ภาควชาเคมและศนยความเปนเลศดานนวตกรรมทางเคม (PERCH-CIC) คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ สขมวท 23 เขตวฒนา กรงเทพฯ 10110 E-mail: sunit@swu.ac.th

ปรมาณสารส าคญ a-mangostin ≥ 46% และ g-mangostin ≥ 5 %

อนสทธบตร “หนากากอนามยทเคลอบดวยสารสกดจากเปลอกมงคด” ค าขอเลขท 1103000929

อนสทธบตร “กรรมวธการเตรยมสารสกดมงคดทมปรมาณแซนโทนสง”

อนสทธบตรเลขท 8171

Chaivisuthangkura, A.; et al. Chromatographia 2009, 69, 315-318

mangostins

a- b- g-

g-mangostin > 5 %

a-mangostin > 46%

HPLC chromatogram ของสาร marker ในสารสกด

สารมาตรฐาน

สารสกดเปลอกผลมงคด

a-mangostin

มหศจรรยมงคด “จากงานวจย สผลตภณฑ”

สนตยสขส าราญ

ภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

“มงคด” (Mangosteen) ไดรบการยกยองใหเปน “ราชนแหงผลไม” (Queen of fruits) ดวยลกษณะเฉพาะของผลมงคดทมกลบเลยงอยทหวขวของผล คลายมงกฏของราชน เนอดานในมสขาวนวล รสชาตหวานอมเปรยวอรอย ท าใหไดรบความนยมในการบรโภค เปนอยางมาก มงคดเปนไมผลเศรษฐกจทส าคญอกชนดหนงตลาดมความตองการสงมากทงบรโภคภายในและสงออก มงคด มชอทางวทยาศาสตรคอ Garcinia mangostana L. จดอยในวงศ Clusiaceae หรอ Guttiferae พชในสกล Garcinia รวมทงมงคดเปนแหลงของสารฟนอลก (phenolic compounds) นอกจากคณคาทางอาหารแลว เปลอกมงคด (pericarp) ยงมสรรพคณทางยาโดยใชเปนยาฝาดสมานแกทองเสย สารฟนอลกส าคญทพบในมงคด ไดแก แซนโทน แทนนน และโปรแอนโทไซยานน จากรายงานการวจยพบวาสารสกดจากเปลอกผลมงคดมฤทธทางชวภาพทหลากหลาย สารแซนโทนเปนรงควตถสเหลอง พบไดในทกสวนของพช ยกเวนใบของมงคด พบมากในเปลอกผลมงคด แซนโทนทพบในเปลอกผลมงคดมไมนอยกวา 40 ชนดและสวนใหญเปนชนด polyhydroxy prenylated xanthone โดยม -mangostin และ -mangostin เปนแซนโทนหลก สารแซนโทนมฤทธทางชวภาพทนาสนใจมาก เชน mangostin สามารถออกฤทธลดการอกเสบ สารฟนอลกสามารถก าจดอนมลอสระซงเปนสาเหตของการเกดโรคหลายประเภท เชน โรคหวใจ โรคเสนเลอดอดตน โรคมะเรง สาร mangostin ยบยงเชอแบคทเรยชนดดอยา MRSA VRE และ VSE แซนโทนจากมงคดสามารถยบยงเชอวณโรค Mycobacterium tuberculosis โดยท -mangostin -mangostin และ garcinone B มฤทธยบยงดทสด ทคา MIC 6.25 g/ml mangostin และแซนโทนตางๆของมงคดมฤทธเปนพษตอเซลลมะเรงชนดตางๆ เชน เซลลมะเรงเตานม เซลลมะเรงปอดเลก

จากประโยชนของสารทมอยในเปลอกมงคด น าไปสกระบวนการอตสาหกรรมแปรรปเปนผลตภณฑตางๆ จากเปลอกผลมงคดซงเปนของเหลอทงทมปรมาณมหาศาล การควบคมผลตภณฑจากมงคดจงเปนสงส าคญ และเปนทตองการในวงการ ในกระบวนการมาตรฐานทใชในการควบคมคณภาพของผลตภณฑ จ าเปนตองใชสารมาตรฐาน เนองจากสารมาตรฐานจากมงคดมราคาแพงมาก และสวนใหญไมมการจ าหนาย ดงนนจงจ าเปนตองใชสารทมอยในมงคดมาท าเปนสารมาตรฐาน (standards) และจดท าเปนขอก าหนดลกษณะมาตรฐาน (fingerprints) ในการตรวจคณภาพของสารสกดจากมงคดเพอเปนการควบคมคณภาพของผลตภณฑกอนน ามาผลตสนคาออกจ าหนาย จากงานวจยอยางตอเนองของกลมผวจยสามารถผลตแยกสารแซนโทน -mangostin -mangostin และ -mangostin ใหบรสทธ รวมกบการการใชเทคนค HPLC ตรวจสอบ (โดยการปรบสภาวะทเหมาะสมในดานเวลาวเคราะห ตวท าละลาย ระบบ gradient รวมทง column ทใช จากนนจะจดท ากราฟมาตรฐาน (standard curve) ของสารส าคญเพอใชในการค านวณหาเปอรเซนตความบรสทธ) พบวาสารแซนโทน

เหลาน มความบรสทธสงไมนอยกวา 99.5 % และใชเปนสารมาตรฐานในการควบคมผลตภณฑจากมงคด สารสกดมงคดทมปรมาณแซนโทนตางๆเพอใชในอตสาหกรรมยงเปนทตองการในวงการ กลมผวจยไดพฒนากรรมวธการผลตสารสกดมงคดทมปรมาณแซนโทนสง และไดถายทอดเทคโนโลยการผลตสารสกดนสเชงพาณชย ปจจบนไดมน าสารสกดเปลอกมงคดทมปรมาณแซนโทนสง รวมกบงานวจยทคนพบวาสารสกดน มฤทธในการยบยงเชอวณโรคและเชอวณโรคทดอยาทดมาก น าไปสน าไปสความรวมมอของ 3 สถาบนระหวางมหาวทยาลย จฬาลงกรณ มหดล และ ศรนครนทรวโรฒ ในการผลต “หนากากอนามยเคลอบสารสกดสมนไพรจากเปลอกผลมงคด Germ Guard” ทมประสทธภาพปองกนเชอวณโรคและเชอวณโรคทดอยาทสง

ยงมงานวจยอกมากทรอการพฒนาสผลตภณฑ ซงตองอาศยการระดมความคด และความรวมมอจากผประกอบการเพอใหไดผลตภณฑทมประโยชนออกสสงคม นอกจากนยงเปนการสนบสนนการเกษตร และงานวจยของคนไทยสประชาคมโลก

เอกสารององ Suksamrarn, S.; Suwannapoch, N.; Phakhodee, W.; Thanuhiranlert, J.; Ratananukul, P.; Chimnoi, N.; Suksamrarn, A. Antimycobacterial activity of prenylated xanthones from the fruits of Garcinia mangostana. Chem. Pharm. Bull. 2003, 51 (7), 857-859.

Chaivishangkura, A.; Malaikaew, Y.; Chaovanalikit, A.; Jaratrungtawee, A.; Panseeta, P.; Ratananukul, P.; Suksamrarn, S. Prenylated xanthone composition of the Garcinia mangostana (mangosteen) fruit hull. Chromatographia, 2009, 69, 315-318.

สนตย สขส าราญ พชต สดตา ชนดาภา กญจนวตตะ พนต รตะนานกล และ อภชาต สขส าราญ “แซนโทนทแสดงฤทธตานเชอวณโรค” ค าขอสทธบตรเลขท 0701003620 20 กค. 2550

พขญ ศภผล พมพอร รจธนโรจน สนตย สขส าราญ และ วาสนา สขมศรชาต “กรรมวธการผลตเสนใยอเลคโตรสปนพอลแอลแลกตคเอซคเอซดทมสารสกดจากเปลอกมงคดดวยวธการป นเสนใยดวยไฟฟาสถต” ค าขอสทธบตรเลขท 0801003501 8 กค. 2551

พขญ ศภผล สนตย สขส าราญ พนพลาส หงสมณ วาสนา สขมศรชาต พงศพล เอกบตร และปยฉฏร ชวยสนวล “หนากากอนามยทเคลอบดวยสารสกดจากเปลอกมงคด” ค าขออนสทธบตรเลขท 1103000929

สนตย สขส าราญ, อมรมาศ จรสรงทว, พนมวรรณ ปานสทา, พยง เจยรวาป, และพนต รตะนานกล “กรรมวธเตรยมสารสกดมงคดทมปรมาณแซนโทนสง” อนสทธบตร เลขท 8171 26 กค 2556; ค าขออนสทธบตร เลขท 1103001128 7 ตค 2554