและโครงสรางทางธรณวทยาเชนเดยวกบทวเขาทางขอบดานตะวนตกของทราบสงตะวนออกเฉยงเหนอของไทย (ทวเขาเพชรบรณ ทวเขาดงพญาเยน) ลงมาถงฝงทะเลตะวนออกของไทย (ทวเขาสนกาแพง ทวเขาจนทบร ทวเขาบรรทด) ชนหนสวนใหญอยในชวงอายไทรเเอสสก (Triassic)

โครงสรางทางธรณวทยาทพบในบรเวณเขตน พบกลมโครงสรางโคงงอ (fold belt) และแนวรอยเลอน (fault) วางตวในแนวตะวนออกเฉยงเหนอ-ตะวนตกเฉยงใต ภมประเทศทรกนดาร เตมไปดวยภเขาสง แมนาสวนใหญเปนแมนาสาขาของแมนาโขง ซงแมนาในพนทเขตนทงหมดจะไหลลงสแมนาโขงไดแก นามะ นาทา นาเปง นางา นางม นาฮง นาปย นาพอน นาเมอง นาลก

2.3.2 เขตภเขา และหบเขาภาคตะวนออก ภมสณฐานของเขตภเขาและหบเขาภาคตะวนออก ไดแก บรเวณทสงและภเขาในภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคตะวนออก ตงแตประมาณเสนละตจดท 103o ตะวนออก จนสดชายแดนดานตะวนออก ประกอบดวย หวพน เชยงของ บอรคาน คามวน เซกอง อดทะป สวนหนงทางดานตะวนอกของเวยงจนทน สะหวนเขต และสาละวน

2-25


ภมประเทศในเขตน มลกษณะเปนทวเขา และหบเขา โดยมลกษณะเปนภเขาสงชน มหบเขาเปนแมนาแคบ ๆ ภเขาในเขตนแตกตางจากเขตภเขาและหบเขาภาคตะวนตกเฉยงเหนอ คอ มการวางตวในแนวตะวนตกเฉยงเหนอ-ตะวนออกเฉยงใต แนวเทอกเขาทางดานตะวนออกเปนสวนหนงของเทอกเขาอนนม ประเทศเวยดนาม เปนแนวทตอเนองจาก Yunnan Knot แลวออมไปทางตะวนออกเฉยงใตโคงผานสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว และสาธารณรฐสงคมนยมเ วยดนามจนถงทะเลจนใต

ลกษณะโครงสรางทางธรณวทยาในบรเวณน ประกอบดวยโครงสรางคดโคงยดออโดวเชยนถงยคคารบอนเฟอรส (Ordovician-Carboniferous) กบหนแกรนตยคกอนคารบอนเฟอรส (Early Carboniferous) และยคไตรเเอสสก (Triassic) ทศทางของโครงสรางอยในแนวตะวนตกเฉยงเหนอ-ตะวนออกเฉยงใต (NW-SE) ถง NNW-SSE ดานตะวนออกเฉยงเหนอของซาเหนอ พบสวนของโครงสรางคดโคงมหายคพาลโอโซอกตอนตน (Early Paleozoic) โดยโครงสรางคดโคงนมความไมตอเนองของหน Basic rocks และ Ultrabasic rocks เกดขน ซงเปนตาแหนงของ Plate suture

ลกษณะภมประเทศเปนททรกนดารเตมไปดวยภเขาสง แมนาในบรเวณนเกอบทงหมดลวนมตนกาเนดมาจากเทอกเขาอนนม โดยเเมนาทางดานตะวนออกเฉยงเหนอของลาว (จงหวดหวพน) สวนใหญไหลไปทางตะวนออกเขาสสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม ลงสทะเลทอาวตงเกย ไดแก นาเฮด นามา นาซา เเละนาเนน แมนาในบรเวณอนในเขตนไหลลงสแมนาโขง ไดเเก นางม นาเงยบ นาซน นามวน นากระดง นายอง นาเทน เซบงไฟ เซจาพอน เซโปม เซละนอง เซบงนอน เซโดน และเซกอง

2.3.3 เขตพนทราบลมแมนา และพนทราบสงทางใต เขตพนทราบลมแมนาและพนทราบสงทางใต ประกอบดวย พนทราบลมแมนาโขง และพนท

ราบของหนตะกอนมหายคมโซโซอก (Mesozoic) บรเวณภาคกลางตอนใต และดานตะวนตกของประเทศ รวมถงบรเวณทราบสงทางใตของประเทศ ประกอบดวย นครเวยงจนทน จาปาศกด สวนทางดานตะวนตกของบอรขาน คามวน สะหวนเขต สาละวน เซกอง และอดทะป บรเวณทราบลมแมนาโขง เปนทราบแคบๆ รมฝงแมนา โดยเรมจากนครเวยงจนทรลงมาทางดานตะวนตกของประเทศตามรมฝงแมนาโขง พนทนประกอบดวยตะกอนทมการสะสมตวแบบทางนาพา (fluvial deposit) ในสวนพนทตาทแมนาโขงไหลผาน ดนในบรเวณนประกอบไปดวยตะกอนของกรวด ทราย และแปง ในลกษณะของทราบนาทวมถง (floodplain) และลานตะพกลานา (fluvial terrace)

สาหรบบรเวณพนทราบของหนตะกอนมหายคมโซโซอก (Mesozoic) ซงครอบคลมพนทสวนใหญของสะหวนเขต และจาปาศกด เกดในชวงยคไตรแอสสกตอนปลาย (Late Triassic) ซงมสภาพแวดลอมของการสะสมตวบนแผนดนจนกระทงถงยคครเตเชยส (Cretaceous) ในชวงตอนปลายของยคครเตเชยส (Late Cretaceous) มการรกลาของนาทะเลทาใหเกดหน evaporite ในบรเวณ

2-26


สะหวนเขต สาละวน และจาปาศกด สวนบรเวณทราบสงโบโลเวน ซงอยทางใตของประเทศ ครอบคลมพนทบางสวนของสาละวน เซกอง และจาปาศกด เปนพนทราบสงของหนบะซอลทในยคควอเทอรนาร (Quaternary basalt)วางทบอยบนหนทรายมหายคมโซโซอก (Mesozoic) เปนบรเวณทอดมสมบรณทสดของประเทศ มความเหมาะสมในการเกษตร

2-27


รปท 1 ทตง และอาณาเขตของประเทศลาว (ทมา: www.infoplease.com)

2-28


รปท 2 ลกษณะทางภมศาสตร (geography) ของประเทศลาว (Atlas of the world, 1968)

2-29


2.4 ประเทศกมพชา (กมพชาประชาธปไตย) (Kingdom of Cambodia) ประเทศกมพชา หรอเขมร ตงอยบรเวณเอเชยตะวนออกเฉยงใต มตาแหนงทางภมศาสตรอยระหวางเสนแวงท 102 ถง 108 องศาตะวนออก และเสนรงท 10 ถง 15 องศาเหนอ แบงการปกครองออกเปน 22 จงหวด มพนทรวมทงหมดของประเทศเทากบ 181,040 ตารางกโลเมตร คดเปนพนทดน 176,520 ตารางกโลเมตร และพนท 4,520 ตารางกโลเมตร โดยมอาณาเขตตดตอกบประเทศตาง ๆ ดงน

- ตดตอกบประเทศไทย ทางทศตะวนตกและทศเหนอ 800 กโลเมตร - ตดตอกบประเทศลาว ทางทศตะวนออกเฉยงเหนอ 541 กโลเมตร - ตดตอกบประเทศเวยดนาม ทางทศตะวนออกและทศตะวนออกเฉยงใต 1,228 กโลเมตร - มพนทชายฝงตดตอกบอาวไทย ทางทศใต 443 กโลเมตร

ลกษณะภมประเทศของประเทศกมพชา สามารถแบงออกไดเปน 3 สวนไดแก 1. เขตทราบสงและชายฝงทะเลภาคตะวนตกเฉยงใต

บรเวณนมลกษณะคลายคลงกบภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประ เทศไทยมาก กลาวคอ มลกษณะเปนทราบสง เทอกเขาทสาคญไดแก เทอกเขาคาดามอนด (Cadamon) ซงเปนเทอกเขาทตอมาจากเทอกเขาบรรทดในภาคตะวนออกของประเทศไทย ยอดสงทสดคอ พนมอราน (Phnom Aural) มความสง 813 เมตร และเทอกเขาชาง หรอมกเรยกกนวา (Elephant Range) มความสงอยระหวาง 500-1,000 เมตร 2. เขตเทอกเขาสงภาคเหนอ

เทอกเขาทสาคญในบรเวณน ไดเเก เทอกเขาพนมดงรก ซงเปนเทอกเขาทเปน แนวแบงพรมแดนระหวางประเทศไทยและกมพชา มความสงเฉลย 500 เมตร มลกษณะภมประเทศทเปนเทอกเขาทอดยาวไปถงประเทศลาว และเวยดนาม 3. เขตทราบภาคกลาง

พนทบรเวณนเปนบรเวณทคลมพนทมากทสดของกมพชา มลกษณะภมประเทศเปนทราบทเกดจากการทางานของทางนา ทาใหเกดเปนดนดอนสามเหลยมปากแมนาขนาดใหญ เพราะเปนทบรรจบกนของทะเลสาบเขมร และแมนาโขง พนททงหมดในบรเวณนอยตากวา 100 เมตรเหนอระดบนาทะเลแหลงนาขนาดใหญทสาคญคอ ทะเลสาบเขมร (Tonle Sap or Great Lake) มพนทครอบคลม 2,590 ตารางกโลเมตรในฤดแลง และมพนท 24,650 ตารางกโลเมตรในฤดนาหลาก แหลง

2-30


นาอกแหลงคอ แมนาโขงทไหลมาจากชายแดนไทย-ลาว เขาสประเทศกมพชา แลวไหลออกทางประเทศเวยดนาม

ดวยลกษณะภมประเทศแบบนเอง ประชากรทอาศยอยในบรเวณน จงประกอบอาชพเกษตรกรรม คอทานาขาว ปลกยางพารา ปลกตาล เพอนามาทานาตาล ปลกขาวโพด ถว และอาชพประมงนาจด นอกจากนยงเปนแหลงทองเทยวอกแหงหนงของเอเชยตะวนออกเฉยงใตอกดวย

เมอพจารณาจากแผนทในสมยอาณาจกรขอมเทยบกบแผนทในปจจบนแลว พบวามควาแเตก ตางกนในดานอาณาเขต กลาวคอนาทะเลรกลาเขาไปถงทะเลสาบเขมร จงสนนษฐานวาบรเวณทราบภาคกลางของกมพชานาจะมการกาเนดมาจากดนดอนสามเหลยมปากแมนา โดยบรเวณปากแมนาอยบรเวณชองเมก อาเภออรญประเทศ จงหวดสระแกวในประเทศไทย

2-31


รปท 1 ทตง และอาณาเขตของประเทศกมพชา (ทมา: www.infoplease.com)

2-32


รปท 2 ลกษณะทางภมศาสตร (geography) ของประเทศกมพชา (Atlas of the world, 1968)

2-33


2.5 สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม(Socialist Republic of Vietnam) ประเทศเวยดนามมพนท 330,360 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 0.2% ของพนทโลก ใหญเปนอนดบ 4 ของประเทศในแถบเอเชยอาคเนย มสวนทยาวทสดประมาณ 1,600 กโลเมตร ประเทศเวยดนามตงอยระหวางละตจดท 8o 34' กบ 17o เหนอ และระหวางลองจจด 104o 27' กบ 109o 28' ตะวนออก มอาณาเขตตดตอกบประเทศตาง ๆ ดงน (รปท 1)

- มพรมแดนตดตอกบประเทศจน ทางทศเหนอ ยาวประมาณ 1,150 กโลเมตร - ตดตอกบประเทศลาว ทางทศเหนอและทางทศตะวนตก 1,650 กโลเมตร - ตดตอกบประเทศกมพชา ทางทศตะวนตก 930 กโลเมตร - และมชายฝงทะเล ยาวประมาณ 3,260 กโลเมตร

ประเทศเวยดนามอางกรรมสทธเหนอไหลทวปบรเวณทะเลจนไดอก ประมาณ 500,000 ตารางกโลเมตร ซงรวมเอาหมเกาะพาราเซล (Paracell Islands) และหมเกาะสแปรตล (Spratly Islands) เอาไวดวย โดยทยงตกลงกนไมไดเกยวกบการอางสทธเหนอหมเกาะเหลาน

ลกษณะรปรางของประเทศเวยดนามคลายกบตนถวงอก โดยสามารถแบงออกไดเปน 3 สวน ตามรปรางและลกษณะของภมประเทศไดแก (รปท 2)

1. เขตภเขา และทราบทางตอนเหนอ 2. เขตทราบสง และชายฝงตอนกลาง 3. ทราบตอนใต

2.5.1 เขตภเขา และทราบทางตอนเหนอ เทอกเขาทสงทสดของเวยดนามอยทางดานทศตะวนตกของสวนน คอ เทอกเขาฟานซปาน

(Fansian) มความสง 3,143 เมตร สงทสดในอนโดจน และเทอกเขาหวางเลยนเซน (Hoang Lien Son) ซงใหนาในปรมาณมากแกแมนาแดง และแมนาดา ทราบลมแมนาแดง มพนทประมาณ 16,000 ตารางกโลเมตร มความสงจากระดบนาทะเลโดยเฉลยเพยง 0.3-10 เมตร แตละปนาจะพดพาตะกอนมาสะสมกนทปากอาว และจะขยายดนแดนออกไปอกประมาณ 100 เมตร

2.5.2 เขตทราบสง และชายฝงตอนกลาง ทราบสงตอนกลางของประเทศ เปนสวนหนงของเทอกเขาอานนาม (Annam) จากทางทศ

เหนอลงมาทางทศใต ประกอบดวยทราบสงหลายแหง ซงมเนอทรวมกนประมาณ 37,000 ตารางกโลเมตร มความความสงจากระดบนาทะเลโดยเฉลยมากกวา 1,500 เมตร ชายฝงทางดานตะวนออก

2-34


ของประเทศเวยดนามตดกบอาวตงเกย (Gulf of Ton Kin) มลกษณะยาว และแคบ นอกจากนบางแหงมนาตนเขนมาก จากฝงออกไป 1,000 ถง 10,000 เมตร นามความลกเพยง 5 เมตรเทานน

2.5.3. ทราบตอนใต ทราบตอนใต หรอทราบลมแมนาโขง (ทราบลมนามโบะ–Nambo)) มบรเวณกวางประมาณ

61,000 ตารางกโลเมตร ในแตละปนาจะพดพาตะกอนมาสะสมตวกนทปากอาวแมนาโขง จงทาใหขยายดนดอนออกไปประมาณ 60-80 เมตร

แมนาทสาคญของประเทศเวยดนาม ไดแก แมนาเเดง (Black River) แมนาดา (Balck River)แมนามา แมนาคา ซงอยทางตอนเหนอของประเทศ โดยทแมนาสวนใหญนาสวนในประเทศเวยดนาม จะไหลจากทางทศตะวนตกเฉยงเหนอสทางทศตะวนออกเฉยงใต สวนทางตอนใตของประเทศมแมนาทสาคญ ไดแก แมนาโขง แมนาไซงอน (Saigon River)

2-35


รปท 1 ทตง และอาณาเขตของประเทศเวยดนาม (ทมา: www.infoplease.com)

2-36


รปท 2 ลกษณะทางภมศาสตร (geography) ของประเทศเวยดนาม (Atlas of the world, 1968)

2-37


2.6 ประเทศมาเลเซย (Malaysia) ประเทศมาเลเซย (รปท 1) ตงอยทางทศตะวนออกเฉยงใตของทวปเอเชย มขนาดใหญเปนอนคบ 5 รองมาจากประเทศอนโดนเซย ประเทศพมา ประเทศเวยดนาม และประเทศไทยตามลาดบ ตงอยทละตจด 2o 30' เหนอ ลองจจด 112o 30' ตะวนออก ประเทศมาเลเซย ประกอบดวยดนแดน 2 สวนใหญ ๆ คอ มาเลเซยตะวนตก และมาเลเซยตะวนออก ซงอยหางกนประมาณ 600 กโลเมตร โดยมทะเลจนใตขวางกน เดมเปนดนแดนทมการปกครองตางหากแยกจากกน ตอมาไดมารวมเปนประเทศเดยวกนเมอ พ.ศ. 2506 มเนอททงหมดประมาณ 329,750 ตารางกโลเมตร ประกอบดวยพนดน 328,550 ตารางกโลเมตร และพนนา 1,200ตารางกโลเมตร จะกลาวแตละสวนโตยยอดงตอไปน

มาเลเซยตะวนตก ไดแก ดนแดนทอยในคาบสมทรมลาย หรอมาลายา ตดชายแดนทางทศใตของประเทศไทย มนอทประมาณ 132,472 ตารางกโลเมตร มชายฝงทะเลทงหมด 2,068 กโลมตร ประกอบดวยรฐตาง ๆ 11 รฐ คอ รฐปะลส รฐไทรบร (เคดาร) รฐเประ รฐกลนตน รฐตรงกาน รฐปาหง รฐเนกรเซมบลน รฐสลงงอ รฐยะโฮร รฐปนง และรฐมะละกา

มาเลเซยตะวนออก ไดแก ดนแดนทางภาคเหนอของเกาะบอรเนยว มเนอทประมาณ 197,278 ตารางกโลเมตร มชายฝงทะเล 2,607 กโลเมตร ประกอบดวยรฐ 2 รฐ คอ รฐซาราวก และรฐซาบาร (บอรเนยวเหนอ) แบงตามลกษณะของภมประเทศ ดงน (รปท 2)

2.6.1 มาเลเซยตะวนตก ในบรเวณนแบงออกไดเปน 3 บรเวณ คอ

1.1 ทราบสงตอนกลาง ประกอบดวยภเขาใหญหลายเทอก และปกคลมดวยปาทบเปนบรเวณกวางขวาง และมสตวปาชกชม 1.2 ชายฝงทะเลตะวนตก ประกอบดวยหาดเลนยาวตอเนองกนไปไกล มพนทเปนหลม บง 1.3 ชายฝงทะเลตะวนออก ประกอบดวยหาดทรายยาวเหยยด ไมเหมาะแกการเปนทาเรอ บรเวณแถบรมฝงทะเลทง 2 ขาง เปนทราบ นอกชายฝงทะเลออกไปมเกาะเลก ๆ เปนจานวนมาก เกาะทสาคญ คอ เกาะลงกาว และเกาะปนง

2.6.2 มาเลเซยตะวนออก

2-38


พนทโดยทวไปเปนทสง ประกอบดวยปาทบและภเขาสงใหญ บางยอดเขาสงเกนกวา 1,000 เมตร มทราบขนาดยอมอยตามรมฝงทะเล และแมนามกเปนสายสน ๆ และไหลเชยวผานหบเขาทแคบ และลาดชนไปออกทะเลทางทศตะวนตกของประเทศ

ภเขาทสาคญของประเทศมาเลเซย ไดแก ภเขาทางภาคเหนอของรฐซาบาห โดยมยอดเขากนาบล ซงมความสง 4,000 เมตร เปนยอดเขาทสงทสดในมาเลเซย

แมนาทสาคญ ไดแก แมนาปาหง อยในรฐปาหง มความยาวประมาณยาว 480 กโลเมตร ซงเปนแมนาทยาวทสดในประเทศมาเลเซย

2-39


รปท 1 ทตง และอาณาเขตของประเทศมาเลเซย (ทมา: www.infoplease.com)

2-40


รปท 2

ลกษณ

ะทางภ

มศาส

ตร (g

eogr

aphy

) ของ

ประเท

ศมาเล

เซย (A

tlas o

f the

wor

ld, 1

968)

2-41


2.7 สภาพภมศาสตรและธรณสณฐานวทยา ตอนใตของมณฑล ยนาน ประเทศจน

จากการศกษาธรณวทยาภาคสนามประกอบกบการศกษารายงานธรณวทยาของจน ทงในสวนทเปนภาษาองกฤษและภาษาจน ทาใหทราบวาธรณวทยาของจนเองสามารถจดแบงออกเปน 8 กลมหน โดยอาศยขอมลเชงอายหนตามธรณวทยาไทยเปนพนฐาน เพอสะดวกในการเทยบเคยง ไดแก กลมหนพรแคมเบรยน ( Precambrian), กลมหนคาเบรยน-ออรโดวเชยน (Cambrian-Ordovician), กลมหนไซลเรยน-หนดดวเนยน (Silurian-Devonian), กลมหนคารบอนเฟอรส และเพอรเมยน (Carboniferous-Permian), กลมหนไทรแอสสก ( Triassic), กลมหนจแรสสก-ครเตเชยส (Jurassic-Cretaceous), และกลมหน ซโนโซอก (Cenozoic) อนงในการรวบรวมขอมลนคณะผวจยไดรวมเอาหนตะกอนและหนแปรเขาไวในกลมหนทมอายเดยวกนเพอสะดวกตอการจดลาดบเรองอาย 2.1 ลกษณะทางภมศาสตร ( Physiographic Features ) จากการสารวจทางภาคสนามของคณะผวจย พอจะแบงลกษณะภมศาสตรของพนทในสวนของมณฑลยนานททาการศกษาออกไดเปน 5 บรเวณ ไดแก(ดรป 2.7.1)

1. บรเวณเทอกเขาดานตะวนออกเฉยงเหนอซงมลกษณะเปนคลนลอน ( Rolling topography) แนวเทอกเขานตอเลยลงมาเกอบถงตอนกลางของประเทศ แตถกปดกนหรอมาสนสดทแนวเทอกเขาใหญเรยกเอกเขาอายลาวขวางกนอย พนทศกษาพบลกษณะภมประเทศแบบนทางตอนใตของเมองคนหมง ประกอบดวยเทอกเขาไมสงมากนก (ประมาณ 2,000 ถง 2,500 เมตร เฉลยประมาณ 2,200 เมตร จากระดบทะเลปานกลาง) ความลาดชนของเทอกเขามไมมากนก ยกเวนบรเวณเขตลมนาแคบ ๆ มความลาดชนนอยความสงประมาณ 500 ถง 800 เมตร จากระดบทะเลปานกลาง) เทอกเขาเหลานวางตวซอนกนอยางเปนระบบในแนวเหนอ-ใตโดยประมาณ โดยมากหนทประกอบขนมาเปนเทอกเขาลอนคลนน ไดแกหนอายเกาแกประมาณพรแคมเบรยนจนถงพาลโอโซอกตอนบน ทะเลสาบทสาคญคอ เดยนช (Dien Chi) และฟเซยนห ( Fu Xian Hu ) โดยม

2-42


แมนานานพาน (Nanpan) ไหลผานเมองคนหมง ประชาชนสวนใหญมอาชพกสกรรม เพาะปลกและเลยงสตว แมนาทสาคญอกสาย คอ แมนาจนชา ( Jin Jiang) หรอ (Jin Sha River ) พบอยตอนเหนอของเมองคนหมง

2. บรเวณเทอกเขาใหญอายลาว (Ailao High Mouutain) เทอกเขาใหญนทอดตวยาวสลบตอเนองแนวตะวนตกเฉยงเหนอ-ตะวนออกเฉยงใต แนวเขาตอทอดตวเขาไปในประเทศเวยดนาม สวนใหญมความสงตงแต 2,300 ถง 2,900 เมตร แตทสงสดประมาณ 3,166 เมตร จากระดบทะเลปานกลางและมความลาดชนมาก ประกอบไปดวยหนแปรเกาแกอายพรแคมเบรยน และอาจมหนแกรนตปะปนเขามาบาง แตกเปนหนอายแกใกลเคยงกนหรอออนกวา บรเวณเทอกเขาอายลาวนประกอบดวยปาไมนานาพนธ จนถงปาดงดบ ไมคอยมผคนอาศย เมองทสาคญทตงอยบนเทอกเขานทสาคญมอย 2 เมองคอ เมองหยวนเจยง ( Yuan Jiang ) (รป 2.4 ) และเมองหยวนหยาง (Yuan Yang ) สวนเมองฮงฮ หรอหงฮ (Hong He ) แมจะเปนเมองใหญอกเมองแตตงอยบนทราบกวางใหญกอนถงแนวเทอกเขาใหญทางใต ประชาชนสวนใหญบรเวณนจงมอาชพตดไม และลาสตว อาณาเขตของบรเวณเทอกเขาอายลาวตอนเหนอตดกบทราบลเวยงและเทอกเขาเปนลอนสวนดานใตตดทราบซเหมา แมนาสายสาคญไมผานบรเวณน ยกเวนแมนาแดงททอดตวไปตามแนวยาวของเทอกเขา

3. บรเวณแองซเหมา ( Simao Basin) บรเวณนเปนบรเวณทราบกวางใหญไพศาลมาก ครอบคลมพนทมากกวา 100,000 ตารางกโลเมตร ตอนกลางของพนทศกษาสวนใหญลกษณะพนทมความลาดชนนอยมาก ระดบความสงตาของพนทประมาณตงแต 1,000 ถง 2,000 เมตร ระดบสงทสดประมาณ 2,600 เมตร เฉลยประมาณ 1,500 เมตร แองนรองรบดวยชนหนอายออนประมาณ มหายคเมโซโซอกจนถงปจจบน เปนสวนใหญ แมนาสายสาคญไดแก แมนาโขง หรอทคนจน เรยกแมนาลานชาง ( Lanchang ) ซงเปนเสนกนอาณาเขตทางทศตะวนตกของแอง นอกจากนยงมแมนา บาเบยน ( Babien Jiang ) ซงผานบรเวณกลางแองและไปบรรจบกบแมนาดา (Song Da) ในเวยดนาม ซงไหลไปทางทศใต แมนาทงสองสายนวางตวอยในทศเดยวกบเทอกเขาอายลาว คอ ในแนวทศตะวนตกเฉยงเหนอ-ตะวนออกเฉยงใต ประชาชนสวนใหญมอาชพกสกรรมทสาคญไดแก ปลกขาวและใบชา จนทาใหเกดอตสาหกรรมผลตชาทมชอเสยงมาก คอชาเมองพว (Puer Tea) ซงมการปลกกนมากตงแตเมองซเหมาพว และ จนหง ( Jin Hong ) อาณา

2-43


เขตของแองซเหมา ทางทศตะวนออกจรดเทอกเขาอายลาว ทางทศตะวนตกจรดเทอกเขาดานตะวนตก เขาทสาคญในพนทแองซเหมานไดแก เขาวเลยง ( Wuliang Mt.) ซงสงประมาณ 3,170 เมตร จากระดบทะเลปานกลาง ซงอยทางตะวนออกของแองและประกอบดวยหนชดทแกกวาหนอายเมโซโซอก

4. บรเวณเทอกเขา & ทสงดานตะวนตก ( Western Mountains and Highlands ) บรเวณน ประกอบดวยเทอกเขาใหญนอยวางตวสลบกนไปมา โดยทเขาทางตะวนตกสดของพนทประกอบดวยแนวเทอกเขาสงมาก ประมาณตงแต 2,000 เมตร ถง 3,000 เมตร จากระดบทะเลปานกลาง เชนเขาลาวไบ (Lao Bai Mt. ) สงประมาณ 3,000 เมตร จากระดบทะเลปานกลาง และมความลาดชนคอนขางมาก แตโดยเฉลยนอยกวาของเทอกเขาอายลาว แนวเทอกเขาดานตะวนตกนวางตวโดยเฉลยในแนวตะวนออกเฉยงเหนอ - ตะวนตกเฉยงใต และมการบดตวไปในแนวเหนอ-ใตทางตอนเหนอของเทอกเขา ภเขาทสงทสด คอ ชงซลาง ( Qing Shulang ) สงประมาณ 3,340 เมตร จากระดบทะเล ปานกลางทางทศตะวนออกเฉยงเหนอของเมองลนจาง ( Lincang ) สวนทางตอนใตของทอกเขาซง ถกแบงแยกโดยแมนานานตง (Nanding Jiang) มความสงชนนอยกวา คอความสงประมาณตงแต 2,200 เมตร จนถง 3,000 เมตร เชนเขาบางมา ( Bang Ma Mt .) สงจากประมาณ 3,120 เมตร จากระดบทะเลปานกลาง สวนใหญบรเวณนถกรองรบดวยขนหนกาแกอายพรแคมเบรยน ซงเปนหนแปร หนแกรนต และหนตะกอนอาย ตงแตคอนขางเกา คอ มหายคพาลโอโซอก ตงแตตอนตนถงตอนปลาย แมนาสายทสาคญทไหลผานบรเวณนไดแก แมนาหน ( Nu Jiang ) ซงเปนแมนไหลลงไปทางใต และมการทอดตวไปในทศเกอบเหนอใต และไหลลงสประเทศพมา กลายเปนแมนาสาละวน ( Salween River ) โดยทวไปประชาชนแถบเทอกเขาบรเวณนมอาชพกลกรรมและเลยงสตว การปลกขาวเปนอาชพหลกของพนท เปนทนาสงเกตวายงเขามาใกลพรมแดนลาวพมา สภาพบานเรอนดคลายกบบานทรงไทยโบราณทางตอนเหนอ

5. บรเวณทราบสงตอนเหนอ (Northern High Plain ) บรเวณนปกคลมตอนเหนอสดของพนททศใตและทศตะวนตกจรดเทอกเขาอายลาว สวนทศตะวนออกจรดเทอกเขาเปนลอนใหญนอย บรเวณนมความลาดชนคอนขางตา แตอยในทราบสงมากกวาแองซเหมา และมความตางระดบของพนทไมเกน 800 เมตร โดยเฉลยมความสงจากระดบ

2-44


ทะเลปานกลางตงแต 1,500 – 2,300 เมตร เขาทสาคญบรเวณแถบนไมปรากฏชด บรเวณทสงสดของพนทคอ ประมาณ 2,500 เมตร พนทสวนใหญรองรบดวยชนหนตะกอนอายเมโซโซอก แมนาทสาคญสวนใหญเปนแมนาสายสน ๆ มกไหลลงไปทางใตไปรวมกบแมนาแดงหรอแมนาจนชา ทางตอนเหนอสดของพนท ประชาชนสวนใหญมอาชพกสกรรม และขาวเปนพชหลกทสาคญของบรเวณน

รป 2.7.1 : แผนทมณฑลยนานตอนใต และพนทขางเคยงแสดงตาแหนงเมองสาคญ

แมนา เขา และเทอกเขา (Charusiri and et .al. , 2542)

บทที่ 2 สภาพภูมิศาสตร และธรณี ... ·...

Documents