จดหมายขาว

ราชบณฑตยสถาน สนามเสอปา เขตดสต กรงเทพมหานคร ๑๐๓๐๐ โทร. ๐ ๒๓๕๖ ๐๔๖๖-๗๐ โทรสาร ๐ ๒๓๕๖ ๐๔๙๐

เอกสารเผยแพร

ขาวราชบณฑตยสถาน

ปท ๒๒ ฉบบท ๒๕๙ ธนวาคม ๒๕๕๕ ISSN ๐๘๕๗-๗๐๖๔

*** ขอแสดงความยนดท พระธรรมโกศาจารย ราชบณฑตกตตมศกด ไดรบพระราชทานสถาปนาสมณศกดเปน พระราชาคณะ เจาคณะรองชนหรญบฏ ในราชทนนามท พระพรหมบณฑต *** ศ. ดร.สวสด ตนตระรตน ไดรบโปรดเกลาฯ แตงตงเปนราชบณฑต ประเภทวชาวทยาศาสตรประยกต สาขาวชาวศวกรรมศาสตร ตงแตวนท ๑๒ กนยายน พ.ศ. ๒๕๕๕ ***กรมสงเสรมวฒนธรรม กระทรวงวฒนธรรม ไดคดเลอกปชนยบคคลดานภาษาไทย

พทธศกราช ๒๕๕๕ ซงราชบณฑต และภาคสมาชกทไดรบคดเลอก ไดแก ศ. ดร.ปญญา บรสทธ นายกราชบณฑตยสถาน เปนผมคณปการตอการใช

ภาษาไทย นายจลทศน พยาฆรานนท ราชบณฑต และ นายวนย ภระหงษ ภาคสมาชก เปนปชนยบคคลดานภาษาไทย ดร.นตยา กาญจนะวรรณ

ภาคสมาชก และ รศ. ดร.ชลดา เรองรกษลขต ภาคสมาชก เปนผใชภาษาไทยดเดน

*** ราชบณฑตยสถานจดพธถวายสตยปฏญาณเพอเปนขาราชการทดและพลงของแผนดน เนองในโอกาสวนเฉลมพระชนมพรรษา ๕

ธนวาคม ๒๕๕๕ เมอวนจนทรท ๓ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๕ เวลา ๙.๐๕ น. ณ บรเวณโถงชน ๑ ราชบณฑตยสถาน ม นางสาวกนกวล ชชยยะ

เลขาธการราชบณฑตยสถาน เปนผนำกลาวคำถวายสตยปฏญาณฯ พรอมคณะผบรหาร ขาราชการ และเจาหนาทของราชบณฑตยสถาน

2 จดหมายขาวราชบณฑตยสถาน

*** ราชบณฑตยสถาน โดยสำนกวทยาศาสตร จดโครงการราชบณฑตสญจร เรอง “การสมมนาเพอสบสานภมปญญาการใชสมนไพรไทย กบปราชญทองถน ครงท ๒” เมอวนท ๗ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๕ ณ หองบอลลรม ชนเอม โรงแรมอโมรา ทาแพ อำเภอเมองเชยงใหม จงหวดเชยงใหม เพอแลกเปลยนความรกบปราชญทองถนทางดานสมนไพร และเพอสบสานความรดานการใชสมนไพรไทยกบปราชญพนบานในภาคเหนอ โดยม ศ. ดร.สนทด โรจนสนทร อปนายกราชบณฑตยสถาน เปนประธานเปดการประชม ในงานมการปาฐกถา เรอง ภาพรวมการแพทยพนบานในประเทศไทย โดย ศ. ดร. ภก.ชยนต พเชยรสนทร ราชบณฑต การอภปรายเรอง ปา สมนไพร ชมชน : การอยรวมอยางอยรอด โดย ศ. ดร.ทศพร วงศรตน ราชบณฑต ศ. ดร.ธวชชย สนตสข ราชบณฑต ศ. ดร.วสทธ ใบไม ราชบณฑต ศ. ดร.สธรรม อารกล ราชบณฑต และม ศ. นพ. ดร.เรอน สมณะ ราชบณฑต เปนผดำเนนการอภปราย นอกจากน ยงมการเสวนาเรอง ภมปญญาการแพทยพนบานภาคเหนอ โดยคณะแพทยพนบาน และการอภปรายเรอง การอนรกษและสบสานภมปญญาการแพทยลานนา โดย ศ. ดร. ภก.จรเดช มโนสรอย และ ศ. ดร. ภกญ.อรญญา มโนสรอย คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

*** ราชบณฑตยสถานรวมกบบรษท ไทยประกนชวต จำกด จดโครงการ “๗๐ ป ไทยประกนชวต : ภาษาของชาตกบราชบณฑต” ในรปแบบ Edutainment Road Show ขน เพอสงเสรมการจำหนายหนงสอและสอตาง ๆ ของราชบณฑตยสถาน ตามแผนการตลาดเชงรกของราชบณฑตยสถาน รวมกบโรงเรยนจำนวน ๕ แหง ไดแก

โรงเรยนสตรวทยา ๒ กรงเทพมหานคร (๒๑ มถนายน ๒๕๕๕) โรงเรยนวรนารเฉลม จงหวดสงขลา (๒๙ มถนายน ๒๕๕๕) โรงเรยนกาวละวทยา จงหวดเชยงใหม (๖ กรกฎาคม ๒๕๕๕)

โรงเรยนระยองวทยาคม จงหวดระยอง (๑ สงหาคม ๒๕๕๕)

และโรงเรยนอดรพชยรกษพทยา จงหวดอดรธาน (๑๖ สงหาคม ๒๕๕๕)

กจกรรมประกอบดวยการแสดงนาฏศลปไทยของโรงเรยนทรวมโครงการ จากนนเปนการเสวนากงวชาการ ในหวขอ “รรกษภาษาไทยกบวยโจ”

โดย ศ. ดร.กาญจนา นาคสกล ราชบณฑต ประเภทวชาวรรณศลป สาขาวชาภาษาไทย สำนกศลปกรรม เปนวทยากรดานการใชภาษาไทย

ทถกตองตามแบบแผน “มาดามมด” พธกรรายการ “ภาษาพลาซา” เปนวทยากรดานการใชภาษาไทยยคใหม นกรองสาว ครสต กบสน เปน

วทยากรดานการใชภาษาไทยกบเพลง และ ผศ. ดร.ธรพนธ โลหทองคำ กรรมการในคณะกรรมการจดทำแผนการตลาดเชงรกของราชบณฑตยสถาน

ซงนอกจากจะเปนผผลกดนใหเกดโครงการนแลว ยงทำหนาทเปนผดำเนนรายการอกดวย ทงน เพอสงเสรมใหเยาวชนและผเขารวมงานไดเขาใจถง

พฒนาการของภาษาไทย และใชภาษาไทยไดอยางถกตอง เหมาะสมกบกาลเทศะ นอกจากน บรษท ไทยประกนชวต จำกด โดย คณภาสน ปรชาธนากล

ผอำนวยการฝายองคกรสมพนธ ยงไดเดนทางไปมอบหนงสอทราชบณฑตยสถานจดพมพใหแกโรงเรยนระดบประถมศกษา มธยมศกษา และโรงเรยน

ในถนธรกนดารทขาดแคลนหนงสอรวม ๗๐ โรงเรยน จำนวนหนงสอ ๔๒ รายการ รวม ๒,๙๒๙ เลม เปนเงนทงสน ๔๗๙,๑๕๑ บาท

3ปท ๒๒ ฉบบท ๒๕๙ เดอนธนวาคม ๒๕๕๕

สรปการบรรยายเสนอผลงานคนควาและวจย ของราชบณฑตและภาคสมาชกตอทประชมสำนก

สำนกธรรมศาสตรและการเมอง • วนพธท ๑๒ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๕ รศ.อรณรตน วเชยรเขยว ภาคสมาชก บรรยายเรอง คมภรใบลาน

ลานนา ความโดยสรปวา พระพทธศาสนาเจรญรงเรองในแควนหรภญ-ไชยกอนแควนลานนาเมอประมาณพนปมาแลว และเจรญรงเรองสงสดในสมยพญาตโลกราช พระสงฆลานนามความรเชยวชาญภาษาบาล พญา ตโลกราชจดสงคายนาพระไตรปฎกทวดมหาโพธาราม (วดเจดยอด) พ.ศ. ๒๐๒๐ เปนสงคายนาพระไตรปฎกครงท ๘ ของโลก หลงจากสงคายนาพระไตรปฎกแลว พระสงฆไดคดลอกคมภรพระไตรปฎกซงสนนษฐานวาเขยนดวยอกษรธรรมลานนาสงไปยงเมองตาง ๆ อกษรธรรมลานนาจงแพรหลายออกไปอยางกวางขวางยงดนแดนตาง ๆ ไดแก เมองเชยงตง เมองเชยงรง เมองหลวงพระบาง เมองเวยงจนทน และในภาคอสานของประเทศไทย

คมภร ใบลานเปนคมภรทพระสงฆสรางขนเพอใชในการสอน พระภกษสามเณรและเผยแผพระพทธศาสนา แบงได ๒ ประเภท คอ คมภรพทธศาสนาทใชเปนคมภรหลกในการเรยนการสอนพระภกษ และสามเณรทวไป และคมภรทเปนวชาเฉพาะดาน วดทมคมภรมาก และจดเปนระเบยบดทสดในภาคเหนอ คอ วดสงเมน อำเภอเมอง จงหวดแพร มคมภรใบลานหลายหมนผก

พระสงฆและชาวบานไดชวยกนสรางหรอผลตคมภรจำนวนมากตอเนองกนมานานหลายรอยปเพอสบทอดพระพทธศาสนา ซงอาจแตงดวยภาษาบาล ภาษาลานนา หรออาจใชวธคดลอกคมภร โดยมวตถประสงคเพอเปนทานในพระพทธศาสนา หรออทศบญใหแกบรรพบรษผลวงลบ ไปแลว ประเพณการสรางและถวายคมภรนเรยกวา ประเพณตงธรรมหลวง ในตอนทายของคมภร ผคดลอกนยมเขยนปจฉมลขตบอกใหทราบชอผคดลอก ทอย วตถประสงค วนเดอนปทคดลอก คนทขอหรอจาง คดลอก ชอผคดลอกหลายคน และคดลอกตามตนฉบบคมภรใด

นอกจากประเพณตงธรรมหลวงททำใหจำนวนคมภรเพมขนทกปแลว ยงมปจจยทสนบสนนใหคนเขยนคมภรใบลานอยางตอเนองและแพรหลายคอ คมภรเรอง อานสงสสรางธมมเขยนธมมเปนทาน กลาวถงผลบญทจะไดรบจากการทำบญในพระพทธศาสนาทงการถวายวตถสงของและการทำบญดวยการปฏบตบชาวา หญงชายผ ใดมศรทธาจางผมปญญา เขยนธรรมแลวถวายเปนทาน บคคลนนจะไดเกดมาเปนจกรพรรด หลายชาต แมเขยนคมภรเพยง ๑ ตวอกษรกจะไดบญยง จะไดเกดในสวรรคกามาพจร เมอลงมาเกดในมนษยโลกจะไดเกดในตระกลเศรษฐ ทรกษาศล ๕ และมขาวของเงนทองเพอทำบญจำนวนมาก

สำหรบการสรางใบลานนน แตละวดจะปลกตนตาลไวสำหรบนำมาตดเปนใบลานเพอเขยนคมภร มวธการเขยนโดยใชเหลกจารเขยนอกษรลงบนใบลานทตดเรยบรอยเขยนตามความยาวของใบลาน อาจม ๔ แถว หรอ ๕ แถว แลวแตความกวางของใบลาน แลวนำเขมาทผสมกบนำมนงาทาลงท ใบลาน เพอใหตวอกษรชดเจน จากนนนำใบลาน ไปรอยดวยเชอก เรยกวา สายสยอง และมดใบลานรวมกนเปนผก แลวนำไมสกเรยกวา ไมประกบธรรม ตดเทาขนาดใบลาน ๒ แผน มาประกบใบลานทงผกเพอปองกนไมใหใบลานบดงอ และหอดวยผาเกบไวในหด (หบ) ธรรมในอาคารทเรยกวา หอธรรม

ในอดตคมภรใบลานเปนทรจกและแพรหลายอยในเขตจงหวดภาคเหนอตอนบนหรอลานนาเทานน จนกระท ง พ.ศ. ๒๕๐๙ คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ไดเปดสอนวชาประวตศาสตรทองถน วชาภาษาถนลานนา และวชาวรรณกรรมลานนา ซงนำไปสการศกษา

คนควา สำรวจ และอนรกษคมภรใบลาน คณะนกวชาการหลายคณะ จงไดเรมสำรวจและถายไมโครฟลม ซงตอมาไดถายภาพคมภรใบลานไวดวยกลองดจทล คมภรเหลานมความหลากหลายทงชอเรอง เนอหา และสำนวนภาษา เพราะเปนคมภรทผลตโดยคนหลายกลมชาตพนธ ปจจบนมนกวชาการจากสถาบนตาง ๆ ไดปรวรรตคมภรเปนภาษาไทยกลางและเผยแพร ใหผสนใจไดศกษา แตจำนวนยงนอยมากเมอ เปรยบเทยบกบจำนวนใบลานทยงไมไดปรวรรต

ศ. ดร.ปยนาถ บนนาค ภาคสมาชก บรรยายเรอง สมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ กบการอนรกษและพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม : มมมองจากนกประวตศาสตร ความโดยสรปวา สมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ ทรงสนพระราชหฤทยในเรองทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมาตงแตทรงพระเยาว โดยทรงไดรบการปลกฝงมาจากพระบดา พระมารดา ใหทรงเหนคณคาของการปลกตนไม ซงนอกจากมสวนในการสรางสภาพแวดลอมทดแลว ยงทำใหผปลกมรายไดจากการจำหนายผลผลตดวย กบทงยงทรงเนนใหตระหนกถงคณคาของความขยนหมนเพยร ความอดทน ความมเมตตากรณาแกผทดอยโอกาส การรจกแบงปน ความประหยดมธยสถ ไมรงเกยจความยากจน แตใหรงเกยจความชวชา การคดโกง ตลอดจนใหรจกคณคาของสงตาง ๆ ทใชในการดำรงชวต นอกจากน ยงทรงไดรบการสงสอนอบรมจากแมชในโรงเรยนททรงศกษา คอ โรงเรยนเซนตฟรงซสซาเวยรคอนแวนต ไดรบความรจากพระสหายทงชาวไทยและชาวตางประเทศ และผททรงเปน “องคตนแบบ” แหงความสน พระราชหฤทยในเรองทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของสมเดจ พระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ กคอพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ภมพลอดลยเดช พรอมกนนนยงทรงศกษาคนควาขอมลเกยวกบเรองนดวยพระองคเอง ทำใหทรงมความรอบรมากยงขน

สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ โปรดในความงามของธรรมชาต เมอเสดจพระราชดำเนนไปทรงงาน ณ พนทแหงใด กทรงใหความสนพระราชหฤทยในธรรมชาตรอบพระวรกายอยเสมอ พระราชดำรและพระราชดำรสในเรองการอนรกษและพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมตามความหลากหลายทางชวภาพนนอกจากเปนไปตามความสนพระราชหฤทยแลว ยงเปนไปตามแนวพระราชดำร “เศรษฐกจพอเพยง” โดยใชวธการ “เขาใจ เขาถง พฒนา” ในพระบาทสมเดจพระเจาอยห ว ซ งนำไปสพระราชกรณยกจในโครงการอนเน องมาจาก พระราชดำร เพอการอนรกษและพฒนาทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอมตามความหลากหลายทางชวภาพ ดานการอนรกษและพฒนาพนธกรรมพช ดานการอนรกษและพฒนาพนธกรรมสตว ทงสตวปาและสตวทะเล ดานการคมครองระบบนเวศ ทรงมพระราชดำรใหหามาตรการปองกนดวยความรอบคอบไมประมาท อนแสดงถงพระราชวสยทศนทกวางไกลประกอบดวยพระเมตตาและพระมหากรณาธคณตอผทำหนาทปองกนไฟปา และไดพระราชทานพระราชทรพยสวนพระองคจำนวนมาก เพอกอตงโครงการจดตงกองทนไฟปาสำหรบบคคลผเสยสละเหลานน สวนในเรองพชเศรษฐกจ สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ทรงดำเนนการในเรองนดวยสายพระเนตรทยาวไกลวาพชบางประเภทจะสามารถกลายเปนพชเศรษฐกจ ใหอาชพแกประชาชนไดอยางยงยนและไมทำลายระบบนเวศในพนท เหนไดจากการสงเสรมใหมการศกษาคนควาวจยพชกญชงทงในดานขอดและขอเสย จงโปรดเกลาฯ ใหรฐบาลนำไปขยายผลคอสงเสรมสนบสนนใหราษฎรปลกพชชนดนเพอประโยชนทงแกตนเอง ครอบครว และประเทศชาตตอไป รฐบาลจงไดกราบบงคมทล

4 จดหมายขาวราชบณฑตยสถาน

ถวายพระราชสมญญา “พระมารดาแหงการคมครองความหลากหลายทางชวภาพ”

สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ทรงมพระมหากรณาธคณเปนลนพนอยางหาทเปรยบมไดตอทรพยากรปาไม พชพรรณ และสตวปานานาพนธ อนเปนสมบตทางธรรมชาตทลำคาของประเทศไทย ทรงมพระราชปณธานทแนวแนมากวา ๖ ทศวรรษ ในการทจะทำใหคนไทยทกคน ตระหนกถงความสำคญ เหนคณคาและความงามของทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม เพอใหมสวนรวมในการอนรกษใหคงอยสำหรบใหอนชนรนตอไป ไดเหน ไดรจก ไดเรยนร ไดชนชม และเปนแหลงอาหาร ทยงยนเปนมรดกสบทอดอยคแผนดนไทย

• วนพธท ๑๙ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๕ รศ.สวล ศรไล ภาคสมาชก บรรยายเรอง การสรางสงคมทม

ความเออเฟอ แบงปน และเอออาทร ในประชาคมอาเซยน : บท วพากษในเชงปรชญา ความโดยสรปวา ในทางปรชญามองธรรมชาตของมนษยวาเปนสงมภาวะทมปรชาญาณ สามารถตดสนสงทตนรบร และสามารถนำความรดงกลาวมาปฏบตในชวตจรง ชาวกรกมมโนทศน (concept) เรองพระเปนเจา โลกมนษย ตวมนษย วถการดำเนนชวตของมนษย โดยมความเชอความศรทธาเปนพนฐานนำไปสพธกรรมการปฏบต

สวนปรชญาและศาสนาในโลกตะวนออกแตกตางไปจากโลกตะวนตก คอมลกษณะทเปนทงระบบความคด ความเชอ และการปฏบตอยางเดนชด เนนความสำคญของครอบครว ของสงคมทรวมกลมกน โดยมวฒนธรรมทางศาสนาเปนตวเชอมโยง มระบบศลธรรม และมงประโยชนสขของสวนรวม

ทรรศนะของพระพทธศาสนามลกษณะแบบธรรมชาตนยม (naturalism) คอ ยอมรบวาสงทงหลายทปรากฏอยในโลกธรรมชาตหรอโลกของวตถคอความเปนจรง มนษยทกคนเกดมามศกดศรของความเปนมนษยเทาเทยมกน แตสงททำใหมนษยแตกตางกน เปนเพราะการรจกใช “ปญญา” และการ “พฒนาตน” มนษยแตละคนจะตองตระหนกในศกยภาพของตนในการคด การตดสนใจเลอกการกระทำ และตองตระหนกรถงกระแสความเปลยนแปลงของโลก ของสงตาง ๆ รวมทงตวของมนษยเอง นอกจากน พระพทธศาสนายงมหลกธรรมคำสอน สำหรบบคคลตามหนาทบทบาทในสงคม บคคลในสงคมตองเปนไป ตามหลกธรรม

คณธรรมของศาสนาอสลามคอการทมนษยเคารพภกดตออลลอฮ มสลมทกคนจะตองตระหนกวาการดำเนนชวตของตนทกอรยาบถอยในการทรงมองเหนของอลลอฮตลอดเวลา ดวยการรำลกพระองคซงกระทำไดหลายวธ เชน การนมาซ การถอศลอด การมความละอาย การมความสภาพออนโยน มสลมทกคนมหนาททจะตองปฏบตตอตนเอง บดา มารดา ภรรยา บตร ญาต มตรสหาย เพอนบาน และตอสงคม อยางเครงครดและสมำเสมอ

ศาสนาครสตมความเชอเชนเดยวกบศาสนาอสลามคอ เชอในพระเปนเจาองคเดยวหรอเอกเทวนยม พระเปนเจาทรงเปนจดมงหมายสงสดของความศรทธา และทรงเปนจดหมายของความสขนรนดร

สวนปรชญาจนมลกษณะเฉพาะตนทแตกตางจากปรชญาตะวนตกและปรชญาตะวนออกระบบอน ๆ โดยการเนนคำสอนเรองการปฏบตตนของมนษย การพฒนาคณธรรม ไมเนนเรองสวรรค นรก บญ บาป ลทธเตามองความเปลยนแปลงทเกดขนในโลกในจกรวาลวาเปนวฏจกรของสงทงหลายในธรรมชาต มนษยและชวตมนษย ลทธขงจอ มขงจอเปนศาสดา สาระสำคญของคำสอนคอการเนนใหบคคลมคณธรรม คอมความจรงใจและรจกไตรตรองทบทวนตนเอง ความจรงใจเปนรากฐานสำคญทสดของการกระทำทกอยางของมนษยและสามารถทำใหเกดการเปลยนแปลงทดในสงคม

ความเปนไปไดของการสรางอตลกษณของสงคมอาเซยน ถาพจารณาจากภาพรวมของสงคมอาเซยน การสรางอตลกษณทเปนหนงเดยวก

อาจเปนปญหาวาจะถออะไรเปนอตลกษณทามกลางความหลายหลาก การสรางสงคมทมความเออเฟอ แบงปน และเอออาทรอาจเปนสงทเกดขนไดโดยมหลายแนวทางคอ ศาสนาแตละศาสนาถงแมจะความแตกตางกนในเรองของความเชอ การปฏบตระดบสง แตกสามารถเชอมโยงหลก ศลธรรมอนเปนแมแบบของจรยธรรมคณธรรมในระดบสงคมของแตละศาสนา มกระบวนทศนเขาใจศาสนาอยางถกตอง เขาใจหลกคำสอน เปดใจรบและเขาใจซงกนและกน มความเขาใจในการเปนประชาคมหรอสงคมอาเซยนอยางชดเจน โดยเฉพาะในเรองของการแสดงออกใน วถชวต ฝายผบรหารประเทศหรอรฐบาลเขาใจถงกระแสความเปลยนแปลงทางคานยมของประชาชนสวนรวมในสงคมทตรงขาม กบอดมการณของการสรางสงคมเออเฟอแบงบนและเอออาทร ลดทศนคตดวยการมองและยอมรบแตละประเทศตามเอกลกษณของประเทศนน ๆ และตองลดหรอยตความขดแยงทางการเมอง

รศ. ดร.ภทรพร สรกาญจน ภาคสมาชก บรรยายเรอง ประโยชนนยมใน “ความเรยงวาดวยเสรภาพ” ของจอหน สจวต มลล ความโดยสรปวา จอหน สจวต มลล (John Stuart Mill, ค.ศ. ๑๘๐๖-๑๘๗๓) เปนนกปรชญาชาวองกฤษในชวงครสตศตวรรษท ๑๙ ผมความคด เฉยบแหลมและมบทบาทสำคญในการกระตนเตอนใหสงคมเหนคณคาของเสรภาพและการปกครองแบบประชาธปไตย นบตงแตสงคมยโรป ไดกาวออกจากยคกลางเขาสยคใหมตงแตครสตศตวรรษท ๑๖ ถงครสตศตวรรษท ๑๙ อำนาจสทธขาดของผปกครองแบบสมบรณาญาสทธราชยและของศาสนจกรเหนอประชาชนไดลดนอยลง ประชาชนไดเหน ความสำคญของสทธ เสรภาพ และคณคาของความเปนปจเจกบคคล มากขน เหนไดจาการปฏวตฝรงเศสในครสตศตวรรษท ๑๘ ททำใหประจกษถงอำนาจในการเปลยนแปลงการปกครองของประชาชนและ กอเกดความคดแบบประชาธปไตยในฝรงเศสในเวลาตอมา นอกจากนน การปฏวตอตสาหกรรมในองกฤษทเกดขนในครสตศตวรรษท ๑๙ กเปนทมาของคนชนกลางทมอำนาจทางการเงน เกดการแบงแยกระหวางนายทนกบกรรมกรในระบบทนนยม และเกดการแพรกระจายของลทธบรโภคนยม (consumerism) และวตถนยม (materialism) ในเวลาตอมา

ความตนตวในเรองสทธ เสรภาพ และประชาธปไตยในประเทศองกฤษไดรบการสงเสรมจากแนวคดแบบประโยชนนยม (utilitarianism) ซงกอตงขนโดย เจเรม เบนทม (Jeremy Bentham, ค.ศ. ๑๗๔๘-๑๘๓๒) เมอมลลมอายได ๑๖ ป กเรมพฒนาแนวคดแบบประโยชนนยมตามแนวคำสอนของเบนทมในงานเขยนของตนเอง ทถอเอาประโยชนสขเปนเกณฑตดสนความผดถกชวด กลาวคอ การกระทำทกอประโยชนสขมากทสดแกคนจำนวนมากทสด ถอวาเปนการกระทำทดทสด แนวคดนถอหลกมหสข (the principle of greatest happiness) หรอหลกประโยชนสขสงสด (the principle of greatest utility) เปนเกณฑในการพจารณาเรองตาง ๆ ทางจรยศาสตร ในเมอแนวคดน ใหความสำคญตอ ประโยชนสขของคนสวนใหญ จงเปนแนวคดทสงเสรมประชาธปไตย และเสรภาพของประชาชนในการใชชวตอยางมความสขและมคณภาพในสงคม

งานเขยนทเดนดงเรองหนงของจอหน สจวต มลล คอ “ความเรยงวาดวยเสรภาพ” (On Liberty) มจดมงหมายในการสรางหลกการพนฐานเพอจดระเบยบความสมพนธระหวางบคคลกบสงคม หรอระหวางประชาชนกบรฐบาล หลกการนแสดงถงเหตผลเพยงประการเดยวทใครกตามจะกาวกายเสรภาพของบคคลไดกคอ การปองกนตนเองหรอการปองกนอนตรายทอาจจะเกดขนตอผอน มฉะนน จะละเมดเสรภาพ สวนบคคลไมได มลลไดแสดงแนวคดเกยวกบเรองเสรภาพไวอยาง กวางขวาง โดยเนนวาเสรภาพสวนบคคลเปนเสรภาพขนพนฐานของมนษย เชน เสรภาพในการแสดงความคดเหน เสรภาพในการใชชวตท ไมเปนภยตอผอน เสรภาพในการรวมกลมทางสงคม

ในทรรศนะของมลล ประชาชนทมคณภาพคอประชาชนทมเสรภาพ

5ปท ๒๒ ฉบบท ๒๕๙ เดอนธนวาคม ๒๕๕๕

ในการคดและกระทำตามควรแกสทธของตนในทางสงคม ซงจะเปนไปไดโดยอาศยกระบวนการทางการศกษา การใหความสำคญตอการศกษา สทธ และเสรภาพในระบอบประชาธปไตยเปนสงทมลลไดมาจากประสบการณสวนตวของเขาในองกฤษ มลลเชอวาเสรภาพเปนสงทด ไมใชเพราะใหโอกาสในการทำอะไรกไดตามใจชอบ แตเพราะเสรภาพทำใหเขมแขง เปนตวของตวเอง และสนใจในการพฒนาตนเองใหกาวหนาตลอดเวลา ผทปราศจากเสรภาพจะมชวตทมคณภาพและมความสขไมได อยางไรกตาม มลลวตกวา เสรภาพของคนสวนใหญอาจละเมดเสรภาพของคนสวนนอยได ทเรยกวา “ทรราชจากมหาชน” (tyranny of majority) ซงเปนจดออนของประชาธปไตย แตเขากลมคดวา ในปรากฏการณจรงทางสงคมนน อาจม “ทรราชจากคนสวนนอย” (tyranny of minority) ททำลายเสรภาพและความสขของคนสวนใหญไดเชนกน

สำนกวทยาศาสตร • วนพธท ๒๑ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๕๕ ศ. ดร.ปรดา วบลยสวสด ราชบณฑต และ ศ. ดร.สมชาต โสภณ-

รณฤทธ ราชบณฑต บรรยายเรอง ประเดนเชงนโยบายและแผนในการพฒนาพลงงานทดแทน ตอนท ๑ การผลตไฟฟาในประเทศ ความโดยสรปวา ตามแผนพฒนากำลงผลตไฟฟาในระยะ ๑๐ ป ประเทศไทยยงพงพาแกสธรรมชาต ถานหน และลกไนต มสดสวนการใชถงประมาณรอยละ ๙๐ การใชเชอเพลงฟอสซลไดกอใหเกดผลกระทบหลายดาน เชน ความมนคงของแหลงพลงงานและสงแวดลอม โดยเฉพาะแกสเรอนกระจก ทมดชนการปลอยแกสในประเทศสงขนมาก แผนการพฒนาการผลตไฟฟา จนถง พ.ศ. ๒๕๖๔ มการใชแหลงพลงงานทดแทนรวมทงพลงงานนวเคลยรดวย การใชถานหนเพอผลตไฟฟาดวยเทคโนโลยปจจบน ทำใหเกดคารบอนไดออกไซดมากขน จงนาจะเปนทางเลอกสดทาย พลงนวเคลยรเปนทางเลอกทด แตตองใชเวลาเตรยมงานประมาณ ๑๕ ป

แหลงพลงงานหมนเวยนในประเทศทนำมาใชผลตไฟฟาเพมขนตามแผนพฒนา ไดแก พลงนำขนาดเลก ลม มวลชวภาพ และแกสชวภาพ กอนทจะนำพลงงานนวเคลยรมาใช แตปรมาณยงตำกวาการประเมนศกยภาพของสถาบนอดมศกษา ในพนทแหลงพลงงานหมนเวยนมาก โดยเฉพาะมวลชวภาพ ลม และพลงนำขนาดเลก การประเมนศกยภาพ ทเปนไปไดในการผลตไฟฟา จากแหลงพลงงานหมนเวยนในประเทศตาม ทกลาวแลว สามารถผลตไฟฟาเพมไดอก ไมนอยกวา ๑๕,๐๐๐ เมกะวตต ภายใน พ.ศ. ๒๕๖๔ ถาสวนเพมราคารบซอไฟฟาสำหรบแกสชวภาพ มวลชวภาพ และพลงนำขนาดเลก ไดรบการปรบปรงใหเปนธรรมขน หลงจากนน พลงนวเคลยร เทคโนโลยถานหนสะอาด และพลงแสงอาทตยนาจะเปนทางเลอกทเหมาะสมดวย

อปสรรคของการพฒนากำลงผลตไฟฟาจากแหลงพลงงานหมนเวยนทสำคญ ไดแก การประเมนศกยภาพของแหลงพลงงานหมนเวยนทไดรบการสนบสนนจากรฐ ยงคลาดเคลอนและไมเปนรปธรรมมากพอ และมาตรการสนบสนนทางการเงนยงไมหมาะสมในหลายกรณ รวมทงขาดการพจารณาผลกระทบตอสงแวดลอมทครบวงจร กรณทควรไดรบการทบทวนอยางเรงดวน คอ แผนการผลตกำลงไฟฟาจำนวนมากจากเซลลแสงอาทตย ซงไดรบสวนเพมราคารบซอไฟฟาสงกวาจากแหลงพลงงานหมนเวยนอน ๆ เชน มวลชวภาพ ลม มากจนสอความไมโปรงใส

• วนพธท ๑๙ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๕ ศ.มณวรรณ กมลพฒนะ ราชบณฑต บรรยายเรอง จากสาร

อาหารสการเกดใหม ความโดยสรปวา การเกดใหม คอ ความสามารถในการกนอาหารสขภาพ เพอนำสารอาหารทมคณคาไปฟนฟอวยวะภายใน ใหรางกายดำรงอยในภาวะปรกต คนเราถาปรารถนาจะมอาย ๑๐๐ ป จะสามารถสรางการเกดใหมไดถง ๕ ครง หลงจากเกดครงแรกจากครรภมารดา การเกดใหมเปนทงศาสตรและศลปของชวต เรยกวา Art and

Science ความเปนมนษย ผมศลป Art ยอมสอสาระกนและกนได สามารถดำรงชวตดวยความจรงคอ Science ดงนน การมอย เปนอย ดวยการเกดใหม เปนวสยปรกตของผมศาสตรและศลป นบวา ยงยน เพราะรจรง และสามารถมวนยในการกนอย เพอคนหาสจจธมมชวต อนเปนแกนแทของชวต

ผลการเกดใหม มศาสตรตรวจสอบไดวนตอวน เพอกำหนดสารอาหารทเหมาะสมกบผกนและสภาวะรางกายขณะนน ๆ ความรดานเคมอนทรย ชวเคม โภชนศาสตร การทำครว การจดหาอาหารในตลาด เปนองคประกอบสำคญของการปฏบต ผลปรากฏชดเจนภายใน ๑-๒ ป และการกนตอเนองจะเปนคณภาพชวตระยะยาวตามอายขย และการเจบปวยในแตละชวงของชวตนเปนหลกปฏบตทจะตองเครงครดดวย ธมม-วนย มวนย ยอมเหนธมม คอความจรงทเกดดบ

ประธานการเกดใหม เปนศลปมากกวาศาสตร แตตองมศาสตรรองรบ เพอตอยอดเปนศลป นนคอ ฐานความรนำสฐานปญญา เมอทำสำเรจจะเหน ธมมอศจรรย ในการสนดาปอาหาร ผเปนเจาของกาย จะสามารถสรางการเกดใหมเปนกายปญญา นหมายความวา มกายทแขงแรง เกดเซลลใหมทมคณภาพ ปรากฏอาการไดปรกตดวยการตอลมหายใจ ดวยปญญา จงมกายปญญาอยางปรกตธรรมดา สอวา กายด ปญญาเกด และมอยสมำเสมอ คอ มอย และเปนอย อยางอตโนมต

ลมหายใจทนำ O2 เขาไปสนดาปอาหาร เปน วศวกรรมปญญา ตามไตรรตน แกวดวงท ๑ คอ

พทธจต จตทตน ร และเบกบาน แกวดวงท ๒ คอ ธมมสจจชวต เกด ดบ ตามการสนดาปอาหาร แกวดวงท ๓ คอ ตนเอง ผปฏบตด ปฏบตชอบ ดวยธมมวนยเปน กายปญญา การร ส รจรง ส รประจกษ และรแจงเปนทสด มความละเอยดกวามาตรวดทางวทยาศาสตร จงเรยกไดวา มนษย คอ ศลป นนเอง

สารอาหารทเปนเอกในการเกดใหม ดงกลาวมาขางตน คอ อาหารไขมนและโปรตน ทตดขาดแปงและนำตาล เพอกอกำเนดกายปญญา เพราะใน –oxidation ม ATP เกดสมำเสมอ ๒๔ ชวโมง จะขบสารพษทเหลอใชออกจากเซลลไดหมดไมคงคาง

lycopene ละลายไขมนอมตว ขนาดสน กลาง และยาว จากนำมนมะพราวกลนเยน เปนจดสำคญในการสรางผนงเซลลทเขาไขมนโปรตน ทชวยใหสารอาหารอน ๆ ผานเขาเซลลได

l-carnitine ในนำเบยรสดซงสกดเอา l-carnitine จากเนอแดงสวน ไซโทพลาซม (cytoplasm) จะไปสลายเซลลไขมนทพอกอวยวะในชองทอง แตกตวใหฮอรโมน leptin สงให hypothalamus หลงสารไมหว ทำใหอมตลอดเวลา จตสงบ ปฏบตธมมไดด เปนการลดนำหนกทมประสทธภาพและรกษาสขภาพ

กรดแอมโน (amino acid) จำนวนมากมาจากหางนำนม (whey) เปนสวนสำคญในการสรางกลทาไทโอน (glutathione) ในรางกาย ตานอนมลอสระ ชวยขบสารพษ สราง receptor ใหเอนไซมในการพา คอเลสเตอรอล และ LDL เขาเซลล เปนวตถดบสำคญในการสงเคราะหฮอรโมนสำคญในระบบ steroids biosynthesis

อาหารทะเลใหคอเลสเตอรอลสง มแรธาตมากมาย เชน Zn, Mn, Cu, Mg, Na, Fe, วตามนเอ ด และอ ปลาดบใหโอเมกา ๓ สง โดยเฉพาะปลาสวาย

ไขดบ ม phospholipid สง choline, lecithin เครองในสตวบก ตบ ไต ให catalase ตานอนมลอสระ ให Se

ทหายากในอาหารอน ๆ หวหอมใหญกบมะเขอเทศและขาไก ให soluble fiber และ

กลทาเมต (glutamate) เพอใหเกดการหมกในลำไส โดยเฉพาะลำไสใหญเกด carboxylic acids กลม C2

, C3, C4 เพอการสรางสมดลของ

ลำไสใหญ มสวนในการสรางเมไทโอนน (methionine) จดตงตน การสงเคราะหโปรตน เพอสรางเยอผนงลำไสปองกนการเกดเซลลมะเรง

6 จดหมายขาวราชบณฑตยสถาน

ลำไส ความโดยสงเขปทงหมดทกลาวมา คอ การเกดใหมจากสารอาหาร

โดยตนเองรกำหนดรวมกบการตรวจสอบทางวทยาศาสตร ผเสนอบทความกำลงปฏบตอย และเหนผล จงนำมาเสนอเพอทราบ โดย หลกการมชวตอยทามกลางความเจบปวยจากโรคหลอดเลอดในสมองแตกและเปนอมพฤกษอยในขณะน

สำนกศลปกรรม • วนองคารท ๒ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๕๕ ศ. ดร.วรณ ตงเจรญ ภาคสมาชก บรรยายเรอง ภาพตวตน :

ภาษากวและภาษาความคด ความโดยสรปวา ผบรรยายไดอานหนงสอตลอดลมหายใจเขาออก อานหนงสอเรยน นอกจากน ไดอานหนงสอทแตงโดยทานพทธทาสภกข คกฤทธ ปราโมช คาลล ยบราน รพนทรนาถ ฐากร เตา จตร ภมศกด จาง แซตง องคาร กลยาณพงศ ฯลฯ เมออาน แลวกคด คย และเขยน ไดเขยนบทกวไวในหนงสอศาลาคนเศราซงเปน กวแสนหวาน ตอมาเมอชวตผบรรยายไดเขาไปเกยวของกบสำนกทางการเมอง เนอหาสาระในบทกวทตนเองเขยนกเปลยนไป

ผบรรยายเขยนบทกวตางกรรมตางวาระ ทามกลางบรบทสงคมและบรบทของตนเอง ดวยชวตมภาระหนาทตาง ๆ มสขมทกข เขยนบทกวโดยทตนเองเชอวา “ภาษากวคอภาษาความคด” เปนผลกความคดทสกด หรอหลอมรวมปรากฏการณตาง ๆ ทเกยวของกบตวเอง ชวตตวเอง

ผลงานบทกวทผบรรยายในฐานะเปนผเขยนบทกว รวบรวมและ ตพมพเปนเลม มดงน

- อาณาจกรใหม เปนหนงสอบทกวเลมแรกทรวบรวมตพมพบทกวซงตพมพในทตาง ๆ หนงสอตาง ๆ ใน พ.ศ. ๒๕๑๒-๒๕๒๕ เขยนสมยเยาววยจนถงอายประมาณ ๓๐ ปเศษ ผ เขยนไดรบอทธพลจากองคาร กลยาณพงศ พมพโดยสำนกพมพทานตะวน พ.ศ. ๒๕๒๕

- ลกโปงสบ เปนบทกวซอ ๆ ใสสะอาด และอสระ ม ๒๔ บท เขยนหลงจากกลบจากศกษาตอ อยในชวงชวตแตงงานและมลกชาย ๒ คน ผเขยนไดรบแรงบนดาลใจในบทกวจากลกชาย ๒ คนน และใหลกชาย ๒ คนเขยนภาพประกอบ บทกวทชอ “ถานไฟกอนเดม” ซงแปลเปนภาษาองกฤษชอ “The Charcoal (The Same Piece of Charcoal) ผเขยนไดนำไปสรางสรรคเปนจตรกรรมสนำมน และเขยนบทกวลงบนพนภาพ สวนภาพประกอบของลกชาย ไดนำไปขยายและสรางสรรคเปนจตรกรรมสนำมน และสนำมนสะทอน พมพโดยสำนกพมพกระดาษสา เมอ พ.ศ. ๒๕๒๖

- พนธนาการ (แปลจาก Prison Diary ของ โฮ จ มน) เปนเรองราวของสงครามโลกครงท ๑ และ ๒ ผเขยนไดพยายามสรป แปลและ เรยบเรยง สรปสาระ เหตการณ บทกว และภาษาความคด พรรณนาผลกความคดเปนภาษาไทย แปลใหกระชบ โดยพยายามรกษาความฝนและจนตนาการของ โฮ จ มน เพอนรกของผแปลชอวฒชย วรรณกล เขยนภาพประกอบ พมพโดยสำนกพมพกระดาษสาเมอ พ.ศ. ๒๕๒๗

- การเดนทางอนนรนดร เปนบทกวอสระ ม ๔๔ บท เขยนใน พ.ศ. ๒๕๒๗-๒๕๓๐ มบางสวนแปลเปนภาษาองกฤษ และขอใหเพอนสตรชาวอเมรกนเปนผชวยขดเกลา ผเขยนเขยนเมอครงเดนทางไปศกษาท I l l inois State University เปนชวงชวตและครอบครวสบสน วนวายพอสมควร ไดฝากลกชายใหญาตเปนผเลยงด ตลอดจนสญเสย คณแมของผเขยน เปนบทกวทสะทอนความเปลยวเหงา ความสบสนในชวต ความอสระอาจกระตนใหภาษาความคดและภาษากวอสระขน กวางขน และหลากหลายขน ความประณตสวยงามยอมอยทจนตนาการ ภาษาของความคด และลลาของบทกว หากผใดประสงคจะอานตวตน ไมตองสลดความเปนตวตนออกไป พมพโดยสำนกพมพตนออ เมอ พ.ศ. ๒๕๓๑

- ทอรงฉาย เปนบทกวทผเขยนในวย ๔๐ ปหลงจากกลบจากตางประเทศ เขยนพรรณนาเกยวกบงานจตรกรรมภาพขนาดใหญทเปน ทวทศนของศษยซงเปนศลปนกลมตะวน ชอ วเชยร วงศศภลกษณ อยางม

ความสข โดยดงสนทรยภาพอนงดงามจากธรรมชาตและจตรกรรม สน ๆ ผสานภาษาภาพ ภาษากว และภาษาความคดไวดวยกน สำนกพมพลายเสนไดจดพมพเปนสมดบนทก ๔ ส เมอ พ.ศ. ๒๕๓๑

- ฝากดวงตะวน เปนกวเพอเยาวชน ๒๕ บท ดวยชวตและความเปนครทใฝฝนจะเหนความดงาม โดยไดนำภาพอดตของตนเองกบชวตในตางแดน สรางภาพพสอสารมาถงนองนอย ดวยความรกโหยหา สอนและเตอนสตนอง ดวยความรกและความปรารถนาดอยางแทจรง พมพโดยบรษท ตนออ จำกด พ.ศ. ๒๕๓๒ (พมพซำ ๓ ครง)

- จนตภาพ เปนหนงสอรวมบทกวของผเขยนชอ ”จนตภาพ” โดยคดสรรบทกวจาก “การเดนทางอนนรนดร” ๓ บท คอ The Charcoal, The Eternal Moon และ Paper Boat ท Montri Umabijani แปลและตพมพไวใน A Premier Book of Contemporary Thai Verse เมอ พ.ศ. ๒๕๒๘ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒไดจดพมพไวในงานยทธศาสตร การพฒนาสอการเรยนรเพอสงคม และฝายพฒนาศกยภาพนสต มศว. พ.ศ. ๒๕๔๙

การเขยนบทกวคงเปนสวนหนงของชวต ชวตทมลมหายใจ มภาษาความคด และมภาษากวอย ในหวใจ อาจเปนสาระท เขามากระทบ ความรสกนกคด อาจเปนจนตนาการทยงดำรงอย อาจเปนเรองความดงาม อาจเปนเรองพทธธรรม ฯลฯ ตามกาลเทศะตางกรรมตางวาระกนไป ยนยาวหรอมากนอยเพยงใด ยอมทาทายกบชวตของเราอยางยง

ดร.ชลตภากร วรพลน ภาคสมาชก บรรยายเรอง แนวทาง การพฒนาจงหวดระยอง ความโดยสรปวา แนวคดเกยวกบโครงสรางเพอการพฒนาพนทของจงหวดระยองประกอบดวยโครงการวางและ จดทำผงของจงหวดระยอง ซงเปนองคประกอบขององคการวางผง ภาคตะวนออก

การพฒนาจงหวดระยองใหสอดคลองกบเปาหมายการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของชาต

- การพฒนาเศรษฐกจ ไดแก การพฒนามลคาการผลตรวม การพฒนาโครงสรางการผลตสาขาทสำคญ อตราการขยายตวของสาขาทสำคญ การขยายตวของภาคอตสาหกรรม การพฒนาการทองเทยว และการคาระหวางประเทศ

- การพฒนาสงคม ไดแก การพฒนาทางดานการศกษา การบรการสาธารณสข การแกไขปญหายาเสพตด การแกไขปญหาความยากจน

นอกจากน ยทธศาสตรของจงหวดระยอง จดเปนเปนอนดบ ๑ ของภาคตะวนออก และเปนอนดบ ๑ ของประเทศ คอ มผลตภณฑรวม ๖๓๕,๐๙๖ ลานบาท เฉลยแลวประชากรมรายไดตอหวตอปเปนเงน ๑,๐๕๒,๕๗๕ บาท ทงน ไดแสดงสถตจำนวนประชากร พ.ศ. ๒๕๔๙-๒๕๕๓ ซงมจำนวนประชากรทเพมขนในแตละป พ.ศ. ๒๕๕๓ มจำนวนประชากร ๖๒๖,๔๐๒ คน คดเปนอตราการเปลยนแปลง ๒.๓๑ จาก พ.ศ. ๒๕๔๙ จากนน ไดแสดงสถตการใชประโยชนทดน พ.ศ. ๒๕๘๘-๒๕๕๒ จากเนอททงหมด ๒,๒๒๐,๐๐๐ ตารางกโลเมตร พ.ศ. ๒๕๕๒ มสถต การใชประโยชนเนอนอกการเกษตร ๘๖๓,๒๑๐ ตารางกโลเมตร และเนอทปาไม ๑๘๕,๘๕๕ ตารางกโลเมตร

• วนพฤหสบดท ๑๘ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๕๕ ศ. ดร.นยะดา เหลาสนทร ราชบณฑต บรรยายเรอง ศพทโบราณ

ความโดยสรปวา ภาษาไทยมศพทโบราณอยมใชนอย ทงรอยแกวและรอยกรอง การศกษาหาความหมายของศพทเหลานแตกตางไปกบศพทปจจบน เพราะไมม “เครองมอ” เอออำนวยเพยงพอ ประกอบกบพจนานกรมททำกนไมนยมเกบศพทโบราณ ดวยเหตผลทวาไมมทใชแลว จงทำใหการศกษาภาษา (ไทย) จงขาดตอนไปอยางนาเสยดาย อนง การพนจหาความหมายของศพทโบราณมความจำเปนตองหาบรบทของการใชศพทใหมากทสดเทาทจะทำได และหากจำแนกตามสมยทใชได กจะอำนวยประโยชนในการศกษาไดดยงขน นกวชาการดานภาษาไทยควรสามารถชแจง ววฒนาการของคำได

7ปท ๒๒ ฉบบท ๒๕๙ เดอนธนวาคม ๒๕๕๕

ผสนใจบทความดงกลาวขออนญาตคนควาไดทศนยขอมลขาวสารราชบณฑตยสถาน หองสมดราชบณฑตยสถาน โทรสารหมายเลข ๐ ๒๓๕๖ ๐๔๙๒

หรอทางเวบไซต www.royin.go.th ตามพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐

ผบรรยายไดสอบคนศพทโบราณหลายคำจากพจนานกรมสมยอยธยา วรรณกรรมและวรรณคดสมยสโขทย สมยอยธยา และสมยรตนโกสนทร รวมทงหาความหมายจากบรบทตาง ๆ ทำใหเขาใจศพทไดมากขน และเสนอตวอยางศพทโบราณทมปญหาในดานความหมาย การศกษาเชงประวต อกขรวธ เปนตน ดงน

กรงเทพ เปนศพททใชเรยก กรงศรอยธยา ตกแตง ตบแตง มความหมายไมตางกน แตมวธใชตางกนในบาง

บรบท นยมใช ตบแตง มากกวา ตกแตง คำวา ตกแตง มใชมากอน ตงแตสมยสโขทย

ตงสว ตวสว มาจากคำในภาษาจน แปลวา ซอมแซม คำ ตงสว มใชในเรองพระอภยมณของสนทรภ ตอมาในรชกาลพระบาทสมเดจ พระจลจอมเกลาเจาอยหว ใชวา ตวสว

ไท ไทย ม ๒ ความหมาย ความหมายแรก คอ ประเทศไทย ซงเขยนได ๒ รป ไท, ไทย ความหมายท ๒ คอ ผเปนใหญ

นางเอก นางโท หมายถงสตรทจดลำดบลกษณะและความงามเปนชนหนง รอง จากนนกคอ นางโท

นำฟา หมายถง นำฝน มทใชกอน นำฝน อกทงมความไพเราะ มองเหนภาพและการเคลอนไดชดเจน

ผหญงยงเรอ ผหญงรงเรอ ในสมยอยธยา นาจะมความหมาย ตางกบสมยรตนโกสนทรซงมความหมายวา หญง

เยย มความหมายแรกวา ทำ และความหมายท ๒ วา ยง นอกจากน ยงมอกความหมายหนงวา ไกตวผ

สมน หมายถง พนกงาน สม ในสมยแรกหมายถงพระภกษทวไป แตสมยหลงใช เรยก

พระภกษผตองอธกรณขนปาราชก สยาม เปนคำเรยกชอประเทศไทยมาตงแตสมยอยธยา (ตอนกลาง)

เทาทมหลกฐานปรากฏ และคำนกมใชเรอยมาทกสมย สงสถาน มความหมายวา ลกษณะ และมทใชนอยมาก สบสมย สบสะไหม สบไสมย มความหมายวา ทงหลาย ทงปวง สะสม สงสม สำสม พจารณาจากบรบทของการใชคำ ๓ คำน

มความตรงกนวา รวบรวม หรอ เกบรวบรวม แหนง มความหมายวา แคลงใจ หรอ สงสย อำภล คำนมาจากคำ อพล ในภาษาเขมร วา ตนมะขาม ศ. ดร.ประคอง นมมานเหมนท ราชบณฑต บรรยายเรอง

การเขยนคำภาษาองกฤษในพระราชนพนธไกลบาน ความโดยสรปวา สบเนองจากการเขยนบทความเรอง “จากอปรากรเรองมาดามบตเตอรฟลายของปชชนถงละครซอลานนาเรองนอยไจยา” เพอเสนอตอทประชมสำนกศลปกรรม ในวนท ๑๙ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๕ นน ผบรรยายไดสงเกตเหนวา ในพระราชนพนธเรองไกลบานมการใชคำภาษาองกฤษเปนจำนวนมาก เมอไดรบ “แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการเขยนคำยมจากภาษาองกฤษในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒” ซงเสนอใหพจารณารปแบบการเขยนคำยมจากภาษาองกฤษ ผบรรยายจงกลบไปอานหนงสอพระราชนพนธไกลบานอกครงหนง และดำเนนการรวบรวมคำศพทภาษาองกฤษทปรากฏในพระราชนพนธเรองนเพอนำมาใชประกอบการพจารณา คำศพทภาษาองกฤษทไดรวบรวมสวนใหญเปนคำนาม มท งชอเฉพาะ เชน ชอบคคล ชอทวป ชอประเทศ ชอเมอง และคำนามทวไป รวมทงมาตราวดและคำบอกเวลา มขอสงเกตเกยวกบการใชไมไตคและเครองหมายวรรณยกตในคำทรวบรวมมาจำนวน ๑๑๗ คำ ดงน

๑. ไมปรากฏการใชไมไตคเพอบอกเสยงสน ๒. ปรากฏการใชเครองหมายวรรณยกตใน ๒ กรณ คอ ใชไมเอกกบ

คำทลงทายวา -ชน (-tion) ซงเปนคำเปนและมตว ช เปนพยญชนะตนอกษรตำ และใชไมตรกบคำตายทพยญชนะตนเปนอกษรกลาง

เพอใหทราบวากอนหนานการเขยนคำทมาจากภาษาองกฤษมลกษณะเปนเชนไร ผบรรยายไดศกษาคำภาษาองกฤษทปรากฏในหนงสอ ประชมประกาศรชกาลท ๔ พบวา คำภาษาองกฤษทปรากฏอยในประกาศตาง ๆ มลกษณะคลายกบทปรากฏในพระราชนพนธไกลบาน คอไมใชไมไตคและไมนยมใชเครองหมายวรรณยกต และเมอศกษาเพมเตมกทำใหเขาใจไดวา การใชไมไตคน เดมใชเฉพาะทจำเปน คอใชกบคำซงเมอออกเสยงยาวแลวมความหมายตางออกไป สวนการใชเครองหมายวรรณยกตนน ในสมยกอนไมนยมใชเครองหมายวรรณยกตโทกบคำตายสะกดดวยแมกด และไมนยมใชเครองหมายวรรณยกตกบคำทมาจากภาษาองกฤษ ดวยเหตผลวา ในภาษาเดมออกเสยงสงตำไดหลายอยาง ขอมลนปรากฏในลายพระหตถสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟากรม พระยานรศรานวดตวงศ ประทานแกพระยาอนมานราชธน ลงวนท ๑๒ พฤษภาคม ๒๔๘๑ และวนท ๔ เมษายน ๒๔๘๓ และจดหมายกราบทลของพระยาอนมานราชธน ลงวนท ๑๓ พฤษภาคม ๒๔๘๑ และวนท ๒๙ มนาคม ๒๔๘๒ แนวความคดเรองการทบศพทภาษาองกฤษโดยไมนยม ใส เครองหมายวรรณยกตน ไดรบการยอมรบและยดถอเปนหลก สบตอมา ดงจะเหนไดจากพระมตของพลตร พระเจาวรวงศเธอ กรมหมนนราธปพงศประพนธ ทประทานแกคณะกรรมการบญญตศพทของราชบณฑตยสถานในการประชมครงท ๙/๒๕๐๕ วา เนองจากคำภาษาองกฤษออกเสยงสงตำไมแนนอน ขนอยกบประโยคและตำแหนงในประโยค การเขยนคำทบศพทจงควรเขยนกลาง ๆ โดยไมใสเครองหมายวรรณยกต ผบรรยายสนนษฐานวา การทสมยกอนเขยนคำภาษาองกฤษโดยไมนยมใสเครองหมายวรรณยกตนนาจะมเหตผลอนเพมเตม เปนตนวา ภาษาองกฤษเปนภาษาในตระกลอนโดยโรเปยน ซงเปนภาษาทมวภตปจจยแตไมมวรรณยกต เมอรบคำมาใชในภาษาไทยจงไมนยมใสเครองหมายวรรณยกต โดยใชหลกการเดยวกบการเขยนคำทมาจากภาษาบาลสนสกฤต นอกจากน การเขยนแบบนทำใหสบไปหารปศพทในภาษาเดมไดงาย นอกจากเปนประโยชนตอการเรยนภาษาองกฤษแลว ยงอำนวยประโยชนตอการศกษาคำในภาษาไทยเชงประวตดวย อนง ในพระนพนธบทความเรอง “สยามพากย” พลตร พระเจาวรวงศ เธอ กรมหมนนราธปพงศประพนธ ทรงเสนอแนวพระดำรวา คำทจะบรรจลงในพจนานกรมนน ควรเปนคำทใชแพรหลายแลว แมเปนคำททรงบญญตขน หากยงไมมผใชแพรหลายกทรงขอไมใหนำลงเผยแพรในพจนานกรม หลกการเขยนคำภาษาองกฤษดงกลาวขางตนไดรบการยดถอสบมาโดยมการปรบเปลยนบางเลกนอยเทาทจำเปน คณะกรรมการวชาการของราชบณฑตยสถานกไดยดถอหลกนในการเขยนคำทบศพทจากภาษาองกฤษ ดงจะเหนไดจากผลงานเปนหนงสอจำนวนมากทราชบณฑตย- สถานจดพมพเผยแพรแลว

ผบรรยายไดเสนอเพอพจารณาวา การปรบเปลยนการเขยนคำภาษาองกฤษทมมาแตเดมนน นาจะพจารณาเปนคำ ๆ ไปตามความจำเปนและความเหมาะสม โดยพจารณาอยางรอบคอบถงผลดและผลเสยของการปรบเปลยนดวย ทงไมควรวางเปนกฎเกณฑตายตวแลวปรบเปลยนทกคำใหสอดคลองกบกฎเกณฑนน นอกจากนน บางคำนาจะอนโลมใหสะกดไดมากกวา ๑ แบบ

8 จดหมายขาวราชบณฑตยสถาน

ชำระคาฝากสงเปนรายเดอน ใบอนญาตท ๑๘๖/๒๕๕๐

ไปรษณยดสต

ราชบณฑตยสถาน สนามเสอปา เขตดสต

กทม. ๑๐๓๐๐

‰ ¢ ª— ≠ À “ ¿ “ … “ ‰ ∑ ¬

ถาม คำวา มดจำ มความหมายวาอะไร ตอบ พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ใหความหมาย

ของคำวา มดจำ ซงเปนนามและใชทางกฎหมาย หมายถง สงทใหไวเพอเปนพยานหลกฐานวาไดมการทาสญญากนขนแลว และเพอเปนประกนการปฏบตตามสญญานนดวย.

ถาม คำวา มาบ มความหมายวาอะไร ตอบ พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ใหความหมาย

ของคำวา มาบ เปนนาม หมายถง บรเวณทลมกวางใหญซงอาจมนำขงหรอไมมกได.

ถาม คำวา ภาษ และคำวา ตง มความหมายวาอะไร ตอบ พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ใหความหมาย

ของคำวา ภาษ เปนนาม หมายถง เงนทรฐหรอทองถนเรยกเกบจากบคคล เพอใชจายในการบรหารประเทศหรอทองถน เชน ภาษเงนได ภาษบารงทองท ภาษโรงเรอนและทดน ภาษมลคาเพม; ความไดเปรยบ เชน เขามภาษกวา.

สวนคำวา ตง เปนกรยา ม ๒ ความหมาย ความหมายท ๑ หมายถง ชกเอาเงนไวจากขาไพทเปนผกนหรอลกคาทแทงถกในการพนนบางชนดเชนถว โป, เรยกเงนทไดโดยวธนวา เงนคาตง. ความหมายท ๒ หมายถง อาการทเอาเชอกผกของหนก ๆ เชนเรอนแพ แพซง ยดหรอพนไวกบหลกเปนตน แลวคอย ๆ ผอนไป, เอาเชอกเปนตนผกของหนก ๆ เชนเสาไวแลวคอย ๆ พยงใหตงขนแลวผอนลงหลม, ขดไวไมใหเลอนหลดออกอยางขดไมขนชะเนาะ.

ถาม คำวา พลานามย และอนามย มความหมายวาอะไร ตอบ พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ใหความหมาย

ของคำวา พลานามย เปนนาม หมายถง ภาวะของรางกายท แขงแรง และไมเปนโรค; วชาวาดวยการรกษาสขภาพของรางกายและจตใจ.

คำวา อนามย ถาเปนนาม หมายถง ความไมมโรค, สขภาพ. แตถาเปนวเศษณ หมายถง เกยวกบสขภาพ, ถกสขลกษณะ, เชน ขาวอนามย กรมอนามย, (ปาก) สะอาดปราศจากสารพษเจอปน เชน ผกอนามย.

ถาม คำวา อาณต มความหมายวาอะไร ตอบ พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ใหความหมาย

ของคำวา อาณต เปนนาม หมายถง ขอบงคบ, คาสง, กฎ, เครองหมาย; การมอบหมายใหดแลปกครอง เชน อาณาเขต ในอาณต ดนแดนในอาณต.

ถาม คำวา อาณาเกษตร, อาณาเขต และอาณาจกร มความหมายวาอะไร

ตอบ พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ใหความหมายของคำวา อาณาเกษตร และอาณาเขต เปนนาม หมายถง เขตแดนในอานาจปกครอง

คำวา อาณาจกร เปนนาม หมายถง เขตแดนทอยในอานาจปกครองของประเทศหนง ๆ; อานาจปกครองทางบานเมอง, คกบ ศาสนจกร ซงหมายความวาอานาจปกครองทางศาสนา.

จดหมายขาวราชบณฑตยสถาน เพอเผยแพรงานวชาการขาวสารกจกรรมตาง ๆ ของราชบณฑตยสถาน

พมพท : บรษท ดานสทธาการพมพ จำกด ๓๐๗ ซอยลาดพราว ๘๗ วงทองหลาง กรงเทพฯ ๑๐๓๑๐

โทร. ๐ ๒๙๖๖ ๑๖๐๐-๖ โทรสาร ๐ ๒๕๓๙ ๒๕๑๒, ๐ ๒๙๖๖ ๑๖๐๙

จดทำโดย

บรรณาธการ

กองบรรณาธการ

ฝายชวยอำนวยการและประชาสมพนธ สำนกงานเลขานการกรม ราชบณฑตยสถาน

นางนยนา วราอศวปต เลขานการกรม

นายอภเดช บญสงค