การเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 ในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025

: กรณขยายขอบขายพารามเตอร : กรณขยายขอบขายพารามเตอร

จดทำโดย คณะทำงานการจดการความร ฝคป.

การเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 : กรณขยายขอบขายพารามเตอร 1

1 ความหมาย/นยามของมาตรฐาน ISO/IEC 17025 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. 17025 (ISO/IEC 17025) เปนขอกาหนดทวไปวาดวย

ความสามารถหองปฏบตการในการดาเนนการทดสอบและ/หรอสอบเทยบ ซงจะประกอบดวยขอกาหนดดานการบรหารงานคณภาพและขอกาหนดดานวชาการ โดยมาตรฐานนสามารถทจะนามาใชไดกบทกองคกรทมการดาเนนกจกรรมการทดสอบและหรอสอบเทยบ

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. 17025 ทกาหนด มวตถประสงคเพอ

∗ ใชเปนเกณฑสาหรบหองปฏบตการทดสอบและหองปฏบตการสอบเทยบทตองการแสดงใหเหนวาหองปฏบตการมการดาเนนงานดานระบบคณภาพ มความสามารถทางวชาการ ผลการทดสอบ หรอสอบเทยบทออกโดยหองปฏบตการเปนทเชอถอไดวาถกตองตามหลกวชาการ

∗ ใชเปนเกณฑสาหรบการรบรองความสามารถหองปฏบตการทดสอบและสอบเทยบของหนวยรบรอง

∗ ใชในการยนยนและยอมรบความสามารถของหองปฏบตการโดยผใชบรการหองปฏบตการ หรอองคกรทมอานาจตามกฎหมาย

หองปฏบตการทดสอบและหรอสอบเทยบทเปนไปตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. 17025 (ISO/IEC 17025) ถอวาการดาเนนการดานระบบคณภาพในกจกรรมการทดสอบ/สอบเทยบเปนไปตามอนกรมมาตรฐาน ISO 9000

มาตรฐาน ISO/IEC คอ มาตรฐานสากลทยอมรบกนทวไป ซงกาหนดโดยองคกรระหวางประเทศวาดวยการมาตรฐาน (International Standardization Organization, ISO) และคณะกรรมาธการระหวางประเทศวาดวยการมาตรฐานสาขาอเลกทรอนกส (International Electro technical Commission, IEC) มาตรฐาน ISO มหลายอนกรม เชน Guide 25, 9000, 14000 เปนตน ถกประกาศเปนมาตรฐานระหวางประเทศเพอธรกจอตสาหกรรมและบรการ

มาตรฐาน ISO/IEC 17025 เปนมาตรฐานวาดวยความสามารถของหองปฏบตการทดสอบและหองปฏบตการสอบเทยบ (General Requirements for the Competence of Testing and Calibration Laboratories) มาตรฐานนมการพฒนามาตงแต พ.ศ. 2521 ตามลาดบขน ดงแสดงในรปท 1

การเตรยมคว

มา

การรบรอสานกงานหองปฏบสอบเทยผลตภณฑประเมนหมอก. 17

2 ควห

ผลการทเนองจากทดสอบ

วามพรอมในการยนข

าตรฐาน ISO/องความสามานมาตรฐานผบตการ ปจจบบดานสงแวดฑอตสาหกรรหองปฏบตกา7025-2548 ส

วามสาคญองปฏบตการดสอบทไดรบกปจจยทใชใน ไดแก ความส

ISO G

25‐ 1

ISO/IEC

25‐ 1

ISO/IEC25‐ 1

ISO/17025‐

ISO/17025‐

อการรบรองมาตรฐา

รปท

/IEC 17025 ารถของหองปลตภณฑอตสบนมหนวยงานลอมตามมาตม และสานกรเพอใหการร

สวนกรมวทยา

ญของการจทดสอบทไดร

บจากหองปฏบนการประเมนหสามารถทางว

Guide 

1978: 

C Guide 

1982: 

C Guide 1990: 

/IEC ‐ 1999: 

/IEC ‐ 2005: 

น ISO/IEC 17025

1 ลาดบขนก

-1999 ประกปฏบตการตามสาหกรรม เนแหงชาตทใหตรฐาน ISO/กงานบรหารแรบรองมาตรฐาศาสตรบรการ

จดทามาตรบการรบรองบตการนน ถหองปฏบตการชาการของเจ

Guideline

Guideli

Guidelineand

General R

General 

: กรณขยายขอบขา

ารพฒนามาต

กาศใชในหลามมาตรฐาน เปนหนวยงานหการรบรองม/IEC 17025และรบรองหอานนน สานกงรใชมาตรฐาน

ตรฐาน ISOตามมาตรฐาน

ถกตอง แมนยรทไดรบการราหนาทหองป

e for AssessiTesting L

ne RequireLabora

e Requirem Testing Lab

RequiremenCal

RequiremeCal

ายพารามเตอร

ตรฐาน ISO/IE

ายประเทศทวISO/IEC 1

นแหงชาตแหมาตรฐานหอ-2005 จานองปฏบตการ งานมาตรฐาน ISO/IEC 17

O/IEC 17น ISO/IEC 1ยา และเชอถรบรอง เปนปจปฏบตการ กา

ing the TechLaboratories

ment for thatories (Qu

ent for the boratories (

nts for the Cibration Lab

nt for the Cibration Lab

EC 17025

วโลกเมอป พ.17025-1999งแรกทใหการงปฏบตการท

นวน 2 แหง กรมวทยาศานผลตภณฑอต025-2005

7025 7025 เปนกาถอไดทงในปรจจยทงหมดทรใชวธทดสอบ

hnicals (GLP)

he Competeality System

CompetencCalibration,

Competencboratories

Competenceboratories

.ศ. 2542 (ค.9 สาหรบปรรรบรองความทดสอบและหง คอ สานกงาสตรบรการ ตสาหกรรม จ

ารแสดงถงควระเทศและระหทมผลตอการผบทเหมาะสม

Competen

nce of Testim)

ce of Calibra, ISO 9002)

e of Testing

e of Testing 

2

.ศ. 1999) ในระเทศไทยนนมสามารถขององปฏบตการงานมาตรฐาน ในการตรวจะใชมาตรฐาน

ามมนใจไดวาหวางประเทศผลตขอมลการ และผานการ

nce of 

ing 

ation 

g and 

and 

นนงรนจน

า ศ รร

การเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 : กรณขยายขอบขายพารามเตอร 3

ตรวจสอบความใชไดมาแลว ความสามารถในการสอบกลบไดของการวด และการสอบเทยบไปยงมาตรฐานระดบชาต ความเหมาะสมของเครองมอทดสอบ และการบารงรกษา ภาวะแวดลอมของการทดสอบ การจดการและการขนสงตวอยาง การประกนคณภาพของผลการทดสอบ และยงไดครอบคลมขอกาหนดดานการบรหารคณภาพดวย นอกจากน การรบรองหองปฏบตการยงใชเปนเกณฑใหหองปฏบตการพจารณาวาไดทางานของตนเองถกตองและเปนไปตามมาตรฐานทเหมาะสม

3 ประโยชนทไดรบจากการไดรบการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 การนามาตรฐาน มอก.17025 มาใชและการไดรบการรบรองความสามารถหองปฏบตการ ใหประโยชน

หลายประการ ดงน

ประโยชนตอประเทศ

เพมขดความสามารถของหองปฏบตการให เปนทยอมรบ ทงภายในประเทศและตางประเทศ

ทาใหเกดการยอมรบรายงานผลทดสอบและรายงานผลการสอบเทยบทออกโดยหองปฏบตการทไดรบการรบรองจาก สมอ. ทได รบการยอมรบในกลมประเทศสมาชก APLAC และ ILAC ในความเทยบเทาทางดานความสามารถทางดานวชาการ

อานวยประโยชนและความสะดวกทางการคาระดบประเทศและระดบระหวางประเทศ

ลดการกดกนทางการคา อนเนองมาจาก การทดสอบและลดการตรวจซาจากประเทศคคา

ประโยชนตอตนเอง

ทาใหการทางานมเปาหมายชดเจนมากขน

การทางานมขนตอนเปนระบบมากขน

สามารถตรวจสอบการทางานได

ขอมลมความนาเชอถอมากขน

เชอถอตวเองได

ไดเรยนรเทคนคเพอแกไขปญหาการทดสอบ

ไดพฒนาความรของตนเอง

มความรบผดชอบ

ชวยลดขอผดพลาดทอาจเกดขนจากการทางาน

การเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 : กรณขยายขอบขายพารามเตอร 4

4 การเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025

: กรณขยายขอบขายพารามเตอร

การเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 ครงแรกนนเปนเรองทคอนขางยงยาก เนองจากหนวยงานและทมงานจาเปนตอง ศกษาทาความเขาใจในขอกาหนดใหถองแท ตความและปรบ แกไขใหสอดคลองกบการปฏบตงานจรง เปนขอกาหนดเฉพาะของหองปฏบตการ ใหยดตามหลกการทวา “ ทาอยางไร เขยนอยางนน ”

ประโยชนตอผรบบรการ/ผมสวนไดสวนเสย ผใชบรการทเปนสานก/กอง/ฝาย

ทาใหเกดความมนใจในคณภาพและความนาเชอถอในรายงานผลการทดสอบหรอผลการสอบเทยบจากห อ งปฏ บ ต ก า รสอบ เท ยบหร อทดสอบ

สามารถนาผลการทดสอบไปใชประโยชนไดอยางแทจรง

สามารถตดตามหรอสอบกลบผลการทดสอบได

ผใชบรการทเปน สสภ.

ทาใหเกดเครอขายหองปฏบตการ ในการใหความชวยเหลอและใหคาปรกษาแนะนาตางๆ

ไดความรหรอขอมลในเชงเทคนคเพอนาไปพฒนาตอยอดความร

ประโยชนตอองคกร

ไดรบการยอมรบใหเปนหนวยตรวจสอบของหนวยงานเจาของกฎระเบยบ

ทาใหองคกรมชอเสยงและเกยรตประวตทด บคลากรเกดความภาคภมใจ

ทาใหองคกรมความนาเชอถอ

มการจดสรรงบประมาณเพมมากขน

บคลากรและหนวยงานมประสทธภาพ

การเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 : กรณขยายขอบขายพารามเตอร 5

สาหรบการเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 กรณขยายขอบขายพารามเตอรนน เปนเรองททาไดสะดวกและงายขน เนองจากหนวยงานและบคลากรมประสบการณเพมมากขน จากการลองผด ลองถก รแลววาตองทาอะไรบาง และหนวยงานใหการรบรองจะมงเนนการตรวจประเมนขอกาหนดทางดานเทคนคเพยงอยางเดยว เนองจากระบบการบรหารจดการ และวชาการมความคงทแลว โดยความเขมขนของการตรวจประเมนของแตละหนวยงานจะเนนไมเหมอนกน

ตรวจสอบความพรอมกอนการยนขอการรบรอง

□ องคกร หมายถง ผบรหารระดบสงใหการสนบสนนทงดานงบประมาณและนโยบาย □ ตนเอง หมายถง หองปฏบตการทดสอบและเจาหนาทมความพรอม □ ผมสวนไดสวนเสย/ผใชบรการ มการรองขอหรอไม

รปท 2 ขนตอนการเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรอง

ศกษาทาความเขาใจในวธการทดสอบทเปนวธมาตรฐาน ในทกขนตอนอยางละเอยด

และเขยนออกมาเปนคมอวธการทดสอบ

ตรวจตดตามคณภาพภายใน ทงในแนวตงและแนวนอน

เมอพบขอบกพรองตงเรงดาเนนการแกไข

ทดลองนาไปปฏบต/ใชงาน

หากทานตอบถกทกขอ แสดงวาทานและหนวยงานของทานมความพรอมทจะยนขอการรบรองแลวคะ สวนขนตอนการเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองจะมอะไรบางนน ตองตดตามตอไปคะ

= ยนขอการรบรอง =

การเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 : กรณขยายขอบขายพารามเตอร 6

การเขยนคมอวธการทดสอบ ผทดสอบตองทาความเขาใจในวธการทดสอบใหละเอยดลกซง หากแปลความผด กนาไปใชงานอยางผดๆ

อาจตองแปลภาษาไทยเปนไทยหลายๆครง และเนนท ทาอะไรเขยนอยางนน เชน วธมาตรฐานไมไดระบอปกรณทใชในการทดสอบ เจาหนาทตองเลอกอปกรณใหเหมาะสมกบงาน และตองเขยนระบในเอกสารใหชดเจน พรอมทงตองมคาตอบในใจวาเลอกใชอปกรณนเพราะวาอะไร เนองจากวธมาตรฐานไมไดระบวาตองใชอะไร

ขนตอนวธการทดสอบทใชอางองในการเขยนคมอวธการปฏบตงาน นามาจากหนงสอ/เอกสาร ไดแก

• Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater 21st edition (publication of the American Public Health Association (APHA), the American Water Works Association (AWWA), and the Water Environment Federation (WEF))

• US EPA test method

• ISO

• American Society for Testing and Materials (ASTM) วธการทดสอบเพออางองอนๆ ไดแก

• เอกสารวชาการ หรอ Journal ตางๆ

• Guideline

• Eura chem

• Method ประเทศตางๆ

• Methods ทมากบเครองมอ

ความแตกตางระหวางวธตามมาตรฐาน (Standard method) กบวธทปรบปรงใหม (In house method) ถากระบวนการทดสอบตวอยางสงแวดลอม เหมอนกบทกาหนดไวในวธมาตรฐานทกขนตอน (อปกรณ+วธการ) ถอวาวธนเปนวธการทดสอบตาม standard method หากอปกรณ+วธการ มการปรบแกไข/เพมเตม นอกเหนอจากทระบไวในวธมาตรฐาน ใหถอวาเปนวธทดสอบแบบ in house method

การกาหนดชวงการทดสอบ 1. พจารณาจากคามาตรฐานของแตละพารามเตอร แตละประเภทของตวอยาง ทกาหนดไวในพรบ. 2. พจารณาจากขดจากดของเครองมอ 3. คนหาวธการทดสอบทเหมาะสม

**ชวงการทดสอบทจะระบในเอกสาร STM มาจากการพสจนแลววาสามารถทดสอบไดจรง **

วธการทดสอบทเลอกใชตองเปน วธมาตรฐานทกาหนดไวใน

พรบ. เปนหลก

การเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 : กรณขยายขอบขายพารามเตอร 7

สารเคมทใชในหองปฏบตการ วธมาตรฐานกาหนดวาตองใชอะไร ตองระบใหชดเจนและใชงานตามนน เชน วธมาตรฐานกาหนดใหใช

สารเคมประเภท HPLC grad กตองเลอกใชและระบลงในเอกสารวธการทดสอบใหชดเจน แตถาวธมาตรฐานไมไดกาหนดคณสมบตหรอเกรดของสารเคม กใหพจารณาวา คณภาพของสารเคมทใส

เขาไปจะมผลตอการทดสอบหรอไม ถามกควรใชสารเคมในเกรดทมความบรสทธ

อปกรณและเครองมอทใช ** ใชอะไรตองระบอยางนน **

ระบใหละเอยดทกประเภท เชน

• ความละเอยด(ตาแหนง)ของเครองชงทใชงาน

• ประเภทของถงมอทเลอกใช

• Class ของเครองแกว ( pipet, cylinder, volumetic flask ) ทใชในการตวงวด

Control condition ใหพจารณาวาการทดสอบนมความไวตอการเปลยนแปลงของสภาวะแวดลอมดานใดบาง เชน อณหภม

ความชน แรงสนสะเทอน การปนเปอนจากแหลงอน เปนตน ทงนควรนาความรจากประสบการณในการทางาน หรอความรทไดรบจากการฝกอบรม มาพจารณาดวย

ขนตอนวธการทดสอบ การจะไดมาซงวธการทดสอบนน ประกอบดวยขนตอน 1. ศกษาและทาความเขาใจในวธการทดสอบ ซงปญหาทพบบอยคอ อานแลวไมสามารถทาความเขาใจได

ทกษะทใช การตความจากภาษาองกฤษเปนภาษาไทย การตความจากภาษาไทยเปนภาษาไทย ความรและประสบการณ และการสบคนขอมล

2. จดทารางเอกสารขนตอนวธการทดสอบ (ตความใหลกกวาทระบไวในวธการมาตรฐาน เชน วธการมาตรฐาน กาหนดใหใชเครองชง 4 ตาแหนง แตถาหนวยงานตองการความแมนยาเพมมากขนกควรกาหนดใหใชเครองชง 5 ตาแหนงแทน

3. ทดลองปฏบตตามรางเอกสารทกขนตอน เพอทบทวนวายงขาดรายละเอยดในขนตอนใดขนตอนหนงหรอไม

4. ตรวจสอบความใชไดของวธทดสอบ (Method validation) หรอทวนสอบความใชไดของวธ (Verification of method) กอนนามาประกาศใชงานวธการทดสอบ

การเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 : กรณขยายขอบขายพารามเตอร 8

การกาหนดคาการควบคมคณภาพ (Quality control : QC) ควรเลอกใหครอบคลมทกกระบวนงาน

การควบคมคณภาพของเจาหนาททดสอบ อปกรณเครองมอ สารเคม จะใชวธการทแตกตางกน ขนกบพารามเตอรทจะทาการทดสอบ ตารางท 1 ตวอยางของเครองมอควบคมคณภาพพารามเตอรตางๆ

BOD TSS/TDS/TS TSP pH PAH Carbonyl คน Duplicate Duplicate Duplicate Duplicate Duplicate Duplicate สารเคม Spike

Blank Spike Blank

Blank Blank

เครองมอ Standard check Standard check Standard check Zero check Re-weight

Standard check Standard check GC/MS spike

Standard check Spike

เกณฑการยอมรบ ...กาหนดเทาไหรด ?

∗ กาหนดตามทระบในวธมาตรฐานทเลอกใช ∗ กาหนดตามวธการทดสอบ ∗ กาหนดตามขอตกลงระหวางประเทศ ∗ กาหนดตามสภาพเครองมอ

Q/A การตรวจตดตามคณภาพภายใน

1. คณสมบตของผตรวจตดตามคณภาพภายใน (Internal Auditor) - ตองผานการฝกอบรมการตรวจตดตามคณภาพภายใน - มความรเรองทจะตรวจตดตาม - มความรเรองระบบคณภาพ ISO 17025

2. ตรวจตดตามบอยแคไหน และตองตรวจอะไรบาง - ตรวจตดตามอยางนอยปละ 1 ครง และตองตรวจใหครบตามขอกาหนดทกขอ - การตรวจตดตามมทงตรวจแบบแนวตงและแนวนอน การตรวจแนวตง หมายถง การตรวจทงกระบวนการ โดยเรมตงแต

การรบตวอยางจนกระทงถงจบกระบวนการ สวนการตรวจแนวนอน หมายถง การตรวจเปนขอๆ ตามขอกาหนด ซงมทงหมด 25 ขอ แบงเปน ดานบรหาร 15 ขอ ดานวชาการ 10 ขอ

การเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 : กรณขยายขอบขายพารามเตอร 9

3. ใครเปนผจดทาโปรแกรมตรวจตดตาม

- ผจดการคณภาพ (Quality Management) เปนผจดทาแผนการตรวจตดตามคณภาพภายใน 4. กรณทพบขอบกพรองตองทาอยางไร

- เขยนรายงานการตรวจตดตาม ซงจะมบนทกรายงานขอบกพรองใหเจาหนาททไดรบการตรวจทราบ เพอหาแนวทางแกไข ทงนระยะเวลาการแกไขขนอยกบผตรวจและผถกตรวจประเมนจะตกลงกน

- เมอครบกาหนดจะมการตรวจตดตามอกครง กรณทแกไขไมไดจะไดรบบนทกรายงานขอบกพรองอกครง - เมอครบกาหนดแลวยงไมสามารถแกไขไดอก จะตองปฏบตตามคมอเรองการปฏบตการแกไข เพอปองกนการเกดซาอก

5. มการเกบเอกสารทตรวจตดตามแลวอยางไร - ผควบคมบนทกเปนผเกบเอกสาร

6. กรณทผลการตรวจตดตามมผลกระทบตอการทดสอบตองทาอยางไร - ถาผลการทดสอบมผลตอผใชบรการ ตองประสานแจงกบผใชบรการวาผลการทดสอบมผลตอความผดพลาด และไม

สามารถเอาผลการทดสอบนนไปใชอางองได 7. ประโยชนของการตรวจตดตามคณภาพภายใน - เปนการชวยกนทางาน ชวยกนตรวจกอนทจะไดรบการตรวจจรงจากภายนอก ซงจะทาใหพบขอบกพรองกอนและสามารถ

แกไขไดทน - เปนการเตรยมความพรอมกอนทจะมการตรวจตดตามจากบคคลภายนอก - ผถกตรวจประเมนจะไดรบความรเพมเตมจากผตรวจประเมน และเปนการแลกเปลยนความรระหวางผตรวจประเมนกบผ

ถกตรวจประเมน - เปนการตรวจสอบการทางานของกนและกน ทาใหลดขอผดพลาด งานมความถกตองและละเอยดมากขน ชวยใหการตความม

ความถกตองมากขน - เปนการชวยวางแผนงานตอไปในอนาคต - ทาใหทกคนตระหนกและตนตวในการตรวจตดตามภายใน 8. ปญหาอปสรรค - เวลาของผตรวจประเมนและผถกตรวจประเมนไมตรงกน - การเปดใจในการยอมรบขอพกพรอง เชน ผตรวจประเมนคดวาเปนขอบกพรอง แตผถกผตรวจประเมนไมยอมรบ เปนตน - อาจมความขดแยงหรอมมมองแนวคดทแตกตางกน ทาใหหาขอสรปไมได

การเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 : กรณขยายขอบขายพารามเตอร 10

5 การยนคาขอการรบรองความสามารถหองปฏบตการ ในการยนคาขอการรบรองความสามารถหองปฏบตการ หองปฏบตการตองเตรยมเอกสารทเกยวของกบระบบบรหารงานคณภาพ ดงน

1) ใบคาขอรบการรบรองความสามารถหองปฏบตการ ระบชอทอยของผยนขอ ขอบขายการรบรอง ลงนามโดยผมอานาจหรอผทไดรบมอบอานาจ

2) เอกสารประกอบคาขอรบการรบรองความสามารถหองปฏบตการของหนวยงานรบรอง 3) กาหนดขอบขายทขอรบการรบรอง โดยระบประเภทของตวอยาง พารามเตอรและชวงของการทดสอบ

และมาตรฐานวธทดสอบทใช 4) รายชอคณวฒ ประสบการณ และขอบขายความรบผดชอบของเจาหนาท และรายละเอยดทเกยวของ 5) กาหนดขอบขายทขอรบการรบรอง โดยระบประเภทของตวอยาง พารามเตอรและชวงของการทดสอบ

และมาตรฐานวธทดสอบทใช 6) รายชอเครองมอทกชนด พรอมรายละเอยดผลการสอบเทยบเครองมอทใชในการทดสอบพารามเตอรท

ยนขอ 7) รายละเอยดการใชวสดอางอง (Certified Reference Materials/Reference Materials) เพอ

ตรวจสอบความใชไดของวธ และการควบคมคณภาพภายในระหวางการทดสอบ 8) ผลการเขารวมโปรแกรมการทดสอบความชานาญ 9) คมอคณภาพของหองปฏบตการทจดทาขนโดยสอดคลองกบขอกาหนดตามมาตรฐาน ISO/IEC17025 10) เอกสารมาตรฐานวธการปฏบตงานของขอกาหนด 11) เอกสารขอมลดานวชาการทเกยวของ ไดแก วธการทดสอบ คมอการใชเครองมอ วธการประเมน

ความสามารถของเจาหนาททดสอบ วธการตรวจสอบความใชไดของวธทดสอบ วธการคานวณคาความไมแนนอน คาแนะนาการใชเครองชง ผลการตรวจสอบความใชได และคาความไมแนนอนของวธทดสอบพารามเตอรท ยนขอการรบรอง เปนตน

6 การเลอกหนวยงานในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025

ปจจบนมหนวยงานแหงชาตทใหการรบรองมาตรฐานหองปฏบตการทดสอบและหองปฏบตการสอบเทยบดานสงแวดลอมตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025-2005 จานวน 2 แหง คอ สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม และสานกงานบรหารและรบรองหองปฏบตการ กรมวทยาศาสตรบรการ ในการตรวจประเมนหองปฏบตการเพอใหการรบรองมาตรฐานนน สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม จะใชมาตรฐาน มอก. 17025-2548 สวนกรมวทยาศาสตรบรการใชมาตรฐาน ISO/IEC 17025-2005

การเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 : กรณขยายขอบขายพารามเตอร 11

หนวยงานใหการรบรองจะมงเนนการตรวจประเมนขอกาหนดทางดานเทคนคเพยงอยางเดยว เนองจากระบบการบรหารจดการ และวชาการมความคงทแลว โดยการตรวจประเมนของแตละหนวยงานจะเนนไมเหมอนกน โดย สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมจะเนนตรวจเอกสาร ในขณะท กรมวทยาศาสตรบรการ จะเนนประเมนเทคนคมากกวา ถาเทคนควธการทดสอบทนามาใชตามวธมาตรฐาน (standard method) เลยจะงายกวา ใชเทคนคทเปน in-house method การเลอกหนวยงานเพอยนขอการรบรอง

1. พจารณาหนวยงานใดใหการรบรองในพารามเตอร /ขอบขายพารามเตอรทเราตองการ 2. พจารณาจากหนวยงานทใหการรบรองนน มความเชยวชาญในดานใดบาง

(กรมวทยาศาสตรบรการ มความเชยวชาญดานสงแวดลอมมากกวา ในขณะท สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มความเชยวชาญดานผลตภณฑอตสาหกรรมมากกวา เปนตน)

3. พจารณาจากพารามเตอรทจะยนขอน อยใกลเคยงกบหนวยงานใด ขอบขายทไดรบการรบรองกอนหนานอยในกลมใด เพอความสะดวกในการตรวจประเมน

7 การตรวจประเมนจากหนวยงานรบรอง เมอยนคาขอพรอมเอกสารครบถวนและชาระคาธรรมเนยมแลว หนวยงานรบรองมาตรฐานหองปฏบตการ

แตงตงทมผประเมน โดยทมผประเมนจะทาการตรวจสอบเบองตนในหองปฏบตการภายใน 1 เดอน หลงการยน คาขอ โดยใชเวลาประมาณ 1 วน และหนวยงานรบรองจะดาเนนการตรวจประเมนความสามารถหองปฏบตการ ภายใน 6 เดอน หลงการสอบเบองตน หากหองปฏบตการไมพรอมทจะใหตรวจประเมนและจาเปนตองปรบปรงแกไขนานเกนกวา 6 เดอนหลงการตรวจสอบเบองตน หนวยงานรบรองจะยกเลกคาขอ การตรวจประเมนจะเปนการตรวจประเมนทงระบบ ทงการตรวจเอกสาร ขอมลจากการปฏบตตามเอกสาร และการเฝาดการปฏบตงานทดสอบ โดยใชเวลาประมาณ 2-3 วน ทงนขนกบจานวนขอบขายทขอการรบรอง หากพบขอบกพรอง ผประเมนจะแจงรายการขอบกพรองใหหองปฏบตการทราบเปนลายลกษณอกษรหองปฏบตการตองจดทาแนวทางการแกไขขอบกพรองและสงหนวยงานรบรอง ภายใน 15 วน หลงวนประชมปดการตรวจประเมน และตองดาเนนการแกไขขอบกพรองใหเสรจและสงผลการแกไขใหหนวยงานรบรองภายใน 3 เดอน หลงวนประชมปดการตรวจประเมน ผตรวจประเมนจะทาการตรวจตดตามการปฏบตการแกไขขอบกพรอง หากการแกไขขอบกพรองยงไมสมบรณภายในระยะเวลากาหนด กรณสานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม อาจพจารณาอนญาตใหขยายเวลาไปอกไมเกน 1 เดอน โดยออกรายงานขอบกพรองฉบบใหม หากหองปฏบตการไมสามารถแกไขขอบกพรองทออกใหมใหแลวเสรจภายในระยะเวลาทกาหนด ตองแจงความคบหนาการดาเนนการพรอมชแจงเหตผลเปนลายลกษณอกษรใหสานกงานพจารณา และกรณสานกบรหารและรบรองหองปฏบตการอาจพจารณาใหขยายระยะเวลาไปอก

การเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 : กรณขยายขอบขายพารามเตอร 12

ครงละ 1 เดอน ทงนการแกไขขอบกพรองจะตองดาเนนการใหแลวเสรจภายใน 6 เดอน นบตงแตวนประชมปดการตรวจ หากผลการแกไขขอบกพรองถกตอง ครบถวน ผประเมนจะจดทารายงานสรปเสนอคณะอนกรรมการซงมหนาทความรบผดชอบในการพจารณาความสามารถหองปฏบตการในขอบขายการทดสอบทยนขอ เพอพจารณาใหความเหนชอบ ในขนตอนลาดบตอไป จะแตกตางกนระหวางสอบหนวยงานรบรอง ดงน

กรณ สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม เมอผานความเหนชอบของคณะอนกรรมการ

รบรองหองปฏบตการทดสอบ สาขาสงแวดลอมแลว ใหนามตเสนอคณะกรรมการมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมเพอทราบ และนาเสนอประธานคณะกรรมการมาตรฐานผลตภณฑลงนามในใบรบรอง จากนนสานกงานแจงใหหองปฏบตการทราบ

กรณ สานกบรหารและรบรองหองปฏบตการ กรมวทยาศาสตรบรการ ตองผานความเหนชอบทง

จากคณะอนกรรมการรบรองระบบงานหองปฏบตการทดสอบ สาขาสงแวดลอม และคณะกรรมการระบบงานหองปฏบตการทดสอบกอน จากนนนาใบรบรองเสนอประธานคณะกรรมการรบรองระบบงานหองปฏบตการทดสอบลงนาม จากนนสานกงานแจงใหหองปฏบตการทราบ

การเตรยมความพรอมในการยนขอการรบรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 : กรณขยายขอบขายพารามเตอร 13

กตตกรรมประกาศ ขอขอบพระคณทกทานเปนอยางสงทสละเวลา มาแลกเปลยนความรรวมกน

สมาชกกลมชมชนนกปฏบต

นางศวาพร จอมพงค นกวชาการสงแวดลอมชานาญการ นายวชรไชย ขมนทกล นกวทยาศาสตรชานาญการ นายสมคด ปนทอง เจาพนกงานวทยาศาสตรชานาญงาน นายพรชย กะการด นกวชาการสงแวดลอม นางสาวปนทอง ตอนรบ นกวชาการสงแวดลอม นายสระชาต พนธเสนาะ นกวชาการสงแวดลอม นางสาวโสภตา กศลวฒน นกวชาการสงแวดลอม

ผสนบสนนขอมลเพมเตม

นายมนชย ตงวาย นกวทยาศาสตรชานาญการ นางสาวนช คหาสวรรค นกวชาการสงแวดลอมปฏบตการ นางสาวสมพร วงศพรม เจาพนกงานวทยาศาสตรชานาญงาน นางสาวมณรตน อนจตตวรรธนะ นกวชาการสงแวดลอม นางสาวพมพทอง ใจรกด นกวชาการสงแวดลอม

คณะทางานการจดการความรของ ฝคป.

นางกรรณกา เอยมศร นกวชาการสงแวดลอมชานาญการ นายอดศกด เสโนฤทธ นกวทยาศาสตรชานาญการ นางสาวสวชา กลยาณมตร นกวชาการสงแวดลอมปฏบตการ นางวษณ สทธาคลง นกวชาการสงแวดลอม นางแพรวา เกษรสกล นกวชาการสงแวดลอม นางสาวจนทศจ ทพยสนทรานนท นกวชาการสงแวดลอม