บทท 3

การด าเนนการวจย

พนทศกษาวจยในครงนตงอยบนททงดนดานตะวนตกของเหมองแมเมาะ(West dump) อ าเภอแมเมาะ จงหวดล าปาง ดงรปท 3.1 ซงมรายละเอยดของเครองมอทใชและวธการด าเนนการวจย ดงน

รปท 3.1 พนททงดนดานตะวนตกของเหมองแมเมาะ

40

3.1 เครองมอและอปกรณ 3.1.1 เครองมอตรวจวดระดบเสยง

ใชเครองมอตรวจวดระดบเสยงทมคณสมบตตามมาตรฐาน IEC 61672 Type1 แบบแยกความถ (1/3 octave band analysis) ประกอบดวย

3.1.1.1 เค รองมอตรวจวดระดบ เสยงยหอ 01dB รน Blue Solo USB#60926 , USB#60927 จ านวน 2 เครอง 3.1.1.2 เครองมอตรวจวดระดบเสยงยหอ 01dB รน Gray Solo USB#10830, USB#10831 จ านวน 2 เครอง

3.1.2 อปกรณในการตดตงเครองมอตรวจวดระดบเสยง โดยในแตละชดประกอบดวย 3.1.2.1 ไมโครโฟน 3.1.2.2 ขาตงเครองมอตรวจวดระดบเสยง 3.1.2.3 อปกรณปองกนลม (Wind screen) 3.1.2.4 สายสญญาณส าหรบเชอมตอสญญาณระหวางเครองมอตรวจวดระดบเสยง

กบไมโครโฟน 3.1.2.5 เครองบนทกและเกบขอมลระดบเสยง 3.1.2.6 เครองก าเนดเสยงมาตรฐาน (Standard Noise Generator หรอ Acoustic Calibrator) 3.1.2.7 กลองถายรปดจตอล 3.1.2.8 เครองตรวจวดพกด (GPS, Global Positioning System) รน 60C ส าหรบเครองมอตรวจวดระดบเสยง ชดอปกรณทใชในการตงเครองมอตรวจวดระดบเสยงแสดงดงรปท 3.2

3.1.3 อปกรณวเคราะหขอมล 3.1.3.1 คอมพวเตอรสวนบคคล 3.1.3.2 โปรแกรมส าหรบเรยก-รบขอมลจากเครองตรวจวดระดบเสยง (dBTrait version 4.903)

41

รปท 3.2 ชดอปกรณทใชในการตงเครองมอตรวจวดระดบเสยง

42

3.2 วธด าเนนการวจย ผศกษาไดวางแผนเพอก าหนดแนวทางในการศกษา และรวบรวมขอมลตามขนตอนตางๆ ดงรปท 3.3

รปท 3.3 ขนตอนการศกษาวจย

ก าหนดขอบเขตพนทศกษา

ตรวจวดระดบเสยง

1. แหลงก าเนด

2. ทางผาน

3. ผรบเสยง

รวบรวมขอมลปจจยทมอทธพลตอการลดทอนเสยงจากแหลงก าเนดถงผรบ ในเทอมทศกษาส าหรบแบบจ าลอง SPM 9613

ท านายระดบเสยง (SPL) ทเกดจาก

กจกรรมการทงดนทผรบ

1. สภาพอตนยมวทยา (อณหภม, ความชนสมพทธ) 2. การดดกลนเสยงของพน 3. ก าแพงกนเสยง

คาระดบเสยงทตรวจวดได

(Sound Pressure Level,

SPL)

เปรยบเทยบผลทไดจาก

แบบจ าลองกบผลการตรวจวด

ทราบคาความถกตองแมนย า

ของแบบจ าลอง SPM9613

43

3.2.1 การก าหนดขอบเขตพนทศกษา การเลอกพนทศกษาวจย เปนขนตอนทมความส าคญ และจะมผลตอการศกษาเปนอยางมาก เนองจากพนทเหมองแมเมาะคอนขางกวาง มลกษณะภมประเทศทหลากหลายทงทเปนภเขาและเปนบอเหมอง ประกอบกบมกจกรรมการท าเหมองโดยใชเครองจกรกลและอปกรณขนาดใหญ ซงอาจเปนแหลงก าเนดมลภาวะทางเสยงตอชมชนได

ในการศกษานเลอกใชพนทในการรวบรวมขอมลแหลงก าเนดเสยงบนททงดนดานตะวนตกของเหมองแมเมาะ และครอบคลมถงพนทชมชนทมกมการรองเรยนผลกระทบดานเสยงจากกจกรรมการล าเลยงรวมถงการทงดนของระบบสายพานล าเลยงบนพนททงดนดานตะวนตก ไดแก บานหวฝาย และบานสวนปาแมเมาะ รวมพนททงหมด 100 ตารางกโลเมตร โดยในปจจบนไดมการท างานของระบบสายพานล าเลยง 4 ระบบ ซงมแผนการทงดนเฉลยปละ 90-110 ลานลกบาศกเมตร (ลบ.ม.) (การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย, 2549)

จากการส ารวจพนททงดนดานตะวนตก พบแหลงก าเนดเสยงหลกทระบบสายพานล าเลยง 4 ระบบ ไดแก ระบบเอ (Line A), ระบบบ (Line B), ระบบซ (Line C) และ ระบบ เอน ดบเบลย อาร (Line N) โดยในแตละระบบจะประกอบดวย จดขนถาย (Transfer point) สายพานล าเลยง (Conveyor) ทโปรยดน (Spreader) และมอเตอร (Motor) ซงจากการส ารวจไดก าหนดต าแหนงของแหลงก าเนดเสยงหลกทคาดวาจะสงผลกระทบตอชมชนทงหมด 24 จด และพนททคาดวาจะไดรบผลกระทบท งหมด 3 จด ดงรปท 3.4 ส าหรบขอมลของเครองจกรในแตละระบบสายพานจะประกอบดวยแหลงก าเนดแบบจด (Point Source) และแบบเสน (Line Source) ซงมรายละเอยดและต าแหนงทตง ดงตารางท 3.1 และ 3.2

44

รปท 3.4 ต าแหนงของจดตรวจวดเสยง

Ref.+410

45

ตารางท 3.1 รายละเอยดของแหลงก าเนดแบบจดในระบบสายพานล าเลยง

Point Source ก าลงของเครองจกร (Ton/hr)

UTM Coordinate

(Zone 47 data WGA84) ความสงจากระดบน าทะเล

ปานกลาง (MSL) Z

East

(X)

North

(Y)

Waste Conveyor LineA

12,000

-Transfer point A1 (TA1) 572998 2028870 430

-Transfer point A2 (TA2) 572531 2029553 430

-Transfer point A3 (TA3) 572052 2030175 430

- Motor A (MA) 574166 2029912 430

- Spreader A (SA) 12,000 574357 2030647 430

Waste Conveyor LineB

11,000

-Transfer point B (TB) 573944 2030223 395

- Motor B (MB) 573932 2029852 395

- Spreader B (SB) 12,000 573249 2031169 395

Waste Conveyor LineC

11,000

-Transfer point C (TC) 573297 2030349 430

- Motor C (MC) 575064 2030445 430

- Spreader C (SC) 12,000 572914 2030655 430

Waste Conveyor LineN

18,000

-Transfer point N (TN) 573896 2031637 395

- Motor N (MN) 572585 2029579 395

- Spreader N (SN) 18,000 572986 2032571 395

ทมา: การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย, 2549

46

ตารางท 3.2 รายละเอยดของแหลงก าเนดแบบเสนในระบบสายพานล าเลยง

Line Source

ก าลงของ

เครองจกร

(Ton/hr)

UTM Coordinate

Line Source (X1Y1…….…X2Y2) Z

(MSL) X1 Y1 X2 Y2

Waste Conveyor LineA

- Conveyor LineA1 (CA1)

12,000

572998 2028870 572531 2029553 430

- Conveyor LineA2 (CA2) 572531 2029553 572052 2030175 430

- Conveyor LineA3 (CA3) 572052 2030175 574357 2030647 430

- Conveyor LineA4 (CA4) 574357 2030647 574166 2029912 430

Waste Conveyor LineB

- Conveyor LineB1 (CB1) 12,000

573944 2030223 573249 2031169 395

- Conveyor LineB2 (CB2) 573249 2031169 573932 2029852 395

Waste Conveyor LineC

- Conveyor LineC1 (CC1) 12,000

573297 2030349 572914 2030655 430

- Conveyor LineC2 (CC2) 572914 2030655 575064 2030445 430

Waste Conveyor LineN

- Conveyor LineN1 (CN1) 18,000

573896 2031637 572986 2032571 395

- Conveyor LineN2 (CN2) 572986 2032571 572585 2029579 395

ทมา: การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย, 2549

3.2.2 การเกบรวบรวมขอมล 3.2.2.1 ท าการตดตงเครองมอ และตรวจวดคาระดบเสยง (Sound Pressure Level;

Lp) 2 นาท พรอมทงบนทกขอมลตามแถบความถ 1/3 (1/3 Octave band) ของแหลงก าเนดทระบบสายพานล าเลยง 4 ระบบ ทงหมด 24 จด โดยการตดตงเครองตรวจวดระดบเสยงจะประยกตตามหลกการตรวจวดระดบเสยงจากอตสาหกรรม ซงก าหนดใหมการตดตงเครองตรวจวดหางจากขอบของแหลงก าเนดประมาณ 1 เมตร เพอปองกนการสะทอนเสยงของสงกดขวาง ดงรปท 3.5

47

Conveyor Line A Motor Line B

Spreader Line C Transfer point Line N

รปท 3.5 การตรวจวดคาระดบเสยงของแหลงก าเนดทระบบสายพานล าเลยง 3.2.2.2 ตรวจวดคาระดบเสยงเฉลย (Equivalent sound pressure level, Leq) ท เกดข นใน

ชวงเวลา 24 ชวโมง (Leq24 hr.) พรอมทงบนทกขอมลท 1/3 Octave band ในพนททคาดวาจะไดรบผลกระทบจากเสยงของแหลงก าเนดทง 3 จด ดงรปท 3.6 ซงประกอบดวย

ก. จดอางองบนททงดนดานตะวนตกทระดบความสง 410 MSL (Ref. +410) 1 จด ข. บรเวณบานหวฝาย (HF) 1 จด

ค. บรเวณบานสวนปาแมเมาะ (SPM) 1 จด

48

ต าแหนง Ref. +410 ต าแหนง HF

ต าแหนง SPM

รปท 3.6 การตรวจวดคาระดบเสยงในพนททคาดวาจะไดรบผลกระทบ

ส าหรบต าแหนงของจดตรวจวดเสยง ณ พนททคาดวาจะไดรบผลกระทบ แสดงดงตาราง ท 3.3 โดยการตดต งเครองตรวจวดระดบเสยงจะยดหลกเกณฑตามประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฉบบท 15 เรอง มาตรฐานระดบเสยงโดยทวไป ดงภาคผนวก ก

3.2.2.3 ระยะเวลาในการรวบรวมขอมล คอ ในชวงฤดหนาวของพนท ระหวางเดอนมกราคมถงกมภาพนธ 2554 และ ระหวางเดอนพฤศจกายนถงธนวาคม 2555 ซงคอนขางมสภาพอากาศทแปรปรวน (การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย, 2549)

49

ตารางท 3.3 ต าแหนงของพนททคาดวาจะไดรบผลกระทบ

จดตรวจวด

UTM Coordinate (Zone 47 data WGA84)

ความสงจากระดบน าทะเลปานกลาง (MSL)

Z East (X) North (Y)

Ref. +410 577055 2031168 410

HF 578466 2032423 336.9

SPM 576110 2035472 366.6

3.2.3 ประมวลผลการตรวจวดคาระดบเสยงและจดท าแผนทเสนเสยง 3.2.3.1 ภายหลงจากเกบขอมลระดบเสยงแลว จะท าการถายโอนขอมลผลการตรวจวดดวยโปรแกรม dBTrait คดลอกคาทไดลงในโปรแกรม Excel เพอประมวลผลการตรวจวดคาระดบเสยง Lp ของแตละแหลงก าเนดทงหมด 24 จด จากน นค านวณคาระดบก าลงเสยง (Lw) ของแหลงก าเนดแตละตว ตามสมการท 2.4 กรณแหลงก าเนดเสยงแบบจด และสมการท 2.5 กรณแหลงก าเนดเสยงแบบเสน 3.2.3.2 ประมวลผลการตรวจวดคาระดบเสยง Leq24 hr. ในพนททคาดวาจะไดรบผลกระทบทง 3 จด ซงภายหลงจากเกบขอมลผลการตรวจวดระดบเสยงแลว ท าการถายโอนขอมลดวยโปรแกรม dBTrait คดลอกคาทไดลงในโปรแกรม Excel เพอค านวณคาระดบเสยง Leq24 hr. ของแตละพนทตามสมการท 2.3 3.2.3.3 จดท าแผนทเสนเสยงปจจบน (Existing Noise Mapping) โดยใชโปรแกรม Surfer version 8.0 (Golden Software, 2006) ซงมขนตอนดงน ก. กรอกขอมลพกดจดตรวจวด และคาระดบเสยงลงในโปรแกรม Surfer โดยใหคา X และ Y แทนคาพกดจดตรวจวด สวนคา Z แทนคาระดบเสยงของจดตรวจวด พรอมทงบนทกไฟลในรป (*.xls) ดงรปท 3.7

50

รปท 3.7 การกรอกขอมลโปรแกรม Surfer

ข. จดท า GRID File โดยเลอกค าสง GRID และเรยกไฟล (*.xls) ทบนทกไว

ขางตนเพอท าการประมวลผล จะไดไฟล (*.grd) ดงรปท 3.8

รปท 3.8 การจดท า GRID File

51

ค . การน าเขาขอมลแผนท โดยเรยกไฟล (*.grd) ทท าการบนทกไวเขาส

กระบวนการจดท าแผนทเสนเสยง ดงรปท 3.9

รปท 3.9 การน าเขาขอมลเพอจดท าแผนทเสนเสยง

ง. Export ไฟลแผนทเสนเสยงทได ใหแสดงในรปไฟล (*.shp) ดงรปท 3.10

รปท 3.10 ขนตอน Export File เปน (*.shp)

52

จ. น าแผนทเสนเสยงจากขางตน (*.shp) ไป Overlay บนแผนทแสดงลกษณะ

ภมประเทศ โดยใชโปรแกรม Quantum GIS (QGIS) ในการแสดงผลขอมลการแพรกระจายของ

เสยงจากแหลงก าเนดถงชมชม เพอใหมความชดเจนยงขน และบนทกไฟลทไดในรป (*.jpg) ดงรป

ท 3.11

รปท 3.11 การใช QGIS แสดงคาระดบเสยง

3.2.4 วเคราะหขอมลผลการตรวจวดคาระดบเสยงท 1/3 Octave band ของแหลงก าเนด และพนททคาดวาจะไดรบผลกระทบ ตงแต 20 – 20,000 เฮรตซ น าขอมลการตรวจวดระดบเสยงแบบแยกความถ 1/3 Octave band ของแหลงก าเนดเสยง และพนททคาดวาจะไดรบผลกระทบ มาหาคาเฉลยระดบเสยงในแตละความถ จากนนน าคาเฉลยของระดบเสยงตามความถทตรวจวดไดทแหลงก าเนด มาพจารณาเทยบกบคาเฉลยระดบเสยงของพนททไดรบผลกระทบ 3.3 การเตรยมขอมลเพอน าเขาแบบจ าลอง SPM9613

3.3.1 ขอมลรายละเอยดของเครองจกร ประกอบดวย ประเภทของเครองจกร ต าแหนงทตดตงเครองจกร (UTM Coordinate) ระดบความสงต าทตดตงเครองจกร (Terrain Elevation) และคาระดบก าลงเสยง (Lw) ของแหลงก าเนดแตละตว 3.3.2 ขอมลลกษณะภมประเทศ (Topography) และระดบความสง (Terrain Elevation) ซงคลอบคลมพนท ศกษาขนาด 100 ตารางกโลเมตร (10 km x 10 km) ในหนวย UTM (Universal Transverse Mercator) โซน 47N

53

3.3.3 ขอมลต าแหนงในหนวย UTM และ Terrain Elevation ของพนททคาดวาจะไดรบผลกระทบทง 3 จด ดงตารางท 3.3

3.3.4 ขอมลปจจยทมอทธพลตอการลดทอนเสยงจากแหลงก าเนดถงผรบ โดยในการศกษานสนใจปจจยอย 3 เทอม ดงน

3.3.4.1 เทอมการดดกลนเสยงของอากาศ (Air Absorption, Aatm) โดยจะขนอยก บคาของอณหภมและความชนสมพทธของอากาศของแตละพนท โดยในการศกษาครงนไดมการรวบรวมขอมลดงกลาวจากสถานตรวจวดคณภาพอากาศบานหวฝาย ซงเปนคาเฉลยรายเดอน ชวงระหวางเดอนมกราคมถงกมภาพนธ 2554 และพฤศจกายนถงธนวาคม 2555 ดงตารางท 3.4

3.3.4.2 เทอมการดดกลนเสยงของพนดน (Ground Effect, Aground) โดยแบบจ าลอง SPM9613 ไดพจารณาก าหนดคาการลดทอนเสยงในเทอมการดดกลนเสยงของพนดน มคาเทากบ 20 dB เม อ Aground เป น แ บบ Practical Limit แล ะ ม ค า เท าก บ 10 dB เม อ Aground เป น แบ บ Conservative Limit

3.3.4.3 เทอมก าแพงกนเสยง ซงในการศกษานจะเปนลกษณะของคนดนกนเสยงตามแผนการท าเหมองป 2554 ตารางท 3.4 คาเฉลยของอณหภม และความชนสมพทธ ระหวางเดอนมกราคมถงกมภาพนธ 2554 และพฤศจกายนถงธนวาคม 2555

เดอน-ป อณหภม (๐C) คาความชนสมพทธ (%) มกราคม 2554 25.9 83.4 กมภาพนธ 2554 23.5 76.8 พฤศจกายน 2555 21.6 64.8 ธนวาคม 2555 24.3 55.7

คาเฉลย 23.8 70.2

ทมา: การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย, 2555 3.4 ขนตอนและวธการท านายคาระดบเสยงโดยแบบจ าลอง SPM9613 3.4.1 ปอนขอมลทไดจากขอ 3.3 ลงใน SPM Control Panel เชน คาอณหภม เปอรเซนตความชนสมพทธ ก าแพงกนเสยง การดดซบเสยงของพน ดงรป 3.12

54

รปท 3.12 SPM Control Panel

3.4.2 ปอนขอมลลกษณะของแหลงก าเนดเสยงลงใน Sound Source Defination เชน คาก าลงเสยง พกดของแหลงก าเนดเสยง และคาระดบทตงของแหลงก าเนดเสยง ดงรปท 3.13

รปท 3.13 Sound Source Defination

3.4.3 กรณทมก าแพงกนเสยง จะท าการปอนขอมลลกษณะ และพกดของก าแพงกนเสยงลงใน Barrier (or Refector) Input data ดงรปท 3.14

55

รปท 3.14 Barrier (or Refector) Input data

3.4.4 ปอนขอมลพกด และความสงของผรบเสยงลงใน Define Observer ดงรปท 3.15

รปท 3.15 Define Observer

56

3.4.5 ปอนขอมลพกด และระดบความสงของขอบเขตพนทศกษาลงใน Contour Data Control ดงรปท 3.16

รปท 3.16 Contour Data Control

3.4.6 บนทกขอมลโครงการ พรอมทงท าการประมวลผล โดยผลทไดจากแบบจ าลอง SPM9613 จะแสดงในรปคาระดบเสยงทผรบ และ Sound Level Contour ดงรปท 3.17

(ก) การท านายคาระดบเสยงทผรบ

57

(ข) Sound Level Contour

รปท 3.17 ผลการท านายของแบบจ าลอง

3.4.7 น าขอมลพกดและคาระดบเสยงทไดจาก Sound Level Contour ไปจดท าแผนทเสนเสยงดวยโปรแกรม Surfer และ QGIS ตามขนตอนการจดท าแผนทเสนเสยงตอไป 3.5 การใชสถตในการวเคราะหความถกตองแมนย าของแบบจ าลอง SPM9613

ในการศกษาวจยนไดมการน าเครองมอทางสถตมาใชในการวเคราะหความถกตองแมนย าของแบบจ าลอง โดยสถตทใช ไดแก Linear regression ในการหาความสมพนธระหวางขอมลทตรวจวดไดกบทไดจากแบบจ าลอง, T-test ในการทดสอบสมมตฐานของการศกษา และ Root Mean Square error (RMSE) ในการตรวจสอบคาความแตกตางระหวางคาทตรวจวดกบคาทไดจากแบบจ าลอง ดงสมการท 3.1 ในการเปรยบเทยบระหวางคาระดบเสยงทตรวจวดได กบคาระดบเสยงจากแบบจ าลอง SPM9613 ของพนททคาดวาจะไดรบผลกระทบ ตามแผนการท าเหมองในป 2554 โดยท าการตรวจวดระดบเสยงจ านวน 30 ครง

58

(3.1)

เมอ 1

x = คาเฉลยระดบเสยงจากแบบจ าลอง

2x = คาเฉลยระดบเสยงจากการตรวจวด

S12 = คาสวนเบยงเบนมาตรฐานคาระดบเสยงจากการตรวจวด

S22= คาสวนเบยงเบนมาตรฐานคาระดบเสยงจากแบบจ าลอง

n = จ านวนขอมลทงหมด

Pi = คาระดบเสยงจากแบบจ าลอง

Oi = คาระดบเสยงจากการตรวจวด

3.6 การท านายผลกระทบดานเสยงทเกดขนตามแผนการท าเหมองในป 2557 และทระดบความสง +600 MSL โดยใชแบบจ าลอง SPM9613 3.5.1 ท านายระดบเสยงของพนททคาดวาจะไดรบผลกระทบ เมอมการเปลยนแปลงสภาพภมประเทศ และต าแหนงทตงของเครองจกรระหวางด าเนนการบรเวณททงดนดานตะวนตกตามแผนการท าเหมองป 2557 โดยในป 2557 ต าแหนงสงสดทเครองจกรตงอยคอ +500 MSL ซงตางจากป 2554 ทมต าแหนงสงสดทเครองจกรตงอย คอ +430 MSL และการท างานของระบบสายพานจะเขยบเขาใกลกบชมชนมากขนจากป 2554 ถง 1,050 เมตร ดงรปท 3.18 3.5.2 ท านายระดบเสยงของพนททคาดวาจะไดรบผลกระทบ เมอมการเปลยนแปลงสภาพภมประเทศ และจ านวนเครองจกรบรเวณททงดน ณ ปทระดบความสงของการทงดนเปน +600 MSL โดยในปทระดบความสงของททงดน +600 MSL เมอเปรยบเทยบกบป 2554 แลวพบวามขอแตกตางกนอย 2 เรองอยางชดเจนคอ ต าแหนงสงสดทเครองจกรทแตกตางกนถง 170 เมตร และจ านวนเครองจกรทลดลงจากป 2554 จากเดม 4 ระบบเหลอเพยงระบบเดยว ดงรปท 3.19

n

n

ii OPn

RMSE1

2)(1

59

รปท 3.18 แผนการท าเหมองป 2557

60

รปท 3.19 แผนการท าเหมองทระดบความสงของการทงดนเปน +600 MSL