การพฒนาตวบงช �INDICATOR DEVELOPMENT

รศ. ดร. วโรจน สารรตนะ

หลกสตรศกษาศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

มหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย 2556

ทาไมตวบงช� ...

ในอดตการบรหารและการจดการศกษาเพยงแตอาศยขอมลการศกษาท�จดทาอยในรปของ “สถตการศกษา” แตเม�อเวลาผานไป กเร�มตระหนกวา “ระบบฐานขอมลและสถตการศกษา" ไมสามารถใชประโยชนไดดเทาท�ควร จงไดพฒนา “ตวบงช �การศกษา” ท�มคณภาพเพ�อนามาใชแทน สงผลใหวธวทยาดานการพฒนาระบบตวบงช �การศกษากาวหนาอยางรวดเรว และมประโยชนมาก....ตอการบรหารและการวจย

ในดานการบรหาร....ใชในการกาหนดนโยบายและวตถประสงคในการวางแผนการศกษา ใชในการกากบตดตามตรวจสอบและประเมนผลการดาเนนงาน ท �งในเร�องการประกนคณภาพ การแสดงความรบผดชอบตอภาระหนาท� และการกาหนดเปาหมายท�ตรวจสอบได ตลอดจนการจดลาดบและจดประเภทระบบการศกษาเพ�อประโยชนในการดาเนนงานพฒนา

ในดานการวจย..... ชวยใหไดผลการวจยมความตรงสงกวาการใชตวแปรเพยงตวเดยว หรอการใชชดตวแปร และใหแนวทางการต �งสมมตฐานวจยสาหรบศกษาความสมพนธเชงสาเหตระหวางตวบงช �การศกษา (นงลกษณ วรชชย, 2545ก)

นงลกษณ วรชชย. (2545ก). การพฒนาตวบงช�สาหรบการประเมนคณภาพการบรหารและการจดการเขตพ�นท�การศกษา. กรงเทพฯ: ธารอกษร.

ทาไมตวบงช� ...

ใชบรรยายสภาพและลกษณะของระบบการศกษาไดอยางแมนยาเพยงพอท�จะทาใหเขาใจการทางานของระบบการศกษาไดเปนอยางด เปรยบเสมอนการฉายภาพระบบการศกษา ณ จดเวลาจดใดจดหน�ง

ใชศกษาลกษณะการเปล�ยนแปลง หรอแนวโนมการเปล�ยนแปลงของระบบการศกษาในชวงเวลาชวงใดชวงหน�งไดอยางถกตอง แมนยา เปรยบเสมอนการศกษาระยะยาว

ใชศกษาเปรยบเทยบการศกษาไดท �งท�เปนการเปรยบเทยบกบ

เกณฑ หรอการเปรยบเทยบระหวางระบบการศกษาของประเทศตางๆ หรอการเปรยบเทยบสภาพระหวางภมภาคในประเทศใดประเทศหน�ง (นงลกษณ วรชชย, 2545ก)

ทาไมตวบงช� ...

ขยายความชดเจนในการกาหนดนโยบายและวตถประสงคการศกษา

เพ�มประสทธภาพในการกากบและประเมนระบบการศกษา

ชวยในการจดลาดบและการจาแนกประเภทของระบบการศกษา

ชวยใหการวจยเพ�อพฒนาระบบการศกษามความตรงมากข �น

ชวยสรางระบบแสดงความรบผดชอบตอภาระหนาท�และระบบการประกนคณภาพวาจะทาใหบรรลเปาหมายท�กาหนด

ชวยในการกาหนดเปาหมายท�ตรวจสอบไดของผมสวนไดเสยหรอหนวยงานระดบลาง (นงลกษณ วรชชย, 2545ก)

คออะไร...

ตวบงช � (indicator ) เปนส�งท�บอกถงขอมลท�นามาใชเพ�อช �ใหเหนอะไรบางอยาง มความหมายใกลเคยงกบคาวา ดชน หรอคาวา index ซ�ง index หมายถงสดสวนหรออตราสวนระหวางปรมาณสองจานวนหรอการเปรยบเทยบปรมาณระหวางเวลาหน�งกบอกเวลาหน�ง อนเปนความหมายของเลขดชน (index number) แตตวบงช � (indicator ) มความหมายกวางกวาดชน ดชนจดวาเปนตวบงช �ชนดหน�ง โดยท�ลกษณะของดชนตองอยในรปของอตราสวนระหวางปรมาณสองจานวน แตตวบงช �ไมมขอจากดวาจะตองอยในรปอตราสวน

ในภาษาไทย มคาท�นามาใชในความหมายเดยวกบคาวา "ตวบงช �" อยหลายคา เชน ดชน ดชนบงช � ตวช � ตวช �นา ตวช �วด เคร�องช � เคร�องช �บอก และเคร�องช �วด เปนตน แตในระยะหลงวงการศกษาและนกวชาการใชคาวา “ตวบงช �” (นงลกษณ วรชชย, 2545ก)

ประเภทของตวบงช� ...

• ประเภทตามทฤษฏเชงระบบ• ประเภทตามลกษณะนยามของตวบงช �• ประเภทตามวธการสราง• ประเภทตามลกษณะตวแปรท�ใชสรางตวบงช �• ประเภทตามลกษณะคาของตวบงช �• ประเภทตามฐานการเปรยบเทยบในการแปลความหมาย• ประเภทตามลกษณะการใชประโยชนสารสนเทศ

• ประเภทตามสาขาวชาหรอเน �อหาสาระ (นงลกษณ วรชชย, 2551)

นงลกษณ วรชชย, (2551). “การพฒนาตวบงช�การประเมน” การประชมวชาการ เปดขอบฟาคณธรรมจรยธรรม. วนท� 29 สงหาคม 2551. โรงแรมแอมบาสเดอร

ลกษณะท�ดของตวบงช� ...

• มประโยชนใหสารสนเทศเพยงพอตอผมอานาจตดสนใจในนโยบาย • มความสามารถท�จะใหบทสรปสารสนเทศท�ปราศจากการบดเบอน • มความตรงและความสามารถในการเปรยบเทยบได • มความเช�อม�นและมการปรบใหทนสมยอยเสมอ • มความสมพนธกบตวบงช �อ�นเพ�อการวเคราะหโดยภาพรวม • ใชวดความมากนอยในการบรรลวตถประสงคได• ใชระบปญหาหรอสภาพการณท�ไมพงประสงคได• สอดคลองกบนโยบายท�เก�ยวของ

• ชวยเปรยบเทยบคาท�คานวณกบคาท�อางอง เชน ปทสถานหรอมาตรฐานหรอกบตว• ของตวบงช �เอง ในชวงเวลาท�แตกตางกน (Mehta, n.d.)

Mehta, A. C. [n.d.]. Indicators of educational development with focus on elementary education: Concept and definitions. Retrieved March 14, 2010, from , http://www.educationforallinindia.com/ New%20Modules/module% 20on%

20indicators%20of%20educational%20development.pdf

เกณฑคดเลอกตวบงช� ...o ความแกรงแบบวทยาศาสตร (scientifically robust) ตอง

มความถกตอง (validity) มความไว (sensitive) คงท� (stable) และสะทอนใหเหนส�งท�ตองการจะวด

o ความถกตอง (validity) ตองวดองคประกอบหรอส�งท�ตองการจะวดไดตรงและถกตอง

o เช�อถอได (reliable) ตองใหคาเดยวกนเม�อใชวธการวดเหมอนกนในการวดประชากรกลมท�เหมอนกนในเวลาท�เกอบเปนเวลาเดยวกน

o ความไว (sensitive) ตองทาใหสามารถเหนความเปล�ยนแปลงแมเพยงเลกนอยท�เกดข�นในองคประกอบท�สนใจน�นได

o ความเฉพาะเจาะจง (specific) ตองแสดงในประเดนท�สนใจเพยงประเดนเดยวเทาน�น

o ใชประโยชนได (useful) o สะดวกในการนาไปใช (practicality) ท�งในการเกบขอมลงาย

(availability) สามารถเกบรวบรวมขอมลจากการตรวจ นบ วด หรอสงเกตไดงาย และ แปลความหมายงาย (interpretability) ไดคาการวดท�มจดสงสดและต�าสด เขาใจงาย และสามารถสรางเกณฑตดสนคณภาพไดงาย

o ความเปนตวแทน (representative) ตองครอบคลมทกประเดนหรอประชากรทกกลมท�คาดหวงใหครอบคลม

• เขาใจได (understandable) ตองงายท�จะนยาม และคาของตวบงช� ท�ตองแปลความหมายไดงาย

• เขาถงได (accessible) ขอมลท�ตองการตองหาไดงายโดยใชวธการเปนขอมลท�สะดวก ทาไดจรง

• มจรยธรรม (ethical) หมายถง ในการรวบรวม วเคราะหและการนาเสนอขอมลท�ตองการ ตองเปนไปอยางมจรยธรรมในรปของสทธของบคคล ความม�นใจ เสรภาพในการเลอกท�จะใหขอมลหรอไม โดยตองมการใหขอมลเก�ยวกบการนาขอมลไปใช

• ความสอดคลอง (relevant) ประกอบดวย ตวบงช� บงบอกถงผลลพธท�เปนคานยมของหนวยการจดการน�น และบอกถงผลลพธท�ทมงานทกคนมสวนรวม นอกจากน�นตวบงช�ใหขอมลส�อความหมาย (information) เปนไปตามบรบท และใหผลยอนกลบไปยงหนวยการจดการ

• ความเปนกลาง (neutrality) ปราศจากความลาเอยง (bias) ไมโนมเอยงเขาหาฝายใดฝายหน�ง ไมช�นาโดยการเนนการบงช� เฉพาะลกษณะความสาเรจหรอความลมเหลวหรอความไมยตธรรม

ศกษารายละเอยดเพ�มเตม

ตวบงช�การดาเนนงาน...

ตวบงช �การดาเนนงาน เปนตวบงช �อกรปแบบหน�ง ท�หมายถง ขอมลเชงประจกษหรอคาทางสถตท�เปรยบเสมอนเปนเคร�องมอวดหรอตวช �บอกถงกระบวนการดาเนนงานและผลการปฏบตงานของหนวยงาน วาเปนไปตามภารกจและวตถประสงคท�ต �งไวมากนอยเพยงไร เปนการใหขอมลสาหรบผบรหารเพ�อประสทธภาพในกระบวนการตดสนใจ และการคาดการณเพ�อการวางแผน

ตวบงช �การดาเนนงานมบทบาทท�สาคญตอการนาไปใชงาน 5 ประการ ดงน � คอ

1) การตดตามภารกจ (monitoring) ประกอบการตดสนใจภายในองคกร

2) การประเมนผล (evaluation)

3) การเปนบทสนทนา (dialogue)

4) การเปนเหตผล (rationalization)

5) การจดสรรทรพยากร (resource allocation)

(นงลกษณ วรชชย, 2545ก)

ศกษารายละเอยดเพ�มเตม

ตวอยางตวบงช�การดาเนนงาน..

ตวอยางตวบงช �การดาเนนงาน....ของ สมศ.1. มระบบเกณฑ และแนวทางการประเมนคณภาพภายนอกท�มประสทธภาพในทกระดบ

การศกษา

2. สถานศกษาทกแหงมการประกนคณภาพภายในและพรอมรบการประเมนภายนอก

3. มผประเมนภายนอกท�มคณภาพอยางเพยงพอ

4. สถานศกษาทกแหงไดรบการประเมนภายนอกอยางนอย 1 คร �ง ในรอบ 5 ป

5. มรายงานการประเมนคณภาพการศกษาของประเทศ เพ�อเปนขอมลในการพฒนาการจดการศกษาใหมคณภาพมากย�งข �น

6. มรายงานการวจยท�เก�ยวกบการพฒนาองคความรดานการประกนคณภาพการศกษา

7. มเครอขายความรวมมอจากทกสวนของประเทศ จากสถาบนอดมศกษา จากองคกรท �งภาครฐและเอกชน สมาคมวชาการ วชาชพและความรวมมอจากตางประเทศ

Source: http://www.onesqa.or.th/onesqa/th/onesqa/index.php?GroupID=75

รปแบบตวบงช�การดาเนนงาน..

• รปแบบ input / process / output-outcome model • รปแบบ quality definition model • รปแบบ comprehensive indicator system model

ในวงการศกษาของไทยนยมใชรปแบบ input / process / output-outcome model เน�องจากสอดคลองกบบรบทของการจดการศกษาของไทย เพราะเปนรปแบบท�สาคญตอการดาเนนงานในระยะแรก และมระบบการดาเนนงานชดเจนกวารปแบบอ�นๆ เพราะระบบน �จะพจารณาวาปจจยนาเขา (input) กระบวนการ (process) และปจจยผลผลต (output) คออะไร เชน ปจจยนาเขา ไดแก ทรพยากรคน ทรพยากรเงน สภาพแวดลอม ปจจยเก �อหนน เปนตน กระบวนการไดแก กระบวนการบรหารจดการ กระบวนการเรยนการสอน กระบวนการวจย กระบวนการใหบรการทางวชาการ เปนตน ปจจยผลผลต ไดแก ปรมาณและคณภาพของผจบการศกษา ศรทธาของประชาชน เปนตน (นงลกษณ วรชชย, 2545ก)

ศกษารายละเอยดเพ�มเตม

การสรางและการพฒนาตวบงช�ทางการบรหารการศกษา

การบรหารการศกษา มกระบวนการดาเนนงานท�สาคญ คอ การวางแผน (planning) การนาแผนสการปฏบต (implementing) การประเมนผล (evaluation) และการมขอมลยอนกลบ (feedback) ในภาระงานท�หลากหลาย เชน หากจาแนกงานตามการกระจายอานาจทางการศกษา กประกอบดวย งานวชาการ งานบคลากร งานงบประมาณ และงานบรหารท�วไป หรอหากพจารณาขอบขายเน �อหาในเชงวชาการ กประกอบดวยเร�องการเรยนและการสอน เร�องโครงสราง เร�องบคคลากร เร�องวฒนธรรมและบรรยากาศ เร�องอานาจและการเมอง เร�องสภาพแวดลอม เร�องความมประสทธผลและคณภาพ เร�องการตดสนใจ เร�องการส�อสาร เร�องภาวะผ นา เปนตน

แตละงานหรอแตละเร�องตางมประเดนปลกยอยอกมากมาย เม�อนาไปสรางเครอขายความสมพนธกบการดาเนนงานวางแผน การนาแผนไปสการปฏบต การประเมนผล และการมขอมลยอนกลบ กสามารถสรางมตของขอบขายภาระงานหรอขอบขายของเน �อหาเชงวชาการท�หลากหลาย ท�ผวจยสามารถจะพจารณานามาเปนประเดนเพ�อสรางและพฒนาตวบงช �การศกษาข �นมาไดจากมตตาง ๆ เหลาน �น

วธการสรางและการพฒนาตวบงช�การศกษา

การสรางและการพฒนาตวบงช� ..วธท� 3 คอ วธการนยามเชงประจกษ เปนวธท�นยมใชกนมากท�สด โดยมงานสาคญสองสวน คอ (นงลกษณ วรชชย, 2545ก)

1) การกาหนดโมเดลโครงสรางความสมพนธ (structural relationship model) วาตวบงช�การศกษาประกอบดวยตวแปรยอยอะไรบาง และอยางไร โดยมทฤษฎและงานวจยเปนพ�นฐานรองรบ โมเดลท�ไดเปนโมเดลลสเรลแบบโมเดลการวด (measurement model) ท�แสดงความสมพนธระหวางตวแปรยอยซ�งเปนตวแปรแฝง (latent variables)

2) การกาหนดน� าหนกความสาคญของตวแปรยอยจากขอมลเชงประจกษ โดยนกวจยรวบรวมขอมลตวแปรยอยท�งหลายตามโมเดลท�พฒนาข�น แลวนามาวเคราะหใหไดคาน� าหนกตวแปรยอยท�จะใชในการสรางตวบงช�การศกษา วธการวเคราะหท�นยมใชกนมากท�สดคอ การวเคราะหองคประกอบเชงสารวจ (exploratory factor analysis) ใชเม�อนกวจยมทฤษฎและงานวจยรองรบโมเดลแบบหลวมๆ หรอการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (confirmatory factor analysis) ใชเม�อนกวจยมทฤษฎและงานวจยรองรบโมเดลแบบหนกแนนเขมแขง

การพฒนาตวบงช�ดวยวธการนยามเชงประจกษ การวจยเชงปรมาณ.... เนนการทดสอบ/ยนยนทฤษฎ

สรางโมเดลเชงทฤษฎ

เกบขอมลเชงประจกษ

วเคราะหความสอดคลองของโมเดลเชงทฤษฏกบขอมลเชงประจกษ

แนวคดในการศกษาทฤษฎและงานวจยเพ�อสรางโมเดลความสมพนธโครงสราง

คณภาพของตวบงช�

ส�งหน�งท�จะตองใหความสาคญในการสรางและพฒนาตวบงช �กคอ “การตรวจสอบคณภาพของตวบงช �” ประกอบดวยหลกการสาคญ 2 ประการคอ

1. การตรวจสอบคณภาพของตวบงช �ภายใตกรอบแนวคดทางทฤษฎ (review ในบทท� 2) ถอวามความสาคญมาก เพราะหากการพฒนาตวบงช � เร�มตนจากกรอบแนวคดเชงทฤษฎท�ขาดคณภาพแลวไมวาจะใชเทคนควธการทางสถตดอยางไร ผลท�ไดจากการพฒนากยอมดอยคณภาพไปดวย

2. การตรวจสอบดวยวธการทางสถต (วเคราะหขอมลในบทท� 4) มความสาคญนอยกวา เพราะเปนเพยงการนาขอมลท�ไดมาสนบสนนคณภาพของตวบงช �เทาน �น

การตรวจสอบคณภาพของตวบงช �ภายใตกรอบแนวคดทาง

ทฤษฎ (review ในบทท� 2)

การตรวจสอบคณภาพของตวบงช �ภายใตกรอบแนวคดทางทฤษฎ ในท�น �หมายถง การตรวจสอบคณภาพในข �นตอนการสรางโมเดลความสมพนธโครงสราง (structural relationship model) ในบทท� 2 ท�ผวจยจะตองอาศยทฤษฎและงานวจยเปนพ �นฐานอยางหนกแนนเขมแขง เปนทฤษฎและงานวจยท�ตรงเร�องตรงประเดน (content validity) ตามลาดบการกาหนดองคประกอบหลกของเร�องท�วจย องคประกอบยอยของแตละองคประกอบหลก และตวบงช �ของแตละองคประกอบยอย

ขอแนะนาการ review บทท� 2

ในการศกษาทฤษฎและงานวจยน �น ผวจยควรจะตองต �งคาถามอยในใจเสมอวา กาลงศกษาทฤษฎและงานวจยท�จะนาไปสการสงเคราะหเพ�อกาหนดเปนอะไร เปนองคประกอบหลก ? เปนองคประกอบยอยของแตละองคประกอบหลก ? หรอเปนนยามเชงปฏบตการและตวบงช �ของแตละองคประกอบยอย ?

ท �งน �เพ�อใหเน �อหา (content) ท�กาลงศกษาน �นเปนเน �อหาท�กาลงจะนาไปสการสงเคราะหเพ�อกาหนดเปนองคประกอบหลก องคประกอบยอย หรอนยามเชงปฏบตการและตวบงช � ไดอยางถกตอง ตามแนวคดเชงตรรกะหรอความเปนเหตผลสมพนธ (logical)

ขอแนะนาการ review บทท� 2

กลาวอกนยหน�ง คอ หากกาลงศกษาทฤษฎและงานวจยเพ�อนาไปสการสงเคราะหเปนองคประกอบหลก เน �อหาท�กาลงศกษาน �นกตองมงไปท�คาวา “องคประกอบหลก” ของเร�องท�วจยวามอะไรบาง ? และหากกาลงศกษาทฤษฎและงานวจยเพ�อนาไปสการสงเคราะหเปนองคประกอบยอยของแตละองคประกอบหลก เน �อหาท�กาลงศกษาน �นกตองมงไปท�คาวา “องคประกอบยอย” ของแตละองคประกอบหลกวามอะไรบาง ? และหากกาลงศกษาทฤษฎและงานวจยเพ�อนาไปสการสงเคราะหเปนนยามเชงปฏบตการและตวบงช �ของแตละองคประกอบยอย เน �อหาท�กาลงศกษาน �นกตองมงไปท�คาวา “นยามเชงปฏบตการและตวบงช �” ของแตละองคประกอบยอยน �นวามอะไรบาง ?

ปญหาในการศกษาทฤษฎและงานวจย

ศกษาทฤษฎและงานวจยท�ไมตรงกบเร�องท�วจย เชน วจยเพ�อพฒนาตวบงช �ภาวะผนา

การเปล�ยนแปลง (transformational leadership) ผวจยไดนาเอาทฤษฎและงานวจยภาวะผนาการจดการ (transactional leadership) หรอนาเอาทฤษฎและงานวจยภาวะผนาเชงกลยทธ (strategic leadership) มารวมสงเคราะหเพ�อกาหนดเปนองคประกอบหลก หรอองคประกอบยอย หรอนยามเชงปฏบตการและตวบงช � ดวย เปนตน ซ�งจะทาใหองคประกอบหลก หรอองคประกอบยอย หรอนยามเชงปฏบตการและตวบงช �ของ “ภาวะผนาการเปล�ยนแปลง” ผดเพ �ยนไป ไมเปน “ภาวะผนาการเปล�ยนแปลง” ตามทฤษฎและงานวจยภาวะผนาการเปล�ยนแปลงจรง กจะเกดปญหาเร�องความตรงเชงโครงสราง (construct validity) และความตรงเชงเน �อหา (content validity) ต �งแตเร�มตน ซ�งแมภายหลงจะมการใชสถตวเคราะหอยางดและอยางถกตองเพยงใด องคประกอบหลก องคประกอบยอย และนยามเชงปฏบตการและตวบงช � กยงไมตรงกบทฤษฎและงานวจยของ “ภาวะผนาการเปล�ยนแปลง”

ปญหาในการศกษาทฤษฎและงานวจย

นาเสนอองคประกอบในตารางสงเคราะหไวแบบ “มธง” ไวกอน เชน ผวจย

กาหนดไวกอนเลยวา องคประกอบหลกของภาวะผนาการเปล�ยนแปลง ม 4 องคประกอบ คอ การมอทธพลอยางมอดมการณ การสรางแรงบนดาลใจ การกระตนทางปญญา และการคานงถงความเปนเอกตถะบคคล เปนตน แม “เน �อหา” จากทฤษฎและงานวจยท�ศกษาและนาเสนอไวกอนหนาน �นจะมบางแหลงท�กลาวถง 5 หรอ 6 หรอ 7 องคประกอบ เปนตน จงมขอเสนอแนะวา การนาเสนอ “เน �อหา” ในตารางสงเคราะหน �น ควรใหเปนไปตามจรงท�ศกษาไดจากทฤษฎและงานวจยหลากหลายแหลงกอนหนาน �น เพราะองคประกอบเหลาน �นเปนองคประกอบตามกรอบแนวคดเชงทฤษฎ (theoretical framework) เอาทกองคประกอบ หลงจากน �นจงคอยใชเกณฑใดเกณฑหน�งคดสรรเพ�อจากดขอบเขตเปนกรอบแนวคดเพ�อการวจย (conceptual framework) ได ไมจาเปนตองศกษาทกองคประกอบตามกรอบแนวคดเชงทฤษฎท�สงเคราะหมาได

ปญหาในการศกษาทฤษฎและงานวจย

นาเสนอ “เน �อหา” ของทฤษฎและงานวจยในลกษณะท�ไมนาไปสการสงเคราะหเพ�อกาหนดเปนองคประกอบหลก หรอองคประกอบยอย หรอนยามเชงปฏบตการและตวบงช � ไดอยางชดเจน เปนแบบน �าทวมทง กลาวคอ นาเสนอเน �อหาเก�ยวกบภาวะผนาการเปล�ยนแปลงเปนขอความเชงพรรณนาอยางกวางๆ ไมช �ใหเหนวาสวนไหนท�กลาวถงองคประกอบหลกของภาวะผนาการเปล�ยนแปลง สวนไหนท�กลาวถงองคประกอบยอยของแตละองคประกอบหลก สวนไหนท�สะทอนใหเหนเปนนยามเชงปฏบตการและตวบงช �ของแตละองคประกอบยอย แตเม�อนาเสนอเน �อหาในตารางสงเคราะหกลบปรากฏวามองคประกอบหลก องคประกอบยอย นยามเชงปฏบตการและตวบงช � ทาใหสงสยวา เน �อหาท�นาเสนอไวในตารางสงเคราะหน �นมาจากไหน ?

ขอเสนอแนะ...

• นาเสนอ “เน �อหา” จากหลากหลายแหลงของทฤษฎและงานวจยท�มการกลาวถง “องคประกอบหลก” ของเร�องท�วจย เพ�อนาไปสการสงเคราะหเปนองคประกอบหลกของเร�องท�วจย (ในการศกษาคนควาน �น อาจพบวา นกวชาการท�เปนแหลงในการอางองอาจไมกลาวถงคาวา “องคประกอบ” ตรงๆ อาจกลาวเปนคาอ�นๆ เชน ลกษณะสาคญ มต ดาน ประเดน เปนตน ผวจยตองใชวจารณญาณองวาคาตางๆ เหลาน �นหมายถงองคประกอบของเร�องท�กาลงศกษาน �นอยหรอไม หากใช คาอ�นๆ เหลาน �นกหมายถง “องคประกอบ”

• นาเสนอ “เน �อหา” จากหลากหลายแหลงของทฤษฎและงานวจยท�มการกลาวถงองคประกอบยอยของแตละองคประกอบหลก เพ�อนาไปสการสงเคราะหเปนองคประกอบยอยของแตละองคประกอบหลก

• นาเสนอ “เน �อหา” จากหลากหลายแหลงของทฤษฎและงานวจยท�มการกลาวถงนยามและประเดนหรอตวบงช �ของแตละองคประกอบยอย เพ�อนาไปสการสงเคราะหเปนนยามเชงปฏบตการและตวบงช �ของแตละองคประกอบยอย

ปญหาเก�ยวกบการนาเอาองคประกอบไปลงในตารางสงเคราะห ....

การศกษาทฤษฎและงานวจยเพ�อกาหนดเปนองคประกอบของเร�องท�วจยน �น นอกจากจะมปญหาเร�องความตรงของเน �อหา และมปญหาเก�ยวกบความชดเจนขององคประกอบของแหลงตาง ๆ ท�นามาเสนอ ซ�งผวจยมกนาเสนอเปนขอความเชงพรรณนาหรอเชงบรรยายยดยาว ไมรวาสวนใดคอองคประกอบท�ตองการนาเสนอดงกลาวขางตนแลว ยงมปญหาเก�ยวกบการนาเอาองคประกอบไปลงในตารางสงเคราะห ซ�งมกเอาไปลงทกตว โดยไมคานงถงวา (เร�องท�วจยบางเร�อง) นกวชาการอาจเขยนช�อองคประกอบบางตวตางกน แตมความหมาย (meaning) เดยวกน จงทาใหมองคประกอบในตารางสงเคราะหมากมาย โดยสวนหน�งเปนองคประกอบท�มความหมายเดยวกนแตเขยนช�อตางกนน �น

ปญหาเก�ยวกบการนาเอาองคประกอบไปลงในตารางสงเคราะห ....

......การนาเสนอเน �อหาท�แสดงถงองคประกอบของเร�องใดเร�องหน�งน �น ผวจยควรจบประเดนจากเน �อหาเชงพรรณนาหรอเชงบรรยายอยางยดยาวน �นแลวนาเสนอเปนองคประกอบท�ชดเจนได (เปน 1, 2, 3, 4, 5, …) เพราะหากผวจยไมทาหนาท�น �ใหชดเจนไดแลว จะหวงใหคนอ�นมาอานงานวจยของตวเองแลวจบประเดนไดเองกคงจะยาก สาหรบองคประกอบท�เขยนช�อตางกนแตมความหมายเดยวกนน �น ผวจยควรนาเสนอช�อองคประกอบท�เปนกลาง (neutral) หรอเลอกใชช�อองคประกอบช�อใดช�อหน�งท�เหมาะสมแทน แลวแสดงขอมลใหผอานงานวจยไดทราบวา องคประกอบท�มความหมายเดยวกนน �นมอะไรบาง ดงกรณศกษาจากผลการศกษาทฤษฎและงานวจยเพ�อกาหนดองคประกอบและโมเดลการวดของภาวะผ นาของคร (teacher leadership) ของอาภารตน ราชพฒน (2553)

*มรายละเอยดมาก ขอแนะนาศกษาในhttp://ednet.kku.ac.th/~edad/OLD/Arpharat.pdf

ตวอยางตารางสงเคราะหองคประกอบของภาวะผนาของคร

องคประกอบของภาวะผนาของคร

1.1

1.2

1.3

1.4

1.5

1.6

1.7

1.8

1.9

1.10

1.11

1.12

1.13

1.14

1.15

1.16

1. มการพฒนาตนเองและเพ�อนคร

2. เปนแบบอยางทางการสอน

3. มสวนรวมในการพฒนา

4. เปนผนาการเปล�ยนแปลง

5. เปนผนาดานการบรหารจดการ

6. มงความสาคญท�นกเรยน

7. เปนผนาทางจตใจ

8. แสดงความสามารถในการแนะแนวแบบคลนก

9. เขาใจทฤษฎจตวทยาพฒนาการ

10. ไดรบการเสรมพลงอานาจเพ�อแกปญหา

11. มไหวพรบในการใชอทธพลของตน

12. มภาวะผนาแบบไมเปนทางการท�แฝงอย

13. มบคลกภาพท�เหมาะสมกบการเปนคร

14. มความม�นคงและกาวหนาในอาชพท�นาหนาครคนอ�น

15. ทมเทเวลาและมงม�นในการเปนครผนา

16. มความเช�อม�นหรอมเจตคตทางบวกเก�ยวการมหนทางท�ดกวาเสมอ

17. มวฒภาวะความเปนผใหญท�เหมาะสมกบความเปนคร

18. มการสนทนาอยางสรางสรรค

19. มการปฏบตงานอยางไตรตรอง

20. มความคดรเร�มเก�ยวกบการเรยนการสอนและนาไปสการปฏบตจรง

21. เขาใจถองแทดานทฤษฎและการวจยเก�ยวกบการสอนและการเรยนร

22. เปนผนาดานการแกปญหาเฉพาะหนา

23. การยอมรบและเช�อถอจากเพ�อนครจากการปฏบตการสอนตามปกต

24. เผชญปญหาและอปสรรคภายใตวฒนธรรมและโครงสรางขององคการ

25. เปนผพฒนาหลกสตร

26. เปนตวแทนขององคกรท�งในโรงเรยนหรอของสมาคมทองถ�น

27. มสวนรวมกบผปกครองและชมชน

28. สรางพนธกจกบสถาบนผลตคร

29. สงเสรมวชาชพคร

30. แลกเปล�ยนความรท�เกดในหองเรยนและทกษะของตนเองกบผอ�น

3 1 2 1 6 6 3 3 1 6 6 6 6 5 4 5

การทาวจยในระดบปรญญาเอก ควรตองมการสงเคราะหจากหลากหลายแหลง ถอเปนทกษะการคดข �นสงสดตาม

Bloom’s taxonomy revised 2001

การตรวจสอบดวยวธการทางสถต (วเคราะหขอมลในบทท� 4)

ผ ท�เลอกทาวจยพฒนาตวบงช �โดยนยามเชงประจกษน � มกเปนผมพ �นฐานความรในสถตวจย อยางไรกตาม เง�อนไขท�ควรตองทา คอ ผวจยควรตองเขารบฝกอบรมแบบเขมการวเคราะหองคประกอบ (factor analysis) ท �งการวเคราะหองคประกอบเชงสารวจ (exploratory factor analysis: EFA) และการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (confirmatory factor analysis) โดยใชโปรแกรม LISREL / AMOS/… จนถงข �นมความรความเขาใจและทกษะท�จะวเคราะหขอมลและแปลผลขอมลไดดวยตนเอง

หากตดสนใจ....หากตดสนใจจะทาวจยเพ�อพฒนาตวบงช � ดวยการวเคราะหองคประกอบ (factor analysis) ผวจยตอง review บทท� 2 โดยองกบทฤษฎและงานวจย เพ�อกาหนด

1. องคประกอบหลกของเร�องท�วจย

2. องคประกอบยอยของแตละองคประกอบหลก

3. องคประกอบยอยๆ ของแตละองคประกอบยอย

เร�องท�วจย

หลก

หลก

หลก

หลก

ยอย

ยอย

ยอย

ยอยๆ

ยอยๆ

ยอยๆ

ยอยๆ

เปนระดบ items เพ�อนาไปสรางแบบสอบถามเกบขอมลเชงประจกษเพ�อทดสอบโมเดล

หากตดสนใจ...

การวจยทางการบรหารการศกษา จากประสบการณ นกศกษานยมพฒนาตวบงช �ภาวะผ นาท�เปนทฤษฎใหมๆ ท�ม “ทฤษฎและงานวจย” รองรบท�ชดเจน เชน ตวบงช �ภาวะผ นาสถานศกษา ตวบงช �ภาวะผ นาแบบกระจายอานาจ ตวบงช �ภาวะผ นาทางการศกษา เปนตน เพ�อใหมความกระจางชดเจนในทฤษฎ สามารถนาไปใชเปนแนวทาง “การพฒนาภาวะผ นาน �นๆ” ได (หากผลการวจยพบวาโมเดลเชงทฤษฎมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ) ซ�งเปนทางเลอกหน�งในการทาวจย ซ�งผวจย

จะตอง review องคประกอบในระดบตาง ๆ ของเร�องท�วจยใหมความตรงในเน �อหา ซ�งหากไมตรงต �งแตเร�มแรก แมจะใช confirmative factor analysis ดเพยงใด กจะไดโมเดลท�ไมมความชดเจนเชงทฤษฎอยเชนเดม

รปแบบการ review ทฤษฎและงานวจย ดใน

http://ednet.kku.ac.th/~edad/OLD/Arpharat.pdf

การพฒนาตวบงช� .... ผวจย

• เปนนกศกษาคนควาทฤษฎ

• เปนนกสงเคราะหองคประกอบเชงทฤษฎ

• เปนนกพฒนาโมเดลเชงทฤษฎ

• เปนนกวเคราะหองคประกอบ

• เปนนกทดสอบหรอยนยนทฤษฎ

• เปนนกวจยเชงปรมาณ

• เปน ..................