โครงการ ศึกษาและติดตามการใช้ ... ·...

ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน บทท 3-1

โครงการ ศกษาและตดตามการใชประโยชนจากความตกลงการคาเสรของไทยและเสนอแนะแนวทางการเจรจาในอนาคต

บทท 3

ผลการส ารวจประเดนสนคาและบรการ

ความคบหนาของขอตกลงและประเดนจากกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ

1. ประเดนดานภาษศลกากร

การคาสนคาภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ไดมการลดอตราภาษการคาสนคาระหวาง

ประเทศอาเซยนเดม 6 ประเทศ (ASEAN-6) ลงเปนรอยละ 0 ไปแลวตงแตวนท 1 มกราคม 2553 โดยส าหรบ

การคาสนคากบกลมประเทศสมาชกอาเซยนใหม หรอกลม CLMV จะมการลดอตราภาษเปนรอยละ 0 ในป

2558 และอาจมการขยายชวงเวลาการลดภาษจนถงป 2561 ส าหรบสมาชก CLMV ทยงไมมความพรอม แต

อยางไรกตามสนคาสงออกของไทยหลายๆ รายการโดยเฉพาะสนคาเกษตร อาท ผกและผลไมหลายๆ รายการ

ยานยนต ชนสวนและอะไหล ในกรณทไทยสงออกไปยงประเทศ CLMV หรอแมแตในระหวางกลม ASEAN-6

สนคาออกของไทยหลายรายการโดยเฉพาะ ขาว และน าตาล กยงมขอจ ากดทางการคาในรปของภาษศลกากร

และมาตรการทางการคาทมใชมาตรการทางภาษ อาท มาตรการ Tariff-Quotaอยในปจจบน ตวอยางเชน

อนโดนเซยยงคงจดเกบภาษน าเขาสนคาขาว (HS Code 1006) ในอตรารอยละ 30 และจะลดลงเปนรอยละ

25 ในป 2558 และจดเกบภาษน าเขาส าหรบสนคาน าตาล (HS Code 1701) ในอตรารอยละ 30 ในป 2555

และจะลดลงเปนรอยละ 10 ในป 2558 (ASEAN Secretariat, 2010) และมแนวโนมทจะไมลดอตราภาษใน

สนคาหมวดน ซงเปนสนคาออกทส าคญของไทยอยด แมจะมการอนญาตใหไทยสามารถสงออกไปยง

อนโดนเซยไดดวยอตราภาษศลกากรรอยละ 0 ไดกเพยงภายใตโควตาจ านวนหนงเทานน ดงนนในเรองของ

ภาษศลกากร ผสงออกไทยกยงมความจ าเปนทจะตองตรวจสอบอตราภาษใหรอบคอบกอนวางแผนการสงออก

ภายใตเขตการคาเสรอาเซยน (AFTA) ซงเกดขนแลวในป 2553



2. ประเดนดานมาตรการทางการคาทมใชมาตรการทางภาษ

ส าหรบการคาสนคา อปสรรคทางการคาทยงคงอยและยงเปนประเดนหลกในการเจรจาการคาใน

ปจจบนคอ 1) มาตรการทางการคาทมใชมาตรการทางภาษ (Non Tariff Measures: NTMs) บางมาตรการท

มลกษณะเปนมาตรการกดกนทางการคาทมใชมาตรการทางภาษ (Non Tariff Barriers: NTBs) และ 2)

มาตรการอ านวยความสะดวกทางการคา (Trade Facilitation)

ส าหรบการเจรจาการคาในประเดนมาตรการทางการคาทม ใชมาตรการทางภาษ แมจะม

ความกาวหนาไปมากกวาในอดต แตกยงมความลาชาอยในหลายๆ ประการ โดยการด าเนนการในปจจบนอย

ในระหวางการปรบปรงขอมลของ NTMs ทมทงหมดของประเทศสมาชก ซงในปจจบนกยงไมแลวเสรจ

เนองจากการจดท าฐานขอมลตองท าใน 2 ลกษณะ นนคอ ใหสมาชกอาเซยนแตละประเทศรวบรวมและแสดง

ฐานขอมลมาตรการ NTMs ทตนเองน ามาบงคบใช (Verification) และตองใหประเทศสมาชกอนๆ ท าการ

ตรวจสอบอกครง (Cross-Verification) วาฐานขอมลทแตละประเทศสมาชกรวบรวมนนมความครบถวน

หรอไม ซงในขนตอนน หนวยงานทมหนาทในการเจรจาการคา และรวบรวมขอมลมความจ าเปนอยางยงท

จะตองไดรบความรวมมอและความชวยเหลอจากภาคเอกชนทท าการคากบประเทศสมาชกอาเซยนในทกๆ

รายการสนคา

เมอเสรจสนกระบวนการ Verification และ Cross-Verification แลว ขนตอนตอไปคอการ ศกษา

รายละเอยดของ NTMs วามาตรการใดบางทเปนมาตรการกดกนทางการคา (NTBs) ซงในปจจบนนการ

รวบรวมฐานขอมลพงจะจดท าแลวเสรจเพยงอตสาหกรรมเดยวเทานน นนคอ อตสาหกรรมสงทอ โดยอก 2

อตสาหกรรมก าลงอยในระหวางท าการศกษา ไดแก อตสาหกรรมอเลกทรอนกส และอตสาหกรรมยานยนต

อยางไรกตาม ประเดนทยงเปนขอกงวลตอไป หลงจากการจดท าฐานขอมลเสรจเรยบรอยนนคอ

ขนตอนในการยกเลกการกดกนทางการคาเหลานน ซงขอก าหนดวามาตรการใดเปน NTBs ทไมอนญาตใหม

การบงคบใช แมจะไดมการบญญตไวแลวใน ATIGA ซงสอดคลองกบบทบญญตขององคกรการคาโลก (WTO)

ซงยงมชองวางอยเปนจ านวนมากทท าใหประเทศสมาชกหลายๆ ประเทศยงสามารถน า NTMs หลายๆ

ประเภทมาบงคบใชในลกษณะ NTBs ได



ส าหรบประเดนความลาชาในการจดท าฐานขอมล เจาหนาทจากกรมเจรจาการคาระหวางประเทศเสนอ

แนวคดวา อาจตองจดท าฐานขอมลในลกษณะ Peer Review โดยน ารปแบบทกลมประเทศความรวมมอทาง

เศรษฐกจเอเชย-แปซฟก (Asia-Pacific Economic Cooperation: APEC) มาใช โดยมการจดคณะท างาน

สวนกลางขนมาเปนผจดท าฐานขอมล แลวใหประเทศสมาชกท าหนาทตรวจสอบความถกตอง แตพบวาใน

ขนตอนนยงไมมความคบหนาเทาใดนก เนองมาจากการท างานของประเทศสมาชกอาเซยนในขณะนยงไมไดม

การแบงหนาทกนอยางชดเจนวาใครจะเปนเจาภาพในการจดท าฐานขอมลน โดยในปจจบนการประชม

รฐมนตรอาเซยนมการเสนอแนวความคดใหมการระบรายละเอยดของ NTMs ใหส าเรจเรยบรอยเสยกอน แลว

จงกลบมาแกไข NTMs ทมปญหาในภายหลง

3. ประเดนดานมาตรการอ านวยความสะดวกทางการคา

จากการศกษาของนกวจยนานาชาตหลายคณะ อาท Wakamatsu (2004) Urata and Okabe

(2011) Medalla and Rosellon (2011) และ Chirathivat and Srisangnam, 2012 พบขอสรปตรงกนวา

มาตรการอ านวยความสะดวกทางการคา (Trade Facilitations: TFs) เปนเรองเรงดวนอยางยงส าหรบ

ประเทศสมาชกอาเซยนทจะตองท าใหเกดการบงคบใชเพอใหการจดตงประชาคมเศรษฐกจสามารถเกดขนได

ภายในป 2558 ในทางปฏบตมาตรการTFs มมากมายหลายประเภท และครอบคลมการคาสนคาและบรการ

ในทกๆ ขนตอนของการคาระหวางประเทศ แตในเวทการเจรจาการคาภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจ

อาเซยนมาตรการอ านวยความสะดวกทางการคา 3 ประเภทหลก ทเปนประเดนเรงดวนทตองด าเนนการให

เกดขน ไดแก Self-Certification, ASEAN Single Windows และ Standard and Conformity โดยท ง

Self-Certification และ ASEAN Single Windows มการก าหนดระยะเวลาแนนอนแลววาประเทศสมาชก

อาเซยนตองน าทง 2 ระบบนมาบงคบใชภายในป 2555 น

ในกรณของ Self-Certification นน การเรงอบรมและจดทดสอบตวแทนของภาคเอกชนใหสามารถ

เปนผออกใบรบรองถนก าเนดสนคา (Certificate of Origin) จะท าใหผประกอบการมตนทนลดลงอยางมาก

ทงตนทนทเปนตวเงนและตนทนในแงของเวลาในการบรหารจดการ โดยพบวาในปจจบนไดมการจดท า Pilot

Project ในประเทศไทย สงคโปร มาเลเซย และบรไน แตส าหรบประเทศในกลม CLMV นกเจรจาการคาของ

ไทยอธบายวาประเทศเหลานอาจยงไมมความพรอม ท าใหยงคงตองมการใช Form D ในการรบรองถนก าเนด

สนคาอย ซงปญหาของการใช Form D คอ ความยงยากในการกรอกเอกสาร การตรวจสอบเอกสาร และ



ความไมสบายใจของผประกอบการในการเปดเผยขอมล จนบางครงท าใหผประกอบการยอมไมใชสทธ

ประโยชนทางการคาจากกรอบขอตกลงทางการคา เพราะค านวณแลววาตนทนในการด าเนนการเพอขอใช

สทธมมลคาสงกวาภาษทประหยดได และยงมความกงวลในการเปดเผยโครงสรางการผลตใหเจาหนาทของรฐ

ไดรบทราบอกดวย และเพอใหมาตรการอ านวยความสะดวกทางการคาโดยใชระบบ Self-Certification ได

ผลประโยชนอยางเตมท จ าเปนตองบงคบใชไปควบคกบการปรบปรงกฎวาดวยถนก าเนด (Rules of Origin:

ROOs) ใหมความซบซอนลดลง (User Friendly) และตองเปน Rules of Origin ทเออใหการคาเกดขนได

นนคอเปนกฎวาดวยถนก าเนดทผประกอบการสามารถผลตสนคาและไดถนก าเนดไดจรง เพอประโยชนทาง

การคา

ส าหรบมาตรการอ านวยความสะดวกดานพธการศลกากรผานระบบ ASEAN Single Windows

ปจจบนยงมปญหาเนองจากประเทศอาเซยนทางประเทศโดยเฉพาะในกลม CLMV ยงไมมความพรอมในระบบ

คอมพวเตอร และเพอให ASEAN Single Windows มประโยชนในการบงคบใชมากขน จ าเปนอยางยงท

จะตองท าระบบนควบคไปกบการจดท าฐานขอมล หรอคลงขอมลการคาระหวางประเทศอาเซยน

ส าหรบการก าหนดมาตรฐานสนคา Standard and Conformity ยงมความลาชาอยมาก โดยปจจบน

มเพยง 2 ประเภทสนคาเทานนทสมาชกอาเซยนสามารถหาขอยตและมมาตรฐานสนคารวมกนไดนนคอ สนคา

อเลกทรอนกส และเครองส าอางค โดยในอนาคตคาดวาสนคาประเภทท 3 ทจะสามารถบงคบใชมาตรฐาน

สนคารวมกนไดในระหวางประเทศสมาชกอาเซยนคอ ผลตภณฑยา (Pharmaceutical Products)

แมจะมความพยายามในหลายๆ ประเทศในการศกษาแนวทางการจดท าขอตกลงยอมรบรวมในการ

ก าหนดมาตรฐานสนคา เชน กรณของประเทศไทยมการศกษาความเปนไปไดในการจดท าขอตกลงยอมรบรวม

ในการก าหนดมาตรฐานสนคาเกษตร (HSCode 16-23)แตจากการศกษาพบวาในบางครงและในสนคาบาง

ประเภท หนวยงานของทางภาครฐบางหนวยงานเองกลบเปนผไมพรอมในการจะน าขอตกลงยอมรบรวม

เหลานมาบงคบใช (ชโยดม สรรพศร และคณะ, 2554)

4. ประเดนจากการเจรจาเพอเปดเสรการคาบรการ

ส าหรบการคาบรการใน Mode 3: Commercial Presence ปจจบนยงไมสามารถเปดเสรไดตาม

กรอบการเจรจาทตกลงกนไวใน 7thและ 8th Package โดยเฉพาะการอนญาตใหนกลงทนอาเซยนสามารถ



ถอครองหนในกจการไดถงรอยละ 70 ใน 4 ภาคบรการทถกจดอนดบใหตองมการเปดเสรในอนดบตน อน

ไดแก การขนสงทางอากาศ โทรคมนาคม การทองเทยว และบรการสขภาพ เนองจากเหตผลหลก 2 ประการ

ไดแก

1) การก าหนดความหมายและเงอนไขในการพสจนสญชาตของนกลงทนตามหลก Substantive Business

Operation: SBO หรอการสรางกฎวาดวยถนก าเนด (Rules of Origin หรอ ROOs) ส าหรบการคาบรการยง

ไมมความแนชด ซงการพสจนสญชาตทแทจรงของนกลงทนวาเปนนกลงทนอาเซยนจรง ไมใชนกลงทนจาก

ประเทศนอกกลมอาเซยนแลวมาสวมสทธโดยการเขามาจดทะเบยนเปดบรษทในบางประเทศสมาชกเพอให

ไดรบสทธพเศษภายใต AEC เปนเรองทมความซบซอนอยางมาก เพราะตองพจารณาในหลายมต เชน บญช

การเงน การจายภาษเงนได การพสจนสญชาตของบรษท ฯลฯ ซง SBO ทยงจดท าไมแลวเสรจนเองจะท าให

การเสรการคาบรการมการลาชาออกไปเกนกวาวนท 1 มกราคม พ.ศ.2558

2) กฎหมายภายในของแตละประเทศสมาชกยงไมไดรบการแกใหมความสอดคลองกบขอตกลงทแตละ

ประเทศใหไวกบอาเซยน

ส าหรบการคาบรการใน Mode 4: Movement of Natural Persons ณ ปจจบน อาเซยนไดมการ

จดท าคณสมบตของผประกอบวชาชพทจะอนญาตใหมการเคลอนยายระหวางประเทศสมาชกไดในอนาคตใน

รปแบบของขอตกลงยอมรบรวม (Mutual Recognition Arrangements: MRAs) โดยในปจจบนจดท า

MRAs แลวเสรจไปแลวใน 8 วชาชพ ไดแก วศวกรรม สถาปตยกรรม แพทย พยาบาล ทนตแพทย ชางส ารวจ

นกบญช และลาสด ผประกอบการการทองเทยว ซงในกรณของผประกอบการการทองเทยวซงครอบคลม 32

วชาชพยอยนน ประเทศไทยยงไมไดท าการยอมรบอยางเปนทางการ และดวยความยงยากซบซอนในการ

เจรจา ท าใหประเทศสมาชกอาเซยนท ง 10 ประเทศไมสามารถท าการศกษาและราง MRAs ส าหรบ

ผประกอบการการทองเทยวฉบบนไดดวยตนเอง แตตองใหนกวชาการจากออสเตรเลยเปนผจดเตรยม MRAs

ให ท าใหในปจจบนยงมขอกงวลใจจากผประกอบการวาคณสมบตของผประกอบวชาชพในภาคบรการนจะม

ความสอดคลองกบสภาพความเปนจรงหรอไม และจะเออประโยชนใหกบผประกอบการจากนอกอาเซยน

มากกวาหรอไม



แตการก าหนดคณสมบตตาม MRAs ทง 8 วชาชพกยงคงไมใชการเปดเสรใหเกดการเคลอนยาย

แรงงานฝมอไดอยางแทจรง เนองจากขอตกลงทจะท าใหเกดการเปดเสรทเรยกวา Framework Agreement

on Movement of Natural Person (MNP) ยงอยในระหวางการเจรจา ซงถาการเจรจามความลาชา คาดวา

การเปดเสรใหมการเคลอนยายอยางเสรของแรงงานฝมอภายใตกรอบประชาคมอาเซยนในวนท 1 มกราคม

2558 นาจะยงไมเกดขน

นอกจากปญหาความลาชาในประเดนทกลาวมาแลว อปสรรคอกประการหนงในการเตรยมความ

พรอมผประกอบการภาคบรการของไทย และในการจดท านโยบายรวมทงการศกษาผลกระทบทจะเกดขนจาก

การเปดเสร คอ ประเทศไทยยงไมมการจดเกบขอมลการคาบรการอยางเปนระบบ และยงไมม การจดเกบ

ขอมลอยางตอเนอง ท าใหการศกษา การจดท านโยบาย และการวางแผนเพอเตรยมรบมอการเปดเสรภาค

บรการท าไดยาก โดยเฉพาะอยางยงขอมลของผประกอบการทเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (Small

and Medium Enterprises: SMEs) ซงในบางภาคบรการไมมการรวมกลมกนอยางชดเจน ท าใหการ

ประสานงานเพอรวบรวมขอมลและความคดเหนแทบจะเปนไปไมได

ส าหรบความคดเหนของเจาหนาทของกรมเจรจาการคาระหวางประเทศทมตอการเปดเสรการคา

บรการและสถานะการเตรยมความพรอมของผประกอบการไทยในแตละภาคบรการสามารถสรปไดดงน

บรการกอสราง เปนภาคบรการทมการเตบโตไดดโดยเนนในการรวมตวกนของผประกอบการประเภท

ตางๆ เชน ชางไฟ และรวมกนจดตงเปน “สหพนธ” เพอการออกไปด าเนนธรกจในตางประเทศ เชนเดยวกน

กบสถาบนเหลกและเหลกกลาแหลงประเทศไทยทมแนวความคดในการรวมตวของผคาเหลกเพอการจด

จ าหนายสนคาทใชในการกอสรางแบบครบวงจรเพอใหลกคาทมาตดตอสามารถหากซอสนคาไดครบในทเดยว

ธรกจคาสง เปนธรกจทมผประกอบการเฉพาะกลมเทานนและยงไมเนนการขยายตวไปยงตางประเทศมากนก

ธรกจคาปลก เปนธรกจทมผประกอบการเฉพาะกลมเทานนและยงไมเนนการขยายตวไปยงตางประเทศมาก

นก

ธรกจโรงแรมและรานอาหาร เปนสวนหนงของธรกจการทองเทยวทประเทศไทยใหความส าคญมากทสด



ธรกจขนสงและกระจายสนคา สามารถแบงธรกจออกเปน 2 กลมไดอยางชดเจน คอ กลมของธรกจขนสงและ

กระจายสนคารายใหญ และธรกจขนสงและกระจายสนคารายยอย ตามขนาดของผประกอบการ หากยง

สามารถแบงประเภทของธรกจขนสงและกระจายสนคาไดเปน 3 ประเภทหลก (การขนสงทางบก ทางน าและ

ทางอากาศ) และแบงแยกยอยไดอก 13 ประเภท ท าใหเปนการยากในการเลอกศกษาในรายละเอยด

บรการทางกฎหมายและบรการทางบญช มผประกอบการไทยบางรายไดใชประโยชนจากพนธกรณและ

ขอตกลงการคาเสรมาใชในการจดตงบรษททปรกษาทางดานการลงทนแกประเทศญปนทตองการเขามาลงทน

ในกลมประเทศอาเซยน (ภายใต ASEAN Plus) ซงประเทศไทยมความรและความเชยวชาญในประเทศภายใน

ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตมากกวาประเทศทตองการเขามาลงทน เปนตน

บรการ Professional Services ในภาคบรการสวนนยงไมมความพรอมในการรบมอกบการเปดการคาเสรท

ก าลงจะเกดขน ซงในปจจบนอาเซยนมการก าหนดคณสมบตในลกษณะขอตกลงรวม (MRAs) และไดรบการ

ยอมรบจากประเทศสมาชกอาเซยน ยกเวนประเทศไทย

บรการโทรคมนาคม เปนการตงรบการเปดเสรเพยงอยางเดยวโดยภาคบรการนมการแบงความดแลรบผด

ออกเปน 2 สวน คอ โทรคมนาคมและโทรทศนออกจากกนอยางชดเจน บรก ารโทรคมนาคม มการใช

ประโยชนจากพนธกรณใน Mode ท 3 และ 4 แต Mode ท 1 และ 2 นนยงไมเคยมการใชประโยชน หากแต

Mode ท 1 จะมความส าคญเปนอยางมากเมอมการเปดเสรในอนาคต เพราะระบบโทรคมนาคมในปจจบนนน

ถกปลอยใหเปนไปตามธรรมชาตและไมมขอก าหนดใดๆ

ส าหรบกจการโทรทศน เปนสวนของภาคบรการทผประกอบการในประเทศมประสทธภาพและมการออกไป

ท าการคาในตางประเทศอยแลวโดยไมตองอาศยประโยชนจากพนธกรณใดๆ

บรการสนบสนนประเภทอนๆ เชน บรการท าความสะอาด บรการซกรด เปนสวนหนงของธรกจการทองเทยว

ทประเทศไทยใหความส าคญมากทสด

บรการดานการศกษา ความพรอมของประเทศไทยในภาคบรการดานการศกษานนมเฉพาะในกลมของสมาคม

โรงเรยนนานาชาตและระดบอดมศกษาเทานน สวนการบรการดานการศกษาในระดบอนๆนนประเทศไทยยง

ไมพรอมส าหรบการเปดเสร



บรการดานสขภาพ เปนสาขาทภายในประเทศไทยเองยงขาดแคลนและมบคลากรไมเพยงพอตอความตองการ

ของประชากรซงท าใหเกดความกงวลใจเปนอยางมากวา หากมการเปดเสรในสาขานแลวจะเกดภาวะสมอง

ไหลออกนอกประเทศท าใหการสงเสรมการเปดเสรในสาขาบรการดานสขภาพนนเปนไปในรปแบบของการ

ทองเทยวเชงสขภาพมากกวาการสงเสรมดานสขภาพเพยงอยางเดยวเทานน นอกจากนนยงพบปญหาเกยวกบ

การเบกประกนในประเทศไทยทไมสามารถเบกไดเนองจากตดปญหาทางดานกฎหมายท าใหผปวยจ านวนมาก

ทตองการเขามารกษาตวในประเทศไทยตองเลอกไปท าการรกษาในประเทศอนแทน โดยมตวอยางของการ

เปดเสรของบรการดานสขภาพในยโรปทประเทศโปแลนดและมคาใชจายในการรกษาพยาบาลถกกวาใน

ประเทศองกฤษกวาครงจงมการโฆษณาการบรการดานสขภาพของประเทศโปแลนดในประเทศองกฤษเปน

จ านวนมาก

บรการนนทนาการ เปนสวนหนงของธรกจการทองเทยวทประเทศไทยใหความส าคญมากทสด

การใชสทธประโยชนจากพนธกรณในภาคบรการ ในปจจบนยงถอวามอตราการใชประโยชน

(Utilization Ratio) คอนขางต า โดยเจาหนาทกรมเจรจาการคาระหวางประเทศพจารณาวามสาเหตมาจาก

1) ปญหาทางดานโครงสรางธรกจในภาคบรการซงสวนมากมกเปนการด าเนนธรกจในรปแบบของตลาด

ผกขาด โดยผประกอบการรายใหญมอ านาจในการผกขาดตลาดกบกลมลกคาของตนเองไดในระดบหนง ท าให

ไมมความกระตอรอรนในการขอใชสทธประโยชนจากการเจรจาการคา

2) พนธกรณทเกดขนนนไมสามารถใชงานไดเนองจากตดกฎหมายภายในประเทศ ท าใหการเปดเสรในบางภาค

บรการทมผลบงคบใชไปแลว แตในสภาพความเปนจรง ไมสามารถเปดเสรได นอกจากนนแลว ในบางครง

กฎหมายภายในประเทศดงกลาว นอกจากจะกดกนผประกอบการจากตางประเทศแลวยงมลกษณะเปนการ

กดกนผประกอบการภายในประเทศดวยเชนกน ซงกจะยงเสรมภาวะผกขาดใหกบผประกอบการรายเดมมาก

ยงขน

3) ส าหรบผประกอบการภาคบรการทสนใจเขามาลงทนด าเนนกจการในประเทศไทย (Inward Investment)

บางครงไมมมความจ าเปนตองใชสทธพเศษทไดจากการเจรจาการคาในกรอบตางๆ เนองจาก หนวยงาน เชน

คณะกรรมการสงเสรมการลงทน (Board of Investment: BOI) ใหขอเสนอสงเสรมการลงทนทดกวา และม

ความสะดวกมากกวาการขอใชสทธประโยชนจากพนธกรณตางๆท าใหผประกอบการชาวตางประเทศท



ตองการเขามาลงทนในประเทศไทยนยมทจะใชประโยชนจากการสงเสรมการลงทนมากกวาจากพนธกรณ

สวนทางดานขาออก (Outward Investment) นน ผประกอบการไทยสวนใหญมกเปนผประกอบการรายใหญ

ทมเครอขายความสมพนธในตางประเทศทดและเงนทนจ านวนมากจงออกไปท าการลงทนในตางประเทศเอง

โดยไมพงพนธกรณใดๆ และอกสวนหนงมากจากความนยมของผประกอบการไทยสวนใหญทไมนยมลงทนใน

ตางประเทศมากนก

3.1 สนคา

3.1.1การคดเลอกสนคาทใชในการศกษา

จากรายการสนคาออนไหว (Sensitive List: SL) และออนไหวสง (Highly Sensitive List: HSL)

ภายใตกรอบความตกลงการคาเสรทมมลคาการสงออกสง และรายการสนคาทจะท าการศกษา

เพมเตม สามารถสรปรายการสนคาทสนใจของรายการสนคา ณ ระดบ HS-Code 2 Digits ดงน

กลมท 1 สนคาเกษตร

o ปลา สตวน าจ าพวกครสตาเซยโมเลลสก และสตวน าทไมมกระดกสนหลงอนๆ

o ธญพช (ขาว)

o ของปรงแตงจากเนอสตว ปลา หรอสตวน า

กลมท 2 สนคาเกษตรแปรรป

o น าตาลและขนมท าจากน าตาล (ชการคอนแฟกชนเนอร)

o ของปรงแตงจากผก ผลไม ลกนต หรอจากสวนอนๆของพช

กลมท 3 สนคาอตสาหกรรม

o พลาสตกและของทท าดวยพลาสตก

o ยางและของทท าดวยยาง

o ไมและของทท าดวยไม ถานไม

o สงทอและของท าดวยสงทอ

o อญมณและเครองประดบ

o เหลกและเหลกกลา



o เครองปฏกรณนวเคลยร บอยเลอร เครองจกร เครองใชกล และสวนประกอบของเครอง

ดงกลาว

o เครองจกรไฟฟาเครองอปกรณไฟฟาฯ

o ยานบกนอกจากรถทเดนบนรถไฟหรอรางรถรางฯ

o เฟอรนเจอร เตยง เครองเตยง ฟก ฐานรองฟก เบาะฯ

3.1.2 ผลการศกษารายสนคา

3.1.2.1 น าตาล

ปจจบนนกลมอตสาหกรรมน าตาลม 3 สมาคมหลกท าหนาทเปนตวแทนของผประกอบการโรงงาน

น าตาล ไดแก สมาคมโรงงานน าตาลทราย สมาคมการคาอตสาหกรรมน าตาล และสมาคมโรงงาน

น าตาลไทย โดยประกอบไปดวยสมาชกจ านวน 47 โรงงานน าตาล

สถานการณทวไปของอตสาหกรรมน าตาล และตลาดสงออกส าคญของอตสาหกรรมน าตาล

ตลาดหลกในการสงออกน าตาลของประเทศไทยไดแก อนโดนเซยและญปน นอกนนเปนการสงออก

ในลกษณะการคาชายแดนในกลมประเทศลาว กมพชา และเวยดนาม ปจจบนน าตาลยงเปนรายการ

สนคาสนคาออนไหวของตลาดสงออกหลกของไทยในกลมอาเซยนซงไดแก อนโดนเซยและฟลปปนส

ในขณะทกลมประเทศ CMLV ยงคงบรรจน าตาลไวใน Exclusion List และ/หรอไมไดมแผนการใน

การเปดเสรในสนคาจากอตสาหกรรมน าตาล โดยความตองการสนคาในอตสาหกรรมน าตาลใน

ประเทศอนโดนเซย และฟลปปนสมรายละเอยดดงน

ประเทศฟลปปนส น าเขาน าตาลจากประเทศไทยไปรบประทานภายในประเทศ สวนน าตาลทสามารถ

ผลตไดภายในประเทศฟลปปนสเองเกอบทงหมดสงออกไปยงประเทศสหรฐอเมรกาซงสามารถสงออก

ไปขายดวยราคาทสงกวาทขายไดในประเทศเนองมาจากประเทศฟลปปนสไดรบโควตาพเศษในการ

สงออกไปยงประเทศสหรฐอเมรกาภายใตความสมพนธระหวางประเทศเปนกรณพเศษ แตหาก

พจารณาตามสถตของการน าเขาและสงออกน าตาลของประเทศฟลปปนส พบวามความผดพลาด

คลาดเคลอนอยบางประการ เนองจาก พบวาในทางปฏบตมความยากล าบากในการพสจนวาน าตาลท

ฟลปปนสสงออกไปยงสหรฐนนเปนน าตาลทน าเขาไปจากประเทศท 3 เพอสงออกในลกษณะ Re-



Export ไปยงประเทศสหรฐอกครง หรอเปนน าตาลทผลตไดเองภายในฟลปปนส ซงน าตาลจาก

ประเทศไทยกมแนวโนมทจะเขาไปสวมสทธสงออกไปยงประเทศสหรฐนดวยเชนกน เนองจากน าตาล

จากประเทศไทยมราคาต ากวา

ส าหรบการสงออกไปยงประเทศอนโดนเซย ผประกอบการพบปญหาของมาตรการทางการคาทมใช

ภาษ (NTMs) เนองจากการก าหนดคาความหวานของน าตาล (Polarization) มความซบซอน โดย

อนโดนเซยก าหนดคาความหวานของน าตาลทจะน าเขาในระดบความหวานทสงมาก โดยสงมากกวา

น าตาลทไทยสงออกไปญปนซงเปนตลาดหลกของไทย โดยคาความหวานของน าตาลทโรงงานน าตาล

ท าการสงออกไปญปนจะอยทระดบ 97.9 ดกร ซงนยมเรยกกนในหมผสงออกน าตาลวา J-Specซง

เปนคาความหวานทต ากวาเมอเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ สงผลใหราคาของน าตาลทสงออกไปยง

ประเทศญปนมราคาต ากวาน าตาลทสงออกไปยงประเทศอนๆ สาเหตทประเทศญปนตองการน าตาล

ทมคาความหวานต านนเนองมาจากประเทศญปนมระบบของการแปรรปน าตาล(Refine)ทดมากและ

ตองการน าตาลทมคาความหวานต าเขาสระบบแปรรป รายละเอยดตามตารางท 3-1

ตารางท 3-1 ตารางแสดงคาความหวานและราคาของน าตาลทรายดบ

น าตาลทรายดบ คาความหวาน ราคา ญปน 97.9 (ต า) ต า อนโดนเซย 99.0 (สง) สง

เมออนโดนเซยก าหนดคาความหวานของน าตาลสงกวาคาความหวานหลกของน าตาลทไทยสงออก

ท าใหเมอเปรยบเทยบกบน าตาลน าเขาจากประเทศคแขงในตลาดอนโดนเซย ซงไดแก บราซล และ

ออสเตรเลยแลว น าตาลจากประเทศไทยมคาความหวานต ากวา ท าใหสนคาน าตาลจากประเทศไทย

ตองขายในราคาต ากวา นนคอตองขายดวยราคาทม Discount Rate ตามระดบความหวานทต ากวา

โดยเฉพาะเมอเปรยบเทยบกบน าตาลน าเขาจากบราซล

แตในทางปฏบต ผน าเขาน าตาลชาวอนโดนเซย กลบไมยอมน าเขาน าตาลจากประเทศไทย แมจะยอม

ขายในราคาทต ากวา เนองจากผน าเขาอนโดนเซยตองการน าเขาเฉพาะน าตาลทไดระดบความหวาน



ตรงตามทตองการเทานน นนคอตองการน าเขาน าตาลทมระดบความหวานท 99 ดกรเทานน ซง

ผประกอบการพจารณาวาการก าหนดระดบความหวานของน าตาลน าเขาเชนนถอเปนมาตรการทาง

การคาทมใชมาตรการทางภาษ (NTMs)

แมวาเทคโนโลยในขบวนการผลตน าตาลของไทยสามารถผลตน าตาลทมคาความหวานในระดบตางๆ

ตามความตองการของตลาดได แตเนองจากการผลตน าตาลสงออกของไทยสวนใหญผลตตาม J-Spec

ท าใหไมเกดความคมคาหากจะตองปรบเครองจกรในการแปรรปน าตาลใหผลตน าตาลทมระดบคา

ความหวานแตกตางกนออกไปตามแตละตลาดทจะสงออก

รปท 1 แผนภาพแสดงอตราการสงออกน าตาลของประเทศไทย

การน าเขาน าตาลภายในกลมประเทศสมาชกอาเซยนยงมอตราภาษทจะลดเหลอรอยละ 0-5 ภายใน

ป 2015 เมอน าอตราภาษดงกลาวมาพจารณารวมกบตนทน คาแปรรปและคาขนสงแลว

เปรยบเทยบกบน าตาลทน าเขาจากประเทศบราซลท าใหคา Premium ของสนคาลดลง โดยราคา

(น าตาลเปนสนคาทมการซอขายกนในตลาดซอขายลวงหนา) และอตราภาษเปนตวแปรส าคญในการ

แขงขนกบประเทศอนๆ

ตลาดโลก 100%

ตลาดเอเซย(ตลาดหลกคอ ญปน) 95%

ตลาดอาเซยน45%

ตลาดอนโดนเซย

30%



จากแผนภาพท 1 ปรมาณการสงออกน าตาลของประเทศไทยอยประมาณ 1 ลานตน/ป โดยรอยละ

30 ของปรมาณการสงออกน าตาลทงหมดของประเทศไทยเปนน าตาลทสงออกไปประเทศอนโดนเซย

อกรอยละ 15 เปนน าตาลทสงออกไปยงกลมประเทศสมาชกอาเซยนอนๆ ซงสวนใหญสงออกไป

ฟลปปนส ลาว พมา และกมพชารวมเปนรอยละ 45 ของน าตาลทงหมดทสงออกไปยงอาเซยน อก

รอยละ 50 เปนน าตาลทสงออกไปในทวปเอเชย ซงมตลาดหลกคอ ญปน

ประเทศฟลปปนส ซงมอตราภาษน าเขาน าตาลทระดบรอยละ 28 ในปปจจบน และจะลดลงเปนรอย

ละ 5 ในป 2558 และประเทศอนโดนเซย ซงมอตราภาษน าเขาในปจจบนอยทรอยละ 5 ส าหรบ

น าตาลดบและรอยละ 10 ส าหรบน าตาลทราย ตางจะคงน าตาลไวในรายการสนคาออนไหวไปใน

กรณของกลมประเทศ CMLV โดยเฉพาะ ลาว เวยดนามและกมพชาทในปจจบนภาษน าเขาน าตาลยง

ไมเปนรอยละ 0 ซงผประกอบการพจารณาวา จ าเปนจะตองมการเจรจาเพอขอใหมการลดภาษ

น าตาลใหเหลอรอยละ 0 ใหไดกอนป 2558

ส าหรบการลงทนของผประกอบการไทยในประเทศอาเซยน เนองจากประเทศลาวและประเทศ

กมพชา สามารถสงออกน าตาลทรายขาวไปยงกลมประเทศสมาชก EU ดวยภาษรอยละ 0 เนองจาก

ทงสองประเทศยงคงเปนประเทศดอยพฒนา ท าใหในปจจบนประเทศลาวเปนทสนใจของผประกอบ

ไทยในการไปลงทนปลกออยเพอเปนการลดตนทนในผลต

ปญหาอนๆของอตสาหกรรมน าตาล

การตรวจสอบคณภาพสนคาเพอการสงออกมความซ าซอน โดยในปจจบนตองท าการตรวจสอบ 2

ครงซงกอใหเกดคาใชจายเพมเตม โดยเฉพาะคาระวางเรอ และคาเชาพนทส าหรบรอการตรวจสอบ

ณ บรเวณทาเรอระหวางรอการตรวจสอบ โดยบรษทตรวจสอบคณภาพน าตาลสงออกขนาดใหญใน

ปจจบนไดแก บรษทในกลม SGS Agricultural Servicesของประเทศสวสเซอรแลนด ททงๆทเปน

บรษทเดยวกนซงมส านกงานอยในหลายประเทศ แตในทางปฏบตพบวา เมอท าการทดสอบจาก

ประเทศไทยโดยบรษท SGS แลว เมอสงไปถงประเทศคคากลบตองท าการตรวจซ าอกครง โดยสวน

ใหญกท าการตรวจสอบโดยบรษทเดยวกนนนคอ SGS อกครงผประกอบการจงอยากใหกรมเจรจา

การคาระหวางประเทศมบทบาทในการเจรจาเพอขอใหลดความซ าซอนในการตรวจสอบในกรณเชนน



น าตาลเปนสนคาทคอนขางจะมภาวะผกขาด โดยสามารถพจารณาไดจากโควตา โดยโควตาน าตาลม

ความซบซอนกนถง 3 โควตา ไดแก โควตา ก ข และ ค และในการสงออกน าตาลยงมความจ าเปนท

จะตองท าการสงออกผาน Shipping ของตนเองเทานน ท าใหกลไกการจ าหนายน าตาลทงในดานของ

ปรมาณและราคาไมไดเปนไปตามกลไกตลาด หากแตขนอยกบการวางแผนของภาครฐ (รวมกบ

ผประกอบการในบางโอกาส) โดยระบบการก าหนดโควตาของอตสาหกรรมน าตาลของประเทศไทย

นนเปนแบบแบงปนผลประโยชนทงหมดตงแตขบวนการผลต กากน าตาล และเอทานอลโดย

ขบวนการผลตน าตาลเรมตนจากการน าออยมาแปรรปเปนน าตาลดบ และมกากน าตาลเปนผลพลอย

ได (By-product) โดยโควตา ข เปนโควตาทก าหนดปรมาณการสงออกโดยบรษท ออยและน าตาล

ไทยจ ากด โดยก าหนดใหมโควตาสงออกจ านวน 800,000 ตน/ป และใชราคาจากโควตา ข นเปน

ตวก าหนดราคาขนต าของราคาสงออกน าตาล โดยน าตาลสวนทเกนกวาโควตา ข นนเปนการก าหนด

ราคาตามแตทแตละโรงงานจะก าหนด ในขณะทโควตา ค เปนโควตาของการขายน าตาลส าหรบขาย

ใหกบอตสาหกรรมแปรรปอาหารทมความจ าเปนตองใชน าตาล (สามารถดเอกสารค าอธบายระบบ

โควตาน าตาลเพมเตมในทายรายงาน)

เนองจากราคาน าตาลภายในประเทศมการควบคมราคาท าใหราคาน าตาลภายในประเทศไทยมราคา

ต ากวาราคาน าตาลในตลาดโลกประมาณ 7 – 8 บาท/กโลกรม ซ งทางกลมผประกอบการ

อตสาหกรรมน าตาลมความเหนวา สมควรทจะปลอยใหราคาน าตาลภายในประเทศมการปรบตว

อางองตามราคาน าตาลในตลาดโลกมากกวาเพอเปนการปองกนการลกลอบขนน าตาลออกนอก

ประเทศไปยงประเทศเพ อนบาน ในขณะทภาครฐใหสาเหตของการควบคมราคาน าตาล

ภายในประเทศของไทยวาเปนไปเพอคมครองผบรโภคและสงเสรมอตสาหกรรมเกยวเนองทมความ

จ าเปนตองใชน าตาล เชน ผลไมกระปอง เครองดม น าอดลม เปนตน

ประเดนการเจรจาในอนาคตและขอเสนอแนะตอภาครฐ

ผแทนกลมผประกอบการอตสาหกรรมน าตาลภายในประเทศไทยกลาววา ผประกอบการไทยมความ

พรอมและไมกลวตอการเปดเสร แมวาประเทศไทยจะปรบลดอตราภาษศลกากรเทากบรอยละ 0

แลวทงหมดตามประเภทของน าตาลภายในประเทศไทย ทงน าตาลดบน าตาลขาว และน าตาลขาว

บรสทธ



โดยหากภาครฐตองการสงเสรมการผลตน าตาลภายในประเทศ ภาครฐควรมนโยบายสงเสรมการ

ขยายปรมาณการผลตเพอการสงออก โดยจ าเปนตองมการขออนมตจากคณะรฐมนตรเพอใหมการ

เพมโควตาการผลตเสยกอนจงจะสามารถเพมปรมาณการผลตได โดยผประกอบการรบรองวาสามารถ

หาวตถดบทจะปอนใหแกโรงงานน าตาลไดอยางแนนอน หากมการอนญาตใหมการขยายขนาด

โรงงานเพมเตมได

การเปดเสรภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนนาจะท าใหเกดการผลกดนใหม การปรบ

โครงสรางการผลตน าตาลภายในประเทศไทยโดยเรมตนจากการปรบคามาตรฐานความหวาน (Pol)

ใหมความสอดคลองกบตลาดสงออกแตละแหง

ตองการใหมความรวมมอกบประเทศฟลปปนสและอนโดนเซยในการเจรจาตอรองเรองโควตาการ

น าเขาน าตาล และพยายามใชประโยชนจากฟลปปนสในการเปนฐานการสงออกน าตาลของภมภาค

ไปยงประเทศทสาม และประเดนส าคญอกประการหนงในการเตรยมความพรอมเพอรองรบการเปด

เสรการคาภายใตกรอบอาเซยนจ าเปนจะตองมกระบวนการในการปรบทศนคตของภาครฐ ผผลตใน

อตสาหกรรมน าตาลทงเกษตรกรและโรงงานน าตาลตอการเปดการเสรทไดเรมตนขนแลวในปจจบน



3.1.2.2 ขาว

สถานการณปจจบนของการสงออกขาวของผประกอบการภายในประเทศไทย

นโยบายการรบจ าน าของรฐบาลในปจจบนทก าหนดราคารบจ าน าขาวในราคา 15,000 - 20,000

บาท/เกวยนซงเปนราคาทสงกวาราคาในทองตลาดมากสงผลกระทบตอการสงออกขาวในชวงปลายป

2554 โดยเฉพาะในชวงเดอนตลาคม-พฤศจกายนทผานมา โดยยอดการสงออกตลอดป 2554 ในชวง

แปดเดอนเทากบ 8,000,000 ตน (เฉลยเดอนละ 1 ลานตน) เมอรฐบาลด าเนนนโยบายการรบจ าน า

ขาวแลวยอดสงออกในชวง 4 เดอนหลงลดลงเหลอ 2,000,000 ตนเทานน ท าใหยอดรวมการสงออก

ขาวในป 2554 อยทประมาณ 10.5 ลานตนเทานน จากปกตทในชวงปลายปซงเปนชวงทผลตภณฑ

ขาวออกสตลาดเปนจ านวนมาก ยอดกรสงออกในชวง 4 เดอนหลงควรจะมยอดเพมสงกวาในชวง

แปดเนองแรก แตในป 2554 ยอดสงออกกลบลดลงมากโดยผสงออกขาวพจารณาวาสาเหตหลกทท า

ใหยอดการสงออกลดลงกเนองมาจากการก าหนดราคารบจ าน าทสงมากกวาราคาขาวในตลาดโลก

อยางมาก

แมรฐบาลมแนวความคดทวาประเทศไทยเปนผสงออกขาวรายใหญทสดในโลกดงนนหากการรบจ าน า

และเกบรกษาขาวไวตามนโยบายการจ าน าขาวแลว เมอทอดเวลาออกปากชวงทขาวออกสตลาดโลก

มาก และเมอเกดอปสงคความตองการขาวจากทงโลกเพมขนในชวงทขางออกสตลาดนอย เมอนน

ประเทศไทยกจะสามารถสงออกขาวได และยงอาจควบคมราคาขาวใหสงรบกบตนทนทรบจ าน ามา

ดวยตนทนทสงไดซงในทางปฏบตผประกอบการมความเหนตรงกนวา ท าไมได เนองจากขาวเปน

สนคามการเนาเสยและเสอมคณภาพเมอเกบไวในไซโลเปนระยะเวลายาวนาน คณภาพของขาวท

ต าลงกท าใหราคาขายทขายไดในตลาดโลกตกต าอยท เนองจากขาวทราคาสงตองเปนขาวใหมทพง

เกบเกยว เมอหงแลวจะมยางขาว มความนม และมกลนหอม แตเมอเกบขาวไวนานเพอรออปสงค

ของตลาด ขาวทเกบไวเปนขาวเกากจะมคณภาพลดลง ท าใหขายไดในราคาต า ไมคมกบตนทนทรบ

จ าน ามาแพงและยงตองมตนทนคาเกบรกษาเพมขนอกดวย แมเทคโนโลยการควบคมอณหภมและ

ความชนในการจดเกบจะท าใหขาวเสอมคณภาพชาลงไดกจรง แตตนทนทสงขนเพราะตองลงทน

ตดตงอปกรณในไซโลใหมกไมคมคาอยด



นอกจากนนยงมอกหนงเหตผลส าคญทเปนภาวะคกคามตอการสงออกขาวของไทย คอ ในปจจบน

ประเทศอนเดย ซงเปนคแขงของประเทศไทยในตลาดแอฟรกาและประเทศในเอเชยบางประเทศ

กลบมาท าการสงออกขาวอกครงหลงจากทเคยมค าสงของรฐบาลอนเดยในการหามสงออกขาวมาแลว

อยางตอเนองเปนเวลา 2 ปเพอแกปญหาความไมมนคงทางอาหารภายในประเทศ โดยผลตภณฑท

ประเทศอนเดยท าการสงออก คอ ขาวขาวและขาวนง ซงมปรมาณการสงออกกวา 4-5 แสนตน และ

เปนคแขงโดยตรงของขาวไทยในตลาดแอฟรกา โดยเฉพาะในตลาดไนจเรย

ขณะนอปสงคของขาวไทยเรมกลบมมากขนเนองมาจากขาวไทยมคณภาพสงกวาขาวของประเทศ

อนเดยโดยเฉพาะอปสงคจากประเทศไนจเรยทก าลงเพมมากขน โดยในป 2553 และ 2554 ทผานมา

ประเทศไนจเรยเปนประเทศทท าการน าเขาขาวของประเทศไทยมากทสดเปนอนดบท 1 ในอดตขาว

นงของประเทศไทยยงไมไดรบความนยมมากนก จนกระทงเมอ 2-3 ปทผานมาประเทศอนเดยไดหยด

สงออกขาวเพราะการผลตภายในประเทศอนเดยไมเพยงพอตอการบรโภคภายในประเทศและเปน

นโยบายของรฐบาลทตองการรกษาเสถยรภาพของภาวะเงนเฟอภายในประเทศอนเดยทมภาวะเงน

เฟอสงและคาครองชพภายในประเทศสง โดยเมอใชมาตรการหามสงออก ขาวในตลาดในประเทศ

อนเดยกมอปทานมากขน และท าใหราคาขาวภายในประเทศอนเดยลดต าลง ท าใหแรงกดดนจากเงน

เฟอในประเทศอนเดยลดลง ประเทศไทยเลยไดรบโอกาสในการสงออกขาวนงกวา 1 ลานตนเขาไปยง

ตลาดไนจเรย แทนขาวนงจากอนเดยซงเปนเจาตลาดอยเดม แตในทสดเมอประเทศอนเดยกลบมา

สงออกขาวอกครง สวนหนงเนองจากทนเสยงเรยกรองของผสงออกไมไหวและสตอกของขาวทรฐบาล

เกบไวกมปรมาณมาก กคาดไดวาตลาดขาวนงไทยในไนจเรยกจะถกแยงชงตลาดกลบไป

เมอเปรยบเทยบตนทนการผลตขาว พบวาตนทนการผลตขาวของประเทศอนเดยถกกวาตนทนในการ

ผลตขาวของประเทศไทยมากกวา 100 เหรยญและประเทศเวยดนามนนมตนทนถกไปกวาประเทศ

อนเดยอกดวยซ า โดยประเทศเวยดนามเปนตวอยางทดมากในการก าหนดราคาขาวใหสามารถ

ปรบตวขนลงไดอยางรวดเรวและสามารถท าก าไรได โดยในชวงทราคาขาวของประเทศไทยขนราคา

นนประเทศเวยดนามกมการปรบขนราคาเชนกนแตราคากยงถกกวาขาวของประเทศไทยเพอท าก าไร

และเมอประเทศอนเดยกลบเขามาสงออกอกครงท าใหขาวมราคาถกลง ประเทศเวยดนามกสามารถ

ปรบราคาลงเพอใหราคาถกกวาประเทศอนเดยไดเชนกน ซงเหตผลสวนหนงทประเทศเวยดนาม



สามารถท าเชนนไดนาจะมาจากระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยมทรฐบาลวางแผนจากสวนกลางท าให

ราคาขาวของประเทศเวยดนามมราคาทปรบตวไดอยางสะดวกและเปนทตองการของผบรโภค

นโยบายการรบจ าน าขาว

นโยบายการรบจ าน าเขาของรฐบาลชดปจจบนนนทางสมาคมผสงออกขาวพจารณาวาเปนนโยบายท

ผลประโยชนตกแกโรงสขาวมากทสด รองลงมาเปนเกษตรกรชาวนา และผสงออกเปนผแบกรบตนทน

และไดรบผลกระทบมากทสด นอกจากประเดนดานผลประโยชนทไมไดตกไปสเกษตรกรอยางแทจรง

แลว นโยบายจ าน าขาวยงท าใหคณภาพของขาวตกต าลงเนองมาจากชาวนาเปลยนเปาหมายจากการ

ปลกขาวสายพนธทดเพอใหสามารถขายไดราคาสง ไปเปนเปาหมายตองการมขาวไปจ าน าใหมากทสด

แทน ท าใหชาวนาบางสวนเลอกทจะปลกขาวเบาทมระยะเวลาปลกจนถงการเกบเกยวลดลงจาก 120

วนเปน 90 วนซงแนนอนวาคณภาพของขาวทไดกจะมคณภาพลดลงเพราะไมไดสนใจในเรองคณภาพ

อกตอไป สนใจแตเฉพาะปรมาณและความเรวในการชงเขาโครงการรบจ าน าไดกอนเกษตรกรรายอน

เทานน อยางไรกตามไมใชชาวนาในทกพนทจะสามารถปฏบตเชนนได จะมกเฉพาะพนทเกษตรกรรม

ทมระบบชลประทานเทานน การปลกขาวในภาคตะวนออกเฉยงเหนอกยงคงปลกไดเพยงปละครง

เชนเดม ปญหาวธการในการเกบรกษาขาวและการปลอมปนท าใหคณภาพของขาวของประเทศไทย

แยลงไปกวาเดมอกดวย

นโยบายการรบจ าน าขาวยงมการทจรตดวยการน าขาวเกาทเคยผานโครงการมาแลวมาเขาโครงการ

รบจ าน าแทนขาวใหมซงถาน าไปสและรบสงออกไปขายทนทจะไดราคาสงมาก ดงนนขาวเกาซงพสจน

ยากจงถกน ามาเวยนเทยนสวมสทธและท าใหคณภาพของขาวทรบจ าน าเขามาใหมยงมคณภาพต าลง

นอกจากนยงมการลกลอบน าขาวจากประเทศลาวและกมพชามาสวมสทธ แมวาในปจจบนการทจรต

ดงกลาวจะท าไดยากขนเนองจากมการตรวจสอบอยางเขมงวดของภาครฐแตกยงมการทจรตใน

บางสวนทสามารถท าได

ปกตในเดอนพฤศจกายนจะเปนชวงทขาวใหมของประเทศไทยออกสตลาดและเปนขาวทมราคาสง

และเปนทนยมของลกคาในทวปยโรปและประเทศสหรฐอเมรกา (ขาวใหมจะมยางและเหนยว

มากกวาขาวเกาซงยางนจะหายไปภายใน 3 เดอน) แตเมอมนโยบายการรบจ าน าขาวแลวเกษตรกร



สวนใหญน าขาวไปจ าน าแลวตามสญญาในการจ าน าทระบวาโรงสทเขารวมโครงการตองเกบขาวไว

เปนเวลา 3 เดอน หากภายใน 3 เดอนนเกษตรกรไมท าการไถถอนคนแลวภาครฐจงจะสามารถน าขาว

ไปสและออกจ าหนายได ซงท าใหผานชวงเวลาทขาวมราคาแพงทสดไปแลว หากจะท าใหขาวทรบ

จ าน ามคณภาพเสอมลงนอยทสดตองมการจดเกบขาวในไซโลทมการควบคมอณหภมซงมตนทนสง

และควรเกบขาวในสภาพของขาวเปลอก แตเพอปองกนการน าขาวเปลอกของฤดการเกบเกยวทแลว

ไปรอสวมสทธในฤดเกบเกยวหนา ขาวในสตอกเหลานจงตองถกบงคบใหน ามาส โดยผทท าหนาทเกบ

ขาวซงสวนใหญคอโรงสจงตองท าหนาทสขาวในทก 7-14 วน ท าใหคณภาพขาวทเกบไวตกต าลง และ

ราคาขายกต าลงอกดวย

ขอกงวลใจประการส าคญ คอ นโยบายการรบจ าน าขาวน นถอเปนมาตรการกดกนทางการคาใน

ลกษณะของการใหเงนอดหนน (Subsidy) หรอไม โดยเฉพาะทมการประการราคาจ าน าท

20,000 บาทตอเกวยนซงสงกวาราคาในตลาดโลกอยางมาก ดงน นนอกจากนโยบายรบจ าน าขาว

จะท าลายระบบการผลตขาวของประเทศไทยแลว ยงจะท าใหไทยมความเสยงทจะเกดขอพพาธ

และการใชมาตรการตอบโตทางการคา หากมการพสจนไดวาราคารบจ าน าของรฐบาลสงเกนกวา

ราคาทรฐบาลจะน าขาวเหลาน ออกมาขาย มาตรการ CVD จะถกน ามาใชทนท ดงน นเพอการ

หลกเลยงการโดนคแขงในตลาดโลกกลาวหาวาไทยมการใชมาตรการใหเงนอดหนน และเปดชอง

ใหประเทศผน าเขาสามารถใชมาตรการตอบโต (CVD) รฐบาลควรมการทบทวนนโยบายรบจ าน า

ขาวและเปลยนกลบไปใชนโยบายประกนรายไดเกษตรกรทน ามาใชโดยรฐบาลชดกอนหนาแทน

นอกจากนนผประกอบการพจารณาวา โครงการรบจ าน าเปนการชวยเหลอในระยะสน ซงไมตรง

วตถประสงคโดยผไดประโยชนกลบกลายเปนโรงส และถาน ามาใชตอเนองในระยะยาวแลวเกษตรกร

จะเปนผไดรบความเดอดรอนเอง เพราะจะเกดปญหาของการจดเกบ Stock ขาวทมจ านวนมากกวา

4-5 ลานตนและปญหาของการบรหารจดการขาวจ านวนดงกลาว นอกจากนนการก าหนดราคารบ

จ าน าควรเปนการก าหนดราคาขนต าซงไมสงกวาราคาตลาดจนเกนไปนก แตรฐบาลกลบตงราคารบ

จ าน าเกนกวาราคาตลาดไปมาก แมวาสมาคมจะเหนดวยกบการชวยเหลอเกษตรกร (ชาวนา) แตควร

อยบนพนฐานของความเหมาะสมดวยเชนกน และมความคดเหนวาโครงการประกนรายไดจะดกวา



เพราะจะไมสงผลกระทบตอระบบกลไกราคาขาว แตอยางไรกตามหากมความจ าเปนตองใชโครงการ

รบจ าน ากขอใหเปนราคาทสอดคลองไปกบราคาในตลาดโลก

นอกจากนนแลวโครงการรบจ าน าขาวยงสงผลกระทบและท าใหเกดความเสยหายในตลาดสงออกขาว

ไทยไปยงตลาดขนาดใหญในประเทศจนอกดวย เนองจากลกคาจนสวนใหญใหความส าคญทราคา

มากกวาคณภาพ เมอลกคาเหนวาราคาขาวจากประเทศไทยมราคาแพงแลวกจะหนไปลองขาวจาก

ประเทศเวยดนามทมราคาถกกวา และมลกษณะทางคณภาพของขาวในดานความนม และความหอม

ไมตางกนมากนก ซงเปนการสรางโอกาสใหแกขาวจากประเทศเวยดนามเขามาแบงตลาดของขาวจาก

ประเทศไทยไป

ตลาดสงออกขาวของประเทศไทย

สวนของอาเซยนนน สนคาขาวเปนสนคาทยงคงมการเกบภาษในทกประเทศสมาชกและทกประเทศ

เองกตองการปกปองสนคาขาว แตอยางไรกตามภายใต AFTA กยงมการก าหนดโควตาของขาวจะ

สงออกไปประเทศอนโดนเซยโดยไมถกจดเกบภาษน าเขาท 360,000 ตนตอป จากปรมาณดงกลาว

ทางสมาคมผสงออกขาวไทยกอยากจะใหมการเพมเตมโควตาเปน 500,000 ตนตอป แตโควตาทม

การก าหนดดงกลาวกไมมเจาหนาทก ากบการดแลและไมมบทลงโทษใดๆท าใหการใชสทธประโยชน

นนไมสามารถใชไดอยางเตมท เชน ฟลปปนสทภาครฐจดการประมลโควตาใหภาคเอกชนในประเทศ

ฟลปปนสทท าการประมลไดท าหนาทในการจดสรรโควตาการน าเขาขาวซงท าใหผลประโยชนจาก

โควตาเหลานนตกอยทภาคเอกชนของฟลปปนสและขาวทน าเขาจากไทยกยงคงตองถกเรยกเกบภาษ

ในอตราปกต

ประเทศอนโดนเซยกเปนตลาดสงออกขาวทส าคญอกแหงของประเทศไทยโดยมการสงออกขาวไป

ประเทศอนโดนเซยกวา 1 ลานตนตอป อนโดนเซยจดเปนตลาดสงออกขาวทใหญเปนอนดบท 3-4

ของไทย ซงกมปญหาเชนเดยวกบในกรณของฟลปปนส นนคอโควตาน าเขาขาวถกจดสรรโดยเอกชน

ทประมลได ท าใหขาวไทยทกเมลดทสงออกไปอนโดนเซยตองถกเรยกเกบภาษน าเขาในอตราทสง

โดยในปจจบนถกเรยกเกบภาษศลกากรทอตรารอยละ 30




ความคดเหนในการเปดเสรทางการคา ราคาและการเกบภาษน าเขา

ดานการน าเขาของประเทศไทยมการน าเขาขาวในปรมาณนอยมากและไทยกมการบงคบใชมาตรการ

ทมใชภาษดวย ดงนนการเปดเสรใหมการน าเขาจะพบแตเฉพาะขาวหก (ขาวทใชในการผลตโจก)

เทานน โดยความคดเหนตอการเปดเสรในการน าเขาขาวของประเทศไทยนน หากกลาวถงในสวนของ

โรงสนน ปจจบนโรงสไทยมก าลงการผลต (Capacity) เกนกวาปรมาณขาวภายในประเทศถง 2-3

เทาตว ท าใหสามารถน าเขาขาวมาผลตไดโดยไมตองมตนทนเพม และส าหรบผสงออกมความพรอม

หากมการเปดเสร ซงการน าเขาขาวเปลอกราคาถกเขามาจากประเทศเพอนบานน ามาสนาจะยงสงผล

ดกบผสงออกและผคาขาวในประเทศเนองจากมสนคาราคาถกเขามาใหท าการตลาด แตมความ

คดเหนวาหากเปดเสรแลวจะท าใหเกษตรกร (ชาวนา) เดอดรอนเพราะขาวทผลตภายในประเทศไทย

มราคาและตนทนทสงกวาขาวทผลตในประเทศกมพชา และในระยะยาวแลวจะกอใหเกดปญหาของ

แหลงก าเนดขาวทไมสามารถยนยนไดวาขาวทสงออกดงกลาวเปนของประเทศไทยหรอเป นขาวท

น าเขามาส ท าใหตองมการพสจนแหลงก าเนดสนคาซงจะเพมทงความยงยาก และตนทน และยงท า

ใหเสยภาพลกษณของขาวไทยทประเทศไทยไดสรางชอเสยงไวแลวตอเนองยาวนาน

ราคาขาวทเหมาะสมและสามารถแขงขนไดในปจจบนควรอยทประมาณ 600 ดอลลารสหรฐตอตน

เมอมโครงการรบจ าน าขาวแลวราคาสงออก F.O.B. ของไทยสงขนไปอยท 700 ดอลลารสหรฐตอตน

ท าใหประเทศไทยสญเสยความสามารถในการแขงขนในดานราคา แตราคาของขาวกไมสามารถ

ก าหนดไดตายตวเปนราคาทเปลยนแปลงไปตามสภาพอากาศและปรมาณผลผลตทออกมาในแตละป

ซงราคาตลาดโลกทสงกเปนอกแรงจงใจส าคญทท าใหเกษตรกรและโรงสท าการผลต แตในปจจบน

จากราคาขาวของประเทศไทยทมราคาสงท าให ณ ขณะนอปสงคทเคยเปนของประเทศไทยไหลยงซอ

ขาวจากประเทศเวยดนามทดแทน แมวาขาวไทยจะมคณภาพดกวา แตขาวจากเวยดนามกมคณภาพ

ทพอรบไดดวยสวนตางราคาทสง

ความคดเหนเกยวกบการเกบภาษการน าเขาขาวจากประเทศในกลมอาเซยนนน ผสงออกมความ

คดเหนวาแมจะมการเกบภาษในการสงออกขาวไปยงประเทศตางๆกยงคงเปนอตราภาษในระดบท



ยอมรบไดแตส าหรบประเทศไนจเรยทก าลงจะขนก าแพงภาษของขาวน าเขาจากประเทศไทยเพยง

ประเทศเดยวในชวงเดอนมถนายนทก าลงจะถงนนน ทางสมาคมมความกงวลมากเพราะประเทศ

ไนจเรยเปนผน าเขาหลกของประเทศไทย ซงในปจจบนประเทศไนจเรยเกบภาษการน าเขาขาวอยท

ประมาณรอยละ 30 แตส าหรบประเทศอนเดยนนประเทศไนจเรยมการก าหนดอตราภาษน าเขาใน

อตราทต ากวามากเนองมาจากความสมพนธระหวางประเทศทมมาตงแตอดต และคนอนเดยทเขาไป

ลงทนท าธรกจและท างานในประเทศไนจเรยกมจ านวนมาก ทางสมาคมมขอเสนอแนะในการ

แกปญหาดวยการขอรองใหกรมเจรจาการคาระหวางประเทศมบทบาทในการเขาไปเจรจาในประเดน

น รวมทงฝายไทยควรจดตงทมนกธรกจประเทศไทยทมบคคลส าคญระดบรฐมนตรและขาราชการ

ระดบสงเปนผน าคณะเดนทางไปเยยมเยอนและเจรจาการคารวมกน

มาตรการทางการคาทมใชภาษทพบในการสงออกขาว

ประเทศญปนมการตรวจสอบสารปนเปอนตางๆ ในขาวทสงออกมากกวา 500 ชนด และตองใหท า

การตรวจสอยโดยบรษทตรวจสอบ Overseas Merchandise Inspection Co., Ltd. (OMIC) ของ

ญปนเทานนโดยใชเวลาในการตรวจสอบกวา 2 สปดาห แตผคาขาวพจารณาวาเปนมาตรการท

ยอมรบไดเนองจากญปนตองการคมครองผบรโภคของตนอยางแทจรง

ส าหรบการตรวจสอบขาวหอมมะลโดยการตรวจ DNA นน ในปจจบนกสรางความเสยงใหกบผสงออก

ขาวอยางมากดวยเชนกน แมวาคณภาพของขาวหอมมะลจากประเทศไทยจะมคณภาพดกวา

Fraglance rice จากประเทศอนๆ มาก แตในสวนของขาวขาวนนคณภาพขาวไทยยงคงไมตางจาก

ประเทศอนมากนก และในปจจบนยงพบกบปญหาของขาวหอมมะลและขาวขาวปทมธานทมคณภาพ

คลายกนมากจนไมสามารถแยกออกไดดวยตาเปลา หากตองการแยกนนตองท าการตรวจ DNA

เทานนและหากมการขายขาวหอมมะลทมการปลอมปนขาวปทมจะถอเปนความผดทางอาญา ซงเปน

ภาระอกอยางของผสงออกเนองจากผสงออกรบซอขาวเปนปรมาณมาก หากตรวจสอบตองเสย

คาใชจายเยอะมากและท าใหขาดทนได

ส าหรบประเดนการรวมกนก าหนดราคาขาวของผสงออกขาวเพอกดราคาขาวภายในประเทศทผ

สงออกมกจะถกกลาวหานน ในความเปนจรงเมอพจารณาจากราคาสงออกขาวของประเทศไทยซงม



ราคาสงทสดในโลก และผสงออกเองกไมสามารถก าหนดราคาใดๆไดเพราะหากขอซอทราคาต า

เกนไปทางโรงสกจะไมขายให แตในทางตรงกนขามเมอมรายการสงซอเขามาและเมอเรอจอดเทยบทา

แลวผสงออกขาวกมความจ าเปนตองหาสนคาใหไดเรวทสด แมในบางครงจะตองรบซอขาวจากโรงสท

ขายราคาสงมาก กยงดกวาจะเสยคาระวางเรอทจอดเทยบทาเรอรอสนคาเพมหากขนสนคาลงเรอ

ลาชา สวนการก าหนดราคารวมกนของผสงออกและโรงสในลกษณะผกขาดนนกไมสามารถท าได

เพราะมจ านวนผประกอบการเปนจ านวนมาก ดงนนในทางปฏบตเมอตองมการเจรจาการคาระหวาง

ประเทศ โดยเฉพาะในกรณทเกยวของกบขาว ผสงออกมความตองการใหรฐบาลเขามาท าหนาทเปน

เจาภาพในการประสานงานใหมเวทกลางทเชญทงเกษตรกร ชาวนา โรงส ผสงออกขาว ผขายใน

ประเทศ ตลอดจนผประกอบการในสวนอนๆ ทเกยวของ เชน เครองจกรการเกษตร สารเคมทใชใน

การเกษตร เขามารวมปรกษาหารอ ระดมสมองกน เพอใหไดแนวทางในการเจรจาการคากอนทจะ

ออกไปท าความตกลงกบตางประเทศ โดยอาจใหสถาบนการศกษาเปนผประสานงาน และเขามารวม

ท าการศกษาไปพรอมกนดวย

สมาคมผสงออกขาวไทยเคยมความพยายามในการรวมกลมและสรางความรวมมอกนระหวางประเทศ

ผสงออกขาวทงประเทศอนเดยและเวยดนามใหเหมอนกบสนคาอนๆ เชน ยางพารา เปนตน แตไม

สามารถท าไดเนองมาจากขาวเปนสนคาทผลตออกมาแลวตองรบท าการจดจ าหนายและเปนสนคาท

ไมสามารถควบคมปรมาณการผลตได



3.1.2.3 อตสาหกรรมประมงและอาหารทะเลแชแขง

ขอมลทวไปอตสาหกรรมประมง

ปจจบนผประกอบการก าลงประสบปญหาทรพยากรสตวน าลดจ านวนลง สวนหนงมาจากการจบปลา

ดวยเครองมอท าประมงทผดกฎหมายซงปญหาดงกลาวอาจสงผลใหผประกอบการขาดแคลนวตถดบ

ในทสด ดงนนประเทศไทยควรหนมาเนนการท าประมงดวยการเพาะเลยง ภายในจงหวดสมทรสาครม

การถายทอดความรทางดานการเพาะเลยงใหแกเกษตรกรแตเปนลกษณะการด าเนนการชวยเหลอซง

กนและกนเอง เนองจากยงไมรบการสนบสนนอยางจรงจงจากทางภาครฐ นอกจากนตองมการ

รณรงคการอนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาตโดยเฉพาะสตวน าทไมสามารถเพาะพนธไดอกทาง

หนงดวย

ศกยภาพการผลต

ศกยภาพการผลตของไทยดานการแปรรปอยในอนดบตนๆของโลก โดยไทยสามารถปรบเปลยน

คณภาพการผลตใหตรงตามความตองการของลกคาไดทกรปแบบ ในกระบวนการผลตจะใช

เทคโนโลยโดยน าเขาเครองจกรจากตางประเทศ ไดแก เยอรมน เดนมารค อตาล เกาหล จนปจจบน

การน าเขาเครองจกรส าหรบการผลตเพอสงออกเหลานไมเสยภาษ

การสงออก

สนคาทท าการสงออกหลก ไดแก กงและปลา โดยจงหวดสมทรสาครท าการสงออกกงเปนอนดบหา

มลคาการสงออกประมาณหาหมนลาน การสงออกปลาอยในอนดบเจดคดเปนมลคาประมาณสอง

หมนลาน ตลาดสงออกอนดบหนง คอ สหรฐอเมรกา รองลงมาเปนประเทศญปน ปจจบนเรมมลกคา

จากจนและออสเตรเลยเขามาบาง

เรองของกระบวนการสงออกผประกอบการสวนมากจะใหบรษท Shipping ด าเนนการแทน การ

สงออกสนคาไปยงประเทศญปน ออสเตรเลย สหรฐอเมรกา หรอประเทศอนไมคอยพบปญหามาก

เทากบการสงออกไปแถบยโรป เนองจากไทยโดนยโรปตงก าแพงภาษสงกวาประเทศคแขงอนๆ

โดยเฉพาะเวยดนามและอนเดย ยกตวอยางเชน ปลาทนาจากประเทศไทยจะถกเกบภาษศลกรกรท



อตรารอยละ 16 ในขณะทสนคาประเภทเดยวกนจากบางประเทศนอกสหภาพยโรปจะถกจดเกบภาษ

ศลกากรทอตรารอยละ 12.5 มเพยงลกคาสองบรษทในสหรฐอเมรกาทใหสทธพเศษกบไทยมาก ดวย

การจายชดเชยภาษคนให

การตรวจสอบคณภาพ

โรงงานทจะท าการผลตเพอการสงออกเบองตนจะตองผานการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานจากกรม

ประมงกอน เชน มาตรฐาน GMP HACCP เสมอนผานการกรองคณภาพในระดบหนง จากนนสนคา

จะถกตรวจซ าในประเทศปลายทาง โดยอาจเพมเตมการตรวจสอบทางดานทมาของการจบ วาตองมา

จากแหลงทถกตองดวยวธการทถกตอง ไมสรางผลกระทบตอสภาพแวดลอมหรอระบบนเวศ

การเขามาตรวจสอบโรงงานของตางชาต มทงการตรวจมาตรฐานกระบวนการผลต ความสะอาด

สงแวดลอม และแรงงานทใชโดยเจาหนาทของทาง EU ถอวามความเขมงวดมากทสดจะเขามา

ตรวจสอบทกป ออสเตรเลยมความเขมงวดมากเชนกน สนคาไทยมกไมผานการตรวจสอบจาก

ออสเตรเลยและถกท าลายโดยการเผาทงเสมอ ดานจนและญปนไมมปญหาการตรวจสอบ โดยเฉพาะ

ญปนซงท าการคากบไทยมาเปนเวลานาน สวนหนงเนองจากสนคาทสงออกไปญปนเปนพวกวตถดบ

เชน ปลาหมกกระดองตดแตง เนอปลาซรมแชแขง เปนตน

คแขงขน

คแขงทส าคญ ไดแก ประเทศเวยดนาม อนเดย และพมา(ในอนาคต) โดยปจจบนไทยเสยเปรยบคแขง

ในดานตนทน โดยเฉพาะคาตอบแทนแรงงาน

เวยดนาม

ปจจบนเวยดนามมระบบสาธารณปโภคทด แรงงานเวยดนามขยนและเหนความส าคญของอาชพใน

ภาคการเกษตรคาตอบแทนแรงงานถก และยงคงมทรพยากรในประเทศอยมาก แตเวยดนามยงขาด

ระบบการบรหารจดการทด แมจะน า Know How ของไทยไปปรบใชกตาม เชน การปรบรปแบบ

เรอประมงของไทย ใหทองเรอปลอยโลงเพอความจในการบรรทกสนคา แตเมอจบปลาไดชาวประมง

เวยดนามจะน าปลาใสถงแลวกองทบกน สงผลตอคณภาพเนอปลา ตางจากไทยทมการแบงทองเรอ



เปนหอง และมถาดส าหรบแบงบรรจปลา นอกจากนระบบการขนสงสนคาขนจากเรอประมงถง

โรงงานแปรรปใชเวลานานประมาณครงวน ตางจากประมงไทยทวตถดบใชเวลาหนงถงสองชวโมงเพอ

ปอนเขาสโรงงาน สถานการณดงกลาวสงผลใหสนคาไทยมคณภาพดกวาทงในรปอาหารทะเลสดและ

แปรรป (เนองจากใชวตถดบตวเดยวกน) ปจจบนพบวามผประกอบการเวยดนามน าเขากงไทยไปแปร

รปสงออกในนามของเวยดนาม

พมา

พมาเปนอกประเทศทนาจบตามอง เนองปจจบนสถานการณการเมองในประเทศเรมคงทและเรมม

การพฒนาในทกรปแบบ โดยเฉพาะดานกฎหมายซงพมาน ารปแบบกฎหมายจากประเทศไทยไป

ปฏบต แตสามารถบงคบใชไดอยางเขมงวดกวา เชน กฎหมายงดการจบปลาสามเดอนในชวงฤด

วางไข ซงทางพมาเพงเรมบงคบใชในปน เนองจากตระหนกถงการจบปลาทท าลายทรพยากรและ

ระบบนเวศนมากเกนไปเมอมการฝาฝนพบวาชาวประมงถกจบและยดเรอขายทอดตลาดทนท

นอกจากนยงมกฎหมายหามการลากหอยแครง การใชอวนดนใตน า เรอลากค และการใชไฟลอปลา

อกดวย ตางจากการบงคบใชกฎหมายในประเทศไทยทปลอยใหมการประมงทผดกฎหมายและ

ท าลายทรพยากรธรรมชาตอย

ในอนาคตพมาจะมการเตบโตอยางรวดเรวผประกอบการไทยควรมองโอกาสในการใชพมาเปนฐาน

การผลต โดยทางพมาใหสทธไทยเชาทดนสามปและเชาตอครงละ 15 ป ปจจบนมผประกอบการไทย

วางแผนเขาไปปลกพชทางการเกษตรในพมา เชน ปลกถวเขยวเพอทดแทนการน าถวเขยวผงจากเดน

มารค เพอใชในการผลตวนเสน การปลกถวเหลองเพอสกดน ามน เปนตน

การเปดเสรทางการคา

การเปดเสรโดยเฉพาะ AEC อาจกอใหเกดปญหาจากการไมบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวดของไทย

เนองจากปจจบนคนไทยยงมการใชเครองมอการท าการประมงทผดกฎหมายอยจ านวนมาก หากใน

อนาคตมเรอหรอผประกอบการจากตางประเทศเขามาท าประมงอยางผดกฎหมายจะกอใหเกดความ

เสยหายตอทรพยากรในประเทศมากขน นอกจากนผลประโยชนจากการเปดเสรจะตกอยกบโรงงาน



แปรรป ทสามารถเขาถงแหลงวตถดบในตางประเทศไดมากขน แตเรอประมงไทยจะเปนผเสย

ประโยชน

อยางไรกตามผลไดผลเสยขนอยกบขอสรปจากการเจรจา ไมวาจะเปนเรองของการใหสมปทานหรอ

การอนญาตใหจบปลาในนานน าตางประเทศ ซงไดรบการสอบถามจากเกษตรกรจ านวนมาก

การน าเขา

ไทยมการน าเขาปลาจาก อนโดนเซย อนเดย บงกลาเทศ โดยสนคาทมการน าเขาจ านวนมากเพอการ

แปรรปสงออก ไดแก ปลาทนา ซงไมพบในนานน าไทย กรณของปลาทนาเนองจากไทยเปนผผลตปลา

ทนากระปองรายใหญผประกอบการจงตองมการสงจากแหลงวตถดบส ารอง ไดแก นวซแลนดและ

นอรเวยอกทางหนง ปจจบนมการลกลอบน าเขาปลาจากบงกลาเทศและอนเดยมาขายเชนพวกปลาท

ปญหาทพบในอตสาหกรรมประมง

ลาสดมขอเสนอใหปดอาวเพออนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาตของไทย แตในขณะเดยวกนกลบ

ไมมการแกปญหาทตนเหต คอ การผลตเครองมอการท าประมงทผดกฎหมายทมอยจ านวนมาก

ปญหาเกดจากการทผประกอบการผลตเครองมอท าการประมงในไทยไมมการขนทะเบยน และการ

บงคบใชกฎหมายเอาผดเพยงชาวประมงผ ใชเคร องมอท มลกษณะผดกฎหมาย ไมลงโทษ

ผประกอบการผลตแตอยางใด

นอกจากนรฐบาลควรมการเรยกเกบเงนจากแรงงานตางดาวทเขามาท างานในประเทศไทย เนองจาก

ไทยตองสญเสยปจจยและทรพยากรจากการดแลแรงงานตางดาวจ านวนมากสงผลใหไทยมภาระ

ตนทนทสงขนโดยไมจ าเปน

ขอมลทวไปอตสาหกรรมอาหารทะเลแชแขง

สนคาอาหารเปนสนคาทยงสามารถสงออกไปยงตลาดตางประเทศไดอยางตอเนอง ปญหาและ

อปสรรคทพบสวนใหญในการสงออกสามารถจ าแนกไดเปน 3 กลม ไดแก สขอนามย การตรวจสอบ

คณภาพ และการด าเนนการทางเอกสาร ทงนการน าเขา-สงออกหากเปนกลมสนคาประมงจะอย

ภายใตความรบผดชอบของกรมประมง กลมเนอสตวอนๆ อยภายใตความรบผดชอบของกรมปศสตว



และมส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต (มกอช.) เขามาดแลภายใตสงกดกระทรวง

เกษตรและสหกรณดวย

ปจจบนประเดนดานสขอนามย กยงคงมปญหาบางครงในเรองของมาตรการทางการคาทมใช

มาตรการทางภาษ (NTMs) แตสวนใหญผประกอบการการไทยมกจะมมาตรฐานสนคาทสงในระดบท

ผานมาตรฐานสากลอยแลว ปญหาทจะพบมากคอตอไปคอการ Labeling หรอการแสดงตราสนคา

ซงจะอธบายเพมเตมในสวนหลง

การตรวจสอบคณภาพ แบงไดเปนสามสวน ไดแก มาตรฐานโรงงาน มาตรฐานดานการผลต และ

มาตรฐานสนคา

มาตรฐานโรงงาน

ปจจบนมาตรฐานโรงงานของประเทศไทยคอนขางสงและสงมากเมอเทยบกบประเทศเพอนบาน แต

ทงนหากท าการคากบประเทศอนจะตองผานขอก าหนดตางหากของประเทศนนๆยกตวอยางเชน

หากสงออกไปยโรปจะตองผานมาตรฐาน RC ตางหาก การทไทยมมาตรฐานโรงงานสงถอเปนดาบ

สองคม เนองจากแมการมมาตรฐานสงจะชวยรบประกนคณภาพในการสงออก แตในขณะเดยวกนก

จะสญเสยโอกาสในการแขงขนกบบางกลม เชน สมยกอนการน าสนคาเขาประเทศเกาหลไมตองม

Health Certificate ลกคาจากเกาหลจงเขามาหา Supplier โดยตรง (ไมผานโรงงาน) และขอให

Supplier ไทยลงทนหองเยนเพมเตมเพอจะไดท าการซอขายระหวางกน Supplier จ านวนมาก

มองเหนโอกาสและสรางหองเยนขนมาแตสวนใหญกลมนจะไมผานมาตรฐานของกรมประมง แตใน

ขณะเดยวกนกลมผผลตในประเทศเพอนบานกลบผานการตรวจสอบมาตรฐานไดงายกวา

สถานการณทเกดขนเกดจากความไมสอดคลองกนระหวางมาตรฐานของไทยและตางชาตนนเอง

ดานญปนตองการมาตรฐานสองตว ไดแก GMP และ HACCP มาตรการของญปนกแบงเปนสอง

ประเภทเชนกน ทงนการผอนผนดานมาตรฐานขนกบความสมพนธของโรงงานและลกคาดวย แตท

ผานมายงไมเคยมเจาหนาทจากรฐบาลญปนเขามาตรวจสอบโรงงานแตอยางใด แตจะเปนเจาหนาท

จากผซอหรอ Third Party ทลกคาจางมา



มาตรฐานดานการผลต

ญปนมความเขมงวดสง โดยฝายลกคาจะมบคลากรเขามาตรวจสอบหลายสวนทงฝายจดซอ ฝาย

ควบคมคณภาพ และฝายพฒนาสนคา ทงนการคากบญปนตองพยายามรกษาความสมพนธกบลกคา

ใหมากทสดโดยลกคาจากญปนแบงเปนสองกลม ไดแก กลมโรงงานทจะรบสนคาไปแปรรปอกทอด

หนงและกลมของ Trader ทจะรบสนคาบางเกรดทอาจจะไมผานมาตรฐานของกลมแรกไปขายตอ

การขายของ Trader จะไมปกปดกลมลกคา (End User) และจะเรยกมาตรฐานตามความตองการ

ของกลมลกคา

มาตรฐานสนคา

ตลาดยโรปและอเมรกาจะมความจกจกตอสเปคสนคานอยกวาประเทศญปน เนองจากวฒนธรรม

ความสวยงาม และความพถพถนตออาหารของญปน

โรงงานพนฐานในเมองไทยตองมมาตรฐาน GMP และ HACCP ซงลกษณะการตรวจสอบจะเปนระดบ

เชน หากการตรวจสอบเดมอยในระดบ 1 จะตองรบการตรวจสอบจากภาครฐประมาณหนงครงตอ

สามเดอน หากระดบสองจะตรวจสอบทกหนงเดอน หรอหากลดลงมาจากนนจะตองไดรบการ

ตรวจสอบทกครงทมการสงสนคาออก

ทางฝงญปน เมอสนคาไปถงจะมการสมตวอยางตรวจ โดยครงแรกทท าการสงจะตองผานการ

ตรวจสอบสนคาอยางเขมงวดแตหากไมเคยพบประวตการตรวจเจอเชอโรคหรอสงแปลกปลอม การ

ตรวจสอบในคราวตอไปกจะงายและรวดเรวขน การตรวจสอบของญปนจะไมไดสนใจขนาดโรงงาน

ของผผลต (ทกขนาดตองผานเกณฑเดยวกน) ทงนสบปทผานมาเคยพบปญหาเพยงคร งเดยวเทานน

ดงนนมองวาการตรวจสอบใดๆของประเทศญปนไมไดเกนความสามารถ และไมไดมการสรางขอกด

กนแตอยางใดเวนแตสนคาอาหารทะเลบางตวทในประเทศญปนมการผลตและจ ากดปรมาณการ

น าเขา เชน ปลาหมกกลวย ปลาหมกหอม เปนตน

ดานตลาดยโรปและอเมรกาการก าหนดมาตรฐานใดๆมกจะครอบคลมหลายดาน เชน ครอบคลมถง

แรงงานและสงแวดลอมดวย ดงนนผประกอบการรายเลกจะไมสามารถเขาไปเปดตลาดในยโรปหรอ

อเมรกาไดเลย



กระบวนการดานเอกสาร

ในการสงออกตองออก Form JTEPA ใหแกลกคา (กอนหนานเปน Form A) ไมพบวาผลกระทบใน

ทางตรง แตอาจมผลชวยใหมชองทางทจะไดลกคาเพมขน การกรอกฟอรมไมพบความยงยากแตอยาง

ใด ปญหาทผผลตไทยพบเมอท าการคากบญปนเปนเรองระหวางผผลตกบลกคามากกวา ไมใชการ

สรางการกดกนจากรฐบาลญปน

สนคาทสงไปญปนไมตองม Health Certificate จากไทยเนองจากทางญปนจะมการตรวจซ าอกครง

ดงนนหากโรงงานใดพบปญหาการขอ Health Certificate ในไทยเพอการสงออก นนหมายถงฝง

ลกคาเปนผก าหนดเกณฑขนมา

ปญหาภายในประเทศทพบเกดจากอตสาหกรรมตนน า นนคอ เกษตรกรไทยมเปนเกษตรกรรายยอย

และมลกษณะการผลตแบบกระจายตว ตวอยางเชน เกษตรกรผเลยงกงขนาดใหญทสดในประเทศ

ไทย (ถาไมนบเครอเจรญโภคภณฑทงเครอ) สามารถผลตกงไดประมาณ 400 – 500 ตน/ฤดกาล

ในขณะทโรงงานกงแชงแขงมความตองการกงสดเพอน ามาเปนวตถดบวนละ 500 ตน ดงนนอ านาจ

การตอรองจงตกอยกบโรงงานแปรรป และโรงงานแปรรปเองกประสบปญหาขาดแคลนวตถดบ การ

เจรจากบฟารมกงนบสบๆ หรอนบรอยๆ รายกสรางปญหา โดยเฉพาะในการควบคมคณภาพวตถดบ

ซงจะสงผลโดยตรงตอคณภาพสนคาทจะสงออกวาจะผานมาตรการดานสขอนามยหรอไม ดงนนใน

อนาคตควรมการรวมกลมเกษตรกรเปนสหกรณ ซงจะชวยเพมอ านาจในการเรยกรองสทธประโยชน

แกเกษตรกร อกทงยงชวยอ านวยความสะดวกใหกบการหาซอวตถดบของผประกอบการแปรรปอก

ดวย

สถานการณของผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs)

จากการส ารวจผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ในจงหวดสงขลาพบวาโรงงาน

อาหารทะเลแปรรปแชแขงในจงหวดสงขลา (หาดใหญ) มจ านวนประมาณ 30 โรง สวนใหญเปน

ขนาดใหญและเปนบรษทในเครอประมาณรอยละ 30 และขนาดกลาง ส าหรบ Southern Marine

Product ถอเปนโรงงานขนาดเลก ทงน เกณฑในการจ าแนกขนาดคอ จ านวนพนกงาน จ านวน

พนกงานตงแต 2,000 คนขนไปถอเปนโรงงานขนาดใหญ ขนาดกลาง 1,000 คน ขนาดก ากงระหวาง



ขนาดกลางและเลก 400-500 และขนาดเลกมจ านวนพนกงานตงแต 400 ลงมา แตปจจบนโรงงาน

ขนาดเลกปดตวไปเปนจ านวนมากเหลอเพยงไมกโรงเทานน

ผผลตอาหารทะเลแชแขงสงออก มตลาดหลกในประเทศเพอนบานคอ มาเลเซยและอนโดนเซย โดย

ไมมภาระดานภาษ แตพบปญหาทมใชภาษบางยกตวอยางเชน ครงหนงเมอสนคาถกส งไปถงยง

ประเทศอนโดนเซยแลว รฐบาลอนโดนเซยกลบประกาศหามน าเขาสนคาอาหารทะเลทกชนดจาก

ตางประเทศ (เพอปกปองอตสาหกรรมอาหารทะเลภายในประเทศ) โดยปกตการสงออกไปอนโดนเซย

นน ผสงออกชาวไทยจะไมไดด าเนนการเองแตอาศยบรษททเปนคขาในตางประเทศเปนผด าเนนการ

เนองจากผประกอบการ SMEsพจารณวาการสงสนคาเองโดยตรงจะพบความยงยากทางดานเอกสาร

ดานมาเลเซยไมพบความยงยากในการสงออก เนองจากสามารถขบรถผานทางชายแดนไดเลย

นอกจากปญหาเรองมาตรการทางการคาทมใชมาตรการทางภาษ (NTMs) แลว ปญหาอนๆ ท

ผประกอบการพบคอ ปญหาการขาดแคลนวตถดบ เนองจากอณหภมในทองทะเลทเพมสงขน ปญหา

ผประกอบการ SMEs ในอตสาหกรรมไมคอยมการรวมกลมระหวางผประกอบการนอกจากสมาคม

อาหารแชแขง สวนใหญผผลตอาหารทะเลแชแขงในแถบสงขลาจะสงสนคาไปยงกรงเทพฯ และ

สงออกไปยงแถบประเทศเพอนบานเปนหลก มการน าเขาจากประเทศเพอนบานเชนกน (โดยเฉพาะ

มาเลเซย) แตการน าเขาจะมขอจ ากดอยบาง เชน อาหารทะเลน าเขาหามผสมสใดๆหากจะผสมตอง

ด าเนนการในประเทศเทานน

กระบวนการตรวจสอบสนคาลกคาจะเดนทางมาส ารวจคณภาพสนคาในตลาดของประเทศไทยและ

เพอนบานโดยตรง ซงประเทศไทยเสยเปรยบทางดานราคา เนองจากพมาเพงเปดประเทศไมนานและ

ยงมทรพยากรธรรมชาตอดมสมบรณ ปจจบนประเทศมาเลเซยเขาไปจบจองเปนเจาของแพใน

ประเทศพมาเพอสงกลบประเทศโดยตรง ประเทศไทยกสามารถเขาไปเปนเจาของแพไดแตอาจไม

คมคาเนองจากมความเสยงทางดานการเมอง

มกรณลกคาชาวมาเลเซยเขามาเชคราคาสนคาในไทยและกลบไปเปรยบเทยบราคาในประเทศ เมอ

พบวาราคาในไทยถกกวาจงซอสนคาจากไทยกลบไปขายในมาเลเซยเองและบางรายเขาไปหา

Supplier เองโดยตรงไมยอมซอผานคนกลาง



คแขงในอตสาหกรรมเดยวกนทนากลวคอ พมา เวยดนาม เนองจากท าการผลตสนคาชนดเดยวกนแต

มตนทนถกกวาและสงออกในปรมาณทมากกวา


หากเรมจากอตสาหกรรมตนน าคอการท าประมง กลมธรกจประมงตองการใหประเทศไทยมความ

รวมมอเรองการท าประมงรวมกนภายในภมภาคอาเซยน โดยเฉพาะอยางยงประเทศอนโดนเซย ซง

เปนพนทหลกทชาวประมงไทยนยมเดนทางออกไปจบสตวน า ตลอดชวง 10 ปทผานมากฎระเบยบ

และแนวทางการปฏบตในการเขาไปจบสตวน าในทะเลของอนโดนเซยมการปรบเปลยนอยตลอดมา

ท าใหบางครงเกดปญหาเนองจากชาวประมงบางกลมไมรบรขอมลขาวสาร ท าใหเกดการละเมด

กฎระเบยบขอตกลง ดงนนควรเจรจาสรางขอตกลงหรอความรวมมอทมลกษณะชดเจน แนนอน

ตายตว และโปรงใส รวมทงตองใหมการประชาสมพนธใหชาวประมงไดรบรรบทราบถงขอตกลงและ

ความรวมมอทไดเจรจาไว รวมทงตองบงคบใชอยางเขมงวด เพอใหชาวประมงและธรกจสามารถ

ค านวณตนทนไดอยางแนนอน และเปนการปองกนการลวงละเมดเขาไปจบปลาในบรเวณทไมไดรบ

อนญาต

ส าหรบการเปดเสรการคาภายใตกรอบอาเซยน สมาคมผอาหารแชเยอกแขงพจารณาวา ชองทางการ

เจรจา Bilateral ของประเทศตางๆ ในอาเซยน ทยงเปดใหแตละประเทศสามารถเจรจาการคาเสร

แบบทวภาคควบคไปกบการเปนสมาชกอาเซยน เชน ไทย-ญปน ซอนทบอยกบกรอบอาเซยน-ญปน

เปนการขดขวางเปาหมายการเปนตลาดเดยวของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน โดยเฉพาะในประเดน

เรองความซ าซอนและทบซอนกนของอตราภาษหลายอตรา หรอทนยมเรยกวา Asian Noodle

Bowl Effect หรอ Spagehtti Bowl Effect ดงนนอาเซยนควรจะสรางความเปนอนหนงอนเดยวกน

ใหมากขน เชน เมอมการเจรจาใดๆจะเจรจากบสมาชกอาเซยนทงหมดเสมอนเปนหนงเดยว ไมมการ

ตกลงในระดบทวภาคกนอก และการสรางมาตรฐานสนคารวมกน (Standard and Conformance)

เชนเดยวกบสนคาจากยโรปทระบขางฉลากวา “Product of EU” เปนตน ทงนมองวาผประกอบการ

สงออกไปมความพรอมกบการเปดเสรอยแลว แตผลกระทบใดๆจะเกดขนกบผประกอบการระดบ

SMEs



ส าหรบตลาดสงออก กงแชแขงเปนสนคาสงออกส าคญทสดของไทย ตลาดหลกไดแก สหรฐอเมรกา

ญปน ซงเมอรวม 2 ตลาดนเขาดวยกนกมมลคาเทากบ 3 ใน 4 ของมลคาตลาดสงออกทงหมด โดย

ญปนเปนผเชยวชาญทางดานอาหารทะเล ปญหาในการเจรจา เชน การขอใหเปดเสรลดภาษศลกากร

เปนรอยละ 0 โดยก าหนดวามสตวน าสายพนธใดบางทสามารถไดรบสทธพเศษทางภาษ อาจท าให

ฝายไทยไมเทาทนฝายญปน ตวอยางเชน ปลาหมกไทยเปนคนละสายพนธกบทก าหนดไวในขอตกลง

ทางการคา ท าใหเมอผผลตไทยสงปลาหมกออกไป ประเทศญปนไมสามารถใหสทธพเศษทางการคา

ไดเนองจากไมไดมถนก าเนดในประเทศไทย เนองจากมหลกฐานทางวทยาศาสตรวาปลาหมกสายพนธ

ทไทยสงออกไปอาศยอยในเขตนานน าของประเทศไทย ดงนเปนตน ดงนนการคากบญปนควรเปนไป

ในลกษณะตรงไปตรงมา การเจรจาขอตกลงทางการคาควรเปนลกษณะการแลกเปลยนสนคาตอ

สนคาซงไทยอาจจะไดเปรยบจากปรมาณการคา ทางญปนเองกยงตองอาศยไทยเปนฐานการผลตอย

มาก

ปจจบนเวยดนามซออาหารจากไทยเพมมากขน แตสวนมากเปนลกษณะของการน าวตถดบไปแปรรป

แลวขายตอ เนองจากตนทนการแปรรปของเวยดนามถกกวาไทย (คาแรงเวยดนามเพยง 70 บาท) ใน

อนาคตไทยอาจจะตองปรบตวเปนเพยงเกษตรกรผเลยง แลวสงวตถดบตอใหเวยดนามเปนผผลต

เนองจากการเลยงสตวของเกษตรกรไมสามารถโยกยายได แตโรงงานแปรรปสามารถยายได

มาตรฐานจมก (Nose Calibration)

ปจจบน ฟลปปนสและมาเลเซยมการฝกฝนบคลากรทท าหนาทในการตรวจสอบคณภาพสนคามาเปน

เวลานาน เชน การตรวจสอบความสดของกง ดวยวธการสดดมวากงนนเปนกงสด กง 1 วน หรอ

มากกวานน หรอทฟลปปนสเรยกวา “มาตรฐานจมก(Nose Calibration)” ในประเทศไทยมการใช

ระบบนเฉพาะในโรงงานผผลตเทานน ไทยควรเตรยมสรางมาตรฐาน และสรางผเชยวชาญดานนไวให

พรอมหากมาตรการนถกดงมาใชในการเปดเสร เนองจากในเวทการคาโลก ส าหรบสนคาอาหารแช

เยอกแขงหากมขอพพาทเกดขน ค าชขาดของบคลากรทผานมาตรฐานจมกจะเปนหลกฐานส าคญใน

การเจรจาเพอระงบขอพพาท ในขณะเดยวกนค ายนยนเรองคณภาพสนคา โดยเฉพาะในเรองความสด

ใหมของสนคา ตองใชบคลากรทผานมาตรฐานจมกเทานนเปนผยนยนเพออนญาต หรอระงบการ

น าเขาสนคาในแตละตคอนเทนเนอรทสงออกไปหรอน าเขามา เพราะการใชหองปฏบตการในการ



ตรวจสอบคณภาพกนเวลายาวนาน กวาจะไดผลการตรวจ สนคากเนาเสยเสยกอน ดงนนการชขาดจง

ขนกบตวบคคลทผานมาตรฐานจมก

ปญหาการตดฉลาก

กระบวนการตรวจสอบของกรรมการกลมอาหารมเกณฑตามล าดบดงน

1. Food Safety

2. Sanitary and Phyto-Sanitary

3. Declaration of Labeling

ทงนในการตดฉลากตองระบชอสามญในภาษาทองถน ซงพบปญหาในหลายรปแบบ เชน การแปลชอ

ชนดปลาไมตรงกนเมอมการสงออกสนคาจงถกกกอยปลายทาง ตวอยางปญหาการตดฉลากหนงคอ

ปลาดอลล (Dolly) ซงเปนปลาน าลกหายาก เรมแรกเวยดนามท าการแลปลาแพงกาเซยส

(Pangasiusอยในตระกลเดยวกบปลาสวาย) และตดชอฉลากวาปลาดอลลสงออกไปสหรฐอเมรกา แต

ทางอเมรกามกฎหมายเอาผดกบการตดฉลากไมตรง เวยดนามจงน าสนคานนมาสงไทยและฟลปปนส

แทน ท าใหในปจจบนประเทศไทยเรยกเนอปลาประเภทนทจ าหนายในประเทศวา ปลาดอลล ท าให

ผประกอบการทไมทราบทมาทไป บางครงสงออกปลาแพงกาเซยสออกไปโดยตดตราสนคาผด

ประเภท ซงในบางประเทศนอกจากถกสงหามน าเขาแลว ผสงออกยงตองตอสในคดอาญาและคดแพง

อกดวย เนองจากเปนการใหขอมลทผดพลาดเปนการหลอกลวงผบรโภค

กรณการตดฉลากเปนเรองการคมครองผบรโภค เจาภาพในไทยควรจะเปน มกอช. ซงมความพรอม

เรองเทคนคการตรวจสอบ แตเรองของการบงคบใชตองอาศย อย. และหนวยงานอนๆประกอบกน

ดวย

ประเดนยอยอนๆ ทตองการเสนอแนะตอรฐบาลและกรมเจรจาระหวางประเทศ

ภาครฐควรมการเจรจาเพอปรบลดอปสรรคทมใชภาษกบประเทศคคาของไทย ด าเนนการลด

ขนตอนการด าเนนการดานเอกสารตางๆเพออ านวยความสะดวกใหแกการสงออกและพจารณา

ตนทนคาตอบแทนแรงงาน ตนทนดานพลงงานของไทยซงสงกวาประเทศเพอนบาน



อยากใหมการเจรจาเรอง GSP กบทางยโรป ชวงหลงภยสนามยโรปใหสทธทาง GSP กบประเทศ

ในเอเชยรวมถงไทยเพมขน แตลาสดมแนวโนมจะตดสทธลงในป 56-57 น

การเจรจาบางอยางไมกอใหเกดประโยชน เนองจากไทยมขอมลนอยกวาคเจรจา เชน กรณการ

เจรจากบญปนในรายการสนคาอาหารทะเลบางตว ทางญปนระบ Species ของสตวน ามา แต

เมอตรวจสอบแลวพบวาสตวน า Species ดงกลาวไมมในนานน าไทย

ไทยควรพฒนาระบบการคาสนคาทตนมความถนดใหมศกยภาพ เชน ขาว กรณการเจรจาลด

ภาษระหวางไทยกบญปน และไทยกบเกาหล ญปนและเกาหลตางยกขาวออกจากการเจรจา โดย

อางวาขาวตองไดรบการตรวจสอบคณภาพ ซงขาวไทยไมมการตรวจสอบคณภาพดงกลาวมเพยง

การวดคาความชนเทานน ดงนนไทยควรปรบปรงระบบการตรวจสอบดงกลาวรวมไปถงการเกบ

ขาวและกลไกราคา จน เกาหล ญปนเปนกลมประเทศทมปรมาณการบรโภคขาวจ านวนมาก ม

การเกบขาวใน Silos ใหเพยงพอกบการบรโภคในประเทศยามขาดแคลนเปนเวลาหลายป

โดยเฉพาะญปนสามารถควบคมราคาขาวใหเปนระบบไดอยางดอกดวย

ไทยมจดออนในเรอง logistics โดยเฉพาะระบบรางไมรองรบการขนสงสนคาใสตคอนเทนเนอร

ตองใชการขนดวยรถสบลอเทานน

หลายครงทตวแทนในการเจรจาการคาไมมความช านาญในรายอตสาหกรรมตางๆ สงผลใหการ

เจรจาส าเรจเพยงเฉพาะเรองหรอเฉพาะบางกลมสนคา



3.1.2.4 ยางพารา

ปรมาณการผลตยางพาราของไทยมการปลกยางพาราประมาณ 18 ลานตน กรดน ายางได 12 ลาน

ตน โดยเมอน ายางแหงแลวจะไดยางพาราจ านวน 4 ลานตน โดยหลกยางพาราเกอบทงหมดถก

สงออกไปยงประเทศจน ญปน และเกาหล

ประเดนทท าใหผประกอบการไทยเสยเปรยบคแขงในการสงออกคอ ในการสงออกชาวสวนยางตอง

เสยคาชดเชยการปลก 5 บาท/กก. ขณะทมาเลเซยเกบ 1.4 บาท ปจจบนมเงนทเกบไดจากคาชดเชย

การปลกประมาณหนงหมนลานทยงไมไดใช สรางตนทนแกผสงออก และผสงออกจะผลกภาระแก

เกษตรกรผปลก เงนจ านวน 5 บาทจะเกบเมอราคาเกน 100 บาท (หากนอยกวาจะเกบลดลง) แต

ผผลตผลกใหเกษตรกรทง 5 บาท

ปจจบนประเทศจนปลกยางพาราเพอขายในตลาดโลกแลว โดยตองดจากการปลกใน ลาว กมพชาซง

มกจะเปนของนกธรกจจนทเขามาลงทนมากกวา แต ณ ปจจบนปรมาณการปลกโดยหลกมเพยงไมก

แสนไร (200,000 ไร กรดไดวนละ 10,000 ไรไดยาง 25 ตน/วนหรอ 1 ตคอนเทนเนอรขนาด 20

ฟต)

ในกรณของประเทศมาเลเซย แมจะมนโยบายลดพนทปลกยางลง แตมาเลเซยมการใชน ายาเรงน ายาง

ซงมคณภาพสงท าใหผลผลตสงขน ประเทศไทยเองมการสงน ายางขนไปมาเลเซย แตมกจะลงรายการ

สงออกเปนน ายางสดเพอหลบเลยงภาษ ทงมาเลเซย อนโดนเซย มการปลกยางพาราเพอใชใน

ประเทศไมมการสงออก อนเดยมการปลกยางพาราจ านวนมากและมการปกปองโดยการหามน าเขา

ปญหาการสงออกยางพาราทเกดขนเปนปญหาภายในจากฝายไทยมากกวาปญหาจากประเทศคคา

ทงเรองภาษและมใชภาษเกษตรกรไทยทท าการสงออกโดยตรงมเพยงสหกรณเบตง โดยสงออก 600

ตน * 12 เดอนตอป

ผประกอบการยนยนวา ไทย อนโดนเซย มาเลเซย ไมเคยแยงตลาดตางประเทศกน นโยบายการพยง

ราคายางไมสามารถท าได เพราะตองใชเงนจ านวนมากและมบทเรยนความลมเหลวจากตลาด

นานาชาตเกดขนแลวดงนนเพอใชประโยชนจากประชาคมเศรษฐกจอาเซยนใหไดอยางเตมท ไทยไม

ควรมองมาเลเซยเปนคแขงแตควรมองวาเราจะเรยนรจากมาเลเซยไดอยางไร จะรวมทนกบมาเลเซย



อยางไร และจะสราง cluster ในการผลตอยางไร การผลตยางครบวงจรจนกระทงเปนยางแปรรป

ควรจะเปนรปแบบใด Cluster/International Production Networks

ส าหรบปญหาการเพาะปลกยางพาราในประเทศไทย รศ.ดร.สายนต สดดชแจงวา เนองจากไทยไมม

หลกสตรยางพาราไมไดมการเรยนรวธการท าสวนยางอยางเปนระบบ ท าใหการพฒนาองคความรและ

ถายทอดองคความรเกดอปสรรค ท าใหผลผลตตอไรของไทยต า นอกจากนนแลว ไทยยงปลกยางใน

สภาพดนทไมเหมาะสม ภาคเหนอ/อสานมปญหาตนไมโต ภาคใตผลผลตยางพาราลดลงเพราะโลก

รอนและวนกรดนอยลง ในป 2553/4 กรดไดเพยง 100 วนจากปกตกรดได 150 วนในฤดฝนเกดโรค

ราแปงท าใหกรดยางไมไดและปญหาทจะพบมากยงขนในระยะยาวคอ ยางไทยผสมตวเองเรอยๆ ท า

ใหพนธเลวลง (พนธ 600)จรงๆพนธ 600 ควรใชเปนตนตอ

การปลกยางพาราเพอใหไดผลผลตทมมลคาสง มหลกส าคญคอ Productivity – เชน พนธยางการ

เตรยมดนการแปรรปสนคา – การสรางมลคาเพมการสรางมลคาตอหนวยสนคาและการขายโครง

ปญหาทผประกอบการกงวลคอ ไทยลดภาษการคาภายใต AEC เปน 0 ในขณะทศกยภาพการผลต

ของไทยยงสมาเลเซยไมไดโดยทางการมาเลเซยมการก าหนดยทธศาสตรอตสาหกรรมยาง (Malaysia

Rubber Industry Strategies) ซงตงเปาหมายในการผลตยาง 1.8 ลานตน ทงทมาเลเซยลดพนท

การเพาะปลกลง โดยตงเปาหมายผลตใหไดประสทธภาพสงขนเปน 1.8 ตน/ha (1ha=6ไร)โดยมการ

จดตง Malaysia Rubber Board Industries (2010-2020) ซงจะเนนการบรณการอตสาหกรรมยาง

และลงทนเพมในการท าวจยและพฒนาผลตภณฑ โดยวางแผนจะน าผลตภณฑยางทไดในประเทศมา

ผลตเปนถงมอยาง มเปาหมายทสวนแบงตลาดทระดบรอยละ 60 ของตลาดโลก


ขอเสนอแนะตอส านกงานกองทนสงเคราะหการท าสวนยาง (สกย.)

หามปลกยางในนาเดดขาด

การผลตของไทยจ าเปนตองมการใชปยเพราะทดนเสอมโทรม ปลกเขา Crop 3 แลวและตองแก

ความเขาใจผดเรองการปลกยางเปนพชเชงเดยว (ปลกยางพาราอยางเดยว) เพราะในความเปน



จรงเกษตรกรสามารถปลกพชอนเสรมได เชน ปลกโขมงผลผลตของไทยอยทระดบต า ไทย

ผลผลต 300 กก./ไร ในขณะทมาเลเซยไดผลผลต 500 กก./ไรปจจบนอยระหวางการทดลอง

พนธ RIT251 เนองจากพนธอนๆผลผลตต า

งานวจยยาง ตามพรบ.กองทนสวนยาง รอยละ 5 ของคา CESS มาลงทศนยวจยยางเพอการวจย

และพฒนาคณภาพสวนยางและปรมาณผลผลตของยาง (พรบ.การยางแหงประเทศไทย ดแลการ

ยางใหครบโดยม ส านกงานกองทนสวนยาง องคกรสวนยางพารา และศนยวจยยาง)

ไทยขาดการสนบสนนจากภาครฐในอตสาหกรรมแปรรปยาง

ไทยเกบคา CESS 5 บาทและไมใหน าเขาวตถดบ กอใหเกดการลกลอบซอขายน ายางและการตง

โรงงานวตถดบในมาเลเซยแลวยอนกลบมาขายไทย

ทงนตางชาตไมสามารถเขามาปลกยางในไทยได เนองจากวตถดบนนจะยงคงเปนของไทย ดงนน

upstream ไมเปลยนแปลงแตเปลยนแปลงท downstream เกษตรกรไมไดรบผลกระทบ

กระบวนการผลตผลตภณฑยางรอยละ 90 สงออกไปมาเลเซยและมาเลเซยท าการแปรรปตอ

และทเหลอรอยละ 10 แปรรปในประเทศโดยการแปรรปยางในประเทศมมลคาถง 200,000 ลาน

บาท แบงออกเปน

1. ผลตภณฑวศวการ ไดแก ทอยาง สายพาน อะไหลรถยนต

2. ผลตภณฑน ายางขน ผลตเครองมอแพทย ลกโปง ฟองน า ยางยด ถงยางอนามย

3. ยางลอ รถยนต มอเตอรไซค

4. ผลตภณฑอนๆ ไดแก กาว รองเทา เปนตน

คแขงของยางธรรมชาตคอยางสงเคราะห ราคาวตถดบขนกบราคาน ามนซงอยในชวงขาลง

มาเลเซยน าเขาน ายางไทยไปแปรรปสงออกมลคามหาศาล (เปนสนคาแปรรปทมมลคาสง)

ปญหา

o การก าหนดราคา เปนราคาอางองจากปตท. (TOCOM)ทงทไทยมการผลตยางจ านวนมาก

o การสรางมลคาเพมเพอการสงออก

o บทบาทของพมาตออตสาหกรรมยาง พมามการปลกยางกอนไทย

ตองการเหนพรบ.ยาง



Dripping Process ตอรอง FDA สงถงมอยางเขายโรป/สหรฐอเมรกาโดยไมตองตรวจซ า

เศรษฐกจอนโดนเซยดขน สงผลใหมการลงทนสาธารณปโภคและโรงงานอตสาหกรรมยางลอ

เพมขน (AEC ท าใหมการขยายสวนเหลอใหกบประเทศอนๆ)



3.1.2.5 พลาสตกและผลตภณฑพลาสตก

สถานการณทวไปของอตสาหกรรมพลาสตกและผลตภณฑพลาสตก

กลมอตสาหกรรมพลาสตกและผลตภณฑพลาสตก ภายใตสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

ประกอบดวยสมาชกทงสน 159 รายจากจ านวนผผลตในอตสาหกรรมทงหมด 3,000 ราย โดยจาก

ผประกอบการทงหมดจ านวน 3,000 รายสามารถจ าแนกเปนผประกอบการรายใหญรอยละ 15 และ

ผประกอบการทเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ถงรอยละ 85

โดยผประกอบการรายใหญมกจะเนนท าการคากบประเทศพฒนาแลว (Developed Countries) ซง

สนคาสวนใหญมกเปนสนคาทผลตเปนจ านวนมาก (MassProduction)เชน ถงส าหรบบรรจเสอเชต

ส าหรบวางจ าหนายการผลตจ านวนมากท าใหสามารถผลตไดดวยตนทนทต ากวา และยงไดเปรยบ

ผประกอบการในประเทศพฒนาแลวเนองจากกลมประเทศพฒนาแลวมตนทนทางดานแรงงาน

คอนขางสง สวนผประกอบการขนาดกลางและเลกมกจะท าการคาภายในประเทศ และผลตเพอปอน

ตลาดในประเทศเพอนบานเทานน

นอกจากอตสาหกรรมพลาสตกและผลตภณฑพลาสตก ภายใตสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยแลว

ยงมสมาคมอตสาหกรรมพลาสตกอกหนงสมาคมทมสมาชกกวา 300 รายแตสวนใหญสมาชกของ

สมาคมอตสาหกรรมพลาสตกจะเปนผคาพลาสตกมากกวาทจะเปนผผลตและสมาชกสวนใหญเปน

ผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอมโดยจากการส ารวจความคดเหนของผประกอบการพบวา

ผประกอบการรายเลกสวนใหญยงไมตระหนกถงผลทจะเกดขนการเปดเสรการคาเลย

สนคาภายใตอตสาหกรรมพลาสตกสามารถแบงประเภทไดตามเทคโนโลย ในการผลตได เปน 6

ประเภทไดแก1) Blown (Film and Sheet) 2) Extruder 3) Injection Mold 4) Blown Mold 5)

Thermo Moldและ 6) Press Mold



ปญหาและอปสรรคทพบในการท าการคาระหวางประเทศ

สนคาทพบปญหาในการสงออกคอผลตภณฑRoll Modeling (ขวดเปลา) ทไมสามารถแขงขนใน

ตางประเทศไดเนองจากในแตละประเทศมการผลตภายในประเทศอยแลว ท าใหสวนมาก Roll

Modeling (ขวดเปลา) ทสงออกไปไดตองสงออกไปในรปแบบของบรรจภณฑสนคาส าเรจรป

มาตรการทางดานมาตรฐาน (Standard) และสงแวดลอม (Environment) เปนปญหาส าหรบ

ผประกอบการขนาดเลกทยงไมมมาตรฐานรองรบในสวนน แตผประกอบการรายใหญไมไดรบ

ผลกระทบใดๆกบปญหาน

ผประกอบการประสบปญหาจากการทดสอบสนคา เนองจากกลมอตสาหกรรมตองการใหเกดศนย

ทดสอบทมลกษณะ One Stop Servicesทมขอมลพนฐานทงหมดและเปนทนาเชอถอดวยมาตรฐาน

ในระดบนานาชาต เนองจากมาตรฐานของส านกงานมาตรฐานอตสาหกรรม (สมอ.) เปนมาตรฐาน

เบองตนทจดท าขนเพอใหผผลตภายในประเทศสามารถผลตและจ าหนายภายในประเทศไดเทานน

โดยมาตรฐาน สมอ. ยงไมไดรบการยอมรบในตลาดตางประเทศดงนนถาภาครฐและอาเซยนสามารถ

สรางมาตรฐานสนคาอาเซยนทไดรบการยอมรบในระดบนานาชาตไดแลว กจะท าใหเกดผลพลอยได

ในรปแบบทผผลตสนคาของประเทศไทยทท าไดตามมาตรฐานภายในประเทศจะไดรบการยอมรบใน

ระดบสากลโดยอตโนมต

ผประกอบการตองการใหมหนวยงานภาครฐเขามามหนาทความรบผดชอบสนบสนนในเรองการ

ทดสอบคณภาพโดยตรงโดยนอกจากการจดท าศนยทดสอบ เพออ านวยความสะดวกใหกบ

ผประกอบการภายในประเทศแลว ศนยทดสอบทมลกษณะเปน One Stop Servicesนยงสามารถ

ปฎบตหนาทในลกษณะเปนผใชมาตรการตอบโตสนคาราคาต าทมคณภาพไมไดมาตรฐานจาก

ตางประเทศ หรอในบางครงอาจท าหนาทเปนผออกมาตรการทางการคาทมใชมาตรการทางภาษ

(NTMs) ทประเทศไทยสามารถน ามาใชไดโดยไมละเมดขอบงคบขององคกรการคาโลก และอาเซยน

เชนเดยวกบประเทศมาเลเซยทม การจดตงศนยทดสอบ และก าหนดมาตรฐานในนาม the

Standards and Industrial Research Institute of Malaysia (SIRIM) และมการก าหนดมาตรฐาน

คณภาพสนคาของตนเองทเรยกวาSIRIM Berhad



นอกจากนแลวศนยทดสอบสนคาภายในประเทศทมมาตรฐานยอมรบในระดบสากลนยงชวยลด

ตนทนใหกบผประกอบการไดอกดวย โดยเฉพาะกลมผผลตพลาสตกทสงออกสนคาไปยงกลมประเทศ

ในทวปยโรปทตองท าการสงสนคาเขาส Lab Test ซงมคาใชจายในสวนนสงมาก โดยในบางครง

คาใชจายสงมากถงประมาณรอยละ 10 ของตนทนสนคาทงหมด

ดงนนผประกอบการจงอยากเรยกรองใหกรมเจรจาการคาระหวาประเทศชวยมบทบาทในการเจรจา

กบประเทศในกลมอาเซยน และประเทศทเปนคคาทส าคญของไทยใหยอมรบมาตรฐานของไทยทจะ

จดท ารวมกนอาเซยน

ส าหรบกฎวาดวยแหลงก าเนด (ROOs) และการออกใบรบรองถนก าเนด ผประกอบการแจงวายงไม

พบปญหาใดๆ และกฎการใชสดสวนวตถดบภายในภมภาค (Regional Value Content: RVC)ท

ระดบรอยละ 40 กเปนทยอมรบของกลมอตสาหกรรมพลาสตกและประเทศไทยมวตถดบเพยง

พอทจะท าไดเพราะอตสาหกรรมพลาสตกของไทยมฐานการผลตทมขนาดใหญทดเทยมกบประเทศ

สงคโปร

ส าหรบการก าหนดกฎวาดวยถนก าเนดในลกษณะProduct Specific Rule (PSR)ในรปแบบ RVC

หรอ CTH นนทางกลมอตสาหกรรมพลาสตกมความคดเหนวามไดในสนคาบางรายการเทานน

เนองจากวา RVC ทมกมความเพยงพอส าหรบอตสาหกรรมพลาสตกอยแลว สวน CTH (Change in

Tariff Heading (4-digit HS Code)) นนกลบจะสรางความยงยากใหกบผประกอบการ และแมจะม

การประยกตใชบางแลวในบางรายการสนคาภายใตกรอบความตกลง JTEPA กไมมในสวนของสนคา

จากอตสาหกรรมพลาสตกอยเลย

ปญหาทางดานการลงทน และเทคโนโลยในการผลตผลตภณฑใหมๆ กเปนอกปจจยส าคญทท าให

สนคาจากอตสาหกรรมพลาสตกไมสามารถสงออกไปตางประเทศไดในทกกลมผลตภณฑและท าให

มลคาการน าเขาสงทงทมปรมาณน าเขานอยกวาปรมาณสงออก (มลคาการสงออกต า) เพราะสนคาท

น าเขามาสวนใหญเปนสนคา High Value Added

นโยบายของส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน(BOI)ในสวนของการสนบสนนการลงทน

เกยวกบเครองจกรนนยงมขอจ ากดในประเภทของเครองจกรทท าการน าเขามาภายในประเทศวาตอง



เปนประเภทเครองจกรส าหรบการผลตสนคาสงออกและสนคาภายในประเทศทแตกตางกน ซงในทาง

ปฏบตท าใหการลงทนซอเครองจกรใหมไมเกดขน

นโยบายของภาครฐในการปรบขนคาแรงขนต ากเปนอปสรรคประการหนงของผผลต เนองจากใน

ขบวนการผลตของผลตภณฑอตสาหกรรมพลาสตกมความแตกตางกนบางประเภทมความจ าเปนใน

การใชแรงงานจ านวนมากในการผลต (Labor Intensive Product) เชน แหอวนซงมการขนรปแบบ

Injection ในกลมนสวนมากเปนผประกอบการรายเลก จงจ าเปนตองพยายามลดตนทนและเพม

มลคาของผลตภณฑเพอทดแทนในสวนของคาแรงทจะเพมขนเปน 300 บาท

และดวยนโยบายเชนนท าใหอตสาหกรรมผลตสนคาพลาสตกประเภท Injection บางผลตภณฑ เชน

ของเลนไดมการเคลอนยายฐานการผลตไปทประเทศอนแลว โดยท าการผลตจากตางประเทศแลว

สงกลบมาขายในประเทศไทย


ประเดนทผประกอบตองการความชวยเหลอเพมเตมจากภาครฐ คอ ชองทางการจดจ าหนาย ไมได

หมายถงการหาตวแทนจดจ าหนายสนคา (Agency)แตหมายถงการอ านวยความสะดวกใหแกผ

ประกอบในการคาขายทงการลงทนระบบขนสง ถนน การเชอมโยงเสนทางการคา การบงคบใช

กฎหมาย และภาครฐควรท าการเจรจาการคาเพมเตมใหผประกอบการไดรบสทธพเศษในการท า

ตลาดในประเทศเพอนบาน โดยเฉพาะในกลม CLMV ตวอยางของปญหาทผประกอบการพบและ

ตองการใหภาครฐเขาไปเจรจา เชน ในการท าการคากบประเทศพมาจ าเปนตองใชสกลเงนดอลลาร

สหรฐ เนองจากสกลเงนของพมามอตราแลกเปลยนหลายอตรา นอกจากนนตองมการซอโควตาการ

แลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ผน าเขาของประเทศพมาจงตองมโควตา US Currency ในการน าเขา

สงออกเพอท าการคารวมกบประเทศพมา

สวนความตองการของกลมอตสาหกรรมตอการเจรจาความตกลงการคาเสร คอ กลมอตสาหกรรม

พลาสตกตองการใหเรงการเจรจาความตกลงการคาเสรรวมกบเปร ชลและประเทศอนๆ ในเขตละตน

อเมรกา นอกจากนนตองการใหเรงการเจรจากบกลมประเทศยโรปซงยงมความลาชาอยางมาก



เนองจากปจจบนสาธารณรฐเกาหลไดเปดการคาเสรกบกลมประเทศยโรปในอตราภาษทรอยละ 0

แลว หากประเทศไทยยงคงลาชาจะท าใหไมสามารถแขงขนกบประเทศอนได

ภาครฐควรจดท าแหลง เผยแพรและประชาสมพนธขอมลเกยวกบความตกลงการคาเสรแก

ผประกอบการเพอใหผประกอบการภายในประเทศสามารถเขาใจและใชสทธประโยชนจากความตก

ลงการคาเสรเหลานนได

มมมองของกลมอตสาหกรรมพลาสตกตอการท าความตกลงการคาเสรในระดบทวภาคและภมภาค

โดยเฉพาะประชาคมเศรษฐกจอาเซยนนน ทางกลมอตสาหกรรมพลาสตกมความเหนวาการท าความ

ตกลงการคาเสรในระดบทวภาคจะอ านวยความสะดวกใหกบผประกอบการมากกวาการเปดเสร

การคาในระดบภมภาคและระดบพหภาค



3.1.2.6 เฟอรนเจอร และผลตภณฑจากไม

สถานการณปจจบนของอตสาหกรรมเฟอรนเจอร

การสงออกเฟอรนเจอรของประเทศไทยอาจจ าแนกตามประเภทของวตถดบไดเปน 2 ประเภทหลก

ดงน

1. เฟอรนเจอรทท าจากเหลก (Steel Furniture) ปจจบนผประกอบการไทยไมมศกยภาพในการ

แขงขนทางดานราคาในตลาดเฟอรนเจอรประเภทนแลว ผประกอบการจนเปนเจาตลาด สามารถ

ผลตสนคาดวยตนทนทต ากวามาก

2. เฟอรนเจอรทท าจากไม (Wooden Furniture) ปจจบนมผสงออกหลกมากกวา 10 ราย โดย

สามารถจ าแนกสนคาออกเปน 3 ประเภทยอย ไดแก

2.1. เฟอรนเจอรไมส าหรบใชภายนอกอาคาร (Outdoor)ซงมผสงออกรายใหญ คอ บรษทด

สวสด

2.2. เฟอรนเจอรไมยางพารา ทผสงออกรายใหญ คอ บรษท East Coast และ

2.3. เฟอรนเจอรไมอดพารตเคล (Particle) หรอแบบ Knock-down ทผสงออกรายใหญ คอ

บรษท Index, บรษท SB, บรษท In-Home และบรษท Eastern เปนตน

ทง 3 ประเภทยอยผประกอบการไทยไมสามารถสผประกอบการจนในดานราคาได แตมนวตกรรม

และฝมอชางทดกวา (Innovation และ Craftsmanship) ท าใหสรางมลคาเพม สรางตราสนคา

(Brand)ไดและสงออกไปตลาดโลกได

โดยสาเหตทเฟอรนเจอรไมจากประเทศไทยมราคาสงกวาคแขงจากประเทศจน เนองจากเหตผลดาน

ตนทนคาไมทจะน ามาใชท าเฟอรนเจอรทมราคาสง ซงสามารถอธบายไดดวย 2 เหตผลหลก ประการ

แรก กลมผคาไมสงออกของไทยเองไดสงออกไมไปประเทศจนเปนจ านวนมาก ท าใหผประกอบการ

ไทยขาดแคลนวตถดบ เนองจากผคาไมไทยไมยอมขายวตถดบให ทเปนเชนนเนองจากผประกอบการ

เฟอรนเจอรจนมอปสงคทตอเนอง ท าใหสามารถก าหนดปรมาณการขายไดแนนอน ในขณะท

ผประกอบการเฟอรนเจอรของไทยมอปสงคทไมตอเนอง ประกอบกบการทโรงงานผลตไมมตนทน

คงททสง ผคาไมจงมกตองการลกคาทสามารถเซนสญญาผกพนการซอขายลวงหนาทมปรมาณมาก



และมระยะเวลานานมากกวาลกคาทไมมสญญาผกพน เมอปรมาณไมในประเทศลดลง ราคาไมทเปน

วตถดบส าคญของการท าเฟอรนเจอรสงขน ตนทนการท าเฟอรนเจอรจงสงขนตามล าดบ

ประการทสอง ผคาไมมการรวมกลมเพอก าหนดตลาดในลกษณะ Cartel โดยมผขายรายใหญไมกราย

รวมกนก าหนดราคา และปรมาณทจะสงขาย ท าใหราคาไมทขายภายในประเทศสงกวาภายนอก

ประเทศ ลาสดบรษทเหลานไดมการประกาศขนราคาไม สงผลใหตนทนของเฟอรนเจอรทท าดวยไม

ภายในประเทศสงขนอกราวรอยละ 5

อยางไรกด แมจะมการสงออกไมไปตางประเทศเปนจ านวนมาก อปทานของไมกยงมเพยงพอตอ

ความตองการของผผลตเฟอรนเจอรภายในประเทศ หากจะมการน าเขาบาง กน าเขาจากนวซแลนด

ปญหาอกประการทพบในการสงออกเฟอรนเจอร คอ มาตรการทางการคาทมใชภาษ (NTMs) เชน

ในกรณของประเทศอนโดนเซย ทมเกณฑก าหนดความตองการเฟอรนเจอรของคนในประเทศ

(Furniture Need) โดยใชราคาขายเปนตวชวด ถาราคาสงออกของผประกอบการไทยต ากวาเกณฑ

ราคาน กสามารถใชสทธประโยชนทางภาษจาก AFTA ได แตถาเกนเกณฑราคาน ประเทศอนโดนเซย

จะถอวาเปนเฟอรนเจอรฟมเฟอย (Luxury Furniture) และคดภาษเพมเตมอกในอตรารอยละ 25 ท

เรยกวา Luxury Tax อยางไรกด การก าหนดเกณฑราคาน ผประกอบการพจารณาวาไมไดตงอยบน

พนฐานของความเปนจรง เชน โซฟา เกณฑราคาถกตงอยท 120 ดอลลารสหรฐ หรอประมาณ

3,600 บาท ซงเปนไปไมไดในแงตนทนการผลตท งของผประกอบการไทยและผประกอบการ

อนโดนเซย หรอในกรณไมอดพารตเคล ทมเกณฑราคาคงทมานานแลว ไมมการปรบตามตนทนหรอ

ระดบเงนเฟอทเพมขน

นอกจากน ในอนาคตผประกอบการไทย อาจประสบปญหาจากนโยบายคาแรงขนต าของรฐบาล ทท า

ใหตนทนปรบตวสงขน ทงจากแรงงานทไดประโยชนจากคาแรงขนต าโดยตรง และการทบรษทตางๆ

ตองมการปรบฐานเงนเดอนของแรงงานระดบอนใหเกดความเหมาะสม อนจะมผลตอความสามารถ

ในการแขงขนของสนคาจากไทย



องคประกอบภายนอกอนๆ เชน สภาวะเศรษฐกจของประเทศเพอนบานและการเปดประเทศของ

พมา อาจท าใหมการเคลอนยายแรงงานกลบสประเทศบานเกดและมการเคลอนยายฐานการผลต

เฟอรนเจอร ซงอาจสงผลกระทบตอตนทนการผลตของผประกอบการไทยเชนกน

การน าเขา ประเทศไทยน าเขาเฟอรนเจอรจากประเทศจนเปนหลก โดยทผประกอบการจนสามารถ

เขามาตตลาดไดเปนบางสวนเนองจากราคาถก โดยปญหาหลกทพบจากการน าเขาเฟอรนเจอรจาก

ประเทศจน คอ ประเดนดานคณภาพทไมไดมาตรฐาน หรอ มาตรฐานไมคงท ซงมหลายสาเหตดงน

(!) ผประกอบการจนมจ านวนมาก แตละรายผลตสนคาทมคณภาพแตกตางกน (2) ผประกอบการราย

เดยวกน ผลตสนคาทมคณภาพไมคงทในแตละชวงเวลา (3) ผน าเขาน าเขาสนคาจากแหลงผลตทไมได

มาตรฐาน และไมไดตรวจสอบคณภาพอยางถถวน

ผประกอบการชาวไทยบางราย มความจ าเปนตองน าเขาเฟอรนเจอร และชนสวนจากจน กตองลงทน

ไปตงบรษททประเทศจน เพอใหสามารถควบคมคณภาพสนคาได โดยเหตผลทท าใหตองไปลงทนใน

ตางประเทศกเพราะตองการลดตนทนการผลต ในขณะเดยวกนกยงตองการควบคมคณภาพและใช

ตราสนคาของตนเปนตวรบประกนมาตรฐาน


1. รฐบาลควรตรวจสอบราคาของไมทใชท าเฟอรนเจอรทขายภายในประเทศ และตรวจสอบวาม

การรวมกลมกนเพอก าหนดตลาดจรงหรอไม อยางไร

2. รฐบาลควรศกษากฎหมายของประเทศคคา โดยเฉพาะอยางยงประเทศอนโดนเซยทมการคด

Luxury tax วาภาษทเพมขนมานน ไดคดกบผประกอบการภายในประเทศตนเองดวยหรอไม

หรอวาใชภาษนเปนมาตรการในการเลอกปฏบต และถาเปนอยางหลง รฐบาลควรรองขอให

ประเทศอนโดนเซยอธบายเหตผล และยกเลกมาตรการดงกลาว

3. รฐบาลควรมการก าหนดมาตรฐานสนคา และมการตรวจสอบคณภาพของเฟอรนเจอรทน าเขา

โดยเฉพาะสนคาจากประเทศจน และอาจตองมการเจรจาใหมมาตรการบงคบคณภาพ

(Standard and Conformity) โดยอาจใชมาตรฐานของยโรปซงผผลตจนมความสามารถผลต

สนคาใหไดมาตรฐานระดบนน เมอสงออกไปยโรป แตกลบลดคณภาพลงเมอสงออกมาประเทศ

ไทย



ในทางตรงกนขามมาตรฐานสนคาจะท าใหผประกอบการไทยตองพฒนาฝมอตนเองใหดขน เพยง

พอทจะเพมระดบคณภาพได โดยเฉพาะผประกอบการรายยอย ซงกมศกยภาพและมความสามารถใน

การศกษาและพฒนาฝมอได การจดตงมาตรฐานเฟอรนเจอรน าเขาจะท าใหผประกอบการจนเจาะ

ตลาดภายในประเทศไดยากขน เพราะการเพมระดบคณภาพเปนการเพมตนทนใหกบผประกอบการ

จน



3.1.2.7 เหลก เหลกกลา และผลตภณฑ

การเปดเสรการคาในกลมอตสาหกรรมเหลกเปนการเปดเสรในบางสวนโดยแบงกลมสนคาเปน 2 กลม

ไดแก 1) รายการสนคาใน Exclusion List ทไทยไมสามารถสกบประเทศคเจรจาไดเลย 2) รายการ

สนคาออนไหว (Sensitive List) ทพอจะสกบประเทศคเจรจาไดแตตองการระยะเวลาในการพฒนา

ตนเอง โดยการเจรจาในกรอบแรกเรมตนในป 2546-2547 และเรมตนในการใชอยางจรงจงในป

2554-2555 ซงในปจจบนอตสาหกรรมตางๆ ไดพฒนาในทศทางทแตกตางกนไป แตอตสาหกรรม

เหลกยงคงพฒนาไปไดนอยมาก โดยอตสาหกรรมเหลกสวนใหญยงมการพฒนาในระดบคงทเทาเดม

กระบวนการผลตและขนตอนในการผลตยงคงเหมอนเดมทกอยาง ซง ถาไมมการแกไขทปญหา

เบองตนของอตสาหกรรมเหลก อนไดแก การขาดอตสาหกรรมตนน า นนคอไมมโรงงานถลงแรเหลก

ภายในประเทศ ซงเปนเหตผลทท าใหสถานะของอตสาหกรรมเหลกนนคงท ไมมการเปลยนแปลงเชน

ในปจจบน สวนดานเทคโนโลยนน การผลตของอตสาหกรรมเหลกทวโลกมเทคโนโลยทเปลยนแปลง

อยางตอเนอง แตอตสาหกรรมภายในประเทศไทยไมสามารถเปลยนแปลงตามได เนองจากขาดเหลก

ตนน าจากอตสาหกรรมตนน าทท าใหเกดการผลตสนคาไดในทกระดบ แมกระทงสนคาเหลกในระดบ

High Quality กตาม

ผประกอบการในอตสาหกรรมเหลกและเหลกกลายงพจารณาวา รายการสนคาตามรายการ

Exclusion List และ Sensitive List นนยงคงตองเกบไวเชนเดมไมสามารถท าการเปดเสรใหสนคาม

ภาษเปนรอยละ 0 ไดในในทนทและไมตองการใหมการเรงลดภาษใหเหลอรอยละ 0 ไดเรวขนใน

รายการ Sensitive List แมแตรายการสนคาทก าลงจะจดเกบอตราภาษศลกากรทระดบรอยละ 0 ท

ก าลงจะเกดขน ในรายการสนคาออนไหวบางรายการกยงคงประสบปญหา เพราะผผลต

ภายในประเทศจ านวนหนงไมสามารถแขงขนกบสนคาน าเขาไดหากมการลดภาษน าเขาลงเปนรอยละ

0

ปญหาส าคญอกประการของกลมอตสาหกรรมเหลกกคอปญหาในเรองของกฎวาดวยแหลงก าเนด

สนคาทประเทศไทยไดรบความกดดนจาก 3 ประเทศอาเซยน ไดแก มาเลเซย อนโดนเซยและ

เวยดนามทมอตสาหกรรมเหลกตนน าภายในประเทศทงสน ทรวมมอกนในการก าหนดกฎวาดวย

แหลงก าเนดสนคาทรอยละ 40 เนองจากภาษในภมภาคอาเซยนในปจจบนเทากบรอยละ 0 แลว



ดงนนทง 3 ประเทศจงพยายามกดกนประเทศไทยทไมมอตสาหกรรมเหลกตนน าดวยการก าหนดกฎ

วาดวยแหลงก าเนดสนคาทประเทศไทยไมสามารถท าใหถงรอยละ 40 ได เนองมาจากรากฐานของ

อตสาหกรรมเหลกของไทยแตกตางจาก 3 ประเทศขางตนทสามารถผลตสนคาไดเองตงแตเหลกตน

น า ท าใหสนคาของประเทศเหลานนม RVC ทรอยละ 40 ไดและสนคาเหลานนสามารถน าเขามาใน

ประเทศไทยโดยภาษเปนรอยละ 0 ได ตางจากสนคาของไทยทไมสามารถสงออกไปยงภมภาค

อาเซยนดวย RVC ทรอยละ 40 จงมความจ าเปนอยางมากทจะตองเปลยนแปลงเงอนไขของ ROO

RVC PSR ไปเปน CTH เพอความอยรอดของอตสาหกรรมเหลกของไทย ผประกอบการหลายราย

พจารณาวา การเปดเสรของไทยในปจจบนเหมอนเปนการมดมอชกใหอตสาหกรรมยอมรบการเปด

เสรทไดตกลงกนไปแลว โดยทผประกอบการไมเหนดวย

ปญหาของมาตรฐานสนคาจากมาเลเซย (The Standards and Industrial Research Institute of

Malaysia) ทมการก าหนดมาตรฐานคณภาพสนคาน าเขาของตนเองทนยมเรยกวา SIRIM Berhad ก

มการก าหนดมาตรฐานดงกลาวในทกรายการสนคาภายใตรหสHS Code72 และ 73 สวนประเทศ

ไทยมการก าหนดมาตรฐานสนคาในรหส 72 และ 73 เชนกน แตมการก าหนดมาตรฐานในสนคาเพยง

14 รายการเทานน และประเทศอนโดนเซยกไมมการก าหนดมาตรฐานใดๆในสนคาของอตสาหกรรม

เหลก ผประกอบการพจารณาวามาตรฐานสนคาSIRIM ของมาเลเซยในรปแบบทใชอยปจจบนม

วตถประสงคในการใชเพอเปนมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษ(NTBs) มากกวาทจะเปน

มาตรฐานเพอสรางความปลอดภยใหแกผบรโภค แมผประกอบการในมาเลเซยซงสวนใหญสามารถ

ผลตตามมาตรฐานสากล (ASTM) แตกไมใชผประกอบการทงหมดทจะสามารถผลตสนคาไดมาตรฐาน

SIRIM สวนการก าหนดมาตรฐานของสนคารวมกนในภมภาคอาเซยนนนยงอยในขนตอนของการ

จดท า ดงนนเพอปองกนสนคาไทยจากมาตรฐานของแตละประเทศทอาจมลกษณะเปน NTBs กรม

เจรจาการคาระหวางประเทศและรฐบาลตองมบทบาทอยางยงในการผลกดนใหอาเซยนม MRA

มาตรฐานสนคา ททกประเทศยอมรบรวมกนเปนมาตรฐานเดยว

ส าหรบระบบของ Import License ทเคยมการบงคบใชในลกษณะ Non-Automatic Licensing ได

ถกยกเลกไปหมดแลวในกรณของมาเลเซย ในกรณของประเทศไทยยงคงมการใชมาตรการ Import

License อย แตกไดปรบปรงใหเปนระบบ Automatic Licensing ไปหมดแลว




โดยสรป ความคดเหนของกลมอตสาหกรรมเหลกในสภาอตสาหกรรมแหงประเทศตอความตกลง

การคาเสรในปจจบนเปนดงน

1. รายการสนคาของสนคาในกลมอตสาหกรรมเหลกไมมรายการใดทสามารถเปดเสรเพมเตมจาก

เดมได

2. ปญหาของ ROO TBT และมาตรการทเกยวของกบสงแวดลอม ยงคงเปนอปสรรคตอการสงออก

ของไทย

3. อตสาหกรรมเหลกของประเทศมาเลเซยและเวยดนามตางไดรบการสนบสนนจากรฐบาล ตางจาก

ประเทศไทยทกลมอตสาหกรรมเหลกไมไดรบการสนบสนนจากภาครฐท าใหการลงทนใน

อตสาหกรรมเหลกหลงไหลไปยงประเทศเวยดนามและมาเลเซย ปจจบน ประเทศไทยไมม

นโยบายสาธารณะใดๆทจะสนบสนนอตสาหกรรมเหลก (อตสาหกรรมอนๆและภาคการเกษตร

เชนกน) ซงเตบโตดวยตวของอตสาหกรรมเอง

4. ในอก 5 ปขางหนาเมอประเทศพมาเปดประเทศดวยการสนบสนนของประเทศมหาอ านาจทง จน

ญปนและสหรฐอเมรกาแลว แรงงานพมาทอยในประเทศไทยกวา 1 ลานคนอาจจะหายไป

5. การเปดเสรการคาในปจจบนท าใหราคาสนคามการเปลยนแปลงตลอดเวลา แตตลาด

ภายในประเทศยงคงมการก าหนดราคาอย แมวาราคาวตถดบมการเปลยนแปลงทเพมสงขน ท า

ใหเกดการขาดทน และไมมมาตรการเยยวยาจากภาครฐ เชน เมอราคาตลาดโลกมการปรบตว

แลว มการก าหนดไมใหปรบขนราคา โดยภาครฐไมมการใหเหตผลดงกลาว นอกจากนน การ

ควบคมราคาควรท าการควบคมราคาทงสนคาทผลตภายในประเทศและสนคาน าเขา โดยบงคบ

ใชในลกษณะเดยวกน มาตรฐานเดยวกนกบผประกอบการทกราย แตในปจจบนมการควบคม

เฉพาะผน าเขารายใหญเทานน สวนผน าเขารายเลกไมมการควบคม



3.1.2.8 อตสาหกรรมเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส

กรอบความตกลงการคาเสรทมความนาสนใจทสดของกลมสนคาในอตสาหกรรมไฟฟาและ

อเลกทรอนกสนน ตามความเหนของสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส คอ ประชาคมเศรษฐกจ

อาเซยน (ASEAN Economic Community: AEC) ซ งในปจจบ นมการก าหนดท ง TBT และ

Standard รวมไปถง MRA ของสนคาไฟฟาและอเลกทรอนกสทมการเปลยนแปลงอกครงภายใตชอ

AHEEERR เพอใหเกด ASEAN Standard โดยสนคาในอตสาหกรรมไฟฟาและอเลกทรอนกสเปน

อตสาหกรรมแรกทไดรบการผลกดนจากกลมประเทศอน นอกเหนอจากสมาชกอาเซยน (ญปนและ

สาธารณรฐเกาหล) ทตองการสงสนคาจากฐานการผลตภายในประเทศสมาชกอาเซยนเขามาในไทย

และมในจนบางเปนบางสวน ซงขาสงออกสนคาไฟฟาและอเลกทรอนกสของไทยนนมทง ประเทศ

สมาชกอาเซยน อนเดย และจน (โดยในจนนนเปนการสงออก Part of Hard disk เปนสวนใหญและ

ในปจจบนกมภาษเปนรอยละ 0 แลว)

ความตกลงวาดวยการปรบระบบดานกฎระเบยบและการควบคมบรภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส

ข อ ง อ า เ ซ ย น (Agreement on the ASEAN Harmonized Electrical and Electronic

Equipment Regulatory: Regime AHEEERR) ซงมสาระส าคญ คอ อาเซยนพยายามทจะขจด

อปสรรคทางการคาอนเนองมาจากกฎระเบยบทางเทคนคหรอมาตรฐานบงคบ โดยสนคาทผาน

กระบวนการตรวจสอบรบรอง โดยหนวยตรวจสอบรบรองทขนบญชมาตรฐาน ในประเทศสมาชก

หนงๆ แลว ประเทศสมาชกอนๆ กตองยอมรบวาสนคาหรอบรการนนๆ มมาตรฐานตามทไดรบการ

รบรองดวย

โดย AHEEERR เปนความตกลงดานกฎระเบยบ ส าหรบสนคาในหมวดเครองใชไฟฟาและ

อเลกทรอนกส ซงขอตกลงนมผลบงคบใชแลวส าหรบประเทศสมาชกอาเซยน โดยผลตภณฑไฟฟา

และอเลกทรอนกสทผานกระบวนการตรวจสอบรบรองโดยหนวยตรวจสอบรบรองทมชอในบญชของ

AHEEERR จะมมาตรฐานตามขอก าหนด ท าใหหนวยงานควบคมกฎระเบยบ (Regulatory Body)

ของแตละประเทศสมาชกอาเซยนไมจ าเปนตองท าการตรวจสอบซ าอก โดยในประเทศไทย

Regulatory Body ซงเปนผตรวจสอบคณภาพสนคาคอ ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม



(สมอ.) ซงผผลตสนคา EEE สามารถใชใบรบรองคณภาพจากการตรวจสอบของหองปฏบตการของ

สถาบนไฟฟาฯ ไปยนเพอขอตรา AHEEERR ได

เมอสนคาไดรบการรบรองตาม AHEEERR แลว ผผลตเพอการสงออก ผสงออก และผน าเขาจะไดรบ

ความสะดวกมากขน โดยใชชองทางจากกลไกของการยอมรบรวม (MRA) ในผลการตรวจสอบรบรอง

(Conformity Assessment) และไมตองผานกระบวนการตรวจสอบรบรองซ าอกเมอไปถงปลายทาง

ทสนคานนสงออกไป หรอน าเขามา ซงจะชวยใหประหยดคาใชจายและเวลา ตลอดจนมโอกาสทาง

การคาเพมมากขน

อยางไรกตาม ผทเสยประโยชนจาก AHEEERR กมเชนกน นนคอ ผผลตภายในประเทศทท าไมไดตาม

มาตรฐานสนคาทมการตกลงกนไว กจะถกเบยดออกจากตลาดไป และ AHEEERR กไปเพมภาระ

ใหกบหนวยงานทเปนคนตรวจสอบคณภาพ และถาประเทศใดยงมหองแลบทใชตรวจสอบคณภาพ

สนคาไมเพยงพอ หรอระบบการสมตรวจคณสมบตทไมดพอ ปญหาคอขวด ความลาชาในการไดรบ

การรบรอง กจะท าใหผประกอบการเสยโอกาสทางการแขงขนมากยงขน

ผสงออกสนคาของไทยบางรายรองเรยนวาเมอสงสนคาออกไปยงประเทศอนโดนเซย โดยตองการสง

เขาไปทเกาะชวาเพอกระจายสนคาจากกรงจารกาตา แตทางการอนโดนเซยแจงวาหองปฏบตการท

จารกาตาแออดมากท าใหไมสามารถตรวจสอบคณภาพสนคาไดทนตามเวลาทก าหนด จงขอใหผ

สงออกสงสนคาไปตรวจทหองปฏบตการทอเรยนจายา (Irianjaya หรอเดมเรยกวา ปาปว(Papua))

ซงอยทางตะวนออกสดของหมเกาะอนโดนเซยเกอบจะถงตอนเหนอของประเทศออสเตรเลย แม

ระบบการตรวจสอบจะเปนไปตามาตรฐานสากล แตดวยสภาพภมประเทศและระยะทาง รวมทง

ระบบการคมนาคมขนสง ผประกอบการพบวาตนทนการขนสงสนคาจากกรงเทพไปจารกาตาต ากวา

ตนทนคาขนสงจากจารกาตาไปอเรยนจายา และระยะเวลาเดนทางกใชเวลาหลายวน ท าใหตนทน

ของการตรวจสอบมาตรฐานสนคาสงจนไมสามารถขายสนคาได ลกษณะเชนนเรยกไดวามการใช

มาตรการกดกนทางการคาทมใชมาตรการทางภาษเกดขน

จนถอเปนคแขงและเปนอปสรรคใหญในกลมอตสาหกรรมไฟฟาและอเลกทรอนกส เนองจากมผผลต

เปนจ านวนมาก ผลตใน Scale ขนาดใหญ จนกยงคงมยอดขายเพมขนทกปขอไดเปรยบของจน คอ



จนมการพฒนาอตสาหกรรมและระบบสาธารณปโภคภายในประเทศอยางรวดเรว รฐบาลจนใหการ

สนบสนนอตสาหกรรมด มตนทนการผลตถก ถงแมคาแรงในจนจะปรบตวสงขนมากแลว คาตอบแทน

แรงงานกยงนบวาถกเมอเปรยบเทยบกบประสทธภาพ และคาตอบแทนแรงงานจนเพมขนโดยเฉลย

รอยละสบตอป ตางจากไทยซงเพมขนครงเดยวถงรอยละ 40 ซงจะสงผลกระทบรนแรงกบ SMEs

ไทย

อยางไรกตาม จนยงถอเปนผผลตรายใหมในอตสาหกรรมระดบโลก ยงคงตองการเวลาในการสราง

ความนาเชอถอในอกระยะหนง โดยเฉพาะในสนคาบางรายการเชน เครองท าความเยนซงเปนสนคาท

ตองการความทนทานเปนหลก ดงนนผผลตไทยยงมขอไดเปรยบจากการอยในอตสาหกรรมมานาน

กวา มความช านาญในการผลตสนคาทไดคณภาพมาตรฐานมากกวา และม niche market ซงจนยง

ไมมความพรอมเทาไทย แตถงอยางไรการเจรจาขอตกลงการคาเสรระหวางไทยกบจนควรม

Sensitive List คงไวกอนเพอปองกนการเขามา Dump ตลาด

มาเลเซยกถอเปนอกหนงคแขง และคคาทส าคญของไทยในแถบอาเซยน ไทยเปนผผลตสนคาทได

คณภาพมาตรฐานเปนอนดบตนๆ แตสนคาไทยยงถกมองวาคณภาพลาหลงสนคามาเลเซยอย ทงน

สาเหตไมไดมาจากคณภาพหรอทกษะของแรงงานมาเลเซย แตปจจยส าคญคอการบรหารจดการของ

รฐบาลมาเลเซย


ส าหรบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน การลงทนในตางประเทศนาจะเปนจดทนาสนใจมากทสด

ประเทศในอาเซยนทผประกอบการเหนวานาเขาไปลงทน ไดแก เวยดนาม และพมา เนองจาก

ลกษณะของคนสองชาตน เปนคนขยน ในพมาหากโปรเจคทวายส าเรจจะเปนปจจยสงเสรม

อตสาหกรรมทส าคญ นอกจากนทงสองประเทศมตลาดเพอรองรบการผลตขนาดใหญ ดงนนการ

เรยนรรวมทงการบงคบใชใหขอตกลงทเกยวของกบการสงเสรมและคมครองการลงทนของอาเซยน

การผอนคลายขอบงคบเรองการเคลอนยายเงน และมาตรการดานภาษเงนไดทมความซ าซอนจงเปน

ประเดนทมความส าคญมากทสด



นอกจากประเดนเรองการลงทนแลว ผประกอบการกเรยกรองใหหนวยงานภาครฐเขามามบทบาทใน

การบงคบใชกฎขอบงคบและขอตกลงในประเดนตอไปน

1. Standard and Conformance ใหมการบงคบใชอยางจรงจงและเปนทยอมรบ

2. มาตรการอ านวยความสะดวกทางการคาอนๆ ไดแก ASEAN Single Windows การทบทวนกฎวา

ดวยถนก าเนดสนคา และการบงคบใชระบบSelf Certification

3. มแนวทางการด าเนนการอยางจรงจงในการลด และยกเลกมาตรการทางการคาทมใชมาตรการทาง

ภาษทมความรนแรงจนเปนมาตรการกดกนทางการคา

ประเดนซงผประกอบการในเกอบจะทกอตสาหกรรมมความเหนรวมกนคอ นโยบายคาแรง 300 บาท

อาจสงผลใหแรงงานยายกลบภมล าเนา เนองจากอตราคาแรงเทาเทยมกนทวประเทศแตคาครองชพ

ตางกน โดยปกตแลวการปรบคาแรงควรเปนไปทละนอยเชนปรบขนรอยละสบตอป



3.1.2.9 อตสาหกรรมสงทอ

ภาพรวมอตสาหกรรมสงทอ

อตสาหกรรมสงทอประกอบดวยอตสาหกรรมตนน าคอ อตสาหกรรมเสนใย แบงออกเปน เสนใย

ธรรมชาต (ฝาย) และ เสนใยสงเคราะห อตสาหกรรมปนดาย ทอผา ฟอกยอม และแตงส าเรจ

วตถดบน าเขาคอ เสนใยฝายซงไมมในประเทศไทย สวนเสนใยสงเคราะห เชน เสนใยโพลเอสเตอร

สามารถผลตไดในประเทศและมการผลตเกนความตองการรวมถงมการสงออก ไทยน าเขาเสนใยฝาย

เกอบรอยเปอรเซนตจากสหรฐอเมรกา ออสเตรเลย แอฟรกา ซงภาษการน าเขาเปนรอยละศนย

ทงหมด ดงนนราคาจะเปลยนแปลงไปตามอปสงค อปทาน และสวนหนงมความผนผวนจากระบบ

การซอขายลวงหนา (Future)

กระบวนการผลตของสงทอไมคอยมการเปลยนแปลงทางเทคนค ตางจากเครองจกร เชน เครองปน

ดาย ซงจะมการเปลยนเทคโนโลยเครองจกร ซงไทยยงไมมความสามารถในการผลตเครองจกรเหลาน

ไทยน าเขาเครองจกรจาก ยโรป ญปน อนเดย(จ านวนนอย)ปจจบนแมจนและอนเดยจะมการผลต

เครองจกรมากขน แตคานยมในการใชเครองจกรจากประเทศเหลานยงมไมมากสวนหนงเนองจาก

ผประกอบการทเคยทดลองใชเครองจกรจากประเทศจนมประสบการณทไมดในเรองการซอมบ ารงซง

ตองมคาใชจายสง หาอะไหลยาก และตองมการซอมบ ารงคอนขางถมากกวาการใชเครองจกรจาก

ประเทศญปน

การสงออก

การสงออกของกลมสงทอแบงสนคาออกเปนสามกลม ไดแก เสนดาย ผาผน และ Home Textiles

(เชน ผามาน ผาปทนอน ปลอกหมอน เปนตน)ตลาดหลกคอ อาเซยน

สมยกอนตลาดผาผนอยทสหรฐอเมรกาและยโรป แตปจจบนทงสองกลมนยายฐานการผลตมาแถบ

ประเทศทมคาแรงต าในเอเชย ไดแก บงกลาเทศ ศรลงกา เวยดนาม อนโดนเซย เปนตน โดยทางกลม

สงทอไทยจะเปนผสงออกวตถดบผาผนใหลกคากลมนสงไปตดเยบในฐานการผลตของตนในอาเซยน



ถงกระนนไทยยงมการสงออกสนคาบางชนด เชน กลม Home Textiles ไปยงประเทศทเปนฐานการ

ผลตเชน ประเทศเวยดนามเปนจ านวนมาก สวนหนงมาจากคณลกษณะของสนคาไทยซงมความ

แตกตางทางดานคณภาพและการออกแบบ

การจายคาชดเชยการสงออกของภาครฐ

ปญหาทพบในปจจบนคอ ตงแตเดอนมกราคม 2555 ทางกรมศลกากรยงไมคนเงนภาษชดเชยการ

สงออกให โดยอางวายงไมมประกาศฉบบใหม เมอหาปกอนเคยมการถกเถยงใหยกเลกนโยบายการ

ชดเชยภาษการสงออกของภาครฐ โดยถกมองวาเปนการ Subsidized อตสาหกรรมภายในซงขดกบ

หลกการของ WTO แตในทางปฏบตเงนตวนไมใชการใหเปลาแตเปนภาษแฝงทบวกรวมอยในการ

น าเขาวตถดบ เพยงแตหลกการค านวนคาชดเชยเดมอาจจะมากกวาเงนทผสงออกเสยไปเนองจากผ

สงออกเสยอตราภาษวตถดบ แตอตราเงนชดเชยถกค านวณจากมลคาสนคาส าเรจทท าการสงออก

ทายทสดจงมการปรบลดอตราการชดเชยลง เนองจากการน าเขาวตถดบ (ยกเวนกลมเครองจกร)

พวกเสนดายฝายแทบจะไมมภาระภาษแลว

การสรางมลคาเพมระหวางอตสาหกรรมสงทอและอตสาหกรรมเครองนงหม

สนคากลมสงทอมการสรางมลคาเพมมากกวากลมเครองนงหม (Garment) เนองจากสงทอเรมตงแต

กระบวนการปนดาย ยอมผา ทอผา ในขณะทกลมเครองนงหมจะถกแบงการผลตออกเปนสอง

ลกษณะ คอ การผลตตามค าสงซอ (ไทยไดเพยงคาแรง) และการผล ตทใชกระบวนการผลตและ

วตถดบภายในประเทศทงหมด เชน แถบส าเพง ประตน า โบเบ

การใชสทธประโยชนทางการคาเสร

กลมสงทอแทบไมมการใชสทธประโยชนทางการคาเสรเนองจากการคาขายสวนใหญอยภายใน

อาเซยนและภาระภาษแทบจะเปนศนยทงหมดอยแลว ท าใหไทยไมเกดการไดเปรยบ แตอาจจะได

ประโยชนจากกลมประเทศทไมมการท าขอตกลงดวยบางประเทศ



คแขงขน

คแขงส าคญของไทยในอาเซยน ไดแก อนโดนเซย ซงมอตสาหกรรมปนดายเหมอนไทยและมความ

ไดเปรยบในแงการผลตจากการมคาแรงถก แตไทยยงมความไดเปรยบในแงของคณภาพ ถงอยางไรทง

ประเทศจนและอนโดนเซยกมศกยภาพในการผลตสนคาคณภาพหลากหลายระดบ ประเทศไทย

สามารถยกระดบการผลตใหสงขนจากการน าเทคโนโลยมาใช เชน เทคโนโลยนาโน แตปจจบนความ

ตองการสนคากลมนยงมไมมากประกอบกบตองใชขนาดการผลตทใหญพอสมควร ดานอตสาหกรรม

ทอผามอยหลากหลายประเภทกระจายตวอยในอาเซยน

ปญหาการวจยและพฒนา

ไทยยงไมมศกยภาพทางดานการวจยและพฒนามากพอ สวนหนงเนองจากการลงทนดานการวจย

ตลอดจนการน าไปปฏบตมตนทนสงผทท าไดสวนใหญจงเปนผประกอบการขนาดใหญทมบรษทใน

เครอจ านวนมาก ปจจบนไทยมการน าเขาเทคโนโลย (Know How) จากตางประเทศบาง เชน

Recycle Poly Ester ซงเปนการน าเสนใยโพลเอสเตอรเกากลบมาท าใหม


อตสาหกรรมสงทอของไทยมศกยภาพและมความแขงแกรง และตองการใหภาษทางการคาเปนรอย

ละศนยทงหมด เพอการแขงขนทยตธรรม

โดยเฉพาะอยางยงอยากใหเรงเจรจาใหอนเดยลดก าแพงภาษลงโดยเรว เนองจากปจจบนสนคาหลาย

รายการยงอยในรายการสนคาออนไหวของประเทศอนเดย รวมถงเจรจาผอนคลายความเขมงวด

ทางดานกฎวาดวยถนก าเนดสนคาของอนเดยในอกทางหนงดวย

ทงนภายในอตสาหกรรมมการเรยกรองกบภาครฐในการเจรจาลดภาษกอนทจะมการเจรจาจดท า

ขอตกลงการคาเสร เนองจากทางอตสาหกรรมมองเหนความคลายคลงกนของอตสาหกรรมในแถบ

อาเซยน และคาดการณความไดเปรยบเสยเปรยบทางการแขงขนไวลวงหนาแลว ดงนนจงยงไมมขอ

เรยกรองโดยเฉพาะ



3.1.2.10 อตสาหกรรมเครองนงหม

ภาพรวมของอตสาหกรรมเครองนงหมไทย

เสอผาทผลตในประเทศไทยท าการสงออกรอยละ 80 อกรอยละ 20 ขายในประเทศ อนาคตคแขงจะ

เพมมากขนโดยเฉพาะจากอาเซยน ดงนนในระยะยาวควรเลกมองการปกปองอตสาหกรรม แตตอง

มองการรกตลาด คอ อตสาหกรรมตองพฒนาตนเอง และมองโอกาสทจะไดรบจากการคาเสรใหมาก

ขน

คแขงขน

ปจจบนกมพชาเปนผสงออกเสอผารายใหญของโลก มลคาการสงออกกวา 9,000 ลานเหรยญสหรฐ

แตครงหนงทท าการสงออกจากกมพชาเปนของบรษทจน ถงอยางไรเสอผาไทยยงมความไดเปรยบ

ดานคณภาพ และแฟชน

แนวทางการปรบตว

การปรบขนคาตอบแทนแรงงานไทยสงผลกระทบตอธรกจโดยตรง อตสาหกรรมสงทอและ

เครองนงหมไทยควรปรบยทธศาสตรดวยการ Relocate สวนการผลตทใชแรงงานเปนหลกออกไปยง

แถบประเทศเพอนบาน บางบรษทมองการตงบรษทแถบชายแดนใหแรงงานตางดาวเดนทางขามมา

ท างาน แตลกษณะดงกลาวไมเหมาะสมในระยะยาว เนองจากเปนการปฏบตในลกษณะสองมาตรฐาน

และอาจถกฟองรองในทสด

ปญหาและอปสรรค

อปสรรคทางการคาทเกดขนไมใชเรองของกฎเกณฑ แตเปนเรองกระบวนการทางธรกจทง

Business management หรอการ Sourcing ของไทยเอง

ปญหาทเกดขนจากผลการเจรจาการคาของไทยคอ ผเจรจากบผ ท าธรกจเปนคนละคนกน ผ

เจรจาไมเขาใจผลกระทบทจะเกดขนอตสาหกรรม

คนไทยมจดออนเรองการไมยอมออกไปลงทนตางประเทศ




รฐบาลควรใหการสงเสรมและสนบสนนการออกไปลงทนในตางประเทศโดยเฉพาะในประเทศเพอน

บานอาเซยนอาจพจารณาแนวทางของรฐบาลจนเปนตนแบบเนองจากในเขตทอตสาหกรรม

เครองนงหมเปดด าเนนการอยในปจจบนกลายเปนศนยกลางทางธรกจ ท าใหคาจางแพง ตนทนการ

ผลตสง และทางการจนตองการพนทเพอไปสงเสรมการลงทนในอตสาหกรรมประเภทอนๆ รฐบาลจน

จงใหการสนบสนนผผลตทตองการยายฐานการผลตไปยงเขตทยงไมพฒนาดานสาธารณปโภคมากนก

หรอยายไปลงทนในพนททก าหนด เชน ในเขตปกครองตนเองชนชาตจวง (กวางส) ดวยการชวยเหลอ

การจายคาเชาใหผประกอบการ 3 ป ปแรกรฐบาลจายใหรอยละ 100 ปทสองรอยละ 75 และปทสาม

รอยละ 50 หรอถาตองการเปดหนารานในอาคารแสดงสนคารฐบาลจนรวมกบรฐบาลทองถนจะให

ชวงปลอดคาเชายาวนานถง 5 ป

ดงนนเพอรบมอกบตนทนการผลตทสงขนภายในประเทศไทย โดยเฉพาะตนทนคาแรงทสงขนอยาง

มาก อาจตองมการสงเสรมใหนกลงทนไทยไปลงทนในประเทศเพอนบาน โดยเฉพาะในพมา และ

กมพชา ซงยงมคาแรงทต ากวา และมตนทนคาขนสงไมสงจนเกนไปนก รฐบาลตองเปลยนวธการคด

จากพจารณาเฉพาะมลคาการสงออก ซงบางครงแทบจะไมมปะโยชนเนองจากไทยตองน าเขาวตถดบ

เขามาในราคาทสงมาก จนท าใหมลคาเพมทเกดขนโดยคนไทย ในประเทศไทยในการแปรรปสนคา

น าเขาเหลานนเพอสงออกเหลออยในสดสวนทไมสงนก รฐตองสงเสรมใหไทยสามารถออกไปลงทน

ตางประเทศ แลวผประกอบการชาวไทยไดประโยชนจากการสรางมลคาเพม เนองจากการพฒนา

ผลตภณฑ และการบรหารจดการ



3.2 บรการ

3.2.1 การคดเลอกบรการทใชในการศกษา

ผลการคดเลอกภาคบรการทใชในการศกษาสมภาษณมดงตอไปน บรการกอสราง ธรกจโรงแรมและ

รานอาหาร บรการดานสขภาพ (แพทย พยาบาลทนตแพทยและสปา) ธรกจคาปลก บรการ

Professional services (นกบญช วศวกรและสถาปนก) และอตสาหกรรมทองเทยว โดยผวจยเลอก

ศกษาในภาคบรการทมการก าหนดขอตกลงยอมรบรวม (Mutual Recognition Arrangements:

MRAs) และภาคบรการทบรรจใน Package 7 และ 8 ทประเทศสมาชกจะท าการเจรจาภายใตกรอบ

AFAS และเปนภาคบรการทประเทศไทยมศกยภาพในตลาดอาเซยนมาเปนเกณฑในการพจารณา

3.2.2 ผลการศกษาในภาคบรการ

3.2.2.1 บรการทองเทยว

สถานการณปจจบนของภาคบรการการทองเทยวในประเทศไทย

สมาคมการทองเทยวภายใตอตสาหกรรมการทองเทยวสามารถจ าแนกไดเปนสองลกษณะใหญใน 2

มต คอ

1. จ าแนกตามลกษณะพนท (Area base) ไดแก สมาคมในรายจงหวดตางๆ เชน สมาคมภเกต

สมาคมเชยงใหม สมาคมทองเทยวเมองสมย สมาคมทองเทยวพทยา ฯลฯ

2. จ าแนกตามลกษณะการท างาน (Functional base) เชน สมาคมโรงแรมไทย สมาคมมคคเทศก

บรษทน าเทยว โดยในกลมของบรษทน าเทยวยงแยกยอยเปนน านกทองเทยวเขามาทองเทยว

ภายในประเทศ ( inbound) และ น านกทองเทยวไทยออกไปทองเทยวในตางประเทศ

(outbound) ฯลฯ

ทงนจะมสมาพนธการทองเทยวแหงประเทศไทยเปนตวกลางเชอมโยงสมาคมเหลานเขาดวยกน ใน

ขณะเดยวกนกยงมสมาคมสาขาอาชพอนๆ เชน สมาคมของผประกอบการธรกจการทองเทยวทางเรอ

สมาคมรถรบจางไมประจ าทาง สมาคมภตตาคารไทย สมาคมสวนสนกฯลฯ ทมความเกยวของก บ

ธรกจทองเทยวอกเปนจ านวนมาก



แตเดมกลมสมาคมทงสองลกษณะ (Area base และ Functional base) มกจะมความคดเหนไม

ตรงกน เนองจากกลมสมาคมตามลกษณะการท างาน มองการทองเทยวโดยแบงเปนสาขา เชน สาขา

ทพก สาขาน าเทยว สาขาการขนสงและเหนวากลมของตนเองมมลคาการลงทนสงกวา ดงนนจงม

ความส าคญมากกวา โดยการลงทนสงมาจากการสรางโรงแรม ทพก และสงอ านวยความสะดวกอนๆ

แตในสวนกลมตามลกษณะพนทมองวา นกทองเทยวมาเพอซอแหลงทองเทยวในแตละพนทเปน

ส าคญ ดงนนความส าคญจงไมไดอยทโรงแรมทพก หรอรานอาหาร

ทงทในสภาพความเปนจรงแลวทกกลมภายใตอตสาหกรรมการทองเทยวลวนมความสมพนธและม

ความส าคญเทาเทยมกน และมความส าคญมากทงสน เนองจากหากสวนใดสวนหนงเสยหาย เชน

การเกดอาชญากรรมจากมคคเทศก เพยงคนเดยว ผลกระทบจะเกดขนกบทงอตสาหกรรมการ

ทองเทยว แตบางครงความเกยวของกนในดานผลประโยชนหรอก าไรทางธรกจสงผลใหการรวมตวกน

เปนไปไดยาก ยกตวอยางเชน ความไมสามารถรวมตวกนระหวางผประกอบการโรงแรมและบรษทน า

เทยว อาจเกดขนเนองจากขอจ ากดดานงบประมาณของนกทองเทยว โดยหากนกทองเทยวเสย

คาใชจายในรปแบบของคาโรงแรมในสดสวนทสง กจะมงบประมาณเหลอส าหรบใชจายกบบรษทน า

เทยวไดลดลง กรณดงกลาวแตกตางจากกลมสนคาซงแตละอตสาหกรรมเปนอสระตอกน สงผลให

สภาอตสาหกรรมท าการรวมกลมอตสาหกรรมสนคาไดอยางมประสทธภาพแตเหตการณตรงกนขาม

เกดขนกบภาคบรการการทองเทยว ทยงความเกยวพนกนสงกลบท าใหกลมธรกจไมสามารถรวมตว

กนได

ดงนนในป 2544 จงไดมพระราชบญญตก าหนดใหมการจดตงสภาอตสาหกรรมทองเทยวแหง

ประเทศไทยขน โดยสภาฯ มสมาคมการทองเทยวประเภทตางๆ เปนสมาชกโดยไมไดลงถงระดบ

ผประกอบการเปนสมาชก ดงนนสภาจงท าหนาทเพยงดแลในเชงนโยบาย สวนในดานการปฏบต และ

การเชอมโยงนโยบายไปสตวผประกอบการเปนเรองของสมาคม เนองจากสมาคมทองเทยวบาง

สมาคมด าเนนการมาแลวมากกวา 40-50 ปท าใหมความแขงแกรงและดแลสมาชกของตวเองไดเปน

อยางด



นอกจากนสภาอตสาหกรรมทองเทยวแหงประเทศไทยยงท าหนาทเปนองคกรตวแทนภาคเอกชนใน

การสรางปฏสมพนธกบภาครฐเชน เปนตวแทนของภาคธรกจการทองเทยวรวมกบภาครฐบาลในการ

เจรจาการคาระหวางประเทศ

เนองจากอตสาหกรรมทองเทยวมกลมผประกอบการทเกยวของจ านวนมาก ปญหาหนงท มกจะ

เกดขนคอ ความไมไดสมดลในการรบฟงความคดเหนระหวางกลมผประกอบการรายเลกและรายใหญ

ในการก าหนดนโยบายในเรองตางๆ ทงๆทสดสวนรอยละ 80 ของธรกจเปน SMEs ยกตวอยาง

สมาคมโรงแรมไทยมสมาชกในสงกดจ านวน 500 โรงจากจ านวนโรงแรมทมการจดทะเบยนอยาง

ถกตองในประเทศไทยกวา6,000 โรงแตเมอสมาคมโรงแรมไทยตองการเสนอขอเรยกรองกมกจะอาง

ตนวาเปนตวแทนกลมโรงแรมทงหมด ทงทในความเปนจรงจ านวนสมาชกคดเปนเพยงสดสวนต ากวา

รอยละ 10 ของโรงแรมทจดทะเบยนทงหมดเทานนซงในสภาพความเปนจรงยงมผประกอบการราย

เลกทไมท าการจดทะเบยนสถานประกอบการของตนเปนโรงแรมอกในราว 5,000 กวาราย เชน

guesthouse อพาตเมนตขนาดเลก บานพกตากอากาศขนาด 5-10 หอง เหลานเปนตนซงกลม

ผประกอบการธรกจเหลานกมการรวมกลมเชนกน โดยมากมกอยในลกษณะของชมรม เชน ชมรม

ตรอกขาวสารเปนตนท าใหในบางครงขอเรยกรองของบางสมาคมไมไดเปนขอเรยกรองอยางแทจรง

ของผประกอบการทงหมดอกตวอยางหนงคอสมาคมบรษทน าเทยวเคยเสนอการคดเลอกสมาชก

สมาคมโดยการใหบรษททตองการเขาเปนสมาชกและไดรบการรบรองตองมการวางเงนค าประกน

โดยก าหนดวางเงนค าประกนในอตราทสงภายใตเหตผลวามาตรการดงกลาวจะชวยลดปญหาการ

หลอกลวงนกทองเทยว แตแทจรงแลวมาตรการดงกลาวกลบเปนการขดขวางการเขามาของ

ผประกอบการรายเลกทไมไดจดทะเบยน ทงทในความเปนจรงการมเงนมาวางค าประกนกบความ

ซอสตยในการบรการลกคาเปนคนละประเดนทไมเกยวของกน และยงไมกอใหเกดการกระจายรายได

ในอตสาหกรรมอกดวย

การเขามาลงทนของตางชาต

ความคดเหนตอกรณโรงแรมตางชาตเขามาเปดใหบรการในไทย ในปจจบนนกลงทนตางชาตสามารถ

ถอหนไดสงสดรอยละ 49แตในทางปฏบตโรงแรมทมชอเปนโรงแรมในเครอตางชาต หรอโรงแรมใน



เครอทมเครอขายทวโลก มกจะมเจาของ และผถอหนสวนใหญเปนคนไทย แลวจางเครอโรงแรม

ตางชาตเขามาท าหนาทบรหารจดการมากกวา

ทงนผบรหารระดบสงในอตสาหกรรมโรงแรมทประสบความส าเรจอนดบตนๆในไทยมกจะเปน

ชาวตางชาต เนองจากธรรมชาตของคนไทยไมมความเดดขาดในการปกครอง มกจะยอม

ประนประนอมกบความไมม วนยของพนกงาน ท าใหไมสามารถควบคมการท างานใหสามารถ

ใหบรการในระดบทดเลศกบลกคาได ดวยความทยอมประนประนอมสงนเอง ท าใหโรงแรมทเปนเครอ

ระดบโลกสวนใหญ มกจะมคนไทยเปนเจาของ ใชระบบบรหารจดการแบบสหรฐอเมรกาซงม

เทคโนโลยในดาน Hotel Management แตมเจาหนาทบรหารเปนชาวยโรปทมความมวนยสง

ทศนคตของผประกอบการภาคบรการการทองเทยวตอการเปดเสรการคา

เมอกลาวถงการเปดเสรภาคบรการ ผประกอบการไทยสวนใหญมกจะกลวการเขามาของ

ผประกอบการตางชาต โดยกลมบรษทน าเทยวมกจะกลวการเขามาของบรษทน าเทยวจาก เกาหล

รสเซย ยโรป ในขณะทกลมโรงแรมกกงวลกบการเขามาลงทนของเครอโรงแรมตางชาตขนาดใหญ

เชนกน ทงนในสวนของกลมโรงแรมมการเสนอการสรางขอกดกนทางการคาในลกษณะของการ

ก าหนดใหโรงแรมตางชาตทจะเขามาลงทนไดตองมการลงทนในมลคาไมต ากวา 10 ลานบาท ซง

อาจจะมขอขดแยงกบการกฎเกณฑในการเปดเสรการคาบรการในลกษณะของมาตรการกดกนทาง

การคาทมใชมาตรการทางภาษ (Non Tariff Barriers: NTBs)

แตหากวเคราะหในภาพกวางของทงอตสาหกรรมแลวการเปดเสรจะกอใหเกดประโยชน เนองจาก

นกทองเทยวทมาจากนอกกลมอาเซยนมกจะไมทองเทยวโดยมจดหมายเพยงประเทศเดยว แตจะ

เดนทางไปยงประเทศอนๆ ในอาเซยนดวย ดงนนเมอพจารณาประกอบกบท าเลทตงทางภมศาสตร

ประเทศไทยมขอไดเปรยบในลกษณะของการเปนประตสอาเซยน(Hub/ Gateway)ดงนนการเปดเสร

การคาบรการการทองเทยวภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนจงถอเปนโอกาสทดส าหรบ

ผประกอบการไทยในการสรางเครอขาย แตทงนประเทศไทยจ าเปนตองมการวางแผนในการผลกดน

ใหอตสาหกรรมทองเทยวในประเทศมความแขงแกรงขนเสยกอน



การออกสตลาดอาเซยนภายใตประชาคมอาเซยน

การออกสตลาดตางประเทศตองพจารณาแยกกลม หากเปนประเทศเพอนบานในแถบอาเซยนถอเปน

โอกาสของผประกอบการทองเทยวไทยทงขนาดใหญ และทงผประกอบการSMEs ชาวไทยทจะเขาไป

ลงทน เชน สรางโรงแรม สรางทพก และโครงสรางพนฐานทางการทองเทยวตางๆ ในกลมประเทศ

เพอนบาน โดยเฉพาะในกลม CLMV ทงน SMEs ไทยมศกยภาพอยแลวเพยงแตขาดความรเรอง

กฎหมายของประเทศทจะไปลงทน

แตส าหรบประเทศทพฒนาแลวและมระยะทางไกลจากไทยท เปน Dialogue Partners ภายใต

ขอตกลงทางการคาในกรอบ ASEAN Plus One อาท ญปน เกาหล ออสเตรเลย นวซแลนด ถอเปน

ชองทางทางธรกจส าหรบกลมผประกอบการการทองเทยวขนาดใหญเทานนโดยลกษณะของการ

ออกไปลงทนจะเปนธรกจประเภทรานอาหาร สปา บรษทน าเทยว เปนตน

บรษทของไทยทมการเตบโตดทสดและมศกยภาพในการออกตางประเทศ คอ เซนทรล แตแทจรง

แลว SMEs ไทยสวนใหญลวนมศกยภาพ ประกอบกบประเทศในแถบอาเซยนใหการยอมรบประเทศ

ไทย ประเทศทไทยมโอกาสเขาไปรกได ไดแก ลาว พมา แตในกรณของกมพชานน ในขณะน

เวยดนามและสงคโปรเขาไปลงทนเกอบเตมพนทแลว ทงนรฐบาลไทยควรมหนวยงานหลกทมหนาท

รบผดชอบโดยเฉพาะในการท าการศกษาโอกาสทางธรกจในประเทศเหลาน รวมทงท าหนาทเผยแพร

ใหความรกบผประกอบการในการออกไปท าธรกจในตางประเทศ และตองมการคมครองกลม

ผประกอบการทออกไปด าเนนธรกจดวย

โดยผประกอบการในอตสาหกรรมทองเทยวหลายรายพจารณาวาโครงสรางปจจบนของกระทรวง

ทองเทยวและกฬาไมเออใหกระทรวงสามารถปฏบตหนาทในเชงรกในลกษณะนไดมากนก แตควรม

การจดตงองคกรในลกษณะเดยวกบโครงการเฉพาะกจทมหนาทเฉพาะ เชน โครงการEastern

Seaboard ตองมแผนบรณการใหงานของหลายๆ หนวยงานทเกยวของกนสามารถเชอมโยงกนได

อยางสนท และมตองมส านกเลขาธการ(Secretariat)ทมคณภาพ มความเขมแขง เนองจากการ

ทองเทยวเปนภาคธรกจ เปนภาคการผลตมขนาดความรบผดชอบใหญกวาขอบเขตการปฏบตหนาท

ของกระทรวงหลกเพยงกระทรวงเดยวโดยโครงสรางขององคกรนอาจมลกษณะทคลายกนกบการควบ



รวมส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (NESDB) ผสมผสานกบ

ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน(BOI)เขาดวยกน

ปจจบนกระทรวงทองเทยวฯ มกจะใหความส าคญกบการท าหนาทเปนผคมกฎ(Regulator)และ

ท างานวชาการโดยมการตงสถาบนพฒนาบคคลากรทางดานทองเทยว ในความเปนจรงการจดตง

สถาบนนของกระทรวงกอใหเกดความซ าซอนขนในระบบ เนองจากรฐบาลมกระทรวงศกษาธการท า

หนาทผลตบคคลากรในชวงกอนวยท างาน และมกระทรวงแรงงานท าหนาทพฒนาบคลากรทอยใน

ตลาดแรงงานอยแลว ดงนนแนวทางทควรจะเปนคอใหทงสองหนวยงานนท าหนาทพฒนาทรพยากร

บคคลใหเชยวชาญ อยาใหหนวยงานอนๆ เขามาท างานในลกษณะทซ าซอนกน แตหนวยงานอนๆ

ควรแสดงความตองการวาอยากไดบคคลากรลกษณะใด รวมทงเขาไปจดการปรบปรงหลกสตรการ

เรยนการสอน และการฝกอบรมรวมกบสถาบนการศกษาและรวมกบ 2 กระทรวงหลกน

ASEAN Mutual Recognition Arrangement (MRA)on Tourism Professional

เนองจากประเทศสมาชกอาเซยนตางกไมมความพรอมดวยตนเองในการเรมตนจดท ามาตรฐาน

วชาชพดานการทองเทยวในลกษณะของขอตกลงยอมรบรวม ท าใหประเทศออสเตรเลยเสนอตวเขา

มาเปนผด าเนนการจดท า รวมทงท าการเดนสายเพอโนมนาวประเทศสมาชกอาเซยนทง 10 ประเทศ

ยอมรบ MRA ฉบบน (นอกจากการทองเทยวแลว ยงม MRA อก 4 ฉบบทด าเนนการในลกษณะน)

สดทาย MRA ทเกดขนจงเปนการก าหนดแนวทางมาจากภายนอกประเทศสมาชกอาเซยนเอง ท าใหม

หลายฝายเกดความกงวลในเรองของการครอบง าทางความคดจากประเทศออสเตรเลย ตวอยางของ

MRA ดานการทองเทยวทมการก าหนด 32 ต าแหนงงานทเกยวของกบการทองเทยว เชน พนกงาน

น าเทยว หวหนาพอครว แมครวเปนตนซงมาตรฐานเหลานกลบสอดคลองกบแนวทางการปฏบต

ภายในประเทศออสเตรเลยมากกวาแนวทางการปฏบตงานภายในประเทศอาเซยน โดยในปจจบน

MRA ของ Tourism Professional เหลอเพยงประเทศไทยประเทศเดยวทยงไมไดลงนามเนองจาก

อยในขนตอนการผานระบบรฐสภา แมวาในทางไมเปนทางการ ประเทศไทยกไดยอมรบกบ

MRA ฉบบนไปแลว



ทงน MRA ถอเปนโอกาสส าหรบผประกอบการ แตเปนภยคกคามแกผประกอบวชาชพ กลาวคอ

ผประกอบการหรอเจาของธรกจจะมอ านาจในการตอรองเพมมากขน เชน ในการจางงาน ถา

บคคลากรในประเทศไทยท าไมไดตาม MRA เจาของธรกจกน าเขาผประกอบวชาชพจากตางประเทศ

หรอจากอาเซยนเขามาท างานไดในอนาคต ดวยคาแรงทอาจจะเทากนกบผประกอบวชาชพชาวไทย

ดวยกนเอง ในขณะทผประกอบวชาชพตกเปนฝายเสยเปรยบเนองจากอ านาจการตอรองทลดลง

รวมทงยงตองตองพยายามท าใหตวเองมคณสมบตเทยบเทาหรอมากกวาทก าหนดไวใน MRA ใหได

และตองไมเรยกรองคาจางทสงจนเกนไปจงจะมงานท า

สถานการณนกทองเทยวในปจจบน

นกทองเทยวทเดนทางเขามาทองเทยวในแตละประเทศอาเซยนมความแตกตางกน โดยนกทองเทยว

ทเดนทางเขาไปในประเทศมาเลเซยและสงคโปรสวนใหญ (เกนกวารอยละ 60) จะเปนนกทองเทยว

จากในประเทศอาเซยน ซงตางจากไทยทมโครงสรางนกทองเทยวสวนใหญ (เกนกวารอยละ 60) เดน

ทางเขามาจากประเทศตนทางทอยนอกประชาคมอาเซยน ซงแสดงใหเหนวาประเทศไทยมสถานะ

เปนประตสอาเซยน (Hub/ Gateway)ดงนนจากแนวโนมทเมอมการเปดเสรมากขนโดยเฉพาะตาม

แผนงาน Peop le -to -Peop leConnectiv ity ซ ง เป น 1 ใน 3 แผนงานห ล กภายใต

MasterPlanonASEANConnectivityการทองเทยวในอาเซยนมากกวาหนงประเทศโดยนกทองเทยว

ทงจากในภมภาคอาเซยนและจากนอกภมภาคอาเซยนนาจะเกดขน และไทยนาจะเปนผไดรบ

ประโยชนจากการขยายตวของการทองเทยวในภมภาค เนองจากไทยมศกยภาพทจะเปนศนยกลาง

อาเซยนได แต ณ ปจจบนลกษณะของการเคลอนยายบคคลอยางเสรโดยเฉพาะนกทองเทยว ใน

ภมภาคยงไมเกดขน

สถตนกทองเทยวจากประเทศรสเซยมาไทยจ านวนมาก เพมขนจากปกอนหนารอยละ 60 และการท

นกทองเทยวบางกลมเชนนกทองเทยวรสเซยไมยอมเดนทางไปประเทศอนในอาเซยน ยกเวนประเทศ

ไทยทงนสวนหนงเปนเพราะธรรมชาตของคนไทยทมลกษณะผอนคลาย ประนประนอม ไมเครงครด

ในกฎระเบยบดงนนไทยควรมองโครงสรางทงระบบวาจะท าอยางไรใหธรกจเตบโตอยางมศกยภาพ

รองรบอปสงคจ านวนมากทจะเกดขนในอนาคต



แมอตสาหกรรมทองเทยวไทยมการรกในตางประเทศอยพอสมควรไมจ าเปนตองรอใหนกทองเทยว

เดนทางเขามาเอง โดยหลายบรษทน าเทยวเดนทางออกไปลงทนเปดส านกงานในรสเซย จน และ

อนเดย เพออ านวยความสะดวกแกนกทองเทยวทตองการเขามายงประเทศไทย ทงนในตางประเทศ

เราอาจไมไดประโยชนในทกภาคสวนของสายการผลตแตผประกอบการทองเทยวไทยกลบพจารณา

วาไทยอาจจะไมมความจ าเปนทจะตองไปเปดบรษทน าเทยวในตางประเทศเพราะสามารถรวมมอกบ

บรษททองถนในลกษณะของ Local Collaboration ไดโดยความสมพนธอยในลกษณะของการ

แลกเปลยนลกคาระหวางกน เชน นกทองเทยว Outbound ชาวไทยทออกไปตางประเทศกไปใช

บรการบรษทน าเทยวทองถนทบรษทไทยไปท าความรวมมอไวและเมอนกทองเทยวตางชาต

Inbound เขามากมาใชบรการบรษทน าเทยวในประเทศไทย ทมสญญารวมมอกน

ปจจบนนกทองเทยวไทยนยมใชบรการบรษททวรของไทย และออกไปเทยวในลกษณะเปนกรปท

บรษทน าเทยวจดโปรแกรมการทองเทยวใหทกรายการทงอาหาร ทพก และสถานททองเทยว แตใน

อนาคตแนวโนมการทองเทยวดวยรปแบบนอาจมการเปลยนแปลงได ขนอยกบพฤตกรรมของคนรน

ใหมวาจะหนไปนยมบรษททวรของตางชาตในไทย หรออาจเปลยนคานยมเปนการเดนทางไป

ทองเทยวดวยตวเอง ถงอยางไรปจจบนบรษททวรตางชาตทเขามาลงทนในไทยยงมความเสยเปรยบ

ทางดานตนทนซงสงกวาของบรษทไทย

จดออนของอตสาหกรรมทองเทยวไทย

จดออนของอตสาหกรรมทองเทยวไทยทส าคญม 2 ประการคอ 1) ความปลอดภยของนกทองเทยวทง

จากอบตเหต อาชญากรรม และจากความไมซอสตยของผประกอบการทองเทยว และ2) จดออนใน

ระบบของการเขาถงแหลงทองเทยว (Accessibility) ซงเกยวของกบทงผประกอบการและภาครฐ

เชน ในเรองของคณภาพถนน สายการเดนเรอ เดนรถ สายการบน เสนทางและบรการของระบบ

รถไฟ รวมทงขอมลเบองตนของแหลงทองเทยว และขอมลทวๆ ไป เชน ปายบอกทาง แผนท การ

ตดตอสอสาร เหลานเปนตน



แนวโนมการทองเทยวในอนาคต

ปจจบนนกทองเทยวตางชาตรอยละ 30-40 ทเขามาในประเทศไทยมลกษณะFIT (Free Individual

Traveler) คอเดนทางเขามาทองเทยวดวยตนเองและรอยละ 60-65 ของกลมนมแนวโนมทจะ

กลบมาเทยวอกครง(Repeater) โดยนกทองเทยวเหลานจะท าการคนหาขอมลผานทางระบบ

Internet และเขามาทองเทยวดวยตวเอง ดงนนระบบการเขาถงแหลงทองเทยว (Accessibility)ท

กลาวถงไปแลวขางตนจงมความส าคญอยางมาก ควรจะอ านวยความสะดวกนกทองเทยวใหมากทสด

เทาทจะท าได

ซงรปแบบการทองเทยวแบบ FIT ทมแนวโนมเพมมากขนนสอดคลองกบบทบาทของบรษทน าเทยว

ขาเขา (Inbound)ทเรมมบทบาทและความส าคญลดลงเรอยๆโดยลดลงในลกษณะของสดสวนเมอ

เปรยบเทยบกบการทองเทยวรปแบบอนๆ แมวาปรมาณจ านวนนกทองเทยวอาจจะไมไดลดนอยลงก

ตามโดยนกทองเทยวทใชบรการบรษทน าเทยวสวนใหญเปนกลมนกทองเทยวทเดนทางมาทองเทยว

ในประเทศไทยเปนครงแรก


1. หาก MRA บรการการทองเทยวมผลบงคบใช และเมอมการเปดเสรการเคลอนยายแรงงานฝมอ

อ านาจการตอรองจะตกอยกบนายจาง ในขณะทลกจางชาวไทยจะสญเสยอ านาจการตอรองใน

ทกระดบในทง 32 วชาชพ

2. เนองจากธรกจบรการใน Mode1:Cross Border Consumption ของภาคบรการไมสามารถ

สรางการกดกนได เนองจากระบบโทรคมนาคมและระบบอนเทอรเนตทพฒนามากขน ดงนน

ผประกอบการตองพยายามปรบตวเองใหสามารถขายบรการทมความแตกตางจากผประกอบการ

รายอน และสามารถสนองอปสงคของผบรโภคในลกษณะ Customize ได ผประกอบการตอง

พยายามปรบตวเองใหอยรอดได เนองจากรปแบบการบรโภคมการเปลยนแปลงไปตามเวลา

เชนกน และตองมการน าเอาระบบเทคโนโลยสารสนเทศเขามาประยกตใชในการท าธรกจมาก

ยงขน โดยอยางนอยทสดกตองม Website ของตนเอง เพอใหนกทองเทยวชาวตางชาตสามารถ

หาขอมลได มฉะนนกจะเสยโอกาสใหกบผประกอบการทมความพรอมในทางเทคนคมากกวา



3. รฐบาลตองเรมวางแผนแมบท และก าหนดยทธศาสตรอยางจรงจงวาจะท าอยางไรใหประเทศไทย

เปน Regional Hub ในอตสาหกรรมการทองเทยวใหรวดเรว มประสทธภาพ และมความยงยน

ทสด

4. ภาคเอกชนตองการใหรฐบาลผลกดนแผนแมบทความเชอมโยงอาเซยน (Master Plan on

ASEAN Connectivity: MPAC) ใหเปนเรองเรงดวน ความเชอมโยงทางถนน รถไฟ สายการบน

สายการเดนเรอ การอ านวยความสะดวกดานการผานแดน การออก ASEAN Single Visa จะท า

ใหการวางแผนการทองเทยวของนกทองเทยวทงจากในและนอกอาเซยนเปลยนไป ไทยจะ

สามารถใชประโยชนจากสงเหลานในการสรางตนเองใหกลายเปนจดศนยกลางการทองเทยวของ

ภมภาคได

5. ผประกอบการในธรกจทองเทยวทงหวงโซอปทานตองเขามาประชมรวมกนเพอสรางแผนแมบท

การทองเทยวไทยททกฝายไดประโยชน เพราะปจจบนปญหาทพบคอ บรษททองเทยวพยายาม

ขายโปรแกรมการทองเทยวในราคาท ถกทสดเพอแยงลกคาตางชาตกนเอง ท าใหโรงแรม

รานอาหาร บรษทขนสง แหลงทองเทยว โดนกดราคาไปดวยแตธรกจตอเนองกตองยอมตดราคา

ลง เพราะตองการยอดขาย ตองการ Volume ทงทในความเปนจรง ถามการรวมเจรจา รวม

วางแผนก าหนดกลยทธ ก าหนดราคาดวยกนตงแตครงแรก โปรแกรมการทองเทยวทนาสนใจ

และดงดดลกคาตางชาต อาจไมจ าเปนตองเปนการแขงขนดานราคาเพยงอยางเดยวเสมอไป

ดงนนผประกอบการดานการทองเทยวจงมขอเสนอแนะใหหนวยงานภาครฐ เขามามบทบาทรวม

เปนเจาภาพท าใหเวทการประชมสมมนารวมกนของผประกอบธรกจการทองเทยวทงหวงโซ

อปทานเกดขน และตองเปนการรวมประชมกบหนวยงานภาครฐทเกยวของทงหมดดวย

6. ไทยควรมแหลงทองเทยวในลกษณะทมนษยสรางขน (Man made)ทสอหรอดงจดเดนของไทย

ไมจ าเปนตองจ ากดความคดอยทการสรางCasinoเทานน แตตองเปนแหลงทองเทยวทเปนท

ยอมรบในระดบสากลและตองแสดงออกถงตวตนความเปนไทยและอาเซยนอยางชดเจน เชอวา

จากจ านวนนกทองเทยวสงคโปรไมสามารถสอตสาหกรรมทองเทยวไทยได เพราะสวนใหญเปน

นกทองเทยวจากภายในกลมประเทศอาเซยนเทานน แตนกทองเทยวของไทยสวนใหญเดนทางมา

จากทวโลกการสราง Man Made Attraction ทดยงจะชวยบรรเทาปญหาเรอง Green Season

หรอ Low Season ดวย



7. รฐควรมเงนทนตงตน(Initial Fund)รวมกบภาคเอกชนไทยและรวมกบองคกรปกครองสวน

ทองถน เพอรกษาแหลงทองเทยวในแตละทองถนและสรางระบบรองรบนกทองเทยวเพอให

แหลงทองเทยวด ารงอยไดอยางยงยน โดยเฉพาะแหลงทองเทยวทางธรรมชาต เชอวาจะ

กอใหเกดประสทธภาพมากกวาการกระจายงบประมาณลงสทองถนดวยวธการเชนในปจจบน ท

ใหทองถนน าไปบรหารจดการกนเองโดยไมมการวางแผนงานรวมกนระหวางสวนกลาง สวน

ทองถน และภาคเอกชน

8. ผประกอบวชาชพในภาคบรการอาหารและเครองดมตองการใหภาครฐด าเนนการสนบสนน

โครงการอยางตอเนอง (แมวามการเปลยนแปลงรฐบาลกอยากใหโครงการด าเนนตอไป ไมใช

เรมตนนบหนงใหมทกรฐบาล)และการสนบสนนพอครวแมครวทจะออกไปท างานในตางประเทศ

อยางเตมท

9. พอครวแมครวทตองการเดนทางไปท างานตางประเทศขาดการเตรยมตวและศกษาขนตอนกอน

ลวงหนา สวนใหญรอใหมคนมาตดตอแลวจงเดนทางไปท างานโดยบางครงคณสมบตไมผาน

เงอนไขทแตละประเทศก าหนดไว ในทายทสดกไมสามารถเดนทางออกไปท างานไดจรงทาง

ภาครฐควรจดงบประมาณในการฝกอบรมแกพอครวแมครวใหมคณสมบตครบถวนและความ

พรอมในออกไปท างานในตางประเทศ

10. ปญหาของนายหนาทหาคนไปท างานในตางประเทศควรท าการแกไขด วยการจดใหมการ

ลงทะเบยนบรษทนายหนาเหลานนเพอปองกนการเอารดเอาเปรยบของบรษทนายหนา

11. ภาคการศกษา โดยเฉพาะอาชวะศกษาตองปรบตวอยางยงในการสรางบคลากรทมคณภาพ

มากกวาเพอปอนอตสาหกรรมการทองเทยวและอตสาหกรรมทเกยวของอนๆ ปจจบนพบปญหา

วา เดกจบใหมทเรมตนท างานไมสงาน และยายงานบอย รวมทงไมมความรความช านาญมาก

เพยงพอในระดบทสามารถปฏบตงานไดจรง



3.2.2.2 บรการสปา

สถานการณของธรกจสปาไทย

ธรกจสปาถอเปนธรกจคอนขางใหมของไทย เกดขนประมาณสบปทแลว วสยทศนของธรกจสปาไทย

คอ การผลกดนประเทศไทยใหเปนศนยกลางการบรการสปาของโลก ปจจบนสมาพนธสปาไทยไดรบ

ความรวมมอจากสสว.ท าการพฒนารวมกบสปาตะวนตก (เปนกรณศกษาแลกเปลยนกบประเทศตรก)

พนฐานธรกจสปาของไทยยงตองพงพงกบธรกจการทองเทยว โดยในอดตรายไดหลกจากธรกจสปา

ขนกบธรกจการทองเทยวประมาณรอยละ 65 ปจจบนสถานการณเศรษฐกจโลกท าใหตลาดเรม

เปลยนแปลงไปโดยนกทองเทยวจากยโรปเรมลดจ านวนลง แตนกทองเทยวจากรสเซยหรออนเดย

เพมขนมาทดแทน สถานการณดงกลาวประกอบกบนโยบายของภาครฐในการเพม GDP รายไดของ

การทองเทยวจาก 1 ลานลาน เปน 2 ลานลานภายใน 5 ป สงผลใหปจจบนเรามการสงออกสปาหรอ

ผใหบรการมากกวา 65 ประเทศทวโลก เสมอนเปนการประชาสมพนธสปาไทยในตางประเทศอกทาง

หนง ปจจบนคาดวามสถานประกอบการสปาทวประเทศ ประมาณ 1,500 แหง แตตวเลขดงกลาวยง

ไมมความชดเจนสงผลใหการก าหนดหรอด าเนนยทธศาสตรใดๆตอธรกจไมมความชดเจนและไมม

ประสทธภาพเทาทควร

ปญหาและอปสรรคในการด าเนนธรกจ

การประกอบกจการสปาและการนวดไทยเพอสขภาพจดเปนการสงเสรมสขภาพซงออกเปนกฏหมาย

ทเรยกวาประกาศกระทรวงสาธารณสข แตเนองจากกฎหมายแมออกตามพระราชบญญตสถาน

บรการของกระทรวงมหาดไทย ดงนนเมอมการด าเนนการใดๆทผดกฎหมาย กระทรวงสาธารณสขจะ

ไมมอ านาจในการตรวจจบ ตางจากกรณของรานขายยาหรอคลนกเถอนทกระทรวงสาธารณสข

สามารถด าเนนการจบกมไดตามกฎหมาย ปญหาส าคญอกประการหนงคอ Spa Therapist ของไทย

จดเปนสาขาสงเสรมสขภาพ ยงไมมการรองรบเปนวชาชพ (ยงไมมการท า Competency)

นอกจากนยงพบอปสรรคในการออกไปท างานนอกประเทศ ยกตวอยางเชน ประเทศญปนไมอนญาต

ใหไทยน าบคลากรเขาไปท างานในสถานประกอบการไทยในญปน



ธรกจสปาไทยกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

การกาวส AEC เสมอนเปนการเปดประเทศกบทงโลก โดยประเทศทนาจบตามองทสดคอสงคโปร ซง

เปนนายหนาของทวโลก ในอนาคตธรกจสปาไทยมแนวโนมทจะถกซอกจการเพมขน และหากไมม

การปรบตวสดทายคนไทยจะกลายเปนแคแรงงาน ทงนไทยถอวามความพรอมทจะเปนผน าใน

อาเซยน

ประเทศทมการตนตวดานบรการสขภาพมากทสดในอาเซยนคอ ไทย รองลงมาคอ อนเดย ดาน

ศกยภาพ อนโดนเซยมศกยภาพใกลเคยงกบไทย ฟลปปนสเรมตนพฒนาธรกจสปาพรอมกบไทยแตม

ความไดเปรยบเรองภาษาและไดรบความชวยเหลอดานการบรหารจดการจากประเทศสหรฐอเมรกา

นอกนนแถบประเทศเพอนบานจะเปนกลมทการพฒนายงนอยกวาไทย จงอาจตองมการตงก าแพง

เพอปองกนใน Mode 4 ซงอาจเกดการเคลอนยายจากคาแรงทต ากวา

ขอไดเปรยบหนงของไทยคอ การนวดของไทยไดรบการยอมรบทวโลก ดงนนหากแบงกลมสปาเปน

Spa Management และ Thai Spa Management เร าม ความ ได เป ร ยบ ในส วน Thai Spa

Management มากเนองจากคแขงในสวนนยงมจ านวนคอนขางนอย

จากแนวโนมการทองเทยวอาเซยนทมากกวาหนงประเทศ ควรมการสรางเครอขายการใหบรการสปา

ในหลายๆรปแบบวฒนธรรมของแตละประเทศใหเปนเสนทางสายไหมสปา อกดานหนงคอการเขาไป

ลงทนด าเนนธรกจในตางประเทศเชน สงคโปร บรไน ญปน จน เกาหล ออสเตรเลย นวซแลนด ใน

อนาคต ส าหรบประเทศอนเดยปจจบนเตรยมเจรจาเรองขอน าการนวดอายรเวทเขามายงไทย

สถานประกอบการสปาในพทยา

พทยา มสถานประกอบการสปาเพอสขภาพประมาณ 70-80 แหง สถานประกอบการนวดเพอสขภาพ

เกอบ 400 แหง แตจ านวนสถานประกอบการทผานการรบรองจากสาธารณสขไมเกนรอยละ 30 ดาน

บคลากรผใหบรการในสปามพนกงานไมเกนรอยละ 70 ของจ านวนพนกงานทตองการในสถาน

ประกอบการ ซงแสดงใหเหนปญหาการขาดแคลนบคลากร ซงปญหานเกดขนในสถานประกอบการ

ในภมภาคอนๆเชนกน



ตลาดของสปาในพทยาเปนนกทองเทยวตางชาตซงประกอบไปดวยสามประเทศหลก ไดแก รสเซย

จน และเกาหล ปจจบนนกทองเทยวจากประเทศอนเดยเรมเพมจ านวนขน

ในสวนของ AEC กบพนทพทยายงไมมการตนตว และยงไมมความรความเขาใจถงปญหาและอปสรรค

ทจะเกดขนกบธรกจ แตปญหาทชดเจนคอ บรษททองเทยวจากตางประเทศเขามาประกอบกจการ

ธรกจสปาเอง และบางสวนไมผานการรบรองจากกระทรวงสาธารณสข

สถานประกอบการสปาในภเกต

ภเกต มจ านวนสปามากทสดในประเทศไทย โดยมจ านวนสปาทงหมดประมาณ 300 แหง แตเปน

ธรกจสปาทผานมาตรฐานเพยงประมาณ 80 แหง สาเหตหนงมาจากการไมเขารบการตออาย

ใบอนญาตของสถานประกอบการ ตลาดหลกเปนนกทองเทยวจากเอเชยและยโรป ปจจบนเรมม

นกทองเทยวจากอาเซยนเพมมากขน ประเทศหนงไดแก ลาว ซงถอเปนตลาดใหมทนาจะมการเตบโต

มากขน ทงนตลาดสปาภเกตคอนขางผนผวนเนองจากรอยละ 95 เปนอปสงคทเกดจากนกทองเทยว

ตางชาต

ปญหาและอปสรรคทพบคอ ไมมหนวยงานทเขามาแสดงความรบผดชอบเรองการบงคบใชกฎหมาย

กบสถานประกอบการทไมไดรบใบอนญาต ปญหาการขาดแคลนบคลากรผใหบรการ แมการจางงาน

จะมผลตอบแทนสงประมาณ 20,000-30,000 ตอเดอน อกสวนคอ การเขามาลงทนของนกธรกจ

ตางชาตซงไมไดมาตรฐาน ปจจบนจงเรมเกดการไลซอสถานประกอบการทมอยเดมในทองท


1. สรางความเปนเอกภาพระหวางองคกร ทงผทมหนาทในการตรวจสอบและผมหนาทในการจบกม

ผกระท าความผดตามกฏหมาย

2. สรางเครอขายการด าเนนงานของภาครฐใหเปนระบบทมประสทธภาพ คอ หนาทในการควบคม

การด าเนนธรกจเปนของกระทรวงสาธารณสข การตลาดการประชาสมพนธเปนของกระทรวง

การทองเทยวกบการทองเทยวแห งประเทศไทย การสงเสรมการศกษาการพฒนาขด

ความสามารถเปนของกระทรวงศกษาและกรมพฒนาฝมอแรงงาน



3. ปจจบนโรงแรมทเปน Chain ในระดบ 4-5 ดาวจากตางประเทศบงคบใหมการใหบรการสปา

ดงนนโรงแรมของไทยในระดบ 4-5 ดาวกควรจะมการปรบตวไปในลกษณะเดยวกน

4. สงเสรมการพฒนาสถาบนการศกษา โดยการเพมหลกสตรทางดานสปาใหเปนทยอมรบ

5. สงเสรมการพฒนามาตรฐานสปาไทยใหเปนทยอมรบในระดบสากล

6. สรางรวมมอระหวางสถานประกอบการในการอบรมพฒนาบคลากรผใหบรการ

7. เพมมลคาใหกบการนวดไทย

8. ผลกดนแนวคดการสรางสมาพนธสปาอาเซยนในอนาคต



3.2.2.3 บรการคาปลก

สถานการณปจจบนของบรการคาปลกไทย

จากขอมลของสมาคมคาปลกไทย ในป 2553 มลคาการคาปลกของไทยอยทประมาณ 1.3 ลานลาน

บาท หรอเทยบเทากบรอยละ 13 ของมลคาผลผลตมวลรวมภายในประเทศ (GDP) โดยประมาณ

ครงหนงของมลคานมาจากการด าเนนธรกจของผคาปลกทเปนสมาชกของสมาคมผคาปลกไทยซงม

สมาชกทงสนจ านวน 49 ราย นบตวเลขการคารวมกวา 6 แสนลานบาท โดยตวเลขสถตของมลคา

ภาคการคาปลกไทยจะค านวณจากระบบภาษมลคาเพม ดงนนมลคาภาคการคาปลกท 1.3 ลานลาน

บาทจงนาจะต ากวาความเปนจรง (Under-estimation) เนองจากเปนการรวมมลคาเฉพาะรานคา

ปลกทมลกษณะเปน Modern Trade คอมระบบบญช มการเกบรวบรวมสถต และอยในระบบภาษ

แตมลคานยงไมไดรวมเอามลคาทางธรกจของผคาปลกทเปนผคารายยอยซงมลกษณะเปนผคาแบบ

Traditional Trade เชน รานขายของช า ไมเขาสระบบภาษมลคาเพม ดงนนในสภาพความเปนจรง

แลวมลคาของธรกจคาปลกนาจะมสดสวนสงกวารอยละ 13 ของ GDP

ในภาพรวมทางสมาคมคาปลกซงถอเปนตวแทนของผประกอบการรายใหญ ยงไมมความกงวลเรอง

ผลจากการเปดการคาเสรโดยเฉพาะภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน เนองจากเหตผลหลก 3

ประการ ไดแก

1. ทางสมาคมมการเตรยมความพรอม โดยไดท าการศกษาตลาดตางประเทศ โดยเฉพาะในภมถาค

อาเซยนมาแลวตงแตป 2545 โดยท าการกรณศกษาเวยดนาม ฟลปปนส อนโดนเซย และอนเดย

โดยเนนการศกษาเรองท าเลการคาขายมากกวาเรองของกฎระเบยบหรอขนตอนการด าเนนการ

ของกรอบความรวมมอทางการคาตางๆ

2. ผประกอบการไทยมความเหนรวมกนวาไทยมศกยภาพมากพอทจะบกตลาดเอเชย ยงไปกวานน

ปจจบนกลมเซนทรลเรมเดนทางไปเปดตลาดในกลมสหภาพยโรปแลว โดยเรมตนทประเทศอตาล

โดยการเขาซอกจการหางคาปลกทองถน“La Lista” และเรมตนเขาไปบกตลาดอาเซยนโดยเขา

ไปลงทนเปดหางสรรพสนคาในประเทศฟลปปนสและอนโดนเซย



3. ทผานมาถงแมจะยงไมม การเปดการคาเสร ห างคาปลกตางชาตก เขามาด าเนนธรกจ

ภายในประเทศไทยอยแลว เชน กรณของโลตส และบกซ ซงก ไมไดมผลกระทบกบหางคาปลก

ขนาดใหญของผประกอบการชาวไทยมากนกโดยหางตางชาตเหลานบางบรษทไดรบการสงเสรม

การลงทนดวยซ า ดงนนเมอมการเปดเสรการคา ถาธรกจตางชาตจะเขามาแขงขนบนพนฐาน

เดยวกน ไมไดมแตมตอเชนในกรณของการสงเสรมการลงทน หรอการสงเสรมและพฒนาธรกจก

ไมนาจะสรางความกงวลแกผประกอบการชาวไทยแตอยางใด

อยางไรกตามการเขามาของธรกจตางชาตกสงผลให โครงสรางการคาปลกในประเทศไทยมการ

เปลยนแปลงไปอยางมากเชนในกรณการเขามาของกลมแมคโครซงเปนหางคาสงเขามา ท าให

โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) ทางการคาปลกของไทยเปลยนแปลงไป แตกเปนไปในลกษณะท

มการพฒนามาเรอยๆ โดยผทไดรบผลกระทบมากทสดคอ พอคาคนกลางทท าหนาทในการกระจาย

สนคา (ยปวะซาปวะ) ซงอาจจะหายไปโดยปรบธรกจตวเองเปนผคาปลก และผกระจายสนคาใน

ลกษณะของ supplier ซงมอ านาจตอรองลดลง ปจจบนอ านาจตอรองอยทประมาณ 50:50จากแต

เดม แตทงนผประกอบการรายเลกจะเปนผไดประโยชนจากการมทางเลอกในการซอสนคาเขาราน

มากขน

การคาปลกเปนลกษณะของการซอมาขายไป เพราะฉะนนคนทจะเขามาท าธรกจตองมความเขาใจ

การกระจายสนคา (Distribution) ในแตละชองทาง โดยในอนาคตสมาคมผคาปลกไทยคาดการณวา

ชองทางการจดจ าหนายและการกระจขายสนคา (Distributor) ในประเทศไทยอาจจะถกควบคมดวย

ธรกจรายใหญจากตางประเทศ เชน ยนลเวอรดทแฮลม และเชอวาสดทายไมวาจะเปนสนคา หรอ

รานคาปลก(Retailer)จะเหลอเพยงไมกรายและ Supplier กบ Retailer มแนวโนมทจะสลบหนาท

กน เนองจากเมอ Retailer มขนาดใหญขนกมกจะตองการสรางความแตกตางใหกบผลตภณฑและ

บรการของตนเอง(differentiation)ในขณะทผกระจายสนคา(Supplier)ไมสามารถตอบสนองโดยการ

ผลตสนคาตามทตองการใหไดเนองจากตนทนทสงขนเนองจากเปนธรกจทไมเกดการประหยดตอ

ขนาด(economies of scale)เปนเหตใหผคาปลก(Retailer)หนมาท าการน าเขา (Sourcing)โดยตรง

จากตางประเทศดวยตนเอง สงผลให Supplier ซงเดมไมมทวางจ าหนายสนคาของตนเองมความ

จ าเปนตองหนมาท าการเปดหนารานของตนเอง โดยในปจจบนเรมมตวอยางใหเหน ในกรณของสนคา



ทไมใชอาหาร เชน เสอผา รองเทา ส าหรบในกลมสนคาอาหาร เชน fresh mart พรานทะเล เถาแก

นอย หรอกลมผน าเขาผลตภณฑอาหารส าเรจรป เชน กลมซโน -แปซฟค เทรดดงอนาคตคาดวา

รปแบบการคาจะเปนตามแนวโนมดงกลาวนมากยงขน

ผลกระทบจากการคาเสรและแนวโนมการเขามาท าตลาดของผคาปลกตางชาต

ผประกอบการรายใหญ เชน แมคโคร ซงมความเชอมโยงกบกลมเมโทร(Metro AG) ทมฐานทางธรกจ

ใน Düsseldorf ประเทศเยอรมน เปนกลมทมแนวโนมทจะเขามาลงทนในมลคาสงในภมภาคอาเซยน

โดยในปจจบนเมโทรมสาขาเปนจ านวนมากในประเทศเวยดนาม โดยแตเดมเมโทรและแมคโครม

เจาของเปนคนตระกลเดยวกน แตในปจจบนแมคโครเปนเพยงสดสวนไมถงรอยละ 5 ของมลคาธรกจ

ของกลมเมโทรโดยคาดวาการเขามาของธรกจตางชาตจะเขามาในลกษณะของการเขามาซอกจการ

(Takeover) เพราะคงไมมใครสามารถเขามาโดยเรมตนธรกจใหมไดเนองจากมขอกดกนทางการท า

ธรกจอยมากพอสมควร

ส าหรบกลมเทสโก (Tesco Plc) ปจจบนเทสโกเปนกลมธรกจคาปลกทมขนาดการท าธรกจใหญเปน

อนดบทสามของโลกรองจากWal-martและ Carrefour สมาคมผคาปลกไทยพจารณาวาการเขามา

ของ Wal-mart ไมใชเรองงาย อกทงเมอมการควบรวมกจการ(takeover) ระหวางกลม BIG C(ซงมผ

ถอหนสวนหนงคอ กลม Casino คาปลกสญชาตฝรงเศสกบ Carrefour (จากฝรงเศสเชนเดยวกน)

ดงนนจงมความเปนไปไดสงวาหาก Wal-martซงธรกจคาปลกขนาดใหญของสหรฐอเมรกาจะเขามา

เปดตลาดในประเทศไทย นนหมายความวา Tesco สญชาตองกฤษกบBig C ของฝรงเศสจะหนมา

รวมมอกน

ดานผคาปลกจากจนนน สมาคมผคาปลกไทยพจารณาวาเปนนกลงทนทมศกยภาพ แตยงไมนากงวล

เนองจากจนยงพจารณาวากลมเซนทรลพฒนาเปนตนแบบการด าเนนธรกจและในทางปฏบตจนยง

ไมไดมการลงทนซอทดนในไทยแตอยางใด

ส าหรบผคาปลกไทยทคาดวาจะไดรบผลกระทบ สมาคมผคาปลกไทยพจารณาวากลมรานคาปลกท

ขายสนคาเฉพาะอยาง (Specialty stores)จะเปนกลมทไดรบผลกระทบ โดยพบวาประเทศไทยม

ชองวางส าหรบรานคาเฉพาะอยางใหตางชาตเขามาด าเนนธรกจในประเทศไทย เชน Container



store (ขายเฉพาะคอนเทนเนอรเพยงอยางเดยว) หรอ รานเฟอรนเจอร และเครองใชในบาน IKEA

กลมพวกนจะเปนผรบผลกระทบเพราะรานคาเฉพาะอยางจากตางประเทศจะเขามามากขน โดยสวน

ใหญเปนการเขามาเปดตลาดจากธรกจทางแถบยโรป โดยเรมตนจะเขามาแถบประเทศใกลเคยงกบ

ไทยกอน

ดาน Hyper mart หรอ Convenience store สมาคมมองวาไมมชองทางเขามาเนองจาก 7-11 ปด

ตลาดหมดแลว ดวยการเขายดท าเลการคา และระบบจดสงสนคา ส าหรบหางสรรพสนคา

(Department store)กม เซนทรล เปนผน าและปดโอกาสทางการท าตลาดจากคแขงไปแลว

เพราะฉะนนกลมทนาเปนหวงในล าดบถดมา คอ รานคาขนาดกลางและขนาดเลก

ศกยภาพการออกไปลงทน และท าตลาดของผคาปลกไทยในตลาดอาเซยน

ผคาปลกไทยทมศกยภาพไปตางประเทศได ยกตวอยาง เซนทรล (ซงออกไปจนและอนเดยแลว)

ธรกจเซนทรลแบงเปน 5 กลมท าหนาทแตกตางกน ยกตวอยางเชนเซนทรลรเทล และเซนทรลพฒนา

เซนทรลรเทล ด าเนนการคาปลก ซงกจการคาปลกด าเนนการออกไปลงทนไดสะดวกเพราะไมตอง

ลงทนสนทรพย เพยงซอมาขายไปโดยไปเชาสถานทในตางประเทศแลวน าสนคาไปลง

เซนทรลพฒนา ด าเนนการเรองการลงทนในอสงหารมทรพยโดยลงทนสรางศนยการคา โดยจะพบ

ปญหาสทธการเปนเจาของทดนซงตองท าในลกษณะการรวมลงทนกบผประกอบการทองถนใน

ลกษณะ Local Collaboration

นอกจากเซนทรลแลวยงม กลม Index ทออกไปขายแฟรนไชสใหกบผประกอบการในประเทศ

เวยดนามและปากสถาน และ กลม Home Pro ซงจะเปดสาขาทมาเลเซยในป 2556 ในรปแบบของ

การลงทนแบบ joint venture กบผประกอบการทองถน

อาจกลาวไดวาโอกาสในการออกไปลงทนในตางประเทศนนเปดเสรอยแลว โดยไมจ าเปนตองมการ

เจรจาเพอเปดเสรการคาบรการใน Mode 3 โดยการออกไปลงทนมไดในหลายรปแบบ ปจจยส าคญ

ขนกบศกยภาพของกลมธรกจไทย และขอบงคบภายในประเทศนนๆทผประกอบการเลยงไมได เชน

กฎหมายคาปลกของเวยดนามทDistributor หามเปนเจาของสนคา ซงกฎหมายภายในของแตละ



ประเทศกเปนเรองทอยนอกเหนอขอบเขตของการเจรจาการคาระหวางประเทศเพอเปดเสรการคา

ขนกบความสมครใจของแตละประเทศสมาชกอาเซยนในการจะปรบกฎขอบงคบภายในประเทศของ

ตนใหมความเปดกวางมากนอยเพยงใด

ส าหรบรปแบบการออกไปลงทนและการท าธรกจนน ส าหรบผประกอบการคาปลกรายเลกของไทย

แลว ผประกอบการคงไมสามารถออกไปท าตลาดเพยงล าพงไดเนองจากโดนกดขวางจาก Supplier

ทองถน ทางออกหนงคอตองใหผประกอบการรายใหญเปนผไปเปดตลาดกอน เชน เซนทรลรเทล

และเซนทรลพฒนาออกไปลงทนและน าธรกจรานคา รานอาหารรายเลกของไทยตามไปพรอมกน

(รายเลกออกไปสตลาดภายใตรายใหญ) แตอยางไรกตามยงมความกงวลจากบางกลมซงไมเหนดวย

กบทางออกดงกลาว เนองจากเกรงวาธรกจรายใหญจะกลนรายเลกในทสด

นอกจากนรปแบบทเหมาะสมกบการท าตลาดในแตละประเทศมความแตกตางกน ยกตวอยางเชน

ตลาดอนเดยควรจะไปในรปแบบหางสรรพสนคา(Department store)โดยมกลมเปาหมายเปน

ผบรโภคในกลมระดบรายไดสงเพอตอบสนองความตองการซอ (desire) สนคาราคาสงแตในกรณของ

ประเทศเวยดนาม และลาว รปแบบการออกไปท าธรกจคาปลกควรจะเปนลกษณะ hypermart

เนองจากกลมประเทศเหลานยงคงเนนสนคาทใชในชวตประจ าวน ทมราคาไมสงจนเกนไป

แตกมผคาปลกประเทศไทยบางรายทเคยเปน supplier มากอนและนาจะมศกยภาพพอทจะออกไป

เปด รานคาปลก(Retail Store) ไดดวยตวเอง เชน AIIZ ไปลงทนเปดรานในประเทศสงคโปรแตบาง

ตราสนคาเชน Ten&Coและ Pena House กเลอกทจะไปในลกษณะ Outlet mallเปนตน

ส าหรบตลาดอาเซยนทนาสนใจส าหรบผประกอบการไทยทจะเขาไปลงทนไดแก ประเทศเวยดนาม

โดยในปจจบนตลาดเวยดนามมสนคาไทยวางจ าหนายอยจ านวนมาก และสวนใหญเปนสนคาระดบ

Premium แตภาพการคาของผประกอบการไทยยงนยมการสงสนคาออกไปขายไมใชการเขาไปลงทน

และยงไมมการท าการตลาดอยางเปนเรองเปนราว ซงแนวคดแบบนอาจท าใหธรกจอยในตลาดไดไม

นาน เชนกรณปลากระปองตราสามแมครว ซงปจจบนตองปรบตวโดยการออกไปลงทนสราง

โรงงานผลตในประเทศเวยดนามเพมอกชองทางหนงดวย



จดออนของผประกอบการคาปลกไทย

1. ผประกอบการไทยยงไมไดท าการคาปลกแบบครบทงวงจรอยางแทจรง ยกตวอยางเชน นกธรกจ

ไทยทลงทนในหางสรรพสนคา(Department Store) กจะบรหารเฉพาะการท าการตลาด แตการ

ดแลสนคาคงคลงกลบบรหารจดการโดยsupplier ผคาปลกไทยนยมท าหนาทเพยงซอมาขายไป

และเกบสวนตาง (margin) เทานน ดงนนในระยะหลงผบรหารศนยการคาจงนยมรปแบบการให

เชาพนทเพยงเทานนเพอลดภาระความเสยงและตนทนของตน

2. ผประกอบการไทยซมซบองคความรและกลยทธในการคาปลกใหมๆ จากตางชาตไดชามาก

เนองจากยงไมยอมรบวธของตางชาตเทาทควร โดยเฉพาะในตางจงหวด ตวอยางเชน Super

Market ในตางจงหวดจะไมมการท าอาหารสดขายเองเปนเพยงลกษณะรานขายของช า(Grocery

Store) เทานน โดยรานคาจะท าตวเปนผกระจายสนคาและใชหนารานเปนรานคาปลกดวย แม

ผคาตางชาตจะน าเทคโนโลยใหมๆ เขามาดวยอาท การใชกาซไนโตรเจนในการบมอาหาร หรอ

การรกษาอาหารสดทขนโชวใหสดใหม ผประกอบการไทยทมเทคโนโลยทจะท าไดแบบนมเพยง

กลมเซนทรลเทานนทงนอาจเปนเพราะเซนทรลเปนผน าเขาเทคโนโลยนเขามาขายเอง แตกยงไม

สามารถกระจายเทคโนโลยเชนนในประเทศไทยไดเทาใดนก

3. ทศนะของผประกอบการไทยไมเขาใจการบรหารสนคาคงคลงและระบบโลจสตกสสาเหต

เนองมาจากเดมผคาปลกไทยไมมสนทรพยในการค าประกน นยมใชวงเงนเบกเกนบญช(O/D) จง

ใชสนคาในคลงเกาเปนตวค าประกน ตางจากการบรหารสนคาคงคลงของตางชาต ยกตวอยาง

เชน แมคโครจะมสนคาพอขายอยแค 22 วนเทานน ตางชาตจะเนนการจดเกบสนคาคงคลงให

นอยทสด เพอลดตนทนในการเกบรกษาสนคา และใชการพฒนาระบบโลจสตกสเขามาแบงเบา

ภาระทางดานตนทน แตผประกอบการไทย ในทางกลบกน ตองการเกบสนคาคงคลงใหมากเพอ

ค าประกนวงเงนเบกเกนบญช

4. ลกษณะของธรกจไทยเปนอตสาหกรรมภายในครอบครว ซงบางครงประสบปญหาการขาดการ

รบชวงกจการตอและคนรนเกากไมสามารถออกไปแขงขนในตลาดตางประเทศได ดงนนจะเหน

วาธรกจทออกไปสวนใหญจะเปนบรษททมลกษณะเปนบรษทขามชาตอยแลว เชน เนสเลดท

แฮลม ซงบรษทอตสาหกรรมกลมนจงนยมท าการจางนกบรหารมออาชพซงเคยมประสบการณ



ท างานในบรษทขามชาตเชนตวอยางขางตนเขาไปบรหารธรกจโดยท เจาของกจการไมไดไปท า

ธรกจเอง

5. ผประกอบการไทยนยมท าธรกจแบบยดตดกบพนทโดยเฉพาะถนฐานทตวเองอาศยอยและไม

คอยมแนวคดจะออกไปด าเนนกจการในตางประเทศ

ปญหาทเกดขนกบผประกอบการคาปลกไทยในการเจรจาการคาระหวางประเทศ

1. ทผานมาแมวาภาครฐจะนยมเชญภาคเอกชนเขามสวนรวมในการเจรจาการคาระหวางประเทศ

ผานทางสภาหอการคา และ/หรอสภาอตสาหกรรม แตเนองจากภาครฐมกจะหมนเวยน

บคคลากรทมาพดคยกบภาคเอกชนท าใหขาดความตอเนองในการท างานและท าใหท างานไดไม

เตมประสทธภาพ ประกอบกบภาคเอกชนซงมภาระในการบรหารจดการกจการของตนเองมาก

อยแลวไมไดมโอกาสในการตดตามเรองการคาเสรกจะไมมความรดานน เพอไปใหค าแนะน ากบ

หนวยงานของภาครฐไดเลย

2. รปแบบการประชาสมพนธของรฐทเกยวกบการเปดเสรการคามกจะสรางความเขาใจผด โดย

ภาคเอกชนมกจะรอวาเมอไรการเจรจาจะเสรจสนและสามารถออกไปด าเนนกจการท าธรกจได

อยางสะดวก โดยไมไดมการเตรยมความพรอมของตนเองไวกอน นอกจากนรฐบาลยงพยายาม

ประชาสมพนธเพอสรางความตนตวตอการเปดเสรภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

(AEC)มากเกนไปจนท าใหนกธรกจและประชาชนทวไปละเลยและไมใหความส าคญกบผลจากการ

เจรจาการคาในกรอบอนๆ ซงกมความส าคญตอธรกจของตนเองดวยเชนกน

3. หนวยงานภาครฐของไทยคอนขางกระจดกระจาย ไมเบดเสรจและไมมระบบทเปนอนหนงอน

เดยวกน เชนมภาระงานบางสวนของส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน(BOI) ทไป

ซ าซอนกนกบกรมพฒนาธรกจการคา และทบซอนกบกรมการคาตางประเทศ และยงไปทบซอน

กบกระทรวงอนๆ จนบางครงเกดการเกยงกนท างาน และสรางความสบสนใหกบผประกอบการ

4. การวางผงเมองของไทยก าหนดให รานคาปลกประเภท hypermartไปตงอยบรเวณพนทตรง

กลางของแตละเขตซงตางจากตางประเทศ เชน สหรฐอเมรกาซงวางต าแหนงกลมนกระจาย

ออกไปนอกเมอง



5. กฎหมายของไทยยงไมมการนยามค าวา “คาปลก-คาสง” และปจจบนเราไมไดแยกกฎหมาย

ตอตานการผกขาด(Antitrust law)กบกฎหมายปองกนการคาทไมเปนธรรม(Unfair trade)ออก

จากกน ซงแตกตางจากตางประเทศทจะแยกกฎหมายออกจากกนอยางเดดขาดโดยปญหา

ประการส าคญในประเดนการผขาดเกดขน เนองจากไทยไมสามารถระบกลมธรกจทมอ านาจ

เหนอตลาด (สวนแบงการตลาดมากกวารอย50) เนองจากผประกอบการรายใหญในไทยสวนใหญ

ลวนมอ านาจเหนอตลาดทงสน แตกลบมการออกกฎหมายส าหรบหมวดคาปลกคาสงวา “คาปลก

คาสงใดสามเจารวมกนมสวนแบงมากกวารอยละ75 ถอเปนพวกทมอ านาจเหนอตลาด”ซงเปน

การใหค าจ ากดความซงอาจจะไมสอดคลองสภาพความเปนจรงในตลาด


1. ภาคเอกชน โดยเฉพาะผคาปลกขนาดกลางและขนาดยอมยงไมมความรเรองเรองการเปดเสร

การคา โดยเฉพาะในตวรายละเอยดกรอบกตกาการคาเสรในแตละกรอบ โดยเฉพาะกรอบ

ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนซงมความซบซอนและครอบคลมในหลายมต ท าให ไมทราบวา

สามารถขอใหรฐเขามาสนบสนน สงเสรม และเยยวยาในทางดานไหนไดบาง

2. ผประกอบการทราบวารฐบาลไมสามารถเขาไปชวยเรองการแกไขกฎระเบยบภายในของประเทศ

คคาทเปนสมาชกประชาคมเศรษฐกจเบองตนไดแตในระดบเบองตนภาครฐควรมแผนการ

ด าเนนงานทชดเจน(roadmap) วาแนวทางการเจรจา แนวทางการเปดเสรในภาพรวม ในทก

กรอบ จะเปนอยางไร เพอประโยชนอะไร จะท ากรอบการเคาเสรกบประเทศใดบาง ภายใต

ขอบเขตของแตละกรอบอยางไรเพอใหเอกชนทสนใจมองเหนทศทางการคาไดอยางชดเจนกอน

3. สมาชกสมาคมผ คาปลกมความตองการใหภาครฐเขามามบทบาทในฐานะต วกลางในการ

ท าการศกษาและรวบรวมฐานขอมลทผประกอบการสามารถเขาถงได ในเรองของโอกาสและ

อปสรรคในการออกไปลงทนในแตละประเทศสมาชก วาอตสาหกรรมหรอภาคบรการใดทม

โอกาสทางการลงทน กฎระเบยบภายในประเทศของแตละประเทศสมาชกเปนอยางไรตองการ

ทราบขอมลในประเดนวา หากเขาไปตลาดตางประเทศแลวจะเปนอยางไรตอ สามารถน าก าไร

กลบมาไทยไดหรอไม ภาษนตบคคลเปนเชนไร ซงประเดนเหลานลวนเปนเรองภายในของ

ประเทศทเราจะเขาไป



3.2.2.4 บรการวชาชพแพทยและบรการสาธารณสข

ภาพรวมและปญหาทพบของบรการวชาชพแพทย และบรการสาธารณสข

ในภาพรวมจ านวนแพทยทผลตไดภายในประเทศไทยมมากพอตอความตองการภายในประเทศโดย

อาจพจารณาจากแหลงสถานทท างานของแพทยและแหลงทผลตแพทย เชน โรงเรยนแพทยม

นกเรยนแพทยเขารบการศกษาอยางตอเนอง โรงพยาบาลเอกชนเองก ไมขาดแคลนแพทย

โรงพยาบาลภายใตการจดการของกรงเทพมหานคร เชน โรงพยาบาลวชระและโรงพยาบาลตากสนก

มการผลตแพทยอยางตอเนองและเพยงพอ หรอแมกระทงโรงพยาบาลของทหารเองกมการผลต

แพทยอยางตอเนองและมจ านวนแพทยทเพยงพอกบการใหบรการของโรงพยาบาลทเปนของกองทพ

หนวยงานเดยวทขาดแคลนบคลากรทางการแพทยในขณะน คอ กระทรวงสาธารณสข ทตองการ

แพทยเขามาท างานกบบคลากรประเภทอนๆ จนบางครงจ าเปนตองใชวธบงคบแพทยใหมาท างาน

ดวยแตปญหาทพบคอไมไดมการสรางแรงจงใจในการทแพทยจะเขามาท างานรวมกบกระทรวง ซงจะ

ท าใหเกดปญหาอนๆ ตามมา อาท แพทยบางทานทสงกดกระทรวงสาธารณสขออกระเบยบกฎเกณฑ

ซงเออประโยชนเฉพาะโรงพยาบาลของภาครฐซงตนเองมสวนไดสวนเสย หรอไดรบประโยชน

ทางออม และกดกนบทบาทของภาคเอกชนในการรวมสรางและพฒนาระบบสาธารณสขของประเทศ

อาท การออกกฎเกณฑใหโรงพยาบาลทจะจดการอบรมแพทยตองเปนโรงพยาบาลของภาครฐเทานน

ท าใหโรงพยาบาลเอกชนขนาดใหญซงมความพรอมในการจดอบรมพฒนาความรความเชยวชาญ

ใหกบนายแพทยไมสามารถจดอบรมได ทงนเพอสรางผลประโยชนใหกบผออกกฎเกณฑเองซงท างาน

อยในโรงพยาบาลของรฐ ดงนนหากมการการสรางแรงจงใจในรปแบบอนๆ ใหกบแพทยทเสยสละตน

เขามาท างานกบประทรวงสาธารณสข การหาผลตอบแทนโดยกดกนแพทยทไมไดสงกดกระทรวงกจะ

ลดลง

ปญหาทจรงของระบบบรการไทยไมใชอปทานแพทยแตเปนการกระจายตวของแพทยทมการกระจก

ตวอยทกรงเทพมหานครและเมองใหญเปนหลก แพทยมความรสกวาการไปตางจงหวดทไกลๆไมคม

และไมมแรงจงใจในการไป ไมมอปกรณทางการแพทยทเพยงพอหรอถาแพทยไปประจ าตางจงหวด

จรงกจะเปนแพทยทท างานอยตรงนนเพยงคนเดยว มงานมากเกนไป และไมใชแพทยทกคนทม

ความสามารถในการรกษาไดทก โดยสวนใหญแพทยจะมความถนดในการรกษาโรคเฉพาะทาง



(Specialization หรอ Specialty) ท าใหบางครงเมอไปอยในโรงพยาบาลขนาดเลกในตางจงหวดกไม

มคนไขทปวยในโรคทตนถนด แตกลบตองไปรกษาโรคทตนเองไมมความเชยวชาญ เนองจากทง

โรงพยาบาลมแพทยอยไมกคน ท าใหเกดปญหาวางต าแหนงของคนไมถกกบงาน

ภาวะปจจบนของการคาบรการทางการแพทยระหวางประเทศ

แพทยตางชาตท เขามาประกอบการในประเทศไทย ในอดตมาในรปแบบหมอสอนศาสนา

(Missionary) และกลมแพทยทท างานกบหนวยงานของตางชาตทเขามาในชวงสงครามเยน อาท

Peace Corps พบวาในปจจบนแพทยทมความพยายามทจะสอบใบประกอบโรค (License) ใหมา

รกษาพยาบาลในประเทศไทยใหได และแพทยทจะเขามาประเทศไทยเพอตงใจประกอบอาชพน

เนองมาจากแรงจงใจทางคาตอบแทนจรงๆยงไมพบและไมนาเปนหวงวาจะเขามาดวย สวนใหญ

แพทยตางชาตทตองการเขามาสอบใบประกอบโรคจะมเหตผลหลกคอการตดตามเขามาท างานใน

ประเทศไทยเนองจากมสาม หรอภรรยาเปนคนไทย

ในดานการคาเสรทางบรการทมดวยกน 4รปแบบนน (4 Modes of Service Supply)นน ประเทศ

ไทยไดเสนอใหเปน Unbound ทงหมด โดยทใน Mode 1 และ Mode 2 ของการคาบรการทาง

การแพทยนน ประเทศไทยไมมปญหาอยแลว (และไมพบความแตกตางไมวาจะมการเปดเสรหรอไมก

ตาม) ปจจบนใน Mode 1 กมการสงผลการทดสอบทางการแพทยมาใหแพทยไทยวเคราะหพจารณา

ในรปแบบของการคาขามชายแดน (Cross Border Trade) บางแลว เชน โรงพยาบาลในประเทศ

กมพชาสงฟลมCT Scan ในรปแบบของไฟลมาใหแพทยไทยวเคราะหแปลผลบางแลว และประเทศ

ไทยกมความพรอมทางเครองมอและศกยภาพของแพทยสามารถท าการบรการตอบสนองประเทศ

เพอนบานได การสงคนไขขามแดนกมการท าอยแลว โดยเฉพาะการสงตอคนไขภายในเครอ

โรงพยาบาลทโรงพยาบาลของไทยไปเปดสาขาอยในภมภาคอาเซยนใหเขามารบการผาตดหรอการท า

หตถการตอเนองในโรงพยาบาลในเครอทตงอยในประเทศไทย ประเดนทนาสนใจอยท Mode 3 และ

4 มากกวา

ส าหรบการเขาลงทนในโรงพยาบาลไทยของตางชาตนน ประเทศไทยยงก าหนดใหขาวตางชาต

สามารถถอครองความเปนเจาของไดทรอยละ 49 อยไมใชรอยละ 70 อยางทอาเซยนตงเปาหมายไว



วาจะใหเกดขนในปพ.ศ. 2553 อยางไรกดกในปจจบนมนกลงทนตางชาตเขามาถอครองหนของ

โรงพยาบาลไทยบางแลวโดยใหคนไทยเปนตวแทน(Nominee)โดยเฉพาะนกลงทนสงคโปร

โรงพยาบาลเอกชนขนาดใหญทมการเขาตลาดหลกทรพยกมรปแบบการถอครองเปนเชนน เชน

โรงพยาบาลเปาโล พญาไท สมตเวช และบ ารงราษฎร โดยปจจบนบ ารงราษฎรมการรวมตวกบเกษม

ราษฎรแลวเพอปองกนการครอบง าจากตางชาต อยางไรกดการรวมตวของโรงพยาบาลใหญอาจเปน

การลอมกรอบโรงพยาบาลเอกชนขนาดเลกกได จนอาจมปญหาโดยเฉพาะในดานคารกษาพยาบาลท

อาจจะแพงขนได

ส าหรบการออกไปลงทนในตางประเทศโดยเฉพาะในอาเซยนนน โรงพยาบาลไทยไดมการออกนอก

ประเทศไปยงภมภาคอาเซยนบางแลว เชน โรงพยาบาลกรงเทพทมการเปดสาขาทเสยมราฐและ

พนมเปญ แตการจดตงโรงพยาบาลนมลกษณะเปนโรงพยาบาลขนาดเลกเพอเปนการตงหนาดานใน

การหาลกคาและเพอดงดดใหบคลากรทางการแพทยทมความสามารถของประเทศนนใหเขามารวม

ท างานกนมากกวา โดยในการหาลกคาโรงพยาบาลในประเทศนนๆกอาจสงตอคนไข (Referral) มายง

โรงพยาบาลหลกในประเทศไทยไดอก และการจดหาบคลากรทางการแพทยนนกเนนไปทผชวย

พยาบาลทไมใชแพทยโดยเฉพาะทมาจากประเทศกมพชา เวยดนามและฟลปปนส

ปจจบนคนไขทเขามาท าการรกษาในประเทศไทยนนอยางแบงไดดงน

1). กลมคนไขทเขามาท าการรกษาในประเทศเพอนบาน เชน ประเทศพมา ลาว และกมพชา ซงเขา

รบการรกษาฟร ประเทศไทยไมไดเงน

2). กลมคนตางชาตจ าพวกคนยโรปและอเมรกาทเขามาท างานในประเทศสมาชกอาเซยน (กลม

Expat) ทมก าลงซอ

3). กลมนกทองเทยวทเกดอบตเหตระหวางการอยในประเทศไทย

4). กลมนกทองเทยวทตงใจเขารบการรกษาพยาบาลในประเทศไทย (Medical Tourist)

โดยพบวาคนไขในกลมท 4 โดยเฉพาะทเดนทางเขามาจากประเทศอาเซยนยงมไมมากปรมาณไมมาก

นก สวนใหญเปนคนไขยโรป ญปนและตะวนออกกลางเปนหลก และมคนไขอาเซยนบาง โดยกลมท 4



นนเขามาจากการท าการตลาดของโรงพยาบาลเอกชนเอง เนองจากการเกดภาวะวกฤตเศรษฐกจในป

พ.ศ. 2540-41 (1997 Asian Financial Crisis) ทท าใหอปสงคการรกษาพยาบาลในประเทศลดลง

จนโรงพยาบาลเหลานตองหาคนไขจากภายนอกประเทศ และจากการกอการรายในประเทศ

สหรฐอเมรกาในปพ.ศ. 2544 (September 2001) ทท าใหการเขาไปรกษาพยาบาลของชาว

ตะวนออกกลางในประเทศสหรฐอเมรกาและในยโรปมความเปนไปไดยากขนจนตองยายมา

รกษาพยาบาลในประเทศไทยแทน ทงนระบบการประกนสขภาพของคนในประเทศเหลานกสนบสนน

ใหคนไขมารกษาพยาบาลในประเทศไทยโดยออกคารกษาพยาบาลให แตคนไขตองเปนผรบผดชอบ

คาใชจายในการเดนทางเอง เชนในกรณของประเทศญปน เปนตน

ในทางปฏบตเรากลบพบวา รฐบาลไทยเองกลบมสวนท าใหอตสาหกรรมนออนแอ ปจจบนมการใช

ระบบสองมาตรฐานทท าใหโรงพยาบาลเอกชนท างานไดยากกวาโรงพยาบาลรฐ เชนการวางระบบให

โรงพยาบาลเอกจนมระบบการจดตงทยากกวา โดยมจ านวนเตยงเปนตวก าหนดวาใหเปนโรงพยาบาล

ไดแตโรงพยาบาลรฐไมมขอก าหนด มการตรวจสอบโรงพยาบาลเอกชนอยางเขมงวดแตไมมการ

ตรวจสอบโรงพยาบาลรฐ นอกจากนยงมการคดภาษโรงพยาบาลเอกชนรอยละ 30 แตโรงพยาบาลรฐ

ไมเสยภาษซงยงมการใหเงนสนบสนนอก ความแตกตางทางราคาของโรงพยาบาลเอกชนและ

โรงพยาบาลรฐจงเปนผลสบเนองมาจากมาตรฐานทไมเทากนทรฐบาลเปนผก าหนดเอง รวมไปถง

คาแรงของแพทยทสงกวาซงเหมาะสมแลวเพราะแพทยในภาคเอกชนโดยสวนใหญมคณภาพดกวา

แพทยของรฐ และอปกรณทางการแพทยททนสมยกวามาก

รฐบาลยงมการใชนโยบาย “Medical Hub” ในการกดกนโรงพยาบาลใหญอกดวย เชน โรงพยาบาล

กรงเทพและบ ารงราษฎรใหการสนบสนนใหคนไขรกษาพยาบาลกบโรงพยาบาลตางจงหวดแทน

พรอมมความคดกเพมภาษกบโรงพยาบาลเอกชน และตองการบบในภาคเอกชนเลกลง หรอแมแต

การมแนวคดทวา โรงพยาบาลทงหมดควรเปนของรฐ และแพทยตองมความเสยสละ แนวคดเชนนก

ท าใหประเทศไทยเสยเปรยบการจดท า “Medical Hub” ใหกบประเทศคแขงส าคญอยางประเทศ

อนเดย ดงทไดในตวอยางจากในประเทศองกฤษแลวทระบบ NHS (National Health Services)

เปนการท าใหโรงพยาบาลทกโรงพยาบาลเปนโรงพยาบาลรฐ ผลคอแพทยชาวองกฤษในประเทศ



ออกไปท างานนอกประเทศเปนจ านวนมาก และแพทยอนเดยทไมมคณภาพเขามารกษาพยาบาลคน

องกฤษในประเทศแทน

โดยสรปส าหรบ Mode 3 นนไมนาเปนหวงเพราะโรงพยาบาลมศกยภาพออกไปนอกประเทศได ม

กระบวนการท าการตลาดหาลกคาทงจากอาเซยน ญปน ยโรปและตะวนออกกลางไดอยางตอเนอง

และมการหาลกคาและบคลากรทางการแพทย (ทไมใชแพทย) ในประเทศอาเซยนบางแลว ส าหรบขา

เขานน กอาจมการลงทนจากตางชาตซงมอยบางแลวจากทงนกลงทนสงคโปรและไตหวน ซงคาดวา

จะมาใหรปแบบการซอกจการและน าผบรหารมา แตจะไมน าแพทยมาดวย อยางไรกดแพทยเปนผท า

การตลาดเองทดทสด หากแพทยไทยไมเหนดวยกบการบรหารของตางชาต โรงพยาบาลกอยไมได


ประเดนการเจรจาในอนาคตส าหรบ Mode 3 นนส าหรบในกรณของอาเซยน แพทยสวนใหญ

สนบสนนใหเปดเสรตามกรอบขอตกลงของอาเซยนไดเลย เพราะประเทศไทยอยในสถานภาพและ

ความสามารถทางการแขงขนทดกวา ไมนามปญหา อยางไรกตามการเปดเสรนาจะตองจ ากดขอบเขต

ใหสทธการเปดเสรส าหรบโรงพยาบาลเทานน ไมรวมคลนก เพอความสะดวกในการควบคมคณภาพ

การรกษาพยาบาล

Mode 4 เปน Mode ทมปญหามากทสด เนองจากในอาเซยนมความแตกตางทางหลกสตรทางการ

แพทยและกฎเกณฑภายในมาก เชน ประเทศเวยดนาม พมา ฟลปปนสและอนโดนเซย ทไมมการ

สอบใบประกอบอาชพและและประเทศฟลปปนสกไมมแพทยสภา ทงยงบงคบใหผประกอบวชาชพ

แพทยภายในประเทศตองถอสญชาตฟลปปนสโดยการเกดในประเทศฟลปปนสเทานนในขณะท

ประเทศมาเลเซยเองกไมรบรองแพทยไทยจะเหนไดวาสถานการณปจจบนของแตละประเทศมการ

เปดเสรไมเทากน โดยประเทศไทยเปดเสรใหแพทยตางชาตมากทสด หากจะเปดเสรMode 4 จะตอง

มการแกไขกฎระเบยบภายในใหสอดคลองกนมากกกวาน

ปจจบนแพทยสภาไดมการปรบปรงการสอบใบประกอบอาชพ (License Test) ไปบางแลว โดยยด

หลกของการประตบตเยยงคนชาต (National Treatment) เพอปองกนค าครหาวากดกน โดยจะ

เปลยนการสอบจากทใชภาษาไทยเปนภาษาองกฤษ ซงการสอบนประกอบไปดวยหลายสวน สวนท



เปนวชาพนฐาน เชน Basic Science และ Clinical Science นนไดปรบใหเปนภาษาองกฤษทง

หมดแลว แตสวนทเกยวของกบภาษา วฒนธรรม กฎหมายและหลกเกณฑทางการประกอบอาชพของ

แพทยนนยงคงเปนภาษาไทยอย เรยกการสอบสวนนวา OSCE Part II โดยเปนการแนะน า/วนจฉย

อาการคนไข แตภายใน 2 ป การสอบใบประกอบโรคศลปทกสวนจะเปนภาษาองกฤษทงหมดซงกไม

นาจะเปนปญหาตอนกเรยนแพทยไทย เพราะการเรยนการสอนภายในประเทศรวมทงการสอบแพทย

เฉพาะทาง (Specialty Board) กเปนภาษาองกฤษอยแลว

นอกจากนยงมนโยบาย (ทไมผานกระทรวงพาณชย) ในลกษณะของความรวมมอของ ASEAN

Association of Medical Regulatory Authority ทการยอมรบคณภาพซงกนและกนเองของสภา/

สมาคมทางการแพทยของประเทศในอาเซยนดวยกนเอง มแนวทางใหสอบใบประกอบโรคศลปเปน

ภาษาองกฤษทงหมดแตตองมการทดสอบความรเฉพาะทองถน (Local Content) ดวยและใหแพทย

ทจะท าอาชพในตางประเทศไดนนตองมประสบการณการรกษาแลวอยางนอย 5 ป ไมใหแพทยจบ

ใหมมโอกาสท างานในตางประเทศเลย นโยบายยงอยในระหวางการจดท า

แพทยสภายงมความพยายามผลกดนใหมการแกกฎหมายใหฝกอบรมแพทยจากประเทศอนใน

ASEAN ได ทงน ไมใชวาจะเปนการสนบสนนใหแพทยประเทศอนมศกยภาพ แตตองการใหวงการ

แพทยไทยเปนผน า จะไดมประสทธภาพในการคาบรการ เพอทวาแพทยทไดรบการอบรมแลวกลบ

ประเทศไปแลวนน จะไดใชยาของประเทศไทย และปรกษาแพทยไทยเมอมปญหา โดยจะใหมการ

ออก“ใบประกอบการชวคราว” ระหวางการอบรมเพอใหสามารถฝกทกษะการรกษาพยาบาลไดโดย

การท างานจรง แตจ ากดใหอยในโรงเรยนแพทยเทานนไมใหออกไปท างานขางนอก

การเขามาของแพทยจากตางประเทศนนกมความเปนไปไดในเขตจงหวดไกลๆ โดยเฉพาะในบรเวณ

ชายแดนซงปจจบนทชาวตางชาตจากประเทศเพอนบานเขามารบบรการทางการแพทยอยแลวเปน

จ านวนมาก กอาจมแพทยจากตางชาต เชนประเทศพมา ประเทศลาวมารกษาได หรอใหแพทยพมา

รกษาคนงานพมาแถบชายแดนกท าไดซงกไมควรกดกน แตตองค านงถงการควบคมคณภาพใหได โดย

อาจใชระบบของประเทศสหรฐอเมรกาทใหมแพทยตางชาตตองสอบใบประกอบโรคศลปประเภท

พเศษทมลกษณะเฉพาะใหมการก าหนดขอบเขตพนททสามารถปฏบตงานไดและใหโอกาสประกอบ

อาชพได แตตองท างานในทไกลๆทขาดแคลนแพทยกอน เมอท างานในบรเวณนนครบถวนตาม



จ านวนระยะเวลาและลกษณะงานทมการก าหนดแลว จงใหใบประกอบโรคศลปถาวรหรออาจให

แพทยตางชาตท าการรกษาไดเฉพาะโรงพยาบาลเพยงอยางเดยว หามมคลนก กจะสามารถควบคม

คณภาพได

ส าหรบการออกนอกประเทศของแพทยไทยนนกมความเปนไปได โดยเฉพาะ ประเทศมาเลเซย ลาว

สงคโปร และบรไน โดยเฉพาะในประเทศบรไนซงไมมแพทยมากนกแตมเงนทนมาก แพทยไทยทม

คณภาพระดบกลางกสามารถไปได หรอในประเทศสงคโปรเองกขาดแคลนแพทยเฉพาะทางเรองขอ

ไขขอ และแพทยรกษาเดก กอาจเสนอขอจงใจในแพทยในสาขาเหลานนยายไปได อยางไรกดเพอจะ

ออกไปท างานในประเทศอาเซยนได ความรความเขาใจเรองการแพทยวถมสลมกเปนเรองจ าเปนท

แพทยจะตองเรยนร

อยางไรกด จากการส ารวจความคดเหนพบวา แพทยไทยสวนใหญยงมความตองการทจะท างานอย

ภายในประเทศมากกวาแมการไปท างานในตางประเทศโดยเฉพาะในประเทศสงคโปรอาจใหเงนเดอน

เยอะกวาในประเทศไทย แตเมอรวมรายไดจากการท างานในโรงพยาบาลเอกชนและรายไดจากคลนก

แลวกนาจะใกลเคยงกน นอกจากนแพทยไทยกยงอาจมปญหาทางดานภาษาและตดบาน ปจจบนกม

แพทยไทยไปประกอบอาชพทประเทศสงคโปรบางเพราะใกลบาน และเปนพวกทท างานเตมเวลาท

สงคโปรเลย ไมใชแบบไปมาระหวางประเทศสงคโปรกบประเทศไทย แตแพทยเหลานมจ านวนนอย

อยางไรกด มปจจยบางประการทอาจท าใหแพทยไทยยายออกนอกประเทศไทยในอนาคต

1). ปจจยดานภาษ ซงแพทยไทยจายภาษรายไดสงกวาประเทศอนในอาเซยน ท าใหอาจมแรงจงใจใน

การออกนอกประเทศ

2). ปญหาจากการบรหารจดการระบบรกษาสขภาพในประเทศไทย ซงปจจบนการใหบรการรกษาทก

โรคไดฟร (Universal Coverage) นนท าใหแพทยในภาครฐมภาระงานทมากขน จนบางครงเกน

ความสามารถ (ทงจากปจจยทางดานราคาทลดลงจนเปนศนยท าใหอปสงคเพมขน และจากการท

ประชาชนดแลตวเองนอยลงจนท าใหเจบปวยเพมขน) แมวาไดรายไดเทาเดม

นอกจากนยงมการฟองรองแพทยมากขน และดวยงบประมาณของการรกษาพยาบาลทต าลง ท าให

แพทยไมกลาท าการรกษาพยาบาลในกรณทผปวยมโรคซบซอนตองยกกรณรกษาพยาบาล (Case



Referral) ใหแพทยในโรงพยาบาลใหญหมด ปจจยเหลานนบเปนการบงคบใหแพทยท างานหนกขน

และไดรายไดนอยลง (Negative Reinforcement) และไมสรางแรงจงใจใหแพทยท างานในภาครฐ

จนสมองไหลไปภาคเอกชนบางแลวและอาจออกไปตางประเทศไดในทสด

โดยสรป ส าหรบ Mode 4 นนแพทยไทยนาจะยงคงอยในประเทศและแพทยตางชาตโดยเฉพาะใน

ประเทศอาเซยนจะยงคงอยในประเทศของตน การเคลอนยายผประกอบวชาชพขามประเทศคงไม

เกดขนมากนก ยกเวนในเขตชายแดนทขาดแคลนแพทยไทยทอาจมแพทยตางชาตเขามาได จงตองม

การควบคมคณภาพใหได ผรกษาพยาบาลกนาจะรกษาพยาบาลจากประเทศของตนมากกวา

โดยเฉพาะผรกษาพยาบาลไทยทพดเพยงภาษาไทย ประเทศอน เชน ประเทศมาเลเซยและสงคโปร

นากงวลในประเดนนมากกวาไทย เพราะอนโดนเซยพดภาษา Bahasaของประเทศมาเลเซยและ

สงคโปรได และโดยเฉลยมคณภาพต ากวาแพทยมาเลเซยและสงคโปร

ส าหรบ MRA ทมการท าเสรจสนไปแลวนน แพทยสภาไดมการจดท าการสอบใบประกอบโรคศลปให

สอดคลองกบขอบทประตบตเยยงคนชาตแลว โดยออกขอสอบมาจากสวนกลางและเปนภาษาองกฤษ

บางสวนแลวเพราะจะเปลยนภาษาองกฤษทงหมดในอก 2 ป

ประเดนส าคญกวาคอ การแกไขระบบรกษาสขภาพและกฎหมายภายในประเทศใหเอออ านวยตอการ

รกษาทรพยากรบคคลทางการแพทยของประเทศไทยเอาไวใหได พรอมอาจใหตางชาตทม

ความสามารถมโอกาสเขามาพฒนาบคลากรไทย และใหวงการแพทยไทยเปนผน าในภมภาค



3.2.2.5 บรการวชาชพทนตแพทย

ภาพรวมและสถานะการเปดเสรของบรการวชาชพทนตแพทย

ในกลมวชาชพทนตแพทยนนมการประชมรวมกนในหมสมาชกอาเซยนแลว 5 ครงและไดลงนาม

ขอตกลงยอมรบรวม (Mutual Recognition Arrengement on Dental Practitioners:MRA) ใน

ครงท 3 โดยครงท 4 และ 5 เปนการทบทวน MRA เพอใหมความสมบรณมากขน สาเหตหลกทท าให

กลมทนตแพทยสามารถตกลงกนไดเรวนน เพราะไดเรยนรจากประสบการณของวชาชพแพทยและ

พยาบาลทไดท า MRA ไปกอนหนาแลว

การประชมในกลม วชาชพทนตแพทยนนท าในกล มท เรยกวา ASEAN Joint Coordinating

Committee on Dentistry (AJCCD) และจดควบ คไปกบการประชมการคาบรการท เรยกวา

Coordinating Committee on Services (CCS) โดย CCS นนมการประชมไปแลว 68 ครงและครง

ลาสดไดเรมมการพดถงการจดท าใบประกอบรวมกนในอาเซยน (ASEAN License) และขอบทดาน

การเคลอนยายผประกอบวชาชพอยางเสร(Free Flow)ทอนญาตใหทนตแพทยประกอบวชาชพ

ภายในประเทศอาเซยนไดโดยเสร ซงทางทนตแพทยสภาคดวาตองมการทบทวน เพราะใน MRA

ปจจบนมแคการกลาวถงขอบทการประตบตเยยงคนชาต (National Treatment) เทานนและม

ขอยกเวนเกยวกบการประเมนคณภาพเพมเตม ซงประเดนนอาจเปนปญหาได เพราะการท าให MRA

ไปขดตอกฎระเบยบภายในประเทศซงยงมความแตกตางกนมากในแตละประเทศสมาชกอาเซยน

นอกจากนทนตแพทยสภายงคดวาขอบทดาน Free Flow นนตองมเงอนไขประกอบ การประกอบ

อาชพของแพทยนนมเพยงใบประกอบชนเดยว เมอไดใบประกอบแลวกไมสามารถควบคมได

เนองจากเปนการท างานของทนตแพทยแตละบคคลทเปนอสระตอกน ตางจากวชาชพประเภทอน

เชน วศวกร ทแมวาไดใบประกอบแลวกตองท างานภายใตการก ากบดแลหรอตองท างานรวมกนกบ

วศวกรทองถนของประเทศนนๆอย

ปจจบนในดานการสอบใบประกอบวชาชพ (License Test) ของทนตแพทยสภานน ยงเปนภาษาไทย

อยและจะยงไมมการเปลยนเปนภาษาองกฤษจนกระทงอาเซยนประกาศใหภาษาองกฤษเปนภาษา

ของอาเซยนกอน และหากทนตแพทยในประเทศใดๆกตามจะประกอบอาชพในประเทศไทยกตอง 1).



มใบประกอบในประเทศตนและ 2). มใบประกอบในประเทศทตนไปท างาน โดยทนตแพทยสภาม

ความเหนวาคณภาพของทนตแพทยในอาเซยนไมนาจะตางกนมาก เพราะหากประเทศนนอนญาตให

ทนตแพทยรกษาคนในประเทศได กนาจะมคณภาพระดบหนงแลวไมควรใชคณภาพมาดถกทนต

แพทยประเทศอน

อยางไรกด แตละประเทศยอมรบวาการศกษาดานทนตแพทยมความแตกตางกนมาก หากจะใหม

ASEAN License ทใชไดทงภมภาคกยงเปนไปไดยาก และตองมการปรบหลกสตรการศกษา หรอการ

สอบวดระดบความสามารถในการประกอบหตถการ(Competence)เสยกอน ตวอยางของความ

แตกตางในระหวางประเทศสมาชกอาเซยน เชน ในประเทศไทยและฟลปปนสหลกสตรทนตแพทยนน

ใชเวลาเรยน 6 ป และในกรณของประเทศไทยการเรยนการสอนในสาขาการจดฟนกมการเรยนการ

สอนแลวในระดบปรญญาตร แตในกรณของสงคโปร บรไนและมาเลเซยซงยงใชระบบการเรยนการ

สอนแบบองกฤษสบเนองมาตงแตยงเปนประเทศในเครอจกรภพนน การเรยนการสอนจะใชหลกสตร

องกฤษทเรยนเพยง 5 ปและการจดฟนเปนสาขาทจะจดการเรยนการสอนในระดบหลงปรญญาตร

ท าใหการสอบความรพนฐานระหวางกนเพอจดท า ASEAN License เปนไปไดยาก

ส าหรบการออกไปลงทนในตางประเทศของทนตแพทย หรอการใชประโยชนจากการเปดเสรการคา

บรการใน Mode 3 นน คาดวาจะเกดขนนอยมากโดยลาสดพบวามทนตแพทยไทยบางรายไปลงทนท

เวยดนามแตไมประสบความส าเรจเทาทควร คาดวาเพราะตวทนตแพทยไทยทานนนไมไดเดนทางไป

ควบคมคณภาพการใหบรการดวยตนเองท าใหเกดความลมเหลวทนตแพทยสวนใหญมความเชอวา ถา

จะออกไปขยายกจการในตางประเทศกนาจะไปในรปแบบนตบคคลและไปพรอมกบโรงพยาบาล

มากกวาทจะออกไปหางานหรอลงทนดวยตนเอง

อยางไรกดจดแขงของการท าทนตกรรมของไทย คอ การมผชวยทนตแพทยทมความสามารถด และม

ใจรกการใหบรการ (Services Mind) แตผชวยทนตแพทยในประเทศอนอาจไมมคณภาพดเทาเทยม

ผชวยทนตแพทยชาวไทยเองและอาจตองเสยเวลาในการฝกฝน แตหากทนตแพทยไทยตองการ

ออกไปนอกประเทศจรง เชอวานาจะสามารถแขงขนไดแนนอน เพราะมคณภาพดและการท าทนตก

รรมของทนตแพทยไทยกมราคาถกพอสมควร ดงจะเหนไดจากตวเลขคนไขตางชาตโดยเฉพาะกลม

ทมาจากสหรฐอเมรกา ออสเตรเลย นวซแลนด และคนไขในอาเซยนทมฐานะดบางกล ม อยางใน



สงคโปรทตองเนนวาเปนผมฐานะนนเพราะทนตกรรมเปนการรกษากรณเฉพาะ (Selective Case)

บางครงกไมมความจ าเปนมาก

ในดานการแขงขนจากทนตแพทยตางชาตกอาจจะมบางอาจะมทนตแพทยบางกลมอยากมาท างานใน

ประเทศไทย แตลกๆแลวทนตแพทยสภาเชอวาไมมประเทศใดอยากใหทนตแพทยของตนเคลอนยาย

และแตละประเทศเองกมความตองการทนตแพทยภายในประเทศสงอยแลว เพยงพอตอการประกอบ

อาชพ จงไมนามทงปญหาสมองไหลออกและไหลเขา


ส าหรบประเดนทเกยวของกบการเจรจาการคาตอไปในอนาคตนนทนตแพทยสภาเหนวา หากใหกลม

วชาชพเปนผจดท าขอบทใดๆ กตาม หนวยงานภาครฐโดยเฉพาะกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ

ควรมการจดเตรยมขอมลของประเทศภาคทงหมดทจะท าการเจรจาใหกบทนตแพทยสภาอยาง

พอเพยง เพราะเทาทผานมา ทนตแพทยสภาและทนตแพทยทเปนผรวมในการเจรจาการคาตองเสาะ

แสวงหาขอมลดวยตนเอง ซงบางครงไมครบถวน เทยบเทากบกรมเจรจาฯ ซงมประสบการณในการ

เจรจาการคามากกวา และการใหแตละสมาคมวชาชพไปหาขอมลเอาเองนาจะกอใหเกดตนทน

มากกวาโดยเฉพาะในกรณการเปดเสรการคาระหวางประเทศสมาชกอาเซยนซงมหลายประเทศ

สมาชกท าใหมปญหาอยางมากในการหาขอมลใหครบถวนในทกประเทศ

กรมเจรจาการคาระหวางประเทศควรเปดโอกาสและเปนเจาภาพใหกลมสมาพนธและสภาวชาชพท

ก ากบดแลการใหบรการของผประกอบวชาชพ (Professional Services) สาขาตางๆ อนประกอบไป

ดวย กลมแพทย พยาบาล สตวแพทย วศวะ สถาปตย บญช ทนายความและทนตแพทยไดมการ

ปรกษาหารอกนในระหวางกนดวยเพอใหเกดการเรยนรแลกเปลยนประสบการณ รวมทงเพอรวบรวม

ขอคดเหนตางๆ เพอเปนแนวทางในการทบทวนการตกลงรวมกนของแตละวชาชพตอไปในอนาคต



3.2.2.6 บรการวชาชพพยาบาล

ขอมลทวไปของสภาการพยาบาล

สภาการพยาบาลท าหนาทดแลเฉพาะสวนทเกยวของกบผประกอบวชาชพพยาบาล ในแตละปจะ

ควบคมก ากบดแลการผลตพยาบาลกวา 9,000 รายโดยในการก าหนดคณลกษณะตางๆ ใน

กระบวนการผลตบคลากรพยาบาลเพอรองรบความตองการพยาบาลนน สภาการพยาบาลจะใชการ

พจารณาแนวโนมของโรงพยาบาลวาการด าเนนกจการของโรงพยาบาลมความตองการบคลากร

พยาบาลในลกษณะใดเปนหลก จากนนจงจดหลกสตร และการเรยนการสอนทเหมาะสม เชน เมอ

โรงพยาบาลมลกษณะเปนนานาชาตมากขน กจะมการจดหลกสตรทมการเรยนการสอนทเนนทกษะ

ทางดานภาษาองกฤษมากยงขน และในปจจบนยงมภาษาตางประเทศภาษาอนๆ ทหลากหลายให

เลอกเรยนอกดวย ทงนเพอสรางพยาบาลทมลกษณะเปน International Nurse และกมการจด

กาเรยนการสอนภาษาทองถนของประเทศเพอบานเพอสรางพยาบาลตามเขตชายแดน เหลานเปนตน

ประเดนการคาเสร

สภาการพยาบาลและผประกอบวชาชพพยาบาลเรมมการตนตวตอการเปดเสรการคาบรการอยาง

เหนไดชดเจนในชวง 5 ปทผานมา

บคลากรในระบบบรการของพยาบาลมองวาทกรปแบบการใหบรการ (Mode of Service Supply)

ลวนสงผลกระทบตอวชาชพดงน

Mode 1 การใหบรการแบบขามพรมแดน ไทยมศกยภาพเรองมาตรฐานบรการสง มความเปนไปได

ทจะมการใหบรการผานดาวเทยม แตสวนนยงเปนเพยงการวางแผนเตรยมการเทานน

Mode 2 การใชบรการในตางประเทศ จากศกยภาพของไทย ปจจบนมคนไขตางชาตเขามารบการ

รกษาในประเทศจ านวนมาก

Mode 3 การจดตงกจการในตางประเทศ

เมอมการจดตงโรงพยาบาลไทยในตางประเทศ พยาบาลจ านวนหนงจะมสญญาเดนทางไปกบ

โรงพยาบาลดวย โดยพยาบาลไทยทเดนทางไปกบโรงพยาบาลทไปเปดสาขาในตางประเทศจะท า

หนาทหวหนาพยาบาล ท างานรวมกบพยาบาลทองถน เนองจากการจางพยาบาลจากประเทศไทย



ทงหมดไปประจ าในโรงพยาบาลสาขาในตางประเทศมตนทนสงมาก ดงนนการท างานรวมกนกบ

พยาบาลทองถนจงเปนสงจ าเปนอยางยง ทงนการทพยาบาลไปท างานกบโรงพยาบาลไทยใน

ตางประเทศไมถอเปนการสญเสย แตเปนการชวยธรกจไทยและเสรมสรางประสบการณใหแกผ

ประกอบวชาชพพยาบาลเอง ซงกรณนพยาบาลเพยงแคมศกยภาพทางดานภาษาองกฤษเพยงภาษา

เดยวคงไมเพยงพอ เชน พยาบาลไทยทเดนทางไปท างานในโรงพยาบาลในพนมเปญ กจ าเปนตองร

ภาษาทองถนคอภาษาเขมรดวย ถงแมโรงพยาบาลทไปเปดสาขาจะเปนโรงพยาบาล International

Hospital แตคนไขและเจาหนาทอนๆ ในโรงพยาบาลกเปนคนทองถนเปนหลกอยด

นอกจากนหากมการเขามาลงทนของโรงพยาบาลตางชาต กไมนากงวลเนองจากบรการกคงยงอยใน

ประเทศไทยซงตองอยภายใตการควบคมของสภาการพยาบาลอยด และเชนเดยวกนกบกรณพยาบาล

ไทยเดนทางออกไปท างานในตางประเทศ นนคอพยาบาลตางชาตทเขามากตองมความสามารถในการ

ใชภาษาไทยดวยเชนกน

Mode 4 การเดนทางเขาประเทศของบคลากรผใหบรการ

พจารณาจาก Migration Policy ของแตละประเทศ เรมจากการมองวาประเทศใดในอาเซยนทม

นโยบายการสงออกพยาบาล ตวอยาง ประเทศฟลปปนสมการสงออกพยาบาล แตสวนใหญจะสงไป

ประเทศสหรฐอเมรกามากกวาประเทศในอาเซยน

การเขาไปท างานในประเทศใดจ าเปนตองไดรบใบอนญาตประกอบวชาชพพยาบาล (License) จาก

ประเทศแมกอนจงจะท าการขอใบอนญาตจากประเทศปลายทางได ทงนในอาเซยนมเพยงสอง

ประเทศทมการออกใบอนญาตพยาบาล ไดแก ประเทศไทย และฟลปปนส

การออกไปท างานตางประเทศของพยาบาลไทย

โดยปกตแลวเมอเรยนจบจะมพยาบาลจ านวนหนงตองการไปท างานตางประเทศ จากแนวโนมในชวง

30 กวาปทผานมา สวนใหญเดนทางไปท างานในสหรฐอเมรกา เนองจากมการเปดรบจางงาน

พยาบาลตางชาต (โดยมประเทศไทย ฟลปปนส อนโดนเซย เปนประเทศผสงออกพยาบาล)



การออกไปของพยาบาลไทยเปนลกษณะเครอขายญาตพนองเพอนพองชวนกนไป หรอไปท างาน

พรอมกบโรงพยาบาลจากประเทศไทย สวนใหญเปนการไปเพยงชวคราวเพอหาประสบการณการ

ท างาน ลกษณะของการเดนทางไปท างานล าพงมนอยมาก ทงนพยาบาลไทยไดรบเสยงตอบรบจาก

ตางชาตวามคณสมบตของการดแลเอาใจใส เอออาทร มความรบผดชอบสง และไววางใจไดมากกวา

ชาตอน

ปจจบนสภาฯพยายามเกบรวบรวมขอมลพยาบาลจากสมาคมพยาบาลตางๆในตางประเทศ เชน

สมาคมพยาบาลใน Los Angeles Chicago เปนตน

ทงนการเดนทางออกไปท างานในตางประเทศของแพทยและพยาบาล มความเสยงจากการท า

Malpractice นอกประเทศ ซงมความแตกตางทงทางดานกฎหมายและวฒนธรรม อกทงปจจบนยง

ไมมการประกนภยวชาชพส าหรบพยาบาลแตอยางใด

การเขามาของพยาบาลตางชาต

ปจจบนทางสภาฯเรมไดรบค ารองขอขอมลการปฏบตตนเมอตองการเขามาท างานในประเทศไทย

จากหลายประเทศ โดยเฉพาะจากประเทศฟลปปนส ซงในกรณของประเทศไทย ผทจะเขามา

ประกอบวชาชพพยาบาลตองปฏบตตามกฎหมายภายใน (Domestic Law) ดงนนพยาบาลจาก

ตางชาตจงยงเขามาเปนจ านวนนอย ปจจบนมพยาบาลจากฟลปปนสซงไดรบใบอนญาตท างาน

(Work Permit)เขามาในลกษณะของการเปนผชวยแพทย และผชวยพยาบาล แตไมไดสามารถเขามา

ในฐานะพยาบาลวชาชพได เนองจากไมผานการสอบใบอนญาตประกอบวชาชพพยาบาล

(License)ของไทย ปจจบนสภาการพยาบาลพยายามเกบขอมลเหลานมารวบรวมไวเชนกน เนองจาก

โรงพยาบาลในไทยเรมเปลยนเปนลกษณะนานาชาตมากขน

การเขามาของพยาบาลตางชาตไมกอใหเกดความกงวล เนองจากปรมาณการเขามาขนอยกบการเปด

จางงานของโรงพยาบาล อกทงโรงพยาบาลในไทยยงไมมลกษณะของโรงพยาบาลนานาชาตทแทจรง

นอกจากนหลกการจางพยาบาลขนอยกบวาเพอดแลใคร หากดแลคนไขคนไทยแนวโนมการจาง

พยาบาลไทยจะสงกวา



ปจจบนญปนสงเครอขายบรษทรเออ (Reie) เขามาใหบรการดแลผสงอายในประเทศไทย แตกไมได

สรางความกงวลเนองจาก

รปแบบเปนการดแลในลกษณะของ Social Care ไมใช Professional Care

ประเทศไทยถอวา Health Care มความเกยวของกบการละเมดสทธหรอการท าอนตรายผปวย

ดงนน กระทรวงฯจงประกาศใหการดแลผปวยหรอผสงอายทบานเปนกจการอนตราย สงผลตอ

ความยากงายในการเขามาด าเนนธรกจ ในขณะเดยวกนกสงผลตอการปรบมาตรฐานของผใหการ

ดแล (Care Giver)ทงนผประกอบวชาชพพยาบาลมการปรบตวโดยสง Professional เขาไปรวม

ดแลผสงอายตามบานดวย

วชาชพพยาบาลกบอาเซยน

ในกลมประเทศอาเซยน มการจดประชมตวแทนกลมวชาชพพยาบาลจากแตละประเทศปละ 3-4 ครง

ดงนนตวแทนวชาชพพยาบาลจากแตละประเทศจงมโอกาสหารอกนอยางตอเนอง

ประชากรสวนใหญในอาเซยนเปนสงคมมสลม รองลงมาเปนพทธ ท าใหพยาบาลทตองการจะออกไป

ท างานในประเทศอาเซยนตองเรยนรวธการปฏบตตนตามหลกการของศาสนาอสลาม รวมทงในหลาย

ประเทศยงไมมระบบทเกยวของกบการสนบสนนวชาชพพยาบาล สงผลใหการเดนทางไปท างานตาง

พนท ตางวฒนธรรม เปนเรองยากและตองการการปรบตวมาก อยางไรกตามปจจบนบางประเทศเรม

มการพฒนา Nursing Council และ License Register ขนบางแลว

แนวทางการปรบตวของพยาบาลไทย

โดยทวไปเมอมการเจรจาขอตกลงยอมรบรวม(MRAs)และขอตกลงอนๆ เพมเตมกจะมความกาวหนา

ไปทละประเดนๆ ดงนนสภาการพยาบาลเชอวา ไทยยงมเวลาพอสมควรในการปรบตวอยางคอยเปน

คอยไปเพอเตรยมรบมอการเปดเสร ปจจบนการสอบเพอขอใบอนญาตประกอบวชาชพพยาบาล

(License) ของไทยนบเปนตวปองกนทส าคญ เนองจากทผานมายงไมมพยาบาลในอาเซยนได

ใบอนญาตน (ตดเรองการสอบภาษาไทย)แมอนาคตจะมผสอบผาน จากลกษณะเฉพาะของ Health

care ซงเกยวของกบการดแลชวต ความเจบปวยของประชากรภายในประเทศ การจางงานของ



โรงพยาบาลจะไมเกดขนอยางรวดเรว เนองจากโรงพยาบาลมกประสบกบปญหาการฟองรอง และ

เรองของความตางทางดานภาษาและวฒนธรรมกถอเปนเรองส าคญ

เนองจากความแตกตางดงกลาวจงมการพฒนา ASEAN Nurse Competency ขน ดงนนหลกสตร

การเรยนการสอนของไทยจ าเปนตองไดรบการพฒนาปรบปรง เพอผลตบคลากรทไดคณสมบตตาม

ASEAN Nurse Competency น ปจจบนเรองนมความกาวหนาชามาก


เมอมการประชมรวมในกลมวชาชพพยาบาลในตางประเทศ ภาครฐมกจะขอรองใหสภาการพยาบาล

เปนตวแทนไปด าเนนการ โดยอางความช านาญการเฉพาะดาน แตในทางตรงกนขาม ภาครฐกลบไมม

การสนบสนนเพอรองรบสถานการณใดๆทจะเกดขนกบวชาชพพยาบาล ดงนนสงทสภาฯอยากรองขอ

ไดแก

1. ตองการการสนบสนนการศกษาดานภาษา เพอเตรยมความพรอมใหแกบคคลากร ทางสภาการ

พยาบาลแจงใหทราบวา ไดรบการปฏเสธไมใหตวแทนของสภาการพยาบาลไดเขารวมอบรมใน

หลกสตรพฒนาภาษาองกฤษซงจดโดยกรมการคาตางประเทศ ดวยเหตผลวาตองการสนบสนน

หนวยงานของรฐซงเปนหนวยงานราชการเทานน

2. ตองการการสนบสนนดานงบประมาณ เนองจากทผานมาทางสภาเปนผขบเคลอนเองทงหมด

พบวาปญหานเกดขนกบสาขาวชาชพพยาบาลของประเทศอนในอาเซยนเชนกน



3.2.2.7 บรการวชาชพสถาปตยกรรม

ขอมลทวไปของสภาสถาปนก

สภาสถาปนกมหนาทรบผดชอบดแลทงหมด 4 วชาชพ ไดแก สถาปตยกรรมหลก ภมสถาปตยกรรม

สถาปตยกรรมผงเมอง และสถาปตยกรรมภายในและมณฑนศลปในขณะทสมาคมสถาปนกดแล

เฉพาะวชาชพสถาปนกเทานนปจจบนความสมพนธของสภาสถาปนกกบกลมสถาปนกอนๆเชน

สมาคมสถาปนกสยามไดรบความรวมมอมากขน

ทางสภาสถาปนกมการพดคยกบกลมวชาชพสถาปนกทถกควบคมจากอาเซยนอยเสมอ ไดแก

สถาปนกผงเมอง และภมสถาปนก (Landscape Architect)

โครงสรางวชาชพไทย

ประเทศไทยเปนประเทศเดยวทยงไมมการเปดเสรวชาชพสถาปนก ในขณะทมาเลเซย สงคโปร มการ

เปดเสรแลว นอกจากนประเทศอนในอาเซยนไมไดมขอจ ากดดานวชาชพมากเชนเดยวกบไทย

จดออนนท าใหการพดคยกบสถาปนกในประเทศเปนเรองยาก เนองจากโครงสรางวชาชพถกวางให

ไดรบคมครองมาเปนเวลานาน (ปว.281 คมครองวชาชพชางตดผม หมอ สถาปนก ฯลฯ วาเปนอาชพ

ทหามชาวตางชาตท า จากนนพรบ.ทออกมาภายหลงกถกวางมาจากโครงสรางน ) ดงนนการ

เปลยนแปลงใดๆจะสงผลใหเกดแรงตอตานขนทนท แตทางสภาฯมองวาการเปดเสรมประโยชนพอๆ

กบโทษจงด าเนนการเจรจานอกรอบกบกลมสถาปนกในตางประเทศเอง

การเตรยมรบมอการเปดเสร

กลมวชาชพสถาปนกไดคาดการณผลของ FTAs/WTO ลวงหนามาเปนระยะเวลานาน โดยมการวาง

กลยทธมาเปนเวลา 8-9 ปแลว เรมตนจากกอนมการลงนาม ASEAN FTA ประมาณ 4-5 ป ตวแทน

กลมวชาชพสถาปนกมการรวมกลมคยนอกรอบกบกลม APEC Architect ถงแนวทางการเปดเสร แต

เนองจากจ านวนสมาชกทมาก และความแตกตางทหลากหลายในระหวางสมาชก สงผลใหขอสรป

ลาชา จงมการดงกลมอาเซยนไดแก มาเลเซย และสงคโปร มาเจรจาถงแนวทางการจ าลอง model

ของ APEC Architect มาใชกบ ASEANArchitect กอน



การเจรจากบกลมประเทศสมาชกอาเซยน

ผลจากการเจรจาระหวางสถาปนกไทย มาเลเซย และสงคโปร เบองตน 3 ประเทศนจะวางตวเสมอน

เปนแกนของอาเซยน โดยมการท า MOU รวมกน เพอรวมกนวางแผนพฒนาแนวความคดการเปดเสร

สถาปนกในอาเซยน ขอสรปโดยคราว คอ ทกประเทศจะใชหลกการด าเนนการภายใตกรอบการ

ท างานรวมกบสถาปนกทองถน (Local CollaborationFramework) โดยอางองหลกการสากลของ

UIA Accord (องคกรวชาชพสถาปนกทไดรบการสนบสนนจาก UNESCO มสมาชกประมาณ 170

ประเทศ มการระบวธการปฏบตวชาชพสถาปนกทเปนสากล)

หลกการท างานรวมกบสถาปนกทองถน (Local Collaboration) ทไทยท าการเสนอนน ก าหนดให

สถาปนกทองถนและสถาปนกจากตางประเทศมศกดศรเทาเทยมกน และเมอมสถาปนกตางชาตเขา

ไปด าเนนงานในประเทศใด จะตองมสถาปนกทองถนเขารวมด าเนนงานดวย ขอสรปนสงผลใหการ

เจรจาระหวางสภาฯกบสถาปนกทองถนของไทยงายขน

การเจรจาของกลมสถาปนก

กลมสถาปนกมการเจรจาในลกษณะกาวกระโดด เนองจากสถาปนกในโลกแบงแยกเปนกลมยอยตาม

พนทเชน กลมอาเคเซย (ARCASIA) ซงมสมาชก 17 ประเทศในเอเชย เปนตน จากการมโตะเจรจากบ

ประเทศอนจ านวนมาก สงผลใหการเจรจาตอรองใดๆกบกลมวชาชพสถาปนกตางประเทศไมใชเรอง

ยาก ตางจากกลมของวชาชพอนๆซงยงขาดลกษณะเชนน และมกมแนวคดทจะตอตานการเปดเสร

เพยงอยางเดยว

ทงนทางสภาฯมองวาการเปดเสรไมสามารถหลกเลยงได จงจ าเปนตองมกลยทธในการรบมอทด โดย

สภาฯพยายามโนมนาวสมาชกใหเหนความส าคญ ดวยการหยบยกประเดนทมความกงวลขนมาชแจง

ดงน

ปจจบนสถาปนกไทยจ านวนมากออกไปท างานในระดบนานาชาตอยแลว

สถาปนกรนใหมสามารถสอสารภาษาองกฤษไดดขนมากจงถอวาเรามความพรอมดานภาษาใน

ระดบหนง



ประเทศไทยมแนวทางการคมครองอาคารทางวฒนธรรม/UIA Accord (อาคารวฒนธรรมควรจะ

ท าโดยสถาปนกทองถนเพยงอยางเดยว) จงไมตองกงวลวาการเขามาของตางชาตจะท าให

สญเสยอตลกษณของชาต

การเขามาปฏบตวชาชพของสถาปนกตางชาตไดมปรากฏอยแลวการเปดเสรจะชวยปรบการเขา

มาในลกษณะใตดน ใหเขาสระบบมากขน

ดงนนสถาปนกไทยมทางเลอกเพยงแคสองทาง คอ คมครองวชาชพสถาปตยกรรมไมใหมการปฏบต/

รวมมอกบสถาปนกตางชาตในประเทศไทยจนกวาสถาปนกไทยจะมความพรอม หรอเปดชองทางใหม

การปฏบต/รวมมอกบสถาปนกตางชาตในทองถนโดยเทาเทยมกน ภายใตกรอบทควบคมได

วธการปฏบตภายใตกรอบการท างานรวมกบสถาปนกทองถน

วธการปฏบตภายใตกรอบการท างานรวมกบสถาปนกทองถนแสดงดงภาพ เมอสถาปนกตางชาตเดน

ทางเขามายงประเทศไทยสามารถแยกไดเปนสองประเภท คอ บคคล และนตบคคล

1. บคคล (Mode 4) แบงไดเปนสองกลม

บคคลขอจดทะเบยนเปนสมาชก

o เปนภาคสถาปนก คอ ตองเปลยนเปนสญชาตไทยเทานน

o ภาคสถาปนกพเศษ (พรบ.ยงไมมการบงคบใช) เขากรอบการท างานรวมกบ

สถาปนกไทย (Local Collaboration Framework)

บคคลไมขอจดทะเบยนเปนสมาชกเขากรอบการท างานรวมกบสถาปนกไทย (Local

Collaboration Framework)

2. นตบคคล (Mode 3) แบงไดเปนสองกลม

นตบคคลไมขอจดทะเบยนเปนสมาชกเขากรอบการท างานรวมกบสถาปนกไทย (Local

Collaboration Framework)

นตบคคลขอจดทะเบยนเปนนตบคคล (สามารถมาจดทะเบยนเปนนตบคคลวชาชพหรอ

บรษทสถาปนกไดเลย แตสภาฯมเงอนไขเรองจ านวนกรรมการ และผมอ านาจเปนผตดสนใจ



เชนกรรมการผจดการคนเดยวสามารถตดสนใจได แตถาเปนกรรมการตองมจ านวน (บคคล)

มากกวากงหนง) ทงนมองวาการเปดใหตางชาตถอหนไดเกนรอยละ 70 จะไมกอใหปญหา

ทมา: สภาสถาปนก

ปจจบนกรอบการท างานรวมกบสถาปนกทองถนถกน ามาเจรจากบอาเซยน แตโดยหลกการแลวทาง

สภาฯวางกลยทธส าหรบปรบใชรวมกบทกกรอบ ซงระบบนจะสามารถสบยอนไดวาสถาปนกตางชาต

รายใดด าเนนงานรวมกบสถาปนกไทยคนใด

ลกษณะการเขามารวมท างาน หากเขามาในรปบรษทกตองจบ คท างานกบบรษทไทย และ

เชนเดยวกนถาเขามาในลกษณะบคคลตองท างานรวมกบบคคล ทงนกรมแรงงานก าหนดวาบคคลจะ

ขอใบอนญาตท างาน (Work Permit) ไดจะตองเปนภาคสถาปนกพเศษเทานน

การเปดเสร Mode 1 กบกลมสถาปนก

กลมวชาชพสถาปนกมตวปองกนปญหาทจะเกดจาก Mode 1 โดยอตโนมต นนคอ พรบ.สถาปนก ซง

ก าหนดขอบงคบวชาชพไววา ไมวาจะออกแบบจากทใด แตหากตวสงปลกสรางอยในประเทศ ก แลว

จะถอเปน การปฏบตวชาชพทองถน (Local Practice) ทนท และตองมการรวมมอกบคนทองถน

(Local Collaboration)คอ ตองยนใบขออนญาตกอสราง ซงตองมลายเซนสถาปนกทองถนทม

ใบอนญาตประกอบวชาชพสถาปนกรวมดวย



สงทสภาสถาปนกด าเนนการแลว

ภารกจทสภาสถาปนกไดด าเนนการแลวคอ

จดตง คณะกรรมการสภาสถาปนกแหงอาเซยน ASEAN Architect Council (AAC)

จดตง คณะกรรมการก ากบดแล ASEAN Architect Monitoring Committee (MC) ซงเปน

คณะกรรมการทองถนภายใต MRA ทจะท าหนาทตรวจสอบการขนทะเบยน ASEAN Architect

ขนทะเบยนเปนสถาปนกอาเซยน เพอรบรองมาตรฐานสถาปนกไทยวา มมาตรฐานเทากบ

สถาปนกของประเทศในกลมอาเซยน ASEAN Architect Registration (AA)

เงอนไขใน MRA ส าหรบการขนทะเบยน ASEAN Architect ขอหนงทไทยขาดไป คอ ระบบการ

พฒนาวชาชพตอเนอง (Continuing Professional Development-CPD) ไทยเคยมระบบ CPD โดย

กอนหนานบงคบใชกบการขอใบอนญาต/ขอตอใบอนญาต จงโดนสมาชกรวมตวกนตอตาน ระบบจง

ถกระงบไปลาสดมการดงระบบ CPD เขามาใหมโดยมการระบนยามชดเจนและไมน าไปบงคบใชกบ

ใบอนญาต แตหากจะกลายเปนกรณบงคบส าหรบกลมผทตองการขนทะเบยน ASEAN Architect

เทานน

ปจจบนระบบ CPD รอการประกาศในราชกจจานเบกษา หลงจากนนคณะกรรมการ MC จะมการ

วางเงอนไขการขนทะเบยนเปน ASEAN Architect โดยจะดง CPD มาเปนเงอนไขหนง

สงทสภาสถาปนกก าลงด าเนนการอย

รางขอบงคบวาดวยการพฒนาวชาชพตอเนองเพอน าไปขนทะเบยนสถาปนกอาเซยน

รางระเบยบวาดวยกรอบการท างานรวมกนระหวางสถาปนกไทยและสถาปนกอาเซยน

แกกฎกระทรวงกรมแรงงาน “การท างานของคนตางดาว” รวมกบกรมแรงงาน และส านกงาน

คณะกรรมการกฤษฎกา



สงทตองด าเนนการตอไป

ด า เน น ก าร จ ด ให ม ร ะ บ บ ก าร พ ฒ น า วช า ช พ ต อ เน อ ง ( Continuing Professional

Development-CPD) โดยสมครใจส าหรบผทมความประสงคจะขนทะเบยนเปนสถาปนก

อาเซยน (ASEAN Architect-AA)

จดท ากรอบการท างานรวมกนของสถาปนกไทยกบสถาปนกอาเซยน (Local Collaboration

Framework) ภายใตขอตกลงของสภาสถาปนกแหงอาเซยนวาดวยการท างานรวมกนอยางเทา

เทยม (Reciprocal Framework)

ด าเนนการปรบปรงขอบงคบของสภาสถาปนกใหสอดคลองกบกฎกระทรวงแรงงาน (ตดเรองงาน

ทอาจท าไดของคนตางดาว)

สถานการณหลงจากเปดเสร

เมอมการเปดเสรภายใตกรอบอาเซยนแลว ในอนาคตหากมการเจรจารวมกบประเทศคเจรจาอน ทาง

สภาฯจะอางองหลกการสามประการ เพอใชในการก าหนดกรอบการเจรจากบทกประเทศให

เหมอนกน(ท ามาตรฐานกลางเดยวกน ไมใหสทธพเศษมากกวาอาเซยน)หลกการสามประการ ไดแก

o หลกประตบตเยยงคนชาต (National Treatment)

o หลกประตบตเยยงชาตทไดรบความอนเคราะหยง (Most Favored Nation: MFN)

o หลกการวาดวยการไมเลอกปฏบต (Principle of Non-Discrimination)

ทงนสภาฯมองวากลมสถาปนกไทยสามารถเอาตวรอดได เนองจากมการวางยทธศาสตรรองรบไวแลว

แตส าหรบวชาชพอนควรมองการเจรจาในเวทอนๆรวมกบกลมวชาชพเดยวกนในตางประเทศ ซง

รปแบบอาจขนอยกบลกษณะเฉพาะของแตละวชาชพดวย เชน แพทยซงมลกษณะการท างานเดยว

อาจจะตองปรบกลยทธใหเขากบวชาชพหรอแมกระทงวศวกรซงยงมการแตกแยกกลมภายในประเทศ

ทงนวชาชพอนอาจมองสถาปนกเปนกรณศกษา



การปรบรปแบบการท างานของสถาปนกไทย

ในอนาคต MRA จะสงผลใหเจาของส านกงานมอ านาจตอรองสงขนในขณะทผประกอบวชาชพจะเสย

ประโยชน เนองจากเจาของสามารถหาบคลากรใหมทมประสทธภาพดกวา (ซงอาจเปนชาวตางชาต)

สภาฯมองวาเปนเรองยตธรรมทควรจะเกดขน ทงนบคคลวชาชพธรรมดาตองพยายามเปนสวนหนง

ของนตบคคลใหได เพอสรางความไดเปรยบ และตองท าความเขาใจวาไมควรท างานในลกษณะบคคล

อกตอไป เนองจากการท างานในลกษณะบคคลไมสงผลใหเกดการพฒนาและจากลกษณะเฉพาะของ

อาชพสถาปนกซงมเรองของ Liability เขามาเกยวของ การท างานในลกษณะบคคลจะไมสามารถ

รบมอได ปจจบนในประเทศสงคโปรไมพบสถาปนกทท างานลกษณะบคคล แมมสถาปนกรวมงานกน

เพยงสองคนกจะท าการจดทะเบยนเปนนตบคคล

การสรางบรษทสถาปนกลกในตางประเทศมองวายงเปนเรองไกล ประกอบกบประเทศไทยเปนฐาน

การผลตทางวชาชพสถาปตยกรรมทดทสดในภมภาค เนองจากตนทนต าบคลากรหางายดงนนการ

ออกไปตงฐานในประเทศอนจงไมจ าเปน แตสงทกลวคอการเขามาตงฐานของตางชาตในไทย เชน

สงคโปร ซงอาจสงผลใหเกดปญหาสมองไหล สถาปนกไทยอาจจะไมเพยงพอ ทงนการเขามาตงบรษท

ของตางชาตในไทยจะเรมเกดขนในป 2015 โดยไทยตองพยายามพฒนาแขงขนทางดานการตลาด

และวางกลยทธใหแขงแกรงขน

โอกาสและความไดเปรยบเสยเปรยบของวชาชพสถาปนกในตางประเทศ

สงคโปร

เราเสยเปรยบสงคโปรดานการบรหารจดการ การตลาด แตดานฝมอการออกแบบ บรษทสงคโปรท า

การจางงานสถาปนกไทยเปนจ านวนมาก (เราเสยเปรยบแงธรกจ แตในแงฝมอเราเปนเสมอนคน

ควบคม เนองจากหากเราไมสงคนออกสงคโปรจะขาดคนในวชาชพทนท)

เวยดนาม

เวยดนามมโอกาสในการเขาไปประกอบวชาชพมาก แตในแงธรกจยงเปนเรองยาก โดยเฉพาะยงตด

ปญหาเรองการน าเงนกลบเขาประเทศ



ลาว

ลาวมการพฒนาต า โอกาสในวชาชพยงต าแตปจจบนกมสถาปนกไทยท างานในลาวจ านวนหนง

มาเลเซย

มาเลเซยและไทยไมมความเสยเปรยบไดเปรยบกน ลกษณะคลายกบสงคโปร คอ มาเลเซยมการ

บรหารจดการดกวาไทย (คนมาเลเซยมความสามารถในการออกแบบสงกวาสงคโปรเลกนอย แตกยง

ไมเทากบไทย)

อนโดนเซย

อนโดนเซย สวนใหญสถาปนกไทยจะไปท างานทอนโดนเซยมากกวาทเขาจะเขามา

การประกนความเสยงในวชาชพ

ปจจบนมบรษทเมองไทยประกนชวตเพยงเจาเดยวทเขามารบประกนวชาชพสถาปนก (เมอกอนตอง

ซอประกนผานตางประเทศ) โดยมนโยบายเหมอนของตางประเทศแตเบยประกนถกกวา


สภาสถาปนกตองการการสนบสนนดานงบประมาณจากภาครฐ ชวงปลายปทแลวสภาฯไดท าเรองขอ

งบประมาณจากกระทรวงพาณชย ในฐานะส านกงานเลขาธการสภาสถาปนกอาเซยน แตปญหาท

เกดขนคอ สภาฯไมไดรบการสนบสนนทางการเงน (สภาสถาปนกไดรบงบประมาณจากภาครฐเพยงป

ละสามลาน แตมรายจายปละเจดถงแปดลานเปนอยางต า) ส าหรบการสนบสนนดานอน เชน การ

บรหารจดการ ภาครฐใหการสนบสนนเปนอยางด โดยปกตสภาสถาปนกมการรวมประชมพดคยกบ

กรมเจรจาการคาระหวางประเทศเปนประจ าอยแลว



3.2.2.8 บรการวชาชพวศวกรรมและวชาชพนกส ารวจ

สถานการณปจจบนของภาคบรการวชาชพนกส ารวจ1

บคคลทวไปจ านวนมากยงมความไมเขาใจถงลกษณะการท างานของนกส ารวจ เชน การส ารวจรงวด

ควบคมทางราบและดง งานส ารวจวางแนว ส ารวจเพอการกอสราง เปนตน งานส ารวจขนสง เชน

งานรงวดพกดดวย GPS งานรงวดดาราศาสตร เปนตน รวมทงยงไดแนะน า Remote Sensingเชน

การวเคราะหและแปลภาพถายดาวเทยม และแนะน าระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) เชน การ

วางแผน ออกแบบ และบรหารระบบ GIS การประมวลผลและการวเคราะหขอมล GIS

ในสวนของสถาบนการศกษาทผลตนกส ารวจระดบปรญญานน ปจจบนจะมทโรงเรยนนายรอยพระ

จลจอมเกลา จฬาลงกรณมหาวทยาลย (ไมมสทธขอใบอนญาตภาควศวกรโยธา) มหาวทยาลย

เทค โน โล ย ร าชม งคลก ร ง เท พ (ม ส ท ธส อบ เพ อ ขอ ใบอนญ าตภาค วศ วก รโย ธา ) แล ะ

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร (อยในภาควชาวศวกรรมโยธา โดยมสทธสอบเพอขอใบอนญาตภาค

วศวกรโยธา)

กรอบความตกลงอาเซยน ส าหรบจดท าขอตกลงยอมรบรวมในคณสมบตดานการส ารวจ ลงนามเมอ

วนท 19 พฤศจกายน 2550 ทสงคโปร

ความสบสนของการใหนยามค าวา “นกส ารวจ” โดยค าทมใชในประเทศไทยทหมายถงวชาชพ

Surveyor ไดแก ชางรงวด ชางส ารวจ นายชางส ารวจ ซงเปนต าแหนงงานในระดบต ากวาปรญญาตร

แตใน MRA หมายถง Surveyor ทจบการศกษาระดบปรญญาตร โดยใน MRA นกส ารวจ หมายถง

ชนในชาตของประเทศสมาชกอาเซยน ทส าเรจการศกษาระดบปรญญาตรจากมหาวทยาลย วทยาลย

หรอสถาบนทหลกสตรการศกษาดานการส ารวจ ไดรบการยอมรบและผานการประเมนตามเกณฑ

1สรปจากการบรรยายโดย รศ.ดร.ดบญ เมธากลชาต อาจารยประจ าคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตรในงานสมมนา “เปดโอกาสสอาเซยน: ความทาทายใหมทางวชาชพวศวกรรมและวชาชพการส ารวจ”วนพธท 20 มถนายน 2555 ณ โรงแรมโนโวเทลสยามสแควร จดงานสมมนาโดยศนยอาเซยนศกษาแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยรวมกบสถาบนระหวางประเทศเพอการคาและการพฒนา



และเงอนไขในสาขาวชาการบรการดานการส ารวจทก าหนดโดยองคกรทมอ านาจหนาท (ของไทย

ไดแก สภาวศวกร)

บรการส ารวจจาก MRA ใหถอตามนยามของสมาพนธนกส ารวจสากล (International Federation

of Surveyors: FIG) เชนการหาขนาดและรปรางของโลกการหาต าแหนงของวตถในหวงอวกาศและ

หวงเวลาการพฒนา ทดสอบ และวดสอบอปกรณตรวจจบสญญาณ การไดมาและใชขอสนเทศทาง

ต าแหนง การหาต าแหนงของขอบเขตทดนของรฐและเอกชน การออกแบบ การจดสรางและบรหาร

ระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) การวเคราะห แปลความ และบรณาการขอสนเทศเชงต าแหนงของ

วตถ

การทสภาวศวกรเปนองคกรทมอ านาจหนาทภายใต MRA สาขาวชาชพการส ารวจนน อาจเกดปญหา

ไดจากการทสภาวศวกรขาดประสบการณในการควบคมวชาชพการส ารวจ อาจท าใหกระบวนการขน

ทะเบยนนกส ารวจลาชาและไมมประสทธภาพ รวมถงการทสภาวศวกรมงานมากอยแลว อาจท าใหไม

มความจรงใจในการแกปญหา นอกจากน อาจมปญหาบางประการใน MRA กลาวคอ การทวชาชพ

การส ารวจไมเคยถกก ากบดแลโดยองคกรใดมากอน จงไมมหลกเกณฑหรอมาตรฐาน และไมมการ

ประเมนหรอการวดผล ซงทงหลกเกณฑหรอมาตรฐาน และการประเมนหรอการวดผลนน ถกก าหนด

ไวใน MRA ทงน ผอภปรายเหนวาการท MRA สาขาวชาชพการส ารวจ เปนการลงนามแคในกรอบ

มารฐานรวม ท าใหไทยอาจเลอกลงนามกบประเทศทพรอมกอนได

โดยบคคลทจะไดรบการขนทะเบยนวศวกรส ารวจหรอนกส ารวจ จะตองผานการทดสอบมาตรฐาน

จากสภาวศวกร โดยคณสมบตของผมสทธรบการทดสอบ ไดแก

- จบการศกษาในระดบปรญญาตรดานวศวกรรมศาสตรและผานการเรยนวชาในกลมวชา

ส ารวจไมนอยกวา 15 หนวยกต หรอ

- จบการศกษาในระดบปรญญาตรดานวศวกรรมศาสตรหรอสาขาอน และผานการอบรม

ตามเกณฑทก าหนด (ไมนอยกวารอยละ 80)

การเตรยมความพรอมของนกส ารวจไทยตอ MRA ส ารวจ ไดแก เตรยมพรอมดานวชาความรส าหรบ

การทดสอบขนทะเบยนนกส ารวจ ตดตามขาวจากสภาวศวกรในเรองการจดทะ เบยนนกส ารวจ



นอกจากน ยงควรศกษาพนฐานทองถน องคกรวชาชพ เครองมออปกรณ และซอฟทแวรของประเทศ

เพอนบาน

ขณะท ผลของ MRA ส ารวจนน ผอภปรายเหนวา MRA จะกระตนใหเกดทงการรวมตวกนของนก

วชาชพการส ารวจ องคกรวชาชพของนกวชาชพการส ารวจ มาตรฐานวชาชพการส ารวจในประเทศ

รวมทงกระตนใหเกดการพฒนาคณภาพเพอยกระดบมาตรฐานในวชาชพของนกส ารวจในประเทศ อก

ทงยงเปนกรณศกษาส าหรบวชาชพอนทมปญหาทคลายกน

อยางไรกตาม แมวา MRA จะเปนเพยงสงอ านวยความสะดวกทางการคา ไมใชเปนการเปดเส ร

เคลอนยายนกส ารวจ แตบางประเทศกในอาเซยนกไมสามารถบงคบใชไดแลว เนองจากแมแตระดบ

ภายในประเทศเอง ในประเทศมาเลเซย ผประกอบวชาชพทไดรบใบอนญาตในเขต Sabah และ

Sarawak ยงไมสามารถขามมาท างานในฝง Pennisular Malaysia ไดอยางเตมรปแบบ นนแสดงให

เหนวาการเปดเสรการเคลอนยายแรงงานจากตางชาตเขาไปท างานคงยงไมสามารถจะเกดขนไดอยาง

เปนรปธรรม ซงอาจเปนขอดส าหรบประเทศไทย ทยงคงตองการระยะเวลาส าหรบการเตรยมความ

พรอมของผประกอบการในการรองรบการเปดเสร

สถานการณปจจบนของภาคบรการวชาชพวศวกรรม2

จากคณสมบตการเปนวศวกรวชาชพอาเซยน (ACPE) 5 ขอนน ปญหาของวศวกรในการท าใหไดตาม

คณสมบตของ MRA อาจจะเกดขนในคณสมบตขอทเกยวของกบการขนทะเบยนหรอมใบอนญาต

ภายประเทศทยงมผลในปจจบน เนองจากปจจบน กฎหมายไทยควบคมหรอก าหนดใหวศวกรเพยง 7

สาขาทจะตองจดทะเบยน แตยงมอกหลายสาขา เชน วศวกรปโตรเลยม ทไมตองจดทะเบยน ท าให

หากประเทศอนมการจดทะเบยนวศวกรในสาขานนๆ กจะมสทธขอเปนวศวกรวชาชพอาเซยน

(ACPE) แลวเขามาท างานในไทยได ในขณะทวศวกรไทยไมมโอกาสทจะออกไปท างานในตางประเทศ

2สรปจากการบรรยายโดย รศ.สฤทธเดช พฒนเศรษฐพงษ อาจารยประจ าคณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ในงานสมมนา “เปดโอกาสสอาเซยน: ความทาทายใหมทางวชาชพวศวกรรมและวชาชพการส ารวจ”วนพธท 20 มถนายน 2555 ณ โรงแรมโนโวเทลสยามสแควร จดงานสมมนาโดยศนยอาเซยนศกษาแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยรวมกบสถาบนระหวางประเทศเพอการคาและการพฒนา



นอกจากนน ในคณสมบตในประเดนเรองการอบรมพฒนาวชาชพอยางตอเนอง (Continue

Professional Development Programme: CPD) กยงมผประกอบวชาชพหลายทานตงค าถามวา

อยางไรจงจะเรยกวามการพฒนาวชาชพอยางตอเนอง เชนเดยวกบคณสมบตขอทเกยวของกบการ

ไดรบใบรบรองวาไมมประวตการกระท าผดในการประกอบวชาชพอยางรายแรง ผประกอบวชาชพ

เหนวาจะตองมการท าใหเปนมาตรฐานเดยวกนวากระท าผดประกอบดวยความผดลกษณะใดบาง

และระดบความรนแรงจะวดไดอยางไร

ผประกอบวชาชพหลายทานมความเชอวาการเปดเสรภายใตกรอบอาเซยนจะกอใหเกดการขยายตว

ของตลาด โดยเฉพาะจากการลงทนทเพมขน เกดการลงทนดานโครงสรางพนฐาน โดยเฉพาะระบบ

ขนสง เกดการยายการลงทน รวมลงทน เกดการลดความแตกตางดานมาตรฐานงานวศวกรรม เกด

การพฒนาคณภาพและเพมจ านวนวศวกร เกดการเคลอนยายวศวกรและแรงงานมฝมอ เนองจาก

พนทใดมการลงทนและเงนทนมาก แรงงานกจะไปทนน เกดการกระจกตว และเกดมาตรการพฒนา

แรงงานฝมอ

ขอดของการเปดเสรในการคาบรการกคอ ราคาบรการจะเหมาะสม (Price) คณภาพเปนไปตาม

มาตรฐานทก าหนด (Quality) การจดใหมบรการทเพยงพอตอความตองการ (Availability) การให

ลกคาไดเขาถงบรการโดยงาย (Accessibility) และสามารถสงมอบบรการใหลกคาภายในเวลาก าหนด

(Deliverability)


รฐบาลจะตองเนนและปลกฝงเรองภาษา (องกฤษและจน) ตงแตประถมถงมหาวทยาลย โดยตอง

สงเสรมใหวศวกรไทยพดและเขยนภาษาองกฤษใหไดอยางรบดวน

การเปดเสรจะตองเปนวาระแหงชาต และมกลยทธอยางชดเจน

สภาวศวกรจะตองใช CPD Hours ในการตอใบอนญาตประกอบวชาชพเพอพฒนาศกยภาพ

วศวกรไทย

รฐบาลจะตองสงเสรมสนบสนนการออกไปหางานตางประเทศ เชน ใหเงนชวยเหลอคาใชจาย

ลดหยอนทางภาษ



ปรบ Charge rate ของวศวกรไทยใหสงขนและปรบฐานใหเทากบวศวกรตางชาต

ผลกดนใหรฐบาลสงออกอตสาหกรรมกอสรางแบบเชงรกไปยงประเทศเพอนบาน โดยตงกองทน

ศกษาความเปนไปไดของโครงการตางๆ หากโครงการใดทเปนไปได กชวยหาเงนทนให



3.2.2.9 ธรกจกอสราง

ภาพรวมและสถานการณปจจบนของธรกจกอสรางไทย

อตสาหกรรมกอสรางโดยหลกแบงออกเปนการกอสรางอาคารและการกอสรางงานโยธา(การสราง

ถนน ทาเรอ สะพาน ฯลฯ)เมอพจารณาการจดหมวดตามเกณฑ CPC พบวามรายละเอยดดงน การ

กอสรางอาคาร บานเรอน นคมอตสาหกรรม Logistics และสวนเกยวของอน ไดแก วชาชพ

(วศวกรรม สถาปตยกรรม),raw material อาท วสดกอสราง วสดตกแตงภายใน เครองสขภณฑ ใน

ทนจะท าการศกษาวเคราะหเฉพาะการกอสรางทไมเกยวของกบวชาชพและอตสาหกรรมตอเนอง

โครงสรางอตสาหกรรมกอสรางไทย บรษทกอสรางของไทยรายใหญมนอยราย ไดแก อตาเลยนไทย

ช.การชาง นนทวน นวรตนพฒนาการ พาวเวอรไลน และ UEC เปนตน กลมดงกลาวจดอยในหมวด

ธรกจขนาดเลกและขนาดกลางเมอเปรยบเทยบกบบรษทกอสรางของตางประเทศ โดยเฉพาะของ

ญปน และจน ในขณะทบรษทกอสรางจนลวนเปนธรกจขนาดใหญและเปน State-Owned

Enterprise คอ มรฐบาลจนหนนหลงอยโดยการถอหนทงสน

บรษทกอสรางจนมองวาอเมรกาและยโรปเปนคแขง ปจจบนมสาขาของบรษทจนเขามาในไทยอยบาง

แลว และมความพยายามสรางเครอขายระหวางรฐบาลจนกบผประกอบการไทย โดยผประกอบการ

จนพจารณาวาผประกอบการไทยซงมขนาดเลกกวาโดยเปรยบเทยบเปนเสมอนพนธมตรทองถนทจะ

รวมงานกนท าทงในประเทศไทย และในตางประเทศ โดยเฉพาะในอาเซยนมากกวาทจะเปนคแขง แต

ความกงวลทเกดขนตามมาคอ บรษทจนขนาดใหญจะเขามาเรว และจะพาธรกจอนเขามาดวย เชน

พฒนาอสงหารมทรพย (Developer) วสดกอสราง และบรการวชาชพทเกยวเนองกบงานกอสราง

ดงนนกฎหมายไทยทระบการลงทนของตางชาตไดในสดสวนไมเกนรอยละ 49 ไมถอเปนอปสรรคแต

อยางใดเนองจากในทางปฏบตจนอาจใหตวแทนเขามาถอหนได

การกอสรางไทยมการเชอมโยงกบอาเซยนผานทางสมาคมกอสรางของแตละประเทศ (ยกเวน ลาว

เวยดนาม และบรไน ไมมสมาคมกอสรางเนองจากธรกจเหลานมขนาดเลกมาก) ประเดนส าคญท

สมาคมกอสรางอาเซยนมกจะหยบยกมาคอเรองของแรงงาน โดยแรงงานทกษะของแตละประเทศ

ลวนมเจตนารมณทตางกน เชน ฟลปปนสกบอนโดนเซยใหความส าคญกบการสงออกแรงงานทสด



เพราะถอเปนการสรางรายไดแกประเทศถงอยางไรแรงงานไทยยงคงไดรบความนยมมากทสดใน

อาเซยน

เมอกลาวถงการเปดเสรภาคการบรการกอสราง ทกประเทศตางมการสรางก าแพงเลกๆ

ภายในประเทศอยอกชนหนง เชน สงคโปรมกฎหมายทเกยวของกบการกอสราง ฟลปปนสและ

อนโดนเซยมกฎระเบยบของรฐ อตสาหกรรมกอสรางตางชาตทมการพฒนาอยางรวดเรวและก าลงเขา

มาบกตลาดไทยคอ มาเลเซย โดยมาเลเซยมธนาคาร CIMB ตงสาขาอยในประเทศไทยซงจะเปนตว

ชวยสนบสนนการด าเนนงานของบรษทมาเลเซยไดเปนอยางด สงคโปรกเชนกน ลกษณะดงกลาวเออ

ประโยชนแกการเขามาลงทนของบรษทตางชาต มากกวาทไทยจะออกไปสตลาดตางประเทศ

ปจจบนการรวมตวกนของอาเซยนทประสบความส าเรจจะเปนกรณหรอเปนโครงการๆ ไป เนองจาก

การแลกเปลยนความคดเหน อดมการณ และการแบงผลประโยชนยงไมมรปแบบทแนชด ปจจบนเรม

มการเสนอแนวคดใหม คอ ใหกลมกอสรางไทยรวมตวกบมาเลเซยและสงคโปรและบกเขาสตลาดใน

ประเทศทสาม โดยเฉพาะในประเทศกลม CLMV ซงบรษทกอสรางทองถนยงมขนาดเลกและไมม

เทคโนโลยการกอสรางททนสมย ดงจะเหนไดจากโครงการกอสราง ถนน ทาเรอ นคมอตสาหกรรมทง

ในลาว และพมา


ในอนาคต ประเทศไทยจ าเปนตองมสภาการกอสรางไทย เพอควบคม ตรวจสอบการด าเนนงาน

ของทงบรษทไทยและบรษทตางชาตทเขามาท างานในประเทศไทย และตองก าหนดใหการเขามา

ของบรษทตางชาตตองผานการจดทะเบยน และไดรบใบอนญาตประกอบการ (License) จาก

สภาดงกลาวในขณะเดยวกบรฐบาลควรเขามาใหการชวยเหลอสนบสนนอตสาหกรรมและ

คดเลอกบรษททไมไดมาตรฐานออกไปจากระบบ

ในกรณของอาเซยน ไทยสามารถเปดเสรภาคบรการการกอสรางทงหมด เนองจากไทยมศกยภาพ

ทจะรบมอกบการแขงขนจากผประกอบการจากอาเซยน และเชอวาโอกาสการท างานทมากขน

จะท าใหผประกอบการตองพฒนาตวเองและสรางมาตรฐานทดในการท างานยงขน อยางไรกตาม

อาจตองมมาตรการปองกนใหบรษทกอสรางจากนอกกลมอาเซยนทอาจจะแฝงตวเขามาโดยให



บรษทในอาเซยนเปนตวแทน (Nominee) ในกรณเชนน อาจตองวางมาตรการการเปดเสรท

รดกม รอบคอบมากยงขน

ควรมการจดตงธนาคารเพอการกอสรางขน เพอการชวยเหลอผลกดน และอ านวยความสะดวก

ในดานการเงน การระดมทน และการเสรมสภาพคลองระหวางกนในกลมอตสาหกรรมจดออน

ของธนาคารพาณชยไทย ณ ปจจบนทท าใหมความตองการธนาคารเพอสนบสนนธรกจกอสราง

ขนมาโดยเฉพาะ ประเดนหนงกคอ ธนาคารไทยไมไดรบการรบรองในระดบสากล ดงนนการ

ด าเนนการตองจางธนาคารตางชาต และเสยคาธรรมเนยมอกตอหนง

ดวยศกยภาพของผประกอบการไทย เชอวาผประกอบการไทยสามารถรกเขาไปยงตลาดสมาชก

AEC ไดดงจะเหนจากการเขาไปบกตลาดประเทศเพอนบานโดยผประกอบการกอสรางเอง ไดแก

โครงการทวาย โครงการเขอนในประเทศลาว อยางไรองคกรความชวยเหลอดานการเงนของไทย

เชน NEDA หรอ การใชBusiness modelคลายกบกรณTEMASEK ของประเทศสงคโปร แต

ปรบปรงใหเขากบกรณของประเทศไทย โดยใหหนวยงานทเกยวของกบการกอสราง ไดแก กรม

ทางหลวง กรมโยธาธการ กรมชลประธาน ฯลฯ เปนแกนหลกในการออกไปประมลโครงการและ

เปนผรบงานจากตางประเทศ แลวน ามากระจายใหผประกอบธรกจกอสรางขนาดกลางของไทย

รบงานตอในลกษณะของ Consortium หรอบรษทรวมคา นาพจารณามาประยกตใชเปน

โครงสรางในการพฒนาศกยภาพของอตสาหกรรมกอสรางไทยในการบกตลาดตางประเทศ



3.2.2.10 โลจสตกส

จากสถานะปจจบนทธรกจโลจสตกสของไทยเกอบทงหมดเปนวสาหกจขนาดกลางและวสาหกจขนาด

ยอม (SMEs) และอาเซยนเองกมขอผกพนทจะใหประเทศสมาชกตองเปดโอกาสใหนกลงทนอาเซยน

เขามาถอครองหนในกจการโลจสตกสไดถงรอยละ 70 ในป 2556 ท าใหคณะผวจยเนนท าการศกษา

ผลกระทบและแนวทางการปรบตวของผประกอบการชาวไทยทเปน SMEs เปนหลกโดยเฉพาะ

SMEs ทด าเนนธรกจอยในตางจงหวด โดยในการศกษาครงนผวจยลงพนทส ารวจความคดเหนจาก

ผประกอบการธรกจโลจสตกส ในจงหวดเชยงใหม และล าพนเปนหลก เพอรวบรวมความคดเหนทง

เกยวกบการเปดเสรการคาภายใตกรอบอาเซยน และการใชประโยชนจากแผนแมบทความเชอมโยง

อาเซยน (Master Plan on ASEAN Connectivity: MPAC)

เสนทางการขนสงสนคาของผประกอบการ Logistics จากเชยงใหมจะท าการขนสงสนคาดวย

รถบรรทกไปยงทาเรอคลองเตยเปนหลกจากกนนจงใชการขนสงทางน าเพอขนสงตอไปยงตางประเทศ

สวนการขนสงไปยงประเทศจน ถาเปนสนคาประเภทเฟอรนเจอร หรอสนคาทมลกษณะเปนสนคาชน

ใหญ น าหนกมาก แตมจ านวนชนไมมากนกกจะไปทางถนนทางดานเชยงราย และใชถนนหมายเลข

R3Aเชอมจาก เชยงของ- Houayxay (สปป.ลาว) – Luan Namtha (สปป.ลาว) – Boten (สปป.

ลาว) – Mohan (จน) – Jinghong (จน) – Kunming (จน) โดยจะใช Kunming เปนแหลงกระจาย

สนคาในประเทศจนตอไป

แตส าหรบสนคาประเภทผก ผลไม โดยเฉพาะล าใย ผขนสงล าไยไทยกลบนยมใชเสนทางขนสงจาก

ล าพนไปจงหวดมกดาหารเสยกอน จากนนจงขามสะพานมตรภาพแหงท 2 ไปสะหวนนะเขต จากนน

จะใชเสนทางสาย R9Savannakhet – Xeno – Dansavanhแลวขามเขาไปเวยดนาม จากดาน Lao

Bao จะมถนนซงเชอมเขาถนนสาย A1 ในเวยดนามขนสนคาเขาประเทศจนทางเขตปกครองพเศษชน

ชาตจวง (กวางส) และใชเมองหนานหนงเปนจดกระจายสนคา เนองจากหนานหนงจะเปนเมอง

กระจายสนคาเกษตรและในทางปฏบตการขนสงสนคาเขาทางเวยดนามยงท าใหเกดการประหยด

ภาระภาษไปอก 3 ทางโดยในสภาวะการณปจจบน แมประเทศจนและอาเซยนมขอตกลงการคาเสร

ระหวางกนแลวในนาม ASEAN-China Free Trade Agreement: ACFTA ดงนนภาษการน าเขา



สนคาจากไทยซงเปนสมาชกอาเซยนเขาไปในจนจงกลายเปนศนย แตในประเทศจน ในแตละมณฑล

ยงมการเกบภาษประเภทอนๆ อกดวย โดยเฉพาะภาษมลคาเพม (Value Added Tax: VAT) โด

ส าหรบสนคาเกษตรสนคาอาหารจากประเทศไทยถาสงไปยนนาน หรอกวางสจะตองโดนเรยกเกบ

VAT ทอตรา 13% ในขณะทสนคาจากเวยดนามจะเสย VAT เพยง 6.5% เทานน เนองจากเปนอตรา

พเศษส าหรบประเทศทมพรมแดนตดกบจน ดงนนการสงสนคาผานเวยดนามและถาเวยดนามยอม

แจงวาล าไยนเปนของเวยดนามภาษสวนนกจะประหยดได

นอกจากนนนกธรกจหลายรายยงพบวา ทชายแดนเวยดนาม-กวางส รถบรรทกล าไยไทยสามารถเปด

ทายแลวขนสนคาบางสวนเขาไปในจนในลกษณะกองทพมดได เมอเปนเชนนภาษทถกจดเกบกลดลง

ไปไดอกสวนหนง

ในขณะเดยวกนพอคาและบรษทขนสงจนหลายรายกมสายสมพนธแบบไมเปนทางการท าใหการ

ประเมนราคาล าไยเพอค านวณภาษมราคากลางทถกลง เชน ในการสงออกล าไยอบแหงจะถกแบง

เกรดเปนเบอร 2A มเสนผานศนยกลาง 25 มลลเมตร เบอร A เสนผานศนยกลาง 22 มลลเมตร และ

เบอร B เสนผานศนยกลาง 20 มลลเมตร โดยจนจะคดอตราภาษมลคาเพมจากการตงราคากลางคอ

เกบภาษล าไยอบแหงเบอร 2A โดยตงราคากลางท 2 ดอลลารสหรฐ เบอร A ตงราคากลางท 1.75

เบอร B 1 ดอลลารสหรฐ และเบอร C 0.65 ดอลลารสหรฐ แตเมอบรษท Shipping จนเขามารบ

สนคาจากไทยพบวา มการแจงขนาดสนคาใหเลกกวาความเปนจรงเชน เราสงออกล าไยอบแหงขนาด

2A แตมการแจงเปนขนาด B หรอ C ซงเปนการชวยลดภาระภาษใหแกผประกอบการไทยแต

สถานการณดงกลาวผประกอบการไทยไมสามารถด าเนนการเชนเดยวกบบรษท Shipping จนได

(เนองจากกรมศลกากรของจนมความเขมงวดมาก โดยในป 2552 และ 2554 ผประกอบการไทยโดน

กกสนคาจากการสงออกล าไยไมตรงตามขนาดทแจงไว ท าใหสนคาเสยหายและพอคาจนไมกลามาซอ

ขายกบคนไทย) ดงนนหากผประกอบการไทยจะด าเนนการสงออกเองจะตองเผชญกบตนทนทสงกวา

จากการจายอตราภาษมลคาเพมอยางถกตอง

ทงนทางผประกอบการเคยท าหนงสอถงกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ ใหชวยเจรจากบทางการ

จนใหเกบภาษมลคาเพมล าไยแหงทกเกรดในอตราเดยวกน โดยการก าหนดอตราภาษดงกลาวจะไม

สงผลตอการสงออกล าไยอบแหงเกรด B และ C เนองจากเกรด B และ C คดเปนปรมาณการสงออก



ไมถงรอยละ 10 และมแนวโนมลดลงเรอยๆจากการทจนมสภาพเศรษฐกจดขนและหนมานยมบรโภค

ล าไยขนาดใหญ การเกบภาษมลคาเพมในอตราเดยวกนจะชวยปดชองวางการเขามาแขงขนอยางไม

ถกตองของบรษท shipping จน และเปดโอกาสใหผประกอบการไทยไดเขาไปด าเนนการเปนผ

สงออกสนคาดวยตนเอง

ทงนไมพบปญหาดานการตรวจสอบคณภาพสนคาสนคาล าไยอบแหงแตอยางใด

ส าหรบการใชสทธประโยชนจากการลดอตราภาษศลกากรภายใตกรอบความตกลงการคาเสรของไทย

กรอบตางๆ นน ในทางปฏบตพบวา การกรอกแบบ Form ส าหรบสงสนคาไปตางประเทศไมวาจะ

เปน Form AK ส าหรบการสงสนคาไปสาธารณรฐเกาหล, Form FTA ส าหรบการสงสนคาไป

ออสเตรเลย FormE ส าหรบกรณจน FormA ส าหรบกรณยโรป FormAJ ส าหรบการสงสนคาไป

ประเทศญปน และ Form D ในกรณทจะจดสงสนคาไปประเทศในกลมอาเซยนนน ผประกอบ

ธรกจโลจสตกสในประเทศไทยจะเปนผกรอกรายละเอยดใหทงหมด โดยใชวธการประมาณการตวเลข

ตางๆ เอาเองจากใบเสรจรบเงนและใบสงสนคาทผผลตสนคาทวาจางใหขนสนคาแจงมา และใน

หลายๆ ครงของการขนสงสนคากมการแจงภาษต ากวาราคาจรงเพอลดภาษการน าเขาตามแตจะเหน

โอกาสในการขนสงสนคาแตละครง ซงจะพจารณาเปนครงๆ ไป

ส าหรบรายการคาใชจายและรายการเอกสารทมความจ าเปนตองใชในการขนสงสนคา ไดแก Packing

Charge, Loading Charge, Transportation (CNX-BKK), Port Charge, Export License,

Customs Formality, Bill of Lading, THC, CFS, Form CO, Form A, Form D (MAL,PHI, IND

Only), Textile (Cotton Wear), Certificate of Fumigation, Courier Document, Phyto, Sea

Freight, Insurance (2%) ทางบรษทโลจสตกสของผประกอบการ SMEs ไทยสวนใหญ จะคดอตรา

เหมาจายรวมแลวในราคาขนสงสนคา


จากการบรรยายโดยนกวชาการผเชยวชาญเรองระบบโลจสตกสในพนทอนภมภาคลมน าโขง ผศ.ดร.

วรพฒน เศรษฐสมบรณ แหงมหาวทยาลยขอนแกน พบวาในปจจบนความตกลงวาดวยการขนสงขาม

พรมแดนในอนภมภาคลมน าโขง (GMS Cross Border Transport Agreement: GMS CBTA) ซงม



วตถประสงคเพอ 1) อ านวยความสะดวกการขนสงสนคาและผโดยสาร ระหวางประเทศสมาชก 2)

เพอใหกฎหมาย กฎระเบยบ มความเรยบงาย และ 3) เพอสงเสรมการขนสงตอเนองหลายรปแบบ

โดยสถานะปจจบนของ GMS CBTA คอ ประเทศสมาชกยงไมสามารถใหสตยาบนตอภาคผนวกและ

พธสารแนบทายความ ท าใหความตกลงยงไมมผลบงคบใชในทางปฏบต แตเพอใหประเทศสมาชกทม

ความพรอมและมพรมแดนตดกนสามารถน าสาระหลกในความตกลงไปใชด าเนนการ จงใหจดผาน

แดนน ารองคสญญาทมดนแดนตดตอกน ไดแก ไทย-ลาว ลาว-เวยดนาม จดท าเปนบนทกความเขาใจ

(The Initial Implementation of The Cross-Border Transport Agreement:IICBTA)

โดยพบวา ณ ปจจบน ระบบ Single Window Inspection (SWI) ถกน ามาใชแลว ณ ดานศลกากร

จงหวดมกดาหาร ซงเปนดานตนแบบ และมการท างานรวมกนและพรอมกนระหวางเจาหนาทและ

หนวยงานทเกยวของ

Common Control Area: CCA ซงเปนจดทจะท าการตรวจสนคารวมกนระหวางสองประเทศ โดย

จะตงอยทสนคาขาเขาของแตละประเทศ มความคบหนาปจจบนคอพนททจะใชกอสรางเสรจ

เรยบรอยแลวพรอมใชงาน โดยมการกอสรางอยบรเวณขาเขาของแตละประเทศ ทงมกดาหารและ

สะหวนนะเขต มการใชแบบฟอรมใบขนสนคาเดยว ประเดนหลกคอการใชเอกสารหรอแบบฟอรมใบ

ขนสงสนคาใบเดยวโดยประเทศผสงออก สามารถผานแดนไดทกประเทศทขนสงผาน ปจจบน

ประเทศภาคคสญญายอมรบเอกสารแบบฟอรมซงเปนมาตรฐานซงออกโดยประเทศผสงออกสนคา

แลว โดยสามารถอ านวยความสะดวกในการผานแดน ไมตองออกเอกสารใหมเมอถงจดผานแดน

แตสงทจะอ านวยความสะดวกทางการคาและการขามแดนอยางแทจรง และตองเรงใหเกดการน ามา

บงคบใชใหไดคอ

1. Single Stop Inspection: SSI หรอ การตรวจ แบบเบดเสรจจดเดยวโดยเจาหนาททงสองประเทศ

รวมกนและพรอมกน ปจจบนยงไมสามารถน ามาปฏบตทจดผานแดนมกดาหารไดเนองจากประเทศ

ไทยยงไมมกฎหมายรองรบการปฏบตงานนอกราชอาณาจกรของเจาหนาททเกยวของ

2. การยอมรบรถในขอตกลง ผประกอบการทไดรบคดเลอกขนสงทางถนน มทงหมด12 ราย 400 คน

แต ณ ปจจบนมผประกอบการทไดรบคดเลอกมาใชบรการ เพยงแค 6 รายจากทงหมด 12 ราย



และขอเสนอแนะอกประการโดย ผศ.ดร.วรพฒน เศรษฐสมบรณ คณะวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกน ผเชยวชาญดาน GMS CBTA คอการขยาย GMS CBTA ใหครอบคลมเสนทาง

R8 และ R12ใน 4 ประเทศไทย-ลาว-เวยดนาม-จน(NakhonPhanom - Kummouan - Ha Tinh -

Lang Son - Nanning)



3.2.2.12 บรการวชาชพนกบญช

สถานการณปจจบนของภาคบรการวชาชพนกบญช3

ปจจบนไทยมผท าบญชรวม 73,00 คน และมผสอบบญช 8,400 คนนตบคคลทมหนาทตองจดท างบ

การเงนสงใหกรมพฒนาธรกจการคา โดยตองใชผท าบญชกบผสอบบญชทเปนสมาชกของสภาวชาชพ

บญช

การเปดเสรสาขาบญช ครอบคลม 5 ดาน ไดแก (1) บรการตรวจสอบงบการเงน (2) วเคราะหงบ

การเงน (3) เตรยมจดท างบการเงน (4) บรการบญชอนๆ (5) บรการบญชทไมเกยวกบการขอ

ลดหยอนภาษ สมาชกสภาวชาชพบญชม 3 ประเภท ไดแก สามญ วสามญ และทวไป โดยสมาชก

วสามญอนญาตใหไมมสญชาตไทยกได แตตองมสญชาตซงสภาวชาชพบญชในประเทศนนอนญาตให

คนไทยเปนสมาชกหรอไปท าบญชได การสอบใบอนญาตมการจดสอบ 7 วชาซงขอสอบยงเปน

ภาษาไทยทงหมด

โดยในการก าหนดคณสมบตนกบญชภายใต MRA ตองไมลดรอนสทธหนาทของสมาชกอาเซยนแตละ

ประเทศ ท าใหเราสามารถมกฎระเบยบภายใน โดยในปจจบนกฎหมายไทยมขอจ ากด คอ กฎหมาย

การอนญาตท างาน โดยการใหบรการทางบญชไมออก work permit ใหคนตางดาว และหามไมใหคน

ตางดาวประกอบกจการทางบญช เวนแตจะไดรบอนญาต ซงในปจจบนกรมใหอนญาตเฉพาะทจะมา

ท าบญชใหกบบรษทในเครอเทานน เชนในกรณของโตโยตา ซงจะมนกบญชชาวญปนเขามาท างานให

เฉพาะกบบรษทโตโยตาเทานน โดยปจจบนมนกบญชตางชาตทสามารถท างานไดในลกษณะน

ประมาณ 100 ราย

3สรปจากการบรรยายโดย คณทวป ชนะประยร ผอ านวยการส านกบญชธรกจ กรมพฒนาธรกจการคา กระทรวงพาณชย และคณสพจน สงหเสนห ประธานคณะกรรมการพฒนาวชาชพ สภาวชาชพบญช ในงานสมมนา “เปดโอกาสสอาเซยน: ความทาทายใหมทางวชาชพวศวกรรมและวชาชพการส ารวจ”วนพธท 20 มถนายน 2555 ณ โรงแรมโนโวเทลสยามสแควร จดงานสมมนาโดยศนยอาเซยนศกษาแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยรวมกบสถาบนระหวางประเทศเพอการคาและการพฒนา



ดงนนในเมอกฎระเบยบของแตละประเทศไมเปดชองในเรองการเคลอนยายแรงงาน (Mode 4) จงท า

ใหการเปดเสรอยางแทจรงเกดขนไดคอนขางยาก เนองจากการแกกฎหมายภายในเปนเรองยากมาก

โดยปกตตองใชเวลาอยางนอย 10 ปขนไป ท าใหการเปดเสรการคาบรการใน Mode 3 นาจะเปน

ความหวงและมความเปนไดมากทสด โดยอนญาตใหบรษทตางประเทศมาเปดในไทย แตตองจางนก

บญชไทย ซงจะท าใหเกดการแยงตวนกบญชฝมอด เงนเดอนของนกบญชกจะสงขน โดยในปจจบน

วธการเขาไปเปดส านกงานบญชทตางประเทศทงายทสด คอการหาพนธมตรทองถนในประเทศนน

และแมวาบางอาชพจะมกฎหมายหามไมใหคนตางดาวมาประกอบวชาชพ แตกยงมแรงงานซอนเรน

ลกลอบท างานเปนจ านวนมาก

ผประกอบวชาชพเชอวา หากมการใหตางชาตสามารถเขามาด าเนนการส านกงานบญชไดจรง

มาตรการทยงปกปองผประกอบวชาชพชาวไทยแบบดงเดมอนไดแก ราคาคาบรการทต า และประเดน

เรองการใชภาษาไทย จะถกขจดไปในระยะยาว และผประกอบวชาชพพจารณาวา หากมการเปดเสร

เกดขน ประเทศอาเซยนทจะรกไปเปดส านกงานบญชในประเทศอน คอ มาเลเซย อนโดนเซย และ

สงคโปร สวนอก 7 ประเทศทเหลอเปนประเทศตงรบโดยในปจจบนความไดเปรยบของส านกงาน

บญชตางชาตเมอเทยบกบส านกงานบญชของไทย ไดแก 1. องคความร ซงชาวตางชาตไดเปรยบ

เนองจากตนทางมาจากตางประเทศ ความรเรมตนเปนภาษาองกฤษ 2. เรอง Brand ของไทย โดย

ส านกงานบญชไทยไมเคยสราง brand ขนมา 3. ฐานลกคา


การเจรจาเพอเปดเสรการคาบรการวชาชพบญช ควรจะเปนการเจรจาใน 2 เวทคขนานกนไป คอ

เวทของภาครฐ และเวทของหนวยงานวชาชพ

ส านกงานบญชของไทยตองพฒนาองคความร ตองสราง Brand ของไทย และตองรกษาฐาน

ลกคาเอาไวใหได

กฎหมายไทยดแตตวบคคล ท าใหเมอเกดปญหาทางบญช ผทผดคอนกบญช ไมใชส านกงานบญช

เจาของส านกงานบญชไมตองรบผดชอบ ท าใหตางชาตนยมเขามาตงส านกงานบญช แลวรบ

ผลประโยชนกลบไป แตความเสยงเปนนกบญชไทยทตองรบเองทงหมด เมอมการเปดเสร

ประเดนทางการรบผดทางกฎหมายเปนเรองทจ าเปนตองมการทบทวน



3.2.2.13 ธรกจโทรทศนผานดาวเทยมและเคเบ ลทว (โทรคมนาคมและเทคโนโลยสารสนเทศ)

เนองจากในปจจบนประเทศสมาชกอาเซยนเกอบทกประเทศยงมมาตรการปกปองคมครองกจการ

โทรคมนาคมภายในประเทศตนเอง โดยเฉพาะในกจการท เก ยวของกบระบบโทรศพท

โทรศพทเคลอนท เทคโนโลยสารสนเทศ ฯลฯ ดงนนในการศกษาครงนจงเนนธรกจโทรทศนผาน

ดาวเทยมและเคเบลทว ซงเปนเพยงธรกจเดยวทเปดกวางมากยงขนภายใตกรอบอาเซยน

โครงสรางของระบบเคเบลทวในไทยทสามารถแบงออกเปน ระบบสมปทานของ True Vision และ

ระบบ Cable TVทองถนทตองขออนญาตซงในปจจบนมจ านวน Operator กวา 300 ราย

ในป พ.ศ.2553 เรมมส านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศนและกจการ

โทรคมนาคมแหงชาต (กสทช.)เขามาดแลชองวางทางกฎหมายของการจดการของระบบ Cable TV

ใหด าเนนการตามใบอนญาต (แตกตางจากระบบสมปทาน) โดยไดออกใบอนญาต (1 ใบอนญาตตอ 1

เขตการปลอยสญญาณ) ทงหมด 800 ใบของ Operator กวา 400 ราย

ในป พ.ศ. 2537 มการเรมตนกฎหมายลขสทธระหวางประเทศซงในชวงแรกนนไมคอยดเทาทควร แต

ในภายหลงกลบเปนประโยชนอยางมากเมอมการน า Content (ละคร รายการทว เพลง) ทผลต

ภายในประเทศออกไปยงตางประเทศ

ผลกระทบจากความตกลงการคาเสรตออตสาหกรรมเคเบลทวในประเทศไทยนนยงไมมผลกระทบท

เดนชดอยางไรกตามประเดนทตองค านงถงเมอมการเปดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยนคอ

1. เงนทนภายในประเทศนนมนายทนระดบชาตทเปนคนไทยมาลงทนอยในธรกจ

2. เทคโนโลยทใชในอตสาหกรรมเคเบลทวยงมฐานการผลตอปกรณนอยมากในประเทศไทยและ

น าเขาอปกรณตางๆมาจากยโรปและอเมรกาส าหรบอปกรณขนาดใหญ สวนอปกรณภายในอนๆ

บางสวนมาจากจน

3. บคลากรสวนใหญเปนคนไทยทงหมดและบคลากรเหลานนมศกยภาพมากทสดในอาเซยน



สดสวนของคนดภายในประเทศไทย ไดแก Free to Air คดเปนรอยละ 80 ของจ านวนคนดและสวน

ท เหลออกรอยละ 20 เปน Pay TV ซ งวดจากครวเรอนจ านวน 21 ลานครวเรอนโดยแสดง

รายละเอยดไดดงน

Pay TV แบงเปน True Vision (แบบ Cable 400,000 และ แบบจาน 1,000,000) และ Cable

TV จ านวน 3,000,000

Free to Air แบงเปนระบบ จานดาวเทยม (CU Band และ KU Band) และระบบเสาอากาศท

ก าลงถกทดแทนดวยเสาอากาศแบบหนวดกง

แตในอนาคตตอไปการวดฐานคนดจะเปลยนแปลงไปจากแตเดมทนบจากจ านวนครวเรอนทม

ภายในประเทศเปนการนบจากปรมาณโทรทศนเพราะตอไปในอนาคตการเกบคาบรการนนจะเกบ

ตามรายเครองของโทรทศนแทน

การรวมทนกบตางประเทศในอตสาหกรรมเคเบลทวในปจจบนมเพยงการรวมทนของ True Vision

เทานนทเปนธรกจทนาสนใจในการลงทนเพราะเปนรปแบบของสมปทานตางจากระบบ Cable TV ท

ตองท าการขออนญาตจากทางกสทช.โดยใบอนญาตเปนสญญาปตอป แตตอไปในอนาคตอาจจะ

เปลยนแปลงและขยายอายสญญา (ขยายอายสญญาอยางเปนล าดบจาก 1 ป – 5 ป – 7 ป – 15 ป)

ซงการเปลยนแปลงนจะท าใหเกดความนาสนใจในการเขามาลงทนจากตางประเทศในอตสาหกรรม

เคเบลทวของไทย โดยกฎหมายเกยวกบการลงทนของชาวตางชาตในปจจบนมการก าหนดให

ชาวตางชาตมสทธในการลงทนสอไดไมเกนรอยละ 25 เทานน ตางจากการลงทนในธรกจอนๆท

สามารถลงทนไดไมเกนรอยละ 49 แตโดยสวนใหญแลวนกลงทนชาวตางชาตมกจะม Nominee ของ

ตนเองทท าหนาทถอหนสวนแทน ซงในประเทศฟลปปนสกมระบบเชนเดยวกน แตหากมการออก

ใบอนญาตถาวรแลวธรกจนกคงจะไดรบความสนใจจากนกลงทนชาวตางประเทศมากขน

การรวมทนกบตางประเทศทมในปจจบนเปนการรวมทนกนระหวาง True และนกลงทนจาก

แอฟรกาใต ซงเปนการลงทนรวมกนมาตงแตตอนทยงเปน Orange อย นอกจากนนยงมนกลงทนจาก

ตางประเทศกลมเลกๆทเขามาลงทนในประเทศไทย เชน ไตหวน ทจดตงบรษทเคเบลทวขนาดเลกใน

กรงเทพมหานครและตางจงหวดซงนกลงทนชาวไตหวนโดยมากเปนผทมาแตงงานและมภรรยาคน



ไทย (ธรกจเคเบลทวในไตหวนประสบความส าเรจเปนอยางมากแลวน าประสบการณเหลานนมาใชใน

การด าเนนธรกจในไทย โดยธรกจเคเบลทวในไตหวนเปนทนยมอยางมากเนองจากมกฎหมายควบคม

ไมใหมการตดตงจานดาวเทยมออกมานอกอาคารท าใหธรกจเคเบลทวไดรบความนยมและประสบ

ความส าเรจอยางมาก)

สวนการออกไปลงทนในตางประเทศของผประกอบการไทยนนมการลงทนในประเทศเพอนบาน เชน

การเขาไปลงทนในเสยมราฐ ประเทศกมพชา การรวมลงทนกบชาวพมา การเขาไปวางระบบในหลวง

พระบาง ลาวและเวยดนาม เปนตน แตการลงทนในสงคโปรและมาเลเซยนนไมสามารถเขาไปท าได

เนองจากธรกจเคเบลทวในสงคโปรและมาเลเซยเขมแขงมากกวาไทย

เมอเปรยบเทยบธรกจเคเบลทวของไทยกบตางประเทศทง สาธารณรฐเกาหล ไตหวน ฟลปปนส

สงคโปร และมาเลเซยแลวประเทศเหลานนมความแขงแรงทางดาน Network มากกวา แตมจดออน

ทางดาน Content (ละคร ภาพยนตร รายการโทรทศน โฆษณาและเพลง) ซงในสวนนประเทศไทยม

ทม Production ทเกงกวาประเทศอนๆ และส าหรบลาว เวยดนาม และกมพชานนยงคงมจดออน

ทงในดานของ Network และ Content

ในระยะเวลา 5-6 ป ทผานมาในธรกจทางดาน Network และ Content ตางรวมกนเปนสมาชกของ

สมาคมเคเบลทวแหงประเทศไทยแตในภายหลงธรกจทางดาน Content ไดแยกตวออกมาเปน

สมาคมทวดาวเทยมซงเปนการดแลเฉพาะ Content เทานน (ไมรวมผผลตจานดาวเทยม)

ธรกจทางดาน Content ในปจจบนเตบโตอยางมากและท าใหการขายจานดาวเทยมขยายตวดขน

มากเชนกน โดยผผลต Content รายใหญของไทยไดแก GMM Grammy RS กนตนา Work Point

JSL เปนตน ซ งบรษทเหลานตางน า Content ทผลตไดไปแลกเปลยนหรอขายแกบรษทใน

ตางประเทศ เชน มาเลเซย สงคโปร ไตหวนและเกาหลและหากเปนการแลกเปลยนไปทงชองท

สามารถเผยแพรทง Content และโฆษณาพรอมกนสวนระบบของเสาอากาศก าลงเรมเสอมถอยลง

และถกแทนทดวยเครองรบสญญาณแบบหกระตายทสามารถรบสญญาณในระบบดจตอลไดมาก

กวาเดมและมความคมชดมากกวาเดม



การขายลขสทธของ Content ส าหรบ ลาว กมพชา พมาทสามารถรบสญญาณจากไทยไดเลย (การ

ปลอยสญญาณดาวเทยมมายงประเทศไทยนนมขอบเขตไปถงประเทศใกลเคยงดงกลาวดวย) ไม

สามารถเกบคาลขสทธหรอท าการขาย Content แกประเทศเหลานนได แตอยางไรกตามไทยยงมการ

ขายลขสทธ Content ใหแกเกาหลและไตหวน ในทางกลบกนทางสมาคมเองกไดรบลขสทธจาก

รายการโทรทศนจากตางประเทศเชนกนและในบางรายการสามารถแจกจายลขสทธเหลานนแก

สมาชกได โดยเปนลขสทธจาก Free to Air ในตางประเทศทตองการเผยแพรภาพวฒนธรรม และ

ประเพณแกประเทศอนๆเพอเปดชองทางในการขยายฐานลกคา

การสนบสนนของสนคาในอตสาหกรรมเคเบลทวในประเทศไทยคอ การสนบสนนการผลต Content

เพอการเผยแพรสนคาไปดวยกนกบ Content ทมการกระจายสญญาณไปยงประเทศใกลเคยง

สมาคมเคเบลทวแหงประเทศไทยมการจดตงมากวา 18 ปแลวโดยทางสมาคมเคเบลทวแหงประเทศ

ไทยและสมาคมทวดาวเทยมมการออกศกษาระบบอตสาหกรรมเคเบลทวและการเปดตลาดใน

ตางประเทศ แตยงคงมปญหาจากความลาชาของการจดตง กสทช. ทเพงเรมจดตงเพอท าดแลและ

พจารณาใหเกดความกระจางและชดเชนตาม นอกจากนน ทางสมาคมยงท าการศกษาการเปดการคา

เสรภายใต AEC ทมในอนาคตพรอมไปกบการพฒนาระบบสญญาณจากระบบ Analog เปน Digital

ทตองมการตดตง Center Box แตโทรทศนสวนใหญในประเทศไทยยงคงเปนโทรทศนในระบบ

Analog อยเปนจ านวนมาก

ดาวเทยม

ไทย พมา ลาว

กมพชา



โอกาสในการเปดตลาดของนกลงทนตางประเทศในอตสาหกรรมเคเบลทวในประเทศไทยมมาก และ

ในมมมองความคดเหนของคณเกษมและทางสมาคมเคเบลทวแหงประเทศไทยคดวา ระบบ Network

ของอตสาหกรรมกเปรยบเสมอนถนนและ Content ทผลตออกมาคอ รถยนต ซงแสดงใหเหนวา

Content เปนสงทมความส าคญเพราะเปนสอกลางทจะถายทอดขอมลทงการเมอง วฒนธรรม

ประเพณและขอมลในประเภทตางๆแตอยางไรกตามควรมการก าหนดกตกาทเปนการเออประโยชน

แกผประกอบการไทยใหสามารถแขงขนกบนกลงทนจากตางประเทศไดและเพอปองกนไมใหเกดการ

ยดธรกจในการผลต Content (ในปจจบนมการเผยแพรวฒนธรรมจากตางประเทศเขามาในประเทศ

ไทยเปนจ านวนมากทง จน ญปนและเกาหล)นอกจากนนการจดการระบบของ Nominee ทสามารถ

สบทราบของเทจจรงไดแลงควรจบกมและท าการยดใบอนญาตพรอมถอนเงนลงทนออกไปจาก

ประเทศไทย

การสนบสนนทตองการจากภาครฐ คอ เงนทนเพอใหผประกอบการไทยสามารถแขงขนกบ

ชาวตางชาตทเขามาแขงขน

กฎหมายเกยวกบลขสทธและทรพยสนทางปญญานนมเขามาในประเทศไทยตงแต พ.ศ.2537 ทม

กฎหมายตางประเทศรองรบสทธเหลานนของไทยใน ASEAN (ยกเวน ลาว กมพชาและพมา) ท าให

ไทยสามารถแขงขนกบประเทศอนๆไดอยางเทาเทยมและไมไดเสยเปรยบหรอไดเปรยบเกนกวาใครใน

การแขงขน

ฝมอในการผลต Content ของบคลากรไทยไมไดดอยไปกวาบคลากรในประเทศอนๆในกลมประเทศ

ASEAN

ปญหาในการบงคบใชกฎหมายของไทยทขาดความสม าเสมอและไมมบทลงโทษทเดดขาดจงท าใหเกด

การละเมดลขสทธและการผลตสนคาลอกเลยนแบบเปนจ านวนมากอย หากมการเขมงวดกวดขน

มากกวานกจะเปนการดมาก

กฎหมายภายในกลมประเทศ CLMV นนไมครบถวน แตมการพดคยกนระหวางผประกอบการเคเบล

ทว ผผลต Content และกลมนกขาว ไดมการพดคยกนในภาพกวางในรปแบบของการท างาน การ

แลกเปลยนความร และการศกษากฎหมายทเกยวของของตางประเทศโดยเฉพาะไต หวนทมการ



กลาวถงกฎหมายซงสงเสรมผประกอบการภายในประเทศและเมอมการท าผดกตกาทก าหนดไวกจะ

ถกยดใบอนญาตทนทท าใหผประกอบการเคเบลทวทมกวา 1000 รายลดลงเหลอเพยง 50 ราย

พรอมทงปญหาในการตดราคากนเองกลดลงไปดวยเมอปรมาณผประกอบการเคเบลทวลดลง และ

ผประกอบการโดยสวนใหญของไตหวนเปน MSO (การรวมตวของผประกอบการรายเลก) สวน

สาธารณรฐเกาหลมการพฒนาอยางมากและยงมการจดตงแผนกวจยเทคโนโลยเพอใชในการผลต

อตสาหกรรมเคเบลทว

นโยบายของทางสมาคมเคเบลทวแหงประเทศไทยในการพฒนาอตสาหกรรมเคเบลทวในประเทศไทย

ดวยการจดดงานทวประเทศเพอไปใหความชวยเหลอผประกอบการในตางจงหวดและการออกดงาน

ในตางประเทศเพอเรยนรถงเทคโนโลยและน าความรเหลานนกลบมาพฒนาตอไปในอนาคต นอกไป

จากนนทางสมาคมกเรมตนการเกบขอมลทางสถตในอตสาหกรรมเคเบลทว

รปแบบของอตสาหกรรมเคเบลทวในจนและเวยดนามทมรฐบาลเปนผถอหนรายใหญทสดและท า

หนาทควบคมอตสาหกรรม

อตสาหกรรมเคเบลทวในอนเดยนนยงไมมการพฒนามากเทาทควรและไมแขงแรงเทาใดนก แตกยงม

ผประกอบการภายในประเทศกวา 1000 ราย

แนวโนมการลงทนในอตสาหกรรมเคเบลทวของนกลงทนตางขาตจะใหความสนใจในการลงทนในกลม

ประเทศทมการปกครองในระบอบประชาธปไตยมากกวากลมประเทศทปกครองในระบอบ

คอมมวนสต

KBS ชองโทรทศนรายใหญและ อารรง ชองโทรทศนของรฐบาลของสาธารณรฐเกาหลทมการ

ตดตอกนเพอขายและแลกเปลยน Content ระหวางกน โดยในเรมตนจะเปนการใหลขสทธในการ

ถายทอด Content ฟรแลวพอผชมมจ านวนมากขนกจะเปลยนเปนการขาย Content เหลานนแทน

ซงสามารถทสามารถใหลขสทธในการถายทอด Content ฟรไดกเนองมาจากการรบเงนสนบสนนจาก

สนคาใหลขสทธในการถายทอด Content ฟรนอกจากนนกมการผลต Content แบบธรรมดาและ

Premium ทมความแตกตางกนบางสวนเพอการจดจ าหนายแกกลมลกคาทมความตองการเฉพาะ

กลม




ความชดเจนของกฎหมายท ควรเออประโยชนใหแกอตสาหกรรมและการรวมตวของ

ผประกอบการเพอสรางความแขงแกรงของผประกอบการภายในประเทศและสามารถออกไป

ลงทนในตางประเทศไดในอนาคต

การจ ากดเนอหารายการบางสวนทไมควรน ามาเปน Content เพอออกสอรายการโทรทศน เชน

สนข ขอทาน คนทอง สาวประเภทสอง แมวาเรองราวเหลานจะเปนทยอมรบไดในสงคมแตกไม

ควรน าออกสอ (ในจนและเกาหลจะไมน าเรองราวเหลานมาท าเปน Content)

การวดคา Rating และการจด Rate ของ Content ตางๆทใหคนตางชาตเปนผท าแทนทจะเปน

คนไทย

สนบสนนในการสราง Network ใหมความแขงแรงเพอเตรยมพรอมในการแขงขนกบตางชาต

การสงเสรมใหผประกอบการในอตสาหกรรมเคเบลมความแขงแกรงในการแขงขนธรกจพรอมกบ

การควบคมไมใหผประกอบการเหลานนเอารดเอาเปรยบผบรโภคทงในสวนของ Content และ

ราคา

Korea“Co

ntent” Thai เงนสนบสนน

จากสนคาตางๆ

Free

Sell



3.3 การเพมพนความรวมมอ (Cooperative Enhancement)

นอกเหนอจากการเจรจาการคาสนคาและบรการแลว อกหนงประเดนส าคญในความตกลงเขตการคา

เสร คอ การเพมพนความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยนในดานอนๆ (Cooperative Enhancement)

ระหวางประเทศภาค ทเกดขนในรปแบบของการตองการชวยเหลอซงกนและกน โดยประเทศทพฒนาแลว

หรอมการระดบการพฒนาทสงกวาจะเสนอใหความชวยเหลอประเทศทก าลงพฒนาหรอมการระดบการพฒนา

ทนอยกวา เพอประโยชนทางการคาระหวางกนตอไป การเพมพนความรวมมอนนไมไดมลกษณะเหมอนกบ

การเจรจาการคาสนคาและบรการ ไมไดมการเสนอหรอสนอง (Request and Offer) แตอาจเปนการใหเปลา

ทผใหไมไดผลประโยชนทางตรง และอาจเกดขนโดยไมมความไมจ าเปนทประเทศผใหและประเทศผรบตองม

ความตกลงทางการคาระหวางกน

โดยทวไป กรอบความตกลงการคามกไมมรายละเอยดของการเพมพนความรวมมอทชดเจน แคมการ

กลาวถงไวเทานน การเพมพนความรวมมออาจแบงไดเปนหมวดหมคราว ๆ ดงน ความรวมมอดานวสาหกจ

ขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) การสงเสรมและการอ านวยความสะดวกดานการลงทน ( Investment

Promotion and Facilitation) การอ านวยความสะดวกทางการคา (Trade Facilitation) อนรวมถงความ

รวมมอดานการคมนาคมและการสอสาร (Transport and Communications) ความรวมมอทเกยวของกบ

ธรรมาภบาลของรฐ (Good Governance) อนรวมถงหลกการจดซ อจดจางภาครฐ (Government

procurement) การแลกเปลยนขอมล (Information Exchange) และการคมครองทรพยสนทางปญญา

( Intellectual Property Rights : IPRs) ความ ร วม ม อ เฉพ าะส าข า ได แ ก ด า น ส ง แ วด ล อ ม

(Environment) พลงงาน (Energy) การกอสราง (Construction) และการเกษตร การปาไมและการประมง

(Agriculture, Forestry and Fishery) และ ความรวมมอดานมาตรฐานแรงงาน (Labour Standards)

และการพฒนาทรพยากรและศกยภาพของมนษย (Human Resource Development and Capacity

Building) กรอบความตกลงการคาใดๆ อาจระบประเดนการเพมพนความรวมมอไมครบทกหมวดหม

ในทน จะกลาวถงความรวมมอเฉพาะในดานทเกยวของกบกรอบความตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

เทานน และจะอธบายทเรยงตามล าดบดงน ขอบททเกยวของตามความตกลง ความกาวหนาของความรวมมอ

ดานนนๆ โดยประมวลจากขอมลของหนวยงานราชการ และการประเมนความส าคญของความตกลงตอ

โครงการความรวมมอทเกดขนจรง



3.3.1 ความรวมมอดานวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs)

ความตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมการกลาวถงการชวยเหลอวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

(SMEs) ไวในหลายสวน อาทเชน (1) ในบทท 3 ขอท 39 ของกรอบความตกลงการคาสนคา อนวา

ดวยกฎแหลงก าเนดสนคา ไดกลาวถง คณะอนกรรมการกฎแหลงก าเนดสนคา วามหนาทชวยเหลอ

และใหค าแนะน าทเหมาะสมในการอ านวยความสะดวกและสงเสรมการคาและการลงทนระหวาง

ประเทศภาค สนบสนนการสรางเครอขายการผลตภายในภมภาค และสนบสนนการพฒนาของธรกจ

SME เพอท าใหสามารถใชสทธประโยชนไดโดยไมขดตอกฎแหลงก าเนดสนคา (2) บทท 5 ขอท 45

ของกรอบความตกลงการคาสนคา อนวาดวยการอ านวยความสะดวกทางการคา ไดกลาวถงการสราง

และพฒนาคณะท างานการอ านวยความสะดวกทางการคาของอาเซยน (ASEAN Trade

Facilitation Work Program) อนครอบคลมถงเปาประสงคและเกณฑทางเวลาของมาตรการทจะ

ขยายโอกาสทางการคาและชวยเหลอนกธรกจ โดยทวไป อนรวมไปถงกลมธรกจ SME ใหสามารถ

ประหยดตนทนทางการเงนและเวลาได

ตามค าจ ากดความของกรมสงเสรมการสงออก กลมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมสามารถแบงได

ตามเกณฑดงน วสาหกจขนาดยอม/ขนาดเลกคอกลมทมทนจดทะเบยนอยระหวาง 1 ถง 10 ลาน

บาท มจ านวนราว 77% ในประเทศ วสาหกจขนาดกลางคอกลมทมทนจดทะเบยนอยระหวาง 10 ถง

50 ลานบาท มอยราว 17% และกลมสดทายคอ วสาหกจขนาดใหญ คอกลมทมทนจดทะเบยน

มากกวา 50 ลานบาทขนไป คดเปนสดสวนราว 6% กลมทนาจะตองการความชวยเหลอจากรฐบาล

เปนพเศษคอกลมท 1 และกลมท 2 เพอใหสามารถแขงขนกบธรกจจากตางชาตภายในประเทศ และ

มศกยภาพเพยงพอทจะออกไปนอกประเทศ

ตวอยางของโครงการชวยเหลอวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมภายใตก ากบของรฐบาลมดงน

1) กระทรวงคลง (ส านกเศรษฐกจการคลง) มมาตรการการเงนและมาตรการภาษทลดหยอนใหกบ

วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมเปนพเศษ โครงการเยยวยาผลกระทบทเกดขนจากนโยบายคาแรง

ขนต า โครงการใหสนเชอเพอพฒนาเครองจกรในการท างาน โครงการการค าประกนสนเชอ

(Portfolio Guarantee) โครงการฝกอบรมกลมธรกจใหม นอกจากนกระทรวงการคลงยงรบผดชอบ



ดแลธนาคารพฒนาธรกจวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SME Bank) ทมการปลอยสนเชอเพอ

สนบสนนการลงทนเพมเตม โดยเงนค าประกนมจ านวนแตกตางกนไปตามแตโครงการของธนาคาร

2) กระทรวงอตสาหกรรม (กรมสงเสรมอตสาหกรรม) มโครงการภายใตส านกงานสงเสรมวสาหกจ

ขนาดกลางและขนาดยอม (สสว) จ านวนมาก มการอบรมการใชสทธประโยชนจากเขตการคาเสร

โดยเฉพาะในแงของกฎแหลงก าเนดสนคา (ROO) และการกรอกใบ c/o รวมทงยงมศนยบรการ SME

(SME Services Center) และมของอาเซยนโดยเฉพาะทเรยกวา ASEAN SME Services Desk ม

การรเรมกองทนเพอการพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมในภมภาค (ASEAN SME

Regional Development Fund) และยงไดด าเนนโครงการบมเพาะวสาหกจเพอการสงออก

(Business Incubation for Export) อนเปนโครงการทรวมมอกบมหาวทยาลยอสสมชญ ให

ผประกอบการสามารถปรบปรงและวางแผนการตลาดเพอการสงออกไดอยางมประสทธภาพมากขน

กระทรวงอตสาหกรรมเนนย าการใชยทธศาสตรเชงรกเพอการใชประโยชนเขตการคาเสรส าหรบ SME

3) กระทรวงพลงงาน (กรมพฒนาพลงงาน) ไมมโครงการชวยเหลอวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

โดยตรง แต มบทบาทในการชวยใหกลมธรกจโดยทวไปประหยดพลงงาน พรอมเสรมสรางศกยภาพ

ในการผลตของแตละโรงงานใหไดมาตรฐานขนต าของสากลเปนอยางนอย (Minimum Standard)

นอกจากนยงมการรบประกนการประหยดพลงงานของสนคาดวยการตดฉลากเบอร 5 ซงยงไม

สอดคลองกบฉลากรปดาวของชาตอนๆเสยทเดยว และมกองทนเรองการสงเสรมพลงงานในการ

ตดตง High-efficiency Equipment ในโรงงานดวย

4) กระทรวงเกษตรและสหกรณ (กรมวชาการเกษตรและส านกเศรษฐกจการเกษตร) มบทบาทในการ

ประสานงานกบสมาคมผสงออกพชของเอกชน แตจะสงเกตไดวากรมวชาการเกษตรมหนาทเปนทง

ผสนบสนนผสงออกในฐานะ Competent Authority และผสรางอปสรรคการสงออกในฐานะผ

ตรวจสอบสขอนามยและสขอนามยพชในเวลาเดยวกน ท าใหการท างานของหนวยงานเปนไปอยาง

ทลกทเล ทงน หนวยงานทไดชวยใหขอมลกบกรมเจรจาการคาระหวางประเทศจงถอวามบทบาทใน

การเจรจาทางออมไมใชทางตรง



5) กระทรวงสาธารณสข (กรมพฒนาการแผนแพทยไทย) มการสนบสนนใหความรกบผประกอบการ

โดยเฉพาะกลมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมทตองการสงออก เนนกลมทใชสมนไพรเปนหลก

โดยเลงเหนวาผประกอบการสมนไพรจะสงออกได กตอเมอไดมาตรฐาน GMP และ PIICS ซงเปน

มาตรฐานทสงกวาทวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมมศกยภาพท าได จงท าใหลงทนสงเกนไป ทาง

หนวยงานจงไดรวมกบสภาหอการคาในจงหวดตางๆ พยายามผลกดนภมปญญาพนบานอยางเปน

ระบบ โดยอาศยสถาบนการศกษา เชน มหาวทยาลยแมโจ และมหาวทยาลยมหาสารคาม มาชวย

รวมวจยถงคณภาพของสนคาสมนไพรเพอใชอางองในการสงออกสนคา และมการจดท าสวนสมนไพร

แบบ Herbarium ทวดชจตธรรมราม (วงนอย อยธยา) พรอมรวมมอกบคณะท างานกบประเทศ

อนเดยในการคนควาเรองสมนไพรเพมเตม ท าใหการรกษาดวยสมนไพรเปนระบบ และเปนทรจกมาก

ขน พรอมกอใหเกดองคความรสบรษทขนาดกลางและขนาดยอมตอไป ปจจบนปญหาส าคญของการ

สงออกสมนไพรไทย คอ มาตรฐานของสมนไพรทมสรรพคณไมแนนอน มฉลากทยงไมไดเปน

ภาษาองกฤษ และมการตลาดทยงสสมนไพรจากจนไมได

6) กระทรวงพาณชย (กรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ) มการเชญชวนวสาหกจขนาดกลางและ

ขนาดยอมมาอยในรายชอผสงออก (Exporters List) และไดจดกจกรรมอบรม (Coaching) กลม

วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมทมแนวคดทจะสงออก รวมทงไดขอใหผแทนทางการคา คอ ท

ปรกษากตตมศกดดานการคาระหวางประเทศ (Honorary Trade Adviser: HTA) มาชวยจบคธรกจ

ไทยและตางประเทศเพอขยายการคา (Business Matching) ใหดวย พรอมเนนย าใหเจาหนาทกรม

สงเสรมการคาระหวางประเทศตดตอ HTA อยางตอเนอง เพอจะไดทราบถงแนวทางธรกจของ

ตางประเทศไดอยางทนเหตการณ และชวยเหลอวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมไดตรงจดตอไป

ในภาพรวม วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมทหนวยงานราชการไดสมผสมามปญหาในการเขาถง

ขอมลทเกยวของกบการสนบสนนธรกจของตนเอง และขอมลทเกยวของกบความตกลงเขตการคาเสร

ขาดทกษะในการแขงขนในระดบนานาชาต ไมมความรดานการจดการตลาดและพฒนาสนคา ขาด

เงนทนและการสนบสนนจากธนาคาร และมปญหาในดานภาษาท าใหตดตอสอสารไมได

ตวอยางทหนวยงานราชการพบบอย คอ การทผผลตไมมระบบฐานขอมลในการผลตสนคา เนองจาก

ไมทราบวาการสงออกตองใชกฎแหลงก าเนดสนคาแบบ RVC เพอใหไดสทธประโยชน บางกไมรจก



HS Code หรอบางกรจกประโยชนจากเขตการคาเสรด แตคดวาการกรอกเอกสารเพอใชสทธ

ประโยชนมคาเสยเวลาทไมคมคา

โดยทวไป หนวยงานราชการเหนวาไดใหความรวมมอดานขอมลกบกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ

อยางเตมทแลว แตคดวาปญหาทเกดขนไมไดมาจากการปฏบตงานของแตละหนวยงาน แตเกดจาก

การทกรมเจรจาการคาระหวางประเทศสรางนโยบายมา โดยไมไดค านงถงแนวทางปฏบต นอกจากน

หนวยงานของรฐยงไมไดขนตรงตอกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ การรายงานขอมลทงหมดจง

ไมไดอยขอบเขตหนาท การจะท าใหโครงการทอยในมอหนวยงานตางๆด าเนนไปไดในทศทางท

สอดคลองกน อาจจ าเปนตองมหนวยงานทเปนเจาภาพชวยเปนคนประสานให เพราะตางหนวยงานก

ไมมความรเรองโครงการของอกฝายเลย ทงน โครงการความรวมมอของแตละหนวยงานทเปน

ลกษณะทวภาคเปนสงทมมากอนการเจรจาของกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ และมความตกลง

กนโดยไมไดค านงถงเขตการคาเสรเปนทตง



3.3.2 การสงเสรมและการอ านวยความสะดวกดานการลงทน (Investment Promotion and

Facilitation)

ความตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมการกลาวถงการสงเสรมและการการอ านวยความสะดวกดานการ

ลงทนในหลายสวน โดยเฉพาะขอตกลงทนกลงทนในแตละประเทศสามารถเขามาลงทนในประเทศ

ภาคอนได (แมวาจะยงหามถอหนเกน 50% อยกตาม) และลาสดไดมการเจรจาจนแลวเสรจ ถงกลไก

การระงบขอพพาทระหวางนกลงทนและรฐ (Investor-state Dispute Settlement) โดยยดหลก

Negative List วามอตสาหกรรมใดทยงหามมใหตางชาตเขามาลงทนไดบาง และไดมการตกลง

ก าหนดกรอบทางเวลาเพอขยายอตสาหกรรมทใหตางชาตเขามาลงทนไดเพมเตมตอไป

ขอบทดานการลงทนของความตกลงเขตการคาเสรโดยทวไปสามารถแบงคราวๆได 3 หมวด คอ (1)

ขอบทเกยวกบการเปดตลาดการลงทน (Liberalization) อนรวมไปถงการเขาสตลาดลงทน (Market

Access) และการก าหนดสดสวนการถอหนของนกลงทนตางชาต (Foreign Equity Participation)

ซงเปนสวนทกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชยเปนผดแล (2) ขอบทเกยวกบการ

คมครองการลงทน (Foreign Investment Protection) อนครอบคลมถงการชดเชย/เยยวยานก

ลงทนตางชาต ในกรณทรฐบาลออกมาตรการทเปนการกดกนการลงทน และการสรางกลไกระงบขอ

พพาทระหวางนกลงทนและรฐ (Investor-state dispute settlement) ทนบเปนลกษณะพเศษของ

การลงทนในกรอบความตกลงเขตการคาเสรอนอนญาตใหนกลงทนทเปนปจเจกหรอนตบคคล

สามารถฟองรองรฐเมอเกดความไมเปนธรรมได ขอบทสวนนเปนความรบผดชอบของกรมเศรษฐกจ

กระทรวงตางประเทศ และ (3) ขอบทดานการอ านวยความสะดวกดานการคา (Trade Facilitation)

ซงเปนการรวมมอและใหขอมลระหวางหนวยงานของรฐหลายฝาย และม BOI เปนหนวยงานเจาภาพ

ส าหรบขอบททเกยวกบการคมครองการลงทนนน พบวาไมมกรณทนกลงทนฟองรองรฐมากเทาไรนก

สามารถคยกนได โดยเฉพาะภายใตกรอบความตกลงการคาเสร หากจะมการฟองรอง กมกอยใน

กรอบขององคกรการคาโลก (WTO) อยางเชนกรณการฟองรองเมอ 2 ปกอนระหวางรฐบาลไทยกบ

บรษท Philip Morris ทมนกลงทนสหรฐอเมรกาเปนหนสวนใหญ แตสวมรอยท าเปนของประเทศ

ฟลปปนส และเขามาใชสทธประโยชนทางภาษกบประเทศไทย แตการฟองรองขางตนกเปนเพยงไมก

กรณทเกดขน



ความตกลงดานกลไกการระงบขอพพาทระหวางนกลงทนและรฐเปนสงทหนวยงานรฐบาลทไปเจรจา

มความออนไหวเปนพเศษ เพราะถงแมจะไมไดมกรณพพาทเกดขนบอยครงแตทกครงท เกดขนกม

ผลกระทบรนแรงตอชอเสยงของรฐบาล รฐบาลจงมความพยายามทจะสรางสมดลใหกบธรกรรมดาน

การลงทน โดยใหความคมครองกบนกลงทนไทยทออกไปลงทนมากขน

อยางไรกด ในกระบวนการเจรจาเขตการคาเสร นอกเหนอจากกรมเศรษฐกจหรอกรมเจรจาการคา

ระหวางประเทศแลว ยงมหนวยงานรฐอน ๆ ทเกยวของอก เชน กระทรวงเกษตรฯ ทรบผดชอบเรอง

สขอนามยและสขอนามยพช หรอกระทรวงอตสาหกรรมทดแลเรองการกดกนการคาทางเทคนค

ความรวมมอทเกดขนระหวางหนวยงานรฐในเรองตางๆเหลาน อาจกอใหเกดขอพพาทไดเม อมการ

บงคบใช แตตวขอบทเองกลบไมมการลงรายละเอยดเรองกลไกการระงบขอพพาทไวเทาไรนก ใน

ขณะเดยวกน หนวยงานรฐทรบผดชอบเจรจาโดยตรง เมอตองไปเจรจาเรองกลไกการระงบขอพพาท

กไมทราบถงความตองการของกระทรวงเกษตรฯ และ/หรอกระทรวงอตสาหกรรม และไมทราบถง

ประเดนความรวมมอเพมเตม ท าใหเกดความคลาดเคลอนในการเจรจา รฐบาลจงควรจดใหม

หนวยงานกลางเปนเจาภาพผลกดนใหการเจรจาเปนรปธรรมและมรายละเอยดชดเจนมากขน และถอ

ใหความตกลงเขตการคาเสรเปนเวทใหหนวยงานทเกยวของมาแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน

แทนทจะมองถงผลประโยชนทางการคาและการลงทนอยางเดยว

ในสวนของอตสาหกรรมดานบรการสขภาพ ส านกงานคณะกรรมการบรหารสวนกลางสขภาพระหวาง

ประเทศ กรมสนบสนนบรการสขภาพ มหนาทดแลนโยบายใหประเทศไทยพฒนาเปนศนยกลางการ

บรการสขภาพระหวางประเทศ ซงปจจบนอยในชวงรางแผนยทธศาสตรฉบบท 2 ซงโครงการสวน

ใหญเปนการสนบสนนสงเสรมธรกจบรการสขภาพของผประกอบการ/โรงพยาบาลภายในประเทศ

มากกวา ไมไดเกยวของกบการลงทนโดยตรง ไมวาจะเปนดานการทองเทยวเพอสขภาพ (Medical

Tourism) หรอทางอนใด อยางไรกด ในอนาคตมแนวโนมทประเทศทมศกยภาพทางการเงนบาง

ประเทศโดยเฉพาะในกลมตะวนออกกลาง เชน สหรฐอาหรบเอมเรตสจะเจรจาขอใหผประกอบการ

ไทยทมศกยภาพ (โดยเฉพาะทไดมาตรฐาน Accreditation ระดบ JCI) อนรวมไปถงบคลากรทาง

การแพทยของไทยเขาไปลงทนได เพราะเปนอปทานทขาดแคลนของคนในชาตเหลานน แตยงมไดม

การตกลงแนชดในปจจบน



ประเดนทนาสนใจในดานการสงเสรมและการอ านวยความสะดวกดานการลงทน คอ ผประกอบการ

มกเปรยบเทยบระหวางการใชสทธประโยชนภายใตกรอบความตกลงเขตการคาเสรและการใชสทธ

ประโยชนจาก BOI ผานกรมธรกจการคา ซงกอใหเกดขอกงขาวา ถาผประกอบการสามารถใช BOI

แทนการใชความตกลงการคาเสรได และมผใชเขตการคาเสรนอย จะหมายความวาความตกลงการคา

เสรมประโยชนจ ากดหรอไม โดยแตละหนวยงานของรฐมความเหนแตกตางกน บางกเหนวา BOI และ

เขตการคาเสรเปนสงทดแทนกน (Substitutes) โดยยกตวอยางกรณ ผประกอบการไทยทท าธรกจกบ

ญปนทแมสามารถใช JTEPA ได แตมการใชสทธประโยชนสวนนนอยมาก และไปใช BOI มากกวา

เพราะใชสทธประโยชนไดงายและเตมทกวา อยางไรกด มสวนทเหนวา BOI และเขตการคาเสรทจรง

แลวเปนสงทน ามาใชประกอบกน (Complements) เรมจากการลงทนทนกลงทนอาจลงทนผาน BOI

กอน แตเมอไดลงทนผลตสนคาแลว กจะใช FTA มากขนเพอประโยชนในการสงออกสนคาและน าเขา

วตถดบ นอกจากน กรอบความตกลงเขตการคาเสรกยงมการเปดกวางมากกวา และเปนเวทท

สามารถสรางหนทางทางการคาการลงทนท BOI ใหไมได และในอนาคตการอนญาตใหบรษท/คน

ตางชาตถอหนได 70% ในกรอบเขตการคาเสรอาเซยนในป 2558 อาจท าใหผประกอบการใช

ประโยชนจากเขตการคาเสรมากขนกเปนได

ประเดนทหนวยงานราชการเหนตรงกน คอ การเจรจาความตกลงเขตการคาเสรนนมสามารถเปดเสร

ไปไดมากกวากรอบกฎหมายภายใน เพราะผลของการเจรจาแตละครงมความเชอมโยงตอขอบท

พระราชบญญตตางๆภายในประเทศ หากจะมการเจรจาตอไปกควรมการปฏรปกฎหมายเพอให

ประเทศไทยไดประโยชนจากเขตการคาเสรเตมทมากขน โดยอาจมหนวยงานทท าหนาทเปนเจาภาพ

ผลกดนใหมการมองกฎหมายทงหมดรวมกนอยางเปนระบบและท าใหกฎหมายภายในทนสมยรองรบ

การเปลยนแปลงจากภายนอกได



3.3.3 การอ านวยความสะดวกทางการคา (Trade Facilitation) และความรวมมอดานการ

คมนาคมและการสอสาร (Transport and Communications)

ความตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมการกลาวถงการอ านวยความสะดวกทางการคาทดานศลกากร

โดยใชกระบวนการศลกากรไรกระดาษ (Paperless Trading) และการอ านวยความสะดวกทาง

การคาทพงพาการคมนาคมและการสอสาร

การคมนาคมและการสอสารมองคประกอบหลายสวนดวยกน ในกรณนจะยดหลกแผนแมบทของ

อาเซยนเปนหลก ซงจ าแนกการคมนาคมและการสอสารอนกอใหเกดความเชอมโยงระหวางกนท

เรยกวา ASEAN Connectivity เปนองคประกอบหลก 2 สวนดงน (1) ความเชอมโยงทาง

กายภาพ (Physical Connectivity) อนประกอบดวย โครงการรถไฟ ถนน เครอขายการ

คมนาคมหลากรปแบบ เครอขายการขนสงทางน า ประสทธภาพทางการทาโดยเนนทการขนสงทาง

อากาศ และการท าให ระบบการขนสงทางอากาศสอดคลองกนท งภมภาค และการสราง

สาธารณป โภคในการขนส งทางทะเล และ 2) ควมเชอมโยงทางสถาบน ( Institutional

Connectivity) อนประกอบไปดวยความรวมมอทางดานขอตกลงยอมรบร วม (Mutual

Recognition Arrangements) การอ านวยความสะดวกทางการเดนทาง การขนสงผโดยสารขามรฐ

การลดการกดกนทางการคา การพฒนาภาคการขนสงและการสอสาร การสรางศนยตรวจสอบทดาน

ศลกากรแบบ Single Window Inspection และการท าใหกระบวนการศลกากรสอดคลองกน จะ

สงเกตไดวา ความรวมมอดานการคมนาคมและการสอสารนน จดเปนการสงเสรมและอ านวยความ

สะดวกทางการคาประเภทหนง และยงมประโยชนเพมเตมอกหนงประการคอ ความเชอมโยงระหวาง

คน (People-to-people Connectivity) อนจะกอใหเกดความเขาใจทางวฒนธรรมและสงคมท

ลกขนระหวางกน และท าใหการเคลอนยายของประชาชนในภมภาคเปนไปไดโดยสะดวกยงขน

ความรวมมอดานการคมนาคมและการสอสารมอยในกรอบความตกลงทประเทศไทยไดลงนามไปแลว

หลายกรอบดวยกน ทงกรอบความตกลงเขตการคาเสรอาเซยน กรอบ GMS กรอบ IMT-GT กรอบ

ความตกลงเขตการเสรอาเซยน-ญปน อาเซยน-จน และอาเซยน-เกาหล โดยกรอบความตกลง

ขางตนนมประเทศภาคทซ ากนบางสวน แตมโครงสรางการด าเนนการและการประสานงานทางการ



คมนาคมและการสอสารทแตกตางกน อนอาจท าใหเกดความสบสน / ความขดแยงขนในอนาคต และ

ยงไมมกลไกรองรบปญหานในปจจบน

โดยทวไป กลมอาเซยนยงไมมการจดตงหนวยงานทถาวรในการด าเนนการโครงการความเชอมโยง

และยงไมมการสรางกลไกการเงน เพอการสรางสาธารณปโภคทจะกอใหเกดความเชอมโยงในภมภาค

ทชดเจน ยกเวนแตในความตกลงเขตการคาเสรทม Credit Guarantee Investment Facility

(CGIF) และกองทนสาธารณปโภคอาเซยน (ASEAN Infrastructure Fund)

กรมศลกากรเปนหนวยงานทรบผดชอบขอบทดานการอ านวยความสะดวกทางการคาโดยตรง ท า

หนาทเปนเสมอนหนาดานของการคาสนคาระหวางประเทศ และสามารถอ านวยความสะดวกทาง

การคาไดหลายประการ หนงในความรวมมอดานการอ านวยความสะดวกทางการคาทกรมศลกากร

เปนเจาภาพ คอ ความตกลงการคาขามแดน (Cross-Border Transport Agreement: CBTA) ท

ธนาคารการพฒนาแหงเอเชย (Asian Development Bank: ADB) เปนผผลกดน

กรมศลกากรพบวาผประกอบการใชสทธประโยชนจาก CBTA นอยมาก โดย CBTA เองกไมสมบรณ

เนองมาจากขอบท (Protocol) ท 6, 8, และ 14 ยงไมมการลงนาม เพราะยงไมถกก าหนดเปนวาระ

เขาสภาฯ ผประกอบการไดแสดงความเหนมาวาชองทางการขนสง East-West Economic

Corridor (EWEC) มไดตอบโจทยความตองการอยางแทจรง ผประกอบการตองการเพยงผานดานได

โดยสะดวกเทานน ปจจบน กระบวนการศลกากรทชายแดนของไทยจงพงพาอนสญญาบารเซโลนา

มากกวา และพงพาสภาหอการคาชวยดแลค าประกนสนคา เนองมาจากประเทศเพอนบานทม

ชายแดนตดกบไทยไมมระบบการประกนทดเพยงพอ

นอกจากน กระบวนการศลกากรไรกระดาษ (Paperless Trading) ภายใตความตกลง CBTA กไม

สามารถด าเนนการไดเตมท ในปจจบน ระบบศลกากรทดานชายแดนยงคงใชเอกสารทเปนกระดาษ

อย เพราะระบบคอมพวเตอรทตงใจจะน ามาใชในระบบ ASEAN Customs Transit System พงพา

เทคโนโลยสารสนเทศซงมการพฒนาไมเทากนในแตละประเทศ โดยไทย มาเลเซย และสงคโปร

สามารถด าเนนการรองรบเอกสารอเลกทรอนกสทดานศลกากรไดแลว แตประเทศเพอนบานของไทย

อนๆยงตามมาไมทน ซงปญหานมนยส าคญตอการท าจดตรวจแบบ ASEAN Single Window ดวย



ประเทศไทยมแผนงานพฒนาจดตรวจศลกากรแบบ National Single Window อยางตอเนอง โดยท

หนวยงานราชการทงหมด 37 หนวยงาน 9 กรม รบเรองไปแลว ตอนนอยในชวงทดสอบการ

แลกเปลยนขอมลใหมระบบศลกากรทหนวยงานหนงหนวยงานใดสงขอมลศลกากรเพยงครงเดยวแลว

มขอมลปรากฏใหเหนทวประเทศ คาดวาจะแลวเสรจภายในสนปพ.ศ. 2557

อยางไรกด หนวยงานทเกยวของในปจจบนยงไมไดรบงบประมาณในการพฒนาเจาหนาทและพฒนา

ระบบเลย และยงไมมการประชาสมพนธใหผประกอบการทราบถงระบบใหม แมวาผประกอบการ

ตองใชเวลาเตรยมตว การจดตงคณะยอยในเรองกฎหมายทเกยวของกบการอ านวยความสะดวกทาง

การคานกเปนไปอยางลาชา หนวยงานทเกยวของทงหมดกมอ านาจในการออกใบอนญาตน าเขา -

สงออกแตกตางกน โดยหนวยงานดงกลาวกไมไดขนตรงกบกรมศลกากรท าใหท างานรวมกนได

คอนขางยาก

กรมเจาทาเปนอกหนงหนวยงานทมความส าคญในดานการอ านวยความสะดวกทางการคา ดแลใน

หมวดของการบรการการขนสงทางน า โดยทผานมามการรวมมออยางเขมขนเฉพาะในกรอบอาเซยน

ดงเชน ความตกลงการขนสงตอเนองหลายรปแบบ (Multi-Modal Transportation Network) ซง

ประเทศไทยเปนผรเรมและมฟลปปนส กมพชาและเวยดนามเขารวมดวย และประเทศทเหลออย

ระหวางการจดท ากฎหมายภายในอย โดยความรวมมอดานการขนสงตอเนองหลายรปแบบนไดรบ

การสนบสนนจากกระทรวงการตางประเทศในการเชอมตอกบประเทศอน

การเปดบรการการขนสงทางน าภายใตก ากบของกรมเจาทาไมไดเปดไปเกนกวากรอบของกฎหมายใน

ปจจบน หากมการเปดทนอกเหนอจากกรอบความตกลงเขตการคากเปนไปตามกฎหมายเฉพาะท

คอยก ากบอย และไมเคยเปดโดยพลการ ตองเขาคณะกรรมการของกระทรวงคมนาคมเขาพจารณา

รวมดวยทกครง แนวโนมในอนาคต คอ จะมการเปดเสรในสวนนมากขน แตกจะสงวนสดสวนการ

ควบคมไวอยางนอย 15% (Reservation) เพราะเหตดานความมนคงของประเทศ



3.3.4 ความรวมมอทเกยวของกบธรรมาภบาลของประเทศภาค (Good Governance)

ความรวมมอทเกยวของกบธรรมาภบาลของประเทศภาค (Good Governance) นนมตวอยางดงน

การจดซอจดจางภาครฐ (Government Procurement) การแลกเปลยนขอมล (Information

Exchange) และการคมครองทรพยสนทางปญญา (Intellectual Property Rights) โดยความตก

ลงเขตการคาเสรอาเซยนมไดกลาวถงการจดซอจดจางภาครฐ และการคมครองทรพยสนทางปญญา

1) การจดซอจดจางภาครฐ (Government Procurement)

การทความตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมไดกลาวถงการจดซอจดจางภาครฐอาจอธบายไดดงน การ

จดซอจดจางภาครฐ คอ การทหนวยงานรฐบาลจดหาสนคาและ/หรอบรการ โดยผานการประมล

สาธารณะ (Public Tendering) การจดซอจดจางภาครฐนบวามความส าคญตอเศรษฐกจมาก ม

มลคาคดเปนรอยละ 10-15 ของผลตภณฑมวลรวมโดยในประเทศทพฒนาแลว และราวรอยละ 20

ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศก าลงพฒนา กฎหมายภายในประเทศตาง ๆ มกก าหนดให

หนวยงานรฐทเกยวของจดการประมลสาธารณะในกรณทการจดหาสนคาและ/หรอบรการทรฐบาล

ตองการนนมมลคาสงกวาเกณฑทแตละประเทศก าหนดไว และเนองดวยการจดซอจดจางภาครฐอาจ

น ามาซงความไมโปรงใสในการไดประมล การโกง และยงอาจเปนการกดกนทางการคา โดยอาจมการ

ใหประโยชนบรษทภายในประเทศกอน (Local Protectionism) องคการการคาโลก (WTO) จง

ไดจดใหมสนธสญญาความตกลงดานการจดซอจดจางภาครฐ โดยมสมาชกทงสน 41 ประเทศรวมลง

นามและอก 22 ประเทศเปนผสงเกตการณ

อยางไรกด ประเทศไทยและประเทศในอาเซยนทงหมด ยกเวนเพยงประเทศสงคโปร ไดขอสงวนสทธ

ไมเขารวมในความตกลงการจดซอจดจางภาครฐดวย เปนเหตใหกรอบความตกลงเขตการคาเสร

โดยเฉพาะกบประเทศคคาทเปนประเทศทพฒนาแลวมกมความพยายามในการรวมหวขอการจดซอ

จดจางภาครฐเขาไปดวย แตแมวากรอบความตกลงจะมการระบถงเกณฑการปฏบตในดานการจดซอ

จดจางภาครฐอย ประเทศไทยและประเทศอน ๆ ในอาเซยนกยงมยอมใหประเดนความรวมมอนมผล

บงคบใชเตมท เพราะตระหนกถงความส าคญของการจดซอจดจางภาครฐ ตอสถานะทางเศรษฐกจ

ของประเทศ แตไดตกลงวาจะจดตงคณะท างานเพอท าการศกษาความเปนไปได และจดใหมการ



แลกเปลยนขอมลระหวางประเทศภาคโดยเรวทสด และเนองจากความรวมมอดานนยงมไดมการ

บงคบใชอยางเตมท จงไมมประเดนใหกลาวถง

2) การแลกเปลยนขอมล (Information Exchange)

ความตกลงเขตการคาเสร มกระบใหมความรวมมอในดานการแลกเปลยนขอมลในดานตาง ๆ

ระหวางกน อาทเชน ดานความมนคงทางการเมอง ความมนคงทางอาหาร ภยพบตทางธรรมชาต

ศลกากร การลงทน ระเบยบมาตรฐาน กฎระเบยบทางเทคนค มาตรการสขอนามย และสขอนามย

พช การจดซอจดจางภาครฐ และการคมครองผบรโภค เปนตน

ประเทศภาคความตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ไดรวมมอแลกเปลยนขอมลระหวางกนดงน (1) มการ

จดตงสภาประชาคมความมนคงทางการเมองอาเซยน (ASEAN Political-Security Community

Council – APSC) ซงการประชมครงท 4 จดขนทเมองฮานอย ในวนท 19 กรกฎาคม 2552 และ

ครงท 5 ท เมองจาการตา ในวนท 6 พฤษภาคม 2554 โดยประเดนการประชมท ถกจดในกลม

ความส าคญสงสดคอ การเพมพนความรวมมอระหวางหนวยงานในประเทศภาคและกลไกของ APSC

ใหมแนวปฏบตเรองความมนคงทางการเมองไปในทศทางเดยวกน และจดใหมมาตรการทท าให

ประเทศภาคมการรายงานขาวสารขอมลระหวางกนทเปนระบบ สามารถรองขอความเหน ค าปรกษา

ระหวางกนได เพอใหหนวยงานทเกยวของทราบถงหนาทของตน (2) มการสรางกลไกแลกเปลยน

ขอมลดานการคมครองผบรโภค โดยเฉพาะในเรองผลตภณฑทไมปลอดภยตอผบรโภค และ (3) ม

การสรางระบบขอมลดานความมนคงทางอาหารของอาเซยน (ASEAN Food Security

Information System : AFSIS) โดยก าหนดใหสงผานรายงานค าเตอนดานความปลอดภยทาง

อาหาร รายงานความปลอดภยของสนคาเกษตรและค าแนะน าเชงนโยบาย รวมไปถงใหรวมกนพฒนา

ทรพยากรมนษยและขดความสามารถในการตรวจสอบความมนคงทางอาหาร

หนวยงานราชการไทยและตางประเทศมการแลกเปลยนขอมลระหวางกนอยแลว และไมไดท าเพราะ

ขอบทในความตกลงเขตการคาเสร



3.3.5 ความรวมมอเฉพาะสาขา

ความตกลงเขตการคาเสรอาเซยน มการกลาวถงความรวมมอในอตสาหกรรมตาง ๆ ดงน

1) ความรวมมอดานพลงงาน (Energy)

ในกรอบความตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ความรวมมอดานพลงงานอางองความรวมมอดานพลงงาน

ของอาเซยนบวกสาม (ASEAN Plus Three : APT) โดย APT เปนกลมประเทศทบรโภคพลงงาน

มากเปนอนดบตน ๆ ของโลก นบเปนรอยละ 27 ของจ านวนพลงงานทมการบรโภคทงหมดในโลก

(ตามขอมลของบรษท BP ในป พ.ศ. 2550) รปแบบของพลงงานทมการบรโภคสงสดในกลมประเทศ

เหลานคอ น ามน ทมจ ากด ส ารองไวเพยงรอยละ 2.5 ของอปทานน ามนทงหมดของโลก

ส าหรบกลมอาเซยนดวยกนเอง ความรวมมอดานพลงงานมมาตงแตป พ.ศ.2541 โดยมการตกลง

สรางศนยพลงงานแหงอาเซยนขน (ASEAN Centre for Energy) แผนการท างานฉบบแรกของ

ศนยส าหรบป พ.ศ.2542 – พ.ศ.2547 เปนการสรปแผนแมบททอกาซภายในภมภาคอาเซยน

(Trans-ASEAN Gas Pipeline) และแผนแมบทเครอขายเชอมตอ (ทางพลงงาน) ของอาเซยน

(ASEAN Interconnection Master Plan) แผนการท างานฉบบทสองส าหรบป พ.ศ.2547-2552

เปนการลงนามสญญา MOU เพอความรวมมอดานโครงขายระบบสายสงไฟฟาอาเซยน(ASEAN

Power Grid) และแผนการท างานฉบบลาสด ส าหรบป พ.ศ.2552-2558 ไดเนนย าและเรงรดการ

ด าเนนงานของการแผนการท างานฉบบกอน ๆ ใหเปนผลส าเรจ

ความรวมมอทางพลงงานในกลมประเทศ APT เรม ขนในเดอนกนยายน พ.ศ. 2545 โดย

คณะรฐมนตรพลงงานของกลมประเทศ APT ไดตกลงในประเดนหลก 5 ประเดนดงน 1) การสราง

เครอขายความมนคงทางพลงงานในกรณฉกเฉน 2) การสรางระบบส ารองน ามน (Oil Stockpiling)

3) การศกษารวมเกยวกบตลาดน ามนในกลมประเทศ APT 4) การพฒนาการสรรหากาซธรรมชาต

และ 5) การพฒนาพลงงานประสทธภาพและพลงงานหมนเวยน (Renewable Energy) พรอม

ก าหนดใหมกลมก าหนดทศทางนโยบายพลงงาน (Energy Policy Governing Group : EPGG)

ซงถกจดตงขนในเดอนมถนายน พ.ศ. 2546



การประชมคณะรฐมนตรพลงงานอาเซยน (ASEAN Ministers of Energy Meeting+3 :

AMEM+) มขนครงแรกในป พ.ศ.2547 เปนการสรางรากฐานความรวมมอทางพลงงานในภมภาค

การประชมครงท 5 มขนในเดอนสงหาคม ป พ.ศ. 2551 ไดรเรมก าหนดแผนการส ารองน ามน (Oil

Stockpiling Roadmap : OSRM) และในการประชมครงท 7 ในเดอนกรกฎาคม พ.ศ.2553 ได

บญญตมตการสรางศกยภาพความมนคงปรมาณในภมภาค (APT Nuclear Security Capacity

Building) ไวในการประชม ไดรบแผนการส ารองน ามน (OSRM) ฉบบสดทายอยางเปนทางการ

และไดมการจดโครงสรางแผนความรวมมอทางพลงงานใหม

ปจจบนความรวมมอดานพลงงานในกลมประเทศ APT มความคบหนาไปบางแลว โดยเนนทความ

รวมมอทางดานขอมลระหวางกน และการสรางเสถยรภาพทางราคาของพลงงานในภมภาค โดยมการ

จดตงระบบสอสารความมนคงทางพล งงาน (APT Energy Security Communications

System) ในกรณทมภาวะขาดแคลนพลงงานฉกเฉน และมการสรางคณะท างาน OSRM ชวย

ประสานใหประเทศในภมภาคมระบบส ารองน ามนทสอดคลองกน ภายในป พ.ศ.2563 เพอจะได

สามารถยมน ามนมาใชระหวางกนได ในกรณทขาดแคลนน ามนฉกเฉน โดยตองอยบนพนฐานความ

เตมใจของผใหยม อนงในกลมประเทศ+3 นน ประเทศญปนและประเทศเกาหลไดมระบบส ารอง

น ามนมาเกอบ 40 ปอยแลว ส าหรบประเทศในกลมอาเซยนนนมกลมหนงอนประกอบไปดวย

อนโดนเซย ฟลปปนส สงคโปร เวยดนาม และไทย สามารถก าหนดเปาหมายการส ารองน ามนท

ชดเจนได ในขณะทอกกลมหนงอนรวมถงบรไน กมพชา พมา และลาว ไมสามารถก าหนด

เปาหมายการส ารองน ามนทชดเจนได และอาจแสดงเจตจ านงคในการก าหนดเปาหมายการส ารอง

น ามนภายใตกรอบทางเวลาโดยคราว ๆ

นอกจากนกลมประเทศ APT ยงไดมการสนบสนนการสรางฐานขอมลการใชน ามน (Joint Oil

Data Initiative : JODI) มการลงนาม MOU ในการสรางทอกาซธรรมชาต ในภมภาคเมอป พ.ศ.

2545 (แมวาในปจจบนจะมทอกาซธรรมตทเชอมเพยงมาเลเซย สงคโปร และอนโดนเซย) และม

โครงการความรวมมอดานพลงงานปรมาณพลเรอน (Civilian Nuclear Energy) และโครงการ

ความรวมมอสรางกลไกใหเกดพลงงานสเขยว (Clean Development Mechanism : CDM)



ในประเทศไทย ความรวมมอในดานพลงงานอาจแบงไดเปน 2 สวน คอโครงการความรวมมอภายใต

กระทรวงพลงงานซงมกอยในรปแบบของการฝกปฏบตงานและการสมมนากบหนวยงานจาก

ตางประเทศเพอใหภาคเอกชนไดรบเทคโนโลยหรอขอมลททนสมย โครงการเหลาน เกดจากการลง

นามแบบทวภาคระหวางกระทรวงพลงงานของแตละประเทศกนเอง เชน กรณเกาหล ทไทยขอความ

รวมมอในเรองการพฒนาอตสาหกรรมหลอด LED นวเคลยร และรถไฮบรด และอกสวนหนง คอ

โครงการพลงงานทไมไดอยภายใตกระทรวงพลงงาน ซงมจ านวนมาก บางกเปนการตกลงจากทาง

ตางประเทศผาน BOI ภาคอตสาหกรรม หรอแมแตกระทรวงตางประเทศเอง ซงกระทรวงพลงงานไม

ทราบขอมลเลย

ทงน หนวยงานทเกยวของไมสามารถบอกไดวาโครงการใดเกดขนจากความตกลงทางการคา เพราะ

ท างานในลกษณะทเปนนโยบายตอเนองมากกวา และมความรสกหางไกลกบความตกลงเขตการคา

เสร ตวอยางเชน ขอตกลงความรวมมอดานพลงงานในกรอบความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย ญปนท

มการเจรจาไว หนวยงานทรบผดชอบกทราบเรองแตไมสามารถปฏบตตามได เพราะมโครงการทอย

ในมอมากอยแลว

2) ความรวมมอดานการเกษตร การปาไม และการประมง (Agriculture Forestry and Fishing)

ความตกลงเขตการคาเสรอาเซยนก าหนดใหมความรวมมอดานอาหาร , เกษตรกรรม และการปาไม

ภายใตชอ ASEAN Cooperation in Food , Agriculture and Forestry (FAF) ทมโครงการ เชน

The ASEAN Multi-sectoral Framework on Climate Change : Agriculture and Forestry

Towards Food Security (AFCC) เปนตน

หนวยงานทดแลความรวมมอดานการเกษตร การปาไมและการประมงโดยตรง คอ ส านกงาน

เศรษฐกจการเกษตร โดยความรวมมอระหวางส านกงานเศรษฐกจการเกษตรของไทยกบหนวยงานท

เกยวของในภมภาคเนนความชวยเหลอดานเทคนคมากกวาจะเปนความตกลงทางเศรษฐกจ โดยมการ

สนบสนนใหความรระหวางกน และมการจดการประชมผเชยวชาญดวยกนเสมอ แตไมมความรวมมอ

อนทเปนรปธรรมนอกเหนอจากน



ความรวมมอทหนวยงานตองการเหน คอ อยากใหมการเจรจากบส านกเศรษฐกจการเกษตร

ตางประเทศ โดยเฉพาะอยางยงทประเทศอนโดนเซยใหลดภาระการตรวจสอบสขอนามยและ

สขอนามยพชทซ าซอนโดยยดถอความเชอใจซงกนและกนเปนหลก



3.3.6 ความรวมมอดานมาตรฐานแรงงาน (Labour Standards) และการพฒนาทรพยากรและ

ศกยภาพของมนษย (Human Resource Development and Capacity Building)

เนองจากการเคลอนยายบคคลธรรมดาและทรพยากรมนษยในรปแรงงาน มความส าคญตอการคา

สนคาและการลงทน ซงเปนขอตกลงส าคญของความตกลงเขตการคาเสร ประเทศภาคจงก าหนด

บทบญญตเพมพนความรวมมอทงในดานมาตรฐานแรงงาน การพฒนาทรพยากรและศกยภาพของ

มนษยและการศกษา

ในสวนของกลมประเทศอาเซยน ไดมการรเรมใหมการเคลอนยายบคคลธรรมดา (Movement of

Natural Persons) แลว และไดก าหนดใหม ขอตกลงยอมรบรวม (Mutual Recognition

Arrangements : MRA) ในกลมวชาชพ ดงน สถาปตยกรรม วศวกรรม แพทย ทนตแพทย

พยาบาล บญช และนกส ารวจ และลาสดมการเจรจาตกลงยอมรบรวมในอาชพทเกยวของกบการ

ทองเทยวแลวทงหมด 32 ต าแหนง/อาชพ โดยการยอมรบรวมน นบเปนการก าหนดมาตรฐาน

แรงงานรวมกน เปนการอ านวยความสะดวกทางการคาทพงพาการไวเนอเชอใจ และความนาเชอถอ

ขององคกรทเกยวของในแตละประเทศ และเปนกาวส าคญในการเพมพนความรวมมอตอไปในอนาคต

อยางไรกด การมการยอมรบรวมมไดหมายความวาบคคลในกลมวชาชพขางตนจะสามารถผานเข า

ประเทศอนในภมภาคไดอยางเสรหรอหางานในประเทศทมใชแหลงก าเนดของตนได

นอกจากน ความตกลงเขตการคาเสรอาเซยนในขอท 17 ยงมการกลาวถงการพฒนาศกยภาพของ

ทรพยากรมนษย (Capacity Building) โดยผานโครงการตาง ๆ แตไมมการระบชดเจน

ปจจบน โครงการความรวมมอในกลมวชาชพ มดงน

1) วศวกร

กลมวศวกรไดมการจดท าขอตกลงยอมรบรวม (MRA) แลว แตสภาวศวกรมปญหาภายในท าใหไม

สามารถขนทะเบยนวศวกรอาเซยน (ASEAN-Chartered Professional Engineers: ACPE) ซ ง

หมายความวาวศวกรไทยทตองการออกไปท างานขางนอกไมสามารถท าได เสยโอกาสในการน าเงน

เขาประเทศ ในขณะเดยวกน ไดมหลายประเทศในภมภาคทไดด าเนนการขนทะเบยน ACPE แลว

ไดแก มาเลเซย สงคโปร อนโดนเซยและเวยดนาม จะสงเกตไดวาประเทศเวยดนามทจรงแลวม



รฐบาลคอมมวนสตซงปกตไมตองจดทะเบยนภายในใดๆเลย แตกยงท าการจดเปน ACPE เพราะ

ทราบดถงความส าคญของการเปดเสร แตประเทศไทยไมมกลไกสวนน

โครงการความรวมมอในดานการพฒนาศกยภาพของมนษยในกลมวชาชพวศวกรรมมอยบาง

สวนมากเกดมาจากความคดของประเทศมาเลเซยและสงคโปร เพราะรฐบาลประเทศเหลานไดใหการ

สนบสนน ส าหรบประเทศไทย นอกเหนอจากการสรางเครอขายระหวางประเทศภาคแลว โครงการท

อาจจะรองขอใหมความรวมมอไดกมบาง เชน โครงการ PEEP (Professional Engineer Exchange

Program) ซงอาจน ารองโดยการสงนกศกษาไปแลกเปลยนความรกน และควรเรงรดใหม ACPE

เพราะเมอมการจดทะเบยนแลว วศวกรไทยสามารถออกไปท างานขางนอกได จะเกดความรวมมอขน

ทนท

2) พยาบาล

กลม พยาบาลไดมการจดท าขอตกลงยอมรบรวม (MRA) แลว สนบสนนใหเกดการเคลอนยายบคคล

ธรรมดาไดและกอใหเกดโครงการรวมมอกน มการปรบปรงหลกสตรการศกษาของพยาบาลให

สอดคลองกบการเปดเสรของอาเซยนบางแลว เพอใหสามารถบรการผปวยทหลากหลายมากขน โดย

เพมเนอหาดานวฒนธรรมทองถนและภาษาทงภาษาทางการและภาษาทองถน อยางไรกด ในการ

เจรจาของ JCC (Joint Cooperation Committee) การเปดเสรการคาบรการใน Mode ท 4 (การ

เคลอนยายบคคลธรรมดา) เปนสงทสภาการพยาบาล/หนวยงานทเกยวของในทกประเทศยงพยายาม

ปดกนอย

ในปจจบน ความรวมมอเปนความรวมมอดานขอมล โดยเฉพาะทเกยวกบอปทานของพยาบาลในแต

ละประเทศ ในอนาคต สภาการพยาบาลกจะเรมมการสงเสรมศกยภาพของบคลากรและคดวามก าลง

การผลตเพอบรการทางการแพทยทเพยงพอตอความตองการในประเทศ ทงยงอาจเสนอตนใหเปน

ศนยการผลตครพยาบาลในภมภาคได แตตองวางยทธศาสตรกอน

3) แพทย

กลมแพทยไดมการท าขอตกลงรวม (MRA) แลว และตามขอตกลงของคณะท างานประสานรวม

ทางดานวชาชพแพทย พยาบาลและทนตแพทยของอาเซยน (AJCCM AJCCN และ AJCCD) นนก



ระบขอบเขตความรวมมอไว 5 เรอง คอ การทบทวนกฎระเบยบภายในรวมกน การรบรอง

สถาบนการศกษา การพฒนาระบบการบรการทางการแพทย การเคลอนยายบคคลธรรมดา และ

เครอขายความรวมมอทางวชาการ โดยไมมรายละเอยดในดานการด าเนนการจรง

โครงการความรวมมอทหนวยงานทางการแพทย (กรมการแพทย) สามารถท าเพมเตมได กจะเหมอน

โครงการทไดท าอยแลว คอ การฝกแพทยผท าวจยในประเทศ (Research Training) หรอการอบรม

แพทยเฉพาะทาง (Residency Training) ซงไดท าใหกบแพทยทภฏานอย โดยการอบรมแพทยเฉพาะ

ทางนน ไมเพยงแตจะเปนการรวมมอกบประเทศคคาอนเทานน ยงสามารถชวยเหลอการบรการทาง

การแพทยของไทยในสาขาทขาดแคลน เชน ดานอายรกรรม ไดดวยเชนกน

4) บญช

วชาชพบญชไดมการท าขอตกลงรวม (MRA) แลวและไดมการจดตงคณะอนกรรมการศกษาและ

ตดตามผลกระทบของ AEC เมอไมนานมาน โดยสภาวชาชพบญชยงมองไมเหนภาพและจดตงแผน

ยทธศาสตรอยางไมชดเจนนก เพราะยงไมคนชนกบการเปดเสร จงอาศยขอมลจากกลมบรษทเอกชน

อย ม าก เน นท ก ล ม Big 4 ค อ Price Water House Cooper, Ernst & Young, KPMG แล ะ

Deloitte

ปจจบน การเปดเสรวชาชพบญชยงมการกดกนอยมาก เชน การสอบใบประกอบวชาชพทยงใชภาษา

ของตนอย และไมมความตกลงดานความรวมมอทเปนรปแบบเลย

5) การทองเทยว

ความรวมมอดานการทองเทยวยงไมมอะไรคบหนามากนกแตมความรวมมอทไมไดอยภายใตกรอบ

ความตกลง เชน ความรวมมอดานการพฒนาคณภาพมาตรฐานการทองเทยว และความรวมมอใน

การพฒนาบคลากรหรอผประกอบการบางสาขา มการฝกอบรม ผลกดนใหปรบเปลยนหลกสตร

การศกษาใหมเรองเขตการคาเสรเพมขน และมความรวมมอในดานการพฒนาเสนทางทองเทยวใน

ภมภาค



โดยทวไป กสมวชาชพเหนวารฐบาลไมมนโยบายหรอแนวทางปฏบตดานความรวมมอของกลมวชาชพ

ทชดเจน อกทงเมอมการเปลยนแปลงรฐบาล การด าเนนนโยบายกขาดความตอเนอง นอกจากน

ประเทศไทยยงไมมวธการก าหนดมาตรฐานและขาดยทธศาสตรในการด าเนนงานตอไปในอนาคต

โครงการความรวมมอในกลมวชาชพจงเกดไดไมเตมท/ไมมความคบหนาเทาทควร ทงหมดนลวนเปน

ปญหาภายในของไทยเอง ไมเกยวกบการเจรจาโดยตรง

รฐบาลควรสนบสนนการสรางเครอขายวชาชพ เพอใหคนในกลมวชาชพของแตละประเทศภาคไดมา

รจกกน อนจะท าใหตางฝายตางมขอมลมากขน รจดออน จดแขงและสรางโครงการความรวมมอได

ตรงจด รวมถงตองมการสรางทรพยากรมนษยใหไดมาตรฐาน พรอมใหกลมวชาชพมสวนรวมในการ

สรางยทธศาสตรเพราะ กระทรวงพาณชยเองความเชยวชาญทางเทคนค อาจจดตงใหมอก

คณะกรรมการหนงเปนคณะกรรมการเงา (Mirror Committee) ทประกอบไปดวยผเชยวชาญของ

วชาชพใหขอมลกบคณะผเจรจาโดยตรง

นอกจากน รฐบาลควรชวยสงเสรมศกยภาพคนอยางจรงจง ไมเชนนนอาจเกดภาวะสมองไหลและอาจ

สนบสนนใหกลมวชาชพทมความเขมแขงไดเปดการฝกอบรมคนทอยในอาชพนนๆจากตางประเทศ

เพอเปนการสานสมพนธ ใหคนเหลานนเปนกระบอกเสยงและสงเสรมวชาชพของประเทศไทยได

ตอไป (Soft power)




สรปประเดนทส าคญของการเพมพนความรวมมอไดดงน

1. หนวยงานราชการไมไดรายงานกระทรวงพาณชยวามความรวมมอในดานอะไรกบประเทศภาคบางแลว

และโครงสรางการบรหาร หนวยงานดงกลาวกไมไดมหนาทรายงานดวย ท าใหอาจเกดการเจรจาดานความ

รวมมอซ าซอนจนเสยโอกาสพฒนาความรวมมอดานอน ๆ หรออาจเกดการเจรจาทท าใหเกดโครงการความ

รวมมอมากเกนไป จนหนวยงานทเกยวของไมสามารถปฏบตตามได เพราะมโครงการทอยในมอมากอยแลว

2. การทจะใหหนวยงานราชการบอกวาโครงการความรวมมอใดเกดจากความตกลงการคาเปนไปไดยาก

เพราะหนวยงานของไทยสวนมากไดมการลงนามในระดบทวภาคกบหนวยงานคขนานในตางประเทศและม

โครงการทไดรวมมอกนมาอยางตอเนองอยแลว และขาราชการในบางสายงานกไมไดรบขอมลเรองความตกลง

การคาอยางเพยงพอ

3.โครงการความรวมมอเกดขนไดโดยตองสรางความเชอมโยง และการวมงานกนท าจากหลายภาคสวน ทงจาก

ความตกลงการคาและกระทรวงเองตามทไดอธบายไปแลว และยงสามารถเกดไดจาก BOI ภาคอตสาหกรรม

หรอกระทรวงตางประเทศ ดงนนกรมเจรจาการคาระหวางประเทศตองมการวางแผนทจะเจรจากบหนวยงาน

ภายในประเทศเสยกอนทจะเรมออกไปเจรจากบตางประเทศ

4.การเพมพนความรวมมอถกมองวามลกษณะเปนเวทพกการเจรจาในเรองทฝายหนงฝายใดยงไมพรอมเปด

เสรเตมท ใหโครงการความรวมมอเปนตวถวงเรองในระหวางทประเทศภาคเตรยมความพรอม

5.ในขณะทกรมเจรจาการคาระหวางประเทศอาจวางต าแหนงตวเองเปนนกกฎหมายทมหนาทในการรบเรอง

โครงการความรวมมอทไปเจรจากบประเทศคคามา แลวน ามาใหหนวยงานทเกยวของเปนผตดสนใจเพราะจะ

มผลตอแผนการพฒนาขององคกรนน ๆ โดยตรง แตหนวยงานราชการสวนใหญ กลบพจารณาวากรมเจรจา

การคาระหวางประเทศเปนควรเปนผวางนโยบาย ก าหนดยทธศาสตร และแนวทางในการเจรจาการคา โดย

หนวยงานตางๆ เหลานนไมทราบวากรมเจรจาการคาระหวางประเทศอาจท าหนาทเหลานนไดไมสมบรณ

เนองจากไมมขอมลทางเทคนคในเรองนนๆ เพยงพอ แสดงใหเหนถงการขาดกลไกการประสานงานของ

หนวยงานรฐทท าใหมความเขาใจไมตรงกน และกลไกในการแบงปนขอมลรวมกนทยงไมมประสทธภาพ

โครงการ ศึกษาและติดตามการใช้ ... ·...

Documents