สรปุรายละเอียดขนาดสดัส่วน

ของรถโดยสารและรถบรรทกุตาม

พระราชบญัญตัิการขนส่งทางบก พ.ศ. 2522

จดัทาํโดย

สาํนกัวศิวกรรมยานยนต์

กฎระเบยีบที่เกี่ยวข้องกบัขนาดสดัส่วนของรถ

กฎกระทรวง ฉบบัที ่4 (พ.ศ. 2524) – การแบ่งลกัษณะของรถบรรทุกและการแบ่งมาตรฐาน

ของรถโดยสาร

กฎกระทรวง ฉบบัที ่9 (พ.ศ. 2524) – กาํหนดขนาดสดัสว่นและเครือ่งอุปกรณ์สว่นควบหลกั

ของรถบรรทุกและรถโดยสาร

กฎกระทรวงฉบบัที ่57 (พ.ศ. 2549) แกไ้ขเพิม่เตมิกฎกระทรวง ฉบบัที ่9 (พ.ศ. 2524) -

กาํหนดใหร้ถทีน่ําไปใชส้าํหรบัการขนสง่ระหวา่งประเทศใหม้ขีนาดสดัสว่นหรอืเครือ่งอุปกรณ์

และสว่นควบเป็นไปตามอนุสญัญาหรอืขอ้ตกลงระหวา่งประเทศได้

กฎกระทรวง ฉบบัที ่60 (พ.ศ. 2552) แกไ้ขเพิม่เตมิกฎกระทรวง ฉบบัที ่9 (พ.ศ. 2524) –

ขยายขนาดสดัสว่นของรถบรรทุกและรถโดยสารใหม้ขีนาดสดัสว่นสอดคลอ้งกบั

มาตรฐานสากล

ประกาศกรมการขนสง่ทางบก เรือ่ง กาํหนดรศัมวีงเลีย้วและระยะทา้ยปดัของรถ พ.ศ. 2552

ประเภทรถตามกฎหมายว่าด้วยการขนส่งทางบก : รถบรรทกุ

รถบรรทุก คอื “รถทีใ่ชใ้นการขนสง่สตัวห์รอืสิง่ของ” ตามกฎหมายวา่ดว้ยการขนสง่ทางบก

กฎกระทรวง ฉบบัที ่4 (พ.ศ. 2524) ไดแ้บ่งประเภทรถทีใ่ชใ้นการขนสง่สตัวห์รอืสิง่ของตาม

ลกัษณะการใชง้านออกเป็น 9 ลกัษณะ ไดแ้ก่

ลกัษณะ 1 รถกระบะบรรทุก

ลกัษณะ 2 รถตูบ้รรทุก

ลกัษณะ 3 รถบรรทุกของหลว

ลกัษณะ 4 รถบรรทุกวตัถุอนัตราย

ลกัษณะ 5 รถเฉพาะกจิ

ลกัษณะ 6 รถพว่ง

ลกัษณะ 7 รถกึง่พว่ง

ลกัษณะ 8 รถกึง่พว่งบรรทุกวสัดุยาว

ลกัษณะ 9 รถลากจงู

ขนาดสดัส่วนของรถบรรทกุ ลกัษณะ 1, 2, 3, 4, 5 และ 9

ขนาดสดัส่วน กฎกระทรวง ฉบบัที่ 60

กวา้ง (เมตร)ไมเ่กนิ 2.55 เมตร1 และ

ตวัถงัยืน่เกนิขอบยางดา้นนอกของกลุม่เพลาทา้ยไดไ้มม่ากกวา่ดา้นละ 15 เซนตเิมตร

ยาว (เมตร) ไมเ่กนิ 12.00 เมตร2,3

สงู (เมตร) ไมเ่กนิ 4.00 เมตร4

ความยาวสดุ < 12.00 เมตรความกวา้ง

< 2.55 เมตร

ความ

สงู <

4.00

เมตร

หมายเหต:ุ 1 สาํหรบัรถลกัษณะ 2 ทีต่ดิตัง้ระบบทาํความเยน็เพือ่ควบคมุอุณหภมูใิหก้วา้งไดไ้มเ่กนิ 2.60 เมตร2 รถตอ้งมรีศัมวีงเลีย้วไมเ่กนิ 12.50 เมตร และเมือ่เคลือ่นทีโ่ดยมรีศัมวีงเลีย้วดา้นนอกเทา่กบั 12.50 เมตร

จะตอ้งมรีศัมวีงเลีย้วดา้นในไมน่้อยกวา่ 5.30 เมตร 3 สาํหรบัรถทีม่คีวามยาวเกนิ 10 เมตร จะตอ้งมรีะยะทา้ยปดัไมเ่กนิ 0.80 เมตร4 สาํหรบัรถทีม่คีวามกวา้งไมเ่กนิ 2.30 เมตรใหส้งูไดไ้มเ่กนิ 3.00 เมตร

ขนาดสดัส่วนของรถบรรทกุ ลกัษณะ 7 (รถกึ่งพ่วง)

และ 8 (รถกึ่งพ่วงบรรทกุวสัดยุาว)

ขนาดสดัส่วน กฎกระทรวง ฉบบัที่ 60

กวา้ง (เมตร) ไมเ่กนิ 2.55 เมตร

ยาว (เมตร) ไมเ่กนิ 13.60 เมตร

สงู (เมตร) ไมเ่กนิ 4.00 เมตร1

ระยะจากสลกัพว่งถงึสว่นทา้ยสดุ ไมเ่กนิ 12.00 เมตร

ความยาวสดุ < 13.60 เมตร

ระยะจากสลกัพว่งถงึสว่นทา้ยสดุ < 12.00 เมตร ความกวา้ง< 2.55 เมตร

ความ

สงู <

4.00

เมตร

หมายเหต:ุ 1 สาํหรบัรถทีม่คีวามกวา้งไมเ่กนิ 2.30 เมตรใหส้งูไดไ้มเ่กนิ 3.00 เมตร

ขนาดสดัส่วนของรถบรรทุก ลกัษณะ 6 (รถพ่วง)

ขนาดสดัส่วน กฎกระทรวง ฉบบัที่ 60

กวา้ง (เมตร) ไมเ่กนิ 2.55 เมตร

ยาว (เมตร) ไมเ่กนิ 8.00 เมตร

สงู (เมตร) ไมเ่กนิ 4.00 เมตร1

ความยาวสดุ < 8.00 เมตร

ความกวา้ง< 2.55 เมตร

ความ

สงู

<4.

00 เม

ตร

หมายเหต:ุ 1 สาํหรบัรถทีม่คีวามกวา้งไมเ่กนิ 2.30 เมตรใหส้งูไดไ้มเ่กนิ 3.00 เมตร

ขนาดสดัส่วนของรถบรรทุก

ขนาดสดัส่วน ลกัษณะ 1, 2, 3, 4, 5 และ 9 ลกัษณะ 6 ลกัษณะ 7 และ 8

สว่นยืน่หน้า ไมเ่กนิกึง่หนึ่ง (50%) ของชว่งลอ้ ไมเ่กนิกึง่หนึ่ง (50%) ของชว่งลอ้ ไมเ่กนิกึง่หนึ่ง (50%) ของชว่งลอ้

สว่นยืน่ทา้ย ใหม้สีว่นยืน่ทา้ยไดไ้มเ่กนิสองใน

สาม (66%) ของชว่งลอ้

1. ไมเ่กนิกึง่หนึ่ง (50%) ของ

ชว่งลอ้

2. รถทีม่สีว่นบรรทุกเป็นตูท้บึ

หรอืรถทีม่ทีางชึน้ลง

ดา้นทา้ย ใหม้สีว่นยืน่ทา้ย

ไดไ้มเ่กนิสองในสาม (66%)

ของชว่งลอ้

ไมเ่กนิสองในหา้ (40%) ของชว่งลอ้

ระยะชว่งลอ้ ไมก่าํหนด 1. 4.30 เมตรสาํหรบัรถพว่ง

ทีม่สีองเพลาลอ้1

2. 3.70 เมตรสาํหรบัรถพว่ง

ทีม่สีามเพลาลอ้2

ไมก่าํหนด

อื่น ๆ ไมก่าํหนด ไมก่าํหนด ระยะระหวา่งศนูยก์ลางสลกัพว่งถงึ

สว่นทา้ยสดุของรถตอ้งไมเ่กนิ 12.00

เมตร

หมายเหต:ุ 1 ตามประกาศผูอ้าํนวยการทางหลวงพเิศษ ผูอ้าํนวยการทางหลวงแผน่ดนิ และผูอ้าํนวยการทางหลวงสมัปทาน เรือ่ง หา้มใชย้านพาหนะ

ทีม่นีํ้าหนกั นํ้าหนกับรรทุกหรอืนํ้าหนกัลงเพลาเกนิกว่าทีไ่ดก้ําหนดหรอืโดยทีย่านพาหนะนัน้อาจทาํใหท้างหลวงเสยีหาย เดนิบนทางหลวง

พเิศษ ทางหลวงแผน่ดนิและทางหลวงสมัปทาน (ฉบบัที ่2) พ.ศ. 2552 ประกาศ ณ วนัที ่26 มถิุนายน 2552 2 ตามหนงัสอืกรมทางหลวง ที ่คค 0634/2582 ลงวนัที ่3 ม.ีค. 47 เรือ่ง ขอหารอืเกีย่วกบัพกิดันํ้าหนกัของรถพว่งชนิดสามเพลา

ประเภทรถตามกฎหมายว่าด้วยการขนส่งทางบก : รถโดยสาร

รถโดยสาร คอื “รถทีใ่ชใ้นการขนสง่ผูโ้ดยสาร” ตามกฎหมายวา่ดว้ยการขนสง่ทางบก

กฎกระทรวง ฉบบัที ่4 (พ.ศ. 2524) ไดแ้บ่ง ประเภทรถโดยสารตามลกัษณะการใชง้านออกเป็น 7 มาตรฐาน ไดแ้ก่

มาตรฐาน 1 รถปรบัอากาศพเิศษ

มาตรฐาน 2 รถปรบัอากาศ

มาตรฐาน 3 รถไมป่รบัอากาศ

มาตรฐาน 4 รถโดยสารสองชัน้

มาตรฐาน 5 รถพว่ง

มาตรฐาน 6 รถกึง่พว่ง

มาตรฐาน 7 รถเฉพาะกจิ

ในแต่ละมาตรฐานยงัแบ่งยอ่ยลงไปอกี (ตัง้แต่ ก – ฉ แลว้แต่มาตรฐานใด) ซึง่กจ็ะเป็นการระบุ จาํนวนทีน่ัง่ ผูโ้ดยสารยนื เครือ่งอาํนวยความสะดวก เครือ่งขยายเสยีง ฯลฯ

ขนาดสดัส่วนของรถสาํหรบัขนส่งผูโ้ดยสาร มาตรฐาน 1 , 2 (ก) และ (ข),

3 (ก) และ (ข) และ 7

ขนาดสดัส่วน กฎกระทรวง ฉบบัที่ 60

กวา้ง (เมตร) ไมเ่กนิ 2.55 เมตร

ยาว (เมตร) ไมเ่กนิ 15.00 เมตร 1,2,3

สงู (เมตร) ไมเ่กนิ 4.00 เมตร 4

หมายเหต:ุ 1กรณีรถทีม่คีวามยาวมากกวา่ 12 เมตร ตอ้งมเีพลาลอ้ไมน่้อยกวา่ 3 เพลาลอ้ และตอ้งมี

ระบบบงัคบัเลีย้วทีเ่พลาทา้ยดว้ย2 รถตอ้งมรีศัมวีงเลีย้วไมม่ากกวา่ 12.50 เมตร และเมือ่เคลือ่นทีโ่ดยมรีศัมวีงเลีย้วดา้นนอก

เทา่กบั 12.50 เมตร จะตอ้งมรีศัมวีงเลีย้วดา้นในไมน่้อยกวา่ 5.30 เมตร 3 สาํหรบัรถทีม่คีวามยาวมากกวา่ 10 เมตร จะตอ้งมรีะยะทา้ยปดัไมม่ากกวา่ 0.60 เมตร4 ความสงูของรถตอ้งไมท่าํใหก้ารทรงตวัของรถตํ่ากวา่เกณฑท์ีอ่ธบิดปีระกาศกาํหนด

ความยาวสุด < 15.00 เมตร ความกว้าง< 2.55 เมตร

ความ

สูง <

4.00 เ

มตร

ขนาดสดัส่วนของรถที่ใช้ในการขนส่งผูโ้ดยสาร มาตรฐาน 4

(รถโดยสารสองชัน้)

ขนาดสดัส่วน กฎกระทรวง ฉบบัที่ 60

กวา้ง (เมตร) ไมเ่กนิ 2.55 เมตร

ยาว (เมตร) ไมเ่กนิ 12.00 เมตร1

สงู (เมตร) ไมเ่กนิ 4.30 เมตร2

ความยาวสดุ < 12.00 เมตร ความกวา้ง< 2.55 เมตร

ความ

สงู <

4.30

เมตร

หมายเหต:ุ 1 รถตอ้งมรีศัมวีงเลีย้วไมม่ากกวา่ 12.50 เมตร และเมือ่เคลือ่นทีโ่ดยมรีศัมวีงเลีย้วดา้นนอก

เทา่กบั 12.50 เมตร จะตอ้งมรีศัมวีงเลีย้วดา้นในไมน่้อยกวา่ 5.30 เมตร 2 ความสงูของรถตอ้งไมท่าํใหก้ารทรงตวัของรถตํ่ากวา่เกณฑท์ีอ่ธบิดปีระกาศกาํหนด

ขนาดสดัส่วนของรถสาํหรบัขนส่งผูโ้ดยสาร มาตรฐาน 2 (ค) (ง) และ (จ),

3 (ค) (ง) (จ) และ (ฉ), 5 และรถขนาดเลก็

ขนาดสดัส่วน กฎกระทรวง ฉบบัที่ 60

กวา้ง (เมตร) ไมเ่กนิ 2.55 เมตร

ยาว (เมตร) ไมเ่กนิ 10.00 เมตร1

สงู (เมตร) ไมเ่กนิ 3.20 เมตร2

ความยาวสดุ < 10.00 เมตรความกวา้ง

< 2.55 เมตร

ความ

สงู <

3.20

เมตร

หมายเหต:ุ 1 รถตอ้งมรีศัมวีงเลีย้วไมม่ากกวา่ 12.50 เมตร และเมือ่เคลือ่นทีโ่ดยมรีศัมวีงเลีย้วดา้นนอก

เทา่กบั 12.50 เมตร จะตอ้งมรีศัมวีงเลีย้วดา้นในไมน่้อยกวา่ 5.30 เมตร 2 ความสงูของรถตอ้งไมท่าํใหก้ารทรงตวัของรถตํ่ากวา่เกณฑท์ีอ่ธบิดปีระกาศกาํหนด

ขนาดสดัส่วนของรถโดยสาร

ขนาดสดัส่วน มาตรฐาน 1 , 2 (ก) และ (ข),

3 (ก) และ (ข) และ 7

มาตรฐาน 4

(รถโดยสารสองชัน้)

มาตรฐาน 2 (ค) (ง) และ (จ),

3 (ค) (ง) (จ) และ (ฉ), 5 และรถ

ขนาดเลก็

สว่นยืน่หน้า ไมเ่กนิกึง่หนึ่ง (50%) ของชว่งลอ้ ไมเ่กนิกึง่หนึ่ง (50%) ของชว่งลอ้ ไมเ่กนิกึง่หนึ่ง (50%) ของชว่งลอ้

สว่นยืน่ทา้ย ไมเ่กนิสองในสาม (66%) ของ

ชว่งลอ้

ไมเ่กนิสองในสาม (66%) ของ

ชว่งลอ้

ไมเ่กนิสองในสาม (66%) ของ

ชว่งลอ้

ระยะชว่งลอ้ ไมก่าํหนด ไมก่าํหนด ไมก่าํหนด

ประกาศกรมการขนส่งทางบก

เรือ่ง กาํหนดรศัมีวงเลี้ยวและระยะท้ายปัดของรถ พ.ศ. 2552

รศัมีวงเลี้ยว

และระยะท้ายปัด

รถหรอืคสัซีรถโดยสาร รถหรอืคสัซีรถบรรทุก

รศัมวีงเลีย้วดา้นนอก (R) วดัทีต่วัถงัดา้นนอกวงเลีย้ว ตอ้งไมม่ากกวา่ 12.50 เมตร

รศัมวีงเลีย้วดา้นใน (r) วดัทีต่วัถงัดา้นในวงเลีย้ว ตอ้งไมน่้อยกวา่ 5.30 เมตร

ระยะทา้ยปดั (U)

สาํหรบัรถหรอืคสัซรีถโดยสาร

ทีม่คีวามยาวมากกวา่ 12 เมตร

จะมรีะยะทา้ยปดัไดไ้มเ่กนิ 0.60 เมตร

สาํหรบัรถหรอืคสัซรีถบรรทุก

ทีม่คีวามยาวมากกวา่ 10 เมตร

จะมรีะยะทา้ยปดัไดไ้มเ่กนิ 0.80 เมตร

ประกาศกรมการขนส่งทางบก

เรือ่ง กาํหนดเกณฑก์ารทรงตวัของรถโดยสาร พ.ศ. 2555

ใชบ้งัคบักบัรถโดยสารทีม่คีวามสงูมากกวา่ 3.60 เมตร ตามเงือ่นไขเวลาดงันี้

1. รถทีจ่ดทะเบยีนใหม ่และรถทีไ่ดจ้ดทะเบยีนไวแ้ลว้แต่เลกิใชต้ามมาตรา 79 แลว้นํามาจดทะเบยีนใหม่

เฉพาะทีม่กีารเปลีย่นตวัถงั ตัง้แต่วนัที ่1 มกราคม 2556

2. รถทีจ่ดทะเบยีนไวแ้ลว้กอ่นวนัที ่1 มกราคม 2556 ใหม้ผีลใชบ้งัคบัตัง้แต่วนัที ่1 มกราคม 2561

3. รถทีจ่ดทะเบยีนไวแ้ลว้กอ่นวนัที ่1 มกราคม 2556 แต่ไดม้กีารเปลีย่นตวัถงัตัง้แต่ 1 มกราคม 2556

เป็นตน้ไป ใหม้ผีลบงัคบัใชต้าม 1.