การนำร่องการจัดการขยะชุมชน...

รายงานการวจย

การน ารองการจดการขยะชมชน

กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ (ปท 2)

Municipality Waste Management Pilot Project

A Case Study : Nai Muang Municipality, Phichai District,

Uttaradit Province (Phase II)

ไดรบทนอดหนนการวจยจากคณะกรรมการวจยแหงชาต

ประจ าปงบประมาณ 2554

มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ

ส านกงานสงแวดลอมภาคท 3

เทศบาลต าบลในเมอง

โดย

ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต



ก

กตตกรรมประกาศ

โครงการวจย การน ารองการจดการขยะ ชมชน กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง

อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ เปนโครงการวจยรวมระหวาง 4 หนวยงาน คอ มหาวทยาลย

ราชภฏพบลสงคราม ส านกงานสงแวดลอมภาคท 3 จงหวดพษณโลก มหาวทยาลยราชภฏ

อตรดตถ และเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ โดยมมหาวทยาลยราชภฏ

พบลสงครามเปนหนวยงานรบผดชอบหลก โครงการวจยนไดรบทนอดหนนการวจยจาก

ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) ประจ าป 2554 คณะผวจยใครขอขอบคณ

คณะกรรมการวจยแหงชาตทไดเลงเหนความส าคญของปญหาดานการจดการขยะมลฝอยของ

ชมชน และใหการสนบสนนในการท าวจยครงน

โครงการนไดด าเนนงานส าเรจลลวงเปนอยางด คณะผวจยใครขอขอบ พระ คณ

ศาสตราจารยปรดา วบลยสวสด ศาสตราจารยสมชาต โสภณรณฤทธ รองศาสตราจารย

สเทพ ศลปานนทกล อาจารยสมพงษ หรญมาศสวรรณ และอาจารย เชาวน นกอย

ผตรวจสอบทางวชาการของส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต เปนอยางสง ทใหค าแนะน า

และขอเสนอแนะทเปนประโยชนตองานวจย ขอขอบคณ รองศาสตราจารย ดร.ทวป ชยสมภพ

รองอธการบดฝายบรการวชาการและวจย มหาวทยาลยธรรมศาสตร และ คณเดชา

งามนกลชลน ผอ านวยการส านกงานสงแวดลอมภาคท 3 จงหวดพษณโลก คณะทปรกษา

โครงการวจย ทไดใหค าแนะน าตลอดกระบวนการท าวจยและตรวจสอบความถกตองของ

ขอมลในรายงาน ทายสดนขอขอบคณ นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม /51 คณะ

วทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม ทท าหนาทเปนผชวยวจย

ลงส ารวจและเกบขอมลในพนทอยางเขมแขง

คณะผวจย

พ.ศ. 2555




ข

ชอโครงการ การน ารองการจดการขยะชมชน กรณศกษา : เทศบาล

ต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ (ปท 2)

Municipality Waste Management Pilot Project

Case Study: Nai Muang Municipality, Phichai

District, Uttaradit Province (Phase 2)

ไดรบทนอดหนนการวจยประจ าป 2554 จ านวนเงน 1,200,000 บาท (หนงลานสองแสนบาท)

ระยะเวลาท าการวจย 16 เดอน ตงแต พฤษภาคม 2554 ถง กนยายน 2555

ผรบผดชอบและหนวยงาน ประกอบดวย

1. หวหนาโครงการ

นางสาวสขสมาน สงโยคะ

หนวยงาน สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม อ.เมอง จ.พษณโลก

โทรศพท /โทรสาร 05-5267-106 โทรศพทเคลอนท 089-4378-610

e-mail [email protected]

2. ผรวมงานวจย

2.1 นายปรชญา สงขสมบรณ

หนวยงาน สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก

โทรศพท/โทรสาร 055-267106

email: [email protected]




ค

2.2 นางสาวปยะดา วชระวงศกร

หนวยงาน สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม จงหวดพษณโลก

โทรศพทเคลอนท 082-4040-096

e-mail: [email protected]

2.3 นางสาวธนวด ศรธาวรตน





2.4 นางสาวอรชร ฉมจารย





2.5 นางสาวสพตรา เอยมนาค



โทรศพท/โทรสาร 05-5267-106 โทรศพทมอถอ 08-1596-6255




ง

2.6 นางสาวนฤมล นาคม

หนวยงาน ส านกงานสงแวดลอมภาคท 3

อ าเภอวงทอง จงหวดพษณโลก

โทรศพท/โทรสาร 05-5311-172, 05-5311-256

โทรศพทมอถอ 086-4463-413

e-mail [email protected] , [email protected]

2.7 นายอาวระ ภคมาตร


อ าเภอวงทอง จงหวดพษณโลก

โทรศพท/แฟกซ 0-5531-1172 0-5531-1256



2.8 นายพฒนา เกตชยโกศล


อ าเภอวงทอง จงหวดพษณโลก โทรศพท/โทรสาร 055-311172



2.9 นางสาวจนทรเพญ ชมแสง

หนวยงาน สงกดมหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ

อ าเภอเมอง จงหวดอตรดตถ โทรศพท 055-411296

โทรศพท 086-5295-596 โทรสาร 05-5411-296

e –mail: [email protected]




จ

2.10 นายวระศกด สนตสทธ

หนวยงาน เทศบาลต าบลในเมอง

อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

โทรศพท 05-5421-600 ตอ 13 โทรสาร 05-5421-049

2.11 นางสาวภคอร แผดศร


อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ โทรศพท 055-421034

2.12 นางสาววพรรณ ปานทอง



2.13 นายศภกร รนพล

หนวยงาน องคการบรหารสวนต าบลในเมอง


โทรศพท 0-5545-6189 โทรสาร 0-5545-6189 ตอ 18-19

2.14 นางกญญณช ปานทอง

สงกดองคการบรหารสวนต าบลในเมอง


โทรศพท 0-5545-6189 โทรสาร 0-5545-6189 ตอ 18-19




ฉ

บทคดยอ

งานวจย การน ารองการจดการขยะชมชน กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอ

เมอง จงหวดอตรดตถ (ปท 2) เปนงานวจยทบรณาการการมสวนรวมของชมชนในการจดการ

ขยะมลฝอย และศกษาออกแบบดานเทคนคในพนทฝงกลบเดมเพอการก าจดขยะอยางม

ประสทธภาพ จากการศกษาพบวาการเสรมสรางศกยภาพพลงชมชนในการจดการขยะมลฝอย

สามารถประสบความส าเรจในการจดการขยะรไซเคล เนองจากประชาชนสามารถเหน

ประโยชนโดยตรงจากการคดแยกขยะดงกลาวเพอน าไปขายสรางรายไดใหกบครอบครว โดย

ขยะรไซเคลสามารถลดลงจาก 935.03 กโลกรม /วน (รอยละ 39.18) ในป 2553-2554 เหลอ

832.13 กโลกรม /วน (รอยละ 35.27) เชนเดยวกบขยะอนตรายทประชาชนตระหนกและให

ความส าคญ โดยพบวาขยะอนตรายทพบปลายทางบรเวณพนทก าจดขยะของเทศบาลต าบลใน

เมองมปรมาณลดลงจากวนละ 18.58 กโลกรม (รอยละ 0.78) ในป 2553-2554 เหลอวนละ

8.68 กโลกรม (รอยละ 0.36) ในป 2555 แตกรณของขยะอนทรยนนยงไมประสบ

ความส าเรจเนองจากประชาชนยงมสวนรวมในการคดแยกขยะดงกลาวอยนอย

การกคนสภาพบอฝงกลบเดม สามารถ แบงเปนงานยอย 3 สวน ไดแก 1) งานควบคม

และเฝาระวงการแพรกระจายมลพษ ( Pollution control) 2) การด าเนนการกคนบอขยะเดม

(Recovery) และ 3) งานปดพนทบอขยะเดม (Encapsulation) เพอใหเทศบาลต าบลในเมองซง

เปนเจาของพนท ไดใชประโยชนตามทออกแบบไว ซงการจดวางผงบรเวณศนยก าจดมลฝอย

แบบผสมผสาน สามารถแบงพนทตามลกษณะการใชงานออกไดเปน 4 กลม จากพนททงหมด

ทมจ านวน 30-0-10 ไร หรอเทากบ 48,040 ตารางเมตร ไดแก พนททใชในการฝงกลบ

มลฝอยตลอดระยะเวลาโครงการฯ ประมาณ 13,700 ตารางเมตร (8.5 ไร) พนทกลมอาคาร

ประมาณ 8,000 ตารางเมตร ( 5 ไร ) พนททใชกอสรางระบบบ าบดน าเสย ประมาณ 2,230

ตารางเมตร (1.5 ไร) และพนทอนๆ ประมาณ 24,060 ตารางเมตร (15 ไร) โดยประมาณการ

ราคาคาลงทนกอสรางศนยก าจดรวมแบบครบวงจรซงรวมคาอปกรณเครองจกรกลทตองใชใน




ช

การปฏบตงาน คาลงทนกอสรางประกอบดวยคาใชจายตางๆ รวมเปนเงนคากอสรางศนย

ก าจดมลฝอยทงสน 49,477,311 บาท (สสบเกาลานสแสนเจดหมนเจดพนสามรอยสบเอดบาท

ถวน)

ส าหรบ การประเมนความเหมาะสมเบองตนในการผลตไฟฟาจากขยะมลฝอยรอบ

พนทเทศบาลต าบลในเมอง อ.พชย จ.อตรดตถ โดยใชวธวเคราะหความคมคาในการลงทนทาง

เศรษฐศาสตรเปนเครองมอการประเมน ใชเทคโนโลยปจจบนและขนาดการผลตทเปนไปได

ภายใตขอสมมตฐานใหพนทเทศบาลต าบลในเมอง อ.พชย จ.อตรดตถ เปนศนยแปลงขยะให

เปนพลงงานเพอผลตไฟฟา ใชเทคโนโลยก าจดขยะโดยวธการแปลงเปนพลงงาน ( Waste-To-

Energy; WTE) เปนหนวยของกระบวนการทเพมขน ( Additional process module) จากระบบเดม

ทออกแบบและประเมนไวกอนหนานแลว เพอรองรบขยะมลฝอยทรวบรวมและจดเกบสงมา

จากองคกรปกครองสวนทองถนโดยรอบพนท จากการประมาณการผลตอบแทนจากการผลต

ไฟฟาทไดรบจากการตงศนยแปลงขยะใหเปนพลงงาน ในเขตเทศบาลต าบลในเมองพชย ซงรบ

ก าจดขยะใหกบองคกรปกครองสวนทองถนโดยมรศมโดยรอบ 30 กโลเมตร แสดงคาใชจายท

เพมขนมมากกวาผลตอบแทนรวมวนละ 22 ,521.96 บาท หรอ 675,659 บาทตอเดอน ซงเปน

การประเมนทางเศรษฐศาสตรทไมไดค านงถงผลตอบแทนทตราคาเปนตวเงนไมได เชน

คณภาพสงแวดลอม Carbon credit มลภาวะหรอทศนะอจาด ฯลฯ

ค าส าคญ : ขยะชมชน การจดการขยะมลฝอย การมสวนรวมของประชาชน




ซ

Abstract

Minicipality waste management pilot project : a case study Nai Muang

Municipality, Phichai District, Uttaradit Province (Phase II) is integrated research,

community participation in solid waste management and technical design of the landfill for

solid waste disposal effectively. The study found that the power of community capacity

building in the management of solid waste can be successfully because people can see

the direct benefits of such garbage to be sold. The waste can be reduced from 935.03

kg/day (39.18 percentages) in 2010-2011 to 832.13 kg/day (35.27 percentages) in 2015.

As well as hazardous waste, people awareness of the hazardous waste disposal by

decreased from 18.58 kg/day (0.78 percent) in 2010-2011 to 8.68 kg/day (0.36 percent)

in 2015. However, the case of organic waste is not successful because the people are also

involved in such separation is less.

Recovery old landfill to original condition can be divided three parts: 1) the control

and surveillance of the spread of pollution (Pollution control) 2) the recovery of the landfill

(Recovery), and 3) closed the landfill (Encapsulation) to provide municipality in whose area

was used as designed. The plan integrated disposal center was separated by space usage

into four groups with a total area of 48,040 square meters (30-0-10 Rai) : area of the

sanitary landfill project duration is approximately 13,700 square meters (8.5 Rai), building

area of approximately 8,000 square meters (5 Rai), construction of waste water treatment

area approximately 2,230 square meters (1.5 Rai), and approximately 24,060 square

meters in other areas (15 Rai). Estimated capital cost of construction, which includes the

mechanical equipment used in the operation. The total amounts of the construction waste

disposal were 49,477,311 baht.




ฌ

For the initial evaluation of producing electricity from the waste area of Nai Muang

Municipality, Phichai District, Uttaradit Province, the analysis of economic value of the

investment is assessed. Use current technology and production scale is possible. Under the

assumption that the area in Nai Muang Municipality, Phichai District, Uttaradit Province

use municipal solid waste to energy conversion to electricity. Technology by converting

waste into energy is additional process module from the original design and estimated

previously. For the collection and storage of solid waste sent to local governments

surrounding area, with a radius of around 30 kilometers. The results of the evaluation

show that the local governments expenses increased more than the total return 22,521.96

baht per day or 675,659 baht per month, evaluate the economics are not considered

remuneration the quality of the environment, carbon credit, pollution or ugly outlook.

Keywords : Solid Waste Management Municipal Solid Waste Public Participation


สารบญ



ญ

สารบญ

หนา

กตตกรรมประกาศ ก

บทคดยอ ฉ

Abstract ซ

สารบญ ญ

สารบญตาราง ณ

สารบญภาพ ต

บทท 1 บทน า

1.1 ความส าคญและทมาของปญหาทท าการวจย 1-1

1.2 วตถประสงคของโครงการวจย 1-7

1.3 ขอบเขตของโครงการวจย 1-8

1.4 กรอบแนวคดของโครงการวจย 1-8

1.5 พนทศกษา 1-12

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1-15

1.7 ค าส าคญทเกยวของกบการวจย 1-15


สารบญ



ฎ

สารบญ (ตอ)

หนา

บทท 2 แนวทางการจดการขยะมลฝอยโดยประชาชนมสวนรวมในเขต

เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

2.1 พนทการศกษา 2-5

2.2 การด าเนนการพฒนารปแบบการมสวนรวมของประชาชนในการ

จดการขยะมลฝอยชมชน 2-8

2.2.1 ขนตอนการเตรยมการวจย 2-8

2.2.2 ขนตอนการวเคราะหปญหา สาเหต และแนวทางการก าจดขยะ

มลฝอยโดยประชาชนมสวนรวม 2-8

2.2.3 ขนตอนการด าเนนการจดการขยะมลฝอยในชมชน 2-8

2.2.4 การสรางพลงงานและพฒนาทกษะการจดการขยะมลฝอย 2-12

2.2.4 การประเมนความส าเรจของการมสวนรวมของประชาชน

ในการจดการขยะมลฝอยในชมชน 2-13

2.3 ผลการด าเนนงาน 2-17

2.3.1 ผลการวเคราะหสภาพปญหา สาเหต และแนวทาง

การจดการขยะมลฝอยในพนทศกษาโดยประชาชน

มสวนรวม 2-17

2.3.2 การประเมนผลความส าเรจของการมสวนรวมของ

ประชาชนในการจดการขยะมลฝอยในชมชน 2-23


สารบญ



ฏ


หนา

บทท 3 การกคนสภาพบอฝงกลบขยะเดม

3.1 แผนการด าเนนการ 3-3

3.1.1 การบรณาการแผนการด าเนนการ 3-4

3.1.2 แนวการปฏบตงาน และขนตอนการด าเนนงาน 3-5

3.2 แผนปฏบตการ 3-13

3.2.1 งานควบคมและเฝาระวงการแพรกระจายมลพษ 3-15

3.2.2 การด าเนนการกคนสภาพบอขยะเดม 3-16

3.2.3 งานปดพนทบอขยะเดม 3-19

บทท 4 การศกษาและออกแบบระบบก าจดมลฝอย

4.1 การก าจดขยะมลฝอยในปจจบน 4-1

4.1.1 สถานทก าจดมลฝอย 4-1

4.1.2 วธก าจดขยะมลฝอย 4-2

4.1.3 อปกรณทใชในการก าจดมลฝอย 4-2

4.2 การออกแบบรายละเอยดศนยก าจดมลฝอย 4-2

4.2.1 การจดวางผงบรเวณศนยก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน 4-6

4.2.2 การออกแบบรายละเอยดและก าหนดองคประกอบทส าคญ 4-9

4.3 เครองจกรกลและอปกรณทใชในศนยก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน 4-21

4.4 การประมาณราคาศนยก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน 4-23

4.5 การประเมนผลกระทบสงแวดลอมเบองตนของศนยก าจดขยะมลฝอย

แบบครบวงจรของเทศบาลต าบลในเมอง (การคดแยก การหมกปย

รวมกบการฝงกลบ) 4-28


สารบญ



ฐ


หนา

บทท 4 (ตอ)

4.6 ปรมาณงานทเกดขนอนเนองมาจากโครงการจดการศนยก าจด

ขยะมลฝอยรวมแบบผสมผสานของเทศบาลต าบลในเมองพชย 4-34

4.6.1 การด าเนนงานฝงกลบขยะ 4-34

4.6.2 งานบ ารงรกษาระบบก าจดมลฝอย 4-34

4.6.3 งานตดตามตรวจวดคณภาพสงแวดลอม 4-34

4.6.4 การจดเกบคาธรรมเนยม 4-46

บทท 5 ประเมนความเหมาะสมเบองตนในการผลตไฟฟาจากขยะมลฝอยรอบพนท

เทศบาลต าบลในเมอง อ.พชย จ.อตรดตถ

5.1 เทคโนโลยหลกในการก าจดขยะทสามารถผลตพลงงานไฟฟาจากขยะชมชน 5-3

5.1.1 การผลตพลงงานไฟฟาโดยใชกาซชวภาพจากหลมฝงกลบขยะ

(Landfill Gas to Energy) 5-3

5.1.2 การผลตพลงงานไฟฟาโดยใชกาซชวภาพจากระบบก าจดขยะ

ทใชเทคโนโลยยอยสลายแบบไมใชออกซเจน (Anaerobic

Digestion) 5-4

5.1.3 การผลตพลงงานไฟฟาโดยใชความรอนจากการเผาท าลายขยะ

(Fuel-fired Heating) 5-5


สารบญ



ฑ


หนา

บทท 5 (ตอ)

5.2 ผลตอบแทนทไดรบจากการก าจดขยะโดยไดพลงงานกลบคน 5-5

5.2.1 ผลตอบแทนดานเศรษฐศาสตร 5-6

5.2.2 ประโยชนดานสงแวดลอม 5-6

5.2.3 ประโยชนดานสงคม 5-6

5.3 กรอบแนวคดการประเมน 5-6

5.4 วธการศกษา 5-7

5.4.1. ดานตนทนทเพมขน (Cost) 5-8

5.4.2 ดานรายรบทเพมขน (Gain) 5-11

5.5 ผลการศกษา 5-10

5.5.1 ประมาณการปรมาณขยะมลฝอยทเกดขน ในระยะรศม

30 กโลเมตร จากเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอเมอง

จงหวดอตรดตถ 5-12

5.5.2 ประมาณการคาขนสงขยะมลฝอยเพอการผลตไฟฟาและ

คาด าเนนการทเพมขนจากการตงศนยแปลงขยะใหเปนพลงงาน

เพอผลตไฟฟาของเทศบาลต าบลในเมองฯ 5-16

5.5.3 ประมาณการรายรบจากการผลตไฟฟาและสวนลดคาก าจด

จากการตงศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟา

ของเทศบาลต าบลในเมองฯ 5-17


สารบญ



ฒ


หนา

บทท 6 บทสรป 6-1

บรรณานกรม

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก แบบศนยก าจดขยะมลฝอยและสงปฏกล เทศบาลต าบลในเมอง


ภาคผนวก ข กฎหมายหรอพระราชบญญตทเกยวของกบการควบคม ปองกน

และแกไขปญหามลพษอนเนองมาจากขยะมลฝอย

ภาคผนวก ค การท าปยหมกจากขยะมลฝอยชมชน


สารบญ



ณ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

2-1 ปรมาณขยะมลฝอยแตละประเภท 2-26

3-1 สรปขอเปรยบเทยบ ผลด ผลเสย กรณทองถน เปนผบรหารจดการ

ศนยก าจดขยะมลฝอย 3-8

3-2 สรปขอเปรยบเทยบ กรณการใหเอกชนเขามารวมด าเนนการ

และกรณบรษทรวมลงทน 3-12

4-1 การจดผงภายในพนทศนยก าจดมลฝอยรวม 4-6

4-2 รายละเอยดปรมาณบอฝงกลบมลฝอย 4-12

4-3 ปรมาณดนทใชในการกลบขยะมลฝอยในแตละระยะ 4-15

4-4 รายละเอยดของบอบ าบดน าเสยและเครองสบน า 4-20

4-5 เครองจกรกลและอปกรณทใชในศนยก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน 4-22

4-6 การประมาณราคาคาลงทนกอสรางศนยก าจดขยะมลฝอยรวมแบบครบวงจร

ของเทศบาลต าบลในเมอง (การคดแยกขยะ การหมกปย รวมกบการฝงกลบ) 4-24

5-1 องคกรปกครองสวนทองถนและประมาณการปรมาณขยะมลฝอยทเกดขน

ในระยะรศม 30 กโลเมตร จากเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอเมอง

จงหวดอตรดตถ 5-15

5-2 ประมาณการคาขนสงมลฝอยเพอการผลตไฟฟาและคาด าเนนการทเพมขน

จากการตงศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาลต าบล

ในเมองฯ 5-16


สารบญ



ด

สารบญตาราง (ตอ)

ตารางท หนา

5-3 ประมาณการรายรบจากการผลตไฟฟาและสวนลดคาก าจดจากการ

ตงศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาลต าบล

ในเมองฯ 5-19

5-4 ประมาณการผลตอบแทนจากการผลตไฟฟาทไดรบจากการตงศนย

แปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาลต าบลในเมองฯ 5-21


สารบญ



ต

สารบญภาพ

ภาพท หนา

1-1 กรอบแนวคดการวจยของโครงการ 1-10

1-2 วงจร PDCA 1-11

1-3 แผนทจงหวดอตรดตถ 1-13

1-4 แผนทอ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ 1-14

2-1 แผนผงแสดงแนวเขตชมชนเทศบาลต าบลในเมอง อ.พชย จ.อตรดตถ 2-7

2-2 เวทแลกเปลยนเรยนรเรองการจดการขยะโดยประชาชนมสวนรวมในพนทวจย

ประกอบดวยชมชนหลกเมอง ชมชนพชยดาบหก และชมชนศรเมองพชย 2-9

2-3 การประชาสมพนธรณรงคคดแยกขยะผานปายประชาสมพนธในพนทวจย 2-11

2-4 การอบรมพฒนาทกษะการคดแยกขยะมลฝอยเพอน ากลบมาใชประโยชน 2-12

2-5 กจกรรมสงเสรมการคดแยกขยะอนทรยและการท าปยหมกระดบชมชนฯ 2-15

2-6 ภาพรวมของกจกรรมในการสรางแนวทางการมสวนรวมของประชาชน

ในการจดการขยะ 2-16

2-7 ขอเสนอของประชาชนในการมสวนรวมจดการขยะของเทศบาลต าบลในเมอง

อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ 2-21

2-8 ยทธศาสตรสามเหลยมเขยอนภเขา 2-22

3-1 แผนการด าเนนงานกคนสภาพบอขยะเกาของเทศบาลต าบลในเมองพชย 3-4

3-2 แผนปฏบตการกคนสภาพบอขยะเกาของเทศบาลต าบลในเมองพชย 3-14

3-3 ขนตอนการด าเนนการ (Process design) ในการกคนบอขยะเดม 3-18

3-4 ขนตอนการด าเนนการ (Process design) ในการกคนบอขยะเดม

กรณทมการตดบางขนตอนออกเพอความคมคาทางเศรษฐศาสตร 3-18


สารบญ



ถ

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา

3-5 ภาพหนาตดงานในพนทบอผงกลบขยะเดม 3-20

4-1 วธผสมผสานทางเลอกท 1 การคดแยกขายรวมกบการฝงกลบ 4-3

4-2 วธผสมผสานทางเลอกท 2 การคดแยกขาย การหมกปย รวมกบการฝงกลบ 4-4

4-3 วธผสมผสานทางเลอกท 3 การคดแยกขาย การเผาในเตาเผา รวมกบการ

ฝงกลบ 4-5

4-4 ผงบรเวณศนยก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน 4-8

5-1 แนวทางการจดการขยะแบบผสมผสานในเขตพนทเทศบาลต าบลในเมองพชย

กรณทมเทคโนโลยก าจดขยะโดยวธการแปลงเปนพลงงาน 5-8

5-2 แผนทแสดงรายละเอยดขอบเขตของแตละต าบลในเขตจงหวดอตรดตถ 5-14




กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ (ปท 2) 1-1

บทท 1

บทน า

1.1 ความส าคญและทมาของปญหาทท าการวจย

ปญหาขยะมลฝอยและสงปฏกลทไมสามารถก าจดไดหมดเปนอกหนงปญหาท

ส าคญของประเทศไทย ยงประเทศมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจมากเพยงใด ปญหาดานการ

จดการขยะมลฝอยและสงปฏกลกมากขนเปนเงาตามตว หนาทในการก าจด ดงกลาวปจจบน

ขนอย กบองคการปกครองสวนทองถน (อปท.) ซงระบไวในมาตรา 281 และ 283 ของ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550

ในพนทของเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ มการก าจด

ขยะมลฝอยแบบเทกองกลางแจงหรอฝงกลบแบบไมถกสขลกษณะ ซงวธการก าจดทไมถกตอง

ตามหลกสขาภบาลอาจสงผลกระทบตอสงแวดลอมในอนาคต นอกเหนอจากการก าจดขยะใน

เขตรบผดชอบของตนเองแลว เทศบาลต าบลในเมอง ยงรบก าจดขยะใหกบองคกรปกครองสวน

ทองถนใกลเคยงอก 2 แหง คอ องคการบรหารสวนต าบลในเมอง และองคการบรหารสวน

ต าบลบานหมอ มาเปนระยะเวลากวา 10 ป โดยองคกรปกครองสวนทองถนทง 2 แหงให

งบประมาณสนบสนนแกเทศบาลต าบลในเมอง ปละ 20,000 บาท จนกระทงตนป 2554

องคการบรหารสวนต าบลในเมองไดมแนวคดทจะจดสรางเตาเผาขยะในพนท และขอแยกตว

ออกไปด าเนนการก าจดขยะในพนทโดยวธเผาในเตาเผาขยะในชวงปลายป 2554 จากการลง

พนทศกษาพบปญหาการจดการขยะในองคการปกครองสวนทองถนทง 3 นอกจากจะพบ

ปญหาดานการก าจดขยะทไมถกสขลกษณะแลว ระบบการรวบรวมขยะมลฝอยของทงสาม

พนทใชแบบเดยวกนคอระบบถงใบเดยว ( one can system) ในการรองรบขยะมลฝอยจงท าให

ไมมการแยกขยะกอนน าไปก าจด รวมถงรถทบรรทกขยะกยงไมมระบบแยกในขณะน าไปก าจด

ถงรองรบขยะมลฝอยในเขตเทศบาลต าบลในเมองสวนใหญอยในสภาพดแตมปรมาณไม

เพยงพอกบปรมาณปรมาณของขยะมลฝอยทเกดขนในแตละวน ประชาชนบางสวนในพนทจง

ตองท าการรวบรวมขยะมลฝอยใสในภาชนะบรรจขยะอนๆ เชน ถงพลาสตก ถงด า และตะกรา





วางไวใกลกบถงขยะ ถงแมวาปรมาณถงรองรบขยะมลฝอยจะไมเพยงพอ แตกไมเกดปญหาขยะ

มลฝอยตกคาง เนองจากพนกงานมการเกบรวบรวมขยะมลฝอยทกวน ส าหรบในพนทอ งคการ

บรหารสวนต าบลบานหมอ พบวาปรมาณถงรองรบขยะมลฝอยทจดไวใหมเพยงพอตอปรมาณ

ขยะทเกดขนในแตละวน เนองจากประชาชนในพนทบางสวนมการก าจดขยะมลฝอยเองดวย

เชน การเผา การฝง หรอการทงตามธรรมชาต และพนกงานมการเกบรวบรวมขยะมลฝอยทก

วน จงไมมปญหาเรองขยะมลฝอยตกคาง แตปญหาทพบคอถงรองรบขยะมลฝอยบางสวนเกด

การช ารดท าใหการรองรบขยะมลฝอยไมมประสทธภาพดพอ กอใหเกดปญหาขยะลนกระจาย

ออกมานอกถง และเปนแหลงเพาะพนธแมลงและพาหะน าโรค ปญหาเรองการจดการขยะ

มลฝอยพบมากทสดในพนท องคการบรหารสวนต าบล ในเมอง เนองจากมการรองเรยนของ

ประชาชนเกยวกบการตกคางของขยะมลฝอย ซง ขอรองเรยนสวนใหญ มสาเหตหลกมาจากถง

รองรบขยะมลฝอยและจดทตงของถงขยะไมเพยงพอตอปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนในแตละ

วน กอปรกบการช ารดของถงรองรบขยะมลฝอยทใชอย นอกจากน องคการบรหารสวนต าบล

ในเมองยงด าเนนการเกบรวบรวมและขนขยะมลฝอยไปก าจดสปดาหละ 6 วนโดยมวนหยด

สปดาหละ 1 วน จงเปนสาเหตหนงทท าใหเกดการตกคางของขยะมลฝอยในพนท สงผลใหเกด

ปญหากลนเหมน เปนแหลงเพาะพนธเชอโรคและสตวทเปนพาหะน าโรค และ กอใหเกดทศนะ

อจาด

จากการศกษาปรมาณของขยะมลฝอยทถกน าไปก าจดในพนทก าจดขยะซงใช

รวมกนระหวางองคกรปกครองสวนทองถนทง 3 ในชวงป 2553-2554 พบวามคาเฉลยเทากบ

4,646.56 กโลกรม/วน โดยทเทศบาลต าบลในเมอง มปรมาณขยะมลฝอยมากทสด มปรมาณ

เฉลยเทากบ 2,387.00 กโลกรม/วน รองลงมา ไดแก องคการบรหารสวนต าบล บานหมอ และ

องคการบรหารสวนต าบลในเมอง มปรมาณเฉลยเทากบ 1,135.93 และ 1,123.63 กโลกรม/วน

ตามล าดบ ปรมาณขยะมลฝอยทน ามาก าจดในพนทศกษาแยกตามแหลงก าเนด พบวา แหลงท

อยอาศยเปนแหลงทกอใหเกดขยะมากทสด คดเปนรอยละ 82.66 ของแหลงก าเนดทงหมด ซง

มปรมาณเฉลยเทากบ 3,999.11 กโลกรม/วน หรอคดเปน 1.46 กโลกรม/ครวเรอน/วน แหลงท

มปรมาณขยะมากเปนอนดบรองลงมาไดแก ตลาดสด คดเปนรอยละ 12.18 โดยมปรมาณเฉลย





เทากบ 589.24 กโลกรม/วน สถานทราชการและโรงเรยนผลตขยะมลฝอยคดเปนรอยละ 3.62

หรอเทากบ 175.26 กโลกรม/วน ในขณะทสถานพยาบาลผลตขยะมลฝอยเทากบรอยละ 1.53

หรอเทากบ 74.24 กโลกรม/วน ตามล าดบ สดสวนประเภทของขยะมลฝอยทถกน ามาก าจดใน

พนทศกษา พบวาขยะอนทรยมปรมาณเฉลยเทากบ 2,054.18 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ

44.11 รองลงมา ไดแก ขยะรไซเคล 1,220.97 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 26.24 ขยะทวไป

1,139.26 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 24.36 ขยะตดเชอ 188.54 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ

4.10 และขยะอนตราย 43.60 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 0.95 เมอพจารณาจากสดสวน

ประเภทของขยะมลฝอยทถกน ามาก าจดในพนทศกษาแลวนน หากองคกรปกครองสวนทองถน

มนโยบายในการน าขยะอนทรยไปแปรรปเปนปยหมกและน าขยะรไซเคลกลบไปใชประโยชนจะ

สามารถลดปรมาณขยะทจะน าไปก าจดในพนททงขยะไดถงวนละกวา 3 ตน หรอคดเปนรอยละ

70 ซงนอกจากจะท าใหมผลพลอยไดจากการก าจดขยะเกดขนแลว ยงชวยยดอายของพนท ฝง

กลบขยะอกดวย

จากการตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมในบรเวณพนทก าจดขยะในปจจบนซง

ใชระบบการเทกองหรอฝงกลบอยางไมถกตองตามหลกสขาภบาล โดยการศกษาปรมาณโลหะ

หนกทปนเปอนในดนและน าใตดนบรเวณพนทก าจดขยะและบรเวณใกลเคยง พบวาปรมาณ

โลหะหนกในดนทอยบรเวณใกลกบพนทก าจดขยะมลฝอยมโอกาสทจะเกดการปนเปอนของ

โลหะหนกไดมากกวาพนททอยหางไกลจากพนทก าจดขยะมลฝอยออกไป และการ

แพรกระจายของโลหะหนกขนอยกบชนดของดน โดยในพนทนาทลกษณะดนเปนดนเหนยวพบ

ปรมาณการปนเปอนของโลหะหนกนอยกวาดนเหนยวปนดนรวนในบรเวณสวนกลวยทระยะ

ความหางจากพนทก าจดขยะเทาๆ กน ปรมาณโลหะหนกไดแก แคดเมยม ตะกว ทองแดง

สงกะส และเหลก ในดนบรเวณโดยรอบพนทก าจดขยะ ปจจบนยงคงอยในเกณฑ มาตรฐาน

คณภาพดนทใชประโยชนเพอการอยอาศยและเกษตรกรรมของกรมควบคมมลพษ และเกณฑ

ประเมนโครงการดนดชวตปลอดภยของกรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ แตใน

บรเวณพนทก าจดขยะพบวาม บางจดตรวจพบปรมาณแคดเมยมในดนสงเกนกวาคามาตรฐาน

ของเกณฑประเมนโครงการดนดชวตปลอดภยของกรมพฒนาทดน ซงเปนเกณฑคามาตรฐาน





โลหะหนกในดนเกษตรกรรมของประเทศไทย ก าหนดใหแคดเมยมตองมคาไมเกนกวา 0.5

มลลกรม /กโลกรม แตปรมาณทตรวจพบมสงถง 0.98 มลลกรม /กโลกรม ท าใหดนในบรเวณ

ดงกลาวภายหลงจากการใชเพอเปนพนทก าจดขยะแลว ไมควรน าไปใชประโยชนเพอการปลก

พชผลทางการเกษตรเพอการบรโภค นอกจากน องคกรปกครองสวนทองถน ควรจดหา

มาตรการในการปองกนการแพรกระจายของสารพษจากบรเวณพนทก าจดขยะไปยงพนท

ใกลเคยงอกดวย

ผลจากการตรวจวเคราะหคณภาพทางเคมและชวภาพของน าบาดาลเบองตน

ซงเกบส ารวจจากบอบาดาลในบรเวณรศม 3 กโลเมตรโดยรอบพนทก าจดขยะ พบวาน า

บาดาลยงมปรมาณโลหะหนกและแบคทเรยอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพน าบาดาลทก าหนด

ไว โดยตรวจไมพบทงโคลฟอรมแบคทเรยและฟคอลโคลฟอรมแบคทเรย จงสามารถน าไปใช

ประโยชนได แตไมแนะน าส าหรบการบรโภคโดยตรงเนองจากตรวจพบการปนเปอนของสาร

ตะกวชวงเดอนเมษายน พ.ศ. 2554 ในน าบาดาลทตรวจวเคราะหปรมาณ 0.01 มลลกรม/ลตร

และแคดเมยมในชวงเดอนพฤศจกายน 2553 ตรวจพบการปนเปอนปรมาณ 0.01 มลลกรม /

ลตร ซงแมวาปรมาณทตรวจพบจะมเพยงเลกนอยกตาม แตหากบรโภคทกวนกอาจกอใหเกด

การสะสมและสงผลกระทบตอสขภาพของประชาชนได

ความคดเหนของประชาชนตอการจดการขยะมลฝอยในชมชนพบวาปญหาท

ประชาชนไดรบความเดอดรอนจากขยะมลฝอยมากทสด คอปญหาดานกลน เหมน รองลงมา

คอ ปญหาการมกองขยะมลฝอยทวชมชนท าใหทศนยภาพเสอมโทรม และปญหาแมลง น าโรค

เชน แมลงวน แมลงหว ประชาชนสวนใหญมความยนดถาหากหนวยงานทรบผดชอบจะจดเกบ

คาธรรมเนยมเพมเพอปรบปรงการบรการใหดยงขน คดเปนรอยละ 76.3 โดยรอยละ 48.8 ม

ความยนดทจะใหมการสรา งระบบก าจดขยะมลฝอยในชมชน ในขณะทมกลมทไมเหนดวยคด

เปนรอยละ 21.3 และอกรอยละ 29.9 เปนกลมทยงไมแนใจวาควรทจะใหมการกอสรางด

หรอไม แสดงใหเหนวาหาก องคกรปกครองสวนทองถน จะด าเนนการกอสราง ระบบก าจดขยะ

มลฝอย ควรมการใหความรและประชาสมพนธเพอสรางความเขาใจกบประชาชน ทงนเพอ

ปองกนการเกดปญหาความขดแยงภายหลงด าเนนโครงการ โดยประชาชนรอยละ 77.9 อยาก





ใหหนวยงานภาครฐมการบรการแจงขาวสาร ขอมล หรอจดการประชมเพอแสดงความคดเหน

เพอหาแนวทางในการจดการขยะมลฝอยในชมชนใหดยงขน

จากการประเมนทางเลอกระบบก าจดขยะทเหมาะสมส าหรบ องคกรปกครอง

สวนทองถน ซงไดเสนอไวในรายงานวจยเรองแผนการบรหารจดการขยะทเหมาะสมส าหรบ

ชมชน กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ( 2553) ซงศกษาโดย

มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ มหาวทยาลยนเรศวร และ

ส านกงานสงแวดลอมภาคท 3 จงหวดพษณโลก โดยพจารณาจากคณสมบตทางกายภาพ

ต าแหนงของพนท การตรวจสอบดานธรณวทยา ศกยภาพในการรองรบปรมาณขยะของพนท

ปรมาณและลกษณะสมบตของขยะ และความคมคาทางเศรษฐศาสตร พบวา มทางเลอกระบบ

ก าจดขยะมลฝอยในพนทศกษาได 4 ทาง คอ

ทางเลอกท 1 การจดการแบบผสมผสาน ประกอบดวย การคดแยกขาย

รวมกบการฝงกลบอยางถกหลกสขาภบาล (อายการใชงานของพนทก าจดขยะประมาณ 20 ป

และมผลพลอยไดจากการขายขยะรไซเคลทคดแยกขาย)

ทางเลอกท 2 การจดการแบบผสมผสาน ประกอบดวย การคดแยกขาย การ

หมกปย รวมกบการฝงกลบ (อายการใชงานของพนทก าจดขยะมากกวา 20 ป และมผลพลอย

ไดจากการขายขยะรไซเคลทคดแยกขายและปยหมก)

ทางเลอกท 3 การจดการแบบผสมผสาน ประกอบดวย การคดแยก เผา

รวมกบการฝงกลบ (อายการใชงานของพนทก าจดขยะมากกวา 20 ป และมผลพลอยไดจาก

การขายขยะรไซเคลทคดแยกขาย)

ทางเลอกท 4 การฝงกลบโดยไมคดแยก (อายการใชงานของพนทก าจดขยะ

ประมาณ 13 ป และไมมผลพลอยไดเกดขน)

จากการประเมนทางการเงนและมลคาโครงการทางเศรษฐศาสตร พบวา

ทางเลอกท 2 เปนทางเลอกทดทสด โดย องคกรปกครองสวนทองถน จะตองสนบสนน





คาใชจายเพอด าเนนการตลอดทงโครงการ ซงแสดงผลขาดทนสทธทต ากวาทางเลอกท 1 และ

3 เมอค านวณจากอายการใชงานของพนทก าจดขยะมากกวา 20 ป แมวาผลการประเมนมลคา

ทางเศรษฐศาสตรของรปแบบและเทคโนโลยทเหมาะสมส าหรบการจดการขยะในพนทก าจด

ขยะของเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ จะแสดงผลขาดทนสทธ แตกเปน

เรองปกตในการประเมนโครงการสาธารณะในลกษณะโครงการก าจดขยะหรอโครงการบ าบด

น าเสย เนองจากการประเมนคาดงกลาวมไดค านงถงผลตอบแทนทตราคาเปนตวเงนไมได เชน

การมสขภาพอนามยทดของสมาชกในชมชน คณภาพของสงแวดลอม มลภาวะหรอทศนะอจาด

เปนตน แตทงนโครงการดงกลาวจะเกดขนไดหรอไมขนอยกบสมาชกชมชนจะเปนผรวมให

ความเหน เพอน าไปสการจดการขยะมลฝอยทชมชนมสวนรวมอยางยงยนตอไป

จากการตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมในพนทก าจดขยะ แมวาในปจจบนสาร

มลพษจากพนทก าจดขยะจะยงไมสงผลกระทบตอคณภาพของดนและน าใตดนในบรเวณ

ใกลเคยง แตทงน องคกรปกครองสวนทองถน ควรมการวางแผนตดตามตรวจสอบคณภาพ

สงแวดลอม ในพนทดงกลาวอยางตอเนอง เพอเปนการเฝาระวงและเพอความปลอดภยตอ

สขภาพอนามยของประชาชน เนองจากดนในบรเวณใกลเคยงพนทก าจดขยะมลฝอยเปนพนท

ท าการเกษตร และแหลงน าบาดาลทจดเกบตวอยางน าทกจดเปนแหลงน าทส าคญส าหรบ

ชมชนโดยมการใชประโยชนเพอการอปโภคบรโภคเปนประจ า ดงนนในระยะยาวจงอาจมความ

เสยงตอการปนเปอนของสารมลพษในสงแวดลอมบรเวณดงกลาว หากพนทก าจดขยะยงไมได

มการปรบปรงใหถกตองตามหลกสขาภบาล นอกจากนกาซเรอนกระจกทเกดขนจาก

กระบวนการยอยสลายของขยะเนองจากกจกรรมของจลนทรยซงเปนสดสวนโดยตรงกบ

ปรมาณขยะมลฝอยทน ามาก าจดในพนทโครงการเปนอกหนงประเดนปญหาดานสงแวดลอมท

ส าคญ ดงนนหากองคกรปกครองสวนทองถนทง 3 แหง สามารถลดปรมาณขยะทจะน าเขามา

ก าจดในพนท หรอจดการขยะมลฝอยดวยเทคโนโลยทเหมาะสมจะสามารถลดปรมาณกาซ

เรอนกระจกดงกลาวได ซงในอนาคตหากภาพรวมดานการจดการขยะมลฝอยขององคกร

ปกครองสวนทองถนทกแหงทวประเทศสามารถด าเนนการไดอยางมประสทธภาพ นอกจากจะ





ชวยลดประมาณกาซเรอนกระจกทเกดขนแลวยงสามารถน ามาค านวณเพอจ าหนายคารบอน

เครดตใหกบประเทศพฒนาแลวไดอกดวย

1.2 วตถประสงคของโครงการวจย

วตถประสงคหลกของงานวจยโครงการน ารองการจดการขยะชมชน

กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอ พชย จงหวดอตรดตถ (ปท 2) คอ การบรณาการ

การมสวนรวมของชมชนในการจดการขยะมลฝอย และศกษาออกแบบ ระบบก าจดมลฝอยเพอ

การก าจดมลฝอยในเขตเทศบาลต าบลในเมองอยาง มประสทธภาพ และเพอใหบรรล

วตถประสงคหลก จงแบงวตถประสงคยอย ๆ ออกเปน

1. เพอพฒนาเสรมสรางศกยภาพพลงชมชนในการจดการขยะมลฝอยโดยใช

รปแบบกระบวนการมสวนรวมของประชาชน

2. เพอศกษาและวเคราะหรปแบบและเทคโนโลยการจดการขยะมลฝอย และ

ขอก าหนดตางๆ ทเกยวของในการกคนสภาพเชงทฤษฏเพอใชประโยชนบอขยะเกาใหมความ

คมคา และสอดคลองกบแผนการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลในเมอง โดยค านงถง

การปนเปอนมลพษและหลกวชาการ

3. ออกแบบระบบก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน โดยอาศยกระบวนการคดแยก

ขยะ การหมกปย รวมกบการฝงกลบ ซงเปนวธการทเหมาะสมทสดจากการประเมนมลคาทาง

เศรษฐศาสตร ดงรายละเอยดทรายงานไวในรายงานวจยฉบบสมบรณโครงการแผนการบรหาร

จดการขยะทเหมาะสมส าหรบชมชน กรณศกษา: เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวด

อตรดตถ (2553)

4. ประเมนความเหมาะสมเบองตนในการผลตไฟฟาจากขยะมลฝอยรอบพนท

เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ รศมโดยรอบ 30 กโลเมตร





1.3 ขอบเขตของโครงการวจย

งานวจยนเปนการบรณาการการมสวนรวมของชมชนในการจดการขยะ

มลฝอย และศกษาออกแบบดานเทคนคในพนทฝงกลบเดมเพอการก าจดขยะอยางม

ประสทธภาพ โดยการพฒนาเสรมสรางศกยภาพพลงชมชนในการจดการขยะมลฝอยโดยใช

รปแบบกระบวนการมสวนรวมของประชาชน ( Public Participation) ดวยเทคนค PDCA (Plan-

Do-Check-Act) ศกษาและวเคราะหสภาวการณทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอยในชมช น

วเคราะหรปแบบและเทคโนโลยการจดการขยะมลฝอย ขอก าหนดตางๆทเกยวของในการกคน

สภาพเชงทฤษฏเพอใชประโยชนบอขยะเกาใหมความคมคา และสอดคลองกบแผนการจดการ

ขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ซงเปนพนทศกษาโดย

ค านงถงการปนเปอนมลพษและหลกวชาการ รวมถงการ ออกแบบระบบก าจดมลฝอยท

เหมาะสมส าหรบพนทศกษา และเนองจากปญหาภยพบตทเกดจากมหาอทกภยในประเทศไทย

ในป 2554 ท าใหผวจยไดศกษาประเมนความเหมาะสมเบองตนในการผลตไฟฟาจากขยะ

มลฝอยโดยรอบพนท เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ รศม 30 กโลเมตร

เปนประเดนเพมเตม เนองจากอ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ตงอยในเขตพนทน าทวมซ าซาก

เพอเปนการเพมทางเลอกในการก าจดขยะในพนทวจยดงกลาว

1.4 กรอบแนวความคดของโครงการวจย

โครงการวจยนเปนการวจย เพอหาแนวทางการจดการขยะชมชนในพนทวจย

โดยคณะผวจย ซงประกอบไปดวยหนวยงานหลก คอ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

ส านกงานสงแวดลอมภาคท 3 มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ และเทศบาลต าบลในเมอง

อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ไดเลงเหนความส าคญของ ปญหาดานการจดการ ขยะมลฝอยใน

เขตเทศบาลต าบลในเมอง ซงปจจบนรฐมนโยบายสนบสนนใหทองถนกอสราง ระบบก าจดขยะ

มลฝอยทถกตองตามหลกสขาภบาลในลกษณะของ การรวมกลม(Cluster) ซงการด าเนนงานใน

ลกษณะดงกลาวเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ยงไมสามารถ จดหาพนท

และจดรวมทเหมาะสมส าหรบ องคกรปกครองสวนทองถนทอยใกลเคยง รวมถงองคความรท





จะใชในการจดการเพอใหไดมาซงงบประมาณ จากปญหาดงกลาวท าให เทศบาลต าบลในเมอง

หาทางจดการขยะในพนทโดยใชวธการเทกองแบบไมถกสขลกษณะ คณะผวจยเหนวาเพอ

สงเสรมให เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ มแนวทาง จดการปญหาดาน

ขยะมลฝอยไดดวยตนเอง โดยสงผลกระทบตอสงแวดลอมและชมชนนอยทสด จงไดวางแผน

งานวจยรปแบบการจดการขยะทเหมาะสมส าหรบ พนทวจย ตลอดโครงการ โดยแบงงาน

ออกเปนทงหมด 4 ระยะ คอ

ระยะท 1 เปนการศกษาสภาพปญหาในพนทเบองตนเพอน าเสนอแนว

ทางการจดการขยะทเปนไปไดส าหรบพนท (คณะผวจยไดรบงบประมาณสนบสนนจาก

ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต ระยะเวลาการศกษา กนยายน 2552-ตลาคม 2553)

ระยะท 2 เปนการ ก าหนดแนวทางในการสรางประสทธภาพในการ

ด าเนนงานดานการจดการขยะในพนทองคกรปกครองสวนทองถน

ระยะท 3 ด าเนนการตามแนวทางทน าเสนอจากระยะท 2 และประเมนผล

จากการด าเนนงาน ซงหากการด าเนนงานจดการขยะในพนทประสบผลส าเรจ จะน าเขาสชวง

ท 4

โดย ระยะท 4 เปนการเผยแพรความส าเรจของงาน และ ถอดบทเรยนเพอใชเปน

แนวทางปฏบตเพอการจดการขยะชมชนส าหรบพนทอนตอไป





ภาพท 1-1 กรอบแนวคดการวจยของโครงการ

โดยในปทขอรบงบประมาณสนบสนนการวจยน (งบประมาณป 2554)

คณะผวจยมแนวการด าเนนงานแบงออกเปน 2 สวน ไดแก

สวนแรก เปนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม ( Participatory Action

Research : PAR) โดยเนนใหผมสวนรวมของแตละชมชน องคกรปกครองสวนทองถน ภาค

ประชาสงคมทเกยวของ และผวจยรวมกนแลกเปลยนความคดเหน จดท าประชาคมในพนทเพอ

รวมกนการก าหนดแนวทางในการสรางประสทธภาพในการด าเนนงานเพอการจดการขยะ

มลฝอยในชมชนทยงยน โดยมกรอบกจกรรมหลกประกอบดวย 1) การลดและคดแยกขยะ

มลฝอย 2) การคดแยกขยะรไซเคลเพอขาย และ 3) การลดปรมาณขยะกอนก าจดโดยใช

เทคโนโลยทเหมาะสม พรอมทงประเมนผลกระทบทเกดขน โดยพจารณาผลกระทบทเกดขนใน

ระดบตางๆ ของโครงการดวยเทคนค PDCA

ระยะท 1 ระยะท 2 ระยะท 3 ระยะท 4





ภาพท 1-2 วงจร PDCA

ทมา : วระพล บดรฐ, 2543

วงจร PDCA มาจากค าภาษาองกฤษ ประกอบดวย 4 ขนตอน ซงตองปฏบตอยางตอเนอง

ไดแก

- P –Plan วางแผน โดยการก าหนดวตถประสงค และตงเปาหมาย ก าหนดขนตอน

วธการ และระยะเวลา จดสรรทรพยากรทจ าเปนทงในดานบคคล เครองมองบประมาณ

- D- Do ปฏบต โดยการท าความเขาใจ และลงมอปฏบตตามแผน

- C-Check ตรวจสอบ เพอตดตามความคบหนา และดผลส าเรจของงานเมอเทยบ

กบแผน

- A-Act ด าเนนการใหเหมาะสม หากการปฏบตเปนทนาพอใจ กจดใหเปนมาตรฐาน

เพอเปนแนวทางใหปฏบตตอไป หากการปฏบตมขอควรปรบปรง ใหก าหนดวธการปรบปร ง

ตอไป (สถาบนเพมผลผลตแหงชาต, 2550)

สวนทสอง เปนการศกษาและวเคราะหออกแบบระบบเทคโนโลยการจดการ

ขยะมลฝอยของพนทศกษา และรปแบบรายละเอยดทางเทคนคของระบบสนบสนนตางๆ ของ





พนทก าจดขยะ ใหสอดคลองกบแผนการจดการขยะมลฝอยทไดรบการยอมรบจากชมชน

ไดแก

- เทคโนโลยทเหมาะสมเชงทฤษฏในการกคนสภาพพนทบอฝงกลบเดมทไม

ถกสขาภบาล

- ออกแบบระบบก าจดมลฝอยทเหมาะสมส าหรบพนทวจย ซงเปนระบบก าจด

มลฝอยแบบผสมผสาน ประกอบดวย การคดแยกขาย การหมกปย รวมกบการฝงกลบ โดย

กระบวนการดงกลาวเปนวธการทเหมาะสมทสดจากการประเมนมลคาทางเศรษฐศาสตร โดย

อาศยผลการศกษาจาก โครงการวจยแผนการบรหารจดการขยะทเหมาะสมส าหรบชมชน

กรณศกษา: เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ (2553) เปนแนวทางในการ

ออกแบบ

- ประเมนความเหมาะสมเบองตนในการผลตไฟฟาจากขยะมลฝอยรอบพนท


1.5 พนทศกษา

เทศบาลต าบลในเมอง ตงอยในเขต อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ มขอบเขตพนท

ครอบคลม 1.25 ตารางกโลเมตร อยรมฝงแมน านานดานตะวนออก หางจากจงหวดอตรดตถ

ประมาณ 45 กโลเมตร เดมเปนสขาภบาล โดยจดตงเปนเทศบาลต าบลตามประกาศ

กระทรวงมหาดไทย เมอวนท 31 ตลาคม พ.ศ. 2498 และตามประกาศในราชกจจานเบกษา

ฉบบพเศษ หนา 106 เลมท 72 ตอนท 74 ลงวนท 17 กนยายน พ.ศ. 2498 ตอมาไดยกฐานะ

เปนเทศบาลต าบลตามพระราชบญญตเปลยนแปลงฐานะของสขาภบาลเปนเทศบาลต าบล

พ.ศ. 2542 ซงประกาศในราชกจจานเบกษา เลมท 116 ตอนท 9 ก. ลงวนท 24 กมภาพนธ

พ.ศ. 2542 และมผลบงคบใชวนท 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2542





ภาพท 1-3 แผนทจงหวดอตรดตถ

(ทมา : http://www.folktravel.com/archive/uttaradit.html)





ภาพท 1-4 แผนทอ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

(ทมา : http://previously.doae.go.th/prompt/2552/090305_02/Disc01/MAIN/

UTD/UTD_07.html)





1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ เกดการบรณาการการ

มสวนรวมของชมชนในการจดการขยะมลฝอยชมชน

2. ไดรปแบบและเทคโนโลยการจดการขยะมลฝอยในทางทฤษฎ และ

ขอก าหนดตางๆ ทเกยวของในการกคนสภาพเพอใชประโยชนบอขยะเกาใหมความคมคา และ

สอดคลองกบแผนการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลในเมอง โดยค านงถงการปนเปอน

มลพษและหลกวชาการ

3. เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถซงเปนพนทวจย ได

รายละเอยดระบบจดการมลฝอยทเหมาะสม ส าหรบน าไปใชวางแผนการจดท าระบบก าจดขยะ

มลฝอยในพนทตอไป

4. ทราบความเหมาะสมเบองตนในการผลตไฟฟาจากขยะมลฝอยรอบพนท


5. ไดประโยชนในเชงพาณชยโดยการเพมมลคาใหกบขยะทเหลอทงจากชมชน

ทงในแงของวสดทสามารถน ากลบมาใชใหมซงขายได หรอการแปรรปขยะ และการลดการ

ปลดปลอยกาซเรอนกระจก( green house gas: GHG) ตลอดจนลดคาใชจายในการก าจดขน

สดทาย

1.7 ค าส าคญทเกยวของกบการวจย

การจดการขยะ (Solid Waste Management) หมายถง การรวบรวม คดแยก เกบขน และ

ก าจดขยะมลฝอยดวยวธการทถกหลกสขาภบาล โดยประชาชนเปนผเกบรวบรวมขยะมลฝอยท

เกดจากกจกรรมในบานเรอนของตน และองคกรปกครองสวนทองถนทรบผดชอบในการเกบ

ขนและน าไปก าจด ทงนการจดการขยะมลฝอยทไดผลตองไดรบความรวมมอจากประชาชน ทง

ขยะมลฝอยใหเปนทเปนทาง การใหความรวมมอในการคดแยกขยะมลฝอย และยนดทจะจาย

คาด าเนนการในการก าจดขยะมลฝอย





ขยะชมชน (Municipal Solid Waste) หมายถง เศษวสดจากชมชนทไมมผใดตองการ เชน

เศษอาหาร เศษกระดาษ เศษพลาสตก เครองใชทช ารด เศษวสดจากการเกษตร อตสาหกรรม

การกอสราง ตลอดจนกงไมใบหญา หรอซากสตว ขยะมลฝอยบางอยางยงมคณคาในตวเอง

และอาจเปนทตองการของบคคลอนได เชน กระดา พลาสตก เสอผาเกา

การมสวนรวมของประชาชน ( Public Participation) หมายถง การมสวนรวมของชมชน

การใหคนในชมชนมสวนเกยวของโดยสมครใจในกจกรรมทกขนตอน เรมตงแตการเขารวม

ประเมนปญหา ตดสนใจรวมกนในการวางแผนแกไขปญหา ลงมอแกไข และประเมนผล ซง

กระบวนการทงหมดตงอยบนพนฐานความเชอ ทศนคต และวฒนธรรมของชมชน

ศนยจดการขยะแบบกลมพนท หรอ จดการขยะมลฝอยแบบรวมกลม

(Clustering) หมายถง การแบงกลมพนทเพอรองรบการจดตงศนยจดการมลฝอย โดยให

องคกรปกครองสวนทองถนทมพนทอยใกลเคยงกนมการรวมกลมของทองถนเพอการจดการ

มลฝอยรวมกน


บทท 2 แนวทางการจดการขยะมลฝอยโดยประชาชนมสวนรวมฯ



บทท 2

แนวทางการจดการขยะมลฝอยโดยประชาชนมสวนรวม

ในเขตเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

ปจจบนปญหาการจดการขยะมลฝอยชมชนเปนปญหาทเกดขนในหลายแหงของ

ประเทศ ซงสาเหตของปญหาของขยะมลฝอยมสาเหตจากปจจยตาง ๆ ดงนตอไปน

1) การเพมขนของจ านวนประชากรและสภาพเศรษฐกจทดขน ท าใหประชาชนมการ

จบจายใชสอยสนคามากขน จงเพมปรมาณการผลตมลฝอย

2) ขอจ ากดดานงบประมาณและบคลากรของทองถน ซงไมเพยงพอตอการลงทน

และปรบปรงระบบการเกบขนและการก าจดมลฝอยใหมประสทธภาพ

3) ทองถนสวนใหญขาดการวางแผนของระบบการจดการมลฝอย ทงในระยะสนและ

ระยะยาว เพอรองรบการเพมขนอยางรวดเรวของขยะมลฝอย ตลอดจนไมมการเตรยมหา

สถานทก าจดมลฝอยไวลวงหนา

4) ประชาชนยงไมใหความรวมมอ และตระหนกในหนาททจะตองชวยกนรกษาความ

สะอาดของบานเมองเทาทควร

5) การใชมาตรการทางกฎหมายทมอยในปจจบนยงไมเขมงวดเพยงพอ รวมทงสาระ

ของกฎหมายยงไมละเอยด คอ ไมมการระบมาตรการ หลกเกณฑ ตลอดจนวธการทถกตอง

เหมาะสมวาจะตองจดการอยางไรเพอใหทองถนใชเปนแนวปฏบตได

6) การใชทรพยากรอยางฟมเฟอย ท าใหมการทงขยะมลฝอยออกมาก รวมทงยงไมม

การน าขยะหรอวสดเหลอใชบางชนดทยงอยในสภาพใชงานไดมาหมนเวยนกลบมาใชอก

ตลอดจนมการใชผลตภณฑทท าจากวสดทยอยสลายยาก เชน พลาสตก และโฟมมากขน ท า

ใหเกดปญหาในการก าจดตามมา (สกาญจน รตนเลศนสรณ, 2546)

ขยะจากครวเรอนทเพมขนท าใหองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) มตนทนการเกบ

รวบรวมขยะสงขน หากองคกรปกครองสวนทองถน ใดมการก าจดโดยวธฝงกลบกจะท าให





บรเวณพนทฝงกลบเตมอยางรวดเรว การก าจดอยางไมถกสขลกษณะโดยวธบอทงขยะเปด

กลางแจงยงมอยเปนจ านวนมากท าใหการจดการดานสงแวดลอมของประเทศในภาพรวม

เปนไปดวยความยากล าบาก และนบวนปญหาขยะมลฝอยในประเทศไทยก าลงทวความรนแรง

ขนเรอย ๆ ซงจากสถตปรมาณมลฝอยชมชนทเกดขนในประเทศไทยระหวางป พ.ศ. 2548-

2553 ของกรมควบคมมลพษ ( 2555) พบวา ในเขตเทศบาลและนอกเขตเทศบาล ขยะมลฝอย

ยงคงมปรมาณเพมขนอยางตอเนอง ซงปรมาณและลกษณะของขยะมลฝอยในแตแหงจะ

แตกตางกนไปขนอยกบปจจย ดงตอไปน

1) ลกษณะชมชนหรอทตงของทองถน ชมชนรานคา (ตลาด ศนยการคา) จะมปรมาณ

ขยะมลฝอยมากกวาชมชนทอยอาศย สวนบรเวณเกษตรกรรมจะมปรมาณขยะมลฝอยอก

รปแบบหนง

2) ความหนาแนนของประชากรในชมชน บรเวณทอยอาศยหนาแนน ปรมาณขยะจะ

มากกวาบรเวณทมประชากรอาศยอยนอย เชน บรเวณแฟลต คอนโดมเนยม ทาวนเฮาส ซงมผ

อาศยหลายครอบครวจะมปรมาณขยะมาก

3) ฤดกาลมผลตอการเปลยนแปลงของปรมาณขยะเปนอยางมาก เชน ฤดทผลไมมาก

ปรมาณขยะมลฝอยจ าพวกเปลอกและเมลดของผลไมทเหลอจากการบรโภคของประชาชนจะม

มาก ดงนนถาผลไมยงออกสตลาดเปนจ านวนมากยงท าใหเปลอกและเศษผลไมทงมากในปนน

4) สภาวะเศรษฐกจ ชมชนทมฐานะดยอมมก าลงซอสนคาสงกวาชมชนทมฐานะทาง

เศรษฐกจต า จงมขยะมลฝอยมากตามไปดวย ชมชนทมฐานะดจะมขยะมลฝอยจากบรรจภณฑ

เชน กลอง กระปอง โฟม ถงพลาสตก สวนขยะจากชมชนทไมไดมฐานะดมกเปนเศษอาหาร เศษ

ผก

5) อปนสยของประชาชนในชมชน ประชาชนทมอปนสยรกษาความสะอาด เปนระเบยบ

เรยบรอย จะมปรมาณขยะมลฝอยในการเกบขนมากกวาประชาชนทมอปนสยมกงายและไมเปน

ระเบยบ ซงจะทงขยะมลฝอยกระจดกระจาย ไมรวบรวมเปนทเปนทาง ปรมาณขยะมลฝอยท

จะตองเกบขนจงนอยลง แตไปมากอยตามล าคลอง ถนน และทสาธารณะ เปนตน ตวแปรอก

อยางหนง คอ พฤตกรรมการบรโภคและคานยมของคนแตละกลมมผลตอลกษณะของขยะ





มลฝอย เชน กลมวยรนนยมอาหารกระปอง น าขวด และอาหารทใสโฟม พลาสตก หรอกลอง

กระดาษ เปนตน

6) การจดบรการเกบขยะมลฝอย องคประกอบนจะเปนผลอยางมากตอการ

เปลยนแปลงปรมาณขยะมลฝอย ถาบรการเกบขยะมลฝอยไมสม าเสมอหรอการเกบขยะ

มลฝอยท าไดไมสะดวก รถขนขยะมลฝอยไมสามารถเขาชมชนได เนองจากถนนหรอตรอกซอย

แคบมากตองใชภาชนะขนถายอกทอดหนงกจะท าใหปรมาณขยะมลฝอยเหลอจากการเกบอก

มากมาย

7) ความเจรญของอตสาหกรรมและเทคโนโลย มผลท าใหคนบรโภคอาหารส าเรจรป

กนมากขน ทงยงใชภาชนะฟมเฟอยประเภท ขวด กระปอง กลอง และถงพลาสตกกนมาก

(สกาญจน รตนเลศนสรณ, 2546)

เทศบาลต าบลในเมอง ตงอยในเขตพนทอ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ อยทางทศ

ตะวนตกเฉยงใตสดของจงหวด หางจากตวจงหวดอตรดตถไปทางทศใตประมาณ 45 กโลเมตร

เปนเมองทมความส าคญทางประวตศาสตร จงเปนสถานททองเทยวทส าคญแหงหนงของ

จงหวดอตรดตถ เนองจากเปนบานเกดของพระยาพชย ทหารเอกคกายสมเดจพระเจาตากสน

มหาราช ประกอบกบพนทเปนแหลงกระจายสนคาการเกษตรทสงมาจากภาคเหนอและรบ

สนคาการเกษตรจากภาคกลางเพอกระจายขนสภาคเหนอ ปรมาณขยะมลฝอยในเขตเทศบาล

ต าบลในเมองจงมแนวโนมเพมขน และอาจกอใหเกดปญหาในการก าจดเกนกวาทเทศบาล

ต าบลในเมองจะสามารถจดการไดอยางมประสทธภาพ หากขาดการวางแผนทดทงในระยะสน

และระยะยาว ขาดความรวมมอจากภาคประชาชนในการเขามารวมแกไขปญหาดงกลาว

เพราะปญหาดานขยะมลฝอยชมชนประชาชนทกคนอยในฐานะของผมสวนรวมในการสราง

ปญหาและฐานะของผทตองเขารวมในการจดการปญหา ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร

ไทยพทธศกราช 2550 ไดระบไวชดเจนในการใหประชาชนมสวนรวมและอ านาจในการ

บรหารงานแผนดน ตลอดจนการมสทธและอ านาจในการควบคม ก ากบ และตรวจสอบการ

ด าเนนการงานของภาครฐ ประชาชนมสทธไดรบขอมล ค าชแจงจากหนวยราชการ ตลอดจน

การมสวนรวมในการบรหารจดการและควบคมก ากบการด าเนนงานของรฐไดโดยตรงมากขน





บทบาทหนาทการมสวนรวมของประชาชนในการจดการกบปญหาขยะมลฝอยอยางครบวงจร

จงไดรบการยอมรบจากรฐ ศนยปฏบตการวศวกรรมพลงงานและสงแวดลอม ( 2550) ได

เสนอแนะแนวทางในการใชสทธของประชาชนเพอการมสวนรวมในปญหาขยะมลฝอยรวมกบ

หนวยงานภาครฐ ดงน

รวมคนหาปญหา พจารณาปญหา และจดล าดบความส าคญของปญหา

รวมคนหาสาเหตของปญหา

รวมคนหาและพจารณาแนวทางการแกไขปญหา

รวมกจกรรมเพอแกไขปญหา

รวมประเมนผลกจกรรมการพฒนา

แนวความคดของการมสวนรวมของประชาชนในกจกรรมตางๆ ของชมชนนน ตงอยบน

พนฐานของการเหนคณคาและความสามารถในการพฒนาตนเองเมอมโอกาสและการน าเอา

ความสามารถสวนบคคลมาใชใหเปนประโยชนตอสวนรวม การพฒนาจะมประสทธภาพได

ตองยดหลกการรวมกลมและการท างานเปนกลมของสงคมนนๆ การมสวนรวมเกดจาก

แนวคดหลก 3 ประการ คอ 1) ความสนใจและความหวงใยรวมกน ซงเกดจากความสนใจและ

ความหวงใยสวนบคคล กลายเปนความสนใจและหวงใยรวมกนของสงคม 2) ความเดอดรอน

และความไมพงพอใจรวมกนทมตอสถานการณทประสบอย แลวเกดแรงผลกดนน าไปสการ

รวมกลม วางแผน และลงมอกระท ารวมกน และ 3) การตกลงใจรวมกนเพอเปลยนแปลงกลม

หรอชมชนไปในทศทางทพงประสงค การตดสนใจรวมกนนตองมความรนแรงพอทจะกอใหเกด

การรเรมกระท าสงใหมๆ ส าหรบแนวคดอนๆ ทเกยวของกบการมสวนรวม ไดแก ความศรทธา

ทมตอความเชอบคคลส าคญและสงศกดสทธ ความเกรงใจตอบคคลทตนเคารพนบถอหรอให

เกยรต และอ านาจบงคบ กฎ ระเบยบทก าหนด (รวกานต แสนไชย, 2544)

เจมศกด ปนทอง ( 2525) ไดแบงรปแบบและลกษณะของการมสวนรวม แบงเปน 4

แบบ คอ 1) การมสวนรวมในการตดสนใจ ( Decision making) ประกอบดวย 3 ขนตอน ไดแก

รเรม ตดสนใจ ด าเนนการตดสนใจ และตดสนใจปฏบต 2) การมสวนรวมในการปฏบตการ





(Implementation) ประกอบดวยการสนบสนนดานทรพยากร การบรหาร และการประสาน

ความรวมมอ 3) การมสวนรวมในผลประโยชน ( Benefits) ทงผลประโยชนทางวตถและทาง

สงคม หรอผลประโยชนสวนบคคล 4) การมสวนรวมในการประเมนผล ( Evaluation) ซงเปน

การควบคมและตรวจสอบการด าเนนกจกรรมทงหมด และเปนการแสดงถงการปรบตวในการ

มสวนรวม

การสงเสรม สนบสนน การพฒนาและผลกดนกระบวนการมสวนรวมของประชาชนใน

การจดการปญหาขยะมลฝอยชมชนจงมความจ าเปนอยางยง โดยการสรางความตระหนกและ

เขารวมกระบวนการแลกเปลยนเรยนรผานการปฏบตจรง เพอชวนใหทกฝายในสงคมและ

ทองถนเขามารวมคด รวมท า สรางเครอขายการเรยนรรวมกน ชวยกนน าเสนอทางเลอกของ

การจดการปญหาขยะชมชนเพอสงแวดลอมทดทสามารถปฏบตไดและชวยกนผลกดนให

ประสบความส าเรจ

2.1 พนทการศกษา

พนทศกษาตงอยในเขตเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ประกอบไป

ดวย 3 ชมชน ไดแก

1) ชมชนหลกเมอง

ชมชนหลกเมอง ตงอยทางทศตะวนออกของถนนมหาธาต โดยมเขตตดตอดงน

ทศเหนอ จรด ถนนขางไทยสมทร และบานเหนอวดมหาธาต

ทศใต จรด ถนนรตถรกษา และชมชนศรเมองพชย

ทศตะวนออก จรด ทางรถไฟ

ทศตะวนตก จรด ถนนมหาธาต และชมชนพชยดาบหก





มจ านวนประชากรทงหมด จ านวน 784 คน และมครวเรอน จ านวน 306

ครวเรอน (ส านกงานเทศบาลต าบลในเมอง, 2555)

2) ชมชนพชยดาบหก

ชมชนพชยดาบหก ตงอยทางทศตะวนตกของถนนมหาธาตโดยมอาณาเขตตดตอ

ดงน

ทศเหนอ จรด ศาลทานพอพระยาพชยดาบหก

ทศใต จรด ถนนบงเจาแมทบทม และชมชนศรเมองพชย

ทศตะวนออก จรด ถนนมหาธาต และชมชนหลกเมอง

ทศตะวนตก จรด แมน านาน

มจ านวนประชากรทงหมด จ านวน 717 คน และมครวเรอน จ านวน 309


3) ชมชนศรเมองพชย

ชมชนศรเมองพชย ตงอยทางทศตะวนออกของถนนมหาธาต

ทศเหนอ จรด ถนนบงเจาแมทบทม และถนนรตถรกษา

ทศใต จรด บานวงพะเนยด หม 5 ต าบลในเมอง

ทศตะวนออก จรด ทางรถไฟ

ทศตะวนตก จรด แมน านาน

มจ านวนประชากรทงหมดจ านวน 698 คน และมครวเรอน จ านวน 287






ภาพท 2-1 แผนผงแสดงแนวเขตชมชนเทศบาลต าบลในเมอง อ.พชย จ.อตรดตถ

(ทมา : ส านกงานเทศบาลต าบลในเมอง, 2555)





2.2 การด าเนนการพฒนารปแบบการมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมล

ฝอยชมชน ประกอบดวย 5 ขนตอน ดงน

2.2.1 ขนตอนการเตรยมการวจย

ศกษาขอมลเอกสารในการปฏบตงาน และสถตตางๆ เกยวกบขยะมลฝอย

เพอใหไดขอมลบรบทของชมชน ปรมาณและประเภทของขยะมลฝอยในพนท และ

การด าเนนงานดานขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลในเมอง ขอมลทไดในขนตอนนจะน าไปใชเปน

ขอมลเบองตนเพอวางแผนหาแนวทางการจดการขยะมลฝอยโดยประชาชนมสวนรวมตอไป

2.2.2 ขนตอนการวเคราะหปญหา สาเหต และแนวทางการจดการขยะมลฝอย

โดยประชาชนมสวนรวม

ผวจยด าเนนการโดยการจดสนทนากลมเพอศกษาปญหา สาเหต และแนวทาง

การมสวนรวม การวางแผนกจกรรม ผเกยวของ ผมสวนไดเสย ( Stakeholder) เปาหมาย และ

วธการประเมนความส าเรจของงาน ผเขารวมสนทนากลมประกอบดวย ทมคณะผวจยจาก

มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม เจาหนาทจากส านกงานสงแวดลอมภาคท 3 ผบรหารและ

เจาหนาทของเทศบาลต าบลในเมอง สมาชกเทศบาลต าบลในเมอง ผน าชมชนในเขตเทศบาล

ต าบลในเมอง ประกอบดวย ชมชนหลกเมอง ชมชนพระยาพชยดาบหลก และชมชนศรเมอง

พชย และอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน(อสม.) ขอมลทไดในขนตอนนจะน าไปสแนว

ทางการจดการขยะมลฝอยโดยประชาชนมสวนรวมตอไป

2.2.3 ขนตอนการสรางความตระหนกในการจดการขยะมลฝอยชมชน

การสรางความตระหนกในการจดการขยะชมชน ในพนท 3 ชมชนหลก ไดแก

ชมชนศรเมองพชย ชมชนหลกเมอง และชมชนพชยดาบหก แบงเปน 3 กจกรรมหลก คอ

1) การสรางความรความเขาใจเกยวกบการจดการขยะชมชน โดยวธการ

สนทนากลม เนนการระดมสมองเพอเปดโอกาสใหประชาชนแสดงความความคดเหนและรวม





เรยนร แลกเปลยนประสบการณซงกนและกนในการรบรปญหาสาเหต สถานการณ และ

แนวทางในการด าเนนการแกไขปญหาอปสรรค เพอพฒนาการบรรลการมสวนรวมในการ

จดการขยะมลฝอยชมชนอยางยงยน

ผวจยไดลงไปจดกจกรรมสนทนากลมยอย กบประชาชน ในชมชนหลกเมอง

ชมชนพระยาพชยดาบหลก และชมชนศรเมองพชย มผวจยเปนผด าเนนการสนทนา ประเดน

การสนทนากลมประกอบดวย ความคดเหนเรองการจดการขยะ นโยบายในการด าเนนการ

จดการขยะชมชนของเทศบาลต าบลในเมองในปจจบน แนวทางในการปฏบตทเทศบาลต าบลใน

เมองและประชาชนอยากใหม การสนบสนนทรพยากรจากทงภาครฐและเอกชน และการมสวน

รวมของภาคประชาชนในการจดการขยะชมชน

ภาพท 2-2 เวทแลกเปลยนเรยนรเรองการจดการขยะโดยประชาชนมสวนรวม

ในพนทวจย ประกอบดวยชมชนหลกเมอง ชมชนพชยดาบหก และชมชนศรเมองพชย





2) จดกจกรรมรณรงคใหมการคดแยกขยะมลฝอยโดยการรณรงค

ประชาสมพนธ การตดปายประชาสมพนธในการคดแยกขยะแตละประเภทตามจดตางๆ ในเขต

เทศบาลต าบลในเมอง จ านวน 4 จดไดแก จดท 1 บรเวณหนาสถานต ารวจ จดท 2 บรเวณหนา

ศาลเจาแมทบทม จดท 3 บรเวณตลาด และจดท 4 บรเวณหนาโรงเรยนพชย

ปายประชาสมพนธเกยวกบการคดแยกขยะแตละประเภท ทงหมด 4

ประเภท โดยมรายละเอยดดงน

(1) ขยะอนทรย โดยใหคดแยกขยะอนทรยออกจากขยะประเภทอน เพอจะ

ลดปรมาณของขยะอนทรยทจะน าไปก าจดในพนทก าจดขยะและการน าขยะอนทรยไปใช

ประโยชนโดยการท าปยหมก

(2) ขยะรไซเคล เปนขยะทสามารถกลบมาใชไดอกครง และการน าขยะไป

สรางมลคาดวยการขาย อกทงยงสามารถสรางมลคาเพมใหกบขยะประเภทรไซเคลโดยการไป

ประดษฐเปนของใชตาง ๆ

(3) ขยะทวไป เปนขยะทไมสามารถน ากลบมาใชใหมได แตสามารถลด

ปรมาณลงได โดยขอความรวมมอจากประชาชนลด ละ เลก การกอใหเกดขยะทไมสามารถน า

กลบมาใชประโยชนไดใหม

(4) ขยะอนตราย ควรคดแยกขยะอนตรายออกจากขยะประเภทอนๆ และ

หาวธการก าจดขยะประเภทขยะอนตรายโดยถกวธ

3) เจาหนาทเทศบาลต าบลในเมอง ประชาสมพนธขอมลกจกรรมทด าเนนการ

และรณรงคประชาสมพนธการคดแยกขยะผานหอกระจายขาวซงการประชาสมพนธ

ประกอบดวยประเดนตาง ๆ ดงน

( 1) ขอความรวมมอในการคดแยกขยะมลฝอย โดยอธบายปญหา สาเหต

และใหประชาชนชวยกนลดปรมาณขยะมลฝอย

( 2) การสรางรายไดจากการขายขยะมลฝอย

( 3) แหลงรบซอขยะมลฝอย

( 4) วธคดแยกขยะมลฝอย





ภาพท 2-3 การประชาสมพนธรณรงคคดแยกขยะผานปายประชาสมพนธในพนทวจย





2.2.4 การสรางพลงและพฒนาทกษะการจดการขยะมลฝอยชมชน

กระบวนการสรางพลงและพฒนาทกษะการจดการขยะมลฝอยชมชน

ประกอบดวยกจกรรมดงตอไปน

1) การอบรมใหความรดานการคดแยกขยะมลฝอยใหกบชมชน คณะวจยไดลง

ไปใหความรกบประชาชนตามชมชนตาง ๆ ในเขตเทศบาลต าบลในเมองเกยวกบการจดแบง

ประเภทขยะมลฝอย การน าขยะมลฝอยกลบมาใชประโยชน วธการก าจดขยะทเหมาะสม การ

บรการดานการจดการขยะของเทศบาลต าบลในเมอง และหนาทของประชาชนทตองปฏบตใน

การทงขยะมลฝอย อกทงไดท าการสาธตวธการคดแยกขยะมลฝอยเพอใหประชาชนไดทราบ

ถงขยะมลฝอยแตละประเภททขายไดและทขายไมได ราคาขายของขยะแตละประเภท (อางอง

ราคารบซอของบรษทวงศพานช จ ากด จาก เวปไซท http://www.wongpanit.com/wpnnew)

สถานททมการรบซอขยะมลฝอยในพนท และเพอใหกลมเปาหมายไดรบความรความเขาใจและ

สามารถกลบไปคดแยกขยะมลฝอยไดอยางเหมาะสม ไดทดลองใหประชาชนคดแยกขยะ

มลฝอยแตละประเภทดวยตนเองจนสามารถคดแยกขยะมลฝอยไดอยางถกตอง

ภาพท 2-4 การอบรมพฒนาทกษะการคดแยกขยะมลฝอยเพอน ากลบมาใชประโยชน





2) การเดนประชาสมพนธสงเสรมการคดแยกขยะตามบานเรอนในเขตเทศบาล

ต าบลในเมอง โดยเดนรณรงคประชาสมพนธแจกแผนพบตามบาน เพอขอความรวมมอให

ประชาชนคดแยกขยะอนทรยออกจากขยะประเภทอน และน าขยะอนทรยไปทงในถงขยะท

รองรบขยะประเภทนโดยเฉพาะ ซงทางเทศบาลต าบลในเมองไดจดเตรยมถงขยะอนทรยไวให

ตามจดตางๆ กระจายอยทวพนทของเทศบาลต าบลในเมอง จ านวน 7 จด ไดแก บรเวณหนาวด

มหาธาต บรเวณขางวดมหาธาต บรเวณหนาศนยอนเตอรเนต บรเวณหนาตลาดสดทหนา

อ าเภอ บรเวณหนาสถานต ารวจ บรเวณหนาสหกรณบางจาก และบรเวณหนาทางเขา

คอมเพลค โดยกจกรรมดงกลาวนเปนการปพนไปสโครงการสงเสรมการท าปยหมกระดบ

ชมชนในเขตพนทวจย

3) กจกรรมสงเสรมการคดแยกขยะอนทรยและการท าปยหมกระดบชมชนใน

พนทเทศบาลต าบลในเมอง ในการจดกจกรรมในครงนมผเขารวมกจกรรมประกอบดวย

เจาหนา ทสาธารณสขและสงแวดลอมของ เทศบาลต าบลในเมอง ตวแทนผน าชมชนในเขต

เทศบาลต าบลในเมองทง 3 ชมชน ไดแก ชมชนหลกเมอง ชมชนพระยาพชยดาบหลก และ

ชมชนศรเมองพชย เจาหนาทสาธารณสขและสงแวดลอมจากองคการบรหารสวนต าบล

บานหมอซงน าขยะมารวมก าจดในพนทก าจดขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลในเมอง และ

องคการบรหารสวนต าบลในเมองซงเปนองคการบรหารสวนต าบลใกลเคยงทมพนทตดกน โดย

กจกรรมในครงนเปนการสาธตการท าปยหมกจากขยะอนทรยระดบชมชน การบ ารงรกษา

กองปยหมกและเครองจกรกล และการประเมนความสมบรณของปยหมกกอนการน าไปใช

ประโยชน

2.2.5 การประเมนความส าเรจของการมสวนรวมของประชาชนในการจดการ

ขยะมลฝอยในชมชน

ผวจยและเจาหนาทเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

ประเมนความส าเรจของการมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยในชมชน โดยลง

พนทก าจดขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลในเมองในชวงระหวางวนท 3-7 มนาคม 2555

ภายหลงการด าเนนกจกรรมตาง ๆ ในขนตอนท 2.2.1-2.2.4 เสรจสนแลว เพอเกบขอมล





ปรมาณและชนดของขยะมลฝอยชมชนเปรยบเทยบกบกอนการด าเนนงาน ซงการจดเกบขอมล

ปรมาณและชนดของขยะมลฝอยจะท าการเปรยบเทยบในประเดนขององคประกอบของขยะมล

ฝอยทแบงออกเปน 5 ประเภท ดงตอไปน

1) ขยะรไซเคลหรอขยะทสามารถน าไปขายได เชน แกว กระดาษ พลาสตก

โลหะอโลหะ กลองนม ขวดน าขน ถงพลาสตก เปนตน

2) ขยะทวไป เปนขยะทยอยสลายยากและไมคมคาในการน าไปรไซเคล เชน

ซองบะหมส าเรจรป เปลอกลกอม ถงขนม เปนตน

3) ขยะอนทรย เชน เศษอาหาร เศษซากพช ซากสตว เปนตน

4) ขยะอนตราย หรอขยะมพษทตองเกบรวบรวมแลวน าไปก าจดอยางถกวธ

เชน กระปองยาฆาแมลง หลอดไฟฟลออเรสเซนต ถานไฟฉาย ขวดยา เปนตน

5) ขยะตดเชอ เชน เขมฉดยา ผาอนามยและผาออมเดก และประเภทอน เชน

พลาสเตอรพนแผล ผาพนแผล เปนตน





ภาพท 2-5 กจกรรมสงเสรมการคดแยกขยะอนทรยและการท าปยหมกระดบชมชน

ณ บรเวณโรงฆาสตวของเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

(เมอวนท 3 กมภาพนธ พ.ศ 2555)





ภาพท 2-6 ภาพรวมของการพฒนารปแบบการมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอย





2.3 ผลการด าเนนงาน

2.3.1 ผลการวเคราะหสภาพปญหา สาเหต และแนวทางการจดการขยะ

มลฝอยในพนทศกษาโดยประชาชนมสวนรวม

การด าเนนการก าจดขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลในเมอง ทมการน าขยะท

เกบรวบรวมทงหมดไปก าจดในพนทก าจดขยะมลฝอยดวยวธแบบเทกองกลางแจงในพนท

ก าจดขยะตงอยในเขตพนทขององคการบรหารสวนต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

ซงอยหางจากทท าการเทศบาลต าบลในเมองไปประมาณ 5 กโลเมตรนน ถอวาเปนการก าจด

ขยะมลฝอยทไมถกหลกสขาภบาล

จากการลงพนทศกษาสภาพปญหาขยะมลฝอยของคณะผวจย พบวาเทศบาล

ต าบลในเมอง เปนชมชน กงเมองซงมพนจ ากดอยเพยง 1.25 ตารางกโลเมตร พนทสวนใหญ

เปนตลาดและสถานทราชการ สงผลใหเกดปญหาในการจดหาพนทเพอก าจดขยะมลฝอย

นอกจากนประชาชนยงมสวนรวมกบเทศบาลต าบลในการจดการแกไขปญหาขยะมลฝอยใน

พนทนอย ไมมการคดแยกขยะออกเปนแตละประเภท การทงขยะแบบมดรวมกนใสถงท าให

ยากตอการจดการ อกทงปรมาณภาชนะรองรบขยะมลฝอยไมเพยงพอตอปรมาณขยะท

เกดขนทกๆ วน รวมถงบางสวนมการช ารดเสยหาย ในจดตงถงรองรบขยะบางแหงมปญหา

ขยะเออลนออกมานอกถง มสนขมาคยเขย และเปนแหลงเพาะเชอโรค สอดคลองกบรายงาน

การศกษาทเกยวของกบการจดการขยะของชมชนในหลายพนทของประเทศไทย โดย

วไลวรรณ ตนตระกลไชย ( 2545) จระชย ไกรกงวาร ( 2544) และวรรณา ลมพานชย ( 2538)

ไดรายงานผลการวเคราะหสภาพปญหาขยะมลฝอยของชมชน พบวาเกดจากปญหาการขาด

การประสานความรวมมอทดระหวางภาคประชาชนและหนวยงานภาครฐ ท าใหประชาชนขาด

ความตระหนกและไมมสวนรวมในการชวยแกไขปญหาดานขยะมลฝอยในชมชน อาท ไมมการ

คดแยกขยะ ในขณะท วนชย วฒนศพท ( 2543) ไดรายงานถงปจจยทมสวนส าคญตอการ

ตดสนใจเขาไปมสวนรวมในการบรหารจดการดานใดดานหนงของประชาชนนนมปจจย

เกยวกบสภาพแวดลอมของชมชน ตวปจจยจากบคคล ผน าชมชน หรอผมอทธพลหรอองคกร





การพฒนาตางๆ ทชวยในการสนบสนนการมสวนรวมดวย หรอกระบวนการขององคกร

ปกครองสวนทองถนในการเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวม การมสวนรวมของสมาชก

ในชมชนเพอแกไขปญหาขยะทเกดขนในชมชนเปนการจดการทยงยน การมสวนรวมของ

สมาชกในชมชนจะตองเกดจากความสมครใจ ตงแตขนตอนคดรเรมคนหาปญหาและสาเหต

ของปญหา ชมชนวางแผนด าเนนกจกรรม รวมถงการรณรงคใหประชาชนเขามามสวนรวมใน

การจดการขยะมลฝอย รวมฝกอบรม จะสามารถกระตนใหเกดการคดแยกประเภทขยะ

มลฝอยได (สพระ ลดดาชยาพร และอาร ลดดาชยาพร, 2542)

ผลจากการสนทนากลมในพนทเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวด

อตรดตถ เมอวนท 21 มถนายน พ.ศ 2554 ซงมผเขารวมประชมจากทง 3 ชมชน ไดแก ชมชน

ศรเมองพชย ชมชนพชยดาบหก และชมชนหลกเมอง จ านวนทงสน 142 คน แยกเปนชมชน

หลกเมอง 40 คน ชมชนพชยดาบหก 59 คน ชมชนศรเมองพชย 43 คน ในเวทการสนทนาม

การแลกเปลยนสภาพชมชน โดยเฉพาะขอมลเกยวกบเรองขยะมลฝอย ปรมาณขยะมลฝอย

ของชมชนในปจจบน การน าเสนอปญหาขยะมลฝอยชมชน เปดโอกาสใหทกคนไดน าเสนอ

ปญหาขยะมลฝอยตามความคดของตนเอง การน าเสนอสาเหตของปญหาขยะมลฝอยใน

ชมชน และแนวทางในการแกไขปญหา รวมทงการน าเสนอความตองการทจะใหเทศบาลต าบล

ในเมองด าเนนการหรอใหความชวยเหลอในเรองทเกยวกบการจดการขยะมลฝอยในชมชน

ตลอดจนสรปปญหา สาเหต และแนวทางการมสวนรวม การวางแผนกจกรรมของตวแทน

ชมชน เพอก าหนดแนวทางในการเพมประสทธภาพการจดการขยะมลฝอยในชมชนแบบยงยน

โดยผลการสนทนากลมในแตละประเดน มรายละเอยดตอไปน

1) สาเหตของปญหาขยะมลฝอยในชมชน

ชมชนในเขตเทศบาลต าบลในเมองเปนชมชนกงเมองซงมพนทจ ากด

จงเปนผลท าใหเกดปญหาในเรองของพนทก าจดขยะมลฝอย นอกจากนประชาชนยงไมมการ

คดแยกขยะออกเปนประเภท มการทงขยะรวมกนท าใหยากตอการคดแยกทปลายทาง อกทง

ปรมาณภาชนะรองรบขยะมลฝอยไมเพยงพอตอปรมาณขยะทเกดขนทกๆ วน รวมถงบางสวน





มการช ารดเสยหาย และมการตกคางของขยะมลฝอยบางสวนซงอาจเกดจากปรมาณของขยะ

มลฝอยมปรมาณมากขนจงท าใหขยะมลฝอยมเหลอตกคางได ดงนนชมชนจงควรหาทางลด

ปรมาณการผลตขยะในแตละครวเรอน โดยแนวทางการลดปรมาณขยะในครวเรอนนน ได

ขอเสนอแนะแนวทางในการสงเสรมและสนบสนนใหมการลดปรมาณขยะมลฝอยทตองเปน

ภาระในการก าจด ดงน

(1) การเลอกใชผลตภณฑทมอายการใชงานนาน เปนการพยายาม

เลอกใชสนคาทมความคงทนถาวร มอายการใชงานนาน หากช ารดแลวควรมการซอมแซมให

ใชงานไดนานทสดกอนน าไปทง

(2) ลดการบรโภค โดยหลกเลยงการใชวสดทก าจดยากหรอมผลตอ

สงแวดลอม สงเสรมใหมการใชผลตภณฑแบบเตมผลตภณฑในภาชนะเดม ( refill) เชน น ายา

ซกแหง น ายาปรบผานม เปนตน

(3) สงเสรมและสนบสนนใหมการน าขยะกลบมาใชประโยชน เชน

การน าขยะอนทรยกลบมาท าปย

2) แนวทาง/กจกรรมในการจดการขยะของชมชน

จากการสนทนาในประเดนแนวทางการจดการขยะของชมชน โดย

ประชาชนในเขตเทศบาลต าบลในเมองมสวนรวม กอใหเกดแนวทางในการจดการขยะทถก

น าเสนอโดยประชาชน ดงน

( 1) ประชาชนเสนอทางเลอกการด าเนนกจกรรมตลาดนดขยะรอยละ

17.62 โดยเลอกใชสถานทส าคญในชมชน เชน ลานหนาวด บรเวณศาลาประชาคมของชมชน

แตละชมชน บรเวณโรงเรยน และบรเวณลานคอนกรตหนาทท าการเทศบาลต าบลในเมอง

อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ เปนสถานทด าเนนกจกรรม โดยใหเทศบาลต าบลในเมอง เปน

สอกลางในการประสานระหวางประชาชน ผขาย และรานรบซอของเกาทเปนผซอ ทงนเพอให

มอ านาจตอรองราคาไดดกวาการขายตามรถรบซอของเกา





( 2) ประชาชนเสนอทางเลอกด าเนนการใหเทศบาลเปนผรบซอขยะ

รอยละ 12.68 ทงนเพอใหเทศบาลมสวนรวมในการด าเนนกจกรรม

( 3) ประชาชนมการน าเสนอทางเลอกกจกรรมขายเองรอยละ 23.94

ทงนเนองดวยประชาชนคดวาขยะทเกดขนเปนขยะทเกดขนจากตวเองจงควรด าเนนการเองได

ในเบองตน โดยน าไปขายเองเพราะปจจบนมรถรบซอของเกามารบซอถงหนาบานแลว

( 4) ประชาชนมการน าเสนอทางเลอกใหเทศบาลด าเนนการใน

กจกรรมการท าปยหมกรวมในพนทวางเปลาของเทศบาลรอยละ 25.32 ทงนเนองจากชมชน

ในเขตเทศบาลต าบลในเมองเปนชมชนกงเมอง ประชาชนสวนใหญอาศยอยในตกแถวบรเวณ

ตลาดซงมพนทจ ากดจงไมสามารถจดการขยะประเภทขยะอนทรยประเภทเศษอาหาร เศษผก

และผลไม ในแตละครวเรอนเองได จงมการน าเสนอในกจกรรมสวนนเพอลดปรมาณขยะ

อนทรยทจะน าไปก าจดในพนทบอฝงกลบขยะ ท าใหบอฝงกลบของเทศบาลฯ มอายการใชงาน

ไดนานขน และกจกรรมนยงชวยสงเสรมในเรองของการน าขยะอนทรยมาใชประโยชนโดยการ

ท าปยหมกไวใชในกจการของเทศบาลฯ หรอชมชนอกดวย

( 5) ประชาชนมการน าเสนอกจกรรมขยะพษแลกรางวลรอยละ 19.02

โดยเลอกกจกรรมนใหทางเทศบาลเปนผจดกจกรรมเพอทประชาชนสามารถน าขยะ เชน

ถานไฟฉาย หลอดไฟฟลออเรสเซนต กระปองสเปรย และแบตเตอร ฯลฯ มาแลกของรางวล

กจกรรมนจะชวยลดปรมาณขยะอนตรายทถกน าไปก าจดอยางไมถกสขลกษณะในบรเวณ

พนทก าจดขยะของเทศบาลฯ และยงชวยลดการปนเปอนและแพรกระจายของสารพษ

อนตรายจากขยะประเภทนอกดวย

( 6) ประชาชนเลอกการด าเนนกจกรรมใหเทศบาลจดตงจดทงขยะ

อนตรายรวมรอยละ 1.42 โดยทเทศบาลเปนผก าหนดจดทงขยะตามสถานทตางๆ และเปนผ

รวบรวมขยะอนตรายไปก าจดอยางถกตองตอไป

ขอเสนอทางเลอกในการม สวนรวมจดการขยะมลฝอยของชมชนดงแสดงในภาพท

2-7





ภาพท 2-7 ขอเสนอของประชาชนในการมสวนรวมจดการขยะมลฝอย

ของเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

แนวทางการแกไขปญหาตาง ๆ ในชมชน ประเวศ วะส (2550) ไดเสนอแนวทางการ

ด าเนนงานตามยทธศาสตร "สามเหลยม เขยอนภเขา" กลาวคอการเคลอนสงยากๆ ทเปรยบ

เปน "ภเขา" ใหไดนน จะตองอาศยองคประกอบทงสามคอ หนง การสรางองคความรทาง

วชาการทถกตอง สอง การเคลอนไหวทางสงคมจะตองอาศยความรเปนฐานตองดงประชาชน

เขามามสวนรวม และสาม การดงฝายการเมองหรออ านาจรฐเขามามสวนรวมในการผลกดน

หากขาดองคประกอบดานใดไปมกจะท าสงทยากไมส าเรจ

กรณของการจดการขยะชมชนกจ าเปนทจะตองอาศยกระบวนการสรางการมสวน

รวมของ 3 พลงประสานคอ ภาควชาการ ภาคประชาสงคม และภาคการเมองซงรวมถง

หนวยงานภาครฐทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอย

ตลาดนดขยะ

17.62%

เทศบาลรบซอขยะ

12.68%

ประชาชนขายขยะ

เอง 23.94%

ปยหมกรวม

25.32%

ขยะพษแลกรางวล

19.02%

ตงจดทงขยะ

อนตราย 1.42%





ภาพท 2-8 ยทธศาสตรสามเหลยมเขยอนภเขา

จากภาพรวมการจดการขยะโดยประชาชนมสวนรวมทไดจากการท าประชาคม พบวา

ทางเลอกททเหมาะสมทสดกบปรบทของชมชน จะตองประกอบดวย

ทางเลอกดานเทคนคทเหมาะสมทสด

ทางเลอกการจดการทเหมาะสมกบพนท

ประสทธภาพตนทนและประสทธผล

ความเปนจรงดานการเมอง สงคม และเศรษฐศาสตร

(ส านกงานสงแวดลอมภาคท 3, 2554)

ซงจากกจกรรมตาง ๆ ทประชาชนเสนอ ไดแก กจกรรมตลาดนดขยะ เทศบาลเปนผรบ

ซอขยะ ประชาชนขายขยะรไซเคลเองโดยตรงกบผรบซอ ท าโรงปยหมกระดบชมชน กจกรรม

ขยะพษแลกรางวล และเทศบาลฯ จดตงจดทงขยะอนตรายรวม เมอหาขอสรปผลการ

ด าเนนงานโดยหาจดรวมระหวางประชาชน ทอาศยอยในเขต เทศบาลต าบลในเมอง อ า เภอพชย

จงหวดอตรดตถ พบวาแนวทางปฏบตทสามารถด าเนนการได ประกอบดวย

1) กจกรรมตลาดนดขยะ และขยะพษแลกรางวล โดยจะจดในเทศกาลตาง ๆ

ทเทศบาลต าบลในเมอง ก าหนด อาท กจกรรมวนพอ วนสงแวดลอมไทย เปนตน





2) ประชาชนขายขยะรไซเคลเองโดยตรงกบผรบซอ เนองจากมรถรบซอของ

เกาวงมารบถงหนาบาน กอใหเกดความสะดวกกบประชาชนเพราะไมตองจดหาสถานทจดเกบ

ขยะรไซเคลในระหวางรอจ าหนาย

3) ท าปยหมกรวมของชมชนซงบรหารจดการโดยเทศบาลต าบลในเมอง แต

ทงนตองของความรวมมอใหประชาชนคดแยกขยะอนทรยออกจากขยะมลฝอยประเภทอน โดย

เทศบาลฯ จะท าการจดเกบขยะอนทรยวนละ 1 ครง เพอน าไปหมกท าเปนปยในบรเวณพนทโรง

ฆาสตวเดมของเทศบาล ซงทางคณะผวจยจากมหาวทยาลยราชภฏพบลสงครามและ

ส านกงานสงแวดลอมภาคท 3 พษณโลก เปนผสนบสนนองคความร โดยจดอบรมในเรองของ

กระบวนการจดท าปยหมกในระดบชมชน และเปนพเลยงใหตลอดระยะเวลาทด าเนนการ

4) การจดตงจดทงขยะอนตรายรวม พบวาเทศบาลยงขาดก าลงคนในการ

เกบรวบรวมขยะอนตราย หากมการจดตงจดรบทงขยะอนตรายในพนทหลายแหง ในเบองตน

จงขอใหประชาชนเกบรวบรวมอนตรายจากทบานมาไวรวมกนทบรเวณทท าการเทศบาลฯ

กอน โดยเทศบาลฯ จะจดหาทพกขยะอนตรายกอนหาวธก าจดทเหมาะสมตอไป

2.3.2 การประเมนผลความส าเรจของการมสวนรวมของประชาชนในการจดการ

ขยะมลฝอยในชมชน

สนย มลลกะมาลย ( 2543) และชชพ ศร (2549) ไดท าการศกษาวจยเรอง การ

จดการขยะในเขตเทศบาลต าบลบานกาด อ าเภอแมวาง จงหวดเชยงใหม พบวา การรณรงค

ใหความรแกประชาชนและสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะรวมกบ

เทศบาลเปนพนฐานส าคญของการแกไขปญหาขยะและชวยลดปรมาณขยะไดอยางม

ประสทธภาพ สอดคลองกบผลการศกษาของ นวชนนย โทปญญานนท ( 2544) พบวา

กระบวนการมสวนรวมของประชาชนในเทศบาลเมองพจตร ตามแผนปฏบตการจดการขยะ

มลฝอยโดยใหประชาชนมสวนรวมในการก าหนดนโยบายและแผนการตดสนใจ ใหความ

รวมมอทางกลยทธโดยเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมกบประชาชนดวยกน และ

ประสานงานกบภาครฐในการแกไขปญหา ท าใหประชาชนเกดความตระหนกและมสวนรวมใน





การคดแยกขยะมาแปรรป สงผลใหปรมาณขยะมลฝอยของเทศบาลเมองพจตรมปรมาณ

ลดลง

ภายหลงด าเนนการสรางกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในการจดการ

ขยะมลฝอยในเขตเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ผวจยไดตรวจ

ประเมนผลความส าเรจของการมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยในชมชน โดย

ท าการเปรยบเทยบปรมาณและชนดของขยะมลฝอยทผลตขนในปจจบน (เดอนมนาคม 2555)

กบปรมาณขยะมลฝอยในป 2553-2554 กอนการสรางกระบวนการมสวนรวม ซงพบวา

ปรมาณของขยะมลฝอยมปรมาณใกลเคยงจากเดมทมปรมาณเฉลยเทากบ 2,387 กโลกรม/วน

เหลอปรมาณเฉลย 2,365.50 กโลกรม/วน ขยะอนทรยมปรมาณเฉลยจากเดมเทากบ

1,059.11 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 44.37 เปน 1,277.98 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 54.03

(เพมขนรอยละ 9.17) ประเภทขยะทวไปมปรมาณเฉลยเทากบ 273.49 กโลกรม/วน คดเปน

รอยละ 11.45 เปน 104.87 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 4.42 (ลดลงรอยละ 7.03) ประเภทขยะ

ตดเชอมปรมาณเฉลยเทากบ 101.97 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 4.27 เปน 141.84 กโลกรม /

วน คดเปนรอยละ 6 (เพมขนรอยละ 1.73) ประเภทขยะรไซเคลมปรมาณเฉลยเทากบ 935.03

กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 39.18 เหลอ 832.13 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 35.27 (ลดลง

รอยละ 3.91) และประเภทขยะอนตรายมปรมาณเฉลยเทากบ 18.58 กโลกรม /วน คดเปน

รอยละ 0.78 เหลอ 8.68 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 0.36 (ลดลงรอยละ 0.42) ตามล าดบ

เมอพจารณาองคประกอบของขยะมลฝอยแตละประเภททกลาวมาพบวาในป

พ.ศ 2553-2554 ประเภทขยะทวไปทพบเปนขยะประเภท ซองบะหมและซองขนม ซองบหร

ภาชนะจากโฟม เศษผา หมอนเกา เซรามค และเศษวสดอนๆ ทไมสามารถจดเขาพวก เชน

เศษรองเทาฟองน า คดเปนรอยละ 0.74 0.02 1.15 4.03 0.42 0.91 และ 4.18 ตามล าดบ

เมอเปรยบเทยบกบการศกษาในปนมปรมาณองคประกอบของขยะคดเปนรอยละ 0.48 0.05

0.84 2.02 0.00 0.00 และ 1.03 ตามล าดบ





ขยะรไซเคลเปนขยะประเภท กลองนม กระดาษรวม เศษกระดาษ ขวดแกว

เศษแกวประเภทอน ๆ ขวดน าขน กระปอง โลหะ/อโลหะ ชนสวนพลาสตก และถงพลาสตก

คดเปนรอยละ 0.00 6.02 0.18 0.00 6.44 0.00 0.00 2.37 11.41 และ 12.76

ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบกบการศกษาในปนองคประกอบของขยะมปรมาณเทากบ รอยละ

0.48 0.32 0.00 1.52 2.02 1.00 0.32 0.00 0.00 และ 29.61 ตามล าดบ

ขยะตดเชอเปนพวกเขมฉดยา ผาออมและผาอนามย พลาสเตอรตดแผล คด

เปนรอยละ 0.17 3.89 และ 0.21 ตามล าดบ เมอเทยบกบการศกษาในปนองคประกอบของ

ขยะชนดนมปรมาณเทากบ 0.00 6.00 และ 0.00 ตามล าดบ

ขยะอนตรายเปนพวก หลอดไฟฟลออเรสเซนต ถานไฟฉาย กระปองยาฆา

แมลง กระปองส กระปองสเปรย ขวดยา และขวดน ายาลางหองน า คดเปนรอยละ 0.09 0.13

0.11 0.03 0.02 0.36 และ 0.04 เมอเทยบเทยบกบการศกษาในปนพบวาองคประกอบของ

ของอนตรายมปรมาณรอยละ 0.05 0.13 0.00 0.00 0.00 0.18 และ 0.00 ตามล าดบ

รายละเอยดของขยะแยกตามประเภทและชนด ดงแสดงในตารางท 2-1





ตารางท 2-1 ปรมาณขยะมลฝอยแตละประเภท

ประเภทขยะ

2553-2554 2555

ปรมาณเฉลย

(กก./วน)

รอยละ ปรมาณเฉลย

(กก./วน)

รอยละ

1.ขยะรไซเคล 935.03 39.18 832.13 35.27

- กลองนม 0.00 0.00 11.44 0.48

- กระดาษรวม 143.62 6.02 7.63 0.32

- เศษกระดาษ 4.2 0.18 0.00 0.00

- ขวดแกว 0.00 0.00 35.94 1.52

- เศษแกวประเภทอนๆ 153.73 6.44 47.88 2.02

- ขวดน าขน 0.00 0.00 21.19 1.00

- กระปอง 0.00 0.00 7.63 0.32

- โลหะและอโลหะ 56.54 2.37 0.00 0.00

- ชนสวนพลาสตก 272.46 11.41 0.00 0.00

- ถงพลาสตก 304.48 12.76 700.42 29.61

2. ขยะทวไป 273.49 11.45 104.87 4.42

- ซองบะหม ซองขนม 17.72 0.74 11.44 0.48

- ซองบหร 0.56 0.02 1.27 0.05

- ภาชนะจากโฟม 27.49 1.15 19.92 0.84

- เศษผา 96.23 4.03 47.88 2.02

- หมอนเกา 10.01 0.42 0.00 0.00

- เซรามค 21.75 0.91 0.00 0.00

- อนๆ เชน เศษรองเทา

ฟองน า

99.73 4.18 24.36 1.03

3.ขยะอนทรย 1,059.11 44.37 1,277.98 54.03

-เศษอาหาร ซากพช ซาก

สตว

1059.11 44.37 1277.98 54.03





ตารางท 2-1 ปรมาณขยะมลฝอยแตละประเภท (ตอ)

ประเภทขยะ

2553-2554 2555

ปรมาณเฉลย

(กก./วน)

รอยละ ปรมาณเฉลย

(กก./วน)

รอยละ

4 ขยะอนตราย 18.58 0.78 8.68 0.36

- หลอดฟลออเรสเซนต 2.14 0.09 1.27 0.05

- ถานไฟฉาย 3.04 0.13 3.17 0.13

- กระปองยาฆาแมลง 2.67 0.11 0.00 0.00

- กระปองส 0.60 0.03 0.00 0.00

- กระปองสเปรย 0.53 0.02 0.00 0.00

- ขวดยา 8.69 0.36 4.24 0.18

- ขวดน ายาลางหองน า 0.91 0.04 0.00 0.00

5 ขยะตดเชอ 101.97 4.27 141.84 6.00

- เขมฉดยา 4.10 0.17 0.00 0.00

- ผาออมและผาอนามย 92.89 3.89 141.84 6.00

- อนๆ เชน พลาสเตอรตด

แผล

4.98 0.21 0.00 0.00

รวมทงหมด 2,387.00 100.00 2,365.50 100.00

จากตารางท 2-1 พบวา องคประกอบของขยะในเขตเทศบาลต าบลในเมอง

อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ทถกน ามาก าจดในพนทก าจดขยะในชวงระยะเวลาท

ท าการศกษาตงแตป พ.ศ. 2553-2555 สวนใหญเปนขยะประเภทขยะอนทรยถงประมาณ

รอยละ 44.37-54.03 ขยะทพบเปนประเภทเศษอาหาร เศษผก เศษผลไม และเศษซากพช

รองลงมาเปนขยะจ าพวกถงพลาสตก (รอยละ 12.76-29.61) ซงสอดคลองกบรายงานผล

การศกษาของ สดสาคร พกงาม และคณะ (2549) ทท าการศกษาองคประกอบทางกายภาพ

ของมลฝอยในอ าเภอปาพะยอม จงหวดพทลง โดยพบวาทต าบลบานพราว มขยะมลฝอยท

เปนประเภทขยะสดหรอขยะเปยกจ าพวกเศษอาหาร ผก ผลไม สงสดเฉลยรอยละ 47.06





รองลงมา คอ พลาสตกและกระดาษ เฉลยรอยละ 29.41 และ 23.53 ตามล าดบ ต าบลปา

พะยอมมขยะมลฝอยประเภทเศษอาหาร ผก ผลไม และพลาสตก สงสดเฉลยรอยละ 36.84

รองลงมา คอ กระดาษ เฉลยรอยละ 26.32 ต าบลเกาะเตา มขยะมลฝอยทประเภทเศษอาหาร

ผก ผลไม สงสดคอเฉลยรอยละ 38.46 รองลงมา คอ พลาสตกและกระดาษ เฉลยรอยละ

30.77 ต าบลลานขอย มขยะมลฝอยทเปนประเภทแกว สงสดคอเฉลยรอยละ 41.38 รองลงมา

คอ พลาสตก กระดาษ และขยะมลฝอยประเภทเศษอาหาร ผก ผลไม เฉลยรอยละ 20.69

20.69 และ17.24 ตามล าดบ ทเปนเชนนเนองจากวถชวตในการประกอบอาหารของคนไทย

สวนใหญเปนผกและผลไม จงท าใหสดสวนของขยะในทกพนทของประเทศไทยมองคประกอบ

หลกเปนขยะอนทรยหรอขยะเปยก

ส าหรบขยะรไซเคล พบวาในพนทศกษาสามารถลดปรมาณขยะรไซเคลไดรอยละ

3.91 ทงนเนองจากประชาชนสามารถเหนประโยชนโดยตรงจากการคดแยกขยะดงกลาวเพอ

น าไปขายสรางรายไดใหกบครอบครว โดยขยะรไซเคลสามารถลดลงจาก 935.03 กโลกรม /

วน (รอยละ 39.18) ในป 2553-2554 เหลอ 832.13 กโลกรม /วน (รอยละ 35.27) โดย

ประเภทของขยะรไซเคลทสามารถลดจ านวนของการน าไปก าจดในพนทก าจดขยะมลฝอยของ

เทศบาล ไดแก กระดาษรวม (ลดลงรอยละ 5.7) และเศษแกวประเภทตางๆ (ลดลงรอยละ

4.42) เชนเดยวกบขยะอนตราย ทประชาชนตระหนกและใหความส าคญโดยพบวาขยะ

อนตรายทพบปลายทางบรเวณพนทก าจดขยะของเทศบาลต าบลในเมอง มปรมาณลดลงจาก

วนละ 18.58 กโลกรม (รอยละ 0.78) ในป 2553-2554 เหลอวนละ 8.68 กโลกรม (รอยละ

0.36) ในป 2555

มขอสงเกตจากการศกษาปรมาณขณะในเขตเทศบาลต าบลในเมอง พบวา ขยะ

จ าพวกถงพลาสตก ในป 2555 เพมขนจากในป 2553-2554 อยางมาก แสดงใหเหนวาชมชน

ในเขตเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ เรมเขาสสงคมเมองมากขน โดย

ขยะจ าพวกถงพลาสตกเพมขนถงหนงเทาตวจาก 304.48 กโลกรม /วน เปนวนละ 700.42

กโลกรม /วน ในชวระยะเวลาเพยง 1 ป ขอมลจากเวบไซต www.plasticbageconomics.com

ระบวา ในแตละป ทวโลกมการใชถงพลาสตกกนประมาณ 500 ,000 ลาน – 1 ลานลานใบ ซง





แมถงพลาสตกจะมประโยชนหลากหลายท าใหชวตของมนษยสะดวกสบายในเรองของการ

บรรจสนคาและผลตภณฑ รวมถงการเคลอนยาย แตถงพลาสตกเหลานกสามารถท าลาย

สงแวดลอมไดมากมหาศาล จงท าใหหลายๆ ประเทศตองพยายามแกปญหาน โดยแตละแหงม

แนวทางการด าเนนงานทแตกตางกน ตงแตการสงเสรมการใชถงผาดงเชนในเมองไทย เรอยไป

จนถงการเกบภาษถงพลาสตก และการออกกฎหมายหามใชถงพลาสตกอยางเดดขาด

ส าหรบปญหาเรองถงพลาสตกในพนทเทศบาลต าบลในเมองนน จงเปนประเดนปญหาส าคญ

ทเทศบาลฯ จะตองเตรยมการรบมอและแกไขกบปญหาดงกลาวตอไป

จากผลการศกษา ของ อดม คมพยคฆ ( 2534 ) พบวาการจดกจกรรมรณรงค

และใหความรเกยวกบการก าจดขยะมลฝอยทถกวธและตอเนองเปนแนวทางหนงในการ

กระตนใหประชาชนมจตส านกในการจดการขยะมลฝอย สอดคลองกบผลการศกษาของ

ชนใจ บชาธรรม ( 2542) และธญภรณ วงศอกนษฐ (2543) ซงพบวาประชาชนทไดรบการ

อบรม ประชม ตลอดจนเขารวมการสมมนาเกยวกบปญหาสงแวดลอมจะมสวนรวมในการ

อนรกษสงแวดลอมสงกวาประชาชนทไมมโอกาสเขารวมในกจกรรมดงกลาว เนองจากการ

อบรมเปนกลวธหนงในการชวยกระตนใหผเขาอบรมไดรบความรเกดความตระหนกและท าให

ทราบปญหาตลอดจนไดรบวธการแกปญหาทเปนรปธรรมมากขน ซงจะสงผลตอความรวมมอ

ในการปฏบตในเวลาตอมา นอกจากน เสาวลกษณ กศลทรามาส (2544) ยงรายงานวาการ

ประชมตอเนองหรอการพบปะของบคคลในชมชนจะชวยใหคนในชมชนรบรเรองปญหาของ

ชมชน และอาจกอใหเกดความสามคคและเกดความรสกในการเปนสวนรวมในการแกไข

ปญหาของชมชนได

ดงนนเพอใหการด าเนนการจดการขยะ มลฝอยอยางมสวนรวมของประชาชนใน

เขตเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ เกดไดอยางตอเนอง เทศบาลต าบลใน

เมองจงควรมกจกรรมใหความรแกประชาชนในเรองการก าจดขยะมลฝอยในครวเรอนอยาง

สม าเสมอเปนระยะ ๆ เพอกระตนใหเกดการมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอย ผานทางสอ

ตาง ๆ อาท เสยงตามสาย หรอจดท าเอกสาร เชน สถานการณปญหาดานสงแวดลอมใน

ปจจบนของเทศบาลฯ ตลอดจนการก าจดขยะมลฝอย วธการก าจดขยะมลฝอยทถกตอง โดย





ขอความรวมมอจากผน าชมชน กลมเยาวชน อาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน กลม

แมบาน ใชระบบ การสอสารแบบสองทาง รบขอมลยอนกลบจากชมชนมาประกอบการ

พจารณาวางแผนปรบปรงกระบวนการท างานดานการจดการขยะตลอดเวลา เพอใหเกดแนว

ทางการจดการขยะชมชนโดยประชาชนมสวนรวมอยางยงยน





บทท 3

การกคนสภาพบอฝงกลบขยะเดม

เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ มการก าจดมลฝอยทเกดขนใน

พนทกวา 1,000 ตนตอป (ป พ.ศ 2555) โดยวธฝงกลบและเทกองพนอยางไมถกสขลกษณะ

มลฝอยททบถมกอใหเกดกลนเหมนเนารบกวนประชาชนทอาศยอยบรเวณใกลเคยงและท

สญจรไปมา เปนแหลงเพาะพนธแมลงพาหะน าโรคตาง ๆ รวมทงน าชะมลฝอยทเกดจากการ

ยอยสลายของขยะกยงอาจไหลลนเขาทวมพนทเกษตรกรรมบรเวณใกลเคยงโดยเฉพาะอยาง

ยงในฤดฝน และบางสวนอาจไหลซมลงสแหลงน าใตดนสงผลกระทบตอสขภาพอนามยของ

ประชาชนโดยรอบ

เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย ตะหนกถงความส าคญของปญหาดงกลาว จงได

เตรยมการปองกนแกไขปญหาทเกดขนน โดยมแผนการด าเนนการจดสรางระบบก าจดขยะ

อยางถกหลกสขาภบาล โดยในเบองตนไดท าการซอพนทเพมเตมอก จ านวน 24 ไร 26 ตาราง

วา ไวตดกบพนทก าจดขยะเดมทมอยเพยง 5 ไร 3 งาน 84 ตารางวา และมอายการใชงานมา

กวา 20 ป โดยระบบก าจดขยะทเทศบาลต าบลในเมองออกแบบไวจะมการปองกนผลกระทบ

สงแวดลอมในดานตาง ๆ รวมทงน ามลฝอยทท าการฝงกลบและเทกองทงไวในพนททงมลฝอย

เดมมาท าการฝงกลบใหถกหลกสขาภบาล เพอแกไขปญหาดงกลาว

การกคนสภาพบอขยะเกาในประเทศไทย ยงมไดมการด าเนนการและศกษากน

แพรหลาย ทงนการเปดบอขยะเกามวตถประสงคหลกเพอน าเอาทรพยากรทยงมมลคาออกมา

ใชประโยชน เชน ขยะเชอเพลง (Turn Waste into Energy) และการคดแยกเพอน าวสดไปแปรรป

ในกระบวนการรไซเคล (Recycle) กระบวนการแปรรปขยะเพอเปนพลงงานหมนเวยนทดแทน

เปนอกทางเลอกหนงทมศกยภาพในการน ามาใชผลตเชอเพลงมไดหลายวธ ซงแตละวธมขอด

และขอจ ากดแตกตางกนไป ขนอยกบประเภทขยะ สถานทใชในการจดการขยะ ผลกระทบดาน

สงแวดลอม สงคม และความพรอมดานการลงทน ทงนพบวาการขดรอบอขยะเกาเพอน าเอา





ขยะเชอเพลงออกมาใชมความเหมาะสมในกรณทบอขยะดงกลาวมอายเกนกวา 5 ป โดยจะม

จ านวนขยะเชอเพลง (Refuse Derived Fuel ; RDF) ไดถงรอยละ 60 เปอรเซนต (สมรฐ เกด

สวรรณ, 2554) ในขณะทการพฒนาและปรบปรงระบบฝงกลบขยะมลฝอยเพอลดการปลอย

ของกาซมเทนทเกดจากกระบวนการยอยสลายแบบไมใชออกซเจน (Anaerobic Digestion)

ภายในหลมฝงกลบซงเปนกาซเรอนกระจก (Green House Gas : GHG) ทกอใหเกดปญหาการ

เปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลกหรอภาวะโลกรอน (Global Warming) ซงเปนการกคนมเทน

(Methane Recovery) กเปนอกทางเลอกหนงทสามารถลดปญหาดงกลาว และเปนการทดแทน

การใชเชอเพลงจากฟอสซลในการผลตพลงงาน ทงนควรมการพจารณาปจจยหลกตาง ๆ คอ

ปรมาณขยะมลฝอยในพนทฝงกลบตลอดอายการด าเนนงานฝงกลบ (เฉลยประมาณ 20 ป) ท

เหมาะสมทจะน ามาผลตกระแสไฟฟาควรมปรมาณไมนอยกวา 1 ลานตนขนไป เนองจาก

ปรมาณกาซทเกดขนเปนสดสวนโดยตรงกบปรมาณขยะมลฝอยทน ามาฝงกลบในพนท

โครงการ นอกจากนยงมปจจยดานความลกของชนฝงกลบขยะมลฝอยซงควรมความลก

มากกวา 12 เมตรขนไป รวมทงปจจยอน ๆ ไดแก องคประกอบขยะมลฝอย สภาวะไรออกซเจน

ในพนทฝงกลบ ความชน สภาพความเปนกรด และอณหภม (กรมสงเสรมอตสาหกรรม, 2552)

เมอพจารณาปรบทของพนทวจยซงตงอยในเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวด

อตรดตถ จะเหนถงความแตกตางของเงอนไขในการด าเนนการ ซงอาจจะนบเปนกรณศกษา

ใหกบพนทอน ๆ ดงน

1) พนทบอขยะเปนบอขยะทไมไดด าเนนการตามหลกสขาภบาล การควบคม

มลพษจากการเปดพนทจงตองมการศกษาและตรวจสอบอยางด เพอปองกนอนตรายจากการ

ปนเปอนระหวางด าเนนการ

2) การด าเนนการตองการใชพนทดงกลาวใหเปนสวนหนงของพนทก าจดขยะ

ใหม ภายใตเงอนไขของความเปนไปไดในการจ ากด (conceal) มลพษตาง ๆ ไมใหมผลตอการใช

พนทในอนาคต





3) การด าเนนการดงกลาวจะอยภายใตความรวมมอขององคการปกครอง

ทองถนทน าขยะมาทงรวมในพนทดงกลาว และด าเนนการโดยใหชมชนมสวนรวมในการก ากบ

ดแลเพอสรางความเชอมนและความเขาใจอนด ชวยลดการตอตานในพนท

นอกจากน การด าเนนงานกคนสภาพบอขยะเกาของเทศบาลต าบลในเมอง

อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ อยภายใตโครงการน ารองการจดการขยะชมชน กรณศกษา :

เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ภายใตการสนบสนนงบประมาณของ

ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) เพอตองการใหโครงการดงกลาวเปนกรณศกษา

ตนแบบในการกคนสภาพพนททงขยะทไมถกสขาภบาลในพนทอน ๆ ในประเทศไทยตอไป

3.1 แผนการด าเนนการ

การวางแผนการด าเนนการสามารถแบงออกเปน 2 สวนหลก ๆ สวนแรกเปน

การศกษาทบทวน ก าหนดทางเลอกทเปนไปไดในการด าเนนการทสามารถบรณาการเชอมโยง

กบงานออกแบบบอขยะในพนทใหมและการสรางการมสวนรวมของชมชน สวนทสองจะเปน

งานในขนปฏบตการทจะน าขอสรปจากการวางแผนสวนแรกมาออกแบบกระบวนการท างาน

ดงแสดงในภาพท 3-1





ภาพท 3-1 แผนการด าเนนงานกคนสภาพบอขยะเกา ของเทศบาลต าบลในเมองพชย

3.1.1 การบรณาการแผนการด าเนนการ

ขนตอนดงกลาวจะเปนการสรางความเขาใจรวมกนของผมสวนรวมทกฝาย

ไดแก ผแทนชมชน องคกรปกครองสวนทองถน หนวยงานทเกยวของ อาท มหาวทยาลย

ราชภฏพบลสงคราม ส านกงานสงแวดลอมภาคท 3 มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ และ

ผออกแบบบอขยะ เพอสรางขอตกลงรวมกนในประเดนหลก ๆ ไดแก

- การยอมรบในความจ าเปนทตองด าเนนการสรางบอฝงกลบขยะใหม

ในบรเวณดงกลาว และขอตกลงในการด าเนนการใหถกตองตามหลกวชาการภายใตการก ากบ

ดแลของนกวชาการ

- วธการก าจดขยะมลฝอยทใชในพนท และความรวมมอในการลด

ปรมาณขยะมลฝอย เพอยดอายบอฝงกลบ

สงมอบพนทใชประโยชนส าหรบบอใหม

แผนปฏบตการดานเทคนค

Pollution control Recovery Encapsulation

ทางเลอก + ขอก าหนดความรวมมอ

ทบทวน

การมสวนรวม เงอนไขทางกายภาพ การออกแบบบอใหมสวนท 1

นโยบาย

สวนท 2

เทคนค

บรณาการ

แผน





- การก าหนดแนวทางการใชงานพนทหลงการกคนสภาพ เงอนไข และ

ความเปนไปได ทจะใชประโยชนพนทในรปแบบตาง ๆ รวมถงการใชประโยชนจากขยะมลฝอยท

ไดจากการขดรอบอเกา

- การก าหนดแผนความรวมมอระหวางฝายตาง ๆ เพอแบงความ

รบผดชอบ ก าหนดขนตอนการท างานตอไป

- ก าหนดแผนการปฏบตการทางเทคนคในการกคนสภาพบอ

- ก าหนดรปแบบการด าเนนการในทางเลอกทองคกรปกครองสวน

ทองถนจะด าเนนการเอง หรอการจางเหมา หรอรวมลงทน หรอรปแบบอน ๆ ทเหมาะสม

3.1.2 แนวการปฏบตงาน และขนตอนการด าเนนงาน

ขนตอนการด าเนนการแบงไดเปน 4 ระยะ

ระยะท 1 การเตรยมการ

1) ประชมเพอหาขอตกลงรวมระหวางนกวชาการ หนวยงานทองถน

ชมชน และผมสวนไดเสย ฯลฯ

2) หาแนวทางลดปญหาการตอตาน สรางความรวมมอและการมสวน

รวมจากชมชนในพนท

3) ก าหนดขอบเขตพนทท างาน แนวทางการควบคมจ ากดการปนเปอน

และฟงกระจายของมลฝอย น าเสย ฝน และเสยงจากการท างาน

4) การเตรยมพนทท างาน จดหาสาธารณปโภครองรบ อาท ไฟฟา

น าประปา ฯลฯ

5) วางแผนปฏบตการในพนท

6) จดหาเครองจกร และอปกรณ

7) สาธตการท างาน ฝกอบรมและทดลองท างาน ประเมนผล





ระยะท 2 การเรมตนโครงการ

1) การประชมความพรอม ซกซอมความเขาใจ

2) ทดสอบการท างานโดยรวม

ระยะท 3 การขยายพนทโครงการ

1) การด าเนนการกคนสภาพบอฝงกลบเดมใหครอบคลมพนท

2) การก ากบดแลเพอปองกนมใหเกดผลกระทบดานสงแวดลอม

3) การสนบสนนการท างานดานเทคนคโดยนกวชาการ

ระยะท 4 ปดพนทและใชประโยชนจากพนทตามแผนงานโครงการ

1) การตรวจสอบมลพษและปดพนทปนเปอนตามหลกวชาการ

2) พจารณาการใชประโยชนพนท

3) สรปผลการท างานและใชประโยชนจากพนทตามแผนงานโครงการ

จากขอสรปกรอบความรวมมอทไดจากการจดประชมรวม เพอก าหนด

ทางเลอกในประเดน ท าใหไดขอสรปรวมอน นบเปนเงอนไขและกรอบการวางแผนปฏบตการ

ดงน

1) ประชาคมยอมรบในความจ าเปนทตองเขาปรบปรงพนททงขยะเดม และ

ความจ าเปนทจะตองใชพนทดงกลาวเปนสวนหนงของพนทก าจดขยะใหม ภายใตเงอนไขท

จะตองมการก ากบดแลใหการด าเนนการเปนไปอยางถกหลกสขาภบาล

2) พนททงขยะเกาเมอไดรบการแกไขแลว มความเปนไปไดทจะน ามาใช

ประโยชนอน ๆ ทมใชเปนบอฝงกลบ โดยใหเปนสวนด าเนนการทวไปของพนทก าจดขยะ

เพอใหพนทสวนทเหลอสามารถกอสรางเปนบอฝงกลบไดเตมพนท





3) ขยะและวสดทไดจากการกคนบอขยะเกา มคณสมบตเหมาะสมทจะน าไป

ท าขยะเชอเพลง (Refuse Derived Fuel : RDF) แตจ าเปนตองมกระบวนการปรบสภาพกอน

โดยคณะผวจยไดแนะน าใหด าเนนการโดยใชวธการงาย ๆ ไดแก

3.1) กระบวนการรอนแยกดนและโลหะออก

3.2) กระบวนการกองหมกใหแหง และยอยอนทรยสารทยงเหลออย และ

3.3) การอดแทง RDF เพอสะดวกในการเกบ

โดยมขนตอนดงแสดงในหวขอตอไป

4) ทางเลอกในการด าเนนการ อาจแบงเปนการด าเนนการเอง หรอการมสวน

รวมกบเอกชน ซงผวจยไดเสนอทางเลอกใหกบองคกรปกครองสวนทองถน พรอมขอด-ขอเสย

(รายละเอยดดงแสดงในตารางท 3-1 และ 3-2) โดยเสนอให องคกรปกครองสวนทองถน

ด าเนนการเองในชวงแรก ภายใตการก ากบดแลของชมชนและทมคณะผวจยในแบบพหภาค

เพอแสดงใหเหนถงการใหความส าคญ

การพจารณาทางเลอกท 1 องคกรปกครองสวนทองถนด าเนนการเอง

องคกรปกครองสวนทองถนหลก สามารถมอบหมายหนาทใหกองสาธารณสข

และสงแวดลอมของเทศบาลซงมหนาทรบผดชอบดานการการจดการขยะมลฝอยชมชนอยแลว

เปนหนวยงานหลกในการด าเนนการ แตอาจมผลกระทบเกยวกบงบประมาณและการ

บรหารงานบคคลของเทศบาล





ตารางท 3-1 สรปขอเปรยบเทยบ ผลด ผลเสย กรณองคกรปกครองสวนทองถน เปน

ผบรหารจดการศนยก าจดขยะมลฝอย

ขอเปรยบเทยบ ผลด ผลเสย

1. การบรหารจดการ - เปนเอกภาพ เทศบาลควบคม

รบผดชอบ บรหารการด าเนนงานได

โดยตรง สามารถปฏบตตามระเบยบ

กฎหมายของทองถนได

- สามารถด าเนนการตามนโยบาย

ของเทศบาลเองได

- เปนการเพมภาระการบรหารของ

เทศบาลมากขน

- ไมตรงกบนโยบายของรฐบาลใน

การใหภาคเอกชนเขามามสวนรวม

รบผดชอบ

2. บคคลากร - จดตงกองชางสขาภบาล เพมงาน

เพมต าแหนงมากขน เพม

ความกาวหนาแกขาราชการและ

ลกจาง

- ภาระดานงบประมาณของเทศบาล

เพมมากขน

- บคลากรไมมความร ความสามารถ

ความเชยวชาญเฉพาะดาน เทศบาล

ตองเสยเวลาในการฝกอบรมบคลากร

3. การลงทน - เทศบาลสามารถควบคมการใช

เงนโดยเทศบาลเอง ตามระเบยบ

การเงนของแผนดน

- ตองเพมบคลากรทางดานการคลง

การเงน

- เพมภาระงานของเทศบาลมาก

ยงขน

ทมา : วเคราะหจาก 1) รายงานการออกแบบรายละเอยดเพอกอสรางระบบก าจดขยะมลฝอยของเทศบาล

เมองก าแพงเพชร จงหวดก าแพงเพชร, 2542

2) โครงการศกษาความเหมาะสมและออกแบบรายละเอยดระบบการจดการมลฝอย

แบบครบวงจรขององคการบรหารสวนจงหวดกระบ, 2550





การพจารณาทางเลอกท 2 การใหภาคเอกชนเขารวมด าเนนการ

พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535 มาตรา 18 และ มาตรา 19 แสดง

ไววาราชการสวนทองถน อาจมอบหมายใหบคคลใดด าเนนการจดการมลฝอยแทนตนได

ภายใตการควบคมดแลของราชการสวนทองถน หรออาจอนญาตใหบคคลใดเปนผด าเนนการ

รบท าการเกบขน หรอก าจด โดยท าเปนธรกจ หรอไดรบประโยชนตอบแทนดวยการคด

คาบรการได

การใหเอกชนเขามามสวนรวม โดยพจารณาจากสมมตฐานทวา ภาครฐเปนผ

ลงทนในการด าเนนการกอสรางศนยจดการขยะแบบกลมพนท อาจมดงน

ก. การอนญาตใหเอกชนเขามาบรหารจดการแทนองคกรปกครองสวน

ทองถน

การอนญาตใหเอกชนเขามาด าเนนการแทนได โดยพจารณาก าหนด

เงอนไขตาง ๆ เพอการควบคม ก ากบดแลการด าเนนการไวในใบอนญาต รวมทงก าหนดอตรา

คาบรการขนสงทผรบใบอนญาตอาจเรยกเกบจากผใชบรการได

การอนญาตหรอท าสญญาใหเอกชนเขามาด าเนนการบรหารจดการ

ขยะมลฝอยขององคกรปกครองสวนทองถน สามารถกระท าไดตามหลกทวไปของกฎหมาย

แพงและพาณชย วาดวยเรองของสญญาและเอกสารสญญา และกจการสญญานน เปน

กจการสาธารณปโภคอยภายใตอ านาจหนาทของตนตามกฎหมาย เพราะองคกรปกครองสวน

ทองถนมฐานะเปนนตบคคล และการเขาท าสญญากไมจ าเปนตองกอตงบรษท หรอเขาถอหน

ในบรษทเอกชนทไดรบใบอนญาตใหเขาด าเนนการแตอยางใด

อยางไรกตาม ถงแมวากฎหมายวาดวยการบรหารขององคกร

ปกครองสวนทองถนทมอยในปจจบน จะมไดกลาวถงสญญาในรปแบบตาง ๆ แตกเปนท

ยอมรบกนวาองคกรปกครองสวนทองถนมอ านาจหนาททจะเขาท าสญญาดงกลาวไดตาม





ความเหมาะสม ท านองเดยวกบสวนราชการอน เชน เทศบาลนครเชยงใหม เมองพทยา ทไดท า

สญญากบภาคเอกชนในการเกบขนขยะมลฝอยไปก าจด เปนตน

รปแบบการใหเอกชนเขามาบรหารจดการแทนองคกรปกครองสวนทองถน

ประกอบดวย

1) การสมปทาน (Franchise)

เปนกรณทองคกรปกครองสวนทองถนซงเปนเจาของโครงการได

มอบหมายใหเอกชนมสมปทาน หรอมสทธบรหารด าเนนการแทน ซงเอกชนจะตองไดรบ

อนญาตจากสวนราชการทเกยวของกอน และรบผดชอบในการบรหารดงกลาวตามทไดตกลง

กนไว รวมทงเอกชนมอ านาจเรยกเกบคาธรรมเนยม คาบรการ หรอคาตอบแทนในการบรการ

ดงกลาว ในอตราทตกลงกบทองถนเปนรายเดอน หรอรายป ตามแตจะตกลงกน เพอตอบแทน

การไดรบสมปทาน โดยมขอพจารณาการใหสมปทานทส าคญ คอ

- คาตอบแทนทองถนก าหนดไวคงท

- ราคาประมลใหคดคาบรการต าสด

- ขอเสนอทางเทคนคทเหมาะสม

- ความสามารถในการประกอบธรกจ

- หนงสอรบรอง

- เงนประกน

2) การวาจาง (Contract-out)

เปนกรณททองถนเปนเจาของโครงการไดวาจางใหเอกชนเขามา

ด าเนนการบรหารกจการแทน โดยทองถนเปนผจายคาจางเปนแบบเหมาจาย หรอจายคาจาง

ในรปแบบอนตามทไดตกลงกน กรณนมขอด -ขอเสยแตกตางกน ในกรณทองถนจายคาจาง

เปนแบบเหมาจาย ท าใหทองถนทราบคาใชจายทแนนอน แตอาจเกดปญหาหากเอกชน

พยายามทจะลดตนทนจนอาจท าใหเกดความเสยหายได กรณจายเปนรปแบบอน เชน คาวสด

อปกรณ คากระแสไฟฟา ทองถนจะไมทราบตนทนทแนนอน สงผลใหไมสามารถประหยดได





เนองจากเอกชนจะมองวาเปนงบของทางราชการ นอกจากนนการวาจางเอกชนเขามา

ด าเนนการบรหารท าใหทองถนตองรบภาระการบรหารจดเกบคาบรการเอง โดยมขอพจารณา

ในการวาจางคอ

- อตราคาวาจางต าทสด

- ขอเสนอทางเทคนคทเหมาะสม

- การตรวจสอบมาตรฐาน

- ความสามารถในการประกอบธรกจ

- หนงสอรบรอง

- เงนประกน

3) บรษทรวมทน (Joint venture company)

พระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2496 มาตรา 54 ตร ระบการเขารวม

ทนในลกษณะบรษทจ ากด องคกรปกครองสวนทองถนตองถอหนในบรษทจ ากด เกนกวากง

หนงของทนหรอหนทงหมด ในลกษณะองคกรปกครองสวนทองถนรวมบรษทลงทน เปนกรณท

สวนราชการซง ไดแก ทองถน รฐบาล กบเอกชนรวมลงทน จดตงบรษทขนมาเพอบรหาร

กจการโดยมการท าขอตกลงเบองตนในดานตาง ๆ ของการด าเนนงาน การลงทนรวมกนจะเปน

การลดจดออนและเสรมศกยภาพในการท างานของแตละฝาย โดยแตละฝายตองสนบสนนตาม

บทบาทหนาทของตนใหมากทสด เพอรวมด าเนนการใหบรรลวตถประสงค ทงนมขอพจารณา

ขอบเขตของขอตกลง ดงน

- วตถประสงคและเปาหมายของโครงการทท ารวมกน

- สดสวนการลงทน

- การแบงปนผลประโยชน

- การบรหารโครงการ

- บทบาทหนาทของแตละฝาย





- การพจารณาการเรยกเกบคาบรการ

- การตรวจสอบมาตรฐาน

ตารางท 3-2 สรปขอเปรยบเทยบ กรณการใหเอกชนเขามารวมด าเนนการ และกรณ

บรษทรวมลงทน


1. การใหสมปทาน - ดานการบรหาร เอกชนด าเนนการ

ดวยความคลองตว รวดเรว เกดการ

แขงขน และพฒนาการท างาน

- การลงทน เอกชนมบคลากร ม

ความร ความสามารถ ความ

เชยวชาญเฉพาะดาน

- บคลากร เอกชนมบคลากรม



- ทองถนไมสามารถควบคมได

- เอกชนเนนธรกจ

- เอกชนอาจขาดเงนลงทนกอนใหญ

ในการด าเนนการ

- เอกชนอาจกลาวอาง ไมมความ

ช านาญจรง

2. การวาจาง - ดานการบรหาร ทองถนควบคม

คณภาพของผลงานไดด ท าให

เอกชนตองพฒนาตนเองตลอดเวลา

เพอผลการวางจางตอไป

- การลงทน ทองถนวาจาง จาย

ตามผลงานและคณภาพของงาน

- บคลากร เอกชนมบคลากร ม



- การควบคมงานในรายละเอยด

ทองถนอาจไมสามารถควบคมได

เนองจากไมใชมออาชพ อาจถกหลอก

ได

- เอกชนอาจขาดเงนลงทนกอนใหญ

ในการด าเนนการ

- เอกชนอาจกลาวอาง ไมมความ

ช านาญจรง





ตารางท 3-2 สรปขอเปรยบเทยบ กรณการใหเอกชนเขามารวมด าเนนการ และกรณ

บรษทรวมลงทน (ตอ)


3. บรษทรวมทน - ดานการบรหาร แบงแยกภาระ

งานของทองถนทตองดแลนอยลง

- การลงทน แบงแยงภาระการ

ลงทนของทองถนใหนอยลง

- บคลากร เอกชนมบคลากร ม

ความความร ความสามารถ ความ


- นโยบายจะแตกตางกน ทองถนเนน

บรการ เอกชนเนนก าไรผลตอบแทน

- ทองถนอาจมปญหาการหาเงนมา

ลงทนไมเทากบเอกชน

- ทองถนอาจมปญหาดานบคลากร

และอาจเปนปญหาการแบงแยกงาน

กบเอกชน

ทมา : วเคราะหจาก 1) รายงานการออกแบบรายละเอยดเพอกอสรางระบบก าจดขยะมลฝอยของเทศบาล

เมองก าแพงเพชร จงหวดก าแพงเพชร, 2542

2) โครงการศกษาความเหมาะสมและออกแบบรายละเอยดระบบการจดการมลฝอย

แบบครบวงจรขององคการบรหารสวนจงหวดกระบ, 2550

3.2 แผนปฏบตการ

จากขอตกลงรวมทไดในหวขอทผานมา น ามาก าหนดแผนการปฏบตการ โดยแบงเปน

งานยอย 3 สวน ไดแก

1) งานควบคมและเฝาระวงการแพรกระจายมลพษ (Pollution control)

2) การด าเนนการกคนบอขยะเดม (Recovery) และ

3) งานปดพนทบอขยะเดม(Encapsulation)

เพอมอบพนทใหองคกรปกครองสวนทองถนซงเปนเจาของพนทใชประโยชนตามทได

ออกแบบไว ภายใตความรวมมอทไดวางแผนไว เปนกรอบการด าเนนหลก ดงแสดงใน ภาพท

3-2





ภาพท 3-2 แผนปฏบตการกคนสภาพบอขยะเกาของเทศบาลต าบลในเมอง

กรอบความรวมมอ

Pollution Control

ก าหนดขอบเขต

การเปดพนท

ก าหนดจดเฝาระวงการแพรกระจายมลพษ (Monitor/

obseruation)

ก าหนดเกณฑการประเมน/ควบคมคณภาพดน น า อากาศ และเสยง

ก าหนดระดบการ มสวนรวมของชมชนในการก ากบดแล

Recovery

จดเตรยมสาธารณปโภค

เครองมอ แรงงาน

เปดพนท

รอน คดแยก RDF+Reclamation

+Recycle

Stock/Storage /Stabilisation

กลบ

Encapsulation

การก าหนดพนท

การปองกนซม

การฝงกลบคน

การบดอด

การปดทบหนา

ก าหนดจดตรวจ การทรดตว การปนเปอน





3.2.1 งานควบคมและเฝาระวงการแพรกระจายมลพษ (Pollution Control)

เปนขนตอนการท างานดานเทคนคทมความส าคญ งานสวนนตองไดรบการ

สนบสนนดานวชาการและวางแผนโดยผมความรความเขาใจดานมลพษ เนองจากการ

ด าเนนงานทผานมาพนททงขยะดงกลาวของเทศบาลต าบลในเมองมไดมการควบคมใหถก

สขลกษณะ จงมความเปนไดทจะมการสะสมของมลพษ เกดการปนเปอนและแพรกระจายของ

มลพษทงทางน า ดน และทางอากาศ และมโอกาสทจะเกดการแพรกระจายขณะท างานเปด

พนทเพอกสภาพ หรอภายหลงจากทไดท าการปดพนทดงกลาวเพอใชประโยชน การด าเนนการ

ในสวนนจะประกอบดวยกจกรรมยอย ๆ ดงน

การก าหนดพนทท างานและพนทในการเฝาระวงการแพรกระจายมลพษ

(Boundary) โดยสวนแรกเปนการวางแนวการเปดพนทท างาน เพอการขดรอเอาขยะมลฝอย

เกามาจดการปรบสภาพ และก าจดอยางถกวธ ซงจะรวมไปถงชนดน และน าทถกปนเปอนดวย

จากการส ารวจพบวาบรเวณพนทบอก าจดขยะเกาของเทศบาลต าบลในเมอง

อ าเภอพชย ในสวนทจะตองด าเนนการขดเปดเพอกสภาพ มจ านวน 2 บอ ขนาดประมาณบอ

ละ 25 เมตร x 50 เมตร มพนทรวม 5 ไร 3 งาน มความลกโดยเฉลย 6 เมตร นอกจากน ยง

ตองด าเนนการก าหนดแนวปองกนการกระจายทางอากาศ โดยการยกระดบแนวรวลวดหนาม

หรอตาขายรอบพนทตอจากรวเดมใหมความสงเกน 3.5 เมตร การก าหนดจดตรวจสอบเฝา

ระวงการแพรกระจายมลพษทางดน ท าโดยการก าหนดจดเกบตวอยาง สมเจาะเกบตวอยางดน

เพอไปท าการวเคราะหตรวจสอบหาปรมาณโลหะหนกและสารพษทปนเปอนในดนในชวงกอน

และหลงการกคนสภาพ

ก าหนดจดตรวจสอบและเฝาระวงการแพรกระจายมลพษทางน า โดยการสราง

บอตรวจในพนทจ านวน 3 จด และตรวจวดคณภาพน าใตดน รวมกบการสมเกบตวอยางน าใต

ดนจากบอบาดาล จ านวน 4 จด ภายในรศม 1 กโลเมตร เพอหาปรมาณสารทอาจปนเปอนจาก

น าชะขยะมลฝอยในน าทงกอนและหลงการด าเนนการกคนสภาพทก ๆ 6 เดอน (ธเรศ

ศรสถตย, 2538)





สวนของการปองกนและบรรเทาผลกระทบจากการแพรกระจายของมลพษ

ทางอากาศ (ทไมใชการปลวและฟงกระจายของขยะ) ไดแก ปญหาดานฝน ทเกดจากรถบรรทก

ขยะมลฝอย หรอการท างานของเครองจกรในพนท สามารถแกไขไดโดยท าผวจราจรเปนแบบ

ราดยาง ลดความเรวของรถในบรเวณพนทด าเนนการ การฉดสเปรยน า และการลดการท างาน

เชน การขด การเกลย และบดอดในขณะทลมพดแรง ปญหาดานกลนรบกวนทเกดจากการขด

กคนบอขยะเดม ซงกลนรบกวนดงกลาวเกดจากกระบวนการยอยสลายทางชวภาพของ

สารอนทรย การปองกนและลดผลกระทบอาจท าไดโดยปลกตนไมใบทบในบรเวณพนทเพอเปน

แนวบงลมพด หรอฉดพนสาร E.M. (Effective Microorganism) เปนระยะ

3.2.2 การด าเนนการกคนบอขยะเดม (Recovery)

การด าเนนการกคนสภาพ เรมจากการวางแผนด าเนนการเตรยม

สาธารณปโภคทจ าเปน จดหาเครองมอและอปกรณตาง ๆ ทจ าเปนตอการท างาน รวมไปถง

แรงงานทงในระดบช านาญการและแรงงานไรฝมอ ซงอาจจะหาคนงานในพนทหรอสรางการม

สวนรวม โดยแรงงานเหลานจะตองเขารบการอบรมเบองตนในเรองพนฐานความปลอดภยใน

การท างานกบขยะมลฝอย ปองกนอบตเหต และการแกไขปญหาเบองตน

กระบวนการท างานกคนสภาพใชวธการแบบ BMT : Biological-Mechanical

Treatment (บญมา ปานประดษฐ , 2555) โดยการขดเปดพนทเอาขยะมลฝอยเกาขนมา ปรบ

สภาพเบองตนโดยวธกองหมกในทโลงแบบไมพลกกลบกอง ( Static Pile Composting) อาจม

การเตมสารเรงปฏกรยา เชน พด. EM. เพอใหขยะมลฝอยทยอยสลายไมหมดเกดการยอย

สลายตอ และชวยใหมลฝอยมความชนลดลงจนสามารถไปรอนเอาเศษดนออกดวยสายพาน

เขยา (Vibrate Screen Conveyor) เพอรอนเอาเศษดนและขยะทมขนาดเลกกวา 1 นวออก สวน

ทผานตะแกรงเขยานจะถกแยกโลหะโดยแมเหลก เพอยกวสดประเภทโลหะออกไปท าการร

ไซเคล เศษดนทเหลอจะน าไปหมกอกครงเพอใหปรบสภาพ ( Stabilize) กอนจะทน าไปใชเปน

วสดถมคน (Reclamation) เพอเตมดนคนในหลมทขดออกมา





วสดทมขนาดใหญทคางตะแกรงแบบถาดเขยาจะถกปอนเขาสายพานคดแยกท

จะมการคดแยกเอาวสดรไซเคลออกอกครงดวยแรงงานคน ในกระบวนการนแรงงานคนจะชวย

แยกเศษมลฝอยทไมสามารถเผาไหมได ( Incombustible) ออก แลวจงน าเขาตะแกรงเขยาแยก

ทรงกระบอก (Trammel) ทมการการเปาลมเพอเปาไลเศษดนออก กอนจะแยกเอาขยะทเผา

ไหมไดไปอดเปนแทงใหเปนกอนดวยเครองอดไฮโดรลก ท าใหไดเปนขยะเชอเพลงแบบแทง

(Condense RDF) ออกมา และรอการน าไปใชประโยชนตอไป (ภาพท 3-3)

อยางไรกตามพบวากระบวนการด าเนนงานตามขนตอนใน ภาพท 3-3 เปน

แนวทางตามทฤษฏเพอใหการด าเนนการกบอฝงกลบขยะเดมเกดประสทธภาพสงสด แตในทาง

ปฏบตเจาหนาทผปฏบตงานในการกคนสภาพบออาจประเมนจากสภาพหนางาน และบาง

ขนตอนสามารถตดทอนออกไปเพอใหการด าเนนงานเกดความคมคาทางเศรษฐศาสตร

เนองจากขนตอนทเพมขนจะสงผลตอตนทนการด าเนนงานใหสงขน ดงแสดงในภาพท 3-4

ผวจยไดออกแบบโดยตดทอนกระบวนการคดแยกโลหะบนสายพานออกหากส ารวจเบองตน

แลวพบวามปรมาณโลหะทปะปนอยในกองขยะบอฝงกลบเดมเพยงเลกนอย หรอการคดแยก

ดวยมอมประสทธภาพเพยงพอ เพอเปนการลดตนทนคาเครองจกรทใชในการด าเนนการ





ภาพท 3-3 ขนตอนการด าเนนการ(Process design) ในการกคนบอขยะเดม

ภาพท 3-4 ขนตอนการด าเนนการ(Process design) ในการกคนบอขยะเดม

กรณทมการตดบางขนตอนออกเพอความคมคาทางเศรษฐศาสตร





3.2.3 งานปดพนทบอขยะเดม (Encapsulation)

งานในสวนนเปนการปดฝงขยะมลฝอยสวนทเหลอจากการน าไป Recycle

รวมไปถงการก าจดดนและน าเสยทมการปนเปอนมลพษในบอขยะ ซงจ าเปนจะตองให

ความส าคญกบการปองกนการรวซมหรอแพรกระจายของมลพษเหลานน แนวคดทเปนไปได

คอการใชวธกลบฝงคนในบอเดมทขดรอออกมา โดยจดท าระบบกนซมทมประสทธภาพและ

สรางระบบตรวจเฝาระวงอยางสม าเสมอ

ขนตอนการด าเนนงานเรมจากการก าหนดพนทในบอทขดรอขยะออกมาสวน

หนงเพอใชเปนทกลบฝงมลพษทเหลอจากการคดแยกขยะมลฝอยทเหลอจากการ Recycle และ

ท าเชอเพลงจากขยะ ( Refuse Derived Fuel; RDF) ซงคาดวาจะตองใชความจประมาณ 30%

ของปรมาณขยะทรอออกมา พนทดงกลาวควรเปนพนทบรเวณกลางแปลงทดน เนองจากเปน

บรเวณทมไดมการกอสรางอาคารในอนาคต จากนนท าการเตรยมบอฝงกลบโดยใชระบบกน

ซมและปองกนการแพรกระจายมลพษตามขอก าหนดเดยวกบการออกแบบบอฝงกลบขยะ

อนตรายทวไป โดยแยกบอรวมน าเสยออกมาตางหากจากระบบระบายน าเสยของพนทดน

ขณะท าการฝงกลบสามารถท าการบดอดไดโดยไมท าเปน Cell และไมจ าเปนตองใชดนทบหนา

ระหวางชนขยะ เนองจากสงทน ามากลบฝงมขนาดเลกและและมความชนต าจากกระบวนการ

หมกแลว

เมอท าการฝงกลบวสดจนหมด จะท าการปดทบหนาดวยคนถมหนาหนา 50

เซนตเมตร แลวปดทบดวยแผนพลาสตกชนดความหนาแนนสง ( High Density Polyethylene;

HDPE) ความหนาอยางนอย 1.5 มลลเมตร กนซมอกครง เชอมแผนกนซมทบหนากบแผนกน

ซมทรองกนบอ (Lining) ดวยความรอนแลวกลบทบแผน HDPE ทบหนาอกครงดวยดนละเอยด

หนา 50 ซม. เพอกระจายแรงมใหแผน HDPE ฉกขาด ท าการบดอดผวดนและปทรายหยาบ

กอนจะเทคอนกรตเสรมเหลกหนา 10 ซม. เพอใหพนทดงกลาวเปนลานปยหมกตามแบบทออก

ไว





การบนทกรายละเอยดการท างานและสงมอบพนทพรอมใชงานใหผรบผดชอบ

ตอ ถอเปนประเดนส าคญทตองด าเนนการ รวมไปถงการก าหนดหมดระดบมาตรฐาน ( Bench

Mark) เพอใชตรวจสอบและบนทกการทรดตวของพนทหลงจากท าการกอสรางและใชงานแลว

อยางสม าเสมอ ภาพหนาตดในพนทบอฝงกลบขยะเดม แสดงดงภาพท 3-5

ภาพท 3-5 ภาพหนาตดงานในพนทบอฝงกลบขยะเดม




กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ( ปท 2) 4-1

บทท 4

การศกษาและออกแบบระบบก าจดมลฝอย

การก าจดขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลในเมองพชย อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

เปนแบบ เทกองกลางแจง ซงวธการก าจด ดงกลาวทใช อยยงไมถกตองตามหลกสขาภบ าล

เพอใหการด าเนนการก าจดขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลในเมองเปนไปอยางตอเนองและม

ประสทธภาพ จงจ าเปนอยางยงทจะตองมการศกษาออกแบบรายละเอยดเพอกอสรางระบบ

ก าจดมลฝอยอยางถกหลกสขาภบาลในพนททเทศบาลฯ ไดมการด าเนนการจดหาไวแลว

การศกษาและออกแบบระบบก าจดมลฝอยใหเกดประสทธภาพนน จะตองพจารณา

จากภาพรวมของระบบการจดการมลฝอยในปจจบน การเกบรวบรวม ขนสง และศกยภาพของ

พนท ตลอดจนองคประกอบอน ๆ ทเกยวของ ทงนเพอใชเปนพนฐานในการก าหนดและ

ออกแบบระบบก าจดขยะมลฝอย ซงมรายละเอยดของการศกษาและออกแบบดงตอไปน

4.1 การก าจดมลฝอยในปจจบน

4.1.1 สถานทก าจดมลฝอย

เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ปจจบนไดใชพนทก าจด

ขยะพนทขนาด 5 ไร 3 งาน 84 ตารางวา ตงอยในเขตพนท ขององคการบรหารสวนต าบล

ในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ซงตงอยหางจากทท าการของเทศบาลต าบลในเมอง

ประมาณ 5 กโลเมตร รมทางหลวงชนบท สภาพถนนมสภาพด เทศบาลต าบลในเมอง ใชการ

ก าจดขยะแบบเทกองกลางแจง โดยมอายการใชงานมากกวา 20 ป จนขยะถกถมจนเกอบ เตม

พนทแลว โดยพนทดงกลาวมองคการบรหารสวนต าบลบานหมอและองคการบรหารสวนต าบล

ในเมองน าขยะมาทงดวย โดยเทศบาลต าบลในเมองคดคาบรหารจดการจากองคกรปกครอง

สวนทองถนทงสอง เปนจ านวนเงน 20,000 บาทตอป แตภายหลงในปลายป พ.ศ. 2554

องคการบรหารสวนต าบลในเมองไดน าขยะไปก าจดในพนทของตนเอง เพอเปนการเตรยม





ความพรอมส าหรบการจดการขยะมลฝอยชมชนในพนท เทศบาลต าบลในเมองจงไดจดซอทดน

เพมเตมอกจ านวน 24 ไร 26 ตารางวา ในบรเวณใกลเคยงก บพนทก าจดขยะเดม เพอรองรบ

ปรมาณขยะมลฝอยทเพมขนตามการเตบโตของชมชน

4.1.2 วธก าจดขยะมลฝอย

วธก าจดมลฝอยในปจจบน เทศบาลต าบลในเมองพชย ไดด าเนนการก าจดขยะ

มลฝอยเปนแบบเทกองกลางแจง โดยไมมการกลบดวยดนทกวน ท าใหพนทก าจดมลฝอยม

ปญหาเรองแมลงวนและกลนทรนแรง การก าจดมลฝอยยงไมถกตองตามหลกสขาภบาล คอยง

ไมมระบบระบายน าชะมลฝอย ระบบบ าบดน าเสยจากน าชะมลฝอย ระบบปองกนการซมของ

น าชะมลฝอยปนเปอนใตดน และทอระบายกาซจากหลมฝงกลบ เปนตน

4.1.3 อปกรณทใชในการก าจดมลฝอย

ปจจบนเทศบาลต าบลในเมองมเพยง รถเกบขนขยะมลฝอยประเภทอดทา ย

ขนาดบรรจ 10 ลกบาศกเมตร จ านวน 2 คน ลกษณะของรถ ยงอยในสภาพทด เนองจากมอาย

การใชงาน 7 ปและ 2 ป แตยงไมมเครองมอส าหรบหรบใชเพอการก าจดมลฝอย จง

จ าเปนตองจางเหมารถแบลคโฮลเปนรายเดอน ๆ ละ 10,000 บาท เพอดนกลบมลฝอยในพนท

ก าจดขยะ

4.2 การออกแบบรายละเอยดศนยก าจดมลฝอย

จากการประเมนทางเลอกระบบก าจดขยะทเหมาะสมส าหรบเทศบาลต าบลในเมอง

ในรายงานวจยโครงการแผนบรหารจดการขยะทเหมาะสมส าหรบชมชน กรณศกษา : เทศบาล

ต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ( 2553) โดยพจารณาจากคณสมบตทางกายภาพ

ต าแหนงของพนท การตรวจสอบดานธรณวทยา ศกยภาพในการรองรบปรมาณขยะของพนท

ชนด และคณสมบตของขยะ รวมถงความคมคาทางเศรษฐศาสตร พบวามทางเลอกระบบ

ก าจดขยะมลฝอยในพนทศกษาได 4 ทาง คอ





ทางเลอกท 1 การจดการแบบผสมผสาน ประกอบดวย การคดแยกขาย รวมกบการฝง

กลบ (อายการใชงานของพนทก าจดขยะประมาณ 20 ป และมผลพลอยไดจากการขายขยะ

รไซเคลทแยกขายได)

ภาพท 4-1 วธผสมผสานทางเลอกท 1 การคดแยกขายรวมกบการฝงกลบ

ทางเลอกท 2 การจดการแบบผสมผสาน ประกอบดวย การคดแยกขาย การหมกปย

รวมกบการฝงกลบ (อายการใชงานของพนทก าจดขยะมากกวา 20 ป และมผลพลอยไดจาก

การขายขยะรไซเคลทคดแยกขายและปยหมก)





ภาพท 4-2 วธผสมผสานทางเลอกท 2 การคดแยกขาย การหมกปย รวมกบการฝงกลบ

ทางเลอกท 3 การจดการแบบผสมผสาน ประกอบดวย การคดแยกเผา รวมกบการฝง

กลบ (อายการใชงานของพนทก าจดขยะมากกวา 20 ป และมผลพลอยไดจากการขายขยะ

รไซเคลทคดแยกขาย)





ภาพท 4-3 วธผสมผสานทางเลอกท 3 การคดแยกขาย การเผาในเตาเผา รวมกบการฝงกลบ

ทางเลอกท 4 การฝงกลบโดยไมคดแยก (อายการใชงานของพนทก าจดขยะประมาณ

13 ป และไมมผลพลอยไดเกดขน

ซงจากการประเมนทางการเงนและมลคาโครงการทางเศรษฐศาสตรในรายงานวจย

โครงการแผนบรหารจดการขยะทเหมาะสมส าหรบชมชน กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง

อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ( 2553) จะเหนไดวา ทางเลอกท 2 เปนทางเลอกทดทสด โดย

องคกรปกครองสวนทองถนจะตองสนบสนนคาใชจายเพอด าเนนการตลอดทงโครงการซง

แสดงเปนผลขาดทนสทธทต ากวาทางเลอกท 1 และ 3 เมอค านวณจากอายการใชงานของพนท

ก าจดขยะมากกวา 20 ป

การออกแบบรายละเอยดศนยก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน ของเทศบาลต าบลในเมอง

ก าหนดหลกเกณฑการออกแบบรายละเอยด โดยใชหลกปฏบต เกณฑ และมาตรฐานซงเปนท





ยอมรบมากทสดวาเหมาะสมกบสภาพของพนทกอสรางระบบ โดยพจารณาวาควรใชงานไดไม

นอยกวา 20 ป หรอตามขนาดทดนททองถนสามารถจดหาพนททกอสรางได

รายละเอยดส าคญของศนยก าจดมลฝอยทตองออกแบบรายละเอยดกอสรางเพอแกไข

ปญหาขยะมลฝอยในพนทของเทศบาลต าบลในเมอง สรปไดดงตารางท 4-1 โดยพบวา มความ

ตองการพนทส าหรบจดวางโครงสรางรองรบกจกรรมตางๆ รวม 48, 040 ตารางเมตร (30-0-

10 ไร) โดยค านวณจากพนทก าจดขยะเดมจ านวน 9,536 ตารางเมตร (5-3-84 ไร) รวมกบ

พนททเทศบาลฯ จดซอเพมเตมอก 38,504 ตารางเมตร (24-0-26 ไร)

ตารางท 4-1 การจดผงภายในพนทศนยก าจดมลฝอยรวม

การใชประโยชนทดน พนท (ตารางเมตร)

1. พนทฝงกลบมลฝอย

2. อาคารส านกงาน อาคารเครองชง โรงคดแยก ลานหมกปย

3. บอบ าบดน าเสย

4. ถนน รางระบายน า Buffer Zone และอนๆ

13,750

8,000

2,230

24,060

รวมทงหมด 48,040

4.2.1 การจดวางผงบรเวณศนยก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน

การจดวางผงบรเวณศนยก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน สามารถแบงพนทตาม

ลกษณะการใชงานออกไดเปน 4 กลม ไดแก

(1) พนททใชในการฝงกลบมลฝอยตลอดระยะเวลาโครงการฯ ประมาณ 13,750

ตารางเมตร หรอประมาณ 8.5 ไร

(2) พนทกลมอาคาร ไดแก ปอมยาม อาคารส านกงานและชงน าหนก บานพก

พนกงาน อาคารจอดรถ เครองจกรกล และอาคารซอมบ ารง อาคารคดแยกและอดมลฝอย





อาคารหมกปย อาคารเตาเผา ลานลางรถ และลานจอดรถ ซงจะจดวางใหอยในพนททงขยะ

เดมทไดท าการฟนสภาพแลว ประมาณ 8,000 ตารางเมตร หรอ ประมาณ 5 ไร

(3) พนททใชกอสรางระบบบ าบดน าเสย ประมาณ 2,230 ตารางเมตร หรอ

ประมาณ 1.5 ไร

(4) พนทอนๆ ไดแก แนวปลกตนไม ถนนรอบบอฝงกลบ ระบบระบายน าผวดน

และพนทอนๆ ประมาณ 24,060 ตารางเมตร หรอประมาณ 15 ไร รปการจดวางผงบรเวณ

ศนยก าจดมลฝอยแบบผสมผสานแสดงในรปท 4-4





ภาพท 4-4 ผงบรเวณศนยก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน

ของเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ





4.2.2 การออกแบบรายละเอยดและก าหนดองคประกอบทส าคญ

(1) การออกแบบแนวรวและแนวปลกตนไมพนทกนชน (Buffer Zone)

การวางผงบรเวณสถานทก าจดมลฝอย ออกแบบใหมทางเขาทางออก

2 ทาง ไดแก ทางเขาทางออกหลก และทางเขาทางออกรอง โดยวางผงการใชพนท ตามการใช

ประโยชนของพนททงขยะเดม ก าหนดใหทางเขาทางออกหลกอยทางดานทศเหนอซงจะ

เหมาะสม สะดวก และปลอดภยมากกวา โดยจะขยายประตทางเขาเดมใหกวางขนเพอใหม

ทศนวสยทด ตดตงกระจกโคงและปายเตอนส าหรบทางแยก รวมไปถงปายโครงการ

ทางเขารองเปนทางเขาออกเกาทางทศตะวนออกเปนทางออกสถนน

แคบ คนทางสง มทศนวสยทไมดอาจท าใหเกดอบตเหตได แตจะใหคงไวเพอเปนทางเขาออก

ส าหรบรถขนาดเลก และทางเขาออกในกรณททางเขาหลกตดขด ทงนควรจะปดทางเขาออกน

ไวในเวลาปกต และเปดใชเปนกรณโดยจดใหมพนกงานดแลดานความปลอดภยขณะเขาออก

แนวรวรอบพนทเปนรว กงทบกงโปรง สวนลางเปนรวกอคอนกรต

บลอกทบบนคานคอนกรตเสรมเหลกสง 1.70 เมตร สวนบนเปนรวลวดหนามหรอตาขายขงกน

ขยะปลว 1.80 เมตร รวมความสงรวทงหมด 3.5 0 เมตร นอกจากนเพอเปนการปองกน

ผลกระทบดานทศนยภาพและผลกระทบดานกลนจงไดเสนอใหมการปลกตนไมเปนพนทฉนวน

(Buffer Zone) ของสถานทก าจดมลฝอยโดยตนไมจะชวยปองกนกลนและบดบงภาพของ

สถานทก าจดมลฝอย และสามารถใชประโยชนอนๆ ไดในอนาคต ประเภทของตนไม ทควรปลก

เปนไมโตเรวเปลาตรงสง อาจใชไมทองถน หรอเลอกใหสอดคลองกบพนทขางเคยง ปลกใหม

ระยะหางระหวางตนประมาณ 2.0 เมตร โดยปลกหางจากแนวรวเขามาประมาณ 1.15 เมตร

(2) ถนนบรเวณดานหนาและถนนภายในบรเวณสถานทก าจดมลฝอย

ถนนบรเวณดานหนาสถานทก าจดขยะมลฝอย ทตงอยบนพนททงขยะ

เดมเปนถนนแอสฟลตกคอนกรตมาตรฐานทางหลวงทองถน กวาง 6.00 เมตร ออกแบบใหเปน





วงรอบพนทสวนด าเนนการดานหนาลอตามแนวคนดนรอบบอ ก าจดขยะเดม สวนถนนรอบบอ

ฝงกลบมลฝอยและบอบ าบดน าเสยดานในนนไมจ าเปนตองสรางอยางถาวรจงออกแบบใหเปน

ถนนหนคลกหรอถนนลกรงบดอดแนน ผวการจราจรกวาง 4.50 เมตร เพอใหรถเกบขนมลฝอย

สามารถน ามลฝอยเขาไปยงบอฝงกลบขยะมลฝอยได

(3) อาคารภายในบรเวณสถานทก าจดขยะมลฝอย

การวางผงอาคารในบรเวณสถานทก าจดมลฝอย จะก าหนดทางเขา

บรเวณโครงการฯ เปนทางเขาหลกส าหรบเจาหนาทพนกงานของรถเกบขนมลฝอยและผเขามา

ตดตองานในสวนส านกงาน รวมถงทางเขาสสวนซอมบ ารงและโรงจอดรถ ซงบรเวณดงกลาว

จะมกลมอาคารทอยใกลเคยงกน ท าใหงายตอการการจราจรภายใน

อาคารภายในบรเวณสถานทก าจดทส าคญ ไดแก ปอมยาม อาคาร

ส านกงาน และอาคารเครองชงน าหนก โรงจอดเครองจกรกลและซอมบ ารง อาคารคดแยก

และอดมลฝอย ทพกพนกงาน และลานหมกปย รายละเอยดของอาคารแตละหลงมดงน

(3.1) อาคารส านกงานและอาคารเครองชงน าหนก

ก าหนดใหอาคารส านกงานและอาคารเครองชงน าหนกอย

สวนหนาสดของโครงการ เพอใหเปนจดสนใจของโครงการ สามารถมองเหนและเขาถงไดงาย

และใหแยกจากกนเพอสะดวกตอการจดเสนทางวงของรถขนขยะมลฝอย

อาคารส านกงาน ประกอบดวย พนทใชสอยส าหรบพนกงาน

ต าแหนงตางๆ ไดแก หวหนาศนยก าจดมลฝอย หวหนางานตางๆ หองเกบวสดและเอกสาร

หองทดสอบ และหองประชม

อาคารเครองชงน าหนก ตงอยตรงขามอาคารส านกงาน มทาง

แยกเบยงรถขนขยะมลฝอยใหเขาสเครองชงน าหนกแบบฝงพนส าหรบชงน าหนกรถขนขยะ

ขนาด 3x8 เมตร บนทกขอมลและพมพรายงานออกดวยเครองคอมพวเตอรในหองควบคมทม





เจาหนาทธรการท างานในอาคารเครองชงน าหนก กอนจะใหรถขนขยะมลฝอยผานส

กระบวนการอนตอไป

(3.2) อาคารซอมบ ารงและเกบเครองจกรกล

ออกแบบโรงจอดรถซอมบ ารงเปนหลมซอม พรอมทง

ออกแบบหองเกบอปกรณไวทงสองดานของอาคารซอมบ ารงและเกบเครองยนตหนก ลกษณะ

ของอาคารเปนอาคารโลงถายเทอากาศไดสะดวก หองเกบอปกรณจะจดหองหนงไวเปนหอง

เอนกประสงคจดใหมโตะพนกงาน 1 ชด เพอใชในการบนทกรายการซอมบ ารงหรอการเบกจาย

อปกรณ หรอจดเปนหองประชมยอย หรอหองนนทนาการ

(3.3) ปอมยาม

เปนหองเดยวมหองน าภายใน สามารถตดตอสอสารกบผมา

ตดตอไดโดยผานเคานเตอรดานหนา ซงจะเปดบานกระจกเลอนไว การเขาออกปอมยาม

สามารถท าไดโดยผานประตดานหลง

(3.4) อาคารคดแยกและอดแนนมลฝอย

ออกแบบอาคารคดแยกและอดแนนมลฝอย เปน ลกษณะ

อาคารเปดโลงดานขางตามแนวยาวของอาคารเพอการระบายอากาศ ตดตงผาใบกนฝนสาด

มวนเกบไดไวโดยรอบ ภายในอาคารเปนพนคอนกรตผวขดมนเรยบลาดเอยงออกทงสองขาง 1 :

200 โดยรอบมรางระบายดกน าขนาด 0.30 เมตร ฝาตะแกรงเหลกรบน าลางพนประจ าวน ม

บอพกรวบรวมน าเสยและทอคอนกรตตอไปยงบอบ าบดน าเสยดานทายโครงการ เพอบ าบด

น าเสยตามกระบวนการบ าบดรวมกบน าชะขยะทรวบรวมจากบอฝงกลบ

บรเวณปลายดานหนงของอาคารมทพกส าหรบพนกงาน 2

หอง และหองน าพนกงานโดยแยกเปนหองน าพนกงานชาย 3 หอง พนกงานหญง 3 หอง





ดานปลายอาคารอกฝงหนงเปดโลงเปนชองเทยบขนขยะ เพอ

น าขยะมลฝอยเขาสรางคดแยกเพอคดแยกขยะดวยมอ ตวรางคดแยกเปนเครองจกรสายพาน

เลอนวางตามแนวยาวของอาคาร ขนาดกวาง 0.65 เมตร ยาว 8 -12 เมตร ตนก าลงมอเตอร

ไฟฟาขนาด 2 แรงม า ปรบความเรวสายพานได ดานขางสายพานเปนนงรานแทนยนยกระดบ

(Platform) พรอมราวกนตก ส าหรบคนงานคดแยกยนท างานใหมความสงพอดกบระดบราง

เนองจากตวสายพานจะวางท ามมลาดเอยงเลกนอย เพอยกปลายดานทายใหสงพอระดบของ

กระบะรองรบมลฝอยทผานการคดแยกแลวสงไปสกระบวนการถดไป

วสดรไซเคลทคดแยกออกมา ไดแก กระดาษ พลาสตก โลหะ

และแกว จะถกน าไปเกบรวบรวมไวรอขาย บรรจภณฑเครองดมทเปนกระดาษหรอพลาสตก

และกระปองอลมเนยม จะน าไปลางและอด แนนเพอลดปรมาตรในการเกบ โดยใชเครองอด

ไฮโดรลคอดแทง (Baler) อดเปนกอนสเหลยมลกบาศกขนาดประมาณ 0.40 x0.40x0.40 เมตร

เพอสะดวกในการเกบและขนสง

(3.5) ลานหมกมลฝอยท าปย

ขยะอนทรยหรอขยะเปยกทไดรบการคดแยกแลว จะน าไป

ก าจดดวยวธการหมกปย โดยเลอกใชเทคโนโลยการหมกแบบกองเตมอากาศในทโลง (Aerated

static pile composting) ใชเวลาหมกปยประมาณ 2-3 เดอน ตอกองปย 1 กอง เปน

กระบวนการก าจดขยะทมตนทนต าและไดผลพลอยไดเปนปยหมก หรอวสดบ ารงดน หรอวสด

ถมท ทงนขนอยกบประสทธภาพการคดแยกและหมก ลานหมกปยจะใชพนทสวนทเหลอ

บรเวณพนททงขยะเกาทฟนสภาพแลวทางทศใต ประมาณ 2 ไร โดยท าการบดอดพนดนเดม

ใหแนน ใหมอตราการซมไมเกน 1x10 -7 เซนตเมตรตอวนาท ความลาดเอยงประมาณ 1:300

แลวปทบยางมะตอยแบบ Cape seal หรอพนคอนกรตเสรมเหลกหนา 10 เซนตเมตร โดยการ

หมกขยะอนทรยดวยเทคโนโลยกองเตมอากาศในทโลงนไมจ าเปนตองใชเครองจกรหนกในการ

พลกกลบกอง ไมจ าเปนตองออกแบบเพอรองรบน าหนกมาก จงสามารถใชพนทดนถมเหนอ

บรเวณบอทงขยะเกาได





(1) บอฝงกลบมลฝอย

บอฝงกลบมลฝอยของศนยก าจดมลฝอยครบวงจร มพนทฝงกลบ

มลฝอยประมาณ 13,750 ตารางเมตร หรอ ประมาณ 8.5 ไร โดยก าหนดใหมจ านวนชนของ

การฝงกลบ ซงมรายละเอยดของบอฝงกลบมลฝอย ดงน

(4.1) บอฝงกลบมลฝอยในพนทประกอบไปดวยบอ 3 บอ มความยาว

บอละประมาณ 100 เมตร ความกวางปากบอดานบนประมาณ 45 เมตร กนบอกวางประมาณ

20 เมตร มความลกรวม 8.70 เมตร ดานขางบอมความลาดเอยง 1:1.5 เพอประโยชนในการ

กระจายน าหนกของแรงทกระท าลงบนเนอดน ซงจะกระจายออกในรปลกษณะมม 45 องศา

(1:1) จากแนวดงท าใหแรงทกระจายออกมายงอยในเขตคนดน นอกจากนไดก าหนดใหท าการ

บดอดคนดนใหมความหนาแนน 95 เปอรเซนต Standard Proctor Compaction Test รวมกบท า

ชนกนดน (Berming) กวาง 1 เมตร ทกระยะความสง 2.50 - 3.00 เมตร เพอปองกนปญหา

เกยวกบการพงของคนดนในอนาคต

บรเวณพนทโครงการเปนทลมต า มความแตกตางกบพนททงขยะเดม

ประมาณ 2-3 เมตร ดงนนจงสามารถออกแบบใหบอฝงกลบสงขนไดอก 1 ชน เมอฝงกลบ

มลฝอยเตมถงปากบอเดมเพอเพมความจของบอ โดยจะมการกอสรางในลกษณะท าเปนคนดน

ขนมาอก 2.50 เมตร ความสงของคนดนรวมชนดนทบหนาเมอปดบอฝงกลบจะสงประมาณ

3.10 เมตร ความลาดเอยงดานขางเทากบ 1:1.5

(4.2) ความสงของชนมลฝอย (Lift Height) มความสงเทากบ 2.50

เมตร ประกอบดวยความสงของชนดนกลบทบระหวางชน ( Intermediate Cover) 0.50 เมตร

สวนทเหลอเปนความสงของชนมลฝอยทบดอดแลว 2.00 เมตร

(4.3) ความสงของมลฝอยชนสดทาย (Final Height) เทากบ 3.10

เมตร ซงประกอบดวย ความสงของมลฝอย 2.00 เมตร และความสงของชนดนกลบทบชน

สดทาย (Final Cover ) 1.10 เมตร





(4.4) เพอเปนการปองกนการซมของน าชะมลฝอยในพนทบอฝงกลบ

มลฝอยลงสน าใตดน จงใหมการบดอดดนลกรงบรเวณกนบอเพม 0.60 เมตร ใหมอตราการซม

ไมเกน 1x10 -7 เซนตเมตรตอวนาท ความลาดเอยงของกนบอประมาณ 1:300 แลวจงปดวย

แผนพลาสตกความหนาแนนสงชนดโพลเอธลน (High Density Polyethylene; HDPE) หนา 1.5

มลลเมตร ตลอดกนบอฝงกลบและทบรเวณขางบอดวย ซงนอกจากจะปองกนการซมไดดแลว

ยงสามารถตดตงไดงายกวาการบดอดดนเหนยวตามแนวเอยง ปองกนการฉกขาดของแผน

พลาสตก HDPE โดยใชทรายถมกลบทบอก 0.30 เมตร โดยอาจเสรมความแขงแรงดวยการป

แผนใยสงเคราะหส าหรบงานดน (Geotextile) รองอกชนหนงกได (โดยความเหนของวศวกร

ขณะด าเนนการกอสราง) โดยในชนทรายถมน เปนทรายทมอตราการซมผานของน าไมนอย

กวา 1x10-3 เซนตเมตรตอวนาท เพอท าหนาทเปนชนทรายรว บรวมน าชะขยะซงจะวางทอรวม

น าชะขยะกนบอดวย

(4.5) ความลาดชนของชนดนกลบทบมลฝอยชนสดทาย 3 เปอรเซนต

เพอประโยชนในการระบายน ากรณทมฝนตกและวสดทใชในการคลมชนสดทาย ควรจะมคา

อตราการซมผานไมเกน 1x10-7 เซนตเมตรตอวนาทเพอปองกนไมใหน าฝนซมลงบอฝงกลบ

มลฝอย

(4.6) ความหนาของชนดนกลบทบรายวน (Daily Cover) 0.15 เมตร

ผลการประเมนปรมาณดนทใชในการกลบทบรายวน แสดงรายละเอยดในตารางท 4-2 ผลการ

ประเมนปรมาณดนทขดไดและปรมาณดนทตองการใช แสดงใหเหนวาดนทขดไดในพนทท

เตรยมเปนหลมฝงกลบขยะมลฝอยมปรมาณเพยงพอในการน ามาใชเพอกลบฝงมลฝอยรายวน

ตลอดระยะเวลาการใช 20 ป แตดนกลบชนสดทายในปท 25 เทศบาลต าบลในเมองอาจตอง

หาดนจากแหลงดนภายนอกเนองจากปรมาณดนในพนทมไมเพยงพอ อนงอาจจ าเปนตองหา

ดนทมสารอนทรยสงในกรณทตองการปรบปรงพนทเปนสวนสาธารณตอไปในอนาคต





ตารางท 4-2 ปรมาณดนทใชในการกลบขยะมลฝอยในแตละระยะ

ปท ปรมาณขยะ

สะสม

ดนทบ

หนา

ปรมาตร บอฝง

กลบ

Stock pile แหลงดน หมายเหต

ลบ.ม. ลบ.ม. ลบ.ม. ลบ.ม.

1 885.12 309.79 1,194.92 1 36,642.00 ขดบอท 1 กองดนบนพนท บอท2

2 1,783.12 624.09 2,407.22 1 36,332.21

3 2,694.18 942.96 3,637.15 1 35,708.11

4 3,618.49 1,266.47 4,884.97 1 34,765.15

5 4,556.25 1,594.69 6,150.94 1 33,498.68

6 5,507.65 1,927.68 7,435.32 1 31,903.99

7 6,472.88 2,265.51 8,738.39 1 29,976.31

8 7,452.15 2,608.25 10,060.40 1 27,710.81

9 8,445.67 2,955.98 11,401.65 1 25,102.55

10 9,453.63 3,308.77 12,762.41 1 60,269.57 ขดบอท 2 กองดนบนพนท บอท3

11 10,476.26 3,666.69 14,142.95 1 56,960.80

12 11,513.76 4,029.82 15,543.58 1 53,294.11

13 12,566.35 4,398.22 16,964.58 1 49,264.29

14 13,634.26 4,771.99 18,406.25 1 44,866.07

15 14,717.69 5,151.19 19,868.88 1 40,094.08

16 15,816.88 5,535.91 21,352.79 1 34,942.88

17 16,932.07 5,926.22 22,858.29 1 29,406.97

18 18,063.47 6,322.21 24,385.68 1 23,480.75

19 19,211.32 6,723.96 25,935.29 1 17,158.54 ปดบอท 1 ทระดบดนเดม

20 20,375.88 7,131.56 27,507.44 2 45,662.57 ขดบอท 3 กองดนบนพนท บอท1

21 21,480.12 7,518.04 28,998.16 2 38,531.02

22 22,611.71 7,914.10 30,525.81 2 31,012.97

23 23,743.30 8,310.15 32,053.45 2 23,098.88

24 24,874.89 8,706.21 33,581.10 2 14,788.72

25 26,006.48 9,102.27 35,108.75 2 6,082.51 หาแหลงดนภายนอก





(4.7) ขนาดหนาตดของ Cell ประมาณ 5 - 10 เมตร ความหนาชนละ

ประมาณ 2.00 เมตร ทงนขนอยกบปรมาณมลฝอยทตองก าจดในแตละวน

(4.8) ความหนาแนนมลฝอยภายหลงบดอด 550 - 600 กโลกรมตอ

ลกบาศกเมตร

(4.9) คนดนรอบบอฝงกลบมลฝอยในการฝงกลบชนบนพนท (Area

Method) จะมความสง 2.50 เมตร ความกวางสนคนดนดานบนประมาณ 1 เมตร ฐานคนดน

กวาง 8.50 เมตร ความลาดเอยงดานขาง 1:1.5 เพอประโยชนในการกระจายน าหนกของแรงท

กระท าลงบนเนอดน ซงจะกระจายออกในรปลกษณะมม 45 องศา (1:1) จากแนวดงท าใหแรงท

กระจายออกมายงอยในเขตคนดน นอกจากนไดก าหนดใหท าการบดอดคนดนใหมความ

หนาแนน 95 เปอรเซนต Standard Proctor Compaction Test เพอปองกนปญหาเกยวกบการพง

ของคนดนในอนาคต

ตาราง 4-3 รายละเอยดปรมาณบอฝงกลบมลฝอย

บอท พนท (ตร.ม) ชนขยะ (ม) ปรมาณทรองรบ (ลบ.ม.) น าหนก (ตน)

1 4,580.25 8 36,642.00 21,985.20

2 4,765.48 8 38,123.84 22,874.30

3 4,403.60 8 35,228.80 21,137.28

รวม 13,749.33 109,994.64 65,996.78

(5) ระบบรวบรวมน าเสย (Leachate Collection)

การรวบรวมน าชะขยะมลฝอยจะใชหลกการไหลของน าชะมลฝอย โดยวธแรง

โนมถวงของโลก (Gravity Flow) และใชเครองสบน ายกระดบรวมกน ซงในบอฝงกลบมลฝอย

นน น าชะมลฝอยจะไหลซมลงสชนทรายถมทจะรวบรวมน าชะขยะเขาสทอและไหลตามแรงโนม

ถวงของโลกจนถงบอสบแลวจงใชระบบเครองสบน าเพอยกระดบขนไป เพอน าไปบ าบดยงบอ





บ าบดน าเสยตอไป การออกแบบพนบอจะมความลาด 1:300 เพอใหน าชะมลฝอยไหลเขาทอท

วางไว ซงจะใชทอ HDPE ขนาดเสนผานศนยกลางตงแต 4-8 นว เจาะร (Perforate) เปนทอ

รวบรวมน าเสย โดยจะวางทอไวใตชนมลฝอย มชนหนยอยหรอกรวดกรโดยรอบทอ แลวปทบ

ดวยแผนใยสงเคราะห (Geotextile) ประเภทท 3 เหนอชนรวบรวมน าชะมลฝอย โดยเปนทรายท

มอตราการซมผานของน าไมนอยกวา 1x10-3 เซนตเมตรตอวนาท เพอชวยใหมการระบายน าท

ด ปองกนการอดตนจากเศษดนและมลฝอย ระบบรวบรวมน าชะมลฝอยนจะอยเหนอชนวสด

กนซม (Liner)

(6) ระบบระบายน าและปองกนน าทวม

ระบบระบายน าและปองกนน าทวมประกอบดวยระบบระบายน าในบรเวณกลม

อาคารและระบบระบายน ารอบบอฝงกลบมลฝอย โดยใชเกณฑในการพจารณาค านวณอตรา

การไหลสงสดของน าผวดนในบรเวณนนซงเกดจากน าฝน รวมทงผลการค านวณการไหลของ

น าในทอแบบไมเตมทอ และการไหลรางเปดมเกณฑในการออกแบบ ดงน

(6.1) เกณฑการออกแบบระบบระบายน าและปองกนน าทวม ใชวธ

Rational Method

Q = 0.278 CIA

โดยท Q = อตราการไหลเวยนสงสด (ลกบาศกเมตรตอวนาท)

C = สมประสทธน าทา

I = ความเขมของน าฝน (มลลเมตรตอชวโมง)

A = พนทรบน า (ตารางกโลเมตร)





(6.2) เกณฑในการค านวณการไหลขอ งน าในรางเปด ใชวธ

Manning Formula

Q = 1/n AR 2/3 S1/2

โดยท Q = อตราการไหล (ลกบาศกเมตรตอวนาท)

A = พนทหนาตดการไหล (ตารางเมตร)

R = รศมของหนาตดการไหล (เมตร

S = ความลาดชนของเสนลาดพลงงาน (เมตร/เมตร)

n = คาสมประสทธการไหล

(n = 0.015 ส าหรบทอ หรอ รางคอนกรตทงนไดรวมคาการสญเสยพลงงาน

ยอยไวแลว)

การออกแบบระบบระบายน าของศนยก าจดมลฝอย คณะผวจย ไดท าการ

ออกแบบเปน 2 สวนคอ ระบบระบายน าฝนและระบบระบายน าทงจากอาคารไปสบอบ าบดน า

เสย โดยออกแบบใหเปนทอ PVC และทอคอนกรตเสรมเหลกขนาดเสนผานศนยกลาง 0.10 –

0.30 เมตร ส าหรบระบายน าทงและรางระบายน าคอนกรตเสรมเหลกขนาดกวางประมาณ

0.30 เมตร ความลาด 1:500 ส าหรบการระบายน าบรเวณพนทลางรถ จะไดท าการออกแบบ

เปนรางระบายน าพรอมฝาปดตะแกรงเหลก สวนการระบายน าฝนโดยรอบพนทโครงการ

คณะผวจยไดออกแบบเปนรางคอนกรตเสรมเหลก กนรางกวางประมาณ 0.30 เมตร ความ

ลาดชน 1:500

(7) ระบบกาซ (Gas Venting)

เนองจากมลฝอยทท าการบดอดแลว จะเกดการยอยสลายท าใหเกดกาซขน

ซงกาซทส าคญคอ กาซมเทน (CH 4) เนองจากกาซมเทนเปนกาซทตดไฟได จงจ าเปนตอง

ระบายกาซออกจากบอฝงกลบมลฝอย เพอปองกนการเกดอคคภยและกลนเหมนรบกวน ทอท

ใชระบายกาซเปนทอ PVC หรอทอ HDPE ขนาด 6 นว แบบเจาะร (Perforated Pipe) โดยรอบ





ในปลอกทอโพลเอธลน (PE) หรอทอใยหนเจาะรพรน ขนาดเสนผานศนยกลาง 0.50 เมตร การ

วางทอระบายกาซจะมระยะหางระหวางทอประมาณ 30 เมตร วางในแนวดง ความยาวเทากบ

ความสงของชนมลฝอยในแตละชนแปลน

(8) ระบบบ าบดน าเสย

ระบบบ าบดน าเสยจากน าชะมลฝอย ไดออกแบบโดยอาศยขอมลปรมาณ

น าฝน จากสถตภมอากาศในคาบ 30 ป ของพนทจงหวดอตรดตถ ขนาดของบอบ าบดน าเสยจะ

มปรมาตรเพยงพอรบน าชะมลฝอยไดตลอดชวงฤดฝนและไมปลอยน าชะมลฝอยไหลลนออก

นอกศนยก าจดฯ ตลอดอายโครงการ น าในบอบ าบดน าเสยจะถกสบกลบหมนเวยนไปใชใน

พนทฝงกลบ เพอการระเหยและเพอลดระดบน าในบอบ าบดใหอยในระดบต ากวา 2.50 เมตร

อยเสมอ รายละเอยดของบอบ าบดน าเสยและเครองสบน าสรปได ดงตาราง 4-4

เมอท าการรวบรวมน าชะมลฝอยจากบอฝงกลบมลฝอยแลว น าเสยทงหมดจะ

ถกสงไปยงบอบ าบดน าเสย เพอบ าบดน าเสยใหไดคณภาพตามมาตรฐานน าทงของกรมโรงงาน

อตสาหกรรม และกระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม กอนจะปลอยน าทงออกไป

ซงคณะผวจย ไดออกแบบระบบบ าบดใหเปนบอคงตว (Stabilization Ponds) ประกอบดวย

Anaerobic pond Facultative Pond และ Maturation Pond ตอเรยงแบบอนกรมกนตลอด ทง

พนทกนบอและพนทดานขางบอบ าบดจะปดวยแผนพลาสตกความหนาแนนสงชนดโพลเอธลน

(HDPE) หนา 1.5 มลลเมตร





ตารางท 4-4 รายละเอยดของบอบ าบดน าเสยและเครองสบน า

รายละเอยด บอบ าบดน าเสย

Anaerobic Pond Facultative Pond Maturation Pond

จ านวน 1 1 1

พนท (ตร.ม.) 875 875 480

ความลกของน าชะมลฝอยสงสดท

สามารถเกบกกได (ม.)

2.5 2.0 2.0

ปรมาตรน าชะมลฝอยทเกบกกได

(ลบ.ม.)

2,187 1,750 960.00

จ านวนเครองสบน า / เตมอากาศ 1 / 0 1 / 4 0 / 2

(9) ระบบสาธารณปโภค

ระบบสาธารณปโภค เพออ านวยความสะดวกส าหรบสถานทก าจดมล

ฝอยไดแก ระบบน าประปา ระบบไฟฟา ระบบสอสาร จะถกออกแบบโดยองคกรปกครองสวน

ทองถนและหนวยงานผใหบรการ

(10) บอตรวจคณภาพน า (Observation well)

การตรวจสอบคณภาพน าในบอตรวจคณภาพน า มวตถประสงคเพอ

ปองกนและเฝาระวงผลกระทบสงแวดลอมทอาจเกดจากการรวซมของน าชะ ขยะ (Leachate)

จากบอฝงกลบมลฝอย โดยในการออกแบบไดวางบอตรวจคณภาพน ารอบพนทฝงกลบ

การเกบตวอยางน าจากบอตรวจคณภาพน าทกบอ โดยเกบตวอยาง

และตรวจวดคณภาพน าทก ๆ เดอนในระยะ 6 เดอนแรกของการฝงกลบ หลงจากนนใหท าการ

ตรวจวดตอไปทก ๆ 3 เดอน จนกระทงการฝงกลบมลฝอยชนสดทายแลวเสรจเปนเวลา 2 ป





จงท าการตรวจวเคราะหอยางนอยปละ 2 ครง เพอเปนการรบประกนคณภาพและควบคม

คณภาพของน าใตดนในบรเวณใกลเคยงกบพนทบอฝงกลบ

ดชนคณภาพน าอางองตามคมอการตรวจสอบการปนเปอนน าใตดนจาก

สถานทก าจดมลฝอย ของกรมควบคมมลพษ ( 2547) ซงแบงดชนคณภาพทจ าเปนและควร

วเคราะหแบงออกเปน 5 กลม คอ

1) กลมสารอนทรยระเหย (Volatile Organic Compound : VOCs) เชน

เบนซน (Benzene) คารบอนเตตระคลอไรด ( Carbon Tetrachloride) 1,2 –ไดคลอดโรอเทน

(1,2-Dichloroethane) ฯลฯ

2) กลมโลหะหนก (Heavy Metals) เชน สารหน (Arsenic) แคดเมยม

(Cadmium) โครเมยม (Hexavalent Chromium) ฯลฯ

3) กลมสารปองกนและก าจดศตรพช ( Pesticides) เชน อะทราซน

(Atrazine) คลอรเดน (Chlordane) ดดท (DDT) ฯลฯ

4) กลมสารอนตรายตาง ๆ เชน เบนโซ(เอ) ไพรน ( Benzo(a) pyrene)

ไซยาไนด (Cyanide) พซบ (PCBs) และ ไวนลคลอไรด (Vinyl Chloride) ฯลฯ

5) ดชนคณภาพอน ๆ เชน ลกษณะปรากฏ ส pH ความขน การน า

ไฟฟา Acidity Alkalinity Total Hardness Chloride ฯลฯ

การออกแบบรายละเอยดและองคประกอบทส าคญภายในศนยก าจดมลฝอย

แบบผสมผสาน ต าบลในเมองพชย แสดงในภาคผนวก ก.

4.3 เครองจกรกลและอปกรณทใชในศนยก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน

ไดก าหนดประเภทและจ านวนของเครองจกรกลและอปกรณทใชในศนยก าจดมลฝอย

แบบผสมผสานใหเหมาะสมกบปรมาณมลฝอยทเขามาก าจดในแตละวน โดยรายละเอยดของ

เครองจกรกลและอปกรณสามารถสรปได ดงตารางท 4-5





ตารางท 4-5 เครองจกรกลและอปกรณทใชในศนยก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน

ล าดบ รายการ จ านวน หนวย

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

รถขดตก (Excavator)

รถดนตนตะขาบ (Bulldozer) D4

รถบรรทกเททาย (Dumper)

รถบรรทกเลก (Pick up)

รถตกลอยางเอนกประสงค ชนดขบเคลอน 4 ลอ (Load all)

เครองสบน าเคลอนท

รถบรรทกน าแบบเอนกประสงค ความจ 6,000 ลตร

เครองจกรและอปกรณในการคดแยกมลฝอย

เครองจกรและอปกรณในการหมกปยและปรบปรงสภาพปย

ชดเครองมอซอมบ ารงเครองจกรและอะไหล

คาตรวจสอบระบบทกๆ 2 ป (ตลอด 20 ป)

อปกรณเกบตวอยาง และชดทดสอบ เกบตวอยางในสนาม

อปกรณรกษาความปลอดภย

อปกรณส านกงาน

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

คน

คน

คน

คน

คน

ชด

คน

ชด

ชด

ชด

ชด

ชด

ชด

ชด





4.4 การประมาณราคาศนยก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน

การประมาณราคาคาลงทนกอสรางศนยก าจดรวมแบบครบวงจรโดยรวมคาอปกรณ

เครองจกรกลทตองใชในป ตาง ๆ เพอการ ปฏบตงาน รายละเอยดการประมาณราคาคาลงทน

กอสรางประกอบดวยคาใชจายตางๆ (ตารางท 4-6) ซงผวจยไดแบงงานออกเปน 4 ระยะ

ไดแก

ระยะท 1 (phase I) ระยะเรมโครงการ /ระยะกอสราง

ระยะท 2 (phase II) ด าเนนโครงการ ปท 1-5

ระยะท 3 (phase III) ด าเนนโครงการ ปท 6-10

ระยะท 4 (phase IV) ด าเนนโครงการ ปท 11-20

ประกอบดวย หมวดงาน ดงน

งานปรบพนท

งานกอสรางพนทฝงกลบ

งานระบบระบายน ารอบพนทฝงกลบ

งานทอระบายกาซ

งานระบบรวบรวมน าชะมลฝอย

งานกอสรางระบบบ าบดน าเสย และบอสบของพนทฝงกลบ

งานบอน าใตดนเพอตรวจสอบการรวซมของน าชะมลฝอย

งานปรบปรงพนทบรเวณกอสรางอาคารและถนนบรเวณอาคาร

งานกอสรางอาคารส านกงาน โรงคดแยก โรงหมกปย โรงเกบวสดคดแยกและ

หมกปย

งานรว ประต และตนไม

งานสาธารณปโภคของอาคาร





ตารางท 4-6 การประมาณราคาคาลงทนกอสรางศนยก าจด ขยะมลฝอยแบบผสมผสานของเทศบาล ต าบลในเมอง (การคดแยก การหมก

ปย รวมกบการฝงกลบ)

รายการ

ท

รายละเอยดของงาน ปรมาณ หนวย มลคางาน phase

1

เรม

โครงการ

phase

2

ปท 5 phase

3

ปท 10 phase

4

ปท 20

percent amount percent amount percent amount percent amount

งานกอสรางศนยก าจดขยะมลฝอย

หมวดงานดน

1 งานเตรยมการและปรบสภาพพนทกอสราง 1 งาน 726,000 100% 726,000 0% - 0% - 0% -

2 งานกอสรางถนนและคนดน 1 งาน 4,140,000 40% 1,656,000 30% 1,242,000 15% 621,000 15% 621,000

3 งานกอสรางบอฝงกลบมลฝอย 1 งาน 19,800,000 35% 6,930,000 0% - 35% 6,930,000 30% 5,940,000

4 งานกอสรางบอบ าบดน าเสย 1 งาน 2,007,000 100% 2,007,000 0% - 0% - 0% -

5 งานภมสถาปตย ปลกตนไมรอบโครงการ 1 งาน 75,000 100% 75,000 0% - 0% - 0% -

รวมเปนเงนหมวดงานดน 26,748,000 11,394,000 1,242,000 7,551,000 6,561,000






ปย รวมกบการฝงกลบ) (ตอ)

รายการ

ท

รายละเอยดของงาน ปรมาณ หนวย มลคางาน phase 1 เรม


phase

2

ปท 5 phase

3

ปท 10 phase

4

ปท 20


หมวดงานอาคาร - - - -

6 งานกอสรางระบบรวบรวมน าเสยและระบบ

ระบายน าฝน

1 งาน 575,000 50% 287,500 0% - 25% 143,750 25% 143,750

7 งานรวและประตทางเขาโครงการ 1 งาน 414,000 100% 414,000 0% - 0% - 0% -

8 อาคารปอมยาม 1 งาน 69,000 100% 69,000 0% - 0% - 0% -

9 อาคารส านกงาน 1 งาน 690,000 0% - 100% 690,000 0% - 0% -

10 อาคารเครองชง 1 งาน 1,610,000 0% - 100% 1,610,000 0% - 0% -

11 อาคารซอมบ ารงและจอดเครองจกร 1 งาน 460,000 100% 460,000 0% - 0% - 0% -

12 อาคารคดแยกและบดอดมลฝอย 1 งาน 402,500 100% 402,500 0% - 0% - 0% -

13 ลานหมกมลฝอยท าปย 1 งาน 900,000 0% - 100% 900,000 0% - 0% -

14 งานระบบประปาในพนทโครงการ 1 งาน 345,000 80% 276,000 20% 69,000 0% - 0% -

15 งานระบบไฟฟาโครงการ 1 งาน 1,380,000 80% 1,104,000 20% 276,000 0% - 0% -

รวมเปนเงนหมวดอาคาร 6,845,500 3,013,000 3,545,000 143,750 143,750







รายการ

ท

รายละเอยดของงาน ปรมาณ หนวย มลคางาน phase 1 เรม


phase 2 ปท 5 phase

3

ปท 10 phase 4 ปท 20


รวมเปนเงน

หมวดงานกอสรางศนยก าจดมลฝอย

33,593,500

14,407,000

4,787,000

7,694,750

6,704,750

หมวดเครองจกรอปกรณ

16 งานจดหาเครองจกรและอปกรณระบบฝง

กลบมลฝอย

1 งาน 8,200,000 60% 4,920,000 40% 3,280,000 0% - 0% -

17 งานจดหาเครองจกรและอปกรณระบบคด

แยกมลฝอย

1 งาน 950,000 70% 665,000 30% 285,000 0% - 0% -

18 งานจดหาเครองจกรและอปกรณระบบ

เครองหมกปย

1 งาน 250,000 0% - 100% 250,000 0% - 0% -

รวมเปนเงนหมวดงานเครองจกรอปกรณ 9,400,000 5,585,000 3,815,000 - -







รายการท รายละเอยดของงาน ปรมาณ หนวย มลคางาน phase 1 เรม


phase 2 ปท 5 phase 3 ปท 10 phase 4 ปท 20


Factor F = 1.1669(หมวดงานดน) 31,212,241 13,295,659 1,449,290 8,811,262 7,656,031

Factor F = 1.1989(หมวดงานอาคาร) 8,207,070 3,612,286 4,250,101 172,342 172,342

หมวดงานเครองจกรและอปกรณ 10,058,000 5,975,950 4,082,050 - -

(รวมภาษมลคาเพม 7%)

รวมเปนเงน

คากอสรางศนยก าจดมลฝอยทงสน

100% 49,477,311 46% 22,883,894 20% 9,781,440 18% 8,983,604 16% 7,828,373

หมายเหต ประมาณการโดยใชทางเลอกท 2 ปรมาณขยะฝงกลบไมเกนรอยละ 70 บดอดทความแนน 450 กก./ลบ.ม. ในระยะท 1 ใชพนทโรงฆาสตว ทต.ในเมอง เปนพนทหมกปยไปกอน และยายไปทพนทก าจดขยะในระยะท 2 ปท 5

ในระยะท 1 ใชพนทโรงจอดเครองจกรเปนส านกงานชวคราว ส านกงานและอาคารเครองชงจะสรางในระยะท 2 ปท 5 เรมด าเนนการกอสรางระยะท 3 ขดบอท 2 เพอใชเปนบอยมดน เมอบอฝงกลบท 1 ใชไปไดรอยละ 50 ของความจบอ ปท 10 เรมด าเนนการกอสรางระยะท 4 ขดบอท 3 เพอใชเปนบอยมดน ปท 15





4.5 การประเมนผลกระทบสงแวดลอมเบองตนของ ศนยก าจด ขยะมลฝอย แบบ

ผสมผสานของเทศบาล ต าบลในเมอง ( การคดแยก การหมกปย รวมกบการฝง

กลบ)

การประเมนผลกระทบสงแวดลอมเบองตนของ ศนยก าจดขยะมลฝอยแบบผสมผสาน

ของเทศบาล ต าบลในเมอง ( การคดแยก การหมกปย รวมกบการฝงกลบ ) มวตถประสงค

เพอใหเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ไดตระหนกถงปญหาผลกระทบดาน

สงแวดลอมทอาจเกดขนจากการด าเนนกจกรรมของศนยก าจดขยะมลฝอยทจะด าเนนการ

กอสราง โดยแบงระยะเวลาในการศกษาออกเปน 2 ชวง ไดแก การศกษาผลกระทบ

สงแวดลอมชวงระยะกอสรางระบบ และการศกษาผลกระทบสงแวดลอมระยะด าเนนการ ซงม

รายละเอยดดงตอไปน

1) คณภาพน า

ระยะกอสราง

น าเสยทอาจเกดขนไดในระยะกอสรางประกอบดวยน าเสยจากการใช

น าของแรงงานทเขามาท างานในบรเวณทมการกอสราง รวมถงน าเสยทเกดจากการฉดลางลอ

รถบรรทก และการฉดน าเพอปองกนฝนละออง เมอน าทผานการใชจากกจกรรมเหลานไหลลง

สแหลงน าบรเวณใกลเคยงอาจ สงผลกระทบตอแหลงน าผวดน ได อาท ปญหาเรองการขนของ

น าซงอาจมผลตอการด ารงชวตอยในแหลงน าบรเวณนน แต เนองจากแหลงน าผวดนทอยใน

บรเวณพนทกอสรางศนยก าจดขยะอยหางจากแหลงน าผวดนทอยใกลเคยงทสดมระยะกวา

200 เมตร และบอน าดงกลาวมคนดนโดยรอบสงกวา 1 เมตร จงคาดวาน าเสยทเกดขนและไม

สงผลกระทบตอแหลงคณภาพของแหลงน าผวดนดงกลาว อกทง น าเสยจะเกดขนภายใน

ระยะเวลาทมการกอสรางเทานน ดงนนจงมผลตอการด ารงชวตของสงมชวตบรเวณใกลเคยง

คอนขางต า





ระยะด าเนนการ

น าเสยทอาจเกดขนภายในพนทโครงการในชวงการด าเนน กจกรรม

ของศนยก าจดขยะฯ ประกอบดวยน าชะขยะ ซงน าเสยเหลานจะถกบ าบดภายในระบบบ าบด

น าเสยท ออกแบบและกอสราง อยภายในโครงการกอนทจะน ากลบมาใชใหมภายในพนท

โครงการเอง ดงนนจงอาจกลาวไดวาน าเสยทเกดจากการด าเนนระบบ ควบคม ไมใหสงผล

กระทบตอชมชนและสงมชวตบรเวณใกลเคยง เนองจากมกระบวนการบ าบดน าเสยเบองตน

กอนทจะปลอยสแหลงน าธรรมชาต

2) คณภาพอากาศ


ผลกระทบทางดานคณภาพอากาศ ในระยะกอสราง อาจกอใหเกด

ผลกระทบตอคณภาพอากาศ ดงน

ฝนละอองทเกดจากกจกรรมระหวางการกอสราง

ปญหาฝนละอองทจากกจกรรมระหวางการกอสรางโดยเฉพาะงานดน

เชน การเสรมคนดนของบอฝงกลบ สามารถควบคมไดโดยการราดหรอฉดพรมพนทกอสราง

ดวยน าวนละ 2 ครง

มลพษทเกดจากเครองจกรกลและอปกรณทใชงานกอสราง

มลพษทเกดจากเครองจกรกลและอปกรณทใชงานกอสรางนนมไม

มากนก และกจกรรมกอสรางจะอยหางจากแนวเขตของโครงการ ท าใหผลกระทบทางดาน

มลพษอากาศทมตอผรบในพนทขางเคยงเกดขนนอยมาก





ฝนละอองจากการขนยายวสดกอสราง

ปญหาฝนทเกด จากการขนยายวสดอปกรณกอสราง โครงการ

ก าหนดใหมการใชผาใบหรอพลาสตกคลมรถบรรทกในระหวางการขนสงเขาสพนทโครงการ

เพอลดปรมาณฝน รวมทงจดใหมการท าความสะอาดลอรถบรรทกทใชในการขนสง เพอ

ปองกนการปนเปอนตาง ๆ จากในพนทโครงการไปตกหลนภายนอกโครงการ จะท าใหสามารถ

ก าจดฝนละอองไดอกทางหนง

ฝนละอองทเกดจากการรอบอก าจดขยะเดม

ฝนละอองอาจจะเกดขนไดจากกระบวนการรอ บอก าจดขยะเดมทไม

ถกสขลกษณะ กระบวนการขนยายขยะเกาไปยงพนทบอฝงกลบใหม กระบวนการตางๆ เหลาน

เกดขนภายในพนทของโครงการ ซงอยหางจากแหลงชมชนพอสมควร อกทงการ ควบคมฝน

ละอองทเกดขนโดยการราดหรอฉดพรมพนท บอก าจดขยะเดมดวยน า จะชวยลดผลกระทบฝน

ละอองทเกดจากการรอบอฝงกลบขยะเดมตอพนทชมชนบรเวณใกลเคยงได

ซงจากสาเหตและมาตรการการปองกนฝนละอองและมลพษทางอากาศ

ดงกลาวขางตน จะท าให กจกรรมตางๆ ในระหวางการกอสรางระบบไมสงผลกระทบ อยางม

นยส าคญตอคณภาพอากาศในพนทขางเคยง


ผลกระทบทางดานคณภาพอากาศทเกดขนในระหวางทมการด าเนน

กจกรรมของศนยก าจดขยะฯ มดงน

กลนทเกดจากการฝงกลบ

ในกระบวนการฝงกลบ จะมกาซชวภาพเกดขนจากกระบวนการยอย

สลายแบบไรอากาศ จงเปนสาเหตของกลนไมพงประสงค แตเนองจากในการด าเนนการจะม

การตดตงทอเกบรวบรวมกาซชวภาพ รวมทงมการตดตงหวเผากาซชวภาพทง จง จะสามารถ





ลดกลนไมพงประสงคทเกดขนได ซงในอนาคตหากเทศบาลต าบลในเมองมงบประมาณ

สนบสนนมากพออาจด าเนนการวางระบบเพอ น ากาซชวภาพทผลตไดจากบอฝงกลบ ไปใชเปน

เชอเพลงในกจการตาง ๆ ของเทศบาลฯ

3) คณภาพเสยง


ในการด าเนนการกอสราง โครงสรางตาง ๆ ในบรเวณบอฝงกลบขยะ

มลฝอยของเทศบาลฯ หรอการขนยายเครองจกรอปกรณตางๆ มาตดตงภายในพนทโครงการ

อาจกอใหเกดเสยงดง จงแนะน าใหมการด าเนนการเฉพาะในชวงเวลากลางวนเทานน และ

เนองจากโครงการมอาณาบรเวณกวาง การสงเสรมให มการปลกตนไมเปนแนวรวลอมรอบ

รวมทงตงอยหางจากชมชน เสยงทเกดขนจงแทบจะไมมผลกระทบตอบานเรอนหรอชมชนของ

ผอยอาศยในบรเวณใกลเคยง


กจกรรมทกอใหเกดเสยงในระยะด าเนนการ คอ การท างานของ

เครองจกรตางๆ เชน รถ บรรทกขยะ รถแทรกเตอรไถกลบ ฯลฯ เกดขนเพยงระยะเวลาสน ๆ

ในชวงเวลากลางวน การสงเสรมใหปลกตนไมเปนแนวรวลอมรอบ รวมทง ทตงของบอฝงกลบ

ขยะมลฝอยซงอยหางจากชมชน จงคาดวาในระยะด าเนนการของโครงการจะสงผลกระทบดาน

เสยงตอชมชนในระดบต า

4) ผลกระทบอนๆ

ส าหรบผลกระทบสงแวดลอมดานอน ๆ ทคาดวาจะเกดจากการ ด าเนนงาน

ของโครงการบอฝงกลบขยะชมชนของเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ตาม

แนวทางการจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมของส านกงานวเคราะห

ผลกระทบสงแวดลอม สามารถสรปไดดงน





4.1) สภาพภมประเทศ

ทงในชวงการกอสรางระบบและการด าเนนระบบจะไมมกจกรรมใดทสง

ผลกระทบตอการเปลยนแปลงสภาพภมประเทศ เนองจากทตงโครงการเปนพนทเดมทใชเปน

สถานทก าจดของมลฝอยของเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ อยแลว

4.2) สภาพนเวศวทยาบนบก

พนทโครงการเปนพนทก าจดขยะ มลฝอยเดม ของเทศบาล ต าบลในเมอง

อ าเภอพชย ซงมอายการใชงานมากกวา 20 ป และภายหลงไดมการซอทดนบรเวณขางเคยง

เพมเตม พนทบรเวณโดยรอบโครงการเปนพนทเกษตรกรรม มการท านา สวนกลวย และปลก

ตนยคาลปตสเพอตดขาย จงควรสงเสรมใหม การปลกตนไมเปนแนวขอบของพนท เพอลด

ผลกระทบตอสภาพนเวศวทยาทงในชวงการกอสรางระบบและการด าเนนโครงการ

4.3) สภาพนเวศวทยาทางน า

ในระหวางการกอสรางระบบจะตองมการขนยายวสด การขด เจาะตางๆ

หากกจกรรมเหลานเกดขนใกลแหลงน าจะมผลตอการเปลยนแปลงคณภาพน าผวดน โดยมผล

ท าใหเกดความขนของน าซงจะสงผลกระทบตอสงมชวตในน า แหลงน าทใกลทสดของโครงการ

มระยะหางประมาณ 200 เมตร น าเสยทเกดขนในระหวางการ กอสรางและด าเนนโครงการจง

ตองมการควบคมและบ าบดจนมคณภาพอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพน าทงตามทหนวยงาน

ราชการทเกยวของก าหนด และไมมการระบายออกภายนอกพนทโครงการ เพอใหผลกระทบท

อาจเกดขนตอสภาพนเวศวทยาทางน าจะอยในระดบทต า

4.4) การคมนาคม ขนสง

ในระหวางการกอสรางอาจเกดผลกระทบตอความคลองตวของ

การจราจรทงภายในและภายนอกโครงการ เนองจากตองใชรถบรรทกขนาดใหญส าหรบขนสง

วสดกอสราง และเครองมอเครองจกรกลตางๆ รวมถงอาจมการเกดอบตเหตจากการขนสง

ฝน เสยงดง จากรถบรรทกหรอถนนช ารด แตเปนผลกระทบระยะสนเฉพาะในระยะกอสราง

และเปนผลกระทบในระดบต ามาก ส าหรบในชวงทมการด าเนน โครงการจะมการใชรถบรรทก





ขยะมลฝอยเพอมาก าจดในพนทโครงการ แตกมเพยงจ านวนเลกนอยเทานน ซงเสนอแนะให ใน

การเกบขนมลฝอยหลกเลยงชวงเวลาทมการจราจรหนาแนน เชน ชวงเวลาเชา และชวงเวลา

เยน จงคาดวาจะไมสงผลท าใหเกดปญหาการจราจรตดขดเกดขน

4.5) สภาพเศรษฐกจและสงคม

ในชวงกอสรางอาจมการจางแรงงานสวนทองถน ซงจะเปนผลกระทบตอ

เศรษฐกจในดานดตอชมชนบรเวณใกลเคยง ส าหรบดานสงคมจะมลกษณะการอพยพยายถน

แบบชวคราวของแรงงานในระยะกอสรางเทานน ดงนนจงไมกอใหเกดผลกระทบตอสภาพ

ความเปนอยและพฤตกรรมทางสงคมแตอยางใด และเมอเปดด าเนนโครงการ ผลกระทบ

ทางบวกโดยตรงทจะเกดขนคอ มการจางงานจากแรงงานทองถน และการปรบปรง พนทบอ

ก าจดขยะเดมทไมถกสขลกษณะมาเปนบอฝงกลบแบบถกสขลกษณะจะท าใหไมเกดผลกระทบ

กบสงแวดลอมและพนททอยโดยรอบนาอยขน

4.6) การสาธารณสข

เนองจากระบบ ก าจดขยะมลฝอยแบบฝงกลบทออกแบบไว ไดมการ

ออกแบบระบบควบคมและปองกน มลพษดานตาง ๆ ทอาจจะเกดขน จงไมสงผลกระทบตอ

สขภาพของประชาชนในพนทใกลเคยงดงเชนระบบก าจดขยะเดมทใชกระบวนการก าจดแบบเท

กองกลางแจงซงไมถกสขลกษณะ

4.7) แหลงทองเทยว

ในชวงกอสรางระบบและด าเนนระบบจะไมมกจกรรมใดทสงผลกระทบ

หรอบดบงตอแหลงทองเทยวในระดบทองถนแตอยางใด นอกจากนยงมผลดตอแหลงทองเทยว

ในดานการชวยจดการขยะมลฝอย เพอรกษาสภาพความงดงามของภมทศน และลดปญหาดาน

กลนและแมลงน าโรคของสถานททองเทยวทอยในพนท





4.6 ปรมาณงานทเกดขนอนเนองจากโครงการจดการ ศนยก าจดขยะมลฝอยแบบ

ผสมผสานของเทศบาลต าบลในเมอง

เมอมการด าเนนโครงการ ศนยก าจด ขยะมลฝอยแบบผสมผสาน ของเทศบาลต าบล

ในเมอง โดยวธการฝงกลบรวมกบการคดแยกเพอน าไปขายและการหมกปย จะตองมงานท

เพมขน ซงจะมผลกระทบตอองคกรและการบรหารงานของเทศบาลฯ ดงน

4.6.1 การด าเนนงานฝงกลบขยะ

เรมตนจากการเทมลฝอยจากรถเกบขน บรเวณหนางานหรอใกลหนางานทสด

มลฝอยทถกเทกองบรเวณหนางานจะถกบดอดดวยเครองจกรจนแนน และเพมความสงขน

เรอย ๆ จนถงระดบประมาณ 2.50 เมตร การกลบผวหนาในระหวางวนท าการใหมความ

หนาแนนเพยงพอ (ไมนอยกวา 15 เซนตเมตร) เพอปองกนการคยเขยจากสตวและแมลงน าโรค

การกลบผวหนาชนมลฝอยทกลบไดครบทกชน การกลบฝงผวหนาชนบน การตบแตงผวหนา

ดวยการบดอดและการปลกหญา การตบแตงเชงลาดของบรเวณก าจดมลฝอย การปลกตนไม

รอบ ๆ บรเวณก าจดมลฝอย และการน าน าเสยไปบ าบด

ในการด าเนนการดานตาง ๆ เหลาน ผควบคมดแลมความจ าเปนตองใช

พนกงานระดบหวหนางานทมความรพนฐานทางดานสขาภบาลและการจดการมลฝอย

พอสมควร หรอควรไดรบการฝกอบรมจากหนวยงานทเกยวของ เพอใหสามารถด าเนนงานได

อยางมประสทธภาพ

4.6.2 งานบ ารงรกษาระบบก าจดมลฝอย

การบ ารงรกษาระบบก าจดมลฝอยทมประสทธภาพนบวามความจ าเปนมาก

มฉะนนแลวถงรองรบมลฝอย รถเกบมลฝอย รถขนมลฝอย เครองจกรอปกรณในการก าจดมล

ฝอยแบบฝงกลบกจะช ารดทรดโทรมและมอายการใชงานสนกวาทผผลตก าหนด





ดวยเหตนจงควรมโรงซอมบ ารงเครองมอเครองจกรและอปกรณตาง ๆ

ส าหรบระบบเกบรวบรวมและขนสงมลฝอย รวมทงระบบก าจดมลฝอย โรงซอมบ ารง

เครองจกรอปกรณ อยบรเวณทก าจดมลฝอยเพอความสะดวกในการใชงาน ในการด าเนนการ

บ ารงรกษาระบบเหลาน จะตองจดตงหนวยงานทรบผดชอบโดยตรง จดสรรบคลากรและ

งบประมาณเพอรองรบงานดงกลาวดวย

4.6.3 งานตดตามตรวจวดคณภาพสงแวดลอม

การด าเนนโครงการ ระบบก าจดมลฝอย จะตองไมกอใหเกดผลกระทบกบ

สงแวดลอม ดงนนจงตองมการตรวจวดคณภาพสงแวดลอมบรเวณพนทก าจดมลฝอย ของ

เทศบาลต าบลในเมองพชย เพอเปรยบเทยบกบมาตรฐานดานสงแวดลอม โดยดชนทท าการ

ตรวจวดอางตามเกณฑมาตรฐาน และแนวทางการจดการขยะมลฝอยชมชนของกรมควบคม

มลพษ ดงน

(1) การตดตามตรวจสอบคณภาพน า

การตดตามตรวจสอบคณภาพน าตองท าการสมเกบตวอยางและวเคราะห

น าจากบอตดตามตรวจสอบน าใตดน น าผวดน น าชะมลฝอย และน าทงจากระบบบ าบดน าเสย

ปละ 2 ครงเปนอยางนอย โดยอยในชวงตนฤดฝนและฤดแลง

การประเมนผลคณภาพน า เปรยบเทยบกบมาตรฐานคณภาพน า ดงน

น าใตดน เปรยบเทยบกบมาตรฐานคณภาพน าบาดาลทใชบรโภคตาม

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ออกตามความในพระราชบญญตน าบาดาล ดชนทตอง

ตรวจวด อาท คาความเปนกรด -ดาง ความกระดาง ความขน สารแขวนลอย และโลหะหนก

เชน เหลก แคดเมยม ตะกว เปนตน





น าผวดน เปรยบเทยบกบมาตรฐานคณภาพน าในแหลงน าผวดน ตาม

ประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ดชนทตองตรวจวด ไดแก คาความเปนกรด -ดาง

สารแขวนลอย ไนเตรท โคลฟอรมแบคทเรย เปนตน

น าทงจากระบบบ าบดน าเสย เปรยบเทยบกบมาตรฐานน าทงจากโรงงาน

อตสาหกรรม ตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรมออกตามความในพระราชบญญตโรงงาน

อาท คา pH สารละลายทงหมด สารแขวนลอย บโอด ซโอด และโลหะหนก เปนตน

(2) การตดตามตรวจสอบคณภาพอากาศ ไดแก ฝนละออง กาซไฮโดรเจน

ซลไฟล และกาซมเทน โดยใหท าการตรวจวดทก ๆ 6 เดอน

นอกจากนอาจมการตรวจหาดชนอน ๆ เพมเตม เพอใหแนใจวาในการด าเนน

โครงการจะไมสงผลกระทบตอสขภาพและคณภาพชวตของประชาชนทอาศยอยในบรเวณนน

ไดแก การตรวจวดระดบความดงของเสยงบรเวณโครงการและชมชนใกลเคยง รวมถง

ตรวจสอบสถตการเจบปวยของราษฎรจ าแนกตามกลมอาการของโรคจากสถานอนามยใน

บรเวณใกลเคยงหรอส านกงานสาธารณสข อยางนอยปละ 2 ครง เปนตน

4.6.4 งานจดเกบคาธรรมเนยม

การจดเกบคาธรรมเนยมการเกบขนมลฝอย และก าจดมลฝอยของเทศบาลฯ

แทบทกแหงในปจจบนมประสทธภาพต ามาก ไมสามารถน าคาธรรมเนยมทเกบไดไปใชในการ

ด าเนนการระบบเกบขนมลฝอยไดอยางเพยงพอ ดงนนการเพมประสทธภาพระบบการจดเกบ

คาธรรมเนยมการเกบขนมลฝอยและก าจดมลฝอยใหมประสทธภาพดกวาทเปนอยในปจจบน

จงเปนสงจ าเปน และนอกจากเทศบาลต าบลในเมองจะตองเพมประสทธภาพการจดเกบ

คาธรรมเนยมแลว ตองพจารณาระดบคาธรรมเนยมทเหมาะสมและสอดคลองกบระดบการ

ใหบรการดวย


บทท 5 ประเมนความเหมาะสมเบองตนในการผลตไฟฟาจากขยะมลฝอยฯ



บทท 5

ประเมนความเหมาะสมเบองตนในการผลตไฟฟาจากขยะมลฝอยรอบพนท


ปจจบนประเทศไทยก าลงประสบปญหาขยะลนเมอง และจะยงรนแรงขนในอนาคต

สงผลกระทบกบสงแวดลอมและสภาพความเปนอยของแตละชมชน โดยเฉพาะเมองทม

ประชากรหนาแนนและมแหลงทองเทยว ซงเปนปญหาทตองแกไขโดยเรงดวนกอนทจะเกด

ความเสยหายอยางรนแรงตอสภาพแวดลอมทางธรรมชาตและสภาพความเปนอยทถก

สขลกษณะของชมชนเมองทมอตราการขยายตวมากขนเรอยๆ

วธการก าจดขยะทท ากนอยางแพรหลายในประเทศไทย คอ การฝงกลบ ซงมขอดอย

คอ ตองใชพนทจ านวนมาก และตองอยนอกเมองไกลชมชน ท าใหสนเปลอง มปญหาการขน

ขยะมลฝอยในระยะทางทไกลขน และจดทกอสรางบอฝงกลบขยะกเปนทรงเกยจของชมชน

ดงทเรามกเหนขาวการตอตานการสรางบอฝงกลบขยะใกลแหลงชมชนเสมอ และจากปญหา

การเปลยนแปลงสภาวะอากาศของโลก เปนอปสรรคทส าคญประการหนงท าใหการก าจดขยะ

มลฝอยโดยวธฝงกลบในบางพนทไมสามารถท าได อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ อยในพนทลม

แมน ายม เปนพนททจดอยในกลมพนทน าทวมซ าซากระดบสง แมวาการตรวจสอบเบองตน

พบวาพนทก าจดขยะของเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ จะไมอยใน

บรเวณทมความเสยงทจะเกดอทกภย แตกควรมการประเมนแนวทางการใชเทคโนโลยก าจด

ขยะวธอนนอกเหนอจากการก าจดโดยวธการฝงกลบไว เพอเปนทางเลอกในการจดการขยะ

มลฝอยทเกดขนในพนททงในระยะสนและระยะยาว

จากการขยายตวของชมชนเมองในเขตองคการบรหารสวนต าบลในเมอง เขาไปใกลกบ

พนทก าจดขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลในเมองซงด าเนนการก าจดขยะแบบเทกองซงเปน

กระบวนการก าจดอยางไมถกวธ กอใหเกดปญหาทางสงคมและการไมยอมรบบอฝงกลบท

เทศบาลต าบลในเมองด าเนนการอย ซงมแนวโนมจะทวความรนแรงขน เทศบาลต าบลในเมอง





มไดนงนอนใจกบสภาพปญหาดงกลาว จงหาวธทจะปรบปรงการด าเนนงานในพนท

เชนเดยวกบองคการบรหารสวนต าบลในเมองซงเปนเจาของพนททคดหาวธในการก าจดขยะ

มลฝอยของตนเองจากทเคยน ามารวมก าจดแบบเทกองในพนทก าจดของเทศบาลต าบลในเมอง

จงไดด าเนนการกอสรางเตาเผาขยะชมชนขนาดเลกขนในพนทของตน โดยเตาเผาขยะดงกลาว

เปนเตาเผาขยะแบบไมไดพลงงานกลบมาใช จงเปนการด าเนนงานแบบเสยเปลา

จากวกฤตการณพลงงานซงเปนเหตผลประการหนงทสงผลกระทบใหประเทศไทยตอง

เอาจรงเอาจงกบการเสาะหาแหลงพลงงานทดแทน ตามยทธศาสตรการพฒนาพลงงาน

ทดแทน พ.ศ. 2559 ตงเปาจะสรางแหลงพลงงานทดแทนใหไดรอยละ 19.1 และเมอพจารณา

ถงปรมาณขยะมลฝอยทถอเปนแหลงพลงงานทสามารถน ากลบมาใชใหมไดชนดหนงแลวนน

กระทรวงพลงงานตงเปาไวเพอการทดแทนพลงงานความรอนใหได 24 ktoeตอป และผลต

ไฟฟา 130 MWตอป การใชเทคโนโลยเพอผลตพลงงานจากขยะมลฝอย ( Waste-To-Energy;

WTE) จงเปนทางเลอกทนาสนใจและเขากบสถานการณปญหาการขาดแคลนพลงงานใน

อนาคต นอกจากนแลวแนวโนมจากมาตรการจ ากดปรมาณการปลดปลอยคารบอนและ

Green house gas ทมผลจากพธสารโตเกยว 2 ท าใหมมาตรการใหมๆ สนบสนนการใช

เทคโนโลยก าจดขยะโดยวธการแปลงเปนพลงงาน เชน Carbon credit การจายสวนเพม

(Adder) มาตรการลดภาษการน าเขาเครองจกร การลดดอกเบยเงนก เปนตน ซงจะเปนตวแปร

ใหมทจะท าใหการลงทนในเทคโนโลยก าจดขยะโดยวธการแปลงเปนพลงงานมความเปนไปได

มากขน

เพอใหสอดคลองกบสภาวการณของประเทศทเปลยนแปลงไป ผวจยจงไดประเมน

ความเหมาะสมเบองตนในการก าจดขยะมลฝอยชมชน (Municipal Solid Waste) ในเขตเทศบาล

ต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ และองคกรปกครองสวนทองถนโดยรอบในรศม 30

กโลเมตร โดยมผลพลอยไดในรปแบบของพลงงานไฟฟากลบคนมา ซงเปนการจดการกบขยะ

ชมชนใหเกดประโยชนไดทงพลงงานทสามารถน ากลบมาใชไดใหม (renewable energy) และผล

พลอยไดในรปแบบอน ๆ จากสงทไมเปนประโยชนแลว





5.1 เทคโนโลยหลกในการก าจดขยะมลฝอยชมชนทสามารถผลตพลงงานไฟฟา

การก าจดขยะมลฝอยชมชนในปจจบนมอยหลายวธ แตทมใชในประเทศไทย ไดแก การ

ฝงกลบ การเผาท าลายดวยความรอน การหมกท าปย เทคโนโลยหลกในการก าจดขยะ มลฝอย

ชมชน และมผลพลอยไดคอไดพลงงานกลบมาในรปของความรอนหรอกาซชวภาพ ซงสามารถ

น ามาสการผลตกระแสไฟฟานนมหลายรปแบบแตจดเปนกลมหลก ๆ ไดดงน

5.1.1 การฝงกลบอยางถกหลกสขาภบาล (Sanitary Landfill)

5.1.2 การยอยสลายแบบไมใชออกซเจน (Anaerobic Digestion)

5.1.3 การเผาท าลายดวยความรอน (Fuel-fired Heating)

ซงแตละแบบมขอด-ขอเสย ตนทนการผลต พลงงานไฟฟาทผลตได และผลกระทบ

สภาพแวดลอมแตกตางกน ซงแตละวธมรายละเอยด ดงน

5.1.1 การผลตพลงงานไฟฟาโดยใชกาซชวภาพจากหลมฝงกลบขยะ มลฝอย

(Landfill Gas to Energy)

เปนการก าจดขยะชมชนโดยการขดหลมฝงกลบขนาดใหญ โดยมากจะตองม

ความลกตงแต 12 เมตรขนไปแลวน าขยะมาทงลงไป โดยขยะจะถกทบถมเปนชน ๆ อดแนนจน

เตมพนทและจะท าการปดทบดวยดนกลบปากหลม ทงนสวนทเปนตวหลมขยะจะตองมการป

ทบดวยแผนพลาสตก ชนดความหนาแนนสง HDPE (High density polyethylene) เพอปองกน

ไมใหน าชะมลฝอย (Leachate) ไหลออกสพนทใกลเคยงหรอลงสน าใตดน พรอมทงตองจดท า

ระบบบ าบดน าเสยตาง ๆ ไมใหเกดการท าลายสภาวะแวดลอมขางเคยง

ผลพลอยไดจากหลมฝงกลบขยะมลฝอยจะกอใหเกดกาซมเทนซงเกดจากการ

ท างานของจลนทรยในกลมไรอากาศทอยในหลมฝงกลบ กาซชนดนจดเปนกาซเรอนกระจก

(Green House Gas) ประเภทหนงทกอใหเกดปญหาสภาวะโลกรอน (Global Warming) ใน

ปจจบน ดงนนการน ากาซมเทนทถกปลดปลอยออกมาจากหลมฝงกลบนมาใชจงชวยลดปญหา





การปลดปลอยกาซเรอนกระจกน และยงไดพลงงานทดแทนซงเปนการลดการใชเชอเพลง

ฟอสซลทนบวนจะหมดไป

5.1.2 การผลตพลงงานไฟฟาโดยใชกาซชวภาพจากระบบก าจดขยะทใช

เทคโนโลยยอยสลายแบบไมใชออกซเจน (Anaerobic Digestion)

การก าจดขยะโดยวธนจะใชกบขยะทเปนสารอนทรยเทานน เนองจากใช

ขบวนการยอยสลายทางชวเคมเชนเดยวกบการยอยสลายของขยะอนทรยในบอฝงกลบ แตการ

ยอยสลายจะถกควบคมหรอจดใหอยในระบบปดคอถงยอยสลาย ดงนนวธการก าจดขยะแบบน

จงเปนมตรกบสงแวดลอม

ขยะชมชนทจะเขาสขบวนการก าจดขยะโดยวธการยอยสลายแบบไมใช

ออกซเจนนจะตองเขาสขบวนการคดแยกขยะกอน โดยคดแยกเฉพาะขยะมลฝอยอนทรย และ

ท าการลดขนาดโดยการบดตดใหมขนาดเหมาะสมพอทจะสงเขาถงยอยสลายซงเปนระบบปด

เพอใหขยะอนทรยเกดการยอยสลายโดยจลนทรยในสภาพทไรออกซเจน ผลพลอยไดจากการ

ยอยสลายจะเกดกาซชวภาพ ซงมกาซมเทนเปนองคประกอบประมาณ 50 เปอรเซนต และ

กาซชวภาพนจะน าไปเปนเชอเพลงใหเครองยนตกาซ (Gas Engine) ในการผลตไฟฟาตอไป

ศนยวจยการเผากากของเสย ภาควชาวศวกรรมเครองกล มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอม

เกลาพระนครเหนอ (2553) ไดรายงานวาประสทธภาพพลงงานไฟฟาตอตนขยะทผลตไดจาก

ขยะมลฝอยอนทรยมคาประมาณ 75-150 กโลวตต /ตน ขนอยกบลกษณะของถงยอยสลาย

แบบไมใชออกซเจนและถงเกบกาซชวภาพ

ผลพลอยไดจากขบวนการยอยสลายแบบไมใชออกซเจนน ขยะอนทรยจะถก

เปลยนสภาพเปนสารปรบสภาพดน ซงปรมาณจะลดลงเหลอประมาณ 30-40 เปอรเซนต ของ

มลฝอยอนทรยทเขาสขบวนการ สารปรบสภาพดนนสามารถน าไปใชเปนปยส าหรบการ

เกษตรกรในการเพาะปลกพชตอไป





5.1.3 การผลตพลงงานไฟฟาโดยใชความรอนจากการเผาท าลายขยะ (Fuel-

fired Heating)

การก าจดขยะโดยการเผาท าลายดวยความรอนน สามารถแบงยอยออกเปน

หลายเทคโนโลย ซงแตละเทคโนโลยจะมวธการและตนทนแตกตางกนไปทมใชในปจจบนไดแก

1) เตาเผาขยะ (Incineration)

2) แกสซฟเคชน (Gasification) และ ไพโรไลซส (Pyrolysis)

3) พลาสมาอารค (Plasma arc)

ทงนเทคโนโลยเตาเผาขยะเปนเทคโนโลยทนยมใชกนมานานและใหผลคอนขาง

ด สวนเทคโนโลยแกสซฟเคชนและไพโรไลซสเปนเทคโนโลยทก าลงไดรบการพฒนาขนมา โดย

มขอดในดานการก าจดมลภาวะทเกดจากการเผาไดดกวา ส าหรบเทคโนโลยพลาสมาอารคเปน

เทคโนโลยทยงไมแพรหลายอยในระหวางการพฒนา การก าจดขยะโดยการเผาท าลายดวย

ความรอนนเปนวธการทจะท าใหไดพลงงานกลบคนมาในรปของความรอน ซงสามารถน าไป

ผลตกระแสไฟฟาไดมากกวาการก าจดขยะแบบอน สงส าคญทจะตองพจารณาเลอกใชการ

ก าจดขยะวธนคอ คาความรอนของขยะมลฝอยทจะสงเขาขบวนการเผา ซงโดยทวไปควรมคา

ความรอนไมต ากวา 2,150 กโลแคลอร /กโลกรมของขยะ หากคาความรอนของขยะต ากวาน

จะตองใชเงนลงทนเพมสงขน (ศนยวจยการเผากากของเสย, 2553) นอกจากนจะตองม

ปรมาณขยะทเผาไหมไดเปนสดสวนทสงเพยงพอ

5.2 ผลตอบแทนทไดรบจากการก าจดขยะโดยไดพลงงานกลบคน

หากพจารณาเฉพาะโครงการดานการจดการของเสยทเขาขายกลไกการพฒนาท

สะอาดซงสามารถไดพลงงานกลบคนมาจากการก าจดขยะทง 3 ประเภท พบวา มผลตอบแทน

ทไดรบคอ





5.2.1 ผลตอบแทนดานเศรษฐศาสตร

• กรณการฝงกลบอยางถกสขลกษณะและผลตพลงงานจากกาซชวภาพหรอ

Landfill Gas (LFG) จะมรายไดจากการจ าหนายไฟฟา หรอกาซชวภาพทรวบรวมได และปยหรอ

สารปรบปรงดนซงเปนกากทเหลอ กรณทมการคดแยกน าเฉพาะขยะอนทรยไปผลต

• การผลตพลงงานจากขยะมลฝอยโดยใชเตาเผา จะมรายไดจากการจ าหนาย

ไฟฟาทผลตได

• การผลตปยจากขยะชมชนทมองคประกอบประเภทอนทรย จะมรายไดจาก

การจ าหนายปย

• รายไดจากการจ าหนายคารบอนเครดตในตลาดคารบอน

5.2.2 ประโยชนดานสงแวดลอม เปนการชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจก

โดยเฉพาะอยางยงกาซมเทนทเกดขน

5.2.3 ประโยชนดานสงคม การชวยสรางภาพลกษณทดใหกบองคกรปกครองสวน

ทองถน

5.3 กรอบแนวคดการประเมน

การศกษาครงน เปนการประเมนเบองตน จงปรบใชคาในการค านวณทางเทคนคตางๆ

โดยอนมาณจากขอมลทตยภมทเปนแหลงขอมลทนาเชอถอ อาท ส านกจดการกากของเสย

และสารอนตราย กรมควบคมมลพษ ศนยวจยการเผากากของเสยมหาวทยาลยเทคโนโลยพระ

จอมเกลาพระนครเหนอ เทศบาลเมองอตรดตถ สภาอตสาหกรรม เปนตน โดยก าหนดคาการ

ตางๆ ดงน

ใชขอมลปรมาณขยะมลฝอยทเกดในพนทโดยรอบเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอ

พชย จงหวดอตรดตถ ภายในรศม 30 กโลเมตร โดยหลกเลยงการใชขยะมลฝอยทเกดในเขต

จงหวดอน เพอปองกนปญหาการตอตานจากชมชนเรองขยะขามเขต ( NIMBY; Not in My Back

Yard effect)





ใชขอมลประชากร และการผลตขยะมลฝอยทบนทกในชวงป 2552-2553 เปน

คาฐานในปเรมตนโครงการ พ.ศ. 2555 ท าการประเมนระยะเวลาโครงการ 20 ป และ

ก าหนดใหมการเพมประชากรในทกพนทเฉลยคงทรอยละ 0.6 ตอป และมการผลตขยะมลฝอย

เพมเฉลยคงท รอยละ 1 ตลอดชวงการพจารณา

ใหคาคณสมบตตางๆ องคประกอบของขยะเผาไหมได ความชน คาความรอน

ประสทธภาพการจดเกบ และคดแยกขยะมลฝอยชมชน ประสทธภาพของระบบเครองจกรและ

เตาเผา มคาคงทตลอดชวงการพจารณา และใชคาอางองจากศนยวจยการเผากากของเสย

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ (2553)

ตนทนคาแรงงาน และคาขนสงคดโดยใชฐานราคาน ามนดเซลลตรละ 28 บาท

คาแรง 300 บาท ตอวน และใชอตราคดลดรอยละ 6.5 คงทตลอดชวงการพจารณา

5.4 วธการศกษา

การประเมนความเหมาะสมเบองตนในการผลตไฟฟาจากขยะมลฝอยรอบพนท

เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ใชวธความคมคาในการลงทนทาง

เศรษฐศาสตร เปนเครองมอส าหรบการประเมน โดยใชเทคโนโลยปจจบนและขนาดการผลตท

เปนไปได ภายใตขอสมมตฐานใหพนทเทศบาลต าบลในเมอง อ.พชย จ.อตรดตถ เปนศนยแปลง

ขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟา ใชเทคโนโลยก าจดขยะโดยวธการแปลงเปนพลงงาน ( Waste

To Energy) เปนหนวยของกระบวนการทเพมขน ( Additional process module) จากระบบเดมท

ออกแบบและประเมนไวกอนหนานแลว (ภาพท 5-1) เพอรองรบขยะมลฝอยทรวบรวมและ

จดเกบสงมาจากองคกรปกครองสวนทองถนโดยรอบพนท ดงนนการประเมนเปรยบเทยบกบ

สถานการณบรหารจดการขยะมลฝอยทวางไวเดม โดยเปรยบเทยบดานตนทนทเพมขนและ

ผลตอบแทนทเพมขน ดงน





ภาพท 5-1 แนวทางการจดการขยะแบบผสมผสานในเขตพนทเทศบาลต าบลในเมอง

กรณทมเทคโนโลยก าจดขยะโดยวธการแปลงเปนพลงงาน

5.4.1. ดานตนทนทเพมขน (Cost)

คาใชจายทเพมขนจากการใชเทคโนโลยก าจดขยะโดยวธการแปลงเปนพลงงาน

ประกอบดวย

1) คาขนสงทเพมขนจากการรวบรวมปรมาณขยะมลฝอยจากองคกรปกครอง

สวนทองถนในบรเวณรศมโดยรอบ 30 กโลเมตร เพอใหมปรมาณขยะมลฝอยเพยงพอกบขนาด

การผลต

คาด าเนนการทเพมขนจากขนตอนกระบวนการตางๆ ประกอบดวย

2) คาด าเนนการหนาเตา ( Pre-processes) ไดแก ตนทนคาใชจายในการ

ด าเนนงานของศนยฯ ตงแตการรบขยะเขาสศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของ





เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จนถงการปอนเขาสเตาเผาเพอผลตกระแสไฟฟา อาท การ

คดแยกขยะทเผาไหมไมไดและขยะอนตรายออก การปรบสภาพมลฝอย ลดความชน คาน ามน

เชอเพลง คาบ ารงรกษาเตาเผา และ

3) คาด าเนนการหลงเตา ( Post-processes) ไดแก ตนทน คาใชจายในการ

ด าเนนงานของศนยฯ หลงจากออกจากเตาเผา อาท การเกบและก าจดเถาขยะ การก าจดขยะ

สวนทเผาไหมไมได การบ าบดน าเสย ณ ศนยฯ ซงคาใชจายในแตละกจกรรมขางตนทงหมดน

อาจจะแตกตางกนแปรตามคณสมบตของขยะมลฝอย และขนตอนการด าเนนการขององคกร

ปกครองสวนทองถนเจาของพนทแตละแหง

𝐶𝑜𝑠𝑡 = 𝑇𝑖𝑛

𝑖=1+ 𝑃𝑖

𝑛

𝑖=1+ 𝑄𝑖

𝑛

𝑖=1

1) Ti : คาใชจายทเพมจากคาขนสงขยะมลฝอยจาก อปท.ตนทางมายงศนยพชย

𝑇𝑖𝑛

𝑖=1= 𝑐𝑡

𝑛

𝑖=1𝐷𝑖𝑊𝑖

ct : อตราคาขนสงขยะมลฝอยจาก อปท.ตนทางมายงศนยพชย คดเฉลยคา

ขนสง ไป-กลบ 1.72 บาท / ตนขยะ / กโลเมตร

Di : ระยะทางขนสงขยะมลฝอยจาก อปท.ตนทางมายงศนยพชย เปน

กโลเมตร

Wi : น าหนกรวมของขยะมลฝอยท อปท. ตนทางสงมาทศนยพชย

2) Pi : คาด าเนนการหนาเตา ไดแก ตนทน คาใชจายในการด าเนนงานของศนยฯ

ตงแตการรบขยะเขาสศนยพชย จนถงการปอนเขาสเตาเผาเพอผลตกระแสไฟฟา อาท การคด

แยก การปรบสภาพ คาน ามนเชอเพลง คาซอมบ ารงเตา ซงคาใชจายในแตละกจกรรมขางตน

อาจจะแตกตางกนตามคณสมบตของขยะมลฝอยทมาจากแตละแหง





𝑃𝑖𝑛

𝑖=1 = 𝑐𝑝𝑘𝑝𝑖

𝑛

𝑖=1𝑊𝑖

a. kpi : รอยละของน าหนกแหงของขยะเผาไหมไดตอน าหนกขยะทงหมดทเกด

ในพนท ทเกดจากกระบวนการตางๆ กรณนคดเฉลยเทากบ 40%

ส าหรบขยะมลฝอยจากทกพนท

b. cp : อตราคาด าเนนการด าเนนการหนาเตา ทศนยพชย กรณนคดเฉลย

เทากบ 1,500 บาท / ตนขยะ ส าหรบขยะมลฝอยจากทกพนท

c. Wi : น าหนกรวมของขยะมลฝอยท อปท. ตนทางสงมาทศนยพชย

3) Qi : คาด าเนนการหลงเตา ไดแก ตนทน คาใชจายในการด าเนนงานของศนยฯ

หลงจากออกจากเตาเผา อาท การเกบและก าจดเถาขยะ การก าจดขยะสวนทเผาไหมไมได

การบ าบดน าเสย ณ ศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาลต าบลในเมอง ซง

อาจจะแตกตางกนตามคณสมบตของขยะมลฝอยทมาจากแตละแหง

𝑄𝑖𝑛

𝑖=1= 𝑐𝑞𝑘𝑞𝑖

𝑛

𝑖=1𝑊𝑖

a. kqi : รอยละของน าหนกขยะเผาไหมไมไดสวนทเหลอจากการปอนเตาเผา

(Wi-wi)และเถาของขยะเผาไหมไดเฉลยเทากบ 15% ของมลฝอยเผา

ไหมได

b. cq : อตราคาด าเนนการด าเนนการหลงเตาทศนยพชย กรณนคดเฉลย

เทากบ 900 บาท / ตนขยะ ส าหรบขยะมลฝอยจากทกพนท1

c. Wi : น าหนกรวมของขยะมลฝอยท อปท. ตนทางสงมาทศนยพชย

1 รายงานโครงการวจยแผนการบรหารจดการขยะทเหมาะสมส าหรบชมชน กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง






5.4.2 ดานรายรบทเพมขน (Gain)

รายรบทเพมขนไดมาจากการประเมนผลตอบแทนทไดรบเพมขนเมอเพม

ขนตอนการใชเทคโนโลย WTE เพมเขาไปในกระบวนการทออกแบบไวเดม ผลตอบแทนทไดรบ

เพมขนประกอบดวย 1) เงนสมทบ (Subsidization) จากองคกรปกครองสวนทองถนเจาของขยะ

มลฝอยทค านวณไดจากคาใชจายในการก าจดขยะมลฝอยทองคกรปกครองสวนทองถนตนทาง

ประหยดได และ 2) ผลพลอยไดจากการขายกระแสไฟฟาทผลตไดใหกบการไฟฟาฝายผลต

แหงประเทศไทย (กฟผ.) ทใหการสนบสนนผผลตไฟฟาดวยพลงงานทดแทน รบซอดวยอตรา

บวกสวนเพม (Adders)

𝐺𝑎𝑖𝑛 = 𝑆𝑖𝑛

𝑖=1+ 𝐸𝑖

𝑛

𝑖=1

1. Si : ผลตอบแทนจากเงนสมทบ ( Subsidization) ทองคกรปกครองสวนทองถนตน

ทางสมทบใหศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาลต าบลในเมอง อน

เนองมาจากการลดคาใชจายในการก าจดของเสยขององคกรปกครองสวนทองถนตนทาง ซง

คาใชจายในการก าจดขยะของแตละองคกรปกครองสวนทองถนอาจจะแตกตางกนตามวธการ

ทแตละองคกรปกครองสวนทองถนเลอกใช

𝑆𝑖𝑛

𝑖=1= 𝑠𝑖𝑊𝑖

𝑛

𝑖=1

Wi : น าหนกรวมของขยะมลฝอยทองคกรปกครองสวนทองถนตนทางสง

มาทศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาลต าบล

ในเมอง

si : อตราคาใชจายในการก าจดของเสยตอหนวยน าหนกขององคกร

ปกครองสวนทองถนตนทาง ซงในกรณนคดเฉลย 900 บาท/ตนขยะ





2. Ei : ผลตอบแทนจากการผลตไฟฟาจากขยะมลฝอย ขายไฟฟาใหกบการไฟฟาฝาย

ผลต (กฟผ.)

𝐸𝑖𝑛

𝑖=1= ℎ𝑟𝑘𝑒𝑤𝑖

𝑛

𝑖=1

wi : น าหนกรวมของขยะมลฝอยทปรบสภาพและปอนเขาระบบผลตไฟฟา

ทศนยพชย

hi : คาคงทในการผลตไฟฟาจากขยะ ค านวณจากคาความรอน (Heat

Value) ของขยะชมชน ซงอาจจะแตกตางกนตามคณสมบตของขยะ

มลฝอยทมาจากแตละแหง กรณนใชคาเฉลย 1 ตนของขยะมลฝอย

ชมชนน าไปผลตไฟฟาได = 500 กโลวตต (อางองขอมลจาก

กระทรวงพลงงาน, 2009)

ke : คาประสทธภาพของระบบผลตไฟฟา = 70 เปอรเซนต

r : ราคาขายพลงงานไฟฟา รวมสวนเพม (Adder) = 3.5 บาท/kWhr

5.5 ผลการศกษา

5.5.1 ประมาณการปรมาณขยะมลฝอยทเกดขน ในระยะรศม 30 กโลเมตร จาก


จากการศกษาขอมลในแผนท (ภาพท 5-2) ซงจดท าโดยส านกงานสงแวดลอม

ภาคท 3 จงหวดพษณโลก แสดงใหเหนถงขอบเขตพนทการรองรบการก าจดขยะมลฝอยของ

เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ในระยะ 30 กโลเมตร จากพนทเทศบาลฯ

(เฉพาะพนทจงหวดอตรดตถ) โดยจะมองคกรปกครองสวนทองถน จาก 5 อ าเภอ จ านวน 22

แหง แบงเปนเทศบาลต าบล 6 แหง และ อบต. 16 แหง จ านวนประชากรทงสน 132,181 คน

(ขอมลจากกรมการปกครอง เดอนธนวาคม พ.ศ. 2553) คดเปนปรมาณขยะมลฝอย 32.11

ตน/วน ซงมปรมาณต ากวาปรมาณต าสดทจะเกดความคมคาในการลงทนผลตกระแสไฟฟา

จากขยะมลฝอย (กระทรวงพลงงาน, 2009) กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน





(พพ.) ไดรายงานปรมาณขยะมลฝอยทเหมาะสมส าหรบการน ามาผลตไฟฟาจากขยะ คอ 50-

100 ตน/วน (http://www.eppo.go.th/engy/Load/ET13.pdf)

รายละเอยดการประมาณการปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนในแตละองคกรปกครอง

สวนทองถน ในระยะรศม 30 กโลเมตร จากเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอ พชย จงหวด

อตรดตถ ดงแสดงในตารางท 5-1





ภาพท 5-2 แผนทแสดงรายละเอยดขอบเขตของแตละต าบลในจงหวดอตรดตถ

(จดท าโดย : ส านกงานสงแวดลอมภาคท 3)





ตารางท 5-1 องคกรปกครองสวนทองถนและประมาณการปรมาณขยะมลฝอยทเกดขน

ในระยะรศม 30 กโลเมตร จากเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

อ าเภอ องคกรปกครอง

สวนทองถน

ขนาดพนท

(ตร.กม.)

ประชากร

(คน)

อตราการเกดขยะ

(กโลกรม/วน)

ปรมาณขยะ

(ตน/วน)

พชย ทต.ในเมอง 1.25 2,647 1.08 2.391

ทต.ทาสก 1.42 1,416 0.59 0.832

อบต.บานหมอ 55.01 6,179 0.19 1.141

อบต.ในเมอง 32.51 7,851 0.17 1.121

อบต.ทามะเฟอง 61.00 5,253 0.15 0.793

อบต.ทาสก 61.00 7,508 0.15 1.133

อบต.นายาง 145.37 8,707 0.15 1.313

อบต.นาอน 145.38 5,419 0.15 0.813

อบต.บานโคน 42.24 5,380 0.15 0.813

อบต.บานดารา 59.72 7,145 0.15 1.073

อบต.พญาแมน 53.04 6,497 0.15 0.983

ตรอน ทต.ตรอน 1.00 2,435 0.39 0.962

ทต.บานแกง 2.54 2,487 0.65 1.623

อบต.ขอยสง 24.93 4,465 0.15 0.673

อบต.น าอาง 70.00 8,098 0.15 1.223

อบต.บานแกง 52.00 5,979 0.15 0.903

อบต.วงแดง 120.00 12,317 0.10 1.172

เมอง ทต.วงกะพ 12.41 8,721 0.65 5.673

ทต.หาดกรวด 46.00 7,816 0.65 5.083

ลบแล อบต.ไผลอม 68.46 2,387 0.15 0.363

ทองแสนขน อบต.บอทอง 221.20 7,323 0.15 1.103

อบต.ปาคาย 96.36 6,151 0.15 0.923

รวม 132,181 32.11

ทมา : กรมการปกครอง, 2553.

1 โครงการแผนบรหารจดการขยะทเหมาะสมของชมชน กรณศกษาเทศบาลต าบลในเมอง อ.พชย จ.อตรดตถ, 2552.

2 เทศบาลเมองอตรดตถ, 2553.

3 ค านวณจากอตราการเกดขยะมลฝอยเฉลยจากตาราง 1 คอ อตราการเกดขยะมลฝอยระดบเทศบาลต าบล เทากบ

0.69 กโลกรม/คน/วน และอตราการเกดขยะมลฝอยระดบองคการบรหารสวนต าบล เทากบ 0.15 กโลกรม/คน/วน





5.5.2 ประมาณการคาขนสงขยะมลฝอยเพอการผลตไฟฟาและคาด าเนนการท

เพมขนจากการตง ศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาลต าบลใน

เมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

การรวบรวมและขนสงปรมาณขยะชมชนรวบรวมจากพนทรอบเทศบาลต าบล

ในเมองอ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ มายงศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของ

เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จะท าใหเกดการขนสงเปนระยะทางรวมทงสน 628

กโลเมตรตอวน คดเปนคาขนสงรวม 3,386 บาทตอวน การด าเนนการก าจดขยะมลฝอยเพอ

ผลตไฟฟา ณ ศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาลต าบลในเมองจะท าใหม

คาใชจายเพม 63,765.50 บาทตอวน รวมเปนคาใชจายทเพมขนจากกระบวนการเดม

67,150.69 บาทตอวน ดงแสดงในตารางท 5-2

ตารางท 5-2 ประมาณการคาขนสงขยะมลฝอยเพอการผลตไฟฟาและคาด าเนนการท

เพมขนจากการตง ศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของ





มลฝอย

Wi (t/day)

ระยะ-ศนย

พชย(km)

หนาเตา

Di (฿) 1,500.00

หลงเตา

Pi (฿)

900.00

คาขนสง

Ti (฿) 1.72

ตนทนเพม

Cost (฿)

พชย ทต.ในเมอง 2.39 5.00 3,586.50 1,162.3 41.13 4,789.65

ทต.ทาสก 0.83 22.00 1,248.00 404.35 62.97 1,715.32

อบต.บานหมอ 1.14 11.00 1,711.50 554.53 43.18 2,309.20

อบต.ในเมอง 1.12 9.00 1,681.50 544.81 34.71 2,261.01

อบต.ทามะเฟอง 0.79 13.00 1,189.50 385.40 35.46 1,610.36

อบต.ทาสก 1.13 23.00 1,699.50 550.64 89.64 2,339.78

อบต.นายาง 1.31 19.00 1,969.50 638.12 85.82 2,693.44

อบต.นาอน 0.81 28.00 1,219.50 395.12 78.31 1,692.93

อบต.บานโคน 0.81 18.00 1,219.50 395.12 50.34 1,664.96

อบต.บานดารา 1.07 22.00 1,609.50 521.48 81.20 2,212.18

อบต.พญาแมน 0.98 20.00 1,474.50 477.74 67.63 2,019.87





ตารางท 5-2 ประมาณการคาขนสงขยะมลฝอยเพอการผลตไฟฟาและคาด าเนนการท

เพมขนจากการตงศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาล

ต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ (ตอ)




มลฝอย

Wi (t/day)

ระยะ-ศนย

พชย(km)

หนาเตา

Di (฿) 1,500.00

หลงเตา

Pi (฿)

900.00

คาขนสง

Ti (฿) 1.72


Cost (฿)

ตรอน ทต.ตรอน 0.96 33.00 1,443.00 467.53 109.21 2,019.74

ทต.บานแกง 1.62 26.00 2,434.50 788.78 145.16 3,368.44

อบต.ขอยสง 0.67 49.00 1,009.50 327.08 113.44 1,450.02

อบต.น าอาง 1.22 34.00 1,834.50 594.38 143.04 2,571.92

อบต.บานแกง 0.90 26.00 1,354.50 438.86 80.76 1,874.12

อบต.วงแดง 1.17 31.00 1,758.00 569.59 124.98 2,452.57

เมอง ทต.วงกะพ 5.67 39.00 8,509.50 2,757.08 761.09 12,027.67

ทต.หาดกรวด 5.08 45.00 7,624.50 2,470.34 786.85 10,881.69

ลบแล อบต.ไผลอม 0.36 43.00 544.50 176.42 53.69 774.61

ทองแสนขน อบต.บอทอง 1.10 65.00 1,654.50 536.06 246.63 2,437.19

อบต.ปาคาย 0.92 47.00 1,384.50 448.58 149.23 1,982.31

รวม 32.11 628.00 48,160.50 15,604.00 3,386.19 67,150.69

5.5.3 ประมาณการรายรบจากการผลตไฟฟาและสวนลดคาก าจดจากการตง

ศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย

จงหวดอตรดตถ

ปรมาณขยะชมชนรวบรวมจากองคกรปกครองสวนทองถนทง 22 แหงในรศม

30 กโลเมตร รอบเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ เมอผานการคดเอาขยะ

ทมมลคาออกไปขาย และแยกสวนทเผาไหมไมไดออก แลวผานกระบวนการปรบสภาพลด

ความชนกอนปอนเตาผลตไฟฟา จะเหลอเปนน าหนกประมาณรอยละ 40 หรอเทากบ 12.84

ตนตอวน คาความรอนของขยะมลฝอยเฉลย 7,000 กโลจล/กโลกรมของขยะ (1 กโลจล เทากบ

1 กโลแคลอร) เทยบเทาพลงงานความรอน 2.13 ตนน ามนตอวน ( toe) เมอน าขยะมลฝอยท





รวบรวมมาไดจากแตละองคกรปกครองสวนทองถนมาเขาสกระบวนการเพอผลตไฟฟา ณ

ศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวด

อตรดตถ ใชประสทธภาพของระบบทรอยละ 70 จะผลตไฟฟาไดรวมวนละ 4.49 MW ซงจะ

ขายใหการไฟฟาฝายผลตในราคารวมสวนเพม (Adders) ส าหรบผผลตไฟฟารายยอย ( VSS) ใน

อตรา 3.50 บาท ตอหนวย (kWh) จะมรายไดเพมจากการขายไฟฟา 15,732.43 บาทตอวน

นอกจากคาขายไฟฟาแลว กรณทองคกรปกครองสวนทองถนน าขยะชมชนมาใหศนย

แปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาลต าบลในเมองก าจด สามารถประเมนเปน

สวนลดทองคกรปกครองสวนทองถนไมตองเสยคาใชจายในการก าจดมลฝอยเหลานนเอง ซง

อาจจะน ามาจายสมทบใหศนย แปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาลต าบล

ในเมองกได หากประเมนตนทนการก าจดขยะมลฝอยทองคกรปกครองสวนทองถนตนทางตอง

เสยคาใชจายในการก าจด ตนละ 900 บาท จะคดเปนงบประมาณทสามารถประหยดไดรวม

28,896.30 บาทตอวน รวมเปนผลตอบแทนทเพมขนจากการใชเทคโนโลยแปลงขยะใหเปน

พลงงานเปนเงน 44,628.73 บาทตอวน ดงแสดงในตารางท 5-3





ตารางท 5-3 ประมาณการรายรบจากการผลตไฟฟาและสวนลดคาก าจดจากการตง

ศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาลต าบลในเมอง





มลฝอย

Wi (t/day)

คาเผาไหม

ได wi

(t/day)

0.41

ไฟฟา

MW

0.50

คาขาย

ไฟฟา

Ei (฿)

3.50

ลดคาก าจด

Si (฿)

900

รายไดเพม

Gain (฿)

พชย ทต.ในเมอง 2.39 0.96 0.33 1,171.59 2,151.90 3,323.49

ทต.ทาสก 0.83 0.33 0.12 407.68 748.80 1,156.48

อบต.บานหมอ 1.14 0.46 0.16 559.09 1,026.90 1,585.99

อบต.ในเมอง 1.12 0.45 0.16 549.29 1,008.90 1,558.19

อบต.ทามะเฟอง 0.79 0.32 0.11 388.57 713.70 1,102.27

อบต.ทาสก 1.13 0.45 0.16 555.17 1,019.70 1,574.87

อบต.นายาง 1.31 0.53 0.18 643.37 1,181.70 1,825.07

อบต.นาอน 0.81 0.33 0.11 398.37 731.70 1,130.07

อบต.บานโคน 0.81 0.33 0.11 398.37 731.70 1,130.07

อบต.บานดารา 1.07 0.43 0.15 525.77 965.70 1,491.47

อบต.พญาแมน 0.98 0.39 0.14 481.67 884.70 1,366.37

ตรอน ทต.ตรอน 0.96 0.38 0.13 471.38 865.80 1,337.18

ทต.บานแกง 1.62 0.65 0.23 795.27 1,460.70 2,255.97

อบต.ขอยสง 0.67 0.27 0.09 329.77 605.70 935.47

อบต.น าอาง 1.22 0.49 0.17 599.27 1,100.70 1,699.97

อบต.บานแกง 0.90 0.36 0.13 442.47 812.70 1,255.17

อบต.วงแดง 1.17 0.47 0.16 574.28 1,054.80 1,629.08

เมอง ทต.วงกะพ 5.67 2.27 0.79 2,779.77 5,105.70 7,885.47

ทต.หาดกรวด 5.08 2.03 0.71 2,490.67 4,574.70 7,065.37

ลบแล อบต.ไผลอม 0.36 0.15 0.05 177.87 326.70 504.57

ทองแสนขน อบต.บอทอง 1.10 0.44 0.15 540.47 992.70 1,533.17

อบต.ปาคาย 0.92 0.37 0.13 452.27 830.70 1,282.97

รวม 32.11 12.84 4.49 15,732.43 28,896.30 44,628.73





เมอเปรยบเทยบคาใชจายทเพมขนกบผลตอบแทนทเพมขน กรณทน าเอาเทคโนโลย

ก าจดขยะมลฝอยมาผลตไฟฟาโดยศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาล

ต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ โดยไมคดงบลงทนมาใชพบวาคาใชจายทเพมขนม

มากกวาผลตอบแทนรวมวนละ 22 ,521.96 บาท หรอ 675,659 บาทตอเดอน ดงแสดง

รายละเอยดในตารางท 5-4

จากการประมาณการผลตอบแทนจากการผลตไฟฟาทไดรบจากการตง ศนยแปลงขยะ

ใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ซงรบ

ก าจดขยะใหกบองคกรปกครองสวนทองถนโดยมรศมโดยรอบ 30 กโลเมตร ของจงหวด

อตรดตถ แสดง คาใชจายทเพมขนมมากกวาผลตอบแทนรวมวนละ 22 ,521.96 บาท หรอ

675,659 บาทตอเดอน ซงแสดงใหเหนถงความไมคมคาทางเศรษฐศาสตร เนองจากการลงทน

เลอกใชวธการก าจดขยะโดยวธเตาเผาขยะเปนเทคโนโลยทตองใชงบลงทนและดแลรกษาสง จง

เหมาะสมทจะเปนทางเลอกในกรณทชมชนไมมสถานทฝงกลบหรอมปรมาณขยะมลฝอยมาก

เพยงพอตอการน ามาผลตไฟฟาใหคมทนเพอเปนกลไกการพฒนาพลงงานสะอาดของประเทศ

ลดผลกระทบตอสงแวดลอมของชมชน และลดปรมาณกาซเรอนกระจก





ตารางท 5-4 ประมาณการผลตอบแทนจากการผลตไฟฟาทไดรบจากการตง ศนยแปลง

ขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟาของเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย

จงหวดอตรดตถ

อ าเภอ องคกรปกครองสวน

ทองถน

ปรมาณขยะมลฝอย

Wi (t/day)

รายไดเพม

Gain (฿)


Cost (฿)

ผลตาง

(฿)

พชย ทต.ในเมอง 2.39 3,323.49 4,789.65 -1,466.16

ทต.ทาสก 0.83 1,156.48 1,715.32 -558.84

อบต.บานหมอ 1.14 1,585.99 2,309.20 -723.21

อบต.ในเมอง 1.12 1,558.19 2,261.01 -702.82

อบต.ทามะเฟอง 0.79 1,102.27 1,610.36 -508.09

อบต.ทาสก 1.13 1,574.87 2,339.78 -764.91

อบต.นายาง 1.31 1,825.07 2,693.44 -868.37

อบต.นาอน 0.81 1,130.07 1,692.93 -562.86

อบต.บานโคน 0.81 1,130.07 1,664.96 -534.89

อบต.บานดารา 1.07 1,491.47 2,212.18 -720.71

อบต.พญาแมน 0.98 1,366.37 2,019.87 -653.50

ตรอน ทต.ตรอน 0.96 1,337.18 2,019.74 -682.56

ทต.บานแกง 1.62 2,255.97 3,368.44 -1,112.47

อบต.ขอยสง 0.67 935.47 1,450.02 -514.55

อบต.น าอาง 1.22 1,699.97 2,571.92 -871.95

อบต.บานแกง 0.90 1,255.17 1,874.12 -618.95

อบต.วงแดง 1.17 1,629.08 2,452.57 -823.49

เมอง ทต.วงกะพ 5.67 7,885.47 12,027.67 -4,142.20

ทต.หาดกรวด 5.08 7,065.37 10,881.69 -3,816.32

ลบแล อบต.ไผลอม 0.36 504.57 774.61 -270.04

ทองแสนขน อบต.บอทอง 1.10 1,533.17 2,437.19 -904.02

อบต.ปาคาย 0.92 1,282.97 1,982.31 -699.34

รวม 32.11 44,628.73 67,150.69 -22,521.96


บทท 6 สรปผล



บทท 6

สรปผล

จากการศกษาโครงการน ารองการจดการขยะชมชน กรณศกษา : เทศบาลต าบลใน

เมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ (ปท 2) ซงเปนการบรณาการการมสวนรวมของชมชนใน

การจดการขยะมลฝอย และศกษาออกแบบดานเทคนคในพนทฝงกลบเดมเพอการก าจดขยะ

อยางมประสทธภาพ มวตถประสงคเพอ

1) พฒนาเสรมสรางศกยภาพพลงชมชนในการจดการขยะมลฝอยโดยใช

รปแบบกระบวนการมสวนรวมของประชาชน (Public Participation)

2) ศกษาและวเคราะหรปแบบและเทคโนโลยการจดการขยะมลฝอย และ

ขอก าหนดตางๆ ทเกยวของในการกคนสภาพเชงทฤษฏเพอใชประโยชนบอขยะเกาใหมความ

คมคา และสอดคลองกบแผนการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลในเมอง โดยค านงถง

การปนเปอนมลพษและหลกวชาการ

3) ออกแบบระบบก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน ( การคดแยกขาย การหมกปย

รวมกบการฝงกลบ ) ซงเปนวธการทเหมาะสมทสดจากการประเมนมลคาทางเศรษฐศาสตร

โดยมอายการใชงานของระบบอยางนอย 20 ป และ

4) ประเมนความเหมาะสมเบองตนในการผลตไฟฟาจากขยะมลฝอยรอบพนท


สามารถสรปผลการด าเนนงานตามวตถประสงค ไดดงน

1) สรางกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยใน

เขตเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ โดยอาศยกระบวนการด าเนนการตาม

ทฤษฏ "สามเหลยม เขยอนภเขา" ของอาจารยประเวศ วะส ( 2550) กลาวคอการเคลอน





สงยากๆ ทเปรยบเปน "ภเขา" ใหไดนน จะตองอาศยองคประกอบทงสามคอ หนง การสราง

องคความรทางวชาการทถกตอง สอง การเคลอนไหวทางสงคมจะตองอาศยความรเปนฐาน

ตองดงประชาชนเขามามสวนรวม และสาม การดงฝายการเมองหรอหนวยงานราชการเขามาม

สวนรวมในการผลกดน โดยผวจยในฐานะตวกลางในการผลกดนใหองคประกอบทง 3 ในพนท

เกดการขบเคลอนเพอเกดกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอย ของ

ชมชน ลดปรมาณขณะทจะถกน าไปก าจดในพนทก าจดขยะของเทศบาลโดยการ น ากลบมาใช

ประโยชนผานวธการตาง ๆ อาท การคดแยกขยะรไซเคลเพอน าไปขาย การคดแยกขยะ

อนตรายเพอน าไปก าจดโดยวธพเศษ และการคดแยกขยะอนทรยเพอน าไปท าปยหมกโดย

เทศบาลต าบลในเมอง ผวจยไดตรวจประเมนผลความส าเรจของการมสวนรวมของประชาชน

ในการจดการขยะมลฝอยในชมชน โดยท าการเปรยบเทยบกบปรมาณขยะมลฝอยทผลตขนใน

ปจจบน (เดอนมนาคม 2555) กบปรมาณขยะมลฝอยในป 2553-2554 กอนการสราง

กระบวนการมสวนรวม ซงพบวาปรมาณของขยะมลฝอยมปรมาณใกลเคยงจากเดมทม

ปรมาณเฉลยเทากบ 2,387.00 กโลกรม/วน เหลอปรมาณเฉลย 2,365.50 กโลกรม/วน ขยะ

อนทรยมปรมาณเฉลยจากเดมเทากบ 1,059.11 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 44. 37 เปน

1,277.98 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 54.03 (เพมขนรอยละ 9.17) ประเภทขยะทวไปมปรมาณ

เฉลยเทากบ 273.49 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 11.45 เปน 104.87 กโลกรม/วน คดเปนรอย

ละ 4.42 (ลดลงรอยละ 7.03) ประเภทขยะตดเชอมปรมาณเฉลยเทากบ 101.97 กโลกรม/วน

คดเปนรอยละ 4.27 เปน 141.84 กโลกรม /วน คดเปนรอยละ 6.00 (เพมขนรอยละ 1.73)

ประเภทขยะรไซเคลมปรมาณเฉลยเทากบ 935.03 กโลกรม /วน คดเปนรอยละ 39.18 เหลอ

832.13 กโลกรม /วน คดเปนรอยละ 35.27 (ลดลงรอยละ 3.95) และประเภทขยะอนตรายม

ปรมาณเฉลยเทากบ 18.58 คดเปนรอยละ 0.78 เหลอ 8.68 กโลกรม/วน คดเปนรอยละ 0.36

(ลดลงรอยละ 0.42) ตามล าดบ

พบวาในพนทศกษาประสบความส าเรจในการรณรงคคดแยกเพอน าไป

ขาย เนองจากประชาชนสามารถเหนประโยชนโดยตรงจากการคดแยกขยะดงกลาวเพอน าไป

ขายสรางรายไดใหกบครอบครว โดยเฉพาะขยะรไซเคลประเภทกระดาษรวมและเศษแกว โดย





กระดาษรวมสามารถลดลงจาก 143.62 กโลกรม /วน (รอยละ 6.02) ในป 2553-2554 เหลอ

7.63 กโลกรม/วน (รอยละ 0.32) ในป 2555 และเศษแกวสามารถลดลงจาก 153.73 กโลกรม /

วน (รอยละ 6.44) ในป 2553-2554 เหลอ 47.881 กโลกรม /วน (รอยละ 2.02) ในป 2555

เชนเดยวกบขยะอนตราย ทประชาชนตระหนกและใหความส าคญโดยพบวาขยะอนตรายทพบ

ปลายทางบรเวณพนทก าจดขยะของเทศบาลต าบลในเมอง มปรมาณลดลงจากวนละ 18.58

กโลกรม (รอยละ 0.78) ในป 2553-2554 เหลอวนละ 8.68 กโลกรม (รอยละ 0.36) ในป

2555

ส าหรบกรณของขยะอนทรยการด าเนนงานยงถอวาไมประสบความส าเรจ

ซงปรมาณขณะอนทรย ทน าไปก าจดบรเวณพนทก าจดขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลในเมอง

ยงไมสามารถลดปรมาณลงได พจารณาแยกไดเปน 2 ประเดน คอ เนองจากวถชวตในการ

ประกอบอาหารของคนไทยสวนใหญเปนผกและผลไม จงท าใหสดสวนของขยะในทกพนทของ

ประเทศไทยมองคประกอบหลกเปนขยะอนทรยหรอขยะเปยก เทศบาลต าบลในเมองมลกษณะ

เปนชมชนกงเมอง ประชาชนทอาศยอยในพนทสวนใหญอาศยอยในบรเวณพนทตลาดซงมพนท

อยอาศยจ ากด ไมสามารถก าจดขยะอนทรยดวยตนเองได จงตองใหเทศบาลฯ เปนผด าเนนการ

น าไปก าจด ซงปจจบนเทศบาลฯ มกระบวนการแยกขยะอนทรยเพอน าไปท าปยหมกในบรเวณ

พนทโรงฆาสตวเดมของเทศบาลฯ แตกระบวนการคดแยกทตนทางยงไมมประสทธภาพ

เพยงพอ ประชาชนยงใหความรวมมอในการคดแยกขยะอนทรยและน าไปทงในภาชนะรองรบ

ขยะอนทรยโดยเฉพาะททางเทศบาลฯ จดเตรยมไวใหนอย และประเดนทสองคอประสทธภาพ

ในการคดแยกขยะทปลายทางโดยเทศบาลฯ เปนผด าเนนการยงไมม ดงนนเพอใหการจดการ

ขยะอนทรยประสบความส าเรจอาจตองมการด าเนนการคดแยกขยะอนทรยทปลายทางเพอ

น าไปท าปยหมกโดยเทศบาลฯ หรอหาแนวทางเพมประสทธภาพในการรวบรวมและจดเกบขยะ

อนทรยจากประชาชน

เชนเดยวกบขยะจ าพวกถงพลาสตกทมจ านวนเพมขนจากวนละ 304.48

กโลกรม (รอยละ 12.76) ในป 2553-2554 เปนวนละ 700.42 กโลกรม (รอยละ 29.61) แสดง

ใหเหนวาชมชนในเขตเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ เรมเขาสสงคมเมอง





มากขน จงพบขยะจ าพวกถงพลาสตกเพมขนถงหนงเทาตวในชวระยะเวลาเพยง 1 ป จงเปน

ประเดนปญหาส าคญทเทศบาลฯ จะตองเตรยมการรบมอและแกไขกบปญหาดงกลาวตอไป

2) การกคนสภาพบอฝงกลบเดม สามารถแบงเปนงานยอย 3 สวน ไดแก

1) งานควบคมและเฝาระวงการแพรกระจายมลพษ ( Pollution control) ซงเปนการก าหนดพนท

ท างานและพนทในการเฝาระวงการแพรกระจายมลพษ (Boundary) โดยสวนแรกเปนการวาง

แนวการเปดพนทท างาน เพอการขดรอเอาขยะมลฝอยเกามาจดการปรบสภาพ และก าจด

อยางถกวธ ซงจะรวมไปถงชนดนและน าทถกปนเปอนดวย 2) การด าเนนการกคนบอขยะเดม

(Recovery) เปนการด าเนนการกคนสภาพ เรมจากการวางแผนด าเนนการเตรยม

สาธารณปโภคทจ าเปน จดหาเครองมอและอปกรณตาง ๆ ทจ าเปนตอการท างาน รวมไปถง

แรงงานทงในระดบช านาญการและแรงงานไรฝมอ ซงอาจจะหาคนงานในพนทหรอสรางการม

สวนรวม โดยแรงงานเหลานจะตองเขารบการอบรมเบองตนในเรองพนฐานความปลอดภยใน

การท างานกบขยะมลฝอย ปองกนอบตเหต และการแกไขปญหาเบองตน และ 3) งานปดพนท

บอขยะเดม (Encapsulation) เพอใหเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถซงเปน

เจาของพนทไดใชประโยชนตามทไดออกแบบไว

3) การจดวางผงบรเวณศนยก าจดมลฝอยแบบผสมผสาน สามารถแบงพนท

ตามลกษณะการใชงานออกไดเปน 4 กลม จากพนททงหมดทมจ านวน 30-0-10 ไร (48,040

ตารางเมตร) ไดแก

3.1) พนททใชในการฝงกลบมลฝอยตลอดระยะเวลาโครงการฯ

ประมาณ 13,700 ตารางเมตร หรอประมาณ 8.5 ไร

3.2) พนทกลมอาคาร ไดแก ปอมยาม อาคารส านกงานและชงน าหนก

บานพก พนกงาน อาคารจอดรถ เครองจกรกล และอาคารซอมบ ารง อาคารคดแยกและอด

มลฝอย อาคารหมกปย อาคารเตาเผา ลานลางรถ และลานจอดรถ ซงจะจดวางใหอยในพนท

ทงขยะเดมทไดท าการฟนสภาพแลว ประมาณ 8,000 ตารางเมตร หรอประมาณ 5 ไร

3.3) พนททใชกอสรางระบบบ าบดน าเสย ประมาณ 2,230 ตารางเมตร

หรอประมาณ 1.5 ไร





3.4) พนทอนๆ ไดแก แนวปลกตนไม ถนนรอบบอฝงกลบ ระบบระบาย

น าผวดน และพนทอนๆ ประมาณ 24,060 ตารางเมตรหรอประมาณ 15 ไร

โดยประมาณการราคาคาลงทนกอสรางศนยก าจดรวมแบบครบวงจรซงรวม

คาอปกรณเครองจกรกลทตองใชในปเรมปฏบตงาน คาลงทนกอสรางประกอบดวยคาใชจาย

ตางๆ รวมเปนเงนคากอสรางศนยก าจดมลฝอยทงสน 49,477,311 บาท (สสบเกาลานสแสน

เจดหมนเจดพนสามรอยสบเอดบาทถวน) โดยแบงงานออกเปน 4 ระยะ ไดแก

ระยะท 1 (phase I) ระยะเรมโครงการ ใชงบประมาณ 22,883,894 บาท (คดเปน 46

เปอรเซนตของงบประมาณกอสรางทงหมด)

ระยะท 2 (phase II) ปท 1-5 ใชงบประมาณ 9 ,781,440 บาท (คดเปน 20 เปอรเซนต

ของงบประมาณกอสรางทงหมด)

ระยะท 3 (phase III) ปท 6-10 ใชงบประมาณ 8,983,604 บาท (คดเปน 18


ระยะท 4 (phase IV) ปท 11-20 ใชงบประมาณ 7 ,828,373 บาท (คดเปน 16


ประกอบดวยงานในสวนตาง ๆ ดงน

งานปรบพนท

งานกอสรางพนทฝงกลบ

งานระบบระบายน ารอบพนทฝงกลบ

งานทอระบายกาซ

งานระบบรวบรวมน าชะมลฝอย

งานกอสรางระบบบ าบดน าเสย และบอสบของพนทฝงกลบ

งานบอน าใตดนเพอตรวจสอบการรวซมของน าชะมลฝอย





งานปรบปรงพนทบรเวณกอสรางอาคารและถนนบรเวณอาคาร

งานกอสรางอาคารส านกงาน โรงคดแยก โรงหมกปย โรงเกบวสดคด

แยกและหมกปย

งานรว ประต และตนไม

งานสาธารณปโภคของอาคาร

4) การประเมนความเหมาะสมเบองตนในการผลตไฟฟาจากขยะมลฝอยรอบ

พนทเทศบาลต าบลในเมอง อ.พชย จ.อตรดตถ ใชวธวเคราะหความคมคาในการลงทนทาง

เศรษฐศาสตรเปนเครองมอการประเมน โดยใชเทคโนโลยปจจบนและขนาดการผลตทเปนไปได

ภายใตขอสมมตฐานใหพนทเทศบาลต าบลในเมอง อ.พชย จ.อตรดตถ เปนศนยแปลงขยะให

เปนพลงงานเพอผลตไฟฟา ใชเทคโนโลยก าจดขยะโดยวธการแปลงเปนพลงงาน ( Waste-To-

Energy) เปนหนวยของกระบวนการทเพมขน ( Additional process module) จากระบบเดมซงม

ออกแบบและประเมนไวกอนหนาน (ระบบทออกแบบไวเดมเปนระบบก าจดขยะมลฝอยแบบ

ผสมผสาน มการคดแยกขยะขายไดออก คดแยกขยะอนทรยเพอน าไปท าปยหมก รวมกบการ

ฝงกลบ) เพอรองรบขยะมลฝอยทรวบรวมและจดเกบสงมาจากองคกรปกครองสวนทองถ นใน

โดยรอบพนทรศม 30 กโลเมตรของเทศบาลต าบลในเมอง(เฉพาะจงหวดอตรดตถ)

จากการประมาณการผลตอบแทนการผลตไฟฟาทไดรบจากศนย แปลงขยะให

เปนพลงงานเพอผลตไฟฟา ในเขตเทศบาลต าบลในเมอง ซงรบก าจดขยะใหกบองคกรปกครอง

สวนทองถนรศม 30 กโลเมตรโดยรอบ แสดงคาใชจายทเพมขนมมากกวาผลตอบแทนรวมวน

ละ 22,521.96 บาท หรอ 675,659 บาทตอเดอน ซงการประเมนดงกลาว เปนการประเมนทาง

เศรษฐศาสตรทไมไดค านงถงผลตอบแทนทตราคาเปนตวเงนไมได เชน คณภาพสงแวดลอม

มลภาวะหรอทศนะอจาด Carbon credit ฯลฯ แตจากตวเลขคาใชจายแสดงใหเหนวายงไมม

ความคมคาทเทศบาลต าบลในเมองจะสรางศนยแปลงขยะใหเปนพลงงานเพอผลตไฟฟา ในเขต

เทศบาลต าบลในเมอง เนองจาก การลงทนเลอก ใชวธการก าจดขยะโดยวธเตาเผาเปน

เทคโนโลยทตองใชงบลงทนและดแลรกษาสง แตก อาจเปนอกหนงทางเลอกในกรณ อนาคตท

เทศบาลต าบลในเมอง ไมสามารถหาสถานทฝงกลบขยะมลฝอยได เพยงพอ หรอนโยบายกลไก





การพฒนาพลงงานสะอาดของประเทศ เพอลดผลกระทบตอสงแวดลอมของชมชน และลด

ปรมาณกาซเรอนกระจก

ขอเสนอแนะ

จากการเกบรวบรวมขอมลการศกษาในพนทวจยเขตเทศบาลต าบลในเมอง และ

ใกลเคยงซงจดเปนพนทคาบเกยว ไดแก องคการบรหารสวนต าบลในเมอง องคการบรหาร

สวนต าบลบานหมอ อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ พบ ประเดนปญหาในการท างาน ขององคกร

ปกครองสวนทองถน ทง 3 กบการจดการดานสงแวดลอม โดยเฉพาะประเดนของการจดการ

ขยะชมชนไดเปน 3 เรองหลกๆ ไดแก ปญหาดานบคลากร ปญหาดานผบรหาร ปญหาดาน

เทคโนโลย

1. ปญหาดานบคลากร เปนปญหาทส าคญเนองจากการดรกษาสงแวดลอมของ

ทองถนอยภายใตหนวยงานหลกคอกองสาธารณสขและสงแวดลอม จ านวนบคลากรในสวน

ขององคกรปกครองสวนทองถนทง 3 แหงมอยจ ากด ดงเชนเทศบาลต าบลในเมอง มเจาหนาท

กองสาธารณสขและสงแวดลอมเพยง 8 คน เปนพนกงานขบรถขนขยะ 1 คนและเกบขนประจ า

รถขยะ 4 คน คนงานประจ าโรงฆาสตว 1 คน พนกงานจดเกบรายได 1 คน มเจาหนาทพนกงาน

สาธารณสข 1 คน รกษาการหวหนากองสาธารณสขและสงแวดลอม ในขณะทกองสาธารณสข

และสงแวดลอม มหนาททตองจดการควบคมดแลและรบผดชอบงานสขาภบาลและอนามย

สงแวดลอม งานสงเสรมสขภาพ งานปองกนและควบคมโรคตดตอ งานโรงฆาสตวและงาน

ธรการ โดยรบผดชอบการปฏบตงาน ดงน

- งานสขาภบาลและอนามยสงแวดลอม

มหนาทเกยวกบงานควบคมดานสขาภบาลและสงแวดลอม งานสขาภบาลอาหาร

และโภชนาการ งานควบคมการประกอบการคาทนารงเกยจหรออาจเปนอนตรายตอสขภาพ

งานรกษาความสะอาด งานปองกนควบคมแกไขเหตร าคาญและมลภาวะ งานสขาภบาล

โรงงาน งานชวอนามย งานฌาปนกจ และงานอน ๆ ทเกยวของหรอไดรบมอบหมาย





- งานโรงฆาสตว

มหนาทเกยวกบงานควบคมและรบผดชอบโรคสตว งานควบคมการฆาสตวและ

โรงฆาสตวงานควบคมและปองกนโรคตดเชอหรออนตรายหรอเหตร าคาญจากสตว

งานรายงานขอมลสถตและการศกษาวจยเกยวกบงานดานสตวแพทยและงานอน ๆ ทเกยวของ

หรอไดรบมอบหมาย

- งานปองกนและควบคมโรคตดตอ

มหนาทเกยวกบงานดานสงเสรมสขภาพ งานสาธารณสขมลฐาน งานควบคม

แมลงและพาหนะน าโรค งานควบคมปองกนโรคตดตอ งานปองกนการตดยาและสารเสพตด

และงานอน ๆ ทเกยวของหรอไดรบมอบหมาย

- งานธรการ

มหนาทเกยวของการรบ–สงหนงสอ เกบและคนหนงสอรวบรวมขอมล รางโตตอบ

หนงสอบนทกยอเรอง คดส าเนา พมพตรวจทานหนงสอ ดแลรกษาเบก-จายพสดครภณฑ เกบ

รกษาเอกสารและระเบยบตาง ๆ ของกองสาธารณสขและสงแวดลอม และงานอน ๆ ท

เกยวของหรอไดรบมอบหมาย

ปรมาณงานทตองรบผดชอบมากกวาจ านวนคน กอใหเกดขอจ ากดในการด าเนนงาน

เชงรกในเรองของการดแลรกษาสงแวดลอมของพนท โดยเฉพาะอยางยงการจดสรร

งบประมาณ บคลากร และทรพยากรอน ๆ ลกษณะของการด าเนนงานจงเปนไปในเชงของการ

ตงรบมากกวาเชงรก จงยงพบปญหาดานการจดการขยะ มลฝอยในพนท อย ซงมแนวโนมจะทว

ความรนแรงขนเรอย ๆ หากองคกรปกครองสวนทองถนยงไมหาวธการจดการทเหมาะสม

2. ปญหาดานผบรหาร ปญหาดานผบรหารมความส าคญอยางยงตอการด าเนนงาน

ดานสงแวดลอม โดยเฉพาะอยางยงตอการสนบสนนทรพยากรตาง ๆ ทงทางดานคนและ

งบประมาณ ซงแมวาในพนทวจยเทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ผบรหาร

จะใหความส าคญกบงานดานสงแวดลอมเหนไดจากการสนบสนนงบประมาณในการจดหารถ

เกบขนขยะใหมแทนรถเกบขนขยะเดมทมอายการใชงานเกอบ 10 ป เพอใหประสทธภาพในการ

จดเกบขยะในพนทรบผดชอบเปนไปอยางมประสทธภาพ แตมปญหาในเรองของการจดเกบคา





เกบขนขยะในพนทเนองจากปจจบนเทศบาลต าบลในเมองไมสามารถจดเกบคาด าเนนเกบขนให

เกดความคมทนได โดยปจจบนเทศบาลฯ ไดจดเกบคาจดขนในราคา 20 บาท/ครวเรอน ท าให

เทศบาลฯ ตองจายงบประมาณสวนเกนสนบสนนการด าเนนงานดงกลาว เชอมโยงประเดนท

ผบรหารถกคดเลอกมาจากประชาชน ท าใหผบรหารไมตองการใหเกดผลกระทบตอประชาชน

ซงจะสงผลกระทบตอฐานเสยงได นอกจากนในสวนของการด าเนนการจดการดานขยะมลฝอย

ยงมการจดการแยกสวนระหวางการเกบขนและการก าจดในพนทบอฝงกลบ เมองบประมาณม

อยางจ ากดและถกใชไปเพอการจดการในสวนของการเกบขนเปนสวนใหญ ท าใหงบประมาณท

เหลอเพอการจดการในพนทก าจดมนอย จงไมสามารถพฒนาหรอปรบปรงระบบการก าจดได

อยางมประสทธภาพ

ผวจยเหนวา เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ควรคดค านวณ

ตนทนทแทจรงทใชในการจดการกบปญหาดานขยะมลฝอยของพนท และจดเกบคาธรรมเนยม

การจดการขยะมลฝอยทสะทอนถงตนทนทแทจรงในการด าเนนการโดยใชหลกผกอมลพษเปน

ผจาย ทงนเพอลดภาระคาจดการของ เทศบาล และสามารถน าคาธรรมเนยมทจดเกบไดไปใช

ก ากบดแลและเดนระบบก าจดขยะมลฝอยใหเปนไปอยางเตมประสทธภาพ

3. ปญหาดานเทคโนโลย ไมวาจะเปนองคความร หรอเครองมอ รวมถงการสราง

ความรความเขาใจกบภาคประชาชน โดยประชาชนสวนใหญมกเหนความส าคญกบเฉพาะใน

เรองทมผลกระทบกบตนโดยตรงเทานน สวนประโยชนทเกดจากการจดการขยะชมชนอยางม

ประสทธภาพเปนเรองทประชาชนสวนใหญยงไมเหนผลกระทบทเกดขนจงอาจยงไมใหความ

สนใจเทาทควร ดงกรณตวอยางของเทศบาลต าบลในเมองซง พนทก าจดขยะอยนอกพนท

เทศบาลฯ ท าใหประชาชนสวนใหญยงมองไมเหนปญหาในพนทของตน ดงนนองคกรปกครอง

สวนทองถน จงควรใหขอเสนอแนะและแนวทางการปฏบตทถกตองแกประชาชน รวมถง

หนวยงานภาครฐทเกยวของและ สถาบนการศกษาในทองถนควรท าหนาทเปนพเลยงหรอท

ปรกษา ในกรณทองคกรปกครองสวนทองถนขาดองคความรทเพยงพอในการจดการกบปญหา

ตางๆ ทเกดขนในทองถน




กรณศกษา : เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ (ปท 2) บ-1


กรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ( 2542) เกณฑมาตรฐานและแนว

ทางการจดการขยะมลฝอยชมชนและสงปฏกล . พมพครงท3. กรงเทพมหานคร . ครสภา

ลาดพราว.

กรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2544) โครงการวจยและพฒนา

เทคโนโลยดานการหมกขยะอนทรยทเหมาะสมกบสภาพแวดลอมของประเทศไทย .

[ออนไลน ] เขาถงไดจาก http://www.pcd.go.th/download/waste.cfm (วนทเขาถงขอมล

12 มกราคม 2555)

กรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2544) เกณฑ มาตรฐาน และ

แนวทางการจดการขยะมลฝอยชมชน . พมพครงท 5. โรงพมพครสภาลาดพราว.

กรงเทพฯ

กรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2547) เกณฑ มาตรฐาน และ

แนวทางการจดการขยะมลฝอยชมชน . [ออนไลน ] เขาถงไดจาก http://

www.pcd.go.th/download/waste.cfm (วนทเขาถงขอมล 12 มกราคม 2555)

กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (2547) คมอการตรวจสอบ

การปนเปอนน าใตดนจากสถานทก าจดมลฝอย. พมพครงท 2. กรงเทพฯ

กรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2548) โครงการจดท ารางกฎหมาย

รองรบการด าเนนงานตามแผนแมบทขยะมลฝอยแหงชาต. เขาถงไดจาก

http://www.pcd.go.th/download/waste.cfm (วนทเขาถงขอมล 12 มกราคม 2555)

กรมควบคมมลพษ ส านกจดการกากของเสยอนตราย สวนขยะมลฝอยและสงแวดลอม (2552)

การก าจดขยะมลฝอยแบบฝงกลบอยางถกหลกสขาภบาล (Sanitary Landfill). กระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร

กรมควบคมมลพษ ส านกจดการกากของเสยและสารอนตราย สวนขยะมลฝอยและสงปฏกล.

(2552) คมอส าหรบผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน การจดการขยะมลฝอยชมชน

อยางครบวงจร. กรงเทพมหานคร





กรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2555) ปรมาณมลฝอยชมชนท

เกดขนในประเทศไทยป พ.ศ. 2548-2553. เขาถงไดจาก

http://www.pcd.go.th/info_serv/waste_wastethai48 _53. html (วนทเขาถงขอมล 25

กรกฎาคม 2555)

กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน ( 2549) สรปผลการสมมนาเชงวชาการ ความรวมมอ

ระหวางองคกรปกครองสวนทองถน : ความกาวหนาของการจดท าบรการสาธารณะของ

ทองถนไทย. วนท 17 พ.ย. 2549 ณ หองประชมใหญ กรมสงเสรมการปกครองทองถน.


กรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย ( 2551) การมสวนรวมของประชาชนใน

การจดการขยะมลฝอยและสงปฏกล . [ออนไลน ] เขาถงจาก : http://www.

thailocaladmin.go.th/work/e_book/eb1/stan9.htm (สบคนเมอ 26 มนาคม 2555)

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม (2551) คมอแนวทางการลด คดแยก และใชประโยชนขยะ

มลฝอย. พมพครงท 1. รงศลปการพมพ. กรงเทพ

กระทรวงพลงงาน ( 2554) การใชประโยชนจากขยะเพอเปนแหลงพลงงาน . [ออนไลน] เขาถง

ไดจาก http://www.dede.go.th/dede/index.php?option=com_content&view=article&id

=102%3A2010-05-06-05-45-18&catid=55%3A2010-04-06-09-12-12&Itemid

=118& lang=th (วนทเขาถงขอมล 10 มกราคม 2554)

เกรยงสทธ อดสร (2553) การศกษาสถานการณการจดการขยะมลฝอย ความคดเหนและการ

มสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอย : กรณศกษาในเขตเทศบาลต าบลใน

เมอง อบต.ในเมอง และอบต.บานหมอ อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ . รายงานวจย

สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราช

ภฏพบลสงคราม. พษณโลก

โกวทย พวงงาม (2545) การเสรมสรางความเขมแขงของชมชน. ม.ป.ท.

คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ( 2549) รางคมอความรวมมอระหวางองคกร

ปกครองสวนทองถน. กรมสงเสรมการปกครองทองถน. กรงเทพฯ





คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ( 2539) โครงการศกษาความเปนไปไดระบบ

รวบรวมและบ าบดน าเสยและระบบก าจดมลฝอยเทศบาลเมองอตรดตถ . รายงานฉบบ

สมบรณ

จระชย ไกรกงวาร ( 2544) การมสวนรวมของประชาชนตอการจดการขยะมลฝอย : ศกษา

เฉพาะกรณเทศบาลเมองวารนช าราบ จงหวดอบลราชธาน . ปรญญานพนธ ศศ.ม.

สาขาวชาพฒนาสงคม คณะพฒนาสงคม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

เจมศกด ปนทอง ( 2525) การระดมประชาชนเพอการพฒนาชนบท . คณะเศรษฐศาสตร :

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ชนใจ บชาธรรม (2542) การมสวนรวมอนรกษสภาพแวดลอมของผประกอบการธรกจ

ทองเทยวบรเวณชายหาดบางแสน จงหวดชลบร . วทยานพนธ หลกสตรปรญญา

บณฑต สาขาสงแวดลอมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล

ชชพ ศร (2549) การจดการขยะในเขตเทศบาลต าบลบานกาด อ าเภอแมวาง จงหวดเชยงใหม .

ปรญญานพนธ รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต. มหาวทยาลยเชยงใหม

ชต นลพานช และกลธน ธนาพงศธร (2532) การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนา ชนบท.

ใน เอกสารการสอนชดวชาความรทวไปส าหรบการพฒนาระดบต าบล หมบาน . พมพ

ครงท 3. นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ธเรศ ศรสถตย (2538) การฝงกลบมลฝอยอยางถกหลกสขาภบาล (Sanitary Landfill). โยธา

สาร. ภาควชาวศวกรรมสงแวดลอม คณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.


ธญภรณ วงศอกนษฐ (2543) จตส านกของมคคเทศกตอการน าเทยวเชงอนรกษในระบบนเวศ

แนวปะการง .วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาสงแวดลอมศกษา

มหาวทยาลยมหดล

ธระพงษ สวางปญญางกร ( 2548) คมอการผลตปยหมกแบบไมกลบกอง ระบบกองเตม

อากาศ. ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต. ปทมธาน





นพดล ธยะใจ ( 2547) เอกสารประกอบการบรรยาย เรอง กรอบแนวทางการจดสรร

เงนกองทนสงแวดลอม ใหองคกรปกครองสวนทองถน เพอด าเนนโครงการขนาดเลก

ดานการจดการน าเสยและขยะมลฝอยชมชน. ส านกงานกองทนสงแวดลอม

นพวรรณ ธรพนธเจรญ (2549) รายงานการวจยเชงปฏบตการอยางมสวนรวมของผน าชมชน

ในการบรหารจดการขยะมลฝอย . คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย , มหาวทยาลยราช

ภฏพระนครศรอยธยา

นรนทรชย พฒนพงศา ( 2546) การมสวนรวม หลกการพนฐาน เทคนคและกรณ ตวอยาง.

กรงเทพมหานคร. มปท.

นเรศน มวงรง (2554) การจดการขยะมลฝอยในโรงเรยน . [ออนไลน ] เขาถงไดจาก :

http://www.thaiedre/search.org/thaied/index.php? (สบคนเมอ 12 มถนายน 2554).

นวชนนย โทปญญานนท (2544) การมสวนรวมของประชาชนในแผนปฏบตการเพอจดการขยะ

ในเขตเทศบาล กรณศกษาเทศบาลเมองพจตร . วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตร

บณฑต สาขาวชาการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยนเรศวร

บรษท วส คอนซลแทรนทส จ ากด ( 2542) รายงานการออกแบบรายละเอยดการกอสราง

โครงกาออกแบบรายละเอยดเพอการกอสรางระบบก าจดมลฝอย เทศบาลเมอง

ก าแพงเพชร จงหวดก าแพงเพชร.

บญมา ปานประดษฐ . เทคโนโลยการจดการขยะชมชนอยางยงยน [ออนไลน] เขาถงไดจาก :

http://eng.kps.ku.ac.th/powercenter/images/stories/EEEC/PDF/SharePaper/doc1. pdf

(สบคนเมอ 15 มถนายน 2555) ศนยปฏบตการวศวกรรมพลงงานและสงแวดลอม

คณะวศวกรรมศาสตร (ก าแพงแสน) มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปรเมษฐ หวงมตร (2549) พฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยของประชาชนในเขตลาดพราว

กรงเทพมหานคร. วทยานพนธ คณะรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการ

บรหารทวไป, วทยาลยบรหารรฐกจ มหาวทยาลยบรพา





ปมทอง มาลากล และคณะ (2551) เอกสารประกอบการสมมนาการจดการขยะกบภาวะโลก

รอน. วนท 10 เม.ย. 2551 ณ โรงแรมตะวนนา. ศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาต

(MTEC) สวทช.

ประเวศ วะส (2550) สามเหลยมเขยอนภเขา บทความใน OK nation. Net ประจ าวนท 14

มนาคม 2550 [ออนไลน] เขาถงไดจาก http://www.oknation.net/blog/print.php?id=

11023 (วนทเขาถง 15 พฤษภาคม 2555)

พงศภวน ศรสฐพนธ (2547) การจดการขยะในเขตเทศบาลหวหน จงหวดประจวบครขนธ .

วทยานพนธหลกสตรปรญญาการวางแผนภาคและเมองมหาบณฑต จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

ภญโญ กรดธป (2553) การศกษาปรมาณ องคประกอบ และแหลงก าเนดขยะมลฝอย ในพนท

ทงขยะขององคการบรหารสวนต าบลในเมอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ . สาขาวชา

วทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาราชภฏ

พบลสงคราม. จงหวดพษณโลก

ยพาพร รปงาม (2545) การมสวนรวมของขาราชการส านกงบประมาณ ในการปฏรประบบ

ราชการ. ภาคนพนธศลปศาสตรมหาบณฑต , สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.


รวกานต แสนไชย (2544) การมสวนรวมของชมชนในการจดการแบบยงยน : กรณศกษา

ธนาคารขยะชมชนวดกลาง เขตบางกะป กรงเทพมหานคร . วทยานพนธ ศลปะศาสตร

มหาบณฑต , สาขาวชารฐศาสตร . กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

รามค าแหง.

ราน วสตระนาวทย ( 2548) กระบวนการสรางจตส านกดานการจดการขยะของนกเรยน :

ศกษากรณโรงเรยนมธยมศกษา . วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหาร

การศกษา, มหาวทยาลยราชภฏภเกต. ภเกต

วรรณา ลมพานชย (2538) การมสวนรวมของประชาชนในการก าจดขยะมลฝอยในเมองพทยา.

ปรญญานพนธสาขาพฒนาสงคม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. กรงเทพฯ





วชชา ชาครพพฒน (2555) พลงงานไฟฟาจากขยะมลฝอย . [ออนไลน ] เขาถงไดจาก

http://www.escctcc.com/energy/001.pdf (วนทเขาถง 15 พฤษภาคม 2555)

วไลวรรณ ตนตระกลไชย (2545) การมสวนรวมของประชาชนตอการจดการขยะมลฝอย :

ศกษาเฉพาะกรณชมชนในเขตต าบลบางตาเถร อ าเภอสองพนอง จงหวดสพรรณบร.

ปรญญานพนธ ศศ.ม. สาขาวชาพฒนาสงคม คณะพฒนาสงคม สถาบนบณฑต

พฒนบรหารศาสตร. กรงเทพฯ

วระพล บดรฐ. PDCA วงจรสความสาเรจ.กรงเทพฯ : ประชาชน จ ากด, 2543.

วนชย วฒนศพท (2543) การมสวนรวมของประชาชนในการตดสนใจของชมชน . เจมแอล เคร

ตนศนยสนตวธ เพอพฒนาประชาธปไตย สถาบนพระปกเกลา

ศกดสทธ ทพยศร ( 2551) การเสรมสรางการสรางจตส านกของประชาชนในการคดแยกขยะ

ของชมชนในเขตเทศบาลเมองพนสนม . รายงานการศกษาอสระ ปรญญา

รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครองทองถน วทยาลยปกครองทองถน

มหาวทยาลยขอนแกน

ศนยปฏบตการวศวกรรมพลงงานและสงแวดลอม ( 2550) โครงการศกษาความเหมาสมและ

ออกแบบรายละเอยดระบบการจดการมลฝอยแบบครบวงจร องคการบรหารสวน

จงหวดกระบ. คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ

ศนยวจยการเผากากของเสย ภาควชาวศวกรรมเครองกล มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอม

เกลาพระนครเหนอ (2553) รายงานการศกษาความเหมาะสมและแบบรายละเอยดใน

การลงทนและด าเนนการฝงกลบขยะมลฝอยดวยกระบวนการชวภาพ-กล. โครงการ

ศกษาความเหมาะสมและออกแบบรายละเอยดระบบก าจดขยะรวมเทศบาลนครภเกต

จงหวดภเกต ประจ าปงบประมาณ 2553. ธนบร

สถาบนเพมผลผลตแหงชาต (2550). PDCA. [ออนไลน].เขาถงไดจาก:http://youth.ftpi.or.th/

index.php?option=com_content&task=view&id=37&Itemid=42. (สบคนวนท 10

มกราคม 2555)





สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (2547) การจดการสงแวดลอม: เครองมอทาง

เศรษฐศาสตร . เอกสารประกอบการสมมนาวชาการ เรอง เหลยวหลงแลหนา: ยสบป

เศรษฐกจสงคมไทย วนท 27-28 พฤศจกายน 2547 ณ โรงแรมแอมบาสซาเดอร ซต

จอมเทยน จงหวดชลบร

สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (2549) รายงานฉบบสมบรณโครงการจดล าดบ

ความส าคญของปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม . ภายใตโครงการนโยบาย

สาธารณะเพอคณภาพชวตทด สนบสนนโดย ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรม

สขภาพ และมลนธสาธารณสขแหงชาต

สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (2550) รายงานการศกษาเชงสงเคราะห การประเมน

สงแวดลอมเชงยทธศาสตร (SEA) : กรณการจดการขยะของประเทศไทย .” กรงเทพฯ :

สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย(TDRI)

สมรฐ เกดสวรรณ (2554) เอกสารประกอบการฝกอบรม เรอง “เทคโนโลยการผลตเชอเพลง

จากขยะ ”. วนท 26 กนยายน 2555. ศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาต ( MTEC)

อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย. ปทมธาน

สวนบรหารจดการขอมลและปรกษาแนะน า (2552) รายงานการศกษาแนวคดผลตภณฑใหม

ของพลงงานทดแทนจากขยะเพอชมชน. ส านกบรหารยทธศาสตร กรมสงเสรม

อตสาหกรรม. กรงเทพฯ

สารานกรมไทยส าหรบเยาวชนฯเลมท15 . (ม.ป.ป.) . ขยะมลฝอย [ออนไลน ] เขาถงจาก :

http://kanchanapisek.or.th/kp6/New/sub/book/book.php?book=15&chap=8&page=ch

ap8.htm (สบคนเมอ12 มถนายน 2554).

สทธรกษ สจรตตานนท ( 2554) การคดแยกองคประกอบขยะมลฝอย. [ออนไลน ].เขาถงได

จาก:http://guru.sanook.com/search/knowledge_search.php?.(สบคนเมอ 12 มถนายน

2554)





ส านกงานคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต (ม.ป.ป.) การจดการขยะชมชน กรณศกษา :

เทศบาลเมองทงสง อ.ทงสง จงหวดนครศรธรรมราช. [ออนไลน ] เขาถง

จาก:http://www.tungsong.com /Environment/Garbage_n/garbage_03.html. (สบคน

เมอ 12 มถนายน 2554).

ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต ( 2553). รายงานวจยฉบบสมบรณโครงการแผนการ

บรหารจดการขยะทเหมาะสมส าหรบชมชน กรณศกษา: เทศบาลต าบลในเมอง อ าเภอ

พชย จงหวดอตรดตถ. ศกษาโดย มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม มหาวทยาลยราช

ภฏอตรดตถ มหาวทยาลยนเรศวร และส านกงานสงแวดลอมภาคท 3 จงหวด

พษณโลก

ส านกงานเทศบาลต าบลในเมอง [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.naimuangphichai.com/

index.php (สบคนเมอ 11 มนาคม 2555).

ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (2548) รายงานหลกการและ

เหตผลโครงการศกษาการจดท าแผนยทธศาสตรการบรหารจดการขยะมลฝอยชมชน

และขยะมลฝอย. กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. กรงเทพฯ

ส านกงานสงแวดลอมภาคท 3 (2554). การจดการขยะชมชน. เอกสารประกอบการฝกอบรม

เชงปฏบตการเสรมศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถนในการศกษาความเปนไปไดใน

การจดการขยะมลฝอย ระหวางวนท 4-6 กรกฎาคม 2554 และ 2-3 สงหาคม 2554

ณ หองประชมส านกงานสงแวดลอมภาคท 3 จงหวดพษณโลก

ส านกมาตรฐานการศกษา , ส านกงานสภาสถาบนราชภฏ , กระทรวงศกษาธการ ,ส านก

มาตรฐานอดมศกษา และทบวงมหาวทยาลย ( 2545) ชดการเรยนรดวยตนเอง ชด

วชาการวจยชมชน. กรงเทพมหานคร. เอส. อาร. พรนตง.

เสาวลกษณ กศลทรามาส (2544) ศกษากลวธการสรางจตส านกและการมสวนรวมในการ

อนรกษปาชมชน กรณศกษาบานทาวงไทร ต าบลวงหม อ าเภอวงน าเขยว จงหวด

นครราชสมา . วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพฒนาชนบทศกษา

มหาวทยาลยมหดล.





สกาญจน รตนเลศนสรณ 2546. หลกการจดการสงแวดลอม. สมาคมไทย-ญปน. กทม.

สดสาคร พกงาม , และคณะ (2549) การศกษาองคประกอบขยะมลฝอยในพนทอ าเภอปา

พะยอม จงหวดพทลง . สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม ภาควชาชววทยา คณะ

วทยาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ.

สดสาคร พกงาม (2549) รายงานวจยโครงการการปลกฝงจตส านก การมสวนรวมของชมชน

และรปแบบ การจดการขยะมลฝอยทเหมาะสมในอ าเภอปาพะยอม จงหวดพทลง.

มหาวทยาลยทกษณ. สงขลา

สชา จนทรเอม (2541) จตวทยาทวไป. 11. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช

สพระ ลดดาชยาพร และอาร ลดดาชยาพร (2542) การพฒนารปแบบการจดการขยะมลฝอย

ทเหมาะสม ส าหรบชมชนและสถานประกอบการตามพระราชบญญตการสาธารณสข

พ.ศ. 2535. ม.ป.ท.

สนย มลลกะมาลย (2543) โครงการจดการขยะอยางมประสทธภาพ :รปแบบและมาตรการ

ทางสงคม เศรษฐศาสตร การจดการ และกฎหมายเพอแกไขปญหาขยะชมชน .

ส านกงานสนบสนนกองทนงานวจย. กรงเทพมหานคร

อวยพร มชย (2553) การสรางจตส านกของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล

ต าบลเวยงสระ อ าเภอเวยงสระ จงหวดสราษฎรธาน. รายงานการศกษาอสระปรญญา

รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการปกครองทองถน วทยาลยการปกครอง

ทองถน, มหาวทยาลยขอนแกน

อคน รพพฒน ( 2527) การมสวนรวมของชมชนในการพฒนาชนบทในสภาพสงคม และ

วฒนธรรมไทย. ศกดโสภาการพมพ. กรงเทพมหานคร

อดม คมพยคฆ ( 2534) สขาภบาลอาหาร. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขา

สงแวดลอมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล

Alexis M. T. and James M. (2009). Sustainable recycling of municipal solid waste in

developing countries. Waste Management, 29: 915-923

Imam A., Mohammed B., Wilson D.C., Cheeseman C.R. (2008). Solid waste management

in Abuja, Nigeria. Waste Management. 28: 468-472





Jianjun Jin (2008) Solid waste management in Macao: Practices and challenges. [Online]

Available:http://pdn.sciencedirect.com/. (12 June 2012)

Kurian Joseph ( 2006) Stakeholder participation for sustainable waste management.

[Online] Availabl : http://www.swlf.ait.ac.th/UpdData/ Journals/SPHI.pdf. [12 June

2012)

Talyan V., Dahiya R.P., Sreekrishnan T.R. (2008). State of municipal solid waste

management in Delhi, the capital of India. Waste Management. 28: 1276–1287

การมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยและสงปฏกล .[ออนไลน ] เขาถงจาก :

http://www.thailocaladmin.go.th/work/e_book/eb1/9_7.pdf. (สบคนเมอ 12 มถนายน

2554)

ผลกระทบของขยะมลฝอย [ออนไลน ] เขาถงไดจาก :http://guru.sanook.com/encpreview

.php?. (สบคนเมอ 12 มถนายน 2554).

สาเหตการเกดขยะมลฝอย [ออนไลน] เขาถงไดจาก :http://www.lpn.co.th/th/press/viewitem.

aspx?nid=10. (สบคนเมอ 12 มถนายน 2554).

http://www.folktravel.com/archive/uttaradit.html

ส านกนโยบายและแผนยทยธศาสตร ส านกปลดกระทรวงพลงงาน กระทรวงพลงงาน เขาถงได

จาก www.energy.go.th





ภาคผนวก ก

แบบศนยก าจดขยะมลฝอย






ภาคผนวก ข

กฎหมายหรอพระราชบญญตทเกยวของกบการควบคม ปองกน



กฎหมายหรอพระราชบญญตทเกยวของฯ



5

ผ.ข-1

กฎหมายหรอพระราชบญญตทเกยวของกบการควบคม ปองกน


กฎหมายหรอพระราชบญญตทเกยวของกบการควบคม ปองกน และแกไขปญหา

มลพษอนเนองมาจาก ขยะมลฝอย ทองคกรปกครองสวนทองถนควรทราบ เพอใหการบรหาร

จดการขยะมลฝอยมประสทธภาพ ประกอบดวย

1. พระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครอง

สวนทองถน พ.ศ. 2552

เปนกฎหมายทเกยวกบการกระจายอ านาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน

บทบาท และหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอยและ

อน ๆ มรายละเอยดดงน

มาตรา 1 พระราชบญญตนเรยกวา “พระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจาย

อ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542”

มาตรา 2 พระราชบญญตนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา

เปนตนไป

มาตรา 3 บรรดากฎหมาย กฎ และขอบงคบใดๆ ในสวนทมบญญตไวแลวในพระราชบญญตน

หรอซงขดหรอแยงกบบทแหงพระราชบญญตน ใหใชพระราชบญญตนแทน

มาตรา 4 ในพระราชบญญตน

“องคกรปกครองสวนทองถน ” หมายความวา องคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล องคการ

บรหารสวนต าบล กรงเทพมหานคร เมองพทยา และองคกรปกครองสวนทองถนอนทม

กฎหมายจดตง





5

ผ.ข-2

“คณะกรรมการ” หมายความวา คณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวน

ทองถน

“กรรมการ” หมายความวา กรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

“รฐมนตร” หมายความวา รฐมนตรผรกษาการตามพระราชบญญตน

มาตรา 5 ใหนายกรฐมนตร รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง และรฐมนตรวาการ

กระทรวงมหาดไทยรกษาการตามพระราชบญญตน ทงน ในสวนทเกยวกบอ านาจและหนาท

ของตนและมอ านาจออกกฎกระทรวง และระเบยบเพอปฏบตการตามพระราชบญญตน

กฎกระทรวงและระเบยบนน เมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบได

หมวด 1

คณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

มาตรา 6 ใหมคณะกรรมการคณะหนงเรยกวา “คณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแก

องคกรปกครองสวนทองถน” ประกอบดวย

(1) นายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรซงนายกรฐมนตรมอบหมายเปนประธาน

(2) รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง ปลดกระทรวง

มหาดไทย ปลดกระทรวงการคลง ปลดกระทรวงศกษาธการ ปลดกระทรวงสาธารณสข

เลขาธการคณะกรรมการกฤษฎกา เลขาธการ ก.พ. เลขาธการคณะกรรมการพฒนาการ

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ผอ านวยการส านกงบประมาณ และอธบดกรมสงเสรมการ

ปกครองทองถน*





5

ผ.ข-3

(3) ผแทนองคกรปกครองสวนทองถนจ านวนสบสองคน ประกอบดวยผบรหารองคการบรหาร

สวนจงหวดสองคน ผบรหารเทศบาลสามคน ผบรหารองคการบรหารสวนต าบลหาคน และ

ผบรหารกรงเทพมหานคร ผบรหารเมองพทยาหรอผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนอนทม

กฎหมายจดตงขนรวมสองคน ทงน โดยใหผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนแตละประเภท

เลอกกนเองตามหลกเกณฑและวธการทนายกรฐมนตรก าหนด

(4) ผทรงคณวฒจ านวนสบสองคน ประกอบดวยบคคลซงมความรความเชยวชาญในดานการ

บรหารราชการแผนดน ดานการพฒนาทองถน ดานเศรษฐศาสตร ดานการปกครองสวน

ทองถนในสาขารฐศาสตรหรอรฐประศาสนศาสตร และดานกฎหมาย ทงน การสรรหา

ผทรงคณวฒใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทนายกรฐมนตรก าหนด

ใหหวหนาส านกงานคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนเปน

เลขานการคณะกรรมการ

มาตรา 7 กรรมการผทรงคณวฒตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน

(1) มสญชาตไทย

(2) มอายไมต ากวาสามสบหาปบรบรณ

(3) ไมเปนขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ า พนกงานหรอลกจางของหนวยราชการ

หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอองคกรปกครองสวนทองถน เวนแตเปนผสอนใน

สถาบนอดมศกษาของรฐ

(4) ไมเปนผด ารงต าแหนงทางการเมอง

(5) ไมเปนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน

(6) ไมเปนเจาหนาทหรอผมต าแหนงใดๆ ในพรรคการเมอง

มาตรา 8 กรรมการตามมาตรา 6 (3) พนจากต าแหนงเมอลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอ

ประธานกรรมการหรอพนจากการเปนผบรหารทองถน





5

ผ.ข-4

มาตรา 9 กรรมการตามมาตรา 6 (4) มวาระอยในต าแหนงคราวละสป และอาจไดรบสรรหา

เปนกรรมการอกไดไมเกนสองวาระตดตอกน

ถากรรมการตามวรรคหนงวางลง ใหสรรหากรรมการแทน และใหผซงไดรบสรรหาอยใน

ต าแหนงเทากบระยะเวลาทเหลออยของผซงตนแทน

ในระหวางทยงมไดสรรหากรรมการแทนต าแหนงทวางตามวรรคสอง และยงมกรรมการ

เหลออยเกนกงหนง ใหกรรมการทเหลออยปฏบตหนาทตอไปได

มาตรา 10 นอกจากการพนจากต าแหนงตามวาระ กรรมการผทรงคณวฒพนจากต าแหนง เมอ

(1) ตาย

(2) ลาออกโดยยนหนงสอลาออกตอประธานกรรมการ

(3) เปนบคคลลมละลาย

(4) เปนคนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถ

(5) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา 7

(6) ไดรบโทษจ าคกโดยค าพพากษาถงทสดใหจ าคก

มาตรา 11 การประชมของคณะกรรมการตองมกรรมการมาประชมไมนอยกวากงหนงของ

จ านวนกรรมการทงหมดจงจะเปนองคประชม

ในการประชม ถาประธานกรรมการไมอยในทประชมหรอไมสามารถปฏบตหนาทได ใหท

ประชมเลอกกรรมการคนหนงท าหนาทเปนประธานในทประชม

การวนจฉยชขาดใหถอเสยงขางมาก กรรมการคนหนงใหมเสยงหนงในการลงคะแนน ถา

คะแนนเสยงเทากน ใหประธานในทประชมออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด

มาตรา 12 ใหคณะกรรมการมอ านาจและหนาทดงตอไปน





5

ผ.ข-5

(1) จดท าแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนและแผนปฏบตการเพอขอ

ความเหนชอบจากคณะรฐมนตรและรายงานตอรฐสภา

(2) ก าหนดการจดระบบการบรการสาธารณะตามอ านาจและหนาทระหวางรฐกบองคกร

ปกครองสวนทองถน และระหวางองคกรปกครองสวนทองถนดวยกนเอง

(3) ปรบปรงสดสวนภาษและอากร และรายไดระหวางรฐกบองคกรปกครองสวนทองถน และ

ระหวางองคกรปกครองสวนทองถนดวยกนเอง โดยค านงถงภาระหนาทของรฐกบองคกร

ปกครองสวนทองถน และระหวางองคกรปกครองสวนทองถนดวยกนเองเปนส าคญ

(4) ก าหนดหลกเกณฑและขนตอนการถายโอนภารกจจากราชการสวนกลางและราชการสวน

ภมภาคใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

(5) ประสานการถายโอนขาราชการ ขาราชการสวนทองถน และพนกงานรฐวสาหกจระหวาง

สวนราชการ รฐวสาหกจ และองคกรปกครองสวนทองถนกบคณะกรรมการพนกงานสวน

ทองถนหรอหนวยงานทเกยวของ เพอใหสอดคลองกบการก าหนดอ านาจและหนาทการจดสรร

ภาษและอากร เงนอดหนน เงนงบประมาณทราชการสวนกลางโอนใหแกองคกรปกครองสวน

ทองถน และการถายโอนภารกจตาม (2) (3) และ (4)

(6) เสนอแนะตอคณะรฐมนตรใหมการกระจายอ านาจการอนมตหรอการอนญาตตามทม

กฎหมายบญญตใหตองขออนมตหรอขออนญาตไปใหองคกรปกครองสวนทองถนโดยค านงถง

ความสะดวก รวดเรวในการใหบรการประชาชน และการก ากบดแลใหเปนไปตามกฎหมายนนๆ

เปนส าคญ

(7) เสนอแนะมาตรการดานการเงน การคลง การภาษอากร การงบประมาณและการรกษา

วนยทางการเงน การคลงขององคกรปกครองสวนทองถน

(8) เสนอแนะการตราพระราชบญญต พระราชกฤษฎกา ออกกฎกระทรวง ประกาศ ขอบงคบ

ระเบยบ และค าสงทจ าเปนเพอด าเนนการใหเปนไปตามแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกร

ปกครองสวนทองถนตอคณะรฐมนตร





5

ผ.ข-6

(9) เรงรดใหมการตราพระราชกฤษฎกา ออกกฎกระทรวง ประกาศ ขอบงคบ ระเบยบ และ

ค าสงทจ าเปนเพอด าเนนการใหเปนไปตามแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวน

ทองถน

(10) เสนอแนะตอคณะรฐมนตรในการจดสรรเงนงบประมาณทจดสรรเพมขนใหแกองคกร

ปกครองสวนทองถน เนองจากการถายโอนภารกจจากสวนกลาง

(11) พจารณาหลกเกณฑการจดสรรเงนอดหนนใหแกองคกรปกครองสวนทองถนตามความ

จ าเปน

(12) เสนอแนะและจดระบบตรวจสอบและการมสวนรวมของประชาชนในทองถน

(13) เสนอความเหนตอนายกรฐมนตรเพอพจารณาสงการในกรณทปรากฏวาสวนราชการหรอ

รฐวสาหกจไมด าเนนการตามแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

(14) เสนอรายงานเกยวกบการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนตอ

คณะรฐมนตรอยางนอยปละหนงครง

(15) ออกประกาศก าหนดตามทก าหนดไวในพระราชบญญตน

(16) ปฏบตการอนตามทก าหนดไวในพระราชบญญตนและกฎหมายอน

ประกาศของคณะกรรมการตาม (15) เมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบได

มาตรา 13 คณะกรรมการอาจแตงตงคณะอนกรรมการเพอด าเนนการใดๆ ตามท

คณะกรรมการมอบหมายได

ใหน าบทบญญตมาตรา 11 มาใชบงคบกบการประชมของคณะอนกรรมการโดยอนโลม

มาตรา 14 ในการปฏบตหนาทตามพระราชบญญตน ใหคณะกรรมการมอ านาจออกค าสงเปน

หนงสอเรยกใหสวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ และเจาหนาทของรฐ สงขอมลหรอ

เอกสารใดๆ ทเกยวของมาเพอใชประกอบการพจารณาได ในการนอาจเรยกบคคลใดๆ มา

ชแจงดวยกได





5

ผ.ข-7

มาตรา 15 ใหมส านกงานคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

ในส านกงานปลดส านกนายกรฐมนตร โดยมอ านาจและหนาทดงตอไปน

(1) รบผดชอบงานธรการของคณะกรรมการ

(2) รวบรวมขอมล ศกษา และวเคราะหเกยวกบการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวน

ทองถน และขอมลตางๆ เกยวกบงานของคณะกรรมการ

(3) รวมมอและประสานงานกบราชการสวนกลาง ราชการสวนภมภาค องคกรปกครองสวน

ทองถน และรฐวสาหกจ เพอด าเนนการใหเปนไปตามพระราชบญญตน

(4) ตดตามและประเมนผลการปฏบตตามแผนตามทคณะกรรมการมอบหมาย

(5) ปฏบตหนาทอนตามทกฎหมายก าหนดใหเปนหนาทของส านกงานคณะกรรมการการ

กระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน หรอตามทคณะกรรมการมอบหมาย

หมวด 2

การก าหนดอ านาจและหนาทในการจดระบบการบรการสาธารณะ

มาตรา 16 ใหเทศบาล เมองพทยา และองคการบรหารสวนต าบลมอ านาจและหนาทในการ

จดระบบการบรการสาธารณะเพอประโยชนของประชาชนในทองถนของตนเองดงน

(1) การจดท าแผนพฒนาทองถนของตนเอง

(2) การจดใหมและบ ารงรกษาทางบก ทางน า และทางระบายน า

(3) การจดใหมและควบคมตลาด ทาเทยบเรอ ทาขาม และทจอดรถ





5

ผ.ข-8

(4) การสาธารณปโภคและการกอสรางอนๆ

(5) การสาธารณปการ

(6) การสงเสรม การฝก และประกอบอาชพ

(7) การพาณชย และการสงเสรมการลงทน

(8) การสงเสรมการทองเทยว

(9) การจดการศกษา

(10) การสงคมสงเคราะห และการพฒนาคณภาพชวตเดก สตร คนชรา และผดอยโอกาส

(11) การบ ารงรกษาศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถน และวฒนธรรมอนดของทองถน

(12) การปรบปรงแหลงชมชนแออดและการจดการเกยวกบทอยอาศย

(13) การจดใหมและบ ารงรกษาสถานทพกผอนหยอนใจ

(14) การสงเสรมกฬา

(15) การสงเสรมประชาธปไตย ความเสมอภาค และสทธเสรภาพของประชาชน

(16) สงเสรมการมสวนรวมของราษฎรในการพฒนาทองถน

(17) การรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง

(18) การก าจดมลฝอย สงปฏกล และน าเสย

(19) การสาธารณสข การอนามยครอบครว และการรกษาพยาบาล

(20) การจดใหมและควบคมสสานและฌาปนสถาน

(21) การควบคมการเลยงสตว





5

ผ.ข-9

(22) การจดใหมและควบคมการฆาสตว

(23) การรกษาความปลอดภย ความเปนระเบยบเรยบรอย และการอนามย โรงมหรสพ และ

สาธารณสถานอนๆ

(24) การจดการ การบ ารงรกษา และการใชประโยชนจากปาไม ทดนทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม

(25) การผงเมอง

(26) การขนสงและการวศวกรรมจราจร

(27) การดแลรกษาทสาธารณะ

(28) การควบคมอาคาร

(29) การปองกนและบรรเทาสาธารณภย

(30) การรกษาความสงบเรยบรอย การสงเสรมและสนบสนนการปองกนและรกษาความ

ปลอดภยในชวตและทรพยสน

(31) กจการอนใดทเปนผลประโยชนของประชาชนในทองถนตามทคณะกรรมการประกาศ

ก าหนด

มาตรา 17 ภายใตบงคบมาตรา 16 ใหองคการบรหารสวนจงหวดมอ านาจและหนาทในการ

จดระบบบรการสาธารณะเพอประโยชนของประชาชนในทองถนของตนเอง ดงน

(1) การจดท าแผนพฒนาทองถนของตนเอง และประสานการจดท าแผนพฒนาจงหวดตาม

ระเบยบทคณะรฐมนตรก าหนด

(2) การสนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนอนในการพฒนาทองถน

(3) การประสานและใหความรวมมอในการปฏบตหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนอน





5

ผ.ข-10

(4) การแบงสรรเงนซงตามกฎหมายจะตองแบงใหแกองคกรปกครองสวนทองถนอน

(5) การคมครอง ดแล และบ ารงรกษาปาไม ทดน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

(6) การจดการศกษา

(7) การสงเสรมประชาธปไตย ความเสมอภาค และสทธเสรภาพของประชาชน

(8) การสงเสรมการมสวนรวมของราษฎรในการพฒนาทองถน

(9) การสงเสรมการพฒนาเทคโนโลยทเหมาะสม

(10) การจดตงและดแลระบบบ าบดน าเสยรวม

(11) การก าจดมลฝอยและสงปฏกลรวม

(12) การจดการสงแวดลอมและมลพษตางๆ

(13) การจดการและดแลสถานขนสงทงทางบกและทางน า

(14) การสงเสรมการทองเทยว

(15) การพาณชย การสงเสรมการลงทน และการท ากจการไมวาจะด าเนนการเองหรอรวมกบ

บคคลอนหรอจากสหการ

(16) การสรางและบ ารงรกษาทางบกและทางน าทเชอมตอระหวางองคกรปกครองสวนทองถน

อน

(17) การจดตงและดแลตลาดกลาง

(18) การสงเสรมการกฬา จารตประเพณ และวฒนธรรมอนดงามของทองถน

(19) การจดใหมโรงพยาบาลจงหวด การรกษาพยาบาล การปองกนและควบคมโรคตดตอ

(20) การจดใหมพพธภณฑและหอจดหมายเหต





5

ผ.ข-11

(21) การขนสงมวลชนและการวศวกรรมจราจร

(22) การปองกนและบรรเทาสาธารณภย

(23) การจดใหมระบบรกษาความสงบเรยบรอยในจงหวด

(24) จดท ากจการใดอนเปนอ านาจและหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนอนทอยในเขต

และกจการนนเปนการสมควรใหองคกรปกครองสวนทองถนอนรวมกนด าเนนการหรอให

องคการบรหารสวนจงหวดจดท า ทงน ตามทคณะกรรมการประกาศก าหนด

(25) สนบสนนหรอชวยเหลอสวนราชการ หรอองคกรปกครองสวนทองถนอนในการพฒนา

ทองถน

(26) การใหบรการแกเอกชน สวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจหรอองคกรปกครอง

สวนทองถนอน

(27) การสงคมสงเคราะห และการพฒนาคณภาพชวตเดก สตร คนชรา และผดอยโอกาส

(28) จดท ากจการอนใดตามทก าหนดไวในพระราชบญญตนหรอกฎหมายอนก าหนดใหเปน

อ านาจและหนาทขององคการบรหารสวนจงหวด

(29) กจการอนใดทเปนผลประโยชนของประชาชนในทองถนตามทคณะกรรมการประกาศ

ก าหนด

มาตรา 18 ใหกรงเทพมหานครมอ านาจและหนาทในการจดระบบบรการสาธารณะเพอ

ประโยชนของประชาชนในทองถนของตนเองตามมาตรา 16 และมาตรา 17

มาตรา 19 ใหองคกรปกครองสวนทองถนอนทมกฎหมายก าหนดใหเปนองคกรปกครองสวน

ทองถนรปแบบพเศษไมเตมพนทจงหวด มอ านาจและหนาทในการจดระบบบรการสาธารณะ

เพอประโยชนของประชาชนในทองถนของตนเองตามมาตรา 16





5

ผ.ข-12

ใหองคกรปกครองสวนทองถนอนทมกฎหมายก าหนดใหเปนองคกรปกครองสวนทองถน

รปแบบพเศษเตมพนทจงหวด มอ านาจและหนาทในการจดระบบบรการสาธารณะเพอ

ประโยชนของประชาชนในทองถนของตนเองตามมาตรา 16 และมาตรา 17

มาตรา 20 ในกรณทกฎหมายบญญตใหองคกรปกครองสวนทองถนมอ านาจและหนาท

เกยวกบการใหบรการสาธารณะอยางเดยวกนหรอคลายคลงกนใหคณะกรรมการมอ านาจ

ก าหนดวาองคกรปกครองสวนทองถนมอ านาจและหนาทรบผดชอบในสวนใด

มาตรา 21 บรรดาอ านาจและหนาททอยในความรบผดชอบของรฐตามกฎหมายรฐอาจมอบ

อ านาจและหนาทใหองคกรปกครองสวนทองถนด าเนนการแทนได

ในการด าเนนงานตามอ านาจและหนาททระบไวในมาตรา 16 มาตรา 17 มาตรา18 และมาตรา

19 องคกรปกครองสวนทองถนอาจรวมมอกนด าเนนการหรออาจรองขอใหรฐหรอองคกร

ปกครองสวนทองถนอน แลวแตกรณ ด าเนนการแทนได

มาตรา 22 องคกรปกครองสวนทองถนอาจมอบใหเอกชนด าเนนการตามอ านาจและหนาท

แทนได ทงน ตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทก าหนดในกฎกระทรวง

หมวด 3

การจดสรรสดสวนภาษและอากร

มาตรา 23 เทศบาล เมองพทยา และองคการบรหารสวนต าบลอาจมรายไดจากภาษอากร

คาธรรมเนยม และเงนรายไดดงตอไปน

(1) ภาษโรงเรอนและทดนตามกฎหมายวาดวยภาษโรงเรอนและทดน

(2) ภาษบ ารงทองทตามกฎหมายวาดวยภาษบ ารงทองท





5

ผ.ข-13

(3) ภาษปายตามกฎหมายวาดวยภาษปาย

(4) ภาษมลคาเพมตามประมวลรษฎากรทไดรบการจดสรรในอตราซงเมอรวมกบการจดสรร

ตามมาตรา 24 (3) และมาตรา 25 (6) แลวไมเกนรอยละสามสบของภาษมลคาเพมทจดเกบได

หกสวนทตองจายคนแลว โดยเปนหนาทของกรมสรรพากรทจะจดเกบ

(5) ภาษธรกจเฉพาะตามประมวลรษฎากร โดยออกขอบญญตจดเกบเพมขนในอตราซงเมอ

รวมกบอตราตามมาตรา 24 (4) แลวไมเกนรอยละสามสบของอตราภาษทจดเกบตามประมวล

รษฎากร โดยเปนหนาทของกรมสรรพากรทจะจดเกบ

(6) ภาษสรรพสามตตามกฎหมายวาดวยภาษสรรพสามต ภาษสราตามกฎหมายวาดวยสรา

และคาแสตมปยาสบตามกฎหมายวาดวยยาสบ ซงเกบจากการคาในเขตเทศบาล เมองพทยา

และองคการบรหารสวนต าบล โดยออกขอบญญตจดเกบเพมขนในอตราไมเกนรอยละสามสบ

ของอตราภาษทกรมสรรพสามตจดเกบ และใหถอเปนภาษและคาแสตมปตามกฎหมายวาดวย

การนน โดยเปนหนาทของกรมสรรพสามตทจะจดเกบ

(7) ภาษและคาธรรมเนยมรถยนต รวมทงเงนเพมตามกฎหมายวาดวยรถยนต ภาษรถตาม

กฎหมายวาดวยการขนสงทางบก และคาธรรมเนยมลอเลอนตามกฎหมายวาดวยลอเลอน

(8) ภาษการพนนตามกฎหมายวาดวยการพนน

(9) ภาษเพอการศกษาตามกฎหมายวาดวยการศกษาแหงชาต

(10) อากรการฆาสตวและผลประโยชนอนอนเกดจากการฆาสตวตามกฎหมายวาดวยการ

ควบคมการฆาสตวและจ าหนายเนอสตว

(11) อากรรงนกอแอนตามกฎหมายวาดวยอากรรงนกอแอน

(12) คาภาคหลวงแรตามกฎหมายวาดวยแรหลงจากหกสงเปนรายไดของรฐในอตรารอยละส

สบแลวดงตอไปน

(ก) องคการบรหารสวนต าบลหรอเทศบาลทมพนทครอบคลมพนทตามประทานบตร

ใหไดรบการจดสรรในอตรารอยละยสบของเงนคาภาคหลวงแรทจดเกบไดภายในเขต





5

ผ.ข-14

(ข) องคการบรหารสวนต าบลและเทศบาลอนทอยภายในจงหวดทมพนทครอบคลม

พนทตามประทานบตร ใหไดรบการจดสรรในอตรารอยละสบของเงนคาภาคหลวงแรทจดเกบ

ไดภายในเขต

(ค) องคการบรหารสวนต าบลและเทศบาลในจงหวดอนใหไดรบการจดสรรในอตรา

รอยละสบของเงนคาภาคหลวงแรทจดเกบไดภายในเขต

(13) คาภาคหลวงปโตรเลยมตามกฎหมายวาดวยปโตรเลยมหลงจากหกสงเปนรายไดของรฐใน

อตรารอยละสสบแลว ดงตอไปน

(ก) องคการบรหารสวนต าบลหรอเทศบาลทมพนทครอบคลมพนทตามสมปทาน ให

ไดรบการจดสรรในอตรารอยละยสบของเงนคาภาคหลวงปโตรเลยมทจดเกบไดภายในเขต

(ข) องคการบรหารสวนต าบลหรอเทศบาลอนทอยภายในจงหวดทมพนทครอบคลม

พนทตามสมปทาน ใหไดรบการจดสรรในอตรารอยละสบของเงนคาภาคหลวงปโตรเลยมท

จดเกบไดภายในเขต

(ค) องคการบรหารสวนต าบลและเทศบาลในจงหวดอน ใหไดรบการจดสรรในอตรา

รอยละสบของเงนคาภาคหลวงปโตรเลยมทจดเกบไดภายในเขต

(14) คาธรรมเนยมการจดทะเบยนสทธและนตกรรมเกยวกบอสงหารมทรพยทมทนทรพย

ภายในเขต ทงน ตามประมวลกฎหมายทดนและกฎหมายวาดวยอาคารชด

(15) คาธรรมเนยมสนามบนตามกฎหมายวาดวยการเดนอากาศ ทงน ใหเปนไปตามอตราและ

วธการทคณะกรรมการก าหนด

(16) คาธรรมเนยมดงตอไปน โดยออกขอบญญตจดเกบเพมขนในอตราไมเกนรอยละสบของ

คาธรรมเนยมทมการจดเกบตามกฎหมายวาดวยการนน

(ก) คาธรรมเนยมใบอนญาตขายสราตามกฎหมายวาดวยสรา

(ข) คาธรรมเนยมใบอนญาตเลนการพนนตามกฎหมายวาดวยการพนน





5

ผ.ข-15

(17) คาธรรมเนยม คาใบอนญาต และคาปรบในกจการทกฎหมายมอบหมายหนาทใหเทศบาล

เมองพทยา และองคการบรหารสวนต าบลเปนเจาหนาทด าเนนการภายในเขตทองถนนนๆ และ

ใหตกเปนรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนดงกลาว ในกรณกฎหมายก าหนดใหเทศบาล

เปนผจดเกบคาธรรมเนยม คาใบอนญาต และคาปรบ ใหน ารายไดมาแบงใหแกองคการบรหาร

สวนต าบลทอยภายในเขตจงหวดตามทคณะกรรมการก าหนด

(18) คาใชน าบาดาลตามกฎหมายวาดวยน าบาดาล ทงน ใหเปนไปตามสดสวนทคณะกรรมการ

ก าหนด

(19) คาธรรมเนยมใดๆ ทเรยกเกบจากผใชหรอไดรบประโยชนจากบรการสาธารณะทจดใหม

ขน

(20) รายไดอนตามทกฎหมายบญญตใหเปนของเทศบาล เมองพทยา และองคการบรหารสวน

ต าบล

มาตรา 24 องคการบรหารสวนจงหวดอาจมรายไดจากภาษอากร คาธรรมเนยม และเงน

รายได ดงตอไปน

(1) ภาษบ ารงองคการบรหารสวนจงหวด ส าหรบน ามนเบนซนและน ามนทคลายกน น ามน

ดเซลและน ามนทคลายกน ก๏าซปโตรเลยมทใชเปนเชอเพลงส าหรบรถยนตซงเกบจากการคาใน

เขตจงหวด โดยออกขอบญญตจดเกบเพมไดไมเกนลตรละสบสตางคส าหรบน ามนและกโลกรม

ละไมเกนสบสตางคส าหรบก๏าซปโตรเลยม

(2) ภาษบ ารงองคการบรหารสวนจงหวดส าหรบยาสบ ซงเกบจากการคาในเขตจงหวดโดยออก

ขอบญญตจดเกบเพมไดไมเกนมวนละสบสตางค

(3) ภาษมลคาเพมตามประมวลรษฎากรทไดรบการจดสรรในอตราซงเมอรวมกบอตราตาม

มาตรา 23 (4) และมาตรา 25 (6) แลวไมเกนรอยละสามสบของภาษมลคาเพมทจดเกบไดหก

สวนทตองจายคนแลว โดยเปนหนาทของกรมสรรพากรทจะจดเกบ





5

ผ.ข-16

(4) ภาษธรกจเฉพาะตามประมวลรษฎากร โดยออกขอบญญตจดเกบเพมขนในอตราซงเมอ

รวมกบอตราตามมาตรา 23 (5) แลวไมเกนรอยละสามสบของอตราภาษทจดเกบตามประมวล

รษฎากร โดยเปนหนาทของกรมสรรพากรทจะจดเกบ




(7) อากรรงนกอแอนตามกฎหมายวาดวยอากรรงนกอแอน

(8) คาภาคหลวงแรตามกฎหมายวาดวยแร ใหไดรบการจดสรรในอตรารอยละยสบของ

คาภาคหลวงแรทจดเกบไดภายในเขตขององคการบรหารสวนจงหวดนน

(9) คาภาคหลวงปโตรเลยมตามกฎหมายวาดวยปโตรเลยมใหไดรบการจดสรรในอตรารอยละ

ยสบของคาภาคหลวงปโตรเลยมทจดเกบไดภายในเขตขององคการบรหารสวนจงหวดนน

(10) คาธรรมเนยมบ ารงองคการบรหารสวนจงหวดโดยออกขอบญญตเรยกเกบจากผพกใน

โรงแรมตามกฎหมายวาดวยโรงแรม

(11) คาธรรมเนยม คาใบอนญาต และคาปรบในกจการทกฎหมายมอบหมายหนาทใหองคการ

บรหารสวนจงหวดเปนเจาหนาทด าเนนการภายในเขตองคการบรหารสวนจงหวดนนและใหตก

เปนรายไดขององคการบรหารสวนจงหวด

(12) คาธรรมเนยมใดๆ ทเรยกเกบจากผใชหรอไดรบประโยชนจากบรการสาธารณะทองคการ

บรหารสวนจงหวดจดใหมขน

(13) รายไดอนตามทกฎหมายบญญตใหเปนขององคการบรหารสวนจงหวด

มาตรา 25 กรงเทพมหานครอาจมรายไดจากภาษอากร คาธรรมเนยม และเงนรายได

ดงตอไปน

(1) ภาษโรงเรอนและทดนตามกฎหมายวาดวยภาษโรงเรอนและทดน





5

ผ.ข-17

(2) ภาษบ ารงทองทตามกฎหมายวาดวยภาษบ ารงทองท

(3) ภาษปายตามกฎหมายวาดวยภาษปาย

(4) ภาษบ ารงกรงเทพมหานครส าหรบน ามนเบนซนและน ามนทคลายกน น ามนดเซลและน ามน

ทคลายกน ก๏าซปโตรเลยมทใชเปนเชอเพลงส าหรบรถยนต ซงเกบจากการคาในเขต

กรงเทพมหานคร โดยออกขอบญญตจดเกบเพมไดไมเกนลตรละสบสตางคส าหรบน ามนและ

ไมเกนกโลกรมละสบสตางคส าหรบก๏าซปโตรเลยม

(5) ภาษบ ารงกรงเทพมหานครส าหรบยาสบซงเกบจากการคาในเขตกรงเทพมหานคร โดยออก

ขอบญญตจดเกบเพมไดไมเกนมวนละสบสตางค

(6) ภาษมลคาเพมตามประมวลรษฎากรทไดรบการจดสรร ในอตราซงเมอรวมกบอตราตาม

มาตรา 23 (4) และมาตรา 24 (3) แลวไมเกนรอยละสามสบของภาษมลคาเพมทจดเกบไดหก

สวนทตองจายคนแลว โดยเปนหนาทของกรมสรรพากรทจะจดเกบ

(7) ภาษธรกจเฉพาะตามประมวลรษฎากร โดยออกขอบญญตจดเกบเพมขนในอตราไมเกน

รอยละสามสบของอตราภาษทจดเกบตามประมวลรษฎากร โดยเปนหนาทของกรมสรรพากรท

จะจดเกบ

(8) ภาษสรรพสามตตามกฎหมายวาดวยภาษสรรพสามต ภาษสราตามกฎหมายวาดวยสรา

และคาแสตมปยาสบตามกฎหมายวาดวยยาสบ ซงเกบจากการคาในเขตกรงเทพมหานคร โดย

ออกขอบญญตจดเกบเพมขนในอตราไมเกนรอยละสามสบของอตราภาษทกรมสรรพสามต

จดเกบ และใหถอเปนภาษและคาแสตมปตามกฎหมายวาดวยการนนโดยเปนหนาทของกรม

สรรพสามตทจะจดเกบ




(11) ภาษการพนนตามกฎหมายวาดวยการพนน





5

ผ.ข-18

(12) คาภาคหลวงแรตามกฎหมายวาดวยแรทจดเกบภายในเขตของกรงเทพมหานคร ในอตรา

รอยละสสบของคาภาคหลวงแรทกรมทรพยากรธรณจดเกบไดจรง

(13) คาภาคหลวงปโตรเลยมตามกฎหมายวาดวยปโตรเลยมทจดเกบภายในเขตของ

กรงเทพมหานคร ในอตรารอยละสสบของคาภาคหลวงปโตรเลยมทกรมทรพยากรธรณจดเกบ

ไดจรง

(14) อากรการฆาสตว และผลประโยชนอนอนเกดจากการฆาสตวตามกฎหมายวาดวยการ

ควบคมการฆาสตวและจ าหนายเนอสตว

(15) คาธรรมเนยมบ ารงกรงเทพมหานคร โดยออกขอบญญตเรยกเกบจากผพกในโรงแรมตาม

กฎหมายวาดวยโรงแรม

(16) คาธรรมเนยมสนามบนตามกฎหมายวาดวยการเดนอากาศ ทงน ใหเปนไปตามอตราและ

วธการทคณะกรรมการก าหนด

(17) คาธรรมเนยมการจดทะเบยนสทธและนตกรรมเกยวกบอสงหารมทรพยทมทนทรพยตาม

ประมวลกฎหมายทดนและกฎหมายวาดวยอาคารชด

(18) คาธรรมเนยมดงตอไปน โดยออกขอบญญตจดเกบเพมขนในอตราไมเกนรอยละสามสบ

ของคาธรรมเนยมทจดเกบตามกฎหมายวาดวยการนน

(ก) คาธรรมเนยมใบอนญาตขายสราตามกฎหมายวาดวยสรา

(ข) คาธรรมเนยมใบอนญาตเลนการพนนตามกฎหมายวาดวยการพนน

(19) คาธรรมเนยม คาใบอนญาต และคาปรบในกจการทกฎหมายมอบหมายหนาทให

กรงเทพมหานครเปนเจาหนาทด าเนนการภายในเขตของกรงเทพมหานคร และใหตกเปนรายได

ของกรงเทพมหานคร

(20) คาธรรมเนยมใดๆ ทเรยกเกบจากผใชหรอไดรบประโยชนจากบรการสาธารณะท

กรงเทพมหานครจดใหมขน





5

ผ.ข-19

(21) รายไดอนตามทกฎหมายบญญตใหเปนของกรงเทพมหานคร

มาตรา 26 ใหองคกรปกครองสวนทองถนอนทมกฎหมายก าหนดใหเปนองคกรปกครอง

รปแบบพเศษไมเตมพนทจงหวด มรายไดจากภาษอากร คาธรรมเนยม และเงนรายไดอนตาม

มาตรา 23

ใหองคกรปกครองสวนทองถนอนทมกฎหมายก าหนดใหเปนองคกรปกครองรปแบบพเศษเตม

พนทจงหวด มรายไดจากภาษอากร คาธรรมเนยม และเงนรายไดอนตามมาตรา 23 และ

มาตรา 24

มาตรา 27 ภาษและอากรประเภทอนนอกเหนอจากทบญญตไวในมาตรา 23 มาตรา 24

มาตรา 25 และมาตรา 26 อาจก าหนดใหเปนภาษและอากรรวมกนระหวางรฐกบองคกร

ปกครองสวนทองถน หรออาจก าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนจดเกบเพมได เพอให

สอดคลองกบการถายโอนภาระหนาทและงบประมาณจากราชการสวนกลางมายงองคกร

ปกครองสวนทองถน ทงน ตามแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

การจดสรรสดสวนภาษและอากรตามวรรคหนงในแตละป ใหคณะกรรมการพจารณาก าหนด

โดยค านงถงภาระหนาทของรฐกบองคกรปกครองสวนทองถนและระหวางองคกรปกครองสวน

ทองถนดวยกนเองเปนส าคญ

มาตรา 28 องคกรปกครองสวนทองถนอาจมรายรบดงตอไปน

(1) รายไดจากทรพยสนขององคกรปกครองสวนทองถน

(2) รายไดจากสาธารณปโภค

(3) รายไดจากการพาณชยและการท ากจการ ไมวาจะด าเนนการเองหรอรวมกบบคคลอน

หรอจากสหการ

(4) ภาษอากร คาธรรมเนยม คาใบอนญาต คาปรบ คาตอบแทน หรอรายไดอนใดตามทม

กฎหมายบญญตไวใหเปนรายไดขององคกรปกครองสวนทองถน

(5) คาบรการ





5

ผ.ข-20

(6) เงนอดหนนจากรฐบาล สวนราชการ รฐวสาหกจ หรอองคกรปกครองสวนทองถนอน

(7) เงนชวยเหลอจากตางประเทศ องคการตางประเทศ หรอองคการระหวางประเทศ

(8) รายไดจากการจ าหนายพนธบตร

(9) เงนกจากกระทรวง ทบวง กรม องคการ หรอนตบคคลตางๆ

(10) เงนกจากตางประเทศ องคการตางประเทศ หรอองคการระหวางประเทศ

(11) เงนและทรพยสนอยางอนทมผอทศให

(12) เงนชวยเหลอหรอเงนคาตอบแทน

(13) รายไดจากทรพยสนของแผนดน หรอรายไดจากทรพยสนของรฐวสาหกจทด าเนนการเพอ

มงหาก าไรในเขตขององคกรปกครองสวนทองถน

(14) รายไดจากคาธรรมเนยมพเศษ

การออกพนธบตรตาม (8) การกเงนจากองคการ หรอนตบคคลตางๆ ตาม (9) การกเงนตาม

(10) และรายไดตาม (13) ใหออกเปนขอบญญตทองถนโดยไดรบความเหนชอบจาก

คณะรฐมนตร

มาตรา 29 การก าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนไดรบรายไดตามหมวดน ใหเปนไปตาม

หลกเกณฑ วธการ เงอนไข อตราการจดสรร การน าสงเงนรายไดและการไดรบเงนรายได

ส าหรบองคกรปกครองสวนทองถน ตามทคณะกรรมการก าหนดโดยประกาศใน

ราชกจจานเบกษา

ในกรณทการก าหนดรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนในเรองใดมกฎหมายอนบญญตไว

และเปนการก าหนดรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนในเรองเดยวกบทบญญตไวแลวใน

บทบญญตเกยวกบรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนตามหมวดน ใหใชบทบญญตตาม

หมวดนบงคบแทนบทบญญตของกฎหมายนน ทงน ถาการก าหนดรายไดในเรองใดมกฎหมาย

ก าหนดหลกเกณฑ วธการ เงอนไข อตราการจดสรร การน าสงเงนรายไดและการไดรบเงน





5

ผ.ข-21

รายไดใชบงคบอยแลว ใหใชบงคบตามกฎหมายเชนวานนไปพลางกอนจนกวาจะมการประกาศ

ของคณะกรรมการตามวรรคหนง แตถาการก าหนดรายไดในเรองใดยงไมมกฎหมายเชนวานน

ใหการก าหนดรายไดตามบทบญญตในหมวดนมผลใชบงคบเมอมประกาศของคณะกรรมการ

ตามวรรคหนง

องคกรปกครองสวนทองถนจะมอบใหสวนราชการ รฐวสาหกจ หรอองคกรปกครองสวน

ทองถนอน จดเกบภาษอากร คาธรรมเนยม คาใบอนญาต คาตอบแทน หรอรายไดอนใด เพอ

องคกรปกครองสวนทองถนนนกได ทงน โดยใหคดคาใชจายไดตามหลกเกณฑ วธการและ

อตราทก าหนดในกฎกระทรวง

หมวด 4

แผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

มาตรา 30 แผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนใหด าเนนการดงน

(1) ใหด าเนนการถายโอนภารกจการใหบรการสาธารณะทรฐด าเนนการอยในวนท

พระราชบญญตนใชบงคบแกองคกรปกครองสวนทองถนภายในก าหนดเวลา ดงน

(ก) ภารกจทเปนการด าเนนการซ าซอนระหวางรฐและองคกรปกครองสวนทองถน

หรอภารกจทรฐจดใหบรการในเขตขององคกรปกครองสวนทองถน ใหด าเนนการใหเสรจสน

ภายในสป

(ข) ภารกจทรฐจดใหบรการในเขตขององคกรปกครองสวนทองถนและกระทบถง

องคกรปกครองสวนทองถนอน ใหด าเนนการใหเสรจสนภายในสป





5

ผ.ข-22

(ค) ภารกจทเปนการด าเนนงานตามนโยบายของรฐบาล ใหด าเนนการใหเสรจสน

ภายในสป

(2) ก าหนดขอบเขตความรบผดชอบในการใหบรการสาธารณะของรฐและขององคกรปกครอง

สวนทองถน และระหวางองคกรปกครองสวนทองถนดวยกนเองตามอ านาจและหนาทท

ก าหนดไวในพระราชบญญตนใหชดเจน โดยในระยะแรกอาจก าหนดภารกจขององคกร

ปกครองสวนทองถนใหแตกตางกนได โดยใหเปนไปตามความพรอมขององคกรปกครองสวน

ทองถนแตละแหง ซงตองพจารณาจากรายไดและบคลากรขององคกรปกครองสวนทองถนนน

จ านวนประชากร คาใชจายในการด าเนนงาน ตลอดจนคณภาพในการใหบรการทประชาชนจะ

ไดรบ ทงน ตองไมเกนระยะเวลาสบป

(3) ก าหนดแนวทางและหลกเกณฑใหรฐท าหนาทประสานความรวมมอและชวยเหลอการ

ด าเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถนใหมประสทธภาพ

(4) ก าหนดการจดสรรภาษและอากร เงนอดหนน และรายไดอนใหแกองคกรปกครองสวน

ทองถนเพอใหสอดคลองกบการด าเนนการตามอ านาจและหนาทขององคกรปกครองสวน

ทองถนแตละประเภทอยางเหมาะสม โดยตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2550 เปนตนไป ใหองคกร

ปกครองสวนทองถนมรายไดคดเปนสดสวนตอรายไดสทธของรฐบาลไมนอยกวารอยละยสบ

หา และโดยมจดมงหมายทจะใหองคกรปกครองสวนทองถนมรายไดเพมขนคดเปนสดสวนตอ

รายไดสทธของรฐบาลในอตราไมนอยกวารอยละสามสบหา โดยการจดสรรสดสวนทเปนธรรม

แกองคกรปกครองสวนทองถน และค านงถงรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนนนดวย

การเพมสดสวนรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนตอรายไดสทธของรฐบาลตามวรรคหนง

ใหเพมขนตามระยะเวลาทเหมาะสมแกการพฒนาใหองคกรปกครองสวนทองถนสามารถ

ด าเนนกจการบรการสาธารณะไดดวยตนเอง และใหเปนไปตามภารกจทถายโอนใหแกองคกร

ปกครองสวนทองถนทถายโอนเพมขนภายหลงปงบประมาณ พ.ศ. 2549 เปนตนไป แตไมวา

กรณจะเปนประการใดเงนอดหนนทจดสรรใหตองมจ านวนไมนอยกวาเงนอดหนนทองคกร

ปกครองสวนทองถนไดรบการจดสรรในปงบประมาณ พ.ศ. 2549





5

ผ.ข-23

(5) การจดตงงบประมาณรายจายประจ าปในสวนทเกยวกบการบรการสาธารณะในเขตองคกร

ปกครองสวนทองถน ใหรฐจดสรรเงนอดหนนใหเปนไปตามความจ าเปนและความตองการของ

องคกรปกครองสวนทองถนนน

มาตรา 31 ในการด าเนนการตามอ านาจและหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน ถาม

กฎหมายใดบญญตไวในลกษณะทเปนผลท าใหองคกรปกครองสวนทองถนไมอาจด าเนนการ

ตามอ านาจและหนาทไดดวยตนเอง หรอมลกษณะเปนการซ าซอนกบการปฏบตหนาทในการ

ใหบรการสาธารณะระหวางรฐกบองคกรปกครองสวนทองถนหรอระหวางองคกรปกครองสวน

ทองถนดวยกน และคณะกรรมการพจารณาเหนสมควรใหมการแกไขกฎหมายนน ให

คณะกรรมการรายงานตอรฐมนตรเพอด าเนนการใหมการแกไขกฎหมายดงกลาวตอไป

มาตรา 32 ใหคณะกรรมการด าเนนการจดท าแผนปฏบตการเพอก าหนดขนตอนการกระจาย

อ านาจตามแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน โดยอยางนอยตองม

สาระส าคญดงตอไปน

(1) ก าหนดรายละเอยดของอ านาจหนาทในการใหบรการสาธารณะทองคกรปกครองสวน

ทองถนแตละรปแบบจะตองกระท า โดยในกรณใดเปนอ านาจและหนาททเกยวของกบการ

ด าเนนการของรฐหรอระหวางองคกรปกครองสวนทองถนดวยกน ใหก าหนดแนวทางวธปฏบต

เพอประสานการด าเนนการใหเกดประโยชนแกสวนรวม

(2) ก าหนดหลกเกณฑและวธด าเนนการในการจดสรรสดสวนภาษและอากรใหเพยงพอแกการ

ด าเนนการตามอ านาจและหนาททก าหนดใหเปนอ านาจและหนาทขององคกรปกครองสวน

ทองถน ทงน โดยตองค านงถงภาระหนาทของรฐในการใหบรการสาธารณะเปนสวนรวมดวย

(3) รายละเอยดเกยวกบการเสนอใหแกไขหรอจดใหมกฎหมายทจ าเปนเพอด าเนนการตาม

แผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

(4) จดระบบการบรหารงานบคคลขององคกรปกครองสวนทองถน โดยก าหนดนโยบายและ

มาตรการการกระจายบคลากรจากราชการสวนกลางและราชการสวนภมภาคไปสสวนทองถน

โดยการสรางระบบการถายเทก าลงคนสทองถน และสรางระบบความกาวหนาสายอาชพท

เหมาะสม





5

ผ.ข-24

แผนปฏบตการตามวรรคหนงตองก าหนดรายละเอยดวธปฏบต และก าหนดหนวยงานทมหนาท

รบผดชอบ รวมทงระยะเวลาในการด าเนนการใหชดเจนดวย

มาตรา 33 เมอคณะกรรมการจดท าแผนปฏบตการตามมาตรา 32 แลว ใหเสนอ

คณะรฐมนตรใหความเหนชอบ แลวรายงานตอรฐสภาเพอประกาศในราชกจจานเบกษาใช

บงคบตอไป

แผนปฏบตการทประกาศใชบงคบตามวรรคหนง ใหมผลผกพนหนวยงานของรฐทเกยวของตอง

ด าเนนการตามแผนปฏบตการนน

ในกรณทสภาพการณเปลยนแปลงไปในระหวางทแผนปฏบตการใชบงคบคณะกรรมการอาจ

ด าเนนการปรบปรงแผนปฏบตการใหเหมาะสมกบสภาพการณนนได

ใหคณะกรรมการมหนาทตดตามผลการปฏบตงานตามแผนปฏบตการและรายงานให

คณะรฐมนตรทราบทกป ในกรณทมปญหาอปสรรคไมอาจด าเนนการตามแผนปฏบตการไดให

คณะกรรมการรายงานใหคณะรฐมนตรทราบปญหาและอปสรรค และแนวทางแกไขดวย

มาตรา 34 ใหคณะกรรมการพจารณาทบทวนการก าหนดอ านาจและหนาทและการจดสรร

รายไดขององคกรปกครองสวนทองถนภายหลงทไดด าเนนการตามแผนการกระจายอ านาจ

ใหแกองคกรปกครองสวนทองถนไปแลว โดยตองพจารณาทบทวนใหมทกระยะเวลาไมเกนหา

ปนบแตวนทมการก าหนดอ านาจและหนาทหรอวนทมการจดสรรรายได ทงน จะตองพจารณา

ถงความเหมาะสมของการก าหนดอ านาจและหนาทและการจดสรรรายได เพอกระจายอ านาจ

เพมขนใหแกองคกรปกครองสวนทองถน





5

ผ.ข-25

บทเฉพาะกาล

มาตรา 35 ในวาระเรมแรก ใหคณะกรรมการจดท าแผนตามมาตรา 30 และแผนปฏบตการ

ตามมาตรา 32 ใหแลวเสรจภายในหนงปนบแตวนทกรรมการเรมปฏบตหนาทตาม

พระราชบญญตน

มาตรา 36 ในวาระเรมแรก ใหนายกรฐมนตรจดใหมการเลอกผแทนองคกรปกครองสวน

ทองถนและสรรหาผทรงคณวฒตามมาตรา 6 ใหแลวเสรจภายในหกสบวนนบแตวนท

พระราชบญญตนใชบงคบ

มาตรา 37 ในวาระเรมแรก เพอประโยชนในการปฏบตตามอ านาจและหนาทของ

คณะกรรมการตามพระราชบญญตน นายกรฐมนตรอาจมค าสงใหหนวยงานของรฐทเกยวของ

ด าเนนการเพอชวยเหลอการปฏบตงานของคณะกรรมการไดตามทเหนสมควร

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทมาตรา 284 ของ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ไดบญญตใหมกฎหมายก าหนดแผนและขนตอนการ

กระจายอ านาจเพอพฒนาการกระจายอ านาจใหแกทองถนเพมขนอยางตอเนอง โดยม

สาระส าคญเกยวกบการก าหนดอ านาจหนาทในการจดระบบการบรการสาธารณะและการ

จดสรรสดสวนภาษและอากรขององคกรปกครองสวนทองถน และใหมคณะกรรมการซง

ประกอบดวยผแทนของหนวยราชการทเกยวของ ผแทนขององคกรปกครองสวนทองถน และ

ผทรงคณวฒ มจ านวนฝายละเทากนเพอท าหนาทดงกลาว จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน

*พระราชกฤษฎกาแกไขบทบญญตใหสอดคลองกบการโอนอ านาจหนาทของสวนราชการให

เปนไปตามพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2545





5

ผ.ข-26

มาตรา 37 ในพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกร

ปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 ใหแกไขค าวา “อธบดกรมการปกครอง ” เปน “อธบดกรม

สงเสรมการปกครองทองถน”

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชกฤษฎกาฉบบน คอ โดยทพระราชบญญต

ปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 ไดบญญตใหจดตงสวนราชการขนใหมโดยมภารกจ

ใหม ซงไดมการตราพระราชกฤษฎกาโอนกจการบรหารและอ านาจหนาทของสวนราชการให

เปนไปตามพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม นนแลว และเนองจาก

พระราชบญญตดงกลาวไดบญญตใหโอนอ านาจหนาทของสวนราชการ รฐมนตรผด ารง

ต าแหนงหรอผซงปฏบตหนาทในสวนราชการเดมมาเปนของสวนราชการใหม โดยใหมการแกไข

บทบญญตตางๆ ใหสอดคลองกบอ านาจหนาททโอนไปดวย ฉะนน เพออนวตใหเปนไปตาม

หลกการทปรากฏในพระราชบญญตและพระราชกฤษฎกาดงกลาว จงสมควรแกไขบทบญญต

ของกฎหมายใหสอดคลองกบการโอนสวนราชการ เพอใหผเกยวของมความชดเจนในการใช

กฎหมายโดยไมตองไปคนหาในกฎหมายโอนอ านาจหนาทวาตามกฎหมายใดไดมการโอน

ภารกจของสวนราชการหรอผรบผดชอบตามกฎหมายนนไปเปนของหนวยงานใดหรอผใดแลว

โดยแกไขบทบญญตของกฎหมายใหมการเปลยนชอสวนราชการ รฐมนตร ผด ารงต าแหนงหรอ

ผซงปฏบตหนาทของสวนราชการใหตรงกบการโอนอ านาจหนาท และเพมผแทนสวนราชการ

ในคณะกรรมการใหตรงตามภารกจทมการตดโอนจากสวนราชการเดมมาเปนของสวนราชการ

ใหมรวมทงตดสวนราชการเดมทมการยบเลกแลว ซงเปนการแกไขใหตรงตามพระราชบญญต

และพระราชกฤษฎกาดงกลาว จงจ าเปนตองตราพระราชกฤษฎกาน

2. พระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครอง

สวนทองถน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2549

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทการปฏบตตามแผน

และขนตอนการกระจายอ านาจในการถายโอนภารกจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนท

ก าหนดไวไมอาจด าเนนการไดตามก าหนดระยะเวลา ท าใหการก าหนดสดสวนรายไดของ





5

ผ.ข-27

องคกรปกครองสวนทองถนตามมาตรา 30 (4) แหงพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอน

การกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 ไมสอดคลองกบขอเทจจรง

ในการถายโอนภารกจ สมควรแกไขเพมเตมการก าหนดสดสวนรายไดขององคกรปกครองสวน

ทองถนใหเปนไปตามสภาพขอเทจจรงนน และยงคงเปาหมายการเพมสดสวนรายไดขององคกร

ปกครองสวนทองถนใหไดรบไมนอยกวารอยละสามสบหาไวเชนเดม จงจ าเปนตองตรา

พระราชบญญตน

3. พระราชบญญตรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง

พ.ศ. 2535

รฐไดปรบปรงกฎหมายฉบบน โดยเพมโทษตอผกระท าผด และก าหนดเรองการรกษา

ความสะอาด การหามทงขยะมลฝอยไวดงน

มาตรา 1 พระราชบญญตนเรยกวา “พระราชบญญตรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบ

เรยบรอยของบานเมอง พ.ศ. 2535”

มาตรา 2 พระราชบญญตนใหใชบงคบในเขตเทศบาล สขาภบาล กรงเทพมหานคร และเมอง

พทยา เมอพนก าหนดสามสบวนนบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ส าหรบองคการบรหารสวนจงหวดจะใหใชพระราชบญญตนบงคบในเขตองคการบรหารสวน

จงหวดใด ในทองทใด มบรเวณเพยงใด และจะใหใชบงคบทงหมดทกมาตราหรอยกเวนมาตรา

ใด ใหกระทรวงมหาดไทยประกาศในราชกจจานเบกษา

ส าหรบองคการปกครองทองถนอนนอกจากทระบไวในวรรคหนงและวรรคสองการใชบงคบ

ตามพระราชบญญตนใหเปนไปตามทรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยประกาศ

มาตรา 3 ใหยกเลกพระราชบญญตรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของ

บานเมอง พ.ศ. 2503

มาตรา 4 ในพระราชบญญตน





5

ผ.ข-28

“ทสาธารณะ ” หมายความวา สาธารณสมบตของแผนดนนอกจากทรกรางวางเปลา และ

หมายความรวมถงถนนและทางน าดวย

“สถานสาธารณะ ” หมายความวา สถานททจดไวเปนสาธารณะส าหรบประชาชนใชเพอการ

บนเทง การพกผอนหยอนใจ หรอการชมนม

“ถนน” หมายความรวมถง ทางเดนรถ ทางเทา ขอบทาง ไหลทาง ทางขามตามกฎหมายวา

ดวยการจราจรทางบก ตรอก ซอย สะพาน หรอถนนสวนบคคล ซงเจาของยนยอมให

ประชาชนใชเปนทางสญจรได

“ทางน า” หมายความวา ทะเล ทะเลสาบ หาดทรายชายทะเล อางเกบน า แมน า หวย หนอง

คลอง คนคลอง บง ค ล าราง และหมายความรวมถงทอระบายน าดวย

“อาคาร” หมายความวา ตก บาน เรอน โรง ราน เรอ แพ ตลาด คลงสนคา ส านกงาน หรอสง

ปลกสรางอยางอนซงบคคลอาจเขาอยหรอเขาใชสอยได และหมายความรวมถงอฒจนทร

เขอน ประตน า อโมงค หรอปายตามกฎหมายวาดวยการควบคมอาคารดวย

“สงปฏกล” หมายความวา อจจาระ หรอปสสาวะ รวมตลอดถงวตถอนใดซงเปนของโสโครก

หรอมกลนเหมน

“มลฝอย” หมายความวา เศษกระดาษ เศษผา เศษอาหาร เศษสนคา ถงพลาสตก ภาชนะทใส

อาหาร เถา มลสตว หรอซากสตว รวมตลอดถงสงอนใดทเกบกวาดจากถนน ตลาด ทเลยง

สตวหรอทอน

“ซากยานยนต ” หมายความวา รถยนต รถจกรยานยนต เครองจกรกล เรอ ลอเลอน

ยานพาหนะอนๆ ทเสอมสภาพจนไมอาจใชการได และหมายความรวมถงชนสวนของรถ

เครองจกรกลหรอยานพาหนะ

“เจาพนกงานทองถน” หมายความวา

(1) นายกเทศมนตร ส าหรบในเขตเทศบาล

(2) ประธานกรรมการสขาภบาล ส าหรบในเขตสขาภบาล





5

ผ.ข-29

(3) ผวาราชการจงหวด ส าหรบในเขตองคการบรหารสวนจงหวด

(4) ผวาราชการกรงเทพมหานคร ส าหรบในเขตกรงเทพมหานคร

(5) ปลดเมองพทยา ส าหรบในเขตเมองพทยา

(6) หวหนาผบรหารทองถนขององคการปกครองทองถนอนทกฎหมายก าหนดใหเปนราชการ

สวนทองถน ส าหรบในเขตราชการสวนทองถนนน

“พนกงานเจาหนาท” หมายความวา

(1) ปลดเทศบาล และรองปลดเทศบาล ส าหรบในเขตเทศบาล

(2) ปลดสขาภบาล ส าหรบในเขตสขาภบาล

(3) ปลดองคการบรหารสวนจงหวดและนายอ าเภอ ส าหรบในเขตองคการบรหารสวนจงหวด

(4) ปลดกรงเทพมหานคร ผอ านวยการเขตและผชวยผอ านวยการเขตส าหรบในเขต

กรงเทพมหานคร

(5) รองปลดเมองพทยา ส าหรบในเขตเมองพทยา

(6) ผซงเจาพนกงานทองถนแตงตงใหเปนพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตน

“ราชการสวนทองถน ” หมายความวา เทศบาล สขาภบาล องคการบรหารสวนจงหวด

กรงเทพมหานคร เมองพทยา และองคการปกครองทองถนอนทกฎหมายก าหนดใหเปน

ราชการสวนทองถน

“ขอก าหนดของทองถน ” หมายความวา ขอบญญต เทศบญญต หรอขอบงคบ ซงตราขนโดย

ราชการสวนทองถน

มาตรา 5 ใหรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยและรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

รกษาการตามพระราชบญญตน และใหมอ านาจออกกฎกระทรวงก าหนดอตราคาธรรมเนยม





5

ผ.ข-30

ไมเกนอตราทายพระราชบญญตน และก าหนดกจการอนเพอปฏบตการตามพระราชบญญตน

ทงน ในสวนทเกยวกบอ านาจหนาทของแตละกระทรวง

กฎกระทรวงนน เมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหใชบงคบได

หมวด 1

การรกษาความสะอาดในทสาธารณะและสถานสาธารณะ

มาตรา 6 เจาของหรอผครอบครองอาคาร หรอบรเวณของอาคารทอยตดกบทางเทา มหนาท

ดแลรกษาความสะอาดทางเทาทอยตดกบอาคารหรอบรเวณของอาคาร

ในกรณทเปนตลาดไมวาจะเปนตลาดทขายอาหารหรอสนคาประจ าทกวนหรอเฉพาะคราว ให

เจาของตลาดมหนาทดแลรกษาความสะอาดทางเทาทอยตดกบตลาดและใหผครอบครองสวน

หนงสวนใดของตลาดมหนาทรกษาความสะอาดบรเวณตลาดทตนครอบครอง

ในการรกษาความสะอาดตามมาตรานเจาของหรอผครอบครองอาคารหรอบรเวณของอาคาร

เจาของตลาดหรอผครอบครองสวนหนงสวนใดของตลาดจะมอบหมายใหคนหนงคนใดหรอ

หลายคนเปนผมหนาทดแลรกษาความสะอาดแทนตนกได และใหผไดรบมอบหมายมหนาทและ

ความรบผดแทนผมอบหมาย ในกรณทมการฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรานและพนกงาน

เจาหนาทไมอาจหาตวผรบมอบหมายได ใหถอวาไมมการมอบหมาย และใหเจาของหรอผ

ครอบครองอาคารหรอบรเวณของอาคารเจาของตลาดหรอผครอบครองสวนหนงสวนใดของ

ตลาดเปนผรบผดในการฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตราน

มาตรา 7 ในการปฏบตหนาทตามมาตรา 6 ใหบคคลตามมาตรา 6 มอ านาจแจงผกระท าการ

ฝาฝนพระราชบญญตนมใหกระท าการหรอใหแกไขการกระท าอนเปนความผดตาม





5

ผ.ข-31

พระราชบญญตน ถาผถกแจงหรอผถกหามไมปฏบตตาม ใหรบแจงความตอพนกงานเจาหนาท

ตามมาตรา 51 เพอใชเปนหลกฐานวาตนมไดกระท าความผดตามมาตราน

มาตรา 8 เจาของหรอผครอบครองอาคารหรอทดนผใด

(1) วางกระถางตนไมบนทางเทาหรอปลกตนไมทบรเวณภายนอกอาคารทตนเปนเจาของหรอผ

ครอบครองและปลอยปละละเลยใหตนไมเหยวแหงหรอมสภาพรกรงรง หรอปลอยปละละเลย

ใหมสงปฏกลหรอมลฝอยในกระถางตนไมหรอทบรเวณภายนอกของอาคาร

(2) ปลอยปละละเลยใหตนไมหรอธญพชทตนปลกไวหรอทขนเองในทดนของตนใหเหยวแหง

หรอมสภาพรกรงรง หรอปลอยปละละเลยใหมการทงสงปฏกลหรอมลฝอยในบรเวณทดนของ

ตน

ถาการปลอยปละละเลยตาม (2) มสภาพทประชาชนอาจเหนไดจากทสาธารณะ เจาของหรอผ

ครอบครองอาคารมความผดตามพระราชบญญตน

มาตรา 9 หามมใหผใดอาบน าหรอซกลางสงใดๆ บนถนน หรอในสถานสาธารณะซงมไดจด

ไวเพอการนน หรอในบรเวณทางน าทเจาพนกงานทองถนไดประกาศหามไว

มาตรา 10 การโฆษณาดวยการปด ทง หรอโปรยแผนประกาศหรอใบปลวในทสาธารณะ จะ

กระท าไดตอเมอไดรบหนงสออนญาตจากเจาพนกงานทองถน หรอพนกงานเจาหนาท และ

ตองปฏบตใหเปนไปตามหลกเกณฑหรอเงอนไขทก าหนดในหนงสออนญาตดวย

การขออนญาต การอนญาต การก าหนดอตราคาธรรมเนยมและการงดเวนคาธรรมเนยมใน

การขออนญาต ใหเปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดในกฎกระทรวง และในกฎกระทรวงดงกลาว

ตองก าหนดใหชดเจนวากรณใดพงอนญาตไดหรออนญาตไมได และก าหนดระยะเวลาในการ

พจารณาอนญาตไวดวย

ความในวรรคหนงมใหใชบงคบแกการกระท าของราชการสวนทองถน ราชการสวนอนหรอ

รฐวสาหกจหรอของหนวยงานทมอ านาจกระท าได หรอเปนการโฆษณาดวยการปดแผน

ประกาศ ณ สถานทซงราชการสวนทองถนจดไวเพอการนน หรอเปนการโฆษณาในการ

เลอกตงตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภานตบญญตแหงรฐ สมาชกสภาทองถน





5

ผ.ข-32

หรอผวาราชการกรงเทพมหานคร และการโฆษณาดวยการปดประกาศของเจาของหรอผ

ครอบครองอาคารหรอตนไม เพยงเพอใหทราบชอเจาของหรอผครอบครองอาคาร ชออาคาร

เลขทอาคาร หรอขอความอนเกยวแกการเขาไปและออกจากอาคารนน

มาตรา 11 การโฆษณาตามมาตรา 10 โดยมไดรบอนญาตจากเจาพนกงานทองถนหรอ

พนกงานเจาหนาท หรอไดรบอนญาตแตมไดปฏบตใหเปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดในการ

อนญาต ใหเจาพนกงานทองถนหรอพนกงานเจาหนาทมอ านาจสงเปนหนงสอใหผโฆษณาปลด

รอ ถอน ขด ลบหรอลางขอความหรอภาพนนภายในเวลาทก าหนด

ถาการโฆษณาดงกลาวตามวรรคหนงมขอความหรอภาพทมผลกระทบตอความสงบเรยบรอย

หรอศลธรรมอนดของประชาชนหรอลามกอนาจาร พนกงานเจาหนาทมอ านาจปลด รอ ถอน

ขด ลบ หรอลางขอความหรอภาพนนไดเองโดยคดคาใชจายจากผโฆษณาตามทไดใชจายไป

จรง

มาตรา 12 หามมใหผใดขด กะเทาะ ขด เขยน พนส หรอท าใหปรากฏดวยประการใดๆ ซง

ขอความ ภาพ หรอรปรอยใดๆ ทก าแพงทตดกบถนน บนถนนทตนไมหรอสวนหนงสวนใดของ

อาคารทอยตดกบถนนหรออยในทสาธารณะ เวนแตเปนการกระท าของราชการสวนทองถน

ราชการสวนอนหรอรฐวสาหกจหรอของหนวยงานทมอ านาจกระท าได

มาตรา 13 เจาของรถซงใชบรรทกสตว กรวด หน ดน เลน ทราย สงปฏกล มลฝอยหรอสงอน

ใด ตองจดใหรถนนอยในสภาพทปองกนมใหมลสตวหรอสงดงกลาวตกหลน รวไหล ปลว ฟง

กระจายลงบนถนนในระหวางทใชรถนน รวมทงตองปองกนมใหน ามนจากรถรวไหลลงบนถนน

ถามกรณดงกลาวตามวรรคหนงเกดขน ใหพนกงานเจาหนาท เจาพนกงานจราจรหรอต ารวจท

ปฏบตหนาทควบคมการจราจรมอ านาจสงใหผขบขน ารถไปทสถานต ารวจ ทท าการขนสง หรอ

ส านกงานขององคการปกครองทองถนและยดรถนนไวจนกวาเจาของหรอผครอบครองรถจะ

ช าระคาปรบ

มาตรา 14 หามมใหผใด

(1) ปลอยสตว น าสตว หรอจงสตวไปตามถนนหรอเขาไปในบรเวณทเจาพนกงานทองถนได

ประกาศหามไว





5

ผ.ข-33

(2) ปลอยใหสตวถายมลบนถนนและมไดขจดมลดงกลาวใหหมดไป

ความในวรรคหนงมใหใชบงคบแกผไดรบหนงสออนญาตจากเจาพนกงานทองถนใหน าขบวน

สตวหรอฝงสตว หรอจงสตวไปตามถนนและไดเสยคาธรรมเนยมรกษาความสะอาดตาม

ขอก าหนดของทองถน

มาตรา 15 หามมใหผใดลางรถยนต รถจกรยานยนต หรอลอเลอนบนถนน หรอสถาน

สาธารณะและท าใหถนนหรอสถานสาธารณะสกปรกเลอะเทอะ

มาตรา 16 หามมใหผใดใชสวนหนงสวนใดของถนนเปนสถานทซอมเปลยนแปลง ตอเตม หรอ

ตดตงอปกรณรถยนต รถจกรยานยนต หรอลอเลอน

ความในวรรคหนงมใหใชบงคบแกการแกไขรถยนต รถจกรยานยนต หรอลอเลอนทเครองยนต

ขดของหรออปกรณช ารดขณะใชถนนเพอใหรถหรอลอเลอนดงกลาวใชการไดตอไป


(1) กระท าดวยประการใดๆ ใหทางเทาช ารดเสยหาย

(2) จอดหรอขบขรถยนต รถจกรยานยนต หรอลอเลอน บนทางเทา เวนแตเปนการจอดหรอ

ขบขเพอเขาไปในอาคารหรอมประกาศของเจาพนกงานจราจรผอนผนใหจอดหรอขบขได

มาตรา 18 หามมใหผใดทง วาง หรอกองซากยานยนตบนถนนหรอสถานสาธารณะ

มาตรา 19 หามมใหผใดตง วาง หรอกองวตถใดๆ บนถนน เวนแตเปนการกระท าในบรเวณท

เจาพนกงานทองถนหรอพนกงานเจาหนาทประกาศก าหนดดวยความเหนชอบของเจาพนกงาน

จราจร


(1) ปรงอาหาร ขายหรอจ าหนายสนคาบนถนน หรอในสถานสาธารณะ

(2) ใชรถยนตหรอลอเลอนเปนทปรงอาหารเพอขายหรอจ าหนายใหแกประชาชนบนถนนหรอ

ในสถานสาธารณะ





5

ผ.ข-34

(3) ขายหรอจ าหนายสนคาซงบรรทกบนรถยนต รถจกรยานยนต หรอลอเลอน บนถนนหรอ

ในสถานสาธารณะ

ความในวรรคหนงมใหใชบงคบแกการปรงอาหารหรอการขายสนคาตาม (1) หรอ (2) ในถนน

สวนบคคลหรอในบรเวณทเจาพนกงานทองถนหรอพนกงานเจาหนาทประกาศผอนผนให

กระท าไดในระหวางวน เวลาทก าหนด ดวยความเหนชอบของเจาพนกงานจราจร

มาตรา 21 หามมใหผอยในรถยนตหรอผขบขหรอผนงซอนทายรถจกรยานยนตซอสนคาท

ขายหรอจ าหนายในสถานสาธารณะหรอบนถนนยกเวนถนนสวนบคคล

มาตรา 22 หามมใหผใดจง ไล หรอตอนสตวลงไปในทางน าซงเจาพนกงานทองถนหรอ

พนกงานเจาหนาทไดปดประกาศหามไว ณ บรเวณดงกลาว

มาตรา 23 หามมใหผใดเทหรอทงกรวด หน ดน เลน ทราย หรอเศษวตถกอสรางลงในทางน า

หรอกองไว หรอกระท าดวยประการใดๆ ใหวตถดงกลาวไหลหรอตกลงในทางน า

ใหเจาพนกงานทองถนหรอพนกงานเจาหนาทมอ านาจสงใหผกระท าการตามวรรคหนงจดการ

ขนยายวตถดงกลาวออกไปใหหางจากทางน าภายในระยะเวลาทเจาพนกงานทองถนหรอ

พนกงานเจาหนาทก าหนดและถาการกระท าผดดงกลาวเปนอปสรรคตอการระบายน าหรอท า

ใหทอระบายน า ค คลอง ตนเขน ใหมอ านาจสงใหผกระท าการตามวรรคหนงแกไขใหทางน า

ดงกลาวคนสสภาพเดม ถาละเลยเพกเฉยนอกจากมความผดฐานขดค าสงเจาพนกงานตาม

ประมวลกฎหมายอาญาแลว ใหเจาพนกงานทองถนหรอพนกงานเจาหนาทด าเนนคดส าหรบ

ความผดตามพระราชบญญตนตอไป

มาตรา 24 เจาของรานจ าหนายอาหารและหรอเครองดมซงจดสถานทไวส าหรบบรการลกคา

ไดในขณะเดยวกนไมต ากวายสบคน ตองจดใหมสวมทตองดวยสขลกษณะตามทก าหนดใน

กฎกระทรวง เพอใหลกคาใชในระหวางเปดท าการคา

ความในวรรคหนงมใหใชบงคบแกเจาของรานจ าหนายอาหารและหรอเครองดมซงจดใหมขนใน

บรเวณงานเทศกาลหรองานใดเปนการเฉพาะคราว





5

ผ.ข-35

มาตรา 25 เจาของสถานบรการการจ าหนายน ามนเชอเพลงหรอก๏าซส าหรบยานพาหนะ ตอง

จดใหมสวมทตองดวยสขลกษณะตามทก าหนดในกฎกระทรวง

หมวด 2

การดแลรกษาสนามหญาและตนไมในถนนและสถานสาธารณะ

มาตรา 26 หามมใหผใดทงสงปฏกล มลฝอย หรอเท หรอกองกรวด หน ดน เลน ทราย หรอ

สงอนใดในบรเวณทไดปลกหญาหรอตนไมซงราชการสวนทองถนราชการสวนอนหรอ

รฐวสาหกจเปนเจาของ

มาตรา 27 หามมใหผใดโคนตนไม ตด เดด หรอกระท าดวยประการใดๆ ใหเกดความเสยหาย

หรอนาจะเปนอนตรายแกตนไม หรอใบ ดอก ผลหรอสวนใดสวนหนงของตนไมทปลกไวหรอขน

เองตามธรรมชาตในทสาธารณะหรอสถานสาธารณะ

ความในวรรคหนงมใหใชบงคบแกการกระท าของผไดรบมอบหมายจากพนกงานเจาหนาท หรอ

ผไดรบอนญาตเปนหนงสอใหโคนหรอตดตนไมจากเจาพนกงานทองถน

มาตรา 28 หามมใหผใดปลอยหรอจงสตวเขาไปในบรเวณทราชการสวนทองถน ราชการสวน

อน หรอรฐวสาหกจไดปลกหรออนญาตใหผอนปลกหญาหรอตนไมไว และไดปดประกาศหรอ

ปกปายหามไว





5

ผ.ข-36

หมวด 3

การหามทงสงปฏกลมลฝอยในทสาธารณะและสถานสาธารณะ

มาตรา 29 หามมใหผใดถายอจจาระหรอปสสาวะลงในทสาธารณะหรอสถานสาธารณะซง

มใชสถานททราชการสวนทองถนไดจดไวเพอการนน

มาตรา 30 หามมใหผใดเท ปลอยหรอระบายอจจาระหรอปสสาวะจากอาคารหรอ

ยานพาหนะลงในทางน า


(1) บวนหรอถมน าลาย เสมหะ บวนน าหมาก สงน ามก เทหรอทงสงใดๆ ลงบนถนนหรอบนพน

รถหรอพนเรอโดยสาร

(2) ทงสงปฏกลหรอมลฝอยในสถานสาธารณะนอกภาชนะหรอททราชการสวนทองถนไดจดไว


(1) ทงสงปฏกลหรอมลฝอยลงบนทสาธารณะ

(2) ปลอยปละละเลยใหมสงปฏกลหรอมลฝอยในทดนของตนในสภาพทประชาชนอาจเหนได

จากทสาธารณะ

มาตรา 33 หามมใหผใดเท หรอทงสงปฏกล มลฝอย น าโสโครกหรอสงอนใดลงบนถนนหรอ

ในทางน า

ความในวรรคหนงมใหใชบงคบแกเจาของ หรอผครอบครองเรอหรออาคารประเภทเรอนแพ ซง

จอดหรออยในทองททเจาพนกงานทองถนยงไมไดจดสวมสาธารณะ หรอภาชนะส าหรบทงสง

ปฏกลหรอมลฝอย





5

ผ.ข-37

มาตรา 34 หามมใหผใดเท หรอระบายอจจาระ หรอปสสาวะจากอาคารหรอยานพาหนะลง

ในทสาธารณะหรอในสถานสาธารณะ

หมวด 4

การรกษาความเปนระเบยบเรยบรอย

มาตรา 35 หามมใหผใดกระท าดวยประการใดๆ ใหโคมไฟ ปาย ศาลาทพก มานง สวม หรอ

สงอนใด ทราชการสวนทองถน ราชการสวนอนหรอรฐวสาหกจไดจดท าไวเพอสาธารณชนเกด

ความเสยหายหรอใชประโยชนไมได

มาตรา 36 หามมใหผใดปนปาย นง หรอขนไปบนรว ก าแพง ตนไมหรอสงค ายนตนไมในท

สาธารณะ

มาตรา 37 หามมใหผใดยน นง หรอนอนบนราวสะพานสาธารณะ หรอนอนในทสาธารณะ

มาตรา 38 หามมใหผใดเลนวาว ฟตบอล ตะกรอ หรอกฬาใดๆ บนถนน หรอในสถาน

สาธารณะหรอสวนหนงสวนใดของสถานสาธารณะทมประกาศของเจาพนกงานทองถนหามไว

มาตรา 39 หามมใหผใดตดตง ตาก วาง หรอแขวนสงใดๆ ในทสาธารณะ เวนแตไดรบหนงสอ

อนญาตจากเจาพนกงานทองถนหรอพนกงานเจาหนาทหรอเปนการกระท าของ

ราชการสวนทองถน ราชการสวนอนหรอรฐวสาหกจหรอของหนวยงานทมอ านาจกระท าได

หรอเปนการวางไวเพยงชวคราว

การตดตง ตาก วาง หรอแขวนสงใดๆ ในทสาธารณะโดยมไดมหนงสออนญาตจากเจาพนกงาน

ทองถนหรอพนกงานเจาหนาท หรอไดรบอนญาตแตมไดปฏบตใหเปนไปตามหลกเกณฑท

ก าหนดในการอนญาต ใหเจาพนกงานทองถนหรอพนกงานเจาหนาทมอ านาจสงใหผกระท า





5

ผ.ข-38

การตามวรรคหนงปลด หรอรอถอนภายในเวลาทก าหนด ถาผนนละเลย เพกเฉย นอกจากม

ความผดฐานขดค าสงเจาพนกงานตามประมวลกฎหมายอาญาแลว ใหเจาพนกงานทองถนหรอ

พนกงานเจาหนาทด าเนนคดตามพระราชบญญตนตอไป

มาตรา 40 หามมใหผใดตดตง ตาก วาง หรอแขวนสงใดๆ ทอาคารในลกษณะทสกปรกรก

รงรงหรอไมเปนระเบยบเรยบรอยและมสภาพทประชาชนอาจเหนไดจากทสาธารณะ

ถามกรณดงกลาวเกดขนใหเจาพนกงานทองถนหรอพนกงานเจาหนาทมหนงสอเตอนใหเกบ

หรอจดท าใหเปนทเรยบรอย ถาผตดตง เจาของหรอผครอบครองอาคารละเลย เพกเฉย

นอกจากมความผดฐานขดค าสงเจาพนกงานตามประมวลกฎหมายอาญาแลว ใหเจาพนกงาน

ทองถนหรอพนกงานเจาหนาทด าเนนคดตามพระราชบญญตนตอไป

มาตรา 41 เจาของอาคารซงตงอยในระยะไมเกนยสบเมตรจากขอบทางเดนรถทมผวจราจร

กวางไมต ากวาแปดเมตร และทผสญจรไปมาอาจเหนอาคารหรอบรเวณของอาคารไดจากถนน

นน ตองดแลรกษาอาคารนนมใหสกปรกรกรงรง

หมวด 5

อ านาจหนาทของเจาพนกงานทองถนหรอพนกงานเจาหนาท

มาตรา 42 ในเขตกรงเทพมหานครใหเปนอ านาจของรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยทจะ

ใหค าแนะน าผวาราชการกรงเทพมหานครเพอพจารณาแกไขขอบกพรองในการดแลรกษา

ความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยตามทบญญตไวในพระราชบญญตน

ในเขตเทศบาล สขาภบาล เมองพทยา และองคการปกครองทองถนอนใหเปนอ านาจของผวา

ราชการจงหวด และของปลดกระทรวงมหาดไทยส าหรบในเขตองคการบรหารสวนจงหวด





5

ผ.ข-39

มาตรา 43 ผวาราชการกรงเทพมหานคร ผวาราชการจงหวดในเขตองคการบรหารสวน

จงหวด นายกเทศมนตร ประธานกรรมการสขาภบาล ปลดเมองพทยามหนาทรบผดชอบการ

ปฏบตตามพระราชบญญตนของพนกงานเจาหนาทซงอยในการปกครองบงคบบญชาของตน

ในกรณทไดมการมอบหมายใหรองผวาราชการกรงเทพมหานครหรอปลดกรงเทพมหานคร

รองผวาราชการจงหวด นายอ าเภอ เทศมนตรหรอปลดเทศบาล กรรมการสขาภบาล ปลด

สขาภบาลหรอผบรหารองคการปกครองสวนทองถนอนชวยปฏบตหนาทใหผไดรบมอบหมายม

หนาทรบผดชอบเชนเดยวกบผมอบหมาย

มาตรา 44 นอกจากอ านาจหนาททไดบญญตไวในพระราชบญญตน ใหเจาพนกงานทองถน

และพนกงานเจาหนาทมอ านาจหนาท ดงตอไปน

(1) โฆษณาใหประชาชนไดทราบถงหนาททจะตองปฏบตตามพระราชบญญตน

(2) สอดสองและกวดขนไมใหมการฝาฝนพระราชบญญตนโดยเครงครด

(3) ตกเตอนผกระท าความผดหรอสงใหผกระท าความผดแกไขหรอขจดความสกปรก หรอ

ความไมเปนระเบยบหรอความไมเรยบรอยใหหมดไป

(4) จบกมผกระท าความผดซงไมเชอฟงค าตกเตอนและด าเนนคดตามพระราชบญญตน

มาตรา 45 เมอมการกระท าความผดตามพระราชบญญตนเกดขนในทองทใดและพนกงาน

เจาหนาทไมอาจทราบตวผกระท าผด ใหพนกงานเจาหนาทของทองถนนนทกคนรวมกนขจด

หรอแกไขไมใหสงทผดกฎหมายปรากฏอยในทสาธารณะหรอสถานสาธารณะอกตอไป

ใหเจาพนกงานทองถนจดหาอปกรณและอ านวยความสะดวกใหแกพนกงานเจาหนาทในการ

ปฏบตการ และใหวางระเบยบการปฏบตการของพนกงานเจาหนาทตามวรรคหนง

มาตรา 46 ในกรณทไดจบกมผกระท าความผดตามพระราชบญญตน ใหพนกงานเจาหนาท

แจงใหผกระท าความผดจดการลบ ลาง กวาด เกบ ตกแตง ปรบปรงสงทเปนความผดมให

ปรากฏอกตอไปภายในระยะเวลาทก าหนด ถาผกระท าความผดยนยอมปฏบตตาม ใหคดเปน

อนเลกกน ถาผกระท าความผดไมปฏบตตามพนกงานเจาหนาทมอ านาจจดท าหรอมอบหมาย

ใหผอนจดท าใหเกดความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอย และใหผกระท าความผดชดใช





5

ผ.ข-40

คาใชจายในการเขาจดท าความสะอาดหรอความเปนระเบยบเรยบรอยตามทไดใชจายไปจรง

ใหแกเจาพนกงานทองถน แตการชดใชคาใชจายไมลบลางการกระท าความผดหรอระงบการ

ด าเนนคดแกผกระท าความผด

มาตรา 47 ใหเจาพนกงานทองถนมอ านาจประกาศก าหนดเวลาหามเขาหรออยในสถาน

สาธารณะ ประกาศนนใหตดตงหรอแขวนไวในบรเวณสถานสาธารณะทหามนนซงเหนไดงาย

มาตรา 48 บรรดาความผดตามพระราชบญญตน ใหเจาพนกงานทองถนหรอผซงเจา

พนกงานทองถนแตงตงและพนกงานสอบสวน มอ านาจเปรยบเทยบได เมอผตองหาช าระ

คาปรบตามทเปรยบเทยบภายในสบหาวนแลว ใหถอวาคดเลกกนตามประมวลกฎหมายวธ

พจารณาความอาญา

ถาผตองหาไมยนยอมตามทเปรยบเทยบหรอเมอยนยอมแลวไมช าระคาปรบภายใน

ก าหนดเวลาดงกลาว ใหด าเนนคดเพอฟองรองตอไป

คาปรบทไดจากการเปรยบเทยบตามวรรคหนง ใหแบงแกผแจงตามมาตรา 51 กงหนง และ

พนกงานเจาหนาท เจาพนกงานจราจร หรอต ารวจทปฏบตหนาทควบคมการจราจร ผจบกม

อกกงหนง

มาตรา 49 ภายใตบงคบมาตรา 48 วรรคสาม คาธรรมเนยมและคาปรบทเปรยบเทยบตาม

พระราชบญญตนใหเปนรายไดของราชการสวนทองถน

มาตรา 50 ในกรณทมการกระท าความผดหรอมเหตอนควรสงสยวา มการกระท าความผด

ตามพระราชบญญตน ใหเจาพนกงานทองถนและพนกงานเจาหนาทมอ านาจจบกมผกระท า

ความผดหรอผทตองสงสยวากระท าความผดนน พรอมดวยยานพาหนะ เครองมอ และสงของ

ทใชในการกระท าความผดเพอด าเนนการตามกฎหมายได

ในการปฏบตหนาทใหเจาพนกงานทองถนและพนกงานเจาหนาทแสดงบตรประจ าตวเมอบคคล

ทเกยวของรองขอ

บตรประจ าตวพนกงานเจาหนาทใหเปนไปตามแบบทรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย

ก าหนด





5

ผ.ข-41

มาตรา 51 ในกรณทมผกระท าความผดตามพระราชบญญตน ประชาชนผพบเหนอาจแจง

ความตอพนกงานสอบสวน เจาพนกงานทองถนหรอพนกงานเจาหนาท เพอใหพนกงาน

สอบสวน เจาพนกงานทองถน หรอพนกงานเจาหนาทด าเนนการตามอ านาจหนาทโดยไมชกชา

และใหถอวาประชาชนผพบเหนการกระท าความผดดงกลาวเปนผเสยหายตามประมวล

กฎหมายวธพจารณาความอาญา

หมวด 6

บทก าหนดโทษ

มาตรา 52 ผใดฝาฝนมาตรา 9 มาตรา 14 มาตรา 36 มาตรา 37 หรอมาตรา 38 หรอฝาฝน

หรอไมปฏบตตามประกาศเจาพนกงานทองถนทไดประกาศตามมาตรา 47 ตองระวางโทษปรบ

ไมเกนหารอยบาท

มาตรา 53 ผใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรา 6 มาตรา 21 หรอมาตรา 28 ตองระวางโทษ

ปรบไมเกนหนงพนบาท

มาตรา 54 ผใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรา 8 วรรคหนง มาตรา 15 มาตรา 20 มาตรา 22

มาตรา 26 มาตรา 27 มาตรา 29 มาตรา 31 มาตรา 32 มาตรา 35 มาตรา 39 มาตรา 40

หรอมาตรา 41 ตองระวางโทษปรบไมเกนสองพนบาท

มาตรา 55 ผใดขบขรถซงบรรทกมลสตว กรวด หน ดน เลน ทราย มลฝอย หรอมน ามน และ

วตถดงกลาวไดตกหลน ปลว ฟงกระจาย หรอรวไหลลงบนถนน ตองระวางโทษปรบไมเกนสาม

พนบาท

มาตรา 56 ผใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรา 10 วรรคหนง มาตรา 12 มาตรา 16 วรรคหนง

มาตรา 17 หรอมาตรา 18 ตองระวางโทษปรบไมเกนหาพนบาท





5

ผ.ข-42

มาตรา 57 ผใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรา 13 วรรคหนง มาตรา 19 มาตรา 23 มาตรา

30 มาตรา 33 วรรคหนง หรอมาตรา 34 ตองระวางโทษปรบไมเกนหนงหมนบาท

มาตรา 58 ผใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรา 24 หรอมาตรา 25 ตองระวางโทษปรบไมเกน

สองพนบาท

นอกจากตองระวางโทษปรบตามวรรคหนงแลว ผฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรา 24 หรอ

มาตรา 25 ตองระวางโทษปรบอกวนละหนงรอยบาทเรยงรายวนจนกวาจะไดปฏบตใหถกตอง

ตามกฎกระทรวง

มาตรา 59 พนกงานสอบสวน เจาพนกงานทองถนหรอพนกงานเจาหนาทผใดไมปฏบตตาม

มาตรา 51 ตองระวางโทษเชนเดยวกบผกระท าความผดตามทมการแจงความนน

บทเฉพาะกาล

มาตรา 60 บรรดาค าขออนญาตทยนไวกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบและยงอยใน

ระหวางการพจารณาของเจาพนกงานทองถนหรอพนกงานเจาหนาท การอนญาตและ

ใบอนญาตทไดใหไวกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ หรอการปฏบตของผขอรบใบอนญาต

ตามทไดรบใบอนญาต แลวแตกรณ ใหถอวาเปนค าขออนญาต การอนญาตและใบอนญาต

ตามพระราชบญญตน

มาตรา 61 อทธรณตามพระราชบญญตรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอย

ของบานเมอง พ.ศ. 2503 ทไดยนไวกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบยงคงมผลใชไดตอไป

จนกวารฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยจะไดวนจฉยชขาด

มาตรา 62 บรรดากฎกระทรวง ระเบยบ ประกาศ หรอค าสง ซงออกโดยอาศยอ านาจตาม

พระราชบญญตรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง พ.ศ. 2503

ใหคงใชบงคบไดตอไป ทงน เพยงเทาทไมขดหรอแยงกบบทบญญตแหงพระราชบญญตน





5

ผ.ข-43

อตราคาธรรมเนยมใบอนญาตและคาบรการ

ล าดบท ประเภท จ านวนเงน

บาท สตางค

1. คาธรรมเนยมใบอนญาตปดเเผนประกาศ หรอเขยนขอความ

หรอภาพ ตดตง เขยนปาย หรอเอกสาร หรอทงหรอโปรยแผน

ประกาศ เพอโฆษณาแกประชาชน 200 -

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากพระราชบญญต

รกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง พ.ศ. 2503 ซงเปนกฎหมายท

มบทบญญตเกยวกบการด าเนนงานดานการรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอย

ของบานเมองไดใชบงคบมาเปนเวลานาน ไมเหมาะสมกบสภาวการณปจจบนโดยเฉพาะในสวน

ทเกยวกบบทลงโทษและอ านาจหนาทของเจาพนกงานทองถน เปนเหตใหการด าเนนการรกษา

ความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมองไมไดผลเทาทควร สมควรปรบปรง

กฎหมายวาดวยการรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมองเสยใหมให

เหมาะสมยงขน จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน

ประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 109/ตอนท 15/หนา 28/28 กมภาพนธ 2535

4. พ.ร.บ. รกษาคลอง ร.ศ. 121

พ.ร.บ. รกษาคลองนบญญตขนในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาฯ เพอชวยในการ

บ ารงรกษาคลองมใหตนเขน และใหการใชคลองเปนไปอยางมระเบยบเรยบรอย เพราะใน

สมยนนคลองมความส าคญมากตอการคมนาคม บทบญญตเกยวของกบการรกษาคลองม

ดงน

“มาตรา 6 ถาหากวาสามารถจะท าไดอยางอนแลว หามมใหผหนงผใดเอาหยากเยอ ฝน

ฝอย หรอสงโสโครก เททงในคลอง และหามมใหเททงสงของดงกลาวมาแลวลงในทางน า





5

ผ.ข-44

ล าค ซงเลอนไหลมาลงคลองได ถาผใดกระท าผดตอมาตรานใหปรบผนนไมเกน 20 บาท

หรอจ าคกไมเกนหนงเดอนหรอทงปรบและจ าทงสองสถาน”

หากพจารณามาตรา 6 น อยางผวเผนแลวดเหมอนวาสามารถชวยรกษาน าในล าคลองได

อยางด เนองจากไดหามทงพวกสงโสโครกลงในคลอง หรอล าคซงท าใหสงโสโครกไหลลงส

คลองได แตมปญหาหลายอยางในการบงคบใชมาตรานคอ

1. ขอความบางสวนในบทบญญตไมชดแจง โดยเฉพาะขอความทวา “ถาหากสามารถจะท า

ไดอยางอนแลว” ซงเปนขอความยกเวนการหามทงสงโสโครกลงในคลอง ขอความทวานจะ

หมายถงการทเราไมสามารถหาททงขยะในบรเวณใกลเคยงไดหรอไม หรอกรณของคนทอาศย

อยในแพหรอเรอจะถอวาเขามสทธทจะทงสงโสโครกลงในล าคลองไดหรอไม หรอเขามหนาท

จะตองน าสงโสโครกไปทงบนพนดน ปญหาในการตความกฎหมายเชนนเกดจากการบญญต

กฎหมายทคลมเครอ

2. บทบญญตในมาตรา 6 น มไดครอบคลมขยะทกชนด เพราะหามแตเพยงการทง

“หยากเยอ ฝน ฝอย หรอสงโสโครก ” ดงนน การทงสารเคมขวดหรอกระปองลงในคลอง

จงตองมการตความตามพ.ร.บ.ดงกลาว

3. บทบญญตมาตรา 6 นหามเฉพาะการทงสงโสโครกลงใน “คลองหรอทางน าล าค ”

ดงนน การทเราระบายน าทงจากครวเรอนไมวาจะสกปรกเพยงใดลงสทอระบายน าสาธารณะ

จงไมผดมาตราดงกลาว ตามความจรงแลวน าทงจากครวเรอนไดมสวนอยางมากทเดยว

ทกอใหเกดการเนาเสยแกแมน า

4. บทลงโทษผฝาฝนมาตรา 6 ในสวนเรองคาปรบนนคอนขางจะต าเกนไปเพราะปรบเพยง

20 บาทเทานน

นอกจากบทบญญตขางตนแลวยงมบทบญญตอนอกทชวยในการรกษาคลองคอ

“มาตรา 7 การทจะพาสตวพาหนะคอ ชาง มา โค กระบอ ขามคลองนนใหขนลงไดท

ทา ซงก าหนดไวเปนทส าหรบขามสตวพาหนะ หามมใหผหนงผใดพาสตวพาหนะขนลงใน

คลอง นอกจากทาขามเปนอนขาด ถาผใดกระท าผดตอมาตรานผนนมโทษ ใหปรบผนนราย

ตวของสตวพาหนะเปนเงนไมเกนตวละ 10 บาท”





5

ผ.ข-45

ส าหรบบทบญญตนในสมยปจจบนคงจะไมมโอกาสไดใชบอยนกในเขตกรงเทพมหานครและ

ปรมณฑล เพราะเรามไดใชสตวดงกลาวเปนพาหนะหรอท างานอกตอไป

“มาตรา 9 หามมใหผหนงผใดกระท าใหคลองและฝงคลองหรอถนนหลวงเสยไปดวยประการ

ใด ๆ ถาผใดกระท าผดตอมาตราน ใหปรบผนนไมเกน 20 บาท หรอจ าคกไมเกนหนง

เดอน หรอทงปรบและจ าดวยทงสองสถาน และตองท าสงซงเสยหายใหคนดดวยอกโสด

หนง”

บทบญญตมาตรา 9 นเปนการคมครองตวคลองและฝงคลองเทานน มไดคลมถงคณภาพ

ของน าอยางทเปนปญหาในปจจบน ทงนคงเนองจากวาในขณะทบญญต พ .ร.บ. รกษา

คลองในสมยรชกาลท 5 นน มไดมปญหาเรองคณภาพของน าในล าคลองจนเกดปญหา

รนแรงแตอยางใด

ขอบกพรองตาง ๆ ใน พ .ร.บ. รกษาคลอง ร .ศ. 121 นไดเกดขนเนองจากวากฎหมายได

บญญตไวนานแลว พ .ร.บ. รกษาคลองไดใหกระทรวงเกษตราธการและสหกรณ หรอ

กระทรวงเกษตรในปจจบนเปนผรกษาการตามพระราชบญญต สวนทองทใดจะใหใช พ .ร.บ.

รกษาคลองนใหประกาศเปนพระราชกฤษฎกา คลองสวนใหญในเขตกรงเทพมหานครไดม

การประกาศใหใช พ.ร.บ. รกษาคลองแลว

5. พ.ร.บ. การเดนเรอในนานน าไทย พ.ศ. 2535

พ.ร.บ. การเดนเรอในนานน าไทยนไดบญญตขน ในสมยพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาฯ

เพอควบคมการเดนเรอนในนานน าไทย และตอมาไดมการแกไขปรบปรงหลายครง

บทบญญตทเกยวของกบการปองกนและแกไขมลพษทางน าไดแกมาตรา 117 และมาตรา 119

“มาตรา 117 หามมใหผใดปลกสรางอาคารหรอสงใดลวงล าเขาไปในแมน าล าคลอง บง

อางเกบน า ทะเลสาบ อนเปนทางสญจรของประชาชน หรอทประชาชนใชประโยชนรวมกน

หรอทะเลภายในนานน าไทย เวนแตจะไดรบอนญาตจากกรมเจาทา”





5

ผ.ข-46

จดประสงคของมาตรา 117 นคงตองการคมครองการสญจรทางน าของประชาชน จงหาม

กอสรางอาคารรกล าเขาไปในเขตแมน าล าคลอง การหามดงกลาวมผลพลอยไดตามมากคอ

สามารถชวยปองกนมลพษในแมน า ล าคลอง อนเกดจากการใชน าในอาคารไดบางสวน

เชนกน เพราะหากมการกอสรางอาคารในเขตแมน ากยอมเปนเรองปกตทผครอบครองอาคาร

มกจะทงขยะ หรอน าเสยลงสแมน าโดยตรง ดงนนมาตรา 117 นไดแสดงใหเหนวา กรม

เจาทาสามารถมบทบาทในการชวยปองกนแมน ามใหเนาเสยได ดวยการควบคมอาคารทตอง

ไดรบอนญาตจากกรมเจาทาเสยกอนจงจะปลกได กรมเจาทาอาจจะตงเงอนไขในการ

อนญาตวาดวยอาคารจะตองมระบบระบายน าเสยทด หรอจะก าหนดใหตองมระบบบ าบด

น าเสยในตวอาคารดวย สงเหลานอยภายในอ านาจของกรมเจาทาทงสน

บคคลทฝาฝนมาตรา 117 ตองระวางโทษปรบไมเกนสองพนบาท และใหกรมเจาทาออก

ค าสงใหบคคลผฝาฝนรอถอนอาคารทรกล าแมน าล าคลอง หากไมปฏบตตามค าสงดงกลาว

กรมเจาทามอ านาจรอถอนอาคารดงกลาวเองไดตามมาตรา 118

มาตรา 119 หามมใหผใดเท ทง หน กรวด ทราย ดน โคลน อบเฉาสงของหรอสง

ปฏกลใด ๆ รวมทงน ามนและเคมภณฑ ลงในแมน า ล าคลอง บง อางเกบน า

ทะเลสาบ อนเปนทางสญจรของประชาชน หรอทประชาชนใชประโยชนรวมกน หรอทะเล

ภายในนานน าไทยอนจะเปนเหตใหเกดการตนเขนหรอตกตะกอนหรอท าใหแมน า ล าคลอง

บง อางเกบน า อนเปนทางสญจรของประชาชน หรอทประชาชนใชประโยชนรวมกน หรอ

ทะเลภายในนานน าไทยสกปรกเปนพษตอสงมชวต หรอเปนอนตรายแกการเดนเรอ เวนแตจะ

ไดรบอนญาตจากกรมเจาทา ผใดฝาฝนตองระวางโทษปรบไมเกนสองพนบาท และตองชดใช

เงนคาใชจายทกรมเจาทาตองเสยในการขจดสงเหลานนดวย”

มาตรา 119 นมจดประสงคทจะคมครองแมน าล าคลองทเปนทางสญจรของประชาชน หรอ

ทประชาชนใชประโยชนรวมกน เพอไมใหตนเขนหรอเกดสงเปนพษตอสงมชวต หรอเปน

อนตรายแกการเดนเรอ จงไดมการหามทงสงของทจะเปนเหตใหเกดสงทกลาวมาในแมน า

ล าคลอง เวนแตจะไดรบอนญาตจากกรมเจาทา บทบญญตนคอนขางจะบญญตครอบคลม

ถงการทงสงของทกชนดลงในแมน าซงจะท าใหการปองกนมลพษในแมน าไดผลดมาก หาก

กรมเจาทามเจาหนาทเพยงพอทจะคอยสอดสองดแลใหประชาชนปฏบตตามกฎหมายในเรองน





5

ผ.ข-47

ในทางปฏบตแลวทางกรมเจาทาไดใหความสนใจแกปญหา อนเกดจากการทงขยะ หรอ

สงปฏกล จากเรอทใชเปนภตตาคารและภตตาคารรมน ามากขน โดยทางกรมเจาทาออก

ประกาศกรมเจาทาท 362/2532 เรอง ใหมถงส าหรบเกบอจจาระ ปสสาวะ และถงขยะ

ไวบนเรอ กลาวคอ เรอกลล าน าทใชบรรทกคนโดยสารขนาดตงแต 10 ตนกรอสสขนไป

ยกเวนเรอโดยสารประจ าทางหรอเรอเพลาใบจกรยาวจะตองมถงส าหรบเกบอจจาระ

ปสสาวะ หรอสงของและสงปฏกลบนเรอตามก าหนดไวในประกาศ ทงนหามมใหท าทอทาง

ทแสดงใหเหนไดวาจะถายอจจาระ ปสสาวะ ลงในน า นอกจากนกไดมประกาศกรมเจาทาท

369/2532 หามน าเรอล าเลยงไมมเครองยนตตองใชเรอกลลากจงมาใชเพอบรการเปนเรอ

โดยสารทมบรการจ าหนายอาหาร เครองดม น านกทองเทยว และผโดยสารขนลองใน

แมน าล าคลอง ถงแมวาทางกรมเจาทาจะพยายามดแลใหเปนไปตามกฎหมายอยางเครงครด

ในการปองกนมใหประชาชนทงขยะ หรอสงปฏกลลงในแมน าล าคลอง แตดเหมอนวาแมน า

เจาพระยากยงคงสกปรกเชนเดม ทงนอาจจะเนองจากวา เจาหนาทกรมเจาทามนอยไม

สามารถจบกมผกระท าผดซงหนาไดทนท พรอมกนนนการลงโทษปรบสถานเดยวเพยงสอง

พนบาทกไมอาจจะท าใหผตองการจะฝาฝนกฎหมายเกดความกลวได ดงนนคงจะตองมการ

พจารณาเพมโทษกนในเรองน

มขอทนาสงเกตวาการทงสงของลงในแมน าทจะเปนความผดมาตรา 119 นคงจะตองทงใน

ปรมาณทเพยงพอจะท าใหเปนอนตรายตอสงมชวตในน าหรอการเดนเรอ ดงนนกฎหมายฉบบ

นจงไมนาจะสามารถใชบงคบหรอลงโทษผทงสงของลงในแมน าในปรมาณเลกนอยได ซงตาม

ความจรงแลวการทประชาชนทงสงของคนละนอยลงในแมน ากสามารถท าใหเกดการเนา เสย

แกน าไดเชนกน หากผทงมจ านวนมาก นอกจากนการทโรงงานปลอยสารเคมลงในแมน าท

ละนอยซงจะไมกอใหเกดอนตรายตอสงมชวตทนทกไมนาผดมาตรา 119 ตามความเปนจรง

แลวสารเคมทปลอยลงสแมน าแลวหากมการสะสมหลาย ๆ ปในรางกายของสตวกอใหเกด

อนตรายตอชวตไดเชนกน

สวนของมาตรา 119 ทกลาวมาขางตนเปนเรองของการปองกนมลพษ มาตรา 119 ยง

ไดบญญตถงการแกไขมลพษทเกดขนแลวดวย โดยมอบอ านาจใหกรมเจาทาสามารถขจด

มลพษในแมน าล าคลองได พรอมกนนน กรมเจาทากมสทธทจะเรยกเอาคาใชจายทตน

ออกไปในการน จากผกอใหเกดมลพษนน ๆ ได อยางไรกดกรมเจาทาไมอาจจะเรยกเอา





5

ผ.ข-48

คาใชจายในการก าจดมลพษไดเลย หากวาไมมผใดกระท าผดมาตรา 119 กรณเชนนกรม

เจาทาจะตองจายจากงบประมาณของตนเอง

ถงแมวากฎหมายตามมาตรา 119 นจะใหอ านาจกรมเจาทาในการขจดมลพษในแมน า

ล าคลองโดยเรยกเอาคาใชจายจากผกอใหเกดมลพษไดกตาม ในทางปฏบตแลวการขจด

มลพษบางประเภทกยงมปญหาเพราะกรมเจาทาไมมเจาหนาทเพยงพอทมความรเกยวกบการ

ขจดมลพษ เชนการขจดมลพษในน าอนเกดจากน ามน เปนเรองทเรามกจะตองพง

ผเชยวชาญจากตางประเทศบอยครง

6. พ.ร.บ. การชลประทานหลวง พ.ศ. 2485

พ.ร.บ. การชลประทานหลวงน ไดบญญตขนเพอควบคมการกอสรางการใชและการ

บ ารงรกษาการชลประทานซงไดจดท าขนโดยกรมชลประทาน ทงนโดยมบทบญญตท

เกยวของกบการปองกนรกษาความสะอาดทางน า และการรกษาสงทใชในการชลประทานดงน

มาตรา 3 ใหยกเลกค านยาม "การชลประทาน " ในมาตรา 4 แหงพระราชบญญตการ

ชลประทานหลวง พทธศกราช 2485 ซงแกไขเพมเตมพระราชบญญตการชลประทานหลวง

(ฉบบท 3) พ.ศ. 2507 และใหใชความตอไปนแทน

“การชลประทาน” หมายความวา กจการทกรมชลประทานจดท าขนเพอใหไดมาซงน าหรอเพอ

กก เกบ รกษา ควบคม สง ระบายหรอแบงน าเพอเกษตรกรรม การพลงงาน การ

สาธารณปโภค หรอการอตสาหกรรม และหมายความรวมถงการปองกนความเสยหายอนเกด

จากน า กบรวมถงการคมนาคมทางน าซงอยในเขตชลประทานดวย”

“มาตรา 23 หามมใหผใดปลกสราง แกไขหรอตอเตมสงกอสรางหรอปลกปกสงใด หรอ

ท าการเพาะปลกรกล าทางน าชลประทาน ชานคลองเขตคนคลองหรอเขตพนง เวนแตจะ

ไดรบอนญาตเปนหนงสอจากนายชางชลประทาน ในกรณทมการฝาฝนนอกจากทผฝาฝน

จะตองระวางโทษตามพระราชบญญตนแลว เมอโจทกรองขอ กใหศาลสงใหรอถอนสงทรก

ล านนดวย





5

ผ.ข-49

ในกรณฉกเฉน เพอปองกนภยนตรายอาจเกดขนแกการชลประทาน นายชางชลประทานม

อ านาจด าเนนการอยางหนงอยางใด เพอใหสงรกล าพนไปจากทางน าชลประทาน ชาน

คลอง หรอเขตพนงได”

มาตรา 23 นเปนเรองการหามปลกสรางสงรกล าเขาไปในเขตคลองชลประทานโดยไ มไดรบ

อนญาต หากผใดฝาฝนกจะมโทษอาญา มาตรานไดเปดโอกาสใหทางการชลประทาน

สามารถควบคมปองกนมลพษในทางน าชลประทาน ซงเกดจากการระบายน าทงของอาคาร

ตาง ๆ ในเขตชลประทานได กลาวคอ หากมการขออนญาต จากกรมชลประทานในการ

ปลกสรางอาคารล าเขาไปในเขตทางน าชลประทาน ทานกรมชลประทานอาจจะอนญาตให

ปลกสรางอาคารดงกลาวไดโดยมเงอนไขวาในอาคารนนตองมระบบบ าบดน าเสยทท างานอยาง

มประสทธภาพ

นอกจากกรมชลประทานมอ านาจดงกลาวมาขางตน นายชางชลประทานกยงมอ านาจตาม

กฎหมาย ทจะด าเนนการใหสงรกล าออกจากทางน าชลประทานไดในกรณฉกเฉนตามมาตรา

23 วรรคสอง อ านาจดงกลาวนท าใหกรมชลประทานมความคลองตวมากขนในการรกษา

ทางน าชลประทาน ในประเดนนควรจะมการแกไขกฎหมายเพมเตม หากตองการใหการ

รกษาทางน าชลประทานโดยกรมชลประทานมประสทธภาพมากขน กลาวคอ นาจะตองให

ผฝาฝนมาตรา 23 ออกคาใชจายส าหรบการทนายชางชลประทานตองเสยไป ในการรอ

ถอนสงรกล าทางน าชลประทานในกรณฉกเฉนในมาตรา 23 วรรคสอง

“มาตรา 24 ถามตนไมในทดนของผใดรกล าทางน าชลประทาน หรอท าใหเสยหายแก

ทางน าชลประทาน ใหเจาพนกงานมอ านาจสงใหเจาของหรอผครอบครองทดนนนตดหรอน า

ตนไมไปใหพนเสยได”

“มาตรา 27 หามมใหผใดน าหรอปลอยสตวพาหนะลงในทางน าชลประทานประเภทท 1

และประเภทท 2 หรอเหยยบทคนคลอง หรอบรเวณสงกอสรางอนเกยวกบการชลประทาน

เวนแตในททไดก าหนดอนญาตไวหรอไดรบอนญาตเปนหนงสอจากเจาพนกงาน”

มาตรา 24 และ 27 นเปนการหามปลอยใหตนไมรกล าทางน าชลประทาน และหาม

ปลอยสตวพาหนะลงไปในทางน าชลประทานบางประเภท





5

ผ.ข-50

“มาตรา 28 หามมใหผใดทงฝอย ซากสตว ซากพช เถาถาน หรอสงปฏกล ในทาง

น าชลประทานหรอท าใหน าเปนอนตรายแกการเพาะปลกหรอการบรโภค

หามมใหผใดปลอยน าซงท าใหเกดเปนพษแกน าตามธรรมชาต หรอสารเคมเปนพษลงในทาง

น าชลประทาน จนอาจท าใหน าในชลประทานเปนอนตราย แกเกษตรกรรม การบรโภค

อปโภคหรอสขภาพอนามย”

บทบญญตมาตรา 28 นนบวาเปนบทบญญตทส าคญของ พ .ร.บ. การชลประทานหลวง

ในสวนทเกยวของกบการปองกนมลพษในทางน าชลประทาน เพราะไดมการหามทงขยะมลฝอย

สงปฏกล หรอน าเปนพษลงในทางน าชลประทาน เมอพจารณาโดยทวไปแลวการบญญต

มาตรา 28 นขนมากนาจะเปนการเพยงพอแลวตอการปองกนมลพษในทางน าชลประทาน

แตเมอพจารณาอยางลกซงแลวกมขอนาสงเกต 2 ประการคอ

1. การท าใหอณหภมของน าในทางน าชลประทานสงขน ซงมผลท าใหระบบ

นเวศนบางสวนเสยหายไปแตไมถงกบเปนอนตรายแกการเกษตรกรรม การบรโภค อปโภค

หรอสขภาพอนามย จะถอวาเปนการกระท าผดมาตรา 28 วรรคสองหรอไม

2. การกระท าทจะผดมาตรา 28 วรรคสองจะตองเปนการกระท าท “อาจท า

ใหน าในทางชลประทานเปนอนตรายแกเกษตรกรรม การบรโภค อปโภคหรอสขภาพอนามย ”

ซงสอใหเหนวาสารเคมเปนพษททงลงไปในทางน าชลประทานจะตองมปรมาณพอสมควร

การทงสารเคมเปนพษครงละนอยไมอาจกอใหเกดอนตรายใหแกล าน า โดยสวนรวมไมนาจะ

ผดตามมาตรา 28 อยางไรกด ในความเปนจรงแลวมลพษในแมน าล าคลองบางสวน ก

เกดขนจากการทงสารเคมครงละนอยของประชาชน แลวสะสมขนมาในปรมาณมาก

จนกระทงเปนอนตรายแกชวตในน าในทสด ดงนน จงเปนทนาสงสยวา มาตรา 28 วรรค

สอง จะสามารถปองกนมลพษทางน าไดมากนอยประการใด เวนแตเราจะตความวา การ

ทงสารเคมเปนพษลงสทางน าชลประทานผดมาตรา 28 วรรคสองทงสน ไมวาจะมปรมาณ

นอยเพยงใด ซงกอาจจะขดกบหลกการตความกฎหมายซงมโทษอาญาทจะตองตความโดย

เครงครด

นอกจากบทบญญตในมาตราทกลาวมาขางตนทงหมด ยงม 2 มาตราทเกยวของกบการ

ปองกนมลพษทางน าชลประทานอกคอ





5

ผ.ข-51

“มาตรา 34 หามมใหผใดขด ลอก ทางน าชลประทาน อนจะท าใหเสยหายแกการ

ชลประทานหรอปดกนทางน าชลประทาน เวนแตจะไดรบอนญาตจากอธบด”

“มาตรา 35 เจาพนกงานมอ านาจสงหามมใหผใดชกหรอใชน าในทางน าชลประทาน ใน

เมอเหนวาจะเปนเหตทกอใหเกดการเสยหายแกผอน”

กลาวโดยทวไปแลว พ .ร.บ. การชลประทานหลวง พ .ศ. 2485 มบทบญญตทเกยวกบ

การปองกนมลพษทางน าไดอยางมประสทธภาพพอสมควร แตกฎหมายฉบบนมขอจ ากดใน

การบงคบใชคอ ใชบงคบแกคลองในเขตชลประทานเทานน น าทงทปลอยจากการ

ชลประทานลงสแมน าสายอน เพอระบายสทะเลนนมไดอยภายใตบงคบของ พ .ร.บ. การ

ชลประทานหลวง โดยเฉพาะอยางยงแมน าเจาพระยาในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล

มไดอยในเขตการชลประทานแตอยางใด

7. พ.ร.บ. สาธารณสข พ.ศ. 2535

พ.ร.บ. สาธารณสขไดบญญตขนเพอใหอ านาจเจาหนาททองถนโดยเฉพาะเทศบาลและ

สขาภบาล ควบคมกจการคาขาย และกจกรรมอยางอนในเขตของตนใหถกสขลกษณะ

ตลอดจนมอ านาจก าจดเหตเดอดรอนร าคาญอนอาจเปนอนตรายหรอกอใหเสอมเสยแก

สขภาพ ความปลอดภย หรอสทธและเสรภาพของประชาชนในเขตของตน

กฎหมายฉบบนไดก าหนดใหเจาพนกงานทองถนมอ านาจควบคมกจการส าคญดงน

1. เจาหนาททองถนมอ านาจหนาทในการก าจดมลฝอย สงปฏกล และสงเปรอะเปอนในเขต

ของตน ทงนเจาหนาททองถนอาจจะใหบคคลอนท าการดงกลาวภายใตการควบคมของตนเอง

กได เพอใหบรรลวตถประสงคดงกลาว เจาพนกงานทองถนมอ านาจออกเทศบญญตหรอ

ขอบงคบในเรองตอไปน

“(1) ใหมทรองรบมลฝอยและสงปฏกลตามทสาธารณะและสถานทเอกชน

( 2) วางระเบยบการเกบรวบรวมและการขนมลฝอยและสงปฏกล





5

ผ.ข-52

(3) ก าหนดอตราคาธรรมเนยมการเกบรวบรวมและการขนมลฝอยและ

สงปฏกล

(4) หามถาย เท ทง หรอท าใหมขนในถนนสาธารณะ และทสาธารณะ

ซงมลฝอย สงปฏกล และสงเปรอะเปอนอนอาจเปนเหตใหเสอมสขภาพ หรอความสะอาด

หมดจด

(5) จดการอนใดทเหนวาจ าเปนเพอใหตองดวยสขลกษณะ”

จะเหนวาตาม พ .ร.บ. สาธารณสขนน เจาหนาททองถนมหนาทก าจดขยะและสงปฏกล

โดยตรง หากวาทองถนไดปฏบตหนาทตามทไดรบมอบจากกฎหมายอยางจรงจง กอาจ

สามารถปองกนมลพษอนเกดจากขยะมลฝอยไดพอสมควร

2. เจาพนกงานทองถนมอ านาจทจะก าหนดกจการบางอยางซงรฐมนตรกระทรวงสาธารณสข

ประกาศใหเปนการคาซงเปนทรงเกยจ หรออาจเปนอนตรายแกสขภาพ เปนกจการคาท

ตองควบคม กลาวคอ การจะท ากจการคาดงกลาวจะตองไดรบอนญาตจากพนกงานทองถน

หรอตองปฏบตตามทเจาพนกงานทองถนอนไดก าหนดไว ทงนเจาพนกงานทองถนมอ านาจ

ออกเทศบญญตหรอขอบงคบใหเปนไปตามนน

3. เจาพนกงานทองถนมอ านาจในการควบคมการกอสราง ดดแปลงและการใชสวม หรอท

ใสอจจาระหรอปสสาวะในเขตของตน

4. เจาพนกงานทองถนมอ านาจหนาทก าจดเหตเดอดรอนร าคาญในเขตของตน ซงกอใหเสอม

หรออาจเปนอนตรายแกสขภาพ ความปลอดภยหรอสทธและเสรภาพของประชาชน อะไร

ถอเปนเหตเดอดรอนร าคาญบาง มาตรา 19 ไดระบไวหลายประการในสวนทเกยวกบ ขยะมล

ฝอยและสงปฏกลกคอ

“(2) ทขงน า บอ แหลงน า ทองรอง ทางระบายน า รองน า ทางน า หรอลม

ทปสสาวะ ทรบหรอใสอจจาระ ทออจจาระ รางระบาย ทใสมลสตวหรอเถาซงอยในท าเล

ไมเหมาะ หรอนาจะเปนทเพาะพนธยง แมลงวนหรอมลกษณะจนเปนเหตเสอมหรออาจเปน

อนตรายแกสขภาพ





5

ผ.ข-53

(4) การสะสม การหมกหมม การเททงสงหนงสงใด การละเลยในสถานท

หรอสงของรกรงรง ซงเปนเหตใหมกลนเหมน หรอสอใหเสอม หรออาจเปนอนตรายแก

สขภาพ หรอเปนหรอนาจะเปนทเพาะพนธยงหรอแมลงวน

(5) โรงงานอตสาหกรรม โรงงาน หรอทท างานซง

(ก) ไมรกษาใหปราศจากกลนไปอนสงจากทออจจาระ รางระบายสวม

ทรบหรอใสอจจาระ ทปสสาวะ หรอจากเหตอนใด

(6) อาคาร กระทอม หรอโรงใด ๆ อนเปนเคหะทอยของคน หรอส าหรบ

เลยงสตว หรอความประสงคอยางอนซงโดยเหตทอยรวมชดกน หรอปราศจากการระบาย

น า หรอขดของแกการก าจดมลฝอย หรอสงปฏกล หรอโดยเหตอนใด จนเปนเหตเสอม

หรออาจเปนอนตรายแกสขภาพ

(7) แหลงน า ค หรอ คลองทคนใช หรอนาจะใชน าส าหรบบรโภค หรอ

ส าหรบการบานหรอส าหรบท าของใหคนบรโภค ซงเกดหรอนาจะเกดสกปรกขนจนเปนเหต

เสอม หรออาจเปนอนตรายแกสขภาพ”

5. เจาพนกงานทองถนมอ านาจทจะออกเทศบญญตหรอขอบงคบเพอควบคมการหาและการ

จ าหนายน าประปาในเขตของตนแกประชาชน อ านาจดงกลาวนไดโอนไปอยกบการประปานคร

หลวงส าหรบในเขตกรงเทพมหานคร

6. เจาพนกงานทองถนมอ านาจทจะออกเทศบญญตหรอขอบงคบเพอควบคมหรอจดระบบ

การดแลความสะอาด การขนขยะหรอสงปฏกลของตลาดสาธารณะ ตลาดเอกชน แผงลอย

และสถานทเอกชนซงจ าหนายอาหารและน าแขง

จากทกลาวมาทงหมด เจาพนกงานทองถนมอ านาจหลายประการตาม พ .ร.บ.

สาธารณสข ในการทจะก าจดขยะมลฝอย หรอสงปฏกลอน

ปญหาส าคญทจะเกดจากการใชบงคบ พ .ร.บ. สาธารณสข กคอบทลงโทษปรบท

ต าเกนไป เชน มาตรา 67 ก าหนดไววาการฝาฝนเทศบญญตหรอขอบงคบทออกตาม

ความใน พ .ร.บ. สาธารณสขตองระวางโทษปรบไมเกนหาสบบาท หรอในกรณไมปฏบต





5

ผ.ข-54

ตามเงอนไขในใบอนญาตใหประกอบกจการคาขาย ซงตองควบคมจะมโทษปรบเพยงไมเกน

หาสบบาท และปรบอกวนละสบบาทตลอดเวลาทยงคงกระท าผดอย วธแกไขกรณหลงนคง

จะตองใหเจาพนกงานทองถนสงถอนใบอนญาต และใหศาลสงหามผนนประกอบการคาตอไป

8. ประมวลกฎหมายอาญา

ประมวลกฎหมายอาญานน ไดบญญตขนเพอรกษาความสงบและความเปนระเบยบ

เรยบรอยของบานเมอง ตลอดจนการรกษาความปลอดภยในสทธเสรภาพรางกาย ชวต

และทรพยสนของประชาชน หากมการฝาฝนกฎหมายอาญาเกดขนกจะตองมการลงโทษ

ผกระท าผด เพอไมใหเปนเยยงอยางแกบคคลอนและเปนการปรามบคคลอนไมใหกระท าผด

เชนนนอก ในสวนทเกยวของกบ ขยะมลฝอยและสารมลพษ มบทมาตราทเกยวของสมควร

น ามาพจารณาดงน

“มาตรา 237 ผใดเอาของทมพษหรอสงอนทนาจะเปนอนตรายแกสขภาพเจอลงในอาหาร

หรอในน าซงอยในบอ สระหรอทขงน าใด ๆ และอาหารหรอน านนไดมอยหรอจดไวเพอ

ประชาชนบรโภค ตองระวางโทษจ าคกตงแตหกเดอนถงสบป และปรบตงแตหนงพนบาท ถง

สองหมนบาท”

บทบญญตมาตรา 237 นเกยวของกบการปองกนมลพษทางน า กลาวคอเปนการหามเอา

ของมพษหรอของทนาจะเปนอนตรายตอสขภาพเจอในน า หรออาหารทจดไวเพอประชาชน

บรโภค อยางไรกด เมอพจารณาอยางละเอยดรอบคอบแลว บทบญญตนมไดคมครองถง

แมน าแตอยางใด เพราะการทจะเปนความผดตามมาตรา 237 ไดตองเปนเรองของน าในบอ

หรอสระหรอในทขงใด ๆ อนแสดงใหเหนวาไมเปนน าทอยในแมน าล าคลอง

นอกจากน ยงมบทบญญตในเรองลหโทษอก 3 มาตราทเกยวกบการระบายของเสยลงสแหลง

น าและควรน ามาพจารณาคอ

“มาตรา 375 ผใดท าใหรางระบายน า รองน าหรอทอระบายของโสโครกอนเปนสาธารณะ

เกดขดของหรอไมสะดวก ตองระวางโทษปรบไมเกนหารอยบาท”





5

ผ.ข-55

บทบญญตมาตรา 375 เปนการคมครองรางระบายน ามากกวาทจะเปนการจดการ ของเสย

กลาวคอ กฎหมายมไดค านงวาน าเสยทอยในทอระบายน านนจะไหลไปทใดและเราควรจะม

มาตราการก าจดของเสยนน

“มาตรา 380 ผใดท าใหเกดปฏกลแกน า ในบอ สระ หรอทขงน าอนมไวส าหรบประชาชนใช

สอยตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงเดอน หรอปรบไมเกนหนงพนบาท หรอทงจ าทงปรบ”

มาตรา 380 นคลายกบมาตรา 237 ขางตน เพราะตางประสงคจะคมครองน าทอยใน

บอหรอในสระ หรอในทขงใด ๆ โดยไมรวมถงน าในแมน าล าคลอง ความแตกตางระหวาง

สองมาตรานอยตรงทมาตรา 237 มโทษหนกกวา เพราะเปนการเอาสงทมพษเจอลงในน า

สวนมาตรา 380 มโทษเบา เพราะเปนเพยงการท าใหเกดปฏกลในน า

“มาตรา 396 ผใดทงซากสตวซงอาจเนาเหมนในหรอรมทางสาธารณะตองระวางโทษปรบ

ไมเกนหารอยบาท”

ในประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 396 เทานนทกลาวถงการหามทงซากสตวในหรอรม

ทางสาธารณะ ค าวา “ทางสาธารณะ” นรวมทงทางบกและทางน าทประชาชนใชในการจราจร

จดประสงคของมาตรานกเพอปองกนกลนเหมนจากซากสตวไปรบกวนผทสญจรไปมาในทาง

สาธารณะ

กลาวโดยทวไปแลวประมวลกฎหมายอาญา มไดมบทบญญตโดยตรงทหามกระท าการใด ๆ

อนจะกอใหเกดมลพษ มลพษในสงแวดลอม บทบญญตสวนใหญในเรอง ขยะและมลพษ ของ

ประมวลกฎหมายอาญา มงจะคมครองการจราจร หรอการสาธารณปโภคมใหขดแยง และ

เกดความเสยหายตอประชาชนโดยตรงเทานน

9. พระราชบญญตควบคมอาคาร

กฎหมายนบญญตขนเพอควบคมการกอสราง ดดแปลง รอถอน เคลอนยายและใช

อาคาร โดยยกเลก พ.ร.บ.ควบคมการกอสรางอาคาร พ.ศ. 2479 แตบรรดากฎกระทรวง

ขอบญญตทองถน หรอค าสงทไดออกตามกฎหมายทถกยกเลกไปนน ใหยงคงใชบงคบตอไป





5

ผ.ข-56

เทาทไมขด หรอแยงกบบทบญญตของกฎหมายน ขณะนมกฎกระทรวงฉบบท 33 (พ.ศ. 2535)

ก าหนดใหอาคารสง หรออาคารขนาดใหญพเศษ ตองมการจดเกบขยะมลฝอย โดยวธขน

ล าเลยงหรอทงลงปลองทงขยะมลฝอย และตองจดใหมทพกรวมมลฝอย โดยมระยะหางจาก

สถานทประกอบอาหารและสถานทเกบอาหารไมนอยกวา 4.00 เมตร

10. พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535

กฎกระทรวงฉบบท 2 (พ.ศ. 2535) หมวด 4 การควบคมการปลอยของเสย มลพษ

หรอสงใด ๆ ทมผลกระทบตอสงแวดลอม ขอ 13 ก าหนดใหโรงงานตองจดใหมทรองรบหรอท

ก าจดขยะและสงปฏกล หามมใหน าสงปฏกลหรอวสดทไมใชออกนอกโรงงาน

11. พระราชบญญตทางหลวง พ.ศ. 2535

กฎหมายนบญญตขนเพอควบคมการกอสรางบ ารงรกษาทางหลวง และไดยกเลก

ประกาศคณะปฏวตฉบบท 295 (พ.ศ. 2515) แตบรรดากฎกระทรวงทออกตามความใน

กฎหมายทถกยกเลกไปนน ใหยงคงมผลใชบงคบไดตอไปเทาทไมขดหรอแยงกบกฎหมายน

มาตรา 45 แหงพระราชบญญตทางหลวง พ.ศ. 2535 ไดก าหนดหามมใหผทงขยะ

มลฝอย สงปฏกล น าเสย น าโสโครก เศษหน ดน ทราย หรอสงอนใดในเขตทางหลวงหรอ

กระท าดวยประการใด ๆ เปนเหตใหมลฝอย สงปฏกล เศษหน ดน ทราย ตกหลนบนทางจราจร

หรอไหลทาง โดยไดก าหนดอตราโทษไวสง ผใดฝาผนตองระวางโทษจ าคกไมเกนสามป หรอ

ปรบไมเกนหกหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ





5

ผ.ข-57

12. พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

กฎหมายนบญญตขนเพอควบคมปองกนและแกไขปญหาสงแวดลอม และไดยกเลก

พ.ร.บ.สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2518 แตบรรดากฎกระทรวง

ขอบงคบ ระเบยบ ประกาศ หรอค าสงซงไดออกโดยอาศยอ านาจตามกฎหมายเดมนนใหคงใช

บงคบตอไปไดเทาทไมขดหรอแยงกบกฎหมายน จนกวาจะไดมการออกกฎกระทรวงขอบงคบ

ระเบยบ ประกาศ หรอค าสงตามกฎหมายน

เนอหากฎหมายน มสาระส าคญทเกยวของกบการด าเนนโครงการ ดงน

(1) กฎหมายไดก าหนดใหหวหนาฝายบรหารของทองถนเปนเจาพนกงานทองถน

(2) ก าหนดใหรฐสนบสนนและใหความชวยเหลอ การมสวนรวมของประชาชนในการ

สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม

(3) การวางมาตรการทเขมงวดและเฉยบพลน ใหอ านาจนายกรฐมนตรและผวา

ราชการจดหวดในการระงบภาวะมลพษทเกดจากการแพรกระจายของมลพษ

(4) ใหสวนราชการสวนทองถนกยมเงนกองทนสงแวดลอม เพอจดใหมระบบบ าบด

อากาศหรอน าเสย ระบบก าจดของเสย หรออปกรณอนใดส าหรบใชเฉพาะในกจการของ

ราชการสวนทองถนนน

(5) ใหเจาพนกงานทองถนหรอพนกงานเจาหนาทสวนราชการทจดใหมหรอระบบ

บ าบดน าเสยรวม หรอระบบก าจดของเสยของทางราชการ มอ านาจหนาทจดเกบคาบรการ

คาปรบ และเรยกรองคาเสยหายตามทบญญตไว ทงนเฉพาะในสวนทเกยวของกบระบบบ าบด

น าเสยรวม หรอระบบก าจดของเสยรวมของทางราชการ ทราชการสวนทองถนหรอสวน

ราชการนดจดใหมขน

ส าหรบคาบรการและคาปรบทจดเกบไว ไดรบการยกเวนไมตองน าสงคลงเปนงบ

แผนดน โดยใหน ามาหกเขากองทนตามอตราสวนทคณะกรรมการกองทนก าหนดส าหรบสวนท

เหลอใหใชเปนคาใชจายส าหรบการด าเนนการและบ ารงรกษาระบบบ าบดน าเสยรวมหรอระบบ

ก าจดของเสยรวมของราชการทองถน หรอของสวนราชการทไดจดเกบคาบรการ

(6) ใหสวนราชการหรอราชการสวนทองถน ซงเปนผจดใหมระบบบ าบดน าเสยรวม

หรอระบบก าจดของเสยรวม โดยใชเงนงบแผนดน หรอเงนรายไดของราชการสวนทองถน และ





5

ผ.ข-58

เงนกองทนตามพระราชบญญตน มหนาทด าเนนงานและควบคมการท างานของระบบบ าบดน า

เสยรวม ระบบก าจดของเสยรวม ทสวนราชการนนหรอราชการสวนทองถนนนจดใหมขน ใน

กรณเชนวานสวนราชการหรอราชการสวนทองถนจะจางผทไดรบใบอนญาตรบจางใหบรการ

บ าบดน าเสย หรอก าจดของเสยตามพระราชบญญตนเปนผด าเนนงานและควบคมการท างาน

ของระบบบ าบดน าเสยรวม หรอระบบก าจดของเสยรวมกได

13. ประกาศคณะปฏวตฉบบท 286 (พ.ศ. 2515) เรอง ควบคมการจดสรรทดน

กฎหมายฉบบนมสาระส าคญทเกยวของ คอ การจดสรรทดน ท าใหเกดชมชนซงเปน

แหลงก าเนดขยะมลฝอยจ านวนมาก กฎหมายฉบบนไดก าหนดใหมคณะกรรมการควบคมการ

จดสรรทดน และใหอ านาจในการวางขอก าหนดเกยวกบการจดสรรทดนไว เมอวนท 17

มนาคม พ.ศ. 2535 และมผลใชบงคบตงแตวนท 19 กนยายน พ.ศ. 2535 เปนตนมา ม

วตถประสงคเพอควบคมการจดสรรทดนใหเปนไปตามหลกวชาสถาปตยกรรม การผงเมอง

และการสาธารณสข ส าหรบจดการขยะมลฝอย มขอก าหนดบงคบใชผจดสรรทดนจะตอง

จดการใหพนทบรเวณโครงการจดสรรทดนปราศจากขยะมลฝอย โดยแสดงรายละเอยดการ

ด าเนนการจดเกบและท าลายขยะมลฝอยเสนอคณะกรรมการควบคมการจดสรรทดนพจารณา

ตามความเหมาะสม

14. กฎหมายทเกยวกบของกบการจดเกบคาธรรมเนยมบรการเกยวกบขยะมลฝอย

นอกจากการควบคม ปองกน และแกไขปญหามลพษอนเนองมาจากมลฝอ ย ทองคกร

ปกครองสวนทองถนควรทราบแลว เพอใหการบรหารจดการขยะมลฝอยมประสทธภาพ ยงม

กฎหมายอก 2 ฉบบ ทเกยวกบการจดเกบคาธรรมเนยมบรการเกยวกบขยะมลฝอย ดงน





5

ผ.ข-59

พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535

มาตรา 20 (4) ใหสวนราชการทองถนมอ านาจออกขอก าหนดของทองถน ก าหนด

อตราคาธรรมเนยมการใหบรการของราชการสวนทองถน ในการเกบและขนสงปฏกล หรอ

มลฝอย ไมเกนอตราตามทก าหนดในกฎกระทรวง

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

สวนท 8 คาบรการและคาปรบ มาตรา 88 และ 89 ระบวา เขตทองทใด ซงจดใหมการ

กอสรางและด าเนนระบบก าจดของเสยรวมของทางราชการ โดยเงนงบประมาณแผนดนหรอ

เงนรายไดของราชการสวนทองถน และเงนกองทนสงแวดลอมแลว ใหคณะกรรมการ

สงแวดลอมแหงชาต ก าหนดอตราคาบรการทจะประกาศใชในเขตทองททเปนทตงของระบบ

ก าจดของเสยรามดงกลาว โดยการก าหนดอตราคาบรการอาจก าหนดใหมอตราแตกตางกนได

ตามความเหมาะสม





ภาคผนวก ค

การท าปยหมกจากขยะมลฝอยชมชน





ผ.ค-1


โดยปรกตขยะมลฝอยชมชนเมอเทกองไวกลางแจงจะมการยอยสลาย สงกลนรบกวน

และมแมลงตลอดจนสตวนาโรคตาง ๆ เกดขน การยอยสลายตามธรรมชาตจะใชเวลาในการ

ยอยสลายนาน โดยใชระยะเวลาตงแต 6 เดอน ถง 2 ป ขนอยกบองคประกอบของขยะ ในการ

หมกขยะท าปยจะตองมการแยกขยะสวนทยอยสลายยากหรอไมยอยสลายออก เชน เศษไม

ยาง พลาสตก กระปอง แกว เปนตน และยงตองระวงเรองการปนเปอนของโลหะหนก เชอโรค

และพยาธ ดงนนจงตองมการแยกขยะอนตรายและขยะตดเชอออกไปก าจดเปนพเศษเสยกอน

สวนขยะพวกสารอนทรยยอยสลายไดงายจ าพวกเศษผกผลไมทไมตองการ เมอปลอยทงไวจะ

เกดการเนาเปอย สามารถน าขยะทผานการยอยสลายนนมาใชในการปรบปรงคณภาพดนได

โดยน าขยะไปท าเปนปยส าหรบบ ารงดนเพอการเกษตรตอไป

การก าจดขยะมลฝอยโดยวธน มปญหาทการแยกขยะประเภทอนทรยวตถออกมาจาก

ขยะมลฝอยประเภทอน ๆ บรเวณทรวมขยะอาจอยไมไกลจากชมชนและขยะมลฝอยทน ามา

กองรวมไวในปรมาณมากจะสงกลนเหมน ท าใหแหลงน าในบรเวณใกลเคยงเนาเสย เกด

ทศนยภาพทไมนาด และจ าเปนตองใชพนทในการก าจดขยะเปนบรเวณกวาง ขยะประเภท

อนทรยสารทสามารถยอยสลายไดทน าไปรวมกนไว จะอาศยกระบวนการทางชวเคมของ

จลนทรยใหกลายเปนแรธาตทคอนขางคงรปทเรยกวา “ปย” มสเทา หรอน าตาลเขมเกอบด า

ไมมกลน กากทเหลอจากการยอยสลายจะมลกษณะคลายดนรวน มความรวนซยสง ม

ประสทธภาพในการอมน าไดด ดดซมน าไดด แลกเปลยนประจไฟฟากบผวดนไดดเทากบดน

เหนยว จงเหมาะทจะน าปยนไปใชในการปรบสภาพดน แมดนทรายเมอน าปยนไปใสจะท าใหอม

น าไดดขน หรอใชกบดนเหนยวจะท าใหดนรวนซยขน และยงสามารถน าไปเปนอาหารพชเพอ

บ ารงตนไมไดด มสารอาหารทเปนประโยชนตอพช คอ ไนโตรเจน ฟอสฟอรส โพแตสเซยม ซง

เปนปยอนทรย ไมท าใหดนเปนกรดหรอดาง





ผ.ค-2

การหมกขยะมลฝอย ประเภทอนทรย เพอท าปย อาศยกระบวนการทางชววทยาของ

จลนทรย ในการยอยสลายสารอนทรยวตถทมอยในขยะมลฝอย ซงการหมกท าปยสามารถแบง

ออกเปน 2 ชนด ไดแก

1) การหมกแบบใชอากาศ (Aerobic Decomposition) เปนการหมกทใชจลนทรยท

ตองการออกซเจน (Aerobic Bacteria) ภายใตสภาวะทเหมาะสมในดานความชน อณหภม

ปรมาณออกซเจน รวมทงอตราสวนระหวางคารบอนตอไนโตรเจนทเหมาะสม เปนการหมกท

ไมกอปญหาเรองกลน เนองจากการยอยสลายแบบนจะไมกอใหเกดกาซชนดทมกลนเหมน แต

จะไดปยทมคณภาพดและมองคประกอบของไนโตรเจนและซลเฟต

การหมกดวย Aerobic process จะตองปรบปรงสภาวะของขยะใหเหมาะสมกอนหมก

เชน ขนาดของขยะไมควรโตกวา 5 เซนตเมตร ความชน 40–65 เปอรเซนต ตองพยายามคด

แยกวตถพวกทไมยอยสลายออกใหมากทสดเทาทจะมากได ถงหมกจะตองมชองใหอากาศผาน

ได โดยอาจจะตองใชเครองเปาอากาศชวย พรอมทงจะตองมการกลบขยะใหสมผสอากาศอย

เสมอ จงจะยอยสลายไดอยางรวดเรว

2) การหมกแบบไมใชอากาศ (Anaerobic Decomposition) เปนการหมกทใช

จลนทรยทไมตองการออกซเจน (Anaerobic Bacteria) แตกระบวนการนมกเกดกาซทมกลน

เหมน คอ กาซไขเนา และกาซแอมโมเนย รวมทงคณภาพปยทไดจะคอนขางต า ทงยงใช

เวลานานกวาระบบแบบใชออกซเจน โดยทวไปจงนยมหมกท าปยแบบใชอากาศมากกวา

การหมกดวย Anaerobic Process ไมตองใชอากาศชวย จงหมกไดในถงปดหรอในหลม

ดน ความชนควรสงเกนกวา 70 เปอรเซนต ขนไป ถาใชถงปดจะตองมทอระบายกาซออก ขยะ

จากการเลยงสตว และมลสตว เมอน ามาหมกแบบไมใชอากาศ จะไดผลตภณฑเปน กาซชวภาพ

(Bio-gas) ซงมปรมาณมเทน (CH4) ปะปนอย 40 – 70 เปอรเซนต โดยปรมาตร ท าใหสามารถ

น ามาใชเปนเชอเพลงในการหงตมได





ผ.ค-3

องคประกอบของขยะมลฝอยทเหมาะสมในการท าปยหมก

- ตองมองคประกอบของอนทรยสารมากกวา 40 เปอรเซนต

- C:N ในขยะมลฝอย = 30-35:1

- C:P ในขยะมลฝอย = 75-150:1

- ขนาด = 0.5-1.5 นว

- ความชน = 50-60 เปอรเซนต

- อณหภม = 45-65 °C

ในการท าปยหมกจากขยะมลฝอย จะตองเลอกประเภทขยะมลฝอยทจะน ามาใชหมก

โดยมปรมาณของธาตคารบอนและไนโตรเจนทเหมาะสม และควรคดแยกมลฝอยทไม

เหมาะสมออกกอนท าการหมก ดงตารางตอไปน

ประเภทของขยะมลฝอยส าหรบหมกท าปย

ขยะทไมควรน ามาหมก ขยะสน าตาล

(มสารคารบอนมาก)

ขยะสเขยว

(มสารไนโตรเจนมาก)

สวนใหญเปนขยะแหง ไดแก

หญาแหง ฟางขาว ใบไม เศษ

ไม กระดาษและกลอง

กระดาษ ขเลอย เปลอกไม

สวนใหญเปนขยะเปยก ไดแก

หญาและใบไมสด เศษอาหาร

ผกและเปลอกผลไม กาก

กาแฟ เปลอกไข ดอกไม

ตนหญา

ไดแก เนอปลา เนอวว กระดก

น ามนปรงอาหาร ผลตภณฑ

อาหารนม พชหรอตนไมทเปน

โรค หรอปนเปอนสารพษ

มลสนขและแมว กระดาษ

อาบมน วชพชทมเมลด

ทมา : กรมควบคมมลพษ, 2547





ผ.ค-4


การท าปยหมกจากขยะมลฝอยชมชนทเกดขน จะชวยลดปรมาณขยะทจะน าไปก าจด

ชวยลดปญหาการเนาเหมนจากเศษอาหาร /เศษพชพก หรอขยะอนทรยอน ๆ โดยจะแปรรป

ขยะมลฝอยอนทรยเหลานนใหกลายเปนวสดคลายดนทมสด า ทเราเรยกกนทวไปวา “ปยหมก”

ซงสามารถน าไปใชเพอปรบปรงคณภาพดนได

การท าปยหมกจากขยะมลฝอยชมชน มขนตอนการด าเนนการ (กรมควบคมมลพษ

,2547) ดงน

1. คดแยกขยะมลฝอย

การคดแยกขยะมลฝอยตองพยายามคดแยกขยะประเภทอนทปะปนมาออก

จากเศษอาหาร/เศษพชผก ใหไดมากทสด เพราะการคดแยกอยางมประสทธภาพจะท าใหไดปย

ทมคณภาพดมากขน การคดแยกทจดก าเนดขยะตามบานเรอน ตลาดสด รานอาหาร ฯลฯ จะ

สามารถควบคมการแยกไดดและมการปนเปอนนอย แตหากไมสามารถด าเนนการได การคด

แยกทปลายทางหรอจดหมกปยดวยแรงงานคนหรอเครองจกรกลกสามารถด าเนนการได

2. การลดขนาดขยะมลฝอย

การยอยสลายจะเกดขนไดเรวหากชนขยะมลฝอยมขนาดพอเหมาะ (ประมาณ

0.5-1.5 นว) ลดขนาดอาจท าไดโดยแนะน าใหประชาชนชวยลดขนาดตงแตเรมแยก หรอใน

กรณทขยะอนทรยมขนาดใหญและปรมาณมากอาจใชเครองยอยลดขนาดแบบมตะแกรงรอน

3. ข นตอนการหมกปย

การท าปยหมก (Composting) ตามแบบเดมทคนเคยมสองวธ วธแรก โดยการ

กองเศษพชทงไวเฉย ๆ ปลอยใหมการยอยสลายตามสภาพ ซงใชระยะเวลานาน โดยอาจมชวง

การหมก 6-12 เดอน อกวธหนงคอมการพลกกลบกองปยเปนครงคราวเพอเตมอากาศ และให

มการยอยสลายโดยจลนทรยชนดใชออกซเจน ซงจะไดปยหมกภายในเวลา 3-6 เดอน แต

เนองจากทงสองวธใชเวลานาน และตองใชแรงงานในการพลกกลบ จงมกจะไมไดรบความ

สนใจจากองคกรปกครองสวนทองถนทจะผลตปยหมกขนเองเพราะตองใชพนทจ านวนมากใน

การกองปย จงไดมการหาแนวทางการผลตปยหมกแบบอตราเรง เพอใหไดปยหมกในเวลาอน





ผ.ค-5

สน โดยไมตองพลกกลบกองปย มการท างานทงาย ตนทนต า เปนเทคโนโลยทเหมาะสมส าหรบ

ทองถน

การหมกปยแบบอตราเรงเพอใหไดปยหมกในเวลาอนสน จ าเปนตองมการควบคม

ปจจยสงแวดลอมของกองปย ใหเหมาะสมตอการยอยสลายโดยจลนทรยชนดใชออกซเจนอย

เสมอ จนกวาการยอยสลายจะสนสด ปจจยหลกทส าคญตอการท าปยหมก มดงน

มความชนพอด จลนทรยชนดใชออกซเจนตองการความชนทเหมาะสม การ

เจรญเตบโตของจลนทรยจะหยดชะงกถาวตถดบแหงเกนไปหรอมความชนต ากวา 8-12

เปอรเซนต แตถาเปยกโชกมากเกนไปจลนทรยกลมไมใชออกซเจนจะเรมท างาน ซงเปนสาเหต

ของการเกดกลน และการหมกจะเสรจชา ความชนทเหมาะสมคอรอยละ 45-55

มอณหภมสงภายในกองปย ปฏกรยาการยอยสลายโดยจลนทรยภายในกองปย

จะใหความรอนออกมา และถาสามารถสะสมความรอนนไวภายในกองปยจนมอณหภมทสง

พอเหมาะประมาณ 50-60 องศาเซลเซยส กจะเปนสภาวะทจลนทรยสามารถเจรญเตบโตไดด

สงผลใหการหมกปยเสรจเรวขน ทคาอณหภมสง 60-70 องศาเซลเซยส จลนทรยกลม

เทอรโมฟลก (Thermophilic Microorganisms) ทชอบอณหภมสงจะยอยสลายสารอนทรยไดเรว

มาก และทคาอณหภมต าลงประมาณ 45-60 องศาเซลเซยส จลนทรยกลมเมโซฟลก

(Mesophilic Microorganisms) ทชอบความรอนปานกลางกจะเขามาท าหนาทยอยสลายแทน

เงอนไขทท าใหเกดการสะสมความรอนภายในกองปยไดด กคอกองปยควรมความสง 1-2 เมตร

และกองเปนรปสามเหลยมปรซม ปจจยเกยวกบอณหภมนสรางความสบสนใหกบผท าปยหมก

เนองจากในอดตเกษตรกรทผลตปยหมกจากวสดทางการเกษตรเพอใชในการเพาะปลกมกจะ

ไดรบค าแนะน าใหพลกกลบกองปยเมอกองปยมอณหภมสงเนองจากเกรงวาจลนทรยจะตาย

ซงความเชอดงกลาวไมเปนความจรง

มจลนทรยมากพอ การยอยสลายจะเกดไดรวดเรวถาในกองปยมจลนทรยอย

มาก แหลงจลนทรยทหาไดงาย ไดแก มลสตวทกชนด ปยหมกทเพงหมกเสรจ หรอหวเชอ

ตวเรง (พด 1) เปนตน





ผ.ค-6

ภาพท 1 จลนทรยตาง ๆ ทท างานในระหวางกระบวนการยอยสลายสารอนทรย

ใหกลายเปนหมกปย

ทมา : http://www.compost.mju.ac.th/aerated/prod/default.htm





ผ.ค-7

มออกซเจนภายในกองปยเพยงพอ เนองจากการยอยสลายโดยจลนทรยชนดใช

ออกซเจนจะมปฏกรยาทรวดเรวกวาจลนทรยชนดไมใชออกซเจนหลายเทา การหมกปยแบบ

อตราเรงจงมงเนนใหมการเตมออกซเจนแกกองปย ภายในกองปยมออกซเจนอยางเพยงพออย

เสมอ วธทนยมกนคอ การพลกกลบกองปยในเวลาทเหมาะสมดวยเครองจกร หรอการเตม

อากาศเขากองปยดวยพดลมเตมอากาศ(Blower) เปนครง ๆ

ภาพท 2 การเตมอากาศเขากองปยดวยพดลมเตมอากาศ

ทมา : http://www.compost.mju.ac.th/aerated/prod/step.htm

ขนาดของวตถดบ เศษพชทจะน ามาหมกปยควรถกยอยใหมขนาดเลกลงพอสมควร

เพอเพมพนทผวในการยอยสลายโดยจลนทรย แตถาเศษพชถกยอยจนมขนาดเลกเกนไปจนไม

มการระบายอากาศทดภายในกองปยจะท าใหการเจรญเตบโตของจลนทรยชะงกลงได การลด

ขนาดของวตถดบอาจใชการยอยโดยใชมดหรอจอบสบ ในกรณทเศษพชมมากอาจใชเครองหน

ยอยทมขายอยทวไปตามทองตลาดกจะชวยรนระยะเวลาในขนตอนนมาก

ภาพท 3 เครองหนยอยเศษใบไมและกงไมแบบตาง ๆ ทมจ าหนายอยในทองตลาด





ผ.ค-8

คาอตราสวนคารบอนตอไนโตรเจนของวตถดบ โดยปกตแลวธาตคารบอนจะได

จากเศษพช และไนโตรเจนจะไดจากมลสตว ธาตคารบอนและไนโตรเจนมความส าคญตอการ

ยอยสลายของจลนทรย เพราะจลนทรยตองการทงสองธาตในการเมทาบอลซมเพอใหได

พลงงานและส าหรบการสรางเซลลใหม การยอยสลายทจะใหการหมกปยเสรจเรวตองการคา

อตราสวนคารบอนตอไนโตรเจนอยในชวง 20:1 ถง 25:1 (Diaz et al, 1993) วตถดบทมคา

สดสวนแตกตางไปจากน มแนวโนมทการยอยสลายจะชาลง

การผลตปยหมกจากขยะอนทรยโดยระบบกองเตมอากาศ

การหมกปยหมกจากขยะอนทรยโดย ระบบกองเตมอากาศอาศยหลกการงาย ๆ คอ

จดองคประกอบภายในกองปยใหมความเหมาะสมตอการยอยสลายเศษพชดวยจลนทรยชนด

ใชออกซเจนใหมากทสด ไดแก การจดรปรางของกองปย การมคาอตราสวนคารบอนตอ

ไนโตรเจนของวตถดบทเหมาะสม มจลนทรยในปรมาณทเพยงพอ การยอยเศษพชใหมขนาด

เลกลง และการรกษาความชนทพอเหมาะอยเสมอ จะท าใหกองปยสามารถสะสมความรอนท

เกดจากปฏกรยาการยอยสลายเอาไวภายในกองปยได ความรอนในกองปยทมคาสง 60-70

องศาเซลเซยสใน 2-5 วนแรก จะเปนอณหภมทมความเหมาะสมในการยอยสลายโดย

จลนทรยกลมเทอรโมฟลกทชอบความรอนสง และหลงจากนนเมออณหภมลดลงเปน 45-60

องศาเซลเซยส กจะมการยอยสลายตอไปอกโดยจลนทรยอกกลมหนงทเรยกวาเมโซฟลก เมอ

ความรอนในกองปยนลอยตวสงขนตามธรรมชาต อากาศภายนอกทเยนกวากจะไหลเขากอง

ปยทางดานขาง เทากบเปนการเตมอากาศใหกบกองปยอยตลอดเวลา เปนปรากฏการณ

เดยวกนกบการไหลของอากาศเยนทเขาไปแทนทอากาศรอนของปลองไฟ (ปรากฏการณ

Chimney Convection) และเมอมการเตมอากาศดวยพดลมเตมอากาศ หรอโบรเวอร (Blower)

แกบรเวณกลางกองปยเพมเตม กจะท าใหแนใจไดวาภายในกองปยมออกซเจนทเพยงพอตอ

การยอยสลายโดยจลนทรยอยเสมอ การยอยสลายกจะสามารถด าเนนไปไดอยางรวดเรวโดย

ไมตองพลกกลบกองปย และไดปยหมกคณภาพดในเวลาอนสน





ผ.ค-9

การผลตปยหมกระบบกองเตมอากาศ 1 กอง มขนตอนดงน

ข นตอนท 1 เตรยมวตถดบ น าเศษวสดอนทรย ไดแก อาหาร เศษ พชผกและผลไมไป

ยอยในเครองยอยเศษพช 6 ลกบาศกเมตร น าไปผสมคลกเคลากบมลโ คหรอมลสกร 3

ลกบาศกเมตร ซงจะท าใหคาอตราสวนคารบอนตอไนโตรเจนมคาประมาณ 20

ข นตอนท 2 ข นกองปย น าเศษกงไมวางกายบนทอพวซเจาะรขนาด 4 นว ทตอมา

จากพดลมเตมอากาศ กงไมจะชวยใหมการระบายอากาศทดภายในกองปย น าวตถดบท

คลกเคลาวางทบบนกงไมใหมความกวางฐาน 2.5 เมตร สง 1.0 เมตร ยาว 3.5 เมตร (ภาพท 5)

พรอมกบรดน าใหพอหมาดทวทงกอง

ข นตอนท 3 การเตมอากาศ เปดพดลมเตมอากาศ ในวนทสองหลงจากเรมกอง เตม

อากาศวนละ 2 ครง เชาและเยน ครงละ 15 นาททกวน เปนเวลา 30 วน หรอมากกวา จนกวา

การหมกจะเสรจ ปยทหมกเสรจจะไมเหนลกษณะเดมของเศษพช จะเบา รวน นม มสด าคล า

และไมมกลน

ข นตอนท 4 การดแลกองปย ตรวจสอบความชนภายในกองปยทก ๆ 4-5 วน โดย

ลวงมอเขาไปจบปยภายในกองแลวทดลองบบ ถาเปนความชนทเหมาะสม วสดจะไมแหงเกนไป

และไมมน าไหลเยมตดมอ การเตมน าใหแกกองปยท าไดโดยใชไมแทงในแนวดงแลวเตมน า (น า

ไมสามารถซมลงภายในกองปยไดจากการรดน าจากภายนอกแตเพยงอยางเดยว เพราะปยม

คณสมบตในการอมน าและจะไมยอมปลอยใหน าซมผานลงไปกลางกองปย ) ภายใน 2-5 วน

แรกอณหภมภายในกองปยจะสงขน อาจจะมคาประมาณ 60-80 องศาเซลเซยส เมอการยอย

สลายเกดขนไดดและอนทรยสารในวตถดบเรมหมดลงไป อณหภมภายในกองจะคอย ๆ ลดลง

ตามล าดบ จนมคาคงทหรอใกลเคยงกบอณหภมภายนอกซงแสดงวาการหมกไดเสรจสน





ผ.ค-10

ภาพท 5 การขนกองปยหมก

ทมา : ธรพงษ สวางปญญางกร, 2548

ข นตอนท 5 น าไปบมและบรรจถง เมอการหมกสนสดลง ยายปยเขาในทรมแลวทง

ไวเฉย ๆ เปนเวลา 30 วน เพอบมใหปยมความเสถยรกอนการบรรจกระสอบ เปนการปองกน

ไมใหเกดปฏกรยาการยอยสลายขนอกในภายหลง ซงจะเปนอนตรายตอตนพชได หรอท าใหปย

ในกระสอบมกลนเหมนเกดเชอรา และน าหนกลดได กองปย 1 กองจะใหปยหมก 1.5 ตน หรอ

บรรจกระสอบได 40-50 กระสอบ (ขนาดกระสอบละ 30 กโลกรม) จ านวนมากนอยขนอยกบ

ชนดเศษพชทเปนวตถดบ หากน าปยทหมกเสรจผานเครองยอยอกครงหนง จะไดเนอปยเลก

ละเอยด พรอมทจะบรรจกระสอบจ าหนาย หรออาจจะน าไปอดเมดกได แตถาการผลตนนเพอ





ผ.ค-11

แบงใชกนเอง ไมมวตถประสงคจะน าไปจ าหนาย กสามารถน าปยทหมกเสรจไปใชไดเลยโดยไม

ตองบมหรอน าไปผานเครองยอย

เอกสารอางอง

กรมควบคมมลพษ (2547) คมอการท าปยหมกจากขยะมลฝอย. ส านกจดการกากของเสยและ

สารอนตราย กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. กรงเทพฯ

ธระพงษ สวางปญญางกร (2548) การผลตปยหมกแบบไมตองพลกกลบกองดวยระบบกอง

เตมอากาศ. วารสารรกษเกษตร. 4(46): 95-97

Diaz, L., Savage, G., Eggerth, L., Golueke, C., (1993). Composting and Recycling

Municipal Solid Waste. Lewis Publishers, Boca Raton.

ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.)

196 ถนนพหลโยธน แขวงลาดยาว เขตจตจกร

กรงเทพมหานคร 10900

www.nrct.go.th

มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

ต าบลพลายชมพล อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก 65000

โทรศพท/โทรสาร 055-267106

การนำร่องการจัดการขยะชุมชน...

Documents