วฒนธรรมองคการวฒนธรรมองคการ

ความหมายและความสำาคญของวฒนธรรมในองคการ

วฒนธรรมองคการ เปนวถชวตทคนกลมใดกลมหนงยดถอปฏบตสบตอกนมา ซงจะกลายเปนนสยและความเคยชน และกลายเปนขนบธรรมเนยมประเพณ วถประพฤตปฏบต ความเชอ คานยม รวมทงภาษาวตถสงของตาง ๆ วฒนธรรมทำาใหคนรวมตวกนเปนสงคม มการอยรวมกนอยางมระเบยบ ผลของวฒนธรรมจะออกมาในรปจรยธรรม ตลอดจนคานยมทใชในการตดสนใจหรอวนจฉยสงการ จรยธรรมองคการถอเปนสวนสำาคญทจะทำาใหการดำาเนนงานขององคการกาวหนาและสงผลใหองคการไดรบความเชอถอจากสงคม ดงนนองคการทกประเภทจงจำาเปนอยางยงทจะตองนำาจรยธรรมมาใชในการบรหารและแกไขปญหาองคการอยางถกวธเพอใหไดรบความเชอถอ ภาพพจนทด อนนำามาซงชอเสยง เกยรตยศและความกาวหนาในระยะยาวขององคการ

ในองคการทงหลายซงเกดจากการรวมกลมของคนอยางมระเบยบนน ถาเรามองทปจเจกบคคลจะเหนวา บคคลจะกระทำาการไปสเปาหมายใด ๆ ไดนน เขาอาศยศนยรวมของใจหรอจตใจเปนตวนำาดงทมกกลาวกนวา สำาเรจดวยใจ“ ” เมอปจเจกบคคลมารวมกนในองคการมจตใจมากมายแตกตางกนไป สงทจะผกความแตกตางของจตใจเหลานใหอยดวยกนไดและทำางานไปในทศทางเดยวกนได หรอมคานยมในเรองตาง ๆ โดยเฉพาะคานยมทเกยวกบงานในหนวยงานทตนเองมวถชวตอยสอดคลองกนได สง ๆ นนกคอ วฒนธรรม“ ” ในองคการ การศกษาวฒนธรรมในองคการไดรบความสนใจมากขนในปจจบน เมอการเปลยนแปลงของสงคมมผลกระทบตอองคการ โดยเฉพาะในดานเทคโนโลย เทคโนโลยสามารถทำาใหงานงายขนและทำาใหการทำางานในยคขอมลขาวสารหรอยคโลกาภวฒนสามารถจดขนาดองคการใหเลกลง มการกระจายอำานาจออกไปใหบรการอยางกวางขวางเฉพาะพนท เฉพาะราย เฉพาะดาน จนกลมคนเหลานมเปาหมายเฉพาะของกลม เชน กลมนตกร กลมบญช กลมบรหารงานบคคล และกลมอน ๆ กลมเหลานอาจมชอเปนแผนก ฝาย กอง กรม หรอกระทรวงกได อยางไรกดจะมสายโยงใยคอ วฒนธรรม

ในการทำางาน เปนศนยรวมของจตใจจากองคการตาง ๆ เพอใหองคการสามารถทำางานมงไปสทศทางเดยวกนได

ความหมายของวฒนธรรมในองคการกอรดอน (Gordon. 1999: 342) กลาววาวฒนธรรมองคการ

คอสงทอธบายสภาพแวดลอมภายในองคการทรวมเอาขอสมมต ความเชอ และคานยมทสมาชกขององคการมรวมกนและใชเปนแนวทางในการปฏบตงานเพอมปฏสมพนธกบโครงสรางอยางเปนทางการในการกำาหนดรปแบบพฤตกรรม

วรช สงวนวงศวาน (2547: 20) กลาววา วฒนธรรมองคการคอคานยมและความเชอทมรวมกนอยางเปนระบบทเกดขนในองคการ และใชเปนแนวทางในการกำาหนดพฤตกรรมของคนในองคการนน วฒนธรรมองคการจงเปนเสมอน บคลกภาพ หรอ จตวญญาณ “ ” “ ”ขององคการ

สนทร วงศไวศยวรรณ (2540: 11) กลาววา วฒนธรรมองคการ หมายถง สงตางๆ อนประกอบดวยสงประดษฐ แบบแผนพฤตกรรม บรรทดฐาน ความเชอ คานยม อดมการณ ความเขาใจและขอสมมตพนฐานของคนจำานวนหนงหรอสวนใหญภายในองคการ

พร ภเศก (2546: 27) สรปไววาวฒนธรรมองคการ คอ กลมของคานยมรวมทไดรบการยอมรบในกลม มอทธพลตอพฤตกรรมของสมาชก และชวยใหสมาชกในองคการเขาใจวาการปฏบตใดทไดรบการพจารณาวายอมรบได เกดแนวการปฏบตทสบตอกนมา อกทงคานยมเหลานมกจะถกถายทอดผานทางเรองราว และสอทางสญลกษณตาง ๆ

วฒนธรรมองคการ (Moorherad & Griffin 1995: 440) หมายถง การแสดงใหเหนถงคานยม ความร ความคด ศลธรรม ประเพณ เทคโนโลยตลอดจนสงตาง ๆ ทมนษยสรางขนมา ความเชอถอศรทธารวมกนของบรรดาสมาชกภายในองคการนน ๆ และทงแสดงให

เหนถงสญลกษณตาง ๆ เชน ปรชญา ตำานาน นยาย เรองราว และภาษาพเศษ ฯลฯ

หากมองในทศนะแคบ วฒนธรรมจะหมายถง ระบบอดมการณหรอแนวความคด (an ideational or conceptual system) ทเรยนรกนแลกเปลยนกนไดและเปนแนวทางหรอมาตรฐานสำาหรบพฤตกรรมทเหมาะสมอนควรแกการประพฤตปฏบต วฒนธรรมในแงนจงเปนเสมอนเครองมอเพอรกษาและเกอกลความสมพนธระหวางคนกบสภาพแวดลอม

สำาหรบวฒนธรรมองคการจะเปนวฒนธรรมทงระดบกวางและระดบแคบ คอเปนทงแบบแผนสำาหรบพฤตกรรมและแบบแผนของพฤตกรรมซงสมาชกทงหลายในองคการยดถอรวมกน และสะทอนความเปนจรงในองคการหรอสงคมททกคนรบรและยอมรบอยางเปนเอกฉนทรวมกน หรอไมแตกตางกนมากนก

โดยสรป วฒนธรรมองคการหมายถงฐานคตพนฐานทมแบบแผนซงถกประดษฐคนพบจากการเรยนรโดยกลม เพอใชเปนเครองมอในการแกไขปญหาการปรบตวและถกถายทอดไปยงสมาชกในองคการ

ความสำาคญของวฒนธรรมองคการอาจกลาวไดวาวฒนธรรมเปนรากฐานทกำาหนดทศนคตและ

พฤตกรรมของมนษยในสงคม องคการซงจดวาเปนสงคมยอยยอมมวฒนธรรมเปนหลกในการดำารงชวต หรอวถชวต หรอเปนแบบแผนสำาหรบพฤตกรรมในการทำางานของมนษย โดยทสมาชกในสงคมหรอมนษยไมรตว ซงคลคคอน และเคลล (Kluckhohn and Kelly) เรยกวฒนธรรมในองคการวา เปนแบบหรอวถการดำารงชวตททำาใหองคการมเอกลกษณของตนเองตางไปจากองคการอน และแบบการดำารงชวตนสามารถแลกเปลยนกนและกนหรอแพรกระจายออกไปไดในหมสมาชกของสงคม โดยมการเรยนรผานกระบวนการขดเกลาทางสงคม วฒนธรรมนเปรยบเสมอนเปนกาวหรอหลกทยดองคการหรอหนวยงาน

ใหกลมเกลยวไมแตกสลายลงไปความสำาคญของวฒนธรรมตอองคการ มหลกฐานการศกษาวจยไว 3 ประการคอ

1. วฒนธรรมองคการสามารถกำาหนดรปแบบพฤตกรรมขององคการได เชน วฒนธรรมองคการทคนสวนมากมกวางเฉยตอปญหาทเกดขนในองคการ เมอวถชวตทวไปสรางแบบแผนการวางเฉยตอปญหา พฤตกรรมการปฏบตของมนษยในองคการกจะซมซบเรยนรแพรกระจายในเรองการวางเฉย นานเขากจะเปนวฒนธรรมการวางเฉย และกลายเปนแบบแผนสำาหรบพฤตกรรมมนษยในองคการนน ๆ ตอไป

2. รปแบบพฤตกรรมองคการทเกดขนจากวฒนธรรมองคการอาจเปนไดทงปจจยเกอกลหรออปสรรคตอการดำาเนนงานขององคการ โดยเฉพาะอยางยงการตดสนในแกไขปญหาในการบรหารงาน กลาวคอ วฒนธรรมจะสงผลตอรปแบบและเนอหาความสมพนธของบคคลทวไปในองคการ เชน ในกรณทองคการมปญหาทเกยวกบงานหรอพฤตกรรมของคน และจำาเปนตองแกไขปญหาเหลาน แตเมอพฤตกรรมของคนทเกดจากการยอมรบอำานาจของผนำา และไมมความกลาหาญในการรเรมแกไขปญหา ถาผนำาไมเปนผเรมตนกอนคอมวฒนธรรมยอมตามอยางไมยงคด (Subordination culture) พฤตกรรมเชนนกจะเปนอปสรรคในการแสวงหาแนวทางแกไขปญหาทตนประสบอยรวมกนอยางมความคดและรเรมสรางสรรคซงความคดรเรมเปนสงจำาเปน เมอแบบแผนการประพฤตถกปดกนกจะเกดการวางแนวปฏบตขนมากนเอง วาวธการแบบใดในการแกไขปญหาเปนทยอมรบไดในกลม (เพราะสอดคลองกบแบบแผนวฒนธรรมทกลมมอยในใจ คอความกลว) หรอวธการแบบใดในการแกไขปญหาเปนทยอมรบไมได (เพราะขดกบวฒนธรรมกลมทมอยในใจ หรอกลมไมมวฒนธรรมนอย คอความกลาหาญในการคดรเรมสรางสรรค) ในการปฏบตงาน หรอในการมความสมพนธระหวางสมาชกในองคการดวยกน วฒนธรรมจงเปนเงอนไขสำาคญควรแกการระลกถงในการศกษาปญหาขององคการทงโครงสราง กระบวนการ พฤตกรรม และสงแวดลอมในองคการ

3. จากผลงานการศกษาของ พอล เบท และ เอมอพ สลกแมน (Paul Bate and M.E.P. Seligman) พบวาวฒนธรรมจะมอำานาจชกนำาใหเกดภาวการณเรยนรตาง ๆ ไดโดยเฉพาะอยางยงทมความสำาคญกบองคการ คอ การเรยนรภาวะชวยตวเองไมได (Learned helplessness) ซงเปนสถานภาพทางจตทคนจะมเมอเขารบรวาเขาไมสามารถควบคมเปาหมายในชวตของเขาเองได และถาการรบรเชนนไดรบการยนยนโดยผนนมประสบการณตรง โดยเขาผนนพบกบตวเองวาเปนเชนนนจรง ๆ กจะทำาใหการจงใจในการตอบโตกบปญหาหายไป กลายเปนคนยอทอตออปสรรคหรอไมตอสใหเปาหมายขององคการบรรลผล วฒนธรรมการยอมตามผบงคบบญชาโดยไมยงคดจงกอใหเกดพฤตกรรมสนหวงในองคการ

โดยสรป วฒนธรรมองคการในฐานะเปนแบบแผนสำาหรบพฤตกรรมมนษยในองคการเปนสงทผศกษาพฤตกรรมองคการจะละเลยไมได เพราะเปนเสมอนแกนกลางของทกสงทกอยางในการดำาเนนงานของมนษยในองคการ

แนวคดของวฒนธรรมองคการสภาพแวดลอมในขององคการจะมพลงทมอำานาจอยางหนงคอ

วฒนธรรมองคการ : คานยมและบรรทดฐานทยดถอรวมกนโดยสมาชกขององคการทไดกลายเปนรากฐานของระบบการบรหารและวธการปฏบตของพนกงานและผบรหารภายในบรษท พลงนจะถกเรยกวาวฒนธรรมองคการ คานยมรวมของวฒนธรรมองคการจะเรยกรองความสนใจตอสงสำาคญ และระบแผนของพฤตกรรมทกลายเปนบรรทดฐานนำาทางการกระทำาสงตาง ๆ ภายในองคการ

วฒนธรรมองคการจะถกหยงรากลกในอดตแตจะถกกระทบจากปจจบนและความคาดหวงในอนาคตแนวความคดของวฒนธรรมองคการจะมรากฐานมาจากมานษยวทยา วฒนธรรม วฒนธรรมองคการ

จะเปนการสะสมของความเชอ คานยม งานพธ เรองราว ตำานาน และภาษาพเศษ ทกระตนความรสก ความผกพนภายในบรรดาสมาชกขององคการ บคคลบางคนจะเรยกวฒนธรรมองคการวาเปน กาวทาง“สงคม ทผกสมาชกขององคการเขาดวยกน วฒนธรรมองคการจะ”สะทอนใหเหนถงมมมองรวมของ วถทางทเรากระทำากนอย ณ ทน “ ”บางครงวฒนธรรมองคการจะหมายถงวฒนธรรมบรษทเนองจากแนวความคดของวฒนธรรมสามารถใชอธบายสภาพแวดลอมภายในของบรษท แตแนวความคดของวฒนธรรมสามารถใชอธบายสภาพแวดลอมภายในขององคการทไมมงกำาไรดวย เชน หนวยงานราชการ องคการการกศล และพพธภณฑ เปนตน วฒนธรรมจะมความสำาคญตอองคการเนองจากบคคลจะการะทำาบนพนฐานของคานยมรวมและคณลกษณะอยางอนของวฒนธรรมองคการ พฤตกรรมของพวกเขาจะมผลกระทบอยางมากตอประสทธภาพขององคการ

วฒนธรรมองคการจะถกพฒนาขนมาจากหลายแหลง เมอองคการใหมถกกอตงขนมา วฒนธรรมมกจะถกพฒนาขนมาทสะทอนใหเหนถงแรงจงใจและจนตนาการของบคคลทเกยวของ ผกอตงมกจะมผลกระทบทสำาคญตอวฒนธรรมทถกพฒนาขนมา ตวอยางเชน เรย ครอค ผกอตงแมคโดนลด ไดปลกฝงคานยมรวม คณภาพ บรการ ความสะอาด และคณคา กบพนกงานทกคนไวอยางเขมแขงทยงคงเปนความเชอของบรษทอยในปจจบนน วฒนธรรมองคการ ไดกลายเปนคำาท“ ”นยมแพรหลายของหารบรหารในปจจบน เอดการ ไชน นกวชาการและทปรกษาไดใหความหมายของวฒนธรรมองคการวาเปนระบบความเชอและคานยมรวมทถกพฒนาขนมาภายในองคการและนำาทางพฤตกรรมของสมาชกขององคการ และเปนพลงเบองหลงทจะกำาหนดพฤตกรรม เสรมแรงความเชอรวมกน และกระตนใหสมาชกใชความพยายามอยางเตมทเพอทจะบรรลเปาหมายขององคการ

วฒนธรรมองคการตามความหมายนสามารถกลายเปนขอไดเปรยบทางการแขงขนทสำาคญอยางหนงไดนนคอ ถาวฒนธรรมองคการ

สนบสนนกลยทธ และถาวฒนธรรมองคการสอดคลองกบโอกาสภายในสภาพแวดลอมขององคการ

องคประกอบของวฒนธรรมองคการองคประกอบพนฐานของวฒนธรรมองคการจะมอยหาอยางคอ

สภาพแวดลอมทางธรกจ คานยม วรบรษ พธและงานพธ และเครอขายทางวฒนธรรม

สภาพแวดลอมทางธรกจ บรษทแตละบรษทจะดำาเนนงานอยภายในสภาพแวดลอมทางธรกจทเจาะจงทจะกำาหนดประเภทขององคการทตองการเจรญเตบโต

คานยม คานยมทยดถอรวมกนโดยพนกงานทกคนจะมคณลกษณะพนฐานขององคการคานยมคอสงทผลกดนความพยายามรวมกนของสมาชกขององคการ คานยมจะถกระบไวภายในเปาหมายคอคำาขวญของบรษท

วรบรษ บคคลบางคนจะถกระบไวอยางใกลชดกบวฒนธรรมองคการ ตวอยางเชน วฒนธรรมองคการของไมโครซอฟทจะถกเชอมโยงอยางใกลชดกบวรบรษของพวกเขาคอ บลล เกตส พนกงานสามารถเขาหาเกตสโดยตรงผานทางระบบอเลกทรอนกสเมลของบรษท เกตสจะพยายามตอบคำาถามแตละขอภายในวนทเขาไดรบ

ธรรมเนยมปฏบต กจกรรมและเหตการณปกตจะเปนสวนหนงของวฒนธรรมองคการดวย

เครอขายทางวฒนธรรม วฒนธรรมองคการจะถกถายทอดผานเครอขายทไมเปนทางการ เรองราวของอดมคตและวรบรษของบรษทกอนหนานจะถกถายทอดผานเครอขายทไมเปนทางการ เรองราวของอดมคตและวรบรษของบรษทกอนหนานจะถกรบรรวมกนทวทงองคการและระหวางรนของพนกงานทตอเนองกน

เนองจากวฒนธรรมองคการมขอบเขตทกวาง และมลกษณะคลาย ๆ ภเขานำาแขง (Iceberg) คอมสวนทอยขางบนนำาสวนหนง และอยใตนำาอกสวนหนง จงอาจแบงวฒนธรรมออกไดเปน 2 สวน คอ

1. สวนทมองเหนได (Visible) จะเปนสงทสมาชกองคการสรางหรอประดษฐขนมา เชน สงประดษฐตาง ๆ (Artifacts) อาทเชน รปป นของผกอตงกจการ และถาวรวตถตาง ๆ เชน โดมของธรรมศาสตร หรอการตบแตงอาคารสถานท ปาย สญลกษณ คำาขวญ (Slogan) และพธกรรมตางๆ และการแตงกาย เปนตน

2. สวนทอยลกลงไป จะมองไมเหน (Invisible) แตเปนสงทสมาชกรบรและเขาใจรวมกน เชน คานยมขององคการทสมาชกรบร เชน คานยมของ Mcdonald ทเนน คณภาพ บรการความสะอาด และคณคาของสนคาและบรการ หรอความมงมน คณคาและความเชอของบรษทหรอองคการ

ทมาของวฒนธรรมองคการ แหลงกำาเนดวฒนธรรมองคการทสำาคญม 5 แหลง (สนทร วงศไว

ศวรรณ. 2540: 122) คอ 1. วฒนธรรมของสงคมในระดบตาง ๆ โดยคานยม ความคด

ความเชอ บรรทดฐานในการประพฤตปฏบตของบคคลทกระดบไดรบอทธพลจากวฒนธรรมของสงคมระดบตาง ๆ ซงแบงออกได 5 ระดบ คอ 1)วฒนธรรมของสงคมระดบนานาชาต 2)วฒนธรรมของสงคมระดบชาต 3)วฒนธรรมของสงคมระดบภมภาคและทองถน 4)วฒนธรรมของธรกจอตสาหกรรม 5)วฒนธรรมของสาขาอาชพ

2. ลกษณะงานและสภาพแวดลอมในการดำาเนนงาน กลาวคอในหนวยงานทมลกษณะงานใกลเคยงกน จะมวฒนธรรมองคการเหมอนกน และถาลกษณะงานตางกน จะมวฒนธรรมองคการตางกนดวย

3. คานยม ความเชอ และวสยทศนของผกอตงและผนำารนแรก ๆ คอถามองวาวฒนธรรมองคการเปนพฤตกรรมและการแปลความพฤตกรรมตาง ๆ ภายในองคการ ตวผกอตง ผนำาองคการกจะมสวนในการสรางและกำาหนดวฒนธรรมองคการ

4. ประสบการณจากการทำางานรวมกนของสมาชกองคการ กลาวคอเมอปฏบตตามความเชอและวสยทศนของผกอตงในชวงเรมตน ตอมาอาจตองปรบเปลยนตามการเรยนรทไดจากการปฏบตงานรวมกน

5. คานยม ความเชอ และวสยทศนของผนำารนใหม กลาวคอในหนวยงานมกจะมผมความคดรเรม ทอาจจะไดแสดงบทบาทอยในกลมผนำา จนเปนทยอมรบ โดยมเงอนไข คอเวลา และปจจยเกอหนนอนๆ

คณลกษณะของวฒนธรรมรากฐานรองรบวฒนธรรมองคการใดคอ ความเชอทนำาทางคานยม

ทสรางรากฐานของปรชญาเพอทศทางขององคการขนมา โดยทวไปความเชอจะสะทอนใหเหนถงบคลกภาพและเปาหมายของผกอตงหรอผบรหารระดบสงตอมา ความเชอเหลานจะกำาหนดบรรทดฐานเพอพฤตกรรมประจำาวนขนมาภายในองคการ ตวอยางเชน ณ ยไนเตด พารเซล เซอรวส ความเชอของพวกเขาคอบรษทควรจะรกษาสถานททำางานทเสมอภาคเอาไว ทพนกงานทกคนจะถกปฏบตอยางยตธรรมและเสมอภาค และพนกงานจะตองไดรบรางวลจากการทำางานหนกเพอทจะบรรลเปาหมายของบรษท บรรทดฐานสองอยางนทเกดขนจากความเชอตอสถานททำางานทเสมอภาคคอ 1. จงเรยกพนกงานและผบรหารระดบสงของยพเอส ดวยชอตวแรกของพวกเขาเหมอนกน และ 2. การมทจอดรถยนตทไมมการสงวนสทธภายในลานจอดรถยนตของบรษท เมอคานยมและความเชอไดถกยอมรบทวทงองคการและพนกงานกระทำาตามคานยมเหลานแลว บรษทจะมวฒนธรรมองคการทเขมแขง นกวจยไดระบเครองวดความเขมแขงทางวฒนธรรมหลายอยาง คอ ความลกของการแทรกซมภายในองคการ พนกงานไดยดเอาคานยมไวรนแรงแคไหน

ความอายยนของวฒนธรรมและหลกฐานทมองเหนไดของวฒนธรรม วฒนธรรมทเขมแขงจะมอทธพลตอพนกงานมากกวาวฒนธรรมทออนแอ คณลกษณะอยางอนของวฒนธรรมคอความสามารถปรบตวเขากบการเปลยนแปลงทางสภาพแวดลอม ระดบของการมสวนรวมของพนกงาน และระดบความสอดคลองทามกลางคานยมทางวฒนธรรม องคการจะตองคดคนวธการของการคำาจน และการยดคานยมทางวฒนธรรมของพวกเขารวมกบบคคลอนไว

โดยทวไปบรษทจะมวฒนธรรมองคการทเขมแขงแตกตางกน วฒนธรรมอาจจะเขมแขงหรอออนแอได แตผเขยนหนงสอทขายดทสดเลมหนง Corporate Culture ไดกลาววา วฒนธรรมทเขมแขงมกจะ“เปนพลงทผลกดนเบองหลงความสำาเรจอยางตอเนองภายในธรกจอเมรกนอยเสมอ วฒนธรรมองคการทเขมแขงจะมหนาททสำาคญส”อยาง องคการทมวฒนธรรมออนแอไมสามารถมขอไดเปรยบจากหนาทสอยางเหลาน

1. วฒนธรรมจะใหความรสกทเปนเอกลกษณแกสมาชกองคการ 2. วฒนธรรมจะถกกระตนความผกพนรวมกน 3. วฒนธรรมจะสงเสรมความมนคงของระบบทางสงคม4. วฒนธรรมจะมอทธพลตอพฤตกรรมทชวยใหบคคลเขาใจ

เหตผลสงแวดลอมของพวกเขาได

ลกษณะของวฒนธรรมทจะทำาใหองคการบรรลประสทธผลจากการศกษาของ Daniel R. Denison (1990) ในปจจยดาน

วฒนธรรมองคการและประสทธผลขององคการ พบวาวฒนธรรมองคการจะสงผลตอประสทธผล (Effectiveness) ขององคการเปนอยางมาก เมอวฒนธรรมนนกอใหเกด

1. การผกพน (Involvement) และการมสวนรวมในองคการ

2. การปรบตว (Adaptability) ทเหมาะสมกบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกองคการ

3. การประพฤตปฏบตไดสมำาเสมอ (Consistency) ซงจะทำาใหเกดการทำางานทประสานกนและสามารถคาดหมายพฤตกรรมตาง ๆ ทจะเกดขนได

4. มวสยทศนและภารกจขององคการทเหมาะสม ทำาใหองคการมกรอบและทศทางการดำาเนนงานทชดเจน

ปจจยทง 4 สวนน จะทำาใหองคการสามารถบรรลสประสทธผล (Effectiveness) ตามทตองการได ปจจยดานวฒนธรรมองคการจงมความสำาคญทจะสนบสนนใหองคการบรรลสวสยทศน และภารกจทกำาหนดอยางเหมาะสมได ดงแผนภมตอไปน

รปแสดงลกษณะของวฒนธรรมทจะทำาใหองคการบรรลประสทธผล

การผกพนและการมสวนรวม

ในองคการ

การปรบตวทเหมาะสม

วสยทศนและภารกจขององคการทเหมาะสม

การปฏบตอยาง

สมำาเสมอ

ดงนน ผบรหารควรใหความสำาคญกบวฒนธรรมองคการ โดยการประเมนสภาพของวฒนธรรมองคการทเปนอย และประเมนความเหมาะสมหรอคณคาทมตอองคการ เพอจะไดสรางวฒนธรรมองคการใหเปนไปในแนวทางทเหมาะสม เกดประโยชนสงสดตอองคการ อยางเชนทสายการบนเซาทแวสตแอรไลน ผบรหารระดบสงคอ เฮรบ เคลลเฮอร ประธานบรหารเซาทแวสตแอรไลน ไดสรางวฒนธรรมองคการทให พนกงานทำางานอยางมความสข ความสนก จนคนในเซาทแวสตทาทายวา แมบรษทอนจะลอกเลยนสตรการทำาธรกจของเซาทแวสตได แตอาจไมประสบความสำาเรจเทากบเซาทแวสต เพราะวฒนธรรมองคการนนแตกตางกนไปไมอาจลอกเลยนแบบวฒนธรรมการทำางานของเซาทแวสตได

วฒนธรรมในองคกรเปนสงสำาคญทแสดงออกถงพฤตกรรมของคนในองคกรนน ๆ ซงเกดจากความตองการทจะเปลยนแปลงภายในอ ง ค ก ร

ฐานคตเบองตนทมแบบแผนของวฒนธรรมองคการวฒนธรรมองคการมแบบแผนหลายแบบหรอหลายระดบ เรมดวย

ระดบทมองเหนได (Visible artifacts) เชน ลกษณะตวอาคารสถานทขององคการ เทคโนโลย สถานททำางาน การแตงกาย เสยงในททำางาน หลกฐานทเปนลายลกษณอกษร เชน กฎบตร (charter) คมอปฐมนเทศบคลากร เรองเลาตาง ๆ องคการ วฒนธรรมระดบนเปนวฒนธรรมระดบพนฐานทไมชวยหรอชวยไดนอยในการทำาความเขาใจวาทำาไมคนถงประพฤตหรอมพฤตกรรมเชนนน

วฒนธรรมองคการระดบถดมาคอ ระดบคานยม (Value) ซงเปนตวการควบคมพฤตกรรมของมนษย คานยมชวยใหเราเขาใจไดวาทำาไมมนษยจงมพฤตกรรมเชนนน แตคานยมกเปนสงทสงเกตใหเหนไดชดเจนโดยตรงไดยาก การเขาใจคานยมไดนนมแนวทางทำาได เชน การสมภาษณผนำาตาง ๆ ในองคการ หรอทำาการวเคราะหเนอหาวฒนธรรมทมองเหนไดในระดบแรกเชน กฎบตร หรอหลกฐานทเปนลายลกษณอกษร

ขององคการ อยางไรกตาม คานยมกยงขนอยกบการวนจฉยโดยออมจากตวแทนทเปนรปธรรมจากวฒนธรรมระดบแรก กลาวโดยยอกคอ คานยมไดมาจากการใหเหตผลโดยการอธบายดวยการพดออกมาจากผถกสมภาษณวา คานยมนนเปนสาเหตใหเกดพฤตกรรมเชนนน แตเหตผลรากฐานจรง ๆ ของพฤตกรรมกยงไมแสดงออกมาอยางโปรงใส

ถาจะใหเขาใจวฒนธรรมอยางแทจรง ซงรวมถงคานยมและพฤตกรรมทสงเกตเหนและวดได เราจำาเปนตองขดคนลงไปถงฐานคตพนฐาน ซงเปนตวการสำาคญทกำาหนดการรบร ความคดและความรสกของกลมหรอองคการ ฐานคตเหลานเปนการตกผลกของคานยมซงถกเรยนรในการแกไขปญหาวาไดผล และจะเกดอยในบคคลหรอกลมเสมอ และฐานคตพนฐานนกจะกำาหนดการรบร ความคด และความรสกของมนษยตอสภาพแวดลอมหรอปญหาทตนเองประสบพบเหนโดยอตโนมต ซงเจาของพฤตกรรมกไมรตว นาน ๆ เขากกลายเปนมมมองของผนนไป เสมอนไดมาเปลา ๆ และจะไมมการสงสยวาทำาไมตวเองตองรบร คด และรสกเชนนน ไมเหมอนคานยมใหม ๆ ทเพงเกดขน ฐานคตพนฐานนมสวนทำาใหมนษยกลายเปนคนไมร (Ignorant) หรอถกคนอนมองวาเสยสต (insane) ได ถาบคคลผนนไปโตแยงคานยมทเปนฐานคตของคนทวไป เชน เรามความเขาใจกนทวไปวา ธรกจควรมงกำาไร มหาวทยาลยควรใหการศกษา หรอการแพทยควรชวยใหมนษยมชวตยนยาว แตถาผใดไมยอมรบฐานคตหรอคานยมเหลาน กลมกจะเหนวา บคคลนนเปนคนไมรจรง หรอหลงผดไปทง ๆ ทสงเหลานกเปนเพยงคานยมเทานน

การตงคำาถามทถกตองสามารถดงฐานคตพนฐานขนมาจากจตใตสำานกของมนษยได และเขาสการตระหนกในตนเอง หรอทำาใหรจกตนเองมากขน

ภาพดานลางเปนการแสดงระดบวฒนธรรม 3 ระดบทเกดขนและเปลยนแปลงตลอดเวลาในพฤตกรรม การรบร ความคด และความรสกของมนษยในองคการ

สำาหรบฐานคตพนฐานระดบลกทสดนนจะเปนแหลงรวบรวมแบบแผนเกยวกบมนษยชาตธรรมชาต และกจกรรมทงมวลของมนษยซงอาจจะเขากนได ทดแทนกนไดหรอไมกได เชน ถากลมเชอวาหรอมฐานคตรวมกนวาการจะมชวตรอดอยไดในโลกควรจะเอาชนะธรรมชาตและควบคมสภาพแวดลอมใหได กเชอไดเลยวาความสมพนธของกลมยอมมลกษณะคลอยตามฐานคตรวมกนดวยคอ มนษยจะกาวราวตอกน แกงแยงกน และไมคำานงถงความสมานฉนทและเหนใจหรอยอมความระหวางกนในหมมนษยชาต หรออกตวอยาง ถากลมมฐานคตวาความคดสรางสรรคทดและผลตภณฑทมคณภาพจะมาจากความพยายามอยางยงของปจเจกบคคลเทานน กลมกไมสามารถมฐานคตทวากลมสามารถจะกอใหเกดผลตามทคาดหวงหรอบคคลแตละคนจะมความจงรกภกดตอ

-พฤตกรรมการแสดงออกเปนรปธรรม เชน ศลปะ พฤตกรรม เทคโนโลย และแบบแผนพฤตกรรม

คานยม

ฐานคตพนฐาน-ความสมพนธกบสงแวดลอม-ความจรง กาลเวลา-ธรรมชาตของมนษย-กจกรรมของมนษย-ความสมพนธของมนษย

สวนใหญเปนพฤตกรรมแสดงออกใหเหนชด แตแปลความไมได หรอไมอาจถอดรหสใหเขาใจไดงาย ๆ มกเปนการประพฤตตามกนไปเชน การรองรำาทำาเพลง การลงแขกดำานา

ยงระลกรอยไดแตมองไมเหน ระลกไดวาใคร ๆ เขากทำาหรอคดแบบเดยวกน ใครไมทำาตามกคงถกมองวาเสยสต เชน เชอวามหาวทยาลยตองใหการศกษา บรการวชาการ และบำารงศลปวฒนธรรม ธรกจตองทำากำาไร

ไมรตวไดมาเปลา ๆ ไมเคยคดสงสย อยใตจตสำานก

ภาพแสดงระดบของวฒนธรรม

กลมมากกวาการเหนแกตวของตวเองซอนขนมาพรอมกน เพราะปจเจกบคคลสำาคญกวากลม

แบบแผนของฐานคตจะไดรบการพฒนาใหเหนรปแบบชดเจนขนในกรอบของความเหนเกยวกบมนษยชาต ธรรมชาตและสงแวดลอม และกจกรรมทงมวลของมนษย จนเกดเปนฐานคตเฉพาะกลม และเปนรากฐานหรอทมาทสำาคญของคานยมของกลมคนตาง ๆ

แบบแผนของฐานคต คานยม และพฤตกรรมการแสดงออก รวมตลอดถงศลปะเทคโนโลยตาง ๆ จะถกถายทอดไปสสมาชกใหมในองคการ หลงจากทแบบแผนเหลานประสบความสำาเรจในการนำาไปใชแกไขปญหาในการปรบตวใหองคการดำารงอยไดและสามารถแกไขปญหาในองคการเอง นนคอสามารถชวยแกไขปญหาในการบรหารงานขององคการได

ลกษณะของวฒนธรรมองคการอาจแบงลกษณะของวฒนธรรมองคการไดหลายมต เชนมตท 1 แบงเปน1. วฒนธรรมเดน (Dominant Culture) จะเปนลกษณะของ

คนในองคการโดยรวมซงจะเหนไดจากคานยมหลกขององคการนน วฒนธรรมประเภทนจะเปนวฒนธรรมของคนสวนใหญทรบร และยอมรบ ตลอดจนเขาใจรวมกน เชน วฒนธรรมของมหาวทยาลยธรรมศาสตร คอ สงเสรมประชาธปไตยและความเสมอภาค ตลอดจนมงรบใชสงคม

2. วฒนธรรมยอย (Subculture) จะเปนวฒนธรรมของกลมงาน แผนกงาน หรอพนทงาน ซงในองคการหนง ๆ ทมหลายกลมงานหรอแผนกงานกจะมวฒนธรรมยอย ๆ หลายแบบได เชน ทมหาวทยาลยธรรมศาสตรแตละคณะกอาจมวฒนธรรมยอยของตนเอง เชน วฒนธรรมของคณะพาณชยศาสตรและการบญช ทเนนการทำางานอยางมประสทธภาพ และการมงตอบสนองความ

ตองการของลกคา ซงจะแตกตางจากวฒนธรรมของคณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชนทเนนความเปนอสระของวชาชพของสอตาง ๆ เปนตน

การมวฒนธรรมยอยจะกอใหเกดประโยชนตอองคการหรอไมนนอยกบถาวาวฒนธรรมยอยนน ๆ เหนพองตองกนกบความเชอทเปนสมมตฐานพนฐานและคานยมหลกขององคการ แตไมเหนพองกบพฤตกรรมหรอวธการทจะไปสความเชอมน องคการจะไดประโยชนจากความคดสรางสรรคและความแตกตางในความคดดงกลาวไดมตท 2 แบงเปน

วฒนธรรมทเขมแขง หรอออนแอ ซงจะขนอยกบระดบของการเหนพองตองกน (Consensus หรอ Agreement) การยดเหนยวกน (Cohesiveness) และการผกพน (Commitment) ของสมาชกตอวฒนธรรมองคการนน ๆ

1.วฒนธรรมทเขมแขง (Strong Culture) หมายถง วฒนธรรมทมนำาหนกมาก คนเหนพองตองกนและยอมรบมากจงเปลยนแปลงยาก วฒนธรรมทเขมแขงจะมผลตอการควบคมพฤตกรรมไดมาก และทำาใหสมาชกขององคการมแรงยดเหนยวกนสง มความจงรกภกดและผกพนตอองคการมาก ในองคการทางการทหารหรอในองคการของชาวเกาหลและญปน จะมวฒนธรรมองคการทมนำาหนกและมความเขมแขงมากกวาองคการแบบตะวนตก อนเปนผลมาจากการไดรบอทธพลจากวฒนธรรมประจำาชาตนนเอง

Deal และ Kennedy (1982) ไดเสนอวาองคการทมวฒนธรรมองคการทเขมแขงจะมสวนประกอบของวฒนธรรมทสำาคญคอ

1) มคานยม ซงสะทอนวสยทศน และความเชอขององคการทชดเจน ดงเชนท 3 เอมทมความเชอในการมงสราสรรคนวตกรรม

2) มวรบรษ ซงจะปรากฏอยในเรองเลาขององคการ เชน บลเกตต จะมวรบรษทสำาคญในการสรางวฒนธรรมการมงคดไปขางหนาใหเกดขนแกไมโครซอฟท

3) มพธกรรมและพธการ เพอเปนการเนนยำาคานยมขององคการ เชน พธมอบรางวลดเดนใหแกพนกงานทมความคดสรางสรรคใหม ๆ แกองคการ

4) มเครอขายของวฒนธรรม ซงจะเปนวธการตาง ๆ ในการสอสารวฒนธรรมใหถกปลกฝงและเนนยำาวฒนธรรมองคการแกสมาชกในองคการนน ๆ เชน การมสมกพกหรอบตรวฒนธรรมองคการตดตวพนกงาน

โดยทวไปพบวา วฒนธรรมทเขมแขงจะทำาใหสมาชกยดมนตอเปาหมายขององคการ สรางแรงจงใจใหแกสมาชก แตขณะเดยวกนกพบวา องคการมกจะยดถอดและมงเนนภายในองคการเปนสำาคญ ตลอดจนมความเปนระบบราชการเพมขนเรอย ๆ โดยเฉพาะอยางยงถาองคการนน ๆ มผลประกอบการทางการเงนทประสบความสำาเรจ และถาองคการตองการเปลยนแปลงกมกจะเปลยนไดยาก ตวอยางขององคการทมวฒนธรรมทเขมแขง ไดแก วอลมารท สายการบนเซาทเวสต บรษทเครองสำาอาง แมรเคย สวนสนกดสนย และฮวเลตแพคการด เปนตน

2.วฒนธรรมทออนแอ (Weak Culture) จะเปนวฒนธรรมทคนอาจจะไมเหนพองตองกนมาก และเปลยนแปลงไดงาย และไมคอยมนำาหนกตอสมาชกเทาไรนก ซงปรากฏในองคการทเพงกอตงหรอองคการทมอายไมยาวนานนก วฒนธรรมองคการจงอาจยงไมมนำาหนกตอสมาชกมากเทาใดนก หรออาจจะเกดขนในองคการทผนำาไมไดใหความสำาคญกบวฒนธรรมขององคการมากนก หรอเนองจากองคการเปดรบการเปลยนแปลงตาง ๆ จากสภาพแวดลอมมากการทจะทราบวาวฒนธรรมจะเขมแขงหรอออนแอนน จะตอง

พจารณาถงระดบความผกพนของบรรดาเหลาสมาชกทงหลาย หาก

ความผกพนของสมาชกมสงมากกแสดงวาวฒนธรรมภายในองคการนนเขมแขงซงเปนเปาหมายขององคการ ทงนสมาชกทกคนจะตองดำาเนนการตามเปาหมายนนอยางอดทนและเสยสละ ทมเทแรงกายแรงใจใหดวยความเตมใจเปนการผกพนทางใจไมใชวตถรางวลแตอยางใด วฒนธรรมทเขมแขงมผลตอพนกงานสง ทำาใหการปฏบตงานสงขน การลาออกจากงานลดนอยลง ลกษณะทสำาคญของวฒนธรรมทเขมแขงนนผกพนกบ นโยบาย กลยทธ และโครงการของธรกจ จะตองสอดคลองกบคานยม เพราะคานยมเปนรากฐานของวฒนธรรมทเขมแขงมบทบาทสำาคญในการเปนพลงจงใจแกเหลาสมาชกในองคการนน หากคานยมทปรากฏสนบสนนเปาหมายและกลยทธ วฒนธรรมนนกจะเปนทรพยสนทสำาคญทางธรกจ ในทางกลบกนวฒนธรรมองคการทออนแอ ระดบความสมพนธของบรรดาสมาชกจะมนอย และคานยมไมสอดคลองกบนโยบาย กลยทธและโครงการของธรกจและบรรดาสมาชกจะมคานยมทผดจะทำาใหวฒนธรรมเปนหนสน

ประเภทของวฒนธรรมองคการ

ในการพจารณาวา คานยมใดมความสำาคญและเหมาะสมกบองคการหรอไมนน ผนำาจำาเปนตองวเคราะหปจจยแวดลอมภายนอกองคการ วสยทศนและยทธศาสตรของบรษท ดวยเหตนวฒนธรรมของแตละองคการจงผดแผกแตกตางกน อยางไรกตามถาเปนอตสาหกรรมอยางเดยวกนกมกมวฒนธรรมทคลายคลงกน เพราะดำาเนนงานภายใตภาวะแวดลอมทคลายกน คานยมทดขององคการควรมงทความมประสทธผล ตวอยางเชน ภายใตภาวะแวดลอมทมการแขงขนสง (competitive environment) ยอมตองการความยดหยน (flexibility) และความสามารถตอบสนอง (responsiveness) ตอลกคาไดสงและรวดเรว ดงนน บรษทจงควรมวฒนธรรมทมงเนนความสามารถปรบตว (adaptability) เปนหลกมากกวายดคานยมวา ด “ ”หรอ เลว เทานน โดยผนำาจะตองมสามารถในการผสมผสานคานยม“ ”เหลานใหอยในจดทลงตวพอด ผนำาทสามารถในการจดความสมพนธระหวางคานยมทเปนวฒนธรรม (cultural values) กลยทธขององคการ (organizational strategy) และบรบทแวดลอมภายนอก (external environment) ไดด ยอมเกอหนนตอผลของการประกอบการของบรษทสงยงขน

จากการศกษาเรองวฒนธรรมกบความมประสทธผลเสนอแนะวา ถาจดคานยมขององคการ กลยทธองคการ และบรบทแวดลอมภายนอกไดเหมาะสมแลว จะเกดวฒนธรรมองคการขน 4 แบบดงแสดงในภาพ โดยความแตกตางของวฒนธรรมทงสมาจาก 2 มต ไดแก

1) ระดบของเงอนไขภาวะแวดลอมภายนอกวาตองการความยดหยน (flexibility) หรอความมนคง (stability) เพยงไร

2) ระดบของเงอนไขดานกลยทธวาตองการเนนภายใน (internal) หรอ เนนภายนอก (external) เพยงไร

มตทงสองผสมกนเกดเปนวฒนธรรมองคการขน 4 แบบ โดยแตละแบบมงเนนคานยมทตางกน ไดแก วฒนธรรมแบบปรบตว (adaptability culture) วฒนธรรมแบบมงผลสำาเรจ (achievement culture) วฒนธรรมแบบเครอญาต (clan culture) และวฒนธรรมแบบราชการ (bureaucratic culture) โดยองคการหนง ๆ อาจมวฒนธรรมองคการมากกวาหนงแบบหรออาจครบทกแบบกได อยางไรกตาม องคการทมความสำาเรจสงพบวา มกมวฒนธรรมทเขมแขงเพยงแบบเดยวเทานน

วฒนธรรมทงสแบบขององคการ (Four Corporate Cultures)

ความยดหยน

ภาวะแวดลอม ภายใน

วฒนธรรมแบบเครอญาต (Clan Culture)มคานยมเนน : - ความรวมมอ

- ความเอออาทร - รกษาขอตกลง - ความเปนธรรม - ความเสมอภาค ทางสงคม

วฒนธรรมแบบปรบตว (Adaptability Culture) มคานยมเนน : - ความรเรม

- การทดลอง - ความกลาเสยง - ความอสระ - ความสามารถ ตอบสนอง

ภาวะแวดลอม ภายนอก

วฒนธรรมแบบราชการ (Bureaucratic Culture) มคานยมเนน : - ความประหยด

- ความเปนทางการ - ความสมเหตผล - ความเปนระเบยบ - ความเคารพ เชอฟง

วฒนธรรมแบบมงผลสำาเรจ (Achievement Culture)มคานยมเนน : - มงการแขงขน

- ความสมบรณ แบบ - ปฏบตเชงรก - ความเฉลยวฉลาด - ความรเรมสวน บคคล

ความมนคง

ทมา : Daft, R.L. (2002). The leadership experience

วฒนธรรมแบบปรบตว (Adaptability Culture) หรอแบบผประกอบการ (Entrepreneurial Culture)

เกดขนจากการทผนำาเชงกลยทธ (strategic leader) มงสรางคานยมใหมขององคการทเออตอการเพมขดความสามารถในการตความ

หรอคาดการณภาวะแวดลอมภายนอก เพอใหเกดพฤตกรรมในองคการทสามารถตอบสนองไดตลอดเวลา พนกงานขององคการจงไดรบความอสระในการตดสนใจเอง และพรอมลงมอปฏบตไดทนทเมอเกดความจำาเปนโดยยดคานยมในการสนองตอบตอลกคาเปนสำาคญ ผนำามบทบาทสำาคญตอการสรางความเปลยนแปลงใหเกดขนกบองคการดวยการกระตนพนกงานใหกลาเสยง กลาทดลองคดทำาในสงใหม และเนนการใหรางวล ผลตอบแทนแกผทรเรมสรางสรรคเปนพเศษ หลายบรษทไดเปลยนนโยบายใหมมาเนนเรองการมอบหมายอำานาจในการตดสนใจแกพนกงาน (employee empowerment) เนนกลยทธความยดหยนและความสามารถตอบสนองตอสภาพแวดลอมภายนอกไดรวดเรวเปนหลก ซงสอดคลองกบยคแหงการเปลยนแปลงทรวดเรว ซงมคานยมในเรอง

- สงเสรมการสรางสรรค การใชจนตนาการ- สงเสรมใหทดลอง ใหลองทำา ผดพลาดไมเปนไรใหถอเปน

บทเรยน- ใหกลาเสยง ใหกลาคดอะไรทนอกกรอบได- การใหอสระ ใหคด ใหทำาได ใหมความเปนผประกอบการอย

ในตว- การมงตอบสนองตอลกคาและฝายตาง ๆ โดยไมยดตด

กบกรอบแบบเดม ๆองคการทเปนแบบนทเดนชดคอ บรษท 3 M ทสงเสรมและใหเวลา

กบพนกงานใหสามารถใชเวลางานได ถง 15 % เพอศกษาวจยโครงการทตนสนใจได ทำาใหพนกงานมโอกาสในการประดษฐคดคนพฒนานวตกรรมใหม ๆ ใหเกดขนได วฒนธรรมแบบผประกอบการนมกจะพบในองคการขนาดกลางและขนาดเลก (SME) ทผกอตงยงคงบรหารจดการอย เชน ทบรษทไมโครซอฟท อนเทล และอ-เบย เปนตน

วฒนธรรมแบบมงผลสำาเรจ (Achievement Culture)

ลกษณะสำาคญของวฒนธรรมแบบมงผลสำาเรจกคอ การมวสยทศนทชดเจนของเปาหมายองคการ ผนำามงเหนผลสำาเรจตามเปาหมาย เชน ตวเลขยอดขายเพมขน ผลประกอบการมกำาไร หรอมเปอรเซนตสวนแบงของตลาด (market share) สงขน เปนตน องคการมงใหบรการลกคาพเศษเฉพาะกลมในภาวะแวดลอมภายนอก แตไมเหนความจำาเปนทจะตองมความยดหยนและตองเปลยนแปลงรวดเรวแตอยางใด องคการทยดวฒนธรรมแบบมงผลสำาเรจจงเนนคานยมแบบแขงขนเชงรก ความสามารถรเรมของบคคล และพงพอใจตอการทำางานหนกในระยะยาวจนกวาจะบรรลผลตามเปาหมาย คานยมทมงการเอาชนะจงเปนเสมอนกาวเชอมทกคนในองคการเขาดวยกน หลายบรษททมวฒนธรรมมงผลสำาเรจจะใหความสำาคญการแขงขน การเอาชนะ พนกงานทมผลงานดจะไดผลตอบแทนสงในขณะทผมผลงานตำากวาเปากจะถกไลออกจากงาน จะมคานยมในเรอง

- การใหแขงขนกนทำางาน เพอสรางผลงาน- การรก การมงมน เอาจรงเอาจง- การทำาอะไรใหเสรจ ใหสมบรณ ใหดทสด- การขยนขนแขงในการทำางาน- การรเรมในระดบบคคล เพอมงไปสชยชนะ และความ

สำาเรจในองคการทมวฒนธรรมแบบน พนกงานจะมการแขงขนกน

ทำางานอยางหนก และมงเนนยอดขายและผลกำาไรเปนทตง ตวอยางองคการทเนนวฒนธรรมแบบนคอ บรษท เปปซ ในชวงท นายเวย คอลโลเวย (Wayne Calloway) ดำารงตำาแหนงประธานบรหาร (CEO) ซงไดกำาหนดวสยทศไววา เปปซจะตองเปน “ The Best Consumer Products in the World ” จงสงเสรมพนกงานใหขยนขนแขงในการทำางานมระบบการใหรางวลจงใจอยางเขมแขงสำาหรบคนททำางานไดตามทกำาหนด เชน ไดตวเครองบนชนหนง ไดรถประจำา

ตำาแหนง ไดรบสทธซอหน ไดโบนส และไดรบการพจารณาเลอนตำาแหนงอยางรวดเรว

จากวฒนธรรมทกลาวมาแลวน ถาผบรหารสามารถสรางสรรคและประสานวฒนธรรมแบบญาตมตร วฒนธรรมแบบปรบตวและวฒนธรรมแบบทเนนความสำาเรจใหเกดขนได กยอมเกดทงประสทธผลแกองคการและสรางความพงพอใจแกสมาชกองคการดวย

วฒนธรรมแบบเครอญาต (Clan Culture) เปนวฒนธรรมทมความยดหยนแตมงเนนภายในองคการ โดยจะให

ความสำาคญของการมสวนรวมของพนกงานภายในองคการเพอใหสามารถพฒนาตนเองใหพรอมทจะรองรบการเปลยนแปลงรวดเรวจากภายนอก เปนวฒนธรรมทเนนความตองการของพนกงานมากกวาวฒนธรรมแบบอน ดงนน องคการจงมบรรยากาศของมวลมตรทรวมกนทำางานคลายอยในครอบครวเดยวกน ผนำามงเนนเรองความรวมมอ การใหความเอาใจใสเอออาทรทงพนกงานและลกคา โดยพยายามหลกเลยงมใหเกดความรสกแตกตางกนทางสถานะภาพ ผนำาจะยดมนในการใหความเปนธรรมและการปฏบตตามคำามนสญญาอยางเครงครด จะมคานยมสำาคญในเรอง

- การทำาตามประเพณปฏบต (Traditional)- การคำานงถงผลกระทบทจะมตอคนอน ๆ- การเนนความเปนทม- เนนการมสวนรวม- การเหนพองกน ไมพยายามสรางความแตกแยก

อะลมอลวยกน ชวยเหลอกน รวมมอกน เปนกนเอง เปนแบบพนอง

- การเนนความเปนธรรม ยตธรรมและเทาเทยมกนในองคการทมวฒนธรรมองคการแบบนมกจะมกระบวนการเรยนร

ทางสงคมมาก รวมทงมการบรหารทรพยากรมนษยทด ทำาใหพนกงานม

ความรสกเปนเจาของและจงรกภกดตอองคการ ตลอดจนมความภาคภมใจทไดเปนสมาชกขององคกรแบบน

มบางบรษททยดวฒนธรรมแบบนแลวประสบความสำาเรจ เชน SAS Institute ในสหรฐทใหความสำาคญสงตอคานยมการดแลเอาใจใสตอความเปนอยและความตองการของพนกงานเพอใหเกดการเพมผลงาน พนกงานจะไดรบการอบรมในการจดระเบยบชวตสวนตวไดอยางสมดลมากกวาการทำางานเพมชวโมงขนหรอทำางานหนกเกนไป หรอมจตใจมงแขงขนกน นอกจากนยงเนนเรองความเสมอภาค ความเปนธรรม และความรวมมอ พบวาพนกงานของบรษทดงกลาวใหความรวมมอและใสใจตอเพอนรวมงานและบรษทยงขน สงผลใหบรษทสามารถปรบตวพรอมตอการแขงขนและการเปลยนแปลงของตลาดไดด

วฒนธรรมแบบราชการ (Bureaucratic Culture)เปนวฒนธรรมทเนนความมเสถยรภาพความมนคงและมงเนน

ภายในองคการเปนสำาคญ ใหความสำาคญตอภาวะแวดลอมภายใน ความคงเสนคงวาในการดำาเนนการเพอใหเกดความมนคง วฒนธรรมแบบราชการจะมงเนนดานวธการ ความเปนเหตผล ความมระเบยบของการทำางาน มงเนนเรองใหยดและปฏบตตามกฎระเบยบ ยดหลกการประหยด ความสำาเรจขององคการเกดจากความสามารถในการบรณาการและความมประสทธภาพ ในโลกปจจบนทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวเชนน มองคการนอยมากทสามารถดำาเนนงานภายใตภาวะแวดลอมทมนคง ผนำาสวนใหญจงพยายามหลกเลยงวฒนธรรมแบบราชการ เนองจากตองการมความยดหยนคลองตวมากขนนนเอง จะมคานยมในเรอง

- การประหยดและมงประสทธภาพในการทำางาน- เนนความเปนทางการ และความเปนระเบยบแบบแผน- การใชเหตผล ใชขอมลตวเลขตาง ๆ ในการปฏบตงาน- การเนนในระเบยบ คำาสง กฎระเบยบตาง ๆ

- การเชอฟง ทำาตามกฎระเบยบ และคำาสงของผบงคบบญชา

แนวคดของวฒนธรรมแบบนจะกอใหเกดความมประสทธภาพ เสถยรภาพ และสามารถคาดหมายผลลพธทจะเกดขนได และเหมาะกบองคการทอยสภาพแวดลอมทไมคอยเปลยนแปลง องคการประเภทหนวยงานราชการและรฐวสาหกจมกมวฒนธรรมในแบบนมากเพราะอยภายใตกรอบของระบบราชการ แตแนวโนมในอนาคตของวฒนธรรมแบบนนาจะลดลง เพราะหนวยงานราชการและรฐวสาหกจทงหลายตางพยายามมงออกจากระบบราชการ พยายามบรหารงานแบบธรกจเอกชน โดยพยายามลดขนตอนกฎระเบยบตาง ๆ ทไมจำาเปนลง เปดโอกาสใหผปฏบตงานไดใชวจารณญาณทเหมาะสมใหเกดความคลองตวในการทำางานมากขน นอกจากนน ขณะนรฐบาลไดกำาหนดนโยบายในการปฏรประบบราชการ ซงจะตองมการปฏรปหลายประการ ทงการปฏรปโครงสราง ระบบการทำางาน ระบบงบประมาณ รวมทงวฒนธรรมการทำางานของขาราชการทงหลายดวย โดยเนนใหมใหมประสทธภาพและสรางความพงพอใจใหแกประชาชนผใชบรการใหมากขน

กลาวโดยสรป วฒนธรรมแตละแบบสามารถสรางความสำาเรจใหแกองคการไดทงสน การยดวฒนธรรมแบบใดหรอผสมผสานมากนอยเพยงใด ขนอยกบจดเนนดานกลยทธขององคการ และความจำาเปนของเงอนไขแวดลอมภายนอกเปนสำาคญ จงเปนความรบผดชอบโดยตรงของผนำาทตองมใหองคการหยดชะงกอยกบวฒนธรรมเดม ซงอาจเหมาะสมกบอดต แตไมอาจทำาใหองคการประสบความสำาเรจไดอกตอไป

นอกจากนยงสามารถแบงประเภทวฒนธรรมตามสงทแตละองคการเนนไดดงน1. วฒนธรรมองคการทเนนบทบาท

วฒนธรรมองคการทเนนบทบาท (Role Culture) วฒนธรรมองคการประเภทน คอ มงเนนทตำาแหนง บทบาทหนาทและความรบผดชอบทกำาหนดไวชดเจนเปนลายลกษณอกษร (Job Description) มลกษณะ ทชอบดวยเหตผลทางวทยาศาสตร (Reason-Science) โครงสรางขององคการกำาหนดไวชดเจนตามลำาดบขนทางการบรหารทลดหลนกนไป (Hierarchy) และมกฎระเบยบขอบงคบในกระบวนการปฏบตตาง ๆ ชดเจนทวองคการ (Red Tape)ลกษณะองคการทมวฒนธรรมน ปรากฏเหนชดทวไปในหนวยงานใหญทงภาคราชการและเอกชนซงคอนขางลาชาในการปรบเปลยนตนเองหรอ/และวฒนธรรมองคการ หากมเหตจำาเปนเรงดวนเพอความเจรญ ความมประสทธภาพ ประสทธผลและความอยรอดตอไปขององคการ 2. วฒนธรรมองคการทเนนงาน

วฒนธรรมองคการทเนนงาน (Task Culture) คอ องคการทมวฒนธรรมทเนนเรองการทำางานเปนทม จะสนบสนนและสงเสรมใหสมาชกแตละคนพฒนาและใชความร ความสามารถอยางเตมทเพอผลงาน และการพฒนารเรมใหม ๆ อยเสมอ งานทปฏบตรวมกนเปนทมจะถกจดเปน งานโครงการ หรอ “ ” Project โดยไมยดตดกบโครงสรางองคการ การรวมทมเพอนำาความร ความสามารถทหลากหลายของบคลากรจากหลายฝาย หลายสวนงานมารวมมอกน เมอสนสดโครงการทมงานกสลายไปและอาจไปสรางทมงานใหมเพองานโครงการใหม ๆ ตอไป วฒนธรรมองคการแบบน เหมาะสมกบหนวยงานทตองเรงรบพฒนาปรบปรง โดยเฉพาะในสภาพการแขงขน (Competition) และการเปลยนแปลงตาง ๆ ไดตลอด 3. วฒนธรรมองคการทเนนบทบาทอสระเฉพาะตวบคคล

วฒนธรรมองคการทเนนบทบาทอสระเฉพาะตวบคคล (Existential Culture) ผปฏบตงานในองคการทมวฒนธรรมแบบน จะกำาหนดกฎเกณฑของตนเอง มความเปนอสระสง ความรความสามารถ

ของแตละบคคลทหลากหลายจำาเปนและจะมผลตอประสทธภาพและชอเสยงขององคการเปนอยางยง ตวอยางทเหนชด คอ มหาวทยาลยทมงเนนความเปนเลศทางวชาการ เปนตน จะสะทอนแมจะมอสระแตกรกและทมเทใหกบงานการใชความรความสามารถของตนเอยางเตมทในลกษณะเชนน การบรหารเพอทมงานจะเปนปญหามาก การประชมปรกษาหารอรวมกน อาจจะเปนหนทางเดยวทจะใหทกคนมารวมทมได แตกยงเปนทมทหลวมมากและบอยครง การตดสนใจในทประชมอาจไมเปนเอกฉนทหรอเดดขาด เพราะยงมความคดเหนโตแยงจากอกหลายคนซงไมสามารถบงคบ ใหยอมรบความคดเหนของผอนหรอมตทประชม 4. วฒนธรรมองคการทเนนการเปนผนำา

วฒนธรรมองคการทเนนการเปนผนำา (Leader Culture) เปนองคการหรอหนวยงานทประสบความสำาเรจมกจะเปนผบรหารหรอผนำาทมความสามารถนำาพาองคการฟนฝาปญหาอปสรรคและพายเศรษฐกจธรกจแขงขนในยคปจจบนไดโดยตลอดรอดฝงผนำาจะมกลมผบรหารทสามารถเปนทปรกษาหรอเปนผสนองรบและนำาการตดสนใจ นโยบาย แนวทางและแผนงานไปปฏบตใหบรรลผล หนวยงานทตงหรอกอเกดขนใหมตองการวฒนธรรมและผบรหารทเปนผนำาเชนน ความสำาเรจของทมบรหารเกดจากความสามารถของผนำาทพฒนาและสรางระบบการตดตอสมพนธทกอใหเกดความไววางใจ มความสมพนธแนนแฟนและยอมรบภาวะผนำาของผบรหารสงสดขององคการ กำาลงคนในวฒนธรรมเชนนจะมการจดสรรคนพอเหมาะพอดกบงานและผลงานทตองการ ไมมอตรากำาลงสวนเกนเหลอใชเปนตนทน การดำาเนนงาน ทกคนทถกคดเลอกเปนผทมความร ความสามารถตามความตองการดานตาง ๆ ขององคการโครงสรางขององคการกกะทดรด แตครอบคลมมความรวดเรวในการรบตอบสนองตอขาวสารเปลยนแปลงตาง ๆ ไดรวดเรว รวมทงการตดสนใจทเฉยบขาดและฉบพลนของฝายบรหาร การตดสนใจบางอยางอาจดวาโหดรายและไมคดถงจตใจของบคคลหรอไมยตธรรม แตเหมาะสมและจำาเปนตอประสทธภาพและประสทธผลขององคการ วฒนธรรมองคการ

แบบนจะหมดไปเมอมการเปลยนผบรหารทเปนผนำาสงสดหรอองคการถกขายไปหรอไปรวมกบองคการอน ดงปรากฏใหเหนอยทวไปในธรกจยคโลกาภวตน             วฒนธรรมองคการทง 4 รปแบบ มความแตกตางกนอยางชดเจน การทจะนำาวธการหรอวฒนธรรมองคการแบบหนงไปใชในอกแบบหนงเปนไปไดเสมอ และอาจเปนการเสรมจดออนของแตละแบบกได แตทงนขนอยกบผบรหารในแตละองคการนน ๆ วาสามารถและดำาเนนการอะไรอยางไร การผสมผสานระหวางวฒนธรรมองคการ โดยการเรยนรจากประสบการณในรปแบบตาง ๆ นาจะเปนผลดกวาทจะยดมนในวฒนธรรมองคการแบบใดแบบหนงโดยตลอด การบรการประชาชนโดยหนวยงานรฐ หากนำาวฒนธรรมองคการแบบทผลงานหรองานและแบบผนำามาชวยเสรมจะเปนการดกวา ในทำานองเดยวกนวฒนธรรมองคการแบบอนและอาจนำาวฒนธรรมองคการแบบอนไปชวยเสรมในบางจดบางงานกได

วฒนธรรมแบบเครองจกร และ วฒนธรรมแบบคลองตว เราสามารถแบงประเภทวฒนธรรมองคการไดบนพนฐานของการ

ควบคม ภายในมอของผบรการระดบสง การมงความเสยงภยขององคการ และความโนมเอยงของการเปลยนแปลงดงน

วฒนธรรมแบบเครองจกร(Mechanistic Culture)ยพเอสจะเปนตวอยางทดขององคการทมการควบคมอยางเขม

งวด องคการทถกควบคมอยางเขมงวด อาจจะกลาวไดวาเปนองคการทมวฒนธรรมเครองจกร คานยมและความเชอรวมกนจะเปนการทำาตามกน การอนรกษนยม การเชอฟงตอกฎ ความเตมใจเลนเปนทม และความจงรกภกด ประสทธภาพ(กระทำาสงทเรากำาลงกระทำาอย แตจงกระทำามนใหดขน) คอเปาหมายโดยสวนรวมภายในวฒนธรรมแบบเครองจกร นจะสะทอนใหเหนจากความเชอวาสนคาและบรการพนฐานจำาเปนตองปรบปรงใหดขน แตไมใชเปนหารเปลยนแปลงทางพนฐาน

ขอดและขอเสยโดยธรรมชาตของวฒนธรรมแบบเครองจกร จะไมมผลกระทบของวฒนธรรมแบบเครองจกตอผลการดำาเนนงานของบรษท จะขนอยกบสภาพแวดลอมปละความพอใจของพนกงาน โครงสรางแบบเครองจกรทมงประสทธภาพ จะเหมาะสมกบสภาพแวดลอมทคอนขางจะไมเปลยนแปลง ภายในสภาพแวดลอมทไมเปลยนแปลง การเปลยนแปลงความพอใจผลตภณฑ/บรการ นโยบายของรฐ แรงกดดนทางสงคม เทคโนโลย และสภาวะเศรษฐกจจะมนอย พนกงานทพอใจเปดกวางการเปลยนแปลง และความเปนอสระอาจจะไมมความสขภายในวฒนธรรมแบบเครองจก นอกจากนวฒนธรรมแบบเครองจกอาจจะแสดงใหเหนถงระดบของความไววางใจทตำาภายในองคการดวย บรษททมวฒนธรรมแบบเครองจกจะมคณลกษณะตอไปนคอ

ความอดทนนอยตอสมาชกทมคานยม/ความเชอไมตรงกน การตดสนใจจะเกดขนจากความกลววาจะเกดอะไรขน ถาเราไม

กระทำามน การทำาตามกน กฎ ขอบงคบ และระเบยบวปฏบตงาน ความจงรกภกดตอระบบ การขาดความเสยงภย

วฒนธรรมแบบคลองตว (Organic Culture)วฒนธรรมแบบคลองตวจะเกยวพนการเปดโอกาสทสงใหกบความ

หลากหลาย กฎ และขอบงคบจะมนอยและการเผชญหนาความขดแยงยางเปดเผย

จดมงหมายทสำาคญจะอยทการเปลยนแปลงระบบวฒนธรรม นจะเปนหารเปลยนแปลงทางวฒนธรรมเชงกลยทธ ไดเปลยนแปลงไปสการสนบสนนการคดคนสงใหม การแขงขนไดภายในตลาดและการทำากำาไร หรอการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมทสะทอนใหเหนคานยมใหมเกยวกนบคคล ประสทธภาพ และคณภาพของชวตการทำางาน นจะสะทอนใหเหน

จากความพยายามเพมประสทธภาพอกดวย บรษททมวฒนธรรมแบบคลองตวจะมคณลกษณะดงตอไปน

การอดทนตอความหลากหลาย ความไววางใจ หารเผชญหนาความขดแยงอยางเปดเผย การเคารพตอความเปนเอกบคคล ความคลองตวและการเปลยนแปลง การปองกนตวเองนอยทสดภายในความสมพนธระหวางบคคล

การเปลยนแปลงไปสวฒนธรรมคลองตวนจะสะทอนใหเหนจากสภาพแวดลอมของบรษทหลายบรษท การเปลยนแปลงทางเทคโนโลย ความพอใจของลกคา นโยบายของรฐ แรงกดดนทางสงคม และสภาวะทางเศรษฐกจไดเรยกรองวฒนธรรมทมงความคลองตวมากขน ขอเสยทสำาคญของวฒนธรรมแบบคลองตวคอการสญเสยการควบคมพนกงานทสามารถเผชญกบความไมแนนอนและความเสยงภยกบพนกงานทตองการความเปนอสระและความรบผดชอบจะพอใจวฒนธรรมแบบคลองตวอยางแนนอน

วฒนธรรมยอยขององคการและวฒนธรรมทสวนทางกนวฒนธรรมยอยขององคการ (Organizational

subculture) วฒนธรรมยอยนนจดมงหมายของการวเคราะห จะอยทหนวยงานยอย เชน แผนกตาง ๆ หนวยงานตาง ๆ และโครงการยอยตาง ๆ ซงหนวยงานยอยนจะมวฒนธรรมยอยทแตกตางกนตามทบรรดาสมาชกในหนวยงานยอยนนสบทอดกนมา ฉะนนจำาเปนทจะตองมวฒนธรรมศนยรวมเพอรวมวฒนธรรมยอยตาง ๆ ไวดวยกน ทงนเพอมใหองคการถกนำาไปในทศทางทแตกตางกน ความขดแยงตาง ๆ กจะลดนอยลง

วฒนธรรมทสวนทางกน (Counter culture) ปญหาสำาคญทสดของวฒนธรรมยอยในองคการ ในกรณทผบรหารมคานยมความ

เชออยางหนง และพนกงานในระดบลางมคานยมความเชออกอยางหนงสวนทางกน กอใหเกดความเสยหายแกธรกจนนได หากผบรหารทมงวฒนธรรมความเปนเลศในการแขงขนทางธรกจ ตวอยางเชน ผบรหารตองการผลตสนคาใหทนเวลาเพอตอบสนองความตองการของลกคา มการจางใหพนกงานทำางานลวงเวลา แตพนกงานเมอเลกงานกอยากหยดพกผอน จงเกดการขดแยงเพราะความตองการสวนทางกน จะเปนสาเหตใหเกดวฒนธรรมทเกลยดชง และเกดความกลวซงกนและกนขนภายในองคการนน กรณทวฒนธรรมองคการสวนทางกนอยางกะทนหน ไดแก มการรวมตวกนทางธรกจและ/หรอมการซอกจการเกดขน ยอมจะกอใหเกดขดแยงในการดำาเนนงานขนได เพราะในแตละองคการกมวฒนธรรมของตนไมเหมอนกน ตวอยางเชน การรวมกจการระหวางธนาคารศรนครกนธนาคารนครหลวงไทย พนกงานทงสองธนาคารตางไมพอใจทจะทำางานรวมกนในเมอตางกมวฒนธรรมองคการทแตกตางกนจงเกดการประทวงขน

วฒนธรรมและความแตกตางทางกำาลงคนภายในความแตกตางทาง คณลกษณะประชากร ทเพมสงขน “ ”

ความแตกตางทางวฒนธรรมของกำาลงคนสมยใหมไดถกยอมรบมากขน ความแตกตางทางวฒนธรรมเหลานจะอยบนพนฐานของปจจยเชน เชอชาต เพศและอาย เหมอนกบสงคมโดยสวนรวมองคการจะม วฒนธรรมยอยขององคการ (Organizational subculture) โดยวฒนธรรมยอย คอ วฒนธรรมรวมของกลมบคคลทมคานยมและความเชอบนพนฐานของคณลกษณะสวนบคคลรวมกน วฒนธรรมยอยนนจดมงหมายของการวเคราะห จะอยทหนวยงานยอย เชน แผนกตาง ๆ หนวยงานตาง ๆ และโครงการยอยตาง ๆ ซงหนวยงานยอยนจะมวฒนธรรมยอยทแตกตางกนตามทบรรดาสมาชกในหนวยงานยอยนนสบทอดกนมา ฉะนนจำาเปนทจะตองมวฒนธรรมศนยรวมเพอรวมวฒนธรรมยอยตาง ๆ ไวดวยกน ทงนเพอมใหองคการถกนำาไปในทศทางทแตกตางกน ความ

ขดแยงตาง ๆ กจะลดนอยลง วฒนธรรมยอยขององคกรโดยทวไปจะมทง 1.วฒนธรรมยอยทางวชาชพ 2.วฒนธรรมยอยทางเชอชาต 3.วฒนธรรมยอยทางอาย 4.วฒนธรรมยอยทางเพศ

วฒนธรรมยอยทางวชาชพ (Occupational Subculture)

นกการบรหารมกมความตองการเปนอสระจากงานทอาจจะขดแยงกบวธการบรหารสมยเดม เชน การสงการและการควบคมจากบนลงลาง ถาความตองการเหลานไมถกยอมรบหรอจดการอยางเหมาะสมแลว นกวชชาชพทมเงนเดอนอาจจะยงยากตอการประสานเขากบวฒนธรรมองคกรโดยสวนรวม

วฒนธรรมยอยทางเชอชาต (Ethnic Subculture)บนพนฐานของคานยมทแตกตางกนระหวางพรมแดนของประเทศ

อนนำาไปสภมหลงทางเชอชาตทแตกตางกน โดยวฒนธรรมทางเชอชาตสามารถมผลกระทบทสำาคญตอทงลกษณะวฒนธรรมองคการและผลการดำาเนนงานขององคการ

วฒนธรรมยอยทางอาย (Generation Subculture)อายสามารถเปนปจจยทางวฒนธรรมอยางหนงได เรามชวตอย ณ

เวลาทประชากรโดยทวไปของประเทศกำาลงแกลงและจะเปนปรากฏการณทถกยอมรบกน การรบรภาพพจนทางอายและผลกระทบของมนตอการตดตอสอสารและการตดสนใจทางการบรหารจะถกยอมรบกนโดยทวไป แตอทธพลของวฒนธรรมทางอาย ณ การทำางานจะลกซงมากกวาน ตวอยางเชน ชองวางทางอายระหวางบคคลทเตบโตภายในชวงเวลาทตางกนมาก คนในปจจบนมความตองการอยางยงทจะมประสบการณจากากรตดสนใจแบบมสวนรวม พวกเขาอาจจะยงยากตอการทำางานรวมกบผบรหารระดบสงทมคานยมถกกำาหนดขนมาในป 2483 และพอใจกบการดำาเนนงานแบบบนลงลางมากกวา

วฒนธรรมยอยทางเพศ (Gender Subculture)

ขอปญหาทางเพศและผลกระทบจากความแตกตางทางเพศเชอมโยงกบความลำาเอยงทางเพศ โดยมผลจากการวจยบางอยางพบวา เมอผชายทำางานรวมกน วฒนธรรมของกลมผชายจะเกดขน โดยทวไปมนจะมบรรยากาศของการแขงขนทเกยวพนกบการแพหรอการชนะ แตเมอผหญงทำางานรวมกน วฒนธรรมของกลมผหญงกเกดขนดวย โดยทวไปจะเกยวพนกบความสมพนธสวนบคคลทเนนความรวมมอรวมใจกนมากยงขน แตผหญงกยงมโอกาสนอยอยภายในตำาแหนงบรหาร โดยเฉพาะอยางยงในตำาแหนงระดบสง ดงนนจงจำาเปนอยางยงทผบรหารสมยใหมจะตองจดการกบปญหาความแตกตางทางเพศภายในองคกรเพอใหเกดการทำางานทเกดประสทธภาพและเกดประสทธผลอยางสงสด

ตลอดจนยคสมยใหมนไดมการเปลยนแปลงและการเปลยนแปลงองคกรของผบรหารตลอดจนวฒนธรรมขององคกรทเปลยนแปลงไปตามยคสมยสามรถกำาหนดคานยมและกระตนทศทางการทำางานรวมกนได ในขณะทยงคงใหความสำาคญตอความแตกตางระหวางบคคลและวฒนธรรมยอยอย เมอวฒนธรรมองคกรไดรบการสนบสนนอยางเหมาะแลว ความแตกตางทางกำาลงคนสามารถเปนแหลงทมาของขอไดเปรยบทางการแขงขนทสำาคญได

การบรหารวฒนธรรมทแตกตางกนภายในตลาดโลก การปฏบตตอพนกงานอยางยตธรรมและเสมอภาคจะเปนจรรยา

บรรณทสำาคญอยางยงทสะทอนใหเหนจากความผกพนทเขมแขงตอโอกาสทเสมอภาคของวฒนธรรมองคกรตลอดจรสะทอนใหเหนถงระบบการบรหารทดอกดวย ภายใตสภาวะการแขงขนระหวางประเทศทเพมสงมากขน องคการตองใชบคคลทมความสามารถมากขน โดยไมมองถงความแตกตางของเชอชาต วฒนธรรมหรอเพศ

ความสำาเรจของผบรหารภายในตลาดโลกไมไดตดสนจากประสบการณทางการบรหารเทานน แตมองถงการปรบตวและการตอบสนองตอสภาพแวดลอมทางวฒนธรรมใหมดวย ผบรหารสมยใหมจะ

ตองมทกษะทางการบรหารขามวฒนธรรมเพอการบรหารงานภายในองคการทมพนกงานมาจากหลายประเทศ หลายเชอชาตและหลายเพศ จงจำาเปนทผบรหารจะตระหนกตลอดจนรจกบรหารความแตกตางทางวฒนธรรมความสมพนธทางสงคม,คานยมและทศนคต,การศกษาและศาสนธรรมซงสำาคญตอความเขาใจและการปรบปรงการเกยวพนระหวางกนของพนกงาน ลกคา ผขายและหนสวนเชงกลยทธจากประเทศและวฒนธรรมทแตกตางกนใหดขนได

คณลกษณะทสำาคญ 4 ประการของความแตกตางทางวฒนธรรมระหวางประเทศ คอ ความสมพนธทางสงคม, คานยมและทศนคต, การศกษาและศาสนา

ความสมพนธทางสงคมบคคลภายในสงคมทแตกตางกนจะจดระเบยบความสมพนธและ

กจกรรม คานยม ศาสนาและเศรษฐกจของสงคมของพวกเขา ผบรหารจะตองประเมนคานยมภายนอกและรปแบบทางองคการทสามารถนำาเขาไปภายในวฒนธรรมตางชาตได

คานยมและทศนคตคานยมและทศนคตของบคคลภายในวฒนธรรมตางประเทศจะเปน

ขอพจารณาทสำาคญตอบรษทขามชาต ตวอยางเชน ทศนคตตอเวลาจะมผลกระทบตอบรษท ผบรหารของฮนนเวลลทมประสบการณทางการบรหารระหวางประเทศไดกลาววา เวลาถอเปนคานยมทางสงคมอยางหนง ซงในการประชมในทกครงจะเรมตนชาสามสบนาท

ไมเพยงเทานน ทศนคตของพนกงานตอรางวลและการเลอนตำาแหนงสามารถกระทบตอประสทธภาพและขวญกำาลงใจอกดวย ตวอยางเชน ผบรหารชาวอเมรกาไดเลอนตำาแหนงสมาชกทดทสดของทมงานการตลาดของญปนเปนหวหนากลมแตแทนทเขาจะมความรสกภาคภมใจและดใจ เขากลบรสกอดอดและกระดากใจมาก บคคลอนจะไมสบายใจและเสยขวญตลอดจนผลการทำางานตกตำาลงอยางรวดเรว โดยมคนอธบายวา ชาวญปนจะรสกสบายใจมากทสดกบการทำางานเปนทมท

บคคลทกคนมสวนรวมอยางเทาเทยมกนภายในการตดสนใจและการจงใจของชาวอเมรกาจะทำาลายการทำางาน ความรวมมอรวมใจทเปนนำาหนงใจเดยวกนทพนกงานญปนใหคณคาได ผบรหารไมควรใชบรรทดฐานทางวฒนธรรมของเขาเองมาใชรวมกบการบรหารทรพยากรมนษย ดงนน จำาเปนทผบรหารควรจะพจารณาคานยมทแตกตางกนของสงคมอยางรอบคอบ

การศกษาการฝกอบรมทมประสทธภาพจะสงผลตอประสทธภาพของบคคล

ดวย ดงนน บรษทจำาเปนอยางยงทจะตองจดโครงการฝกอบรมขนมา เชน การฝกอบรมภายในหองเรยนและการฝกอบรมอยางอนทสอดคลองกบลกษณะของกำาลงคนทองท

ระดบการศกษาของพนกงานทองถนจะกำาหนดจำานวนและประเภทของการฝกอบรมทเหมาะสมทสด ภายในประเทศอนโดนเซยการไมรหนงสอจะมมาก โดยทวไปการศกษาจะเปนความรบผดชอบของครอบครว ณ ทฝกงานการฝกอบรมของบรษททเนนการสาธตทมองเหนไดจากการเรยนร สงเกตและการเลยนแบบจะถกนยมกวาการอบรมในหองเรยนและการใชตำารา

นอกจากนนยงพบวาพนกงานสวนใหญจะเปดรบกบการฝกอบรมทสอดคลองกบคานยมทางวฒนธรรมของพวกเขา เชน เคนตกก ฟราย ชกเกนไดบรรลความสำาเรจสงมากกบโครงการฝกอบรมภายในญปนทไดสงเสรมบรษทวาเปนครอบครวทพนกงานจะถกฝกอบรมใหกลายเปนสมาชกทสำาคญ เทคนคนจะใชความเชอของชาวญปนทมตอครอบครวทเขมแขงใหผกความจงรกภกดตอสถานททำางานของบคคลเขาไว

ศาสนาศาสนาเปนขอพจารณาทสำาคญอกอยางหนงของการดำาเนนธรกจ

ภายในตางประเทศ ตวอยางเชน ครงหนงเนองจากเหตการณฉกเฉน วศวกรอเมรกา ณ โรงงานนำามนภายในบงกลาเทศไดยนยนวาผอยใตบงคบบญชาตองมาทำางานวนพรงนซงเปนวนหยดสำาคญของชาวมสลม

พนกงานชาวมสลมไดกลาวหาวศวกรอเมรกนวาเขาไดดหมนศาสนาของพวกเขา ภายในหนงชวโมงพวกเขาไดเลกทำางานและสดทายโรงงานกไดปดไป

ดงนน เพอทจะลดความสมพนธทไมดและความวนวายเชนนใหนอยทสด ผบรหารจะตองรบรถงความแตกตางทางศาสนาทมอยภายในบรรษทขามชาตเชนน ผบรหารตองตระหนกถงวนหยดทางศาสนา การเคารพตอความเชอทางศาสนาของบคคลอนและการปรบวธการทางธรกจใหเขากบขอจำากดทางศาสนาและวฒนธรรมประจำาชาต บรรษทหลายบรรษทยอมรบถงความจำาเปนของการปดชองวางของพนกงานตางวฒนธรรม รวมถงมโครงการฝกอบรมและสมมนาเพอการฝกอบรมผบรหารตางวฒนธรรม

การบรหารในองคการกบวฒนธรรมองคการวฒนธรรมองคการทมความสมพนธกบการบรหารภายในองคการ

โดยตรงมอยหลายประการ ดงตอไปน1. ภาษา (Language) ภาษาทใชในองคการจะชวยใหการ

บรหารงานงายขน ถาบคลากรใชภาษาเดยวกนและเขาใจความหมายของภาษาในแนวเดยวกน วฒนธรรมดานภาษาทงทเปนคำาพดและกรยาทาทางลวนมความสมพนธกบการบรหารของกลมทงสน ถาสมาชกของกลมไมสามารถตดตอกนไดดวยความเขาใจตรงกน การทำางานเปนกลมกไมอาจเกดขนได ซงจะมผลตอการอยรอดขององคการโดยตรง

2. วฒนธรรมใชเปนเกณฑในการแบงกลมในหมสมาชกองคการ (Boundaries) เกณฑในการแบงกลมในหมสมาชกจะตองมและเปนเอกฉนทรวมกนภายในกลม เพอกำาหนดไดชดเจนวาใครเปนสมาชกในกลมใดและใครไมใชสมาชกในกลม หรอใครควรจะออกไปจากการเปนสมาชกของกลมถาไมปฏบตตามเกณฑทกลมตงขนอยางเหนพองตองกนเปนเอกฉนท

เกณฑทเหนพองตองกนและตองปฏบตไดตองมในองคการ เพราะเปนสงทสำาคญทสดในวฒนธรรมองคการซงเปนเรองของการจดองคการและการบรหารงานบคคล

3. อำานาจและสถานภาพการบรหารงานภายในองคการจะราบรนไดเมอสมาชกของกลมมมตเปนเอกฉนทรวมกนในเรองการแบงสรรอำานาจ (Allocation of power) และสถานภาพของสมาชก กลาวคอ ทกองคการตองจดลำาดบความสำาคญของสมาชกในองคการวาใครเปนผบงคบบญชา ใครเปนลกนอง บงคบบญชาลดหลนกนไปอยางชดเจน ใครควรไดอำานาจเมอใด ใครควรออกไปจากอำานาจหนาทเมอใด และใครยงคงอยในอำานาจตอไปได วฒนธรรมในเรองอำานาจและสถานภาพถาชดเจนกจะชวยใหสมาชกสามารถจดการกบความรสกทกาวราวของเขาเองไดในการทำางานรวมกนกบผอน

4. ความเปนนำาหนงใจเดยวกน (Intimacy) องคการจะดำาเนนงานไดราบรนเพยงใดยอมขนอยกบเกณฑทเปนมตเอกฉนทสำาหรบความเปนนำาหนงเดยวกน ความเปนเพอนสนทและความรก ทกองคการตองมแนวทางหรอมกฎเกณฑหรอจดการทำาใหความสมพนธของสมาชกในองคการมขนใหได ทงทเปนความสมพนธระหวางเพศตรงขามทจะเปนประโยชนเกอกลตอการดำาเนนงานขององคการและเพอนรวมงาน

5. การใหรางวลและการลงโทษ (Rewards and Punishment) องคการตองจงใจสมาชกใหทำางานอยางมประสทธภาพและประสทธผลดวยการมมตเอกฉนทรวมกนในหมสมาชก เรองเกณฑการจดสรรรางวลและการลงโทษ ทกกลมจะตองรชดเจนวาพฤตกรรมแบบใดจะไดรบรางวลทเปนทรพยสน สถานภาพ และอำานาจ พฤตกรรมแบบใดถาปฏบตจะถกลงโทษคอไมไดรบรางวล และถารนแรงกคอการไมคบคาดวยเพราะมการกำาหนดกฎเกณฑทเปนมตเอกฉนทมากอนแลว ถา

วฒนธรรมองคการในการจงใจชดเจน การดำาเนนงานขององคการกจะมอปสรรคนอยลง ผบรหารกจะเหนอยตอการควบคมและการจงใจนอยลงไปดวย

6. อดมการณ (Ideology) องคการจะดำาเนนงานราบรนถาสมาชกมมตเอกฉนทในเรองอดมการณและศาสนา ทกองคการกเหมอนกบทกสงคมทตองประสบกบเหตการณทไมสามารถอธบายไดและควบคมไมได องคการตองจดหาความหมายของสงเหลานใหกบสมาชกโดยใชอดมการณและศาสนาเขาชวยอธบายปรากฏการณตาง ๆ เพอสมาชกจะไมวตกกงวลจนเกนเหตตอเหตการณทไมสามารถอธบายและควบคมได

องคการทกองคการจะประสบกบปญหาดงกลาวแลวและองคการตางกพยายามแกไขปญหาตาง ๆ เหลาน กระทงสามารถสรางเอกลกษณในการรบร คด และรสกตอปญหาของแตละองคการขนมาไดเอง

อยางไรกตามมองคการอกเปนจำานวนมากทไมสามารถแกไขปญหาดงกลาวแลวไดดนก และมกสงผลใหการบรหารไมบรรลเปาหมายทกำาหนดไว

การพฒนาวฒนธรรมองคการทเขมแขงวฒนธรรมองคการจะมสวนผสมทแตกตางกนหลายอยาง เปา

หมายสงสดจะแสดงความหมายของคานยมรวม สวนผสมทสำาคญอยางหนงของวฒนธรรม และจะอย ณ ใจกลางของกรอบขาย 7S ของแมคคนซย เพอดำาเนนงานขององคการอยางมประสทธภาพ S ตวอน สไตล โครงสราง คน ระบบ กลยทธ และทกษะของกรอบขาย 7-S จะตองสอดคลองกบวฒนธรรมองคการ และ S แตละตวจะตองสอดคลองระหวางกนดวย

คานยมรวมคอความเชอรวมกนตอสงทองคการยนหยดอย ตวอยางหนงทคนเคยคอเรองราวความมหศจรรยของแอปเป ลทเจรญ

เตบโตจากบรษททอยภายในโรงเกบรถยนตกลายเปนบรษทหลายพนลานเหรยญของฟอรจน 500 เรองราวของแอปเปลจะเสรมแรงคานยมของการเปนผประกอบการและความพากเพยรตอสงทไมนาจะเปนไปได

บรษทคอองคการทมชวต บรษทจะถกกอตงขนมาโดยบคคลและพวกเขาจะสรางวฒนธรรมทใหความหมายและความมงหมายของกจกรรมของพวกเขา วฒนธรรมองคการคอ ประสบการณ บคลกภาพ คานยม และบรรยากาศทสรางได วถทางทเรากระทำาสงตาง ๆ ใหบรรล“ความสำาเรจ ณ ทน”

บรษททกบรษทจะมวฒนธรรมองคการ และวฒนธรรมจะนำาทางสงดำาเนนอยภายในบรษท วฒนธรรมจะมอทธพลตอวธการตดสนใจของผบรหารและพวกเขาจะมมมมองตอสภาพแวดลอมและกลยทธของบรษทอยางไร

วฒนธรรมสามารถจะเปนจดแขงหรอจดออนได วฒนธรรมจะเปนจดแขงเมอมนทำาใหการตดตอสอสารประหยดและงาย เอออำานวยตอการตดสนใจและการควบคม สงเสรมการวางแผนและการดำาเนนกลยทธ และสรางระดบความรวมมอความผกพนทสงภายในบรษท มนจะเปนจดออนเมอความเชอและคานยมรวมทสำาคญแทรกแซงความตองการของธรกจ กลยทธของบรษท และบคคลทกำาลงทำางานในนามบรษท

การบรรลวฒนธรรมทเขมแขงทกระตนพนกงานใหมทศนคตและแบบแผนของพฤตกรรมทดจะมความสำาคญตอองคกร ถาวฒนธรรมเปดโอกาสใหกบความคลองตวและกระตนการมงภายนอกแลว บรษทสามารถปรบตวเขากบการเปลยนแปลงทางสภาพแวดลอมไดงายขน ความรบผดชอบทสำาคญอยางหนงของผบรหารคอ การระบคานยมขององคการลากรกำากบความสนใจของพนกงานไปสสงทมความสำาคญ

วฒนธรรมของบรษทดเดนจะแสดงใหเหนถงคณลกษณะตอไปน1. การมงการกระทำา : ความเปนทางการนอย และความคลองตว

สง

2. การอยใกลชดกบลกคา : การรบเอาแนวความคดทางการตลาด และการหลงใหลกบคณภาพความไววางใจได และ/หรอการบรการ

3. ความเปนอสระและการเปนผประกอบการ : การสงเสรมความคดสรางสรรคและความเสยงภย

4. การเพมประสทธภาพโดยคน : การรกษาบรรยากาศทไววางใจและการตดตอสอสารแบบสองทางทไหลเวยนอยางเสรเอาไว

5. การบรการแบบสมผสและผลกดนดวยคานยม : การสรางคานยมและวฒนธรรมองคการ

6. การกระจายธรกจอยางระมดระวง : การหลกเลยงจากธรกจทไมเกยวพนกน

7. โครงสรางทเรยบงายและสายงานทปรกษานอย : โครงสรางองคการทมระดบการบรหารนอยระดบและสายงานทปรกษานอย

8. การควบคมอยางเขมงวดและผอนปรนในขณะเดยวกน : การควบคมคานยมแกนกลางอยางเขมงวด แตความเปนอสระ การเปนผประกอบการ และการคดคนสงใหมจะถกผลกดนไปยงระดบลาง

บทบาทของคานยมทโดดเดนโดยทวไปผบรหารทบรรลความสำาเรจจะปลกฝงวฒนธรรมทพเศษ

ทแทรกซมไปทวทกดานขององคการของพวกเขา รากฐานของคานยมทบรษทไดสรางขนมาจะไดรบอทธพลจากปจจยหลายยาง เชน ผลตภณฑ ลกษณะการแขงขน ประเภทของลกคา และเทคโนโลยของพวกเขา บรษททบรรลความสำาเรจสงจะมงคานยมทโดดเดนอยาเขมแขง เชน การบรการ คณภาพของสนคา การคดคนสงใหม ความรวดเรว หรอ

ประสทธภาพ โดยทวไปนจะชวยใหบรษทสรางขอไดเปรยบทางการแขงขนขนมาได

ปจจยทเสรมสรางวฒนธรรมองคการ ปจจยทสำาคญ 2 ประการ ทมสวนชวยตอการสรางหลกฐานและ

ความตอเนองของวฒนธรรมองคการ คอ 1. บทบาทของผกอตง วฒนธรรมจำานวนมากโดยเฉพาะอยางยง

วฒนธรรมทเขมแขงจะสะทอนคานยมของผกอตงองคการ วฒนธรรมองคการจะถกกำาหนดรปรางอยางเขมแขงโดยผบรหาร โดยปกตวฒนธรรมจะเรมตนเลยนแบบสงทผบรหารระดบสงใหความสนใจ บางครงวฒนธรรมทเรมตนโดยผกอตงสามารถสรางความขดแยงระหวางผบรหารระดบสงทตองการเหนองคการเปลยนแปลงทศทางได

2. การขดเกลาทางสงคม เปนปจจยทมสวนรวมชวยสรางวฒนธรรมทปรากฏขนมาภายในองคการอยางหนงเนองจากการขดเกลาทางสงคมจะเปนวธการทความเชอคานยมและสมมตฐานทางวฒนธรรมไดถกเรยนร

การสรางและการคำาจนวฒนธรรมวฒนธรรมองคการเปนสงทมองไมเหน เมอถกสรางกยากทจะ

สญหาย พลงอะไรทมอทธพลตอการสรางวฒนธรรม อะไรคอแรงเสรมและคำาจนพลงเหลาน เราจะตอบคำาถามในสวนตอไปน

การเรมตนวฒนธรรม เรมแรกคอวสยทศนของสงทองคการควรจะเปน โดยทวไปองคการใหมจะมขนาดเลกเอออำานวยตอการบงคบสมาชกและใหรบเอาวสยทศนของผกอตงไว วฒนธรรมองคการเกดจากการเกยวพนกนระหวาง 1) ความเชอและสมมตฐานของผกอตง 2) สงทสมาชกองการณไดเรยนรจากประสบการณของพวกเขาเอง

บคคลทมผลตอกระทบทไมสามารถวดไดตอการสรางวฒนธรรมองคการเชน วอลทดสนย แมเขาเสยชวตแลวในป 2499 แตดสนย โป

รดกชนยงมงวสยทศนทสรางความบนเทงอยางนาอศจรรย แมคโดนลดยงคงคานยมคณภาพ การบรการ และความสะอาดทถกเสนอแนะแรกเรมจาก เรย ครอด เปนตน

การรกษาวฒนธรรมใหมชวตอย บรษทจะมการรกษาวฒนธรรมทงหลายโดยการใหพนกงานมประสบการณแบบเดยวกน เชน การบรหารทรพยากรมนษยสามารถใชเสรมแรงวฒนธรรมองคการ การประเมนผลงาน วธการใหรางวล การฝกอบรมและการพฒนา การพฒนาสายอาชพงาน การเลอนตำาแหนงจะใหความมนใจไดวาพนกงานเหมาะสมกบตำาแหนง การใหรางวลพนกงานทสนบสนนวฒนธรรม และการลงโทษพนกงานททาทายวฒนธรรม พลงทเปนสวนสำาคญตอการคำาจนวฒนธรรมองคการม 3 อยางคอ วธการคดเลอก การกระทำาผบรหารระดบสง และวธการขดเกลาทางสงคม

เปาหมายทชดเจนตอวธการคดเลอกคอ การระบวาจางบคคลทมความรความสามารถทจะปฏบตงานในองคการใหสำาเรจ การกระทำาของผบรหารมผลกระทบตอวฒนธรรมองคการมาก ผบรหารควรใหอสระตอลกนองแคไหน อะไรมผลตอการขนเงนเดอน การเลอนตำาแหนงและการใหรางวลอนๆ ไมวาองคการจะดำาเนนสรรหาและคดเลอกไดดแคไหน พนกงานใหมจะยงไมถกปลกฝงวฒนธรรมองคการอยางเตมทเนองจากยงไมคนเคย องคการตองชวยปรบพนกงานใหมใหเขากบวฒนธรรมบรษท กระบวนการนเรยกวา การขดเกลาทางสงคม

การรกษาวฒนธรรมใหคงอย1.ผบรหารระดบสง (Top Management) การประพฤต

ปฏบตของผบรหารระดบสงทสบทอดกนมา ทกระทำาตนเปนแบบอยางสมำาเสมอและตอเนอง เพอเนนยำาคานยมและวถปฏบตตาง ๆ ทผกอตงไดสรางไว ตวอยางเชน เอม เค สก จะกำาหนดใหปหนงจะม MK Day โดยผบรหารระดบสงจะไปทสาขาตาง ๆ แลวเขาไปชวยบรการลกคา เชน ไปชวยเสรฟอาหาร เดนบล และลางจาน

2.การสรรหาและการคดเลอก (Recruitment and selection) คนประเภทใดทเราจะรบเขามา และจะเจรญกาวหนาในองคการนน จะตองผานกลไกการสรรหาและคดเลอก โดยใชแบบสอบถาม และการสมภาษณเพอคดเลอกคนทมความสามารถและมทศนคตทสอดคลองเขากนไดกบวฒนธรรมองคการเปนสำาคญ

3.กระบวนการเรยนรทางสงคม (Socialization Process) เปนกระบวนการในการปรบพนกงานใหเขากบวฒนธรรมองคการ โดยอาศยแนวทางตาง ๆ เชน การปฐมนเทศแบบเขม โดยการฉายสไลดและแนะนำาบรษท การใหขอมลในเรองวสยทศน ภารกจ ปรชญาและคานยมขององคการ และอาจจดโครงการใหพนกงานเขาแคมปดวยกน 1-2 สปดาหหรอเขารบการฝกอบรมอยางเขมขนทศนยฝกอบรมหรอทนยมเรยกในปจจบนนวา โรงเรยนสอน เชน โรงเรยนบานไรกาแฟของบานไรกาแฟ หรอ Hamburger University ของแมคโดนลล เปนตน

4.การออกแบบโครงสราง โครงสรางจะเปนตวกำาหนดลกษณะของความสมพนธระหวางฝายตาง ๆ และบคคลตาง ๆ ในองคการ เชน การจดตงทมขามสายงาน หรอการกำาหนดระดบการควบคมบงคบบญชาในองคการแหงนน

5.ระบบตาง ๆ ขององคการ ระบบตาง ๆ ขององคการ และขนตอนการปฏบตงานทสำาคญในการทำางานขององคการนน ๆ จะมงานทเกดขนประจำา เชน รายวน รายสปดาห รายเดอน รายไตรมาส หรอรายป ซงงานจะเกดซำา ๆ ดงนน ระบบงานหรอขนตอนการทำางานทถกกำาหนดซำา ๆ เหลาน จะถกออกแบบเพอใหเนนยำาคานยมขององคการ หรอสอสารคานยมทสำาคญทผบรหารตองการได เชน ทสายการบน SAS ซงมนายเจน คารลสน เปนผบรหารระดบสง ไดขอดรายงานการเขาออกของสายการบนทกวน จงหลอหลอมใหพนกงานเขาสนใจในเรองการตรงตอเวลาการทำางานจนทำาใหการ

เขาออกของเครองบนมอตราทางการตรงเวลาเพมจาก 85% เปน 97% ภายในระยะเวลา 2 ป

6.แนวทางในการจดสรรรางวลและสถานภาพ จะเปนเครองมอในการจงใจบคลากรใหคงอย และชวยในการสอสารคานยมและการใหความสำาคญในกจกรรมหรอเรองราวบางอยางโดยการเชอมโยงกบการใหรางวลหรอสถานภาพบางอยาง เชน การใหคำาชมเชย หรอรางวลพเศษกบยอดขายทเกนกวาเปาหมายทตงไว หรอยอดผลตทไดเกนเปา

วฒนธรรมทเปนตวบงชความสำาเรจและความลมเหลวขององคการเปนททราบแลววาโครงสรางและระบบการบรการหากสอดคลอง

กนวฒนธรรมองคการนนยอมนำาพาองคการนนไปสความสำาเรจ ในทางตรงกนขามหากระบบการบรหารไมสอดคลองกบวฒนธรรมองคการนนยอมนะพาองคการนนไปสความหายนะได

วฒนธรรมองคการทสามารถนำาพาไปสความสำาเรจ ขนอยกบปจจยตาง ๆ ในพฤตกรรมของผบรหารและ/หรอผนำาประกอบดวยปจจยดงตอไปน

1. รจกสมมาคารวะตอผอน2. รจกออนนอมถอมตน3. มความอสาหะ วรยะ4. รจกทำางานเปนระบบ5. รจกทำางานเปนทม6. มความคดสรางสรรค7. ยดมนในคณธรรม8. เนนความเปนเลศ9. มความรกสามคค10. เชอถอศรทธาในธรกจของตน11. มความซอสตยสจรต

12. ตรงตอเวลา13. รจกนำาเทคโนโลยสมยใหมมาใช14. พยายามขยายตลาดใหกวางขวาง15. ขายสนคาใหไดมากขน16. เปนผนำาองคการทเปนแบบอยางแกผอน17. ประหยด ขยน อดทน 18. ยดมนในสงทด19. พยายามใหเกดความขดแยงทรนแรงใหนอยทสด20. ปฏบตตามวฒนธรรมองคการ

วฒนธรรมองคการทสามารถนำาพาธรกจไปสความลมเหลว ซงประกอบดวยปจจยในพฤตกรรมของผบรหารและ/หรอผนำา ดงตอไปน

1. ผนำาไมซอสตยตอตนเองและองคการ2. ทจรต ชอโกง และคอรปชน3. มนสยฟมเฟอย หเบา ชอบประจบยกยองปอปน4. นยมของตางประเทศ5. ทำาลายขนบธรรมเนยมทดงาม เชนเลนสาดนำาในวนสงกรานตท

ไมสภาพ6. วางเปาหมายปละนโยบายไวแตไมปฏบตตาม7. ไมรกษากฎ ระเบยบ ทำาตามใจตนเอง8. ผบรหารมความคดไมรอบคอบเปลยนวธการบอย ๆ ทำางานไม

ตอเนอง9. ชอบความสนกสนาน ไมตงใจทำางาน10. ผบรหารกลวศนยเสยอำานาจ ยดตดในตำาแหนงมากวาการ

ทำางาน11. การรวมธรกจทมวฒนธรรมองคการทแตกตางกนทำาใหเกด

การขดแยงขนได

12. ผนำาไมเขาใจในปรชญาของงาน เปนตนวาในองคการมนโยบายใหมการประกนคณภาพ แตผนำาไมมความรความเขาใจในเรองดงกลาว

13. การยดมนในวฒนธรรมเดมไมไดสนใจตอสงแวดลอมทเปลยนแปลง

14. ไมยอมรบเทคโนโลยใหม ๆ และการเปลยนแปลง15. มวสยทศนทไมยาวไกล16. ยดหลกการบรหารทใหคนในองคการแตกแยก งายแกการ

ปกครอง17. มการบรหารทสวนทางกบผอน18. ไมมความจรงใจกบองคการ19. ไมมภาวะผนำา20. ไมมความรเรมสรางสรรคฉะนนจงสรปไดวาวฒนธรรมองคการจะเปนจดแขงทสำาคญของ

ธรกจ เมอวฒนธรรมองคการนนสอดคลองกบพฤตกรรมของผบรหาร และกลยทธขององคการนน ๆ

การจดการและการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการ

เนองจากวฒนธรรมองคการเปนแบบแผนของฐานคตทอยลกลงไปในจตใจของสมาชกกลม โดยทสมาชกของกลมมกจะไมตระหนกวาตนเองมแบบแผนของฐานคตนน แตกประพฤตปฏบตตนไปในแนวทางเสมอนไดแนวทางหรอแบบแผนนนมาตามธรรมเนยมปฏบตของกลมหรอองคการเมอตองแกไขปญหาทกชนดในการดำารงชวตและหนาทการงาน เชน ในเรองของการทำางานเปนทมและการสอขอความหรอการคบคาสมาคมตอกน (teamwork and communication) สมาชกในองคการหนงมวฒนธรรมสงเสรมการทำางานของกลมคอ สมาชกของกลมจะรบฟงและยอมรบความคดและความเหนของสมาชกคนอน ๆ และ

ไววางใจในกนและกน แตในองคการทมวฒนธรรมไมสงเสรมการทำางานแบบกลมจะมวฒนธรรมหรอวถการทำางานทผดไปจากแนวพฤตกรรมทมวฒนธรรมแบบสงเสรมการทำางานของกลม กลาวคอ สมาชกจะตฉนนนทาลบหลงกนและกนโดยไมกลาเผชญหนาเขาชวยกนแกไขปญหาอยางเปดเผยและสรางสรรค ซงกรณพฤตกรรมทงสองทแสดงออกแตกตางกนคอเปนวฒนธรรมทสงเสรมกบเปนวฒนธรรมทมแบบแผนไมสงเสรมการทำางานเปนทมและรวมตลอดถงการตดตอสอสารนน กยอมมทมาจากแบบแผนของฐานคตรากฐานภายในใจของสมาชกของแตละกลมทกำาหนดการรบร การคด และความรสก หรอในกรณทกลมทำางานเกยวกบการใหบรการลกคา วฒนธรรมทสงเสรมการทำางานใหบรการกจะแสดงออกถงการเอาใจใสในการใหบรการลกคา ในขณะทวฒนธรรมทไมสงเสรมการใหบรการกจะแสดงออกถงความไมเอาใจใสตอการใหบรการลกคาและบางครงอาจแสดงกรยาวาจาไมสภาพกบลกคา หรอในกรณทเปนเรองของการบงคบบญชา สมาชกทมพฤตกรรมไมสงเสรมในเรองภาวะผนำาและการปกครองบงคบบญชาจะแสดงออกถงการปกปดไมบอกเลาถงปญหาทตนประสบอยในชวตและการงาน และไมอยากจะพบหรอพยายามหลบหนาผบงคบบญชา ในขณะทพฤตกรรมของสมาชกในองคการทสงเสรมในเรองนจะแสดงออกใหเหนวา เมอสมาชกเดอดรอนหรอมปญหา สมาชกกจะขอความชวยเหลอจากผบงคบบญชา หรอในกรณทเกยวกบการปฏบตงานและความเปนเลศ สมาชกทแสดงพฤตกรรมสงเสรมจะแสดงออกใหเหนถงความพยายามปรบปรงการทำางานอยเสมอแมวาทำาไดดอยแลว ผดกบในองคการทสมาชกมวฒนธรรมไมสงเสรมการทำางานขององคการกจะแสดงพฤตกรรมแบบทพอใจในมาตรฐานขนตำาพอใหผานเทานน หรอในกรณทเปนเรองของการสรางนวตกรรมและการเปลยนแปลงในองคการ สมาชกทมวฒนธรรมทางสงเสรมการทำางานขององคการกจะพยายามปรบปรงและแสวงหาแนวทางในการทำางานของตนทดกวาอยเสมอ ในขณะทสมาชกทมวฒนธรรมในทางไมสงเสรมการทำางานขององคการจะยดตดอยกบการ

ทำางานแบบเกาซงลาสมยไปแลว ไดเปนทยอมรบกนวาวฒนธรรมองคการเปนสงทอยลกในจตใจของคนททำางานหรอเปนสมาชกในองคการ วฒนธรรมแพรกระจายไปทกแหงและครอบคลมชวตทงหมดในองคการ ผททำางานอยในองคการยงนานเทาใดวฒนธรรมองคการกจะครอบงำาบคคลผนนมากยงขนเทานน จนยากทจะเปลยนแปลงบคคลเหลานไดในเวลาสน ๆ

เมอฝายบรหารจะทำาการเปลยนแปลงหรอจดการเกยวกบวฒนธรรมในองคการ ฝายบรหารจำาเปนตองคำานงถงชวงอายขององคการดวย กลาวคอการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการใหเปนไปตามความประสงคของฝายบรหารไดมากนอยเพยงใด เมอใด ควรจะเปลยนอยางไร ชวงอายขององคการมความสำาคญในการจดการนเปนอยางมาก เพราะวฒนธรรมองคการจะทำาหนาทหลาย ๆ อยางในเวลาทแตกตางกนไป

องคการทเพงเกดขนถามวฒนธรรมแบบยดเหนยวกลมคนเขาดวยกนมนเปนเสมอนกาว มเอกลกษณ และความแขงแกรง กลาวเจาะจงกคอ องคการรนเยาวตองการวฒนธรรมองคการแบบยดเหนยวกลมตาง ๆ เขาดวยกนใหเปนปกแผน การเปลยนแปลงวฒนธรรมจงมกเกดขนไดคอนขางนอย ถามการเปลยนแปลงวฒนธรรมกจะมความเขมขนเพอใหเกดความเขาใจชดเจนโปรงใสขน เพอใหการทำางานรวมกนราบรนและเขาใจถกตองกน เพราะถาองคการรนเยาวนสามารถดำารงอยตอไปไดกแสดงวาวฒนธรรมแรกเรมตาง ๆ ทคดประดษฐนำามาใชนนแกไขปญหาการดำาเนนงานไดด การแกไขจงเปนการปรบรากฐานเดมเลกนอย

องคการทมชวงอายระยะกลางจะมวฒนธรรมทสามารถนำามาจดการและเปลยนแปลงได แตการเปลยนแปลงนจะตองคำานงถงวาวฒนธรรมทำาหนาทเปนหลกของเสถยรภาพ (stability) ขององคการดวย

ยงเปนองคการทเตบโตมาก มขนาดใหญ และทำาหนาทหลายประการ รวมตลอดถงตงอยในสภาพภมศาสตรทแตกตางกนไปทวโลก และประกอบดวยกลมคนหลายเชอชาตเผาพนธ ฯลฯ ซงมวฒนธรรมเฉพาะของกลมเอง โดยบางกลมกมการขดแยงในวฒนธรรมกนเอง เชน กลมคนทำางานในตะวนตกทไปเปดสาขาบรษทในประเทศตะวนออก และมผใตบงคบบญชาเปนชาวตะวนออก การรบร การคด และความรสกของคนสองกลมนยอมแตกตางกน การจดการดานวฒนธรรมวาจะยงคงใหมวฒนธรรมทงสองกลมอยดวยกนเพอใหมความยดหยนเมอเกดความขดแยงอยางรนแรงขนมา (Environmental turbulence) หรอจะจดการใหมการสรางวฒนธรรมเฉพาะขนมาใหมเปนแบบแขงแกรง (more homogeneous strong) ดงทมผแนะนำามากมาย กยงเปนเรองยากทจะลงความเหนไดทนทโดยไมพจารณาขอมลใหครบถวน

ในองคการทอยในระยะเตบโตเตมท ซงองคการมกจะเตบโตนอยลง การตลาดและผลตภณฑลดนอยลง หรอความมนคงภายในสงมาก มแตความสขสบายกระทงไมมการสรางนวตกรรมใหม ๆ อกตอไปแลว วฒนธรรมองคการควรไดรบการเปลยนแปลงหลาย ๆ สวนทควรเปลยน ซงการตอตานการเปลยนแปลงมกจะรนแรงมากจากผทเคยทำางานมากอน จงอาจมการใหคนเกา ๆ ออกไปจากตำาแหนงหลายคน

ยงไมมวธการสำาเรจรปในการเปลยนแปลงวฒนธรรมในองคการใหเปนไปตามความประสงคของการบรหาร มการใชรปแบบเทคนคตาง ๆ มากมายซงกทำาใหองคการสามารถประสบความสำาเรจได มทงการบงคบการเปลยนแปลงทนทแบบสดโตงดานหนง กบการพาเขวอยางมเลศนยหรอการเปลยนแปลงแบบไมใหรตวโดยใชเทคโนโลยแบบใหมเขามาชวยอกดานหนง

การจะเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการไดนน ผเปลยนจำาเปนตองทำาการหาขอมลทจำาเปนหรอการตความวฒนธรรมองคการใหงายขนใหออกมาเปนภาษาธรรมดา การหาขอมลทำาไดโดยการสมภาษณ การสงเกตการณ และการศกษารวมกน ซงผศกษารวมกบผถกศกษาท

เลอกสรรแลวจากองคการนน ๆ เพอเปดเผยฐานคตใตสำานก ซงเชอวาเปนแกนของวฒนธรรม แตจะตองทำาการศกษาองคการจำานวนมาก และนำาผลการศกษานนมาสมพนธกบยทธวธขององคการ โครงสรางขององคการ และประสทธผลขององคการตอไป

ทำาไมจงเกดการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคก า ร ในเมอเรามความเชอมนในวฒนธรรมแลวอะไรเปนสาเหตใหเกด

การเปลยนแปลง คำาตอบกคอ สถานการณโลกทเปลยนแปลงไป ไมวาจะเปนปจจยทางการตลาดทเปลยนแปลง, การเปลยนรฐบาลเทคโนโลยและนวตกรรมใหม ๆ หรอการรวมตวกนขององคกรตาง ๆ ทำาใหบคลากรในหนวยงานไมมนใจในสถานภาพของตนเอง รสกขาดอสรภาพ ถกบบบงคบใหอยภายใตกฎระเบยบ ขอบงคบใหม ๆ ทเกดขนจากการรวมตวกนขององคกร จงกอใหเกดความตองการการเปลยนแปลง

แมวาการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการจะเปลยนแปลงไดยาก เพราะวฒนธรรมองคการมการสงสมมานาน แตหากผบรหารและสมาชกขององคการตระหนก เหนความจำาเปนและความรวมมอกน ซงปจจยหรอสถานการณทมตอการเปลยนแปลงในวฒนธรรมองคการมหลายกรณ ดงน

1.เมอองคการเกดวกฤตการณหรอเจอปญหาใหญ องคการจำาเปนตองปรบตวจากสถานการณเดม

2.เมอมการเปลยนตวผนำาระดบสง กมกจะมการเปลยนแปลงในปรชญาและคานยมทสำาคญขององคการดวย

3.เมอมการควบรวมกจการเกดขน องคการแมกมกจะถายเทวฒนธรรมของตนเองไปยงองคการทควบรวมเขามา หรอมการรวมวฒนธรรมตาง ๆ ขององคการเหลานนเขามาไวดวยกน

4.ในกรณทองคการมขนาดเลกและกอตงมาไมยาวนาน ผบรหารจะสามารถสอสารคานยมและปรชญาใหม ๆ ใหสมาชก

ยอมรบไดงายกวา แตถาองคการกอตงมายาวนาน การนำาคานยมหรอปรชญาใหม ๆ ทแตกตางไปจากเดมมาสองคการจำากระทำาไดยากตองใชเวลานานกวา

5.เมอองคการมวฒนธรรมทออนแอ ซงองคการจะเปดรบการเปลยนแปลงไดงายกวากรณทองคการมวฒนธรรมองคการทเขมแขง

นอกจากน Robbins และ Coulter (2002) ไดเสนอแนวทางเพอการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการไวดงน

1. เรมจากทำาการวเคราะหสภาพวฒนธรรมองคการทเปนอย เพอใหเขาใจในองคประกอบตาง ๆ ทควรจะตองมการเปลยนแปลง

2. ทำาความเขาใจกบพนกงาน เพอใหเหนความจำาเปนทวาองคการจะอยรอดไมไดหากไมมการเปลยนแปลงเกดขน

3. แตงตงผนำาทมวสยทศนใหม ๆ เขามาทำาหนาทผลกดนการเปลยนแปลง

4. ทำาการปรบโครงสรางและปรบองคการใหเหมาะสม5. สรางเรองเลาและพธกรรมใหม ๆ ทจะชวยสอวสยทศนนน

ออกมาใหคนอนไดทราบ6. ปรบเปลยนกระบวนการคดเลอกและกระบวนการเรยนรทาง

สงคม การประเมนผล และระบบรางวลจงใจทจะชวยสนบสนนคานยม และปรชญาใหม ๆ เพอสรางวฒนธรรมใหมใหเกดขน

อปสรรคทสำาคญตอการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการประกอบดวย 3 ปจจยหลก ดงตอไปน1. การมองเฉพาะภายในธรกจของตน เปนวฒนธรรมองคการท

ไมมวสยทศน มสายตาทสนไมกวางไกล ไมรความเคลอนไหวของธรกจ และคแขงขน ไมทนสมยไมนำาเทคโนโลย หรอเทคนคใหม ๆ มาใช จะเหน

ไดในธรกจครอบครวทมอยจำานวนมากในประเทศไทย ธรกจครอบครวมงวฒนธรรมผประกอบการ โดยยดตดกบวฒนธรรมผนำาเพยงผเดยว ทำาใหการดำาเนนธรกจเจรญเตบโตเปนไปอยางเชองชา จงจำาเปนตองเปลยนเปนธรกจมหาชนเพมมากขนเพอความอยรอดและสามารถเจรญเตบโตสระดบสากล

2. มความเชอมนในตนเองสงจนเกนไป ผบรหารทมความเชอมนในตนเองสงบางครงทำาใหวฒนธรรมองคการเสยหายได ผบรหารทมความเชอมนในตนเองสงจะมความเชอในความรความสามารถของตนเองรวาตนรดทกอยาง เหนอมากกวาผอน จะเปนผทไมฟงเสยงผอน อาจทำาการขดขวางขอมลทกอยางทตนเหนวาไมสอดคลองกบขอมลของตน จะปฏเสธคำาแนะนำาปรกษาของผเชยวชาญและทปรกษา ในระยะยาวจะทำาใหผลการดำาเนนงานของธรกจนนตกตำา หรอบางครงผบรหารประเมนคแขงขนตำาจนเกนไป อาจกอใหเกดความหายนะแกธรกจได

3. การหยอนยานทางจรยธรรม ในการทผบรหารขาดจรรยาบรรณในการดำาเนนงาน ทำาใหไมไดรบความเชอถอแกบคคลทวไป ซงเปนวฒนธรรมทมงตนเอง เพยงแตตองการรกษาภาพพจนของความเปนเลศของธรกจของตนไวโดยไมไดคำานงถงความหายนะทจะเกดแกธรกจของตนตามมา ดงขาวในหนาหนงมรหนงสอพมพ ไดลงขาวเกยวกนผจดการสหกรณในมหาวทยาลยทมชอเสยงแหงหนงถกจบขอหาชอโกง ทงนผจดการผนมงแตผลประโยชนสวนตวมากกวาสวนรวมไมมจรยธรรมตอลกคา ทำาลายชอเสยงของสถาบนองคการ

การรวมวฒนธรรมองคการ (Acculturation) ในปจจบนองคการทงหลายนยมควบรวมกจการกน เพอเพมความ

สามารถในการแขงขนและการอยรอด ซงประเดนปญหาทจะทำาใหการควบรวมกจการลมเหลว คอ การมวฒนธรรมองคการทตางกนอยางมาก ดงเชนกรณของเซกาและบนได ดงนนผบรหารจำาเปนจะตองมการตรวจ

สอบความเขากนไดของวฒนธรรมองคการทง 2 แหง (Bicultural Audit) ใหชดเจนกอน จงจะทำาใหการควบรวมกจการประสบความสำาเรจในการรวมวฒนธรรมอาจทำาไดโดยอาศยกลยทธเพอการรวมวฒนธรรมองคการ ดงน

1. การทำาใหคลายกน โดยการดดซม (Assimilation) จะเปนลกษณะของการทองคการทถกครอบครองเตมใจทจะไปใชวฒนธรรมองคการทมาครอบครอง ซงมกจะเปนกรณทกจการทครอบครองจะมขนาดทใหญกวา มวฒนธรรมองคการทแขงแกรงกวาและดกวา

2. การประสาน (Integration) จะเปนการรวมและเลอกเอาวฒนธรรมองคการทเหมาะสมของทงสองแหงเขามาสรางเปนวฒนธรรมใหมทดขน วฒนธรรมทรวมกนนจะเกดขนไดจากการผบรหารทง 2 ฝายไดทำางานรวมกนอยางใกลชด และมกลยทธในการสอสารขอมลทสำาคญในการประสานวฒนธรรมองคการทงสอง

3. การแยกออกจากกน (Separation) จะเกดขนเมอทง 2 องคการตกลงทจะยงคงตงอยและมวฒนธรรมของตนเอง กรณนจะเหมาะเมอทง 2 องคการนนไมมความสมพนธกนในเชงกลยทธ หรอตองการคงไวซงวฒนธรรมของตนเอง เพราะตางฝายตางมวฒนธรรมทแขงแกรงและมความเหมาะสม ตวอยางบรษท เดมเลอรไครสเลอร ทตางฝายกดำารงไวซงสำานกงานใหญของตนไว โดยทไครสเลอรมสำานกงานใหญอยทเมองโอเบรตฮลล มซแกน ประเทศสหรฐอเมรกา และเดมเลอรมสำานกงานใหญอยทเมองสตทการด ประเทศเยอรมนตามขาว

4. การลดความสำาคญของวฒนธรรม (Deculturation) จะเกดขนในกรณทองคการทถกครอบครองถกบงคบใหเลกใชวฒนธรรมองคการของตนเอง เพราะผครอบครองเหนวาวฒนธรรมเดมไมเหมาะสม จงบงคบใหใชวฒนธรรมของผครอบครอง หรอจะไมตองใชวฒนธรรมองคการทมาครอบครองกได แตองคการทถกครอบครองมก

จะสญเสยเอกลกษณของตนเอง และพนกงานมกจะเกดความเครยดดวย

ดงนน การรวมวฒนธรรมองคการทประสานความแตกตางใหประสบความสำาเรจนน นาจะใชวธการดดซม และ/หรอ การประสานวฒนธรรมขององคการทงสองใหเหมาะสม จงจะไดประโยชนจากวฒนธรรมองคการทแตกตางกน (Cultural Diversity)

ผลจากการเปลยนแปลงวฒนธรรมในองคกรวฒนธรรมในองคกรเกดจากพฤตกรรมของคนในองคกรท

ตองการการเปลยนแปลง อาจเนองจากความกดดน ความคบของใจตาง ๆ ภายในองคกรทสะสมมาชวงเวลาหนง เชน รปแบบการบรหารจดการ, การดำาเนนงานขององคกรทบบคนหรอไมเปนทพงพอใจของบคลากร มกเรมจากคนกลมเลก ๆ ในองคกรและขยายขนจนเปนทยอมรบโดยทวกนในองคกร บางครงกเกดขนอยางรวดเรวบางครงกเกดขนอยางชา ๆ และแยบยล

การรวมตวขององคกรอาจกอใหเกดวฒนธรรมทหลากหลาย เกดนโยบาย, แนวคดใหม ๆ ในการบรหารจดการองคกรอยางมประสทธภาพ กอใหเกดความรวมมอภายในระหวางบคลากรดวยกนเอง และระหวางองคกรกบบคลากร แตใชจะมเพยงดานบวกเทานน การรวมตวขององคกรยอมสงผลตอสภาพจตใจของบคลากร รวมทงสงผลตอวฒนธรรมในองคกร ซงผบรหารมกละเลยในสงตาง ๆ เหลาน จนเปนผลใหเกดปญหาตาง ๆ ตามมามากมาย เชน ปญหาสมองไหลจากองคกรหนงไปสอกองคกรหนง เมอใดกตามทความรสกเดม ๆ ถกทำาลายลง แนวคดใหมแนวคดใดแนวคดหนงจะไดรบการยอมรบอยางงายดาย จากการสำารวจพบปจจยสำาคญทสงผลตอวฒนธรรมในองคกร ดงน

1.ขอขดแยง เมอแนวคดเดม ๆ ไมไดรบการยอมรบ ยอมมแนวคดใหม ๆ ทมความสอดคลองและกลมกลนมาแทนทเสมอ

2.เกณฑในการเปลยนแปลง สญญาณในการเปลยนแปลงมกเกดจากผอาวโส, ผมอทธพล หรออาจเปนคนกลมใหมในองคกร

3.กฎระเบยบขอบงคบใหม ๆ ฝายบรหารมกมขอกำาหนดใหม ๆ สำาหรบบคลากรเสมอ ๆ

4.การยอมรบขอตกลงใหม แนนอนวาขอตกลงใหมยอมเปนไปในแนวเดยวกนกบโครงสรางทเปลยนแปลงไปขององคกร

5.การคงอยของขอตกลงใหม ถาบคลากรทกคนในองคกรเลอกขอตกลงทตรงกน กอใหเกดเปนขอตกลงรวมกนในองคกรทเกดจากวฒนธรรมภายในองคกรนนเอง

หลงการรวมตวกนขององคกร ฝายบรหารมกมองเพยงผลประกอบการสงสดขององคกร และมองขามปจจยสำาคญททำาใหการรวมตวประสบความสำาเรจ นนกคอการรวมตวกนทางจตใจ ความเปนนำาหนงใจเดยวกน การไมใหความใสใจในตวบคคล ไมวาจะเปนลกคา, ผประสานงาน บคลากรทกฝาย นนจะทำาใหทกอยางลมเหลว

องคกรไมสามารถเปลยนแปลงไดโดยบคคลใดบคคลหนง หรอกลมบคคลใดกลมบคคลหนง แตจะเปลยนแปลงอยางเงยบ ๆ โดยวฒนธรรมในองคกรอยางมระเบยบแบบแผน อยางไรกตาม การเปลยนแปลงโครงสรางภายในองคกรหรอการบรหารงานถอเปนอกปจจยหนงทสงผลตอการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม ดงตวอยางเชน องคกรจะมการเปลยนแปลงแนวทางในการคดเลอกบคลากรหรอสวสดการสำาหรบบคลากร กจะกระทำาอยางคอยเปนคอยไปเหมอนกบการเบนเปาหมาย จนในทสดกไดรบการยอมรบในขอตกลงตาง ๆ ซงเปนธรรมชาต จนเกดเปนวฒนธรรมในองคกร

ทายทสด ทศทางการเปลยนแปลงของวฒนธรรมในองคกรลวนมาจากความคดสรางสรรค, การตองการความเปลยนแปลง และปญหาตาง ๆ ภายในองคกรรวมทงปจจยเสรมทางสงแวดลอมอน ๆ ซงไมสามารถ

เปลยนแปลงไดโดยบคคลใดบคคลหนงหรอกลมบคคลใดกลมบคคลหนง แตจะเปลยนแปลงอยางเงยบ ๆ แยบยลและมระเบยบแบบแผน

อางอง

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช สาขาวชาวทยาการจดการ. พฤตกรรมมนษยในองคการ. นนทบร : มหาวทยาลย, 2539

สมยศ นาวการ. การบรหารและพฤตกรรมองคการ. กรงเทพฯ : ผจดการ, 2540

http://assesments.is.in.th/?md=content&ma=show&id=4

http://e-learning.yru.ac.th/yrublog/?p=112

http://www.itie.org/eqi/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=8639

http://pirun.ku.ac.th/~g4968073/report/475521/Organization_Culture_by_2.doc

วฒนธรรมองคการ (Organization Culture)

ประเทศตาง ๆ จะมขนบธรรมเนยมและวฒนธรรมประเพณเพอเปนเอกลกษณของตนเอง องคการกเชนเดยวกน จะมวฒนธรรมองคการทแตกตางกนไปในแตละองคการได วฒนธรรมองคการจะสรางประโยชนหรอคณคาใหแกองคการนน ๆ เชน วฒนธรรมในการมงสรางคณภาพ วฒนธรรมในการสรางนวตกรรม เปนตน แตขณะเดยวกนวฒนธรรมองคการบางอยางกทำาใหเกดจดออนแกองคการนน ๆ ได เชน วฒนธรรมแบบอนรกษนยม วฒนธรรมการทำางานแบบมงใหบคลากรมการแขงขนกนมากจนเกนไป จนองคการเกดความระสำาระสาย เปนตน

จากการศกษาของ Daniel R. Denison (1990) ในปจจยดานวฒนธรรมองคการและประสทธผลขององคการ พบวาวฒนธรรมองคการจะสงผลตอประสทธผล (Effectiveness) ขององคการเปนอยางมาก เมอวฒนธรรมนนกอใหเกด

5. การผกพน (Involvement) และการมสวนรวมในองคการ6. การปรบตว (Adaptability) ทเหมาะสมกบการเปลยนแปลงของสภาพ

แวดลอมทงภายในและภายนอกองคการ7. การประพฤตปฏบตไดสมำาเสมอ (Consistency) ซงจะทำาใหเกดการ

ทำางานทประสานกนและสามารถคาดหมายพฤตกรรมตาง ๆ ทจะเกดขนได

8. มภารกจ (และวสยทศน) ขององคการทเหมาะสม ทำาใหองคการมกรอบและทศทางการดำาเนนงานทชดเจน

ปจจยทง 4 สวนน จะทำาใหองคการสามารถบรรลสประสทธผล (Effectiveness) ตามทตองการได ปจจยดานวฒนธรรมองคการจงมความสำาคญทจะสนบสนนใหองคการบรรลสวสยทศน และภารกจทกำาหนดอยางเหมาะสมได ดงแผนภมตอไปน

การผกพน

การปรบตว

วสยทศนและภารกจ

ขององคการ

การปฏบตอยาง

สมำาเสมอ

รปแสดงลกษณะของวฒนธรรมทจะทำาใหองคการบรรลประสทธผล

ดงนน ผบรหารควรใหความสำาคญกบวฒนธรรมองคการ โดยการประเมนสภาพของวฒนธรรมองคการทเปนอย และประเมนความเหมาะสมหรอคณคาทมตอองคการ เพอจะไดสรางวฒนธรรมองคการใหเปนไปในแนวทางทเหมาะสม เกดประโยชนสงสดตอองคการ อยางเชนทสายการบนเซาทแวสตแอรไลน ผบรหารระดบสงคอ เฮรบ เคลลเฮอร ประธานบรหารเซาทแวสตแอรไลน ไดสรางวฒนธรรมองคการทให พนกงานทำางานอยางมความสข ความสนก จนคนในเซาทแวสตทาทายวา แมบรษทอนจะลอกเลยนสตรการทำาธรกจของเซาทแวสตได แตอาจไมประสบความสำาเรจเทากบเซาทแวสต เพราะวฒนธรรมองคการนนแตกตางกนไปไมอาจลอกเลยนแบบวฒนธรรมการทำางานของเซาทแวสตได

วฒนธรรมในองคกรเปนสงสำาคญทแสดงออกถงพฤตกรรมของคนในองคกรนน ๆ ซงเกดจากความตองการทจะเปลยนแปลงภายในอ ง ค ก ร

ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง ว ฒ น ธ ร ร ม อ ง ค ก า รไดมผใหนยามวฒนธรรมองคการหลายคน ดงสรปในตารางตอไปน

นยาม (Definition)เจาของนยาม

เปนระบบความเชอทสมาชกขององคการยดถอรวมกน

คอคานยมหลก (core value) ทคน

เจ.ซ. สเปนเดอร (J.C. Spender)

ซ.โอ.ไรลล (C.O.

ยดถอรวมกนอยาง มนคงและแพรหลายทวไป

คอแนวทางการประพฤตและวธปฏบตทเราใชอยเปน ประจำา

หมายถงความเขาใจรวมของกลม

หมายถง กลมของความเชอทถาวร ซงมการสอความ หมายในรปของสญลกษณตาง ๆ กอใหเกดเปนความ หมายทคนในองคการสามารถเขาใจไดตรงกน

หมายถงสญลกษณ พธกรรม ขนบธรรมเนยมตาง ๆ ซง แฝงดวยคานยมและความเชอขององคการ เพอถายทอด ใหแกพนกงาน

หมายถงคานยมรวม ซงมลกษณะเดนทชวยยดเหนยว ระหวางกน โดยมการสบทอดผานสอสญลกษณตาง ๆ เชน คำาขวญ สภาษต ตำานาน นทาน เรองสน เปนตน

Reilly)

ท.อ.ดล และ เอ.เอ. เคนเนด(T.E. Deal & A.A. Kennedy)

เจ. แวน มาเนน และ เอส.อารบารเลย (J. Van Maanen & S.R. Barley)

เจ.เอม.คซส, ด.เอฟ.คอลเวลและบ.ซ. พอสเนอร (J.M. Kouzes, D.F. Caldwell & B.L. Posner)

ดบ-บลว.จ.โออช (W.G. Ouchi)

ท.เจ. ปเตอรและอาร.เอช.วอเตอรแมน (T.J. Peters & R.H. Waterman, Jr.)

ทมา : สเทพ พงศศรวฒน สถาบนราชภฏเชยงราย

จากตารางดงกลาวจะเหนวา แมนยามของวฒนธรรมองคการจะมความหลากหลายกตาม แตกพบวามลกษณะรวมกนบางประการ ไดแก

1.กลมของคานยม (set of values) ซงบคคลทอยในองคการนนยดถอรวมกน คานยมเหลานเปนสงทใชเปนเกณฑเพอตดสนวาพฤตกรรมใดเปนสงทดและสามารถยอมรบได พฤตกรรมใดบางทไมดและไมอาจยอมรบได ตวอยางเชน ในบางองคการยดถอคานยมวา การ“ตำาหนลกคาไมวากรณใดเปนสงทไมอาจยอมรบได ดงนนจงมกพบ”ขอความทเขยนเพอเตอนใจพนกงานขององคการใหปฏบตตอลกคาเปน กฎ 2 ขอดงน

กฎขอท 1 The customer is always right. กฎขอท 2 If the customer is ever wrong, go

back to see rule # 1.องคการตาง ๆ อาจมคานยมเชงลบหรอเชงบวกในการ

ปฏบตงานกได เชน เมอมปญหาเกดขนมกจะโยนความผดไปทลกคา การลงโทษพนกงานทกกรณททำาผด หรอการปฏบตตอพนกงานในฐานะทเปนสนทรพยททรงคณคา (Valuable assets) สงสดขององคการ เปนตน ในแตละกรณดงกลาว คานยมจงเปนสงทชวยใหสมาชกองคการรวา ตนควรปฏบตอยางไรในองคการนน

2.คานยมขององคการสวนใหญอยในลกษณะทไมเปนลายลกษณอกษร แตเกดมาจากขอสมมตพนฐาน (basic assumption) ของพนกงานในบรษทรวมกน จงเปนเรองยากถาจะใหฝายบรษทเองกำาหนดขอสมมตเหลาน เพราะเปนเรองของความเชอและคานยมสวนบคคลของพนกงาน ดวยเหตน วฒนธรรมองคการทเขมแขงและมพลงของหนวยงานใด ๆ ควรสะทอนถงคานยมและความเชอของพนกงานรวมกน

อยางไรกตาม องคการบางแหงไดพยายามระบคานยมทจำาเปนบางประการขน เพอใหกลายเปนวฒนธรรมขององคการ โดยผานกระบวนการฝกอบรมใหแกพนกงาน ดงตวอยางทระบในเอกสารคมอหลกการทำางาน (Operating principles) ของบรษท Lotus Development ตอไปน

หลกการทำางาน (Operating Principles) หลกการทำางานน มวตถประสงคเพอใหแนวปฏบตตอกนของพนกงานบรษท เพอการ

ทำางานทดและรกษาจตวญญาณของการประกอบธรกจของบรษท ตลอดจนเพอสงเสรมความเปนอยทดของผเกยวของทกคน ดงน

ยดมนในความเปนเลศ ยนหยดในหลกจรยธรรมและความซอสตยสจรต ปฏบตตอทกคนดวยความเปนธรรมโดย ยอมรบความหลาก

หลายทางคานยม สอสารตอกนอยางเปดเผย โปรงใส และจรงใจ

มความรบผดชอบ ดวยการปฏบตเปนแบบอยาง ใหการเคารพ การไวเนอเชอใจ และการใหกำาลงใจแกผอน สงเสรมและกระตนการกลาตดสนใจ ตลอดจนการรเรมใหม ๆ ตองกำาหนดวตถประสงคกอนทจะลงมอทำางาน ตองทำางานเปนทม และทำางานดวยความสนก

ทมา : Lotus Development Corp.

3.การใชสญลกษณเปนสอบงบอกความหมายของคานยมทเปนวฒนธรรมขององคการนน ตวอยางทพบเหนบอย เชน สญลกษณกากบาดสแดงบนพนสขาว เปนเครองหมายแทนองคการกาชาด ซงแสดงคานยมเรองความเมตตากรณา การใหการรกษาพยาบาลผทกขยาก หรอสญลกษณชอใบมะกอก (ใบโอลฟ) ภายใต

แผนทโลกเปนเครองหมายขององคการสหประชาชาต แสดงถงคานยมดานการรกษาสนตภาพของโลก เปนตน บรษทและองคการสวนใหญจะพยายามสรางตราสญลกษณทแฝงดวยคานยมหรอวฒนธรรมองคการของตน นอกจากสญลกษณแลว คำาขวญหรอ Slogan กเปนอกสงหนงทสะทอนคานยมหรอความเชอซงเปนวฒนธรรมองคการ เชน บรษทผลตเครองไฟฟาชารพ (Sharp) ใชคำาขวญวา ชารพกาวลำาไปใน“อนาคต หรอบรษทผลตรถยนตวอลโว ใชคำาขวญวา ทกชวตปลอดภย” “ในวอลโว เปนตน ”

กลาวโดยสรปจากลกษณะรวมทง 3 ประการของคานยมทเปนวฒนธรรมองคการ จงอาจใหคำานยามใหมของวฒนธรรมองคการไดวา เปนกลมของคานยมทมการยดถอรวมกน ซงชวยใหคนทอยในองคการ“

ทราบวา การกระทำาใดบางทเปนทยอมรบหรอไมอาจยอมรบได โดยคานยมดงกลาวถกสอสาร ถายทอดและเผยแพรดวยสญลกษณ คำาขวญ เรองเลา เปนตนทวทงองคการ”

ตวอยางวฒนธรรมองคกรของบรษทตางๆกลมบรษทในเครอซเมนตไทย เปนวฒนธรรมองคกรทอยในรปของอดมการณ (Ideology) มอย 4 ขอ คอ

2. ตงมนในความเปนธรรม3. มงมนในความเปนเลศ4. เชอถอในคณคาของคน5. ถอมนในความรบผดชอบของคน

บรษท ปตท. จำากด (มหาชน) เปนวฒนธรรมองคกรทอยในรปของอดมการณ มอย 5 ขอ คอ

1. ความรสกเปนเจาของธรกจ ( sense of ownership )2. มงเนนผลประโยชนทางธรกจ (Business Oriented ) 3. มงเนนลกคา ( Customer Oriented )

4. ตองการให ปตท.เปนองคกรแหงนวตกรรม ( Innovative Organization )

5. มจตสำานกในการทำางานเปนทม โดยมเปาหมายรวมกนทชดเจน ( Team Spirit )

บรษท ไทยอครรคไฟเบอร จำากด เปนวฒนธรรมองคกรทอยในรปของคานยม (Values) คอ

พนกงาน เปนหนงเดยว ซอสตย ยตธรรมและมความซอตรงอน“เปนกลยทธพนฐานทเรายดมนในการพฒนาบคลากรของเรา”

ลกคา ลกคาคอจดมงเนนทเราทำาทกอยาง“ ”รฐบาล เราพยายามทจะเปนบรรษทภบาลเสมอ“ ”สงแวดแลอม สขภาพ และความปลอดภย เราใหคำามนสญญาวา“

จะปกปองสภาพแวดลอมและจะพฒนาทชมชนทเราดำาเนนการอย”บรษทเครอเจรญโภคภณฑหรอ CP Group เปนวฒนธรรมองคกรทอยในรปของปรชญา (Philosophy)

มปรชญาในการด ำา เน นธ รก จท ว า ให น กถ งคนอ นก อน“ ”

แนวทางการเกดวฒนธรรมโดยทวไปพบวา วฒนธรรมจะเกดจากผกอตงและสมาชกเรมแรก

ขององคการ จะกำาหนดมาตรฐานของพฤตกรรมบางสงบางอยางขนมา เชน ผพนแซนเดอร ผกอตง KFC ไดกำาหนดมาตรฐานของวตถดบและกระบวนการปฏบตงานของราน KFC หรอท Microsoft นายบลล เกตต ผรวมกอตง กไดสรางแบบอยางในการทำางานอยางหนก (Exceptional long hours) ใหแกพนกงานทงหลายไดถอเปนแบบอยาง หรอ นายเรย ครอก ผกอตง McDonald กไดสรางคานยมในเรองสนคาทตองมคณคา มราคาทเหมาะสม มความสะอาด และมบรการทด จนอาจกลาวไดวา

- สงทผนำาองคการใหความสนใจ ตดตาม และควบคม เนนยำาอยางสมำาเสมอจะเปนแบบอยางใหแกพนกงานทงหลาย เชน

การใสใจในการควบคมคณภาพของสนคาและบรการ การสอบถามในกจกรรมทจะเกยวเนอง หรอมผลกระทบตอคณภาพและบรการ เปนตน

- ปฏกรยาหรอการตอบสนองตอเหตการณสำาคญ หรอวกฤตการณทเกดขนกบองคการ จะกลายเปนคานยมหรอความเชอของคนในองคการได เชน เมอกจการเกดปญหาวกฤตการณทางการเงนอยางมาก แตผบรหารกมไดเลกจางหรอปลดพนกงาน แตจะใชวธการอน ๆ ในการลดปญหาทเกด จงทำาใหพนกงานเกดการรบรวาผบรหารเหนความสำาคญของพนกงานและมการทำางานรวมกนแบบคนในครอบครว

- สงทผบรหารกระทำาตนเปนแบบอยาง สงสอน และชแนะ เชน การทบลเกตตทมเทการทำางานอยางหนกกจะเปนแบบอยางใหพนกงานเชอถอ

การเรยนรวฒนธรรมองคการ2. จากเรองเลา หรอประวตศาสตรขององคการ (Stories หรอ

Histories) โดยทวไปเรองเลามกจะเปนประวตการทำางานของพนกงานดเดน หรอประวตและรปแบบการทำางานของผบรหารดเดน เชน ทบรษท 3 M ผบรหารระดบสงกจะมเรองเลาตอ ๆ กนมาถงโครงการพฒนาสนคา ซงโครงการนนผบรหารระดบสงไดสงใหระงบไปแลว แตวรบรษของเรองยงคงดำาเนนการพฒนาตอไปอยางลบ ๆ และในทสดโครงการนนกประสบความสำาเรจอยางมาก เรองนตองการสอใหพนกงานมความกลาทจะเสยง และตอสไปจนประสบความสำาเรจ

3. จากพธการ (Rituals) และพธกรรม (Ceremonies) คอ สงทองคการปฏบตเปนกจวตร เปนแบบแผน เชน พธการตอนรบลกคาและผมาเยยมชมโครงการ หรอทำาบญประจำาป เชนท McDonald จะ

มการจดประกวดครวโอลมปก 3 ภมภาค ทประกอบไปดวย 26 ประเทศ เพอคดเลอกพนกงานทใหบรการยอดเยยม 5 คนใหไดรบเลอกใหไปทำางานในราน McDonald ในกฬาโอลมปกทจะมาถง

4. สญลกษณตาง ๆ (Material Symbols) เชน โลโกของบรษท เพอใหพนกงานเขาใจความสำาคญ และรสกภาคภมใจในองคการ ดงเชน มหาวทยาลยธรรมศาสตรจะมรปป นของ ดร. ปรด พนมยงค (ทานผประศาสนการ มหาวทยาลยธรรมศาสตร) และรปป นของ ดร. ปวย องภากรณ เปนสญลกษณของมหาวทยาลยธรรมศาสต ททำาใหชาวธรรมศาสตรระลกถงทานทงสอง และตระหนกในคานยมของชาวธรรมศาสตรทวา ธรรมศาสตรเปนมหาวทยาลยของประชาชน ธรรมศาสตรสอนใหรกประชาชนและรบใชสงคม เปนตน

5. ภาษาทใช (Language) ซงในองคการอาจจะมการสรางคำาศพทและภาษาเฉพาะทจะใชภายในองคการนน เชน ภาษาทใชในการพดจากน ทกทายกน ซงจะเปนทรบรและเขาใจรวมกน เพอสงสอนและถายทอดคานยมบางอยางขององคการ เชน ทดสนย จะมภาษาเฉพาะของตนเอง อยาง On stage หมายถง การปฏบตงาน หรอ Guest หมายถง ลกคาทกทาน เปนตน

ชองทางในการตดตอสอสารเพอปลกฝงวฒนธรรมองคการ1. การสอสารจากบนลงลาง (Downward

Communication) การสอสารจากผบรหารระดบสงสพนกงานระดบลางลงมา โดยการออกวารสารภายในสำาหรบพนกงาน และการประกาศนโยบายหรอสงทตองการความรวมมอทบอรดประกาศขาว

2. การสอสารจากลางขนบน (Upward Communication) การสอสารจากพนกงานระดบลางสผบรหารระดบสง โดยการเขยนรายงานการปฏบตงานตาง ๆ การประชม การตงกลองแสดงความคดเหน การขอพบผบรหารระดบสงเมอมเรองจะปรกษา รวมทงการพบปะพดคยกนอยางไมเปนทางการนอกเหนอเวลางาน

3. การสอสารในแนวนอน (Lateral Communication / Horizontal Communication) การสอสารของพนกงานระดบเดยวกน โดยการพบปะพดคยกนอยางไมเปนทางการ และการประชมงานกนเองหรอกบผบรหารหรอการบงคบบญชา

4. การสอสารในแนวทแยง (Diagonal Communication) การสอสารขามระดบ โดยการประชมเพอแจงขาวสาร ขอมลใหทราบจากพนกงานระดบหวหนาแผนกบคคลถงพนกงานระดบปฏบตการในกระบวนการปฏบตงานดานตาง ๆ

5. การรณรงคโดยจดกจกรรมเสรมตาง ๆ เชน การจดการประกวดคำาขวญ และโลโกของหนวยงาน

องคประกอบของวฒนธรรมองคการจากนยามของวฒนธรรมองคการ จะเหนไดวามขอบเขตทกวาง

และมลกษณะคลาย ๆ ภเขานำาแขง (Iceberg) คอมสวนทอยขางบนนำาสวนหนง และอยใตนำาอกสวนหนง จงอาจแบงวฒนธรรมออกไดเปน 2 สวน คอ

3. สวนทมองเหนได (Visible) จะเปนสงทสมาชกองคการสรางหรอประดษฐขนมา เชน สงประดษฐตาง ๆ (Artifacts) อาทเชน รปป นของผกอตงกจการ และถาวรวตถตาง ๆ เชน โดมของธรรมศาสตร หรอการตบแตงอาคารสถานท ปาย สญลกษณ คำาขวญ (Slogan) และพธกรรมตางๆ และการแตงกาย เปนตน

4. สวนทอยลกลงไป จะมองไมเหน (Invisible) แตเปนสงทสมาชกรบรและเขาใจรวมกน เชน คานยมขององคการทสมาชกรบร เชน คานยมของ Mcdonald ทเนน คณภาพ บรการความสะอาด และคณคาของสนคาและบรการ หรอความมงมน คณคาและความเชอของบรษทหรอองคการ

ปจจบนองคการททนสมยนยมแสดงคานยมขององคการไวใตวสยทศนและภารกจขององคการ ทำาใหสามารถรบร รบทราบคานยมขององคการไดชดเจนขน

ลกษณะของวฒนธรรมองคการอาจแบงลกษณะของวฒนธรรมองคการไดหลายมต เชน

มตท 1 แบงเปน3. วฒนธรรมเดน (Dominant Culture) จะเปนลกษณะของ

คนในองคการโดยรวมซงจะเหนไดจากคานยมหลกขององคการนน วฒนธรรมประเภทนจะเปนวฒนธรรมของคนสวนใหญทรบรและยอมรบ ตลอดจนเขาใจรวมกน เชน วฒนธรรมของมหาวทยาลยธรรมศาสตร คอ สงเสรมประชาธปไตยและความเสมอภาค ตลอดจนมงรบใชสงคม

4. วฒนธรรมยอย (Subculture) จะเปนวฒนธรรมของกลมงาน แผนกงาน หรอพนทงาน ซงในองคการหนง ๆ ทมหลายกลมงานหรอแผนกงานกจะมวฒนธรรมยอย ๆ หลายแบบได เชน ทมหาวทยาลยธรรมศาสตรแตละคณะกอาจมวฒนธรรมยอยของตนเอง เชน วฒนธรรมของคณะพาณชยศาสตรและการบญช ทเนนการทำางานอยางมประสทธภาพ และการมงตอบสนองความตองการของลกคา ซงจะแตกตางจากวฒนธรรมของคณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชนทเนนความเปนอสระของวชาชพของสอตาง ๆ เปนตน

การมวฒนธรรมยอยจะกอใหเกดประโยชนตอองคการหรอไมนนอยกบถาวาวฒนธรรมยอยนน ๆ เหนพองตองกนกบความเชอทเปนสมมตฐานพนฐานและคานยมหลกขององคการ แตไมเหนพองกบพฤตกรรมหรอวธการทจะไปสความเชอมน องคการจะไดประโยชนจากความคดสรางสรรคและความแตกตางในความคดดงกลาวไดมตท 2 แบงเปน

วฒนธรรมทเขมแขง หรอออนแอ ซงจะขนอยกบระดบของการเหนพองตองกน (Consensus หรอ Agreement) การยดเหนยวกน (Cohesiveness) และการผกพน (Commitment) ของสมาชกตอวฒนธรรมองคการนน ๆ3. วฒนธรรมทเขมแขง (Strong Culture) หมายถง วฒนธรรม

ทมนำาหนกมาก คนเหนพองตองกนและยอมรบมากจงเปลยนแปลงยาก วฒนธรรมทเขมแขงจะมผลตอการควบคมพฤตกรรมไดมาก และทำาใหสมาชกขององคการมแรงยดเหนยวกนสง มความจงรกภกดและผกพนตอองคการมาก ในองคการทางการทหารหรอในองคการของชาวเกาหลและญปน จะมวฒนธรรมองคการทมนำาหนกและมความเขมแขงมากกวาองคการแบบตะวนตก อนเปนผลมาจากการไดรบอทธพลจากวฒนธรรมประจำาชาตนนเอง

Deal และ Kennedy (1982) ไดเสนอวาองคการทมวฒนธรรมองคการทเขมแขงจะมสวนประกอบของวฒนธรรมทสำาคญคอ

1) มคานยม ซงสะทอนวสยทศน และความเชอขององคการทชดเจน ดงเชนท 3 เอมทมความเชอในการมงสราสรรคนวตกรรม

2) มวรบรษ ซงจะปรากฏอยในเรองเลาขององคการ เชน บลเกตต จะมวรบรษทสำาคญในการสรางวฒนธรรมการมงคดไปขางหนาใหเกดขนแกไมโครซอฟท

3) มพธกรรมและพธการ เพอเปนการเนนยำาคานยมขององคการ เชน พธมอบรางวลดเดนใหแกพนกงานทมความคดสรางสรรคใหม ๆ แกองคการ

4) มเครอขายของวฒนธรรม ซงจะเปนวธการตาง ๆ ในการสอสารวฒนธรรมใหถกปลกฝงและเนนยำาวฒนธรรมองคการแกสมาชกในองคการนน ๆ เชน การมสมกพกหรอบตรวฒนธรรมองคการตดตวพนกงาน

โดยทวไปพบวา วฒนธรรมทเขมแขงจะทำาใหสมาชกยดมนตอเปาหมายขององคการ สรางแรงจงใจใหแกสมาชก แตขณะเดยวกนกพบวา องคการมกจะยดถอดและมงเนนภายในองคการเปนสำาคญ ตลอดจนมความเปนระบบราชการเพมขนเรอย ๆ โดยเฉพาะอยางยงถาองคการนน ๆ มผลประกอบการทางการเงนทประสบความสำาเรจ และถาองคการตองการเปลยนแปลงกมกจะเปลยนไดยาก ตวอยางขององคการทมวฒนธรรมทเขมแขง ไดแก วอลมารท สายการบนเซาทเวสต บรษทเครองสำาอาง แมรเคย สวนสนกดสนย และฮวเลตแพคการด เปนตน

4. วฒนธรรมทออนแอ (Weak Culture) จะเปนวฒนธรรมทคนอาจจะไมเหนพองตองกนมาก และเปลยนแปลงไดงาย และไมคอยมนำาหนกตอสมาชกเทาไรนก ซงปรากฏในองคการทเพงกอตงหรอองคการทมอายไมยาวนานนก วฒนธรรมองคการจงอาจยงไมมนำาหนกตอสมาชกมากเทาใดนก หรออาจจะเกดขนในองคการทผนำาไมไดใหความสำาคญกบวฒนธรรมขององคการมากนก หรอเนองจากองคการเปดรบการเปลยนแปลงตาง ๆ จากสภาพแวดลอมมาก

ก ร อ บ ค ว า ม ค ด ว ฒ น ธ ร ร ม อ ง ค ก า รเนองจากยงไมมกรอบความคดใดทใชเพอการอธบายถง

วฒนธรรมองคการไดสมบรณ ในทนขอเสนอ 2 กรอบความคด ไดแก กรอบความคดของโออช (The Ouchi Framework) และกรอบความคดของปเตอรและวอเตอรแมน (The Peters and Waterman Framework) ดงน

กรอบความคดของโออช (The Ouchi framework) ไดมนกวชาการหลายคนทพยายามพฒนาตวแบบ (model) ขน

มาเพอใชในการวเคราะหวฒนธรรมองคการของกลมบคคลทอยในองคการนน หนงในนกวจยทมผลงานชดเจนไดแก William G.

Ouchi โดยไดทำาการวเคราะหวฒนธรรมองคการของบรษท 3 แบบ ไดแก แบบแรกเปนลกษณะบรษทแบบอเมรกนรนใหม (American firms หรอ Type A firms) แบบทสองไดแกลกษณะบรษททบรหารแบบญปน (Japanese firms หรอ Type J firms) และแบบทสามเรยกวา บรษทอเมรกนรนเกาแบบ Z (U.S. Type Z firms)

ในการวเคราะหวฒนธรรมองคการขององคการทง 3 แบบดงกลาว โออชใชเกณฑในการเปรยบเทยบ 7 ประเดนสำาคญ ดงสรปในตารางตอไปน

ประเดนคานยมเชงวฒนธรรม

องคการ

Type J companies

Type Z companies

Type A companies

ความผกพนตอ พนกงาน

การประเมนงาน

เสนทางอาชพ

การควบคม

การตดสนใจ

ความรบผดชอบ

การดแล

จางตลอดชวตงาน

ชาและเชงคณภาพ

กวางมาก

ไมชดเจนและไมเปนทางการ

โดยกลมและฉนทานมตของเสยงสวนใหญ

โดยกลมรวมกน

จางระยะยาว

ชาและเชงคณภาพ

ปานกลาง

ไมชดเจนและไมเปนทางการ

โดยกลมและฉนทานมตของเสยงสวนใหญ

โดยบคคล

จางระยะสน

เรวและเชงปรมาณ

แคบเฉพาะดาน

ชดเจนและเปนทางการ

โดยบคคล

โดยบคคล

พนกงาน

ครอบคลมกวางทกดาน

ครอบคลมกวางทกดาน

ครอบคลมเฉพาะบางดาน

1. ความผกพนตอพนกงาน (Commitment to employees)

ผลวจยของโออชพบวาบรษทแบบญปน (Type J) และบรษทแบบ Type Z ของสหรฐ มวฒนธรรมองคการของบรษทเหมอนกนในประเดนน กลาวคอ มคานยมของการรกษาพนกงานใหอยกบบรษทนาน ๆ การปลดพนกงานออกจงเปนทางเลอกสดทายของบรษทเมอไมมหนทางหลกเลยง ในญปนบรษทตาง ๆ จะมคานยมรกษาพนกงานไวตลอดไปดวยการจางระยะยาวตลอดชวตงาน พนกงานจงรสกมนคงวาตนเองจะไมถกไลออกจากงาน สวนทสหรฐ บรรดาบรษททมคณลกษณะแบบ Type Z พนกงานและผบรหารจะไดรบสญญาจางระยะยาว (Long-term employment) แตยงอาจถกใหออกจากงานไดถาปรากฎวามผลการปฏบตงานไมเปนทยอมรบได

โออชยงพบวาบรษทอเมรกนสวนใหญทยงเปนแบบเดม หรอ Type A นน มวฒนธรรมขอนแตกตางกบบรษทญปนและบรษทอเมรกนแบบ Type Z โดยสนเชง กลาวคอจะมสญญาจางพนกงานและผบรหารบรษทเพยงระยะสน ๆ (Short –term employment) และเมอไรกตามทกจการของบรษทตกตำาคนเหลานกจะอยไมไดอกตอไป2. การประเมนผล (Evaluation)

ผลการวจยของโออชพบวา ทงบรษทแบบญปน (Type J) และบรษทอเมรกนแบบ Type Z จะมวธประเมนผลพนกงานและผบรหารตามระยะทเหมาะสม โดยยดผลงานทเกดขนในระยะยาวเปนสำาคญ ซงอาจเปนเวลาถง 10 ป ใชวธประเมนทงเชงคณภาพและเชงปรมาณตอผลงานทเกดขน ดวยเหตน การสนบสนนความกาวหนาสตำาแหนงทสงขนของพนกงานจงคอนขางชา โดยการแตงตงบคคลสตำาแหนงทสงขน

นนจะตองผานการสมภาษณและการเหนชอบจากบคคลจำานวนมากทเปนผประเมนพนกงานดงกลาว

สวนในบรษทอเมรกนสวนใหญทเปนแบบ Type A นนมคานยมในการประเมนพนกงานโดยดำาเนนการในระยะสน และวดทปรมาณของผลงานเปนสำาคญ การมคานยมเชนน สงผลใหบรรดาพนกงานและผบรหารมความรสกผกพนกบบรษทในระยะสน ขาดความภกดตอองคการ และเตรยมพรอมทตองจากไปตลอดเวลา3. เสนทางของอาชพ (Career path)

โออชพบวา บรษทญปนแบบ Type J และบรษทอเมรกนแบบ Type Z ใหโอกาสพนกงานไดโยกยายตำาแหนงงานไดหลากหลายหนาท กลาวคอ ในบรษทญปน พนกงานไดรบประสบการณจากการเปลยนแปลงหนาทการงานในแนวนอนราว 6-7 ครงตลอดระยะเวลาทอยในเสนทางอาชพของตน สวนบรษทอเมรกนแบบ Type Z จะแตกตางไปเพยงเลกนอย

อยางไรกตาม สำาหรบบรษทอเมรกนเดมแบบ Type A แลวมโอกาสไดเปลยนแปลงตำาแหนงไปสหนาทอนไดเพยง 1-2 ครงตลอดชวงอายงาน โดยโออชอธบายเหตผลในกรณนวา เปนเพราะบรษทอเมรกนแบบเดมคอนขางเนนความชำานาญเฉพาะดานของพนกงาน4. การควบคม (Control)

องคการทงหลายจำาเปนตองมการควบคมไมระดบใดกระดบหนง มฉะนนแลวจะเกดปญหาการประสานงานขน จงไมนาแปลกใจททงบรษทในอเมรกาและญปนตางสรางวฒนธรรมการควบคม โดยมวธการควบคมทเหมาะกบองคการของตนขน

บรษทญปนสวนใหญ รวมทงบรษทอเมรกนแบบ Type Z ใชวธการควบคมแบบทไมเปนทางการและใชกลไกทมองเหนไมชดเจน นกกลไกทมประสทธภาพอยางหนงของบรษทญปนกคอใชวฒนธรรมองคการ โดยคาดหมายวา ผบรหารควรเรยนรกลไกดงกลาวจากวฒนธรรมการปฏบตในบรษทของตน เชน ใชวธสอสารใหพนกงานได

ทราบประเดนสำาคญทเปนความคาดหวงผลงานจากผบรหารระดบสงขนไปทมตอพนกงานเหลานน เปนตน

ตรงกนขามในบรษทอเมรกนแบบ Type A จะมขนตอนการควบคมทชดเจน โดยระบเปนคมอการปฏบตงาน กฎระเบยบ ขอบงคบตาง ๆ ผมอำานาจสงการ- บงคบบญชา มขนตอนตาง ๆ ทพนกงานจะตองดำาเนนตามอยางเครงครด เปนตน5. การตดสนใจ (Decision-making)

ในบรษทญปนและบรษทอเมรกนแบบ Type Z มคานยมทปฏบตในประเดนนคอ การตดสนใจใด ๆ กระทำาโดยองคคณะบคคลในลกษณะกลมหรอกรรมการ ซงทกคนตางไดรบขอมลสารสนเทศประกอบการตดสนใจอยางครบถวน และยดมตแบบฉนทานมต (Consensus) ของกรรมการสวนใหญเปนขอยต ซงตรงกนขามในกรณบรษทอเมรกนแบบ Type A การตดสนใจจะมาจากบคคลเดยวคอหวหนา เมอพจารณาวาเหมาะสม ผบรหารระดบรองและพนกงานทงหลายไมอยในฐานะผมสวนตดสนใจหรอใหขอมลสารสนเทศใด ๆ ทเกยวกบประเดนตดสนใจนนหากไมถกรองขอ6. ความรบผดชอบ (Responsibility)

ความรบผดชอบ เปนคานยมประเดนเดยวทบรษทญปนแตกตางกบบรษทอเมรกนแบบ Type Z อยางตรงกนขามทเดยว กลาวคอ ในญปนมคานยมทเปนวฒนธรรมทเขมแขงวา เมอการตดสนใจในบรษทดำาเนนการโดยกลม ดงนนกลมจงตองเปนผรบผดชอบตอผลทเกดขนรวมกนการตดสนใจกบความรบผดชอบจงเปนของคกนในบรษทแบบญปน สวนบรษทอเมรกนแบบ Type Z ถอวาหวหนาเพยงผเดยวทตองรบผดชอบตอผลงาน ซงโออชอธบายวาดวยเหตทบรษทอเมรกนแบบ Type Z ยดหลกการประเมนผลงานชาเปนระยะยาวและเนนเชงคณภาพ ดงนนในชวงแรกทหวหนาใหกลมรวมตดสนใจนน ยอมยงไมสามารถเหนผลงานทเกดขนจากการตดสนใจของกลมนน ตอมาหวหนามโอกาสแนะนำาพนกงานอกหลายกลมจนใหผลงานดขน จากงานทตดสนใจโดย

กลมแรก กรณเชนนเชอวา นาจะมาจากฝมอของหวหนาในการดงศกยภาพสงสดของกลมออกมาทำาใหงานมผลด หวหนาจงมสวนเปนผรบผดชอบตอความสำาเรจน ตรงขามหากผลงานของกลมทหวหนามอบหมายเกดลมเหลว หวหนายอมตองรบผดชอบเชนกน องคการอเมรกนแบบ Type A ตลอดจนสงคมอเมรกนโดยรวมยงยดคานยมเปนวฒนธรรมองคการใหผนำาหรอหวหนาจะตองแสดงความรบผดชอบตอผลทเกดขนเพยงผเดยว วฒนธรรมเชนนฝงลกอยในสงคมอเมรกน7. การดแลพนกงาน (Concern for people)

โออชพบวา ในบรษทแบบญปน Type J และบรษทอเมรกนแบบ Type Z นน จะมคานยมเชงวฒนธรรมดานการดแลพนกงานสง กลาวคอ ใหการเอาใจใสเอออาทรแทบทกดานในชวตของพนกงาน มองพนกงานในลกษณะเปนองครวม (Holistic) คอ ไมมองเพยงแคการเปนพนกงาน แตจะดแลถงชวตครอบครวของพนกงาน งานอดเรก ความเชอ หรอการนบถอศาสนา ความหวง ความวตกกงวล และแรงบนดาลใจของพนกงานดวย

สวนบรษทอเมรกนแบบ Type A จะสนใจพนกงานเฉพาะทอยในกรอบของททำางานเทานน ผนำาทมวฒนธรรมมงคนสง (high concern for people) จะสามารถรกษาพนกงานใหอยกบองคการไดดกวาผนำาทมงงานสง (high concern for task)

ทฤษฎ Z และผลงาน (Theory Z and performance) โออชสรปผลงานวจยยนยนวา วฒนธรรมของบรษทญปนแบบ

Type J และบรษทอเมรกนแบบ Type Z สามารถสรางผลงานออกมาสงกวาบรษทอเมรกนแบบเดมหรอ Type A อยางชดเจน โดยยกตวอยาง บรษทโตโยตา ทนำาวธบรหารจดการและวฒนธรรมแบบญปนไปใชกบบรษทของตนทตงอยในสหรฐ ความสำาเรจดงกลาวของโตโยตามาจากการใหความสำาคญและการลงทนอยางมากในการพฒนาพนกงาน

สงผลใหอนาคตของบรษทเจรญกาวหนาขนอยางรวดเรวในระยะยาวอยางมนคง

กรอบความคดของปเตอรและวอเตอรแมน (The Peters and Waterman Framework)

เปนอกกรอบความคดหนงทสามารถใชในการอธบายเรองวฒนธรรมองคการ โดย ทอมปเตอรและรอเบอรต วอเทอรแมน ผเขยนหนงสอขายดทสดเลมหนงชอ In Search of Excellence ไดพยายามอธบายเรองวฒนธรรมองคการดวยวธทงายกวาของโออช ดวยการคดเลอกตวอยางบรษทอเมรกนทประสบความสำาเรจอยางสง แลววเคราะหบรษทดงกลาววาบรหารอยางไรจงประสบความสำาเรจ พบประเดนสำาคญคอคานยมทเปนวฒนธรรม (Cultural values) นำาไปสความสำาเรจในการบรหารของบรษท คานยมทเปนลกษณะสำาคญตอการเปนบรษทชนยอดนน (Excellent firms) มดงน1. ตดสนใจทำาโดยไมลงเล (Bias for action)

ปเตอรและวอเตอรแมนพบวา บรษททประสบความสำาเรจทงหลายมกมความฉบไวในการตดสนใจทำาโดยไมลงเล ผบรหารของบรษทเชนนถกคาดหวงวาจะสามารถตดสนใจในเรองตาง ๆ ไดอยางรวดเรวโดยไมตองรอใหไดขอมลตาง ๆ ครบถวนจงคอยตดสนใจ ปเตอรและวอเตอรแมนมความเหนวา การตดสนใจทสำาคญหลายครงจำาเปนตองทำาโดยปราศจากขอมลกม เพราะการชลอการตดสนใจในกรณเชนนกเหมอนกบการไมไดตดสนใจนนเอง ในขณะทบรษทคแขงรบฉกฉวยโอกาสดงกลาวทนทททราบขาว จงทำาใหพลาดโอกาสไปอยางนาเสยดาย จากผลการศกษาของปเตอรและวอเตอรแมนพบวา บรษททมวฒนธรรมยดคานยมดงกลาวมกประสบความสำาเรจและมผลประกอบการดกวาบรษททไมมคานยมเรองน2. ใหความใกลชดกบลกคา (Stay close to the

customer)

ปเตอรและวอเตอรแมนเชอวา บรษททมคานยมยดลกคาเปนสำาคญเหนอสงอนจะมผลประกอบการเหนอกวาบรษททปราศจากคานยมน ทงนเพราะลกคาจะชวยสะทอนถงความตองการสนคาหรอผลตใหม ๆในอนาคต ชวยบอกถงสนคาทใชในปจจบนตลอดจนขอมลทเปนประโยชนอนๆ ดงนน การมงเนนทลกคา การตอบสนองตอความตองการของลกคา ตลอดจนการเอาใจตอลกคาในโอกาสทเหมาะสมจงเปนสงทควรกระทำา เพราะนำาไปสการประกอบการทดของบรษท ความพงพอใจของลกคาจงเปนคานยมทเปนหวใจของการดำาเนนธรกจและเปนวฒนธรรมองคการทสำาคญยง3. ใหความอสระและทำาแบบนกประกอบการ (Autonomy and

entrepreneaurship)ปเตอรและวอเตอรแมนมความเหนวา ถาจะรกษาความสำาเรจใหอย

กบบรษทเหลานตอเนองสบไป บรษทจำาเปนตองตอสเอาชนะกบความเคยชน และการมโครงสรางขนาดใหญแบบราชการทมกเกดขนกบบรษท โดยการแบงบรษทใหญออกเปนบรษทยอยทมขนาดเลกพอทจะบรหารจดการไดด แลวมอบความอสระคลองตวในการคดรเรมสรางสรรค ตลอดจนสนบสนนใหกลาเสยงในการตดสนใจตาง ๆ ของบรษทเอง วธการเชนนจะชวยสรางผบรหารรนใหมไฟแรงใหกบบรษท เกดมมมองและแนวคดใหมนำามาทดลองและปรบปรงผลตภณฑใหม ตลอดจนกลยทธดานตาง ๆ ทนำาไปสการเปลยนแปลงทดขนตลอดเวลา4. เชอวาผลงานทดยอมมาจากคน (Productivity through

people)ปเตอรและวอเตอรแมนมความเชอเชนเดยวกบโออชวา พนกงาน

คอสนทรพย (asset) ทสำาคญทสดของบรษท บรษทจงตองสรางวฒนธรรมองคการทเปนคานยมเชนน โดยการปฏบตตอพนกงานอยางใหเกยรต เคารพในศกดศรของความเปนมนษย ในฐานะทเปนบคคลทจะนำาความสำาเรจมาสบรษท5. บรหารแบบไมปลอยมอ (Hands – on management)

ผบรหารระดบสงของบรษทสวนใหญมกบรหารงานแบบลอยตวหางไกลจากธรกจทแทจรงของบรษท ทำาใหความรความเขาใจในธรกจลดนอยลง ตวอยางเชน ผจดการบรษทผลตสนคาอเลคทรอนกสขนาดใหญ แตมความรความเขาใจเกยวกบอเลคทรอนกสนอยกวาทเขาใจปญหาเชงการเมองภายในบรษท หรอประธานบรษทผลตรถยนต แตกลบมความรเกยวกบรถยนตนอยกวารเกยวกบการเงน เปนตน

เพอแกปญหาแนวโนมทเกดขนดงกลาว ปเตอรและวอเตอรแมนพบวา ในบรษทททำาการศกษาจะใหความสำาคญและยำาเตอนผบรหารของบรษทใหเกาะตดกบงานทเปนธรกจหลกของบรษท นโยบายและแนวปฏบตเชนนไดกลายเปนคานยมสำาคญทผบรหารตองถอปฏบตและตองไมบรหารหรอสงการอยภายในหองสำานกงาน แตจะตองเดนแวะเวยนไปพบปะเยยมเยยนจดปฏบตงานตาง ๆ ทวทงบรษท เพอไดขอมลทถกตองและมองเหนปญหาหรอแนวทางพฒนางานตอไป6. เลอกเนนเฉพาะธรกจทเปนความถนดของบรษท (Stick to

the knitting)คานยมทเปนวฒนธรรมอกประการหนงของบรษททประสบความ

สำาเรจกคอ การระมดระวงทจะไมขยายธรกจใหมออกไปจากสาขาธรกจเดมทเปนความชำานาญของบรษท เชน ไมซอธรกจแขนงใหมหรออตสาหกรรมทไมสมพนธกบธรกจเดม แตจะมงเนนพฒนาธรกจเดมใหมความเปนเลศยงขน7. มโครงสรางอยางงายและใชบคลากรนอยลง (Simple

form, lean staff)ปเตอรและวอเตอรแมนเชอวา บรษททประสบความสำาเรจนนมกม

โครงสรางของฝายบรหารไมมากระดบ รวมทงมบคลากรทชวยงานนอยลง ซงเปนการเปลยนความเชอจากคานยมเดมทผบรหารจะตองมบคลากรในฝายตนจำานวนมาก เพอเปนเครองบงบอกถงความมอำานาจ มฐานะตำาแหนงและเกยรตยศของผนน แตในบรษทชนนำาดงกลาวพบวาไมไดยดคานยมเชนน แตวดจากผลการปฏบตงานของผบรหารทมตอ

องคการเปนสำาคญ วฒนธรรมองคการของบรษทบงบอกผบรหารใหทราบวาผลงานจากบคลากรมความสำาคญกวาจำานวนบคลากร8. มการจดการทงแบบทยดหยนและแบบทตงตวพรอมกนไป

(Simultaneously loosely and tightly organized)

ประเดนในขอนม 2 คานยมซงดเหมอนวาขดแยงกนโดยปเตอรและวอเตอรอธบายวา ในบรษทชนนำาการทตองมการจดการแบบตงตวเปนเพราะสมาชกทงหลายเชอวา การจดการทเขมแขงชวยเปนเหมอนกาวเชอมโยงใหเกดเอกภาพเปนนำาหนงใจเดยวกน ในขณะเดยวกนทบรษทตองจดการแบบทยดหยนไปพรอมกนนน เพราะบรษทมจำานวนผบรหารและบคลากรสนบสนนนอยลง รวมทงลดการมกฎระเบยบทเขมงวดใหนอยลง ซงปเตอรและวอเตอรแมนเชอวา จะชวยกระตนบคลากรใหคดรเรมใหมและมความกลาเสยง (Risk taking) มากยงขน

การทองคการจะมคานยมการจดการแบบยดหยนไดนน ตองเกดจากความเชอรวมกนของบรรดาสมาชก กลาวคอ เมอคนเหลานจำาเปนตองตดสนใจ เขาจะประเมนทางเลอกตาง ๆ โดยยดความสอดคลองกบคานยมขององคการ ทางเลอกนนจะตอบสนองและยดลกคาเปนสำาคญหรอไม ตลอดจนคานยมอนทเปนวฒนธรรมองคการของบรษทมาเปนเกณฑดำาเนนการ ในกรณเชนนคานยมอนทเปนวฒนธรรมองคการของบรษทมาเปนเกณฑดำาเนนการ ในกรณเชนนคานยมแบบตงตวดานโครงสรางบรษทจงไมเปนอปสรรคตอการบรหารจดการแบบยดหยนอนเนองมาจากการลดจำานวนผบรหารและบคลากรลงแตประการใด

ป ร ะ เ ภ ท ข อ ง ว ฒ น ธ ร ร ม อ ง ค ก า ร (Type of corporate cultures)

ในการพจารณาวา คานยมใดมความสำาคญและเหมาะสมกบองคการหรอไมนน ผนำาจำาเปนตองวเคราะหปจจยแวดลอมภายนอกองคการ วสยทศนและยทธศาสตรของบรษท ดวยเหตนวฒนธรรมของแตละองคการจงผดแผกแตกตางกน อยางไรกตามถาเปนอตสาหกรรม

อยางเดยวกนกมกมวฒนธรรมทคลายคลงกน เพราะดำาเนนงานภายใตภาวะแวดลอมทคลายกน คานยมทดขององคการควรมงทความมประสทธผล ตวอยางเชน ภายใตภาวะแวดลอมทมการแขงขนสง (competitive environment) ยอมตองการความยดหยน (flexibility) และความสามารถตอบสนอง (responsiveness) ตอลกคาไดสงและรวดเรว ดงนน บรษทจงควรมวฒนธรรมทมงเนนความสามารถปรบตว (adaptability) เปนหลกมากกวายดคานยมวา ด “ ”หรอ เลว เทานน โดยผนำาจะตองมสามารถในการผสมผสานคานยม“ ”เหลานใหอยในจดทลงตวพอด ผนำาทสามารถในการจดความสมพนธระหวางคานยมทเปนวฒนธรรม (cultural values) กลยทธขององคการ (organizational strategy) และบรบทแวดลอมภายนอก (external environment) ไดด ยอมเกอหนนตอผลของการประกอบการของบรษทสงยงขน

จากการศกษาเรองวฒนธรรมกบความมประสทธผลเสนอแนะวา ถาจดคานยมขององคการ กลยทธองคการ และบรบทแวดลอมภายนอกไดเหมาะสมแลว จะเกดวฒนธรรมองคการขน 4 แบบดงแสดงในภาพ โดยความแตกตางของวฒนธรรมทงสมาจาก 2 มต ไดแก

1) ระดบของเงอนไขภาวะแวดลอมภายนอกวาตองการความยดหยน (flexibility) หรอความมนคง (stability) เพยงไร

2) ระดบของเงอนไขดานกลยทธวาตองการเนนภายใน (internal) หรอ เนนภายนอก (external) เพยงไร

มตทงสองผสมกนเกดเปนวฒนธรรมองคการขน 4 แบบ โดยแตละแบบมงเนนคานยมทตางกน ไดแก วฒนธรรมแบบปรบตว (adaptability culture) วฒนธรรมแบบมงผลสำาเรจ (achievement culture) วฒนธรรมแบบเครอญาต (clan culture) และวฒนธรรมแบบราชการ (bureaucratic culture) โดยองคการหนง ๆ อาจมวฒนธรรมองคการมากกวาหนงแบบหรออาจ

ครบทกแบบกได อยางไรกตาม องคการทมความสำาเรจสงพบวา มกมวฒนธรรมทเขมแขงเพยงแบบเดยวเทานน

วฒนธรรมทงสแบบขององคการ (Four Corporate Cultures)

ความยดหยน

ภาวะแวดลอม ภายใน

วฒนธรรมแบบเครอญาต (Clan Culture)มคานยมเนน : - ความรวมมอ

- ความเอออาทร - รกษาขอตกลง - ความเปนธรรม - ความเสมอภาค ทางสงคม

วฒนธรรมแบบปรบตว (Adaptability Culture) มคานยมเนน : - ความรเรม

- การทดลอง - ความกลาเสยง - ความอสระ - ความสามารถ ตอบสนอง

ภาวะแวดลอม ภายนอก

วฒนธรรมแบบราชการ (Bureaucratic Culture) มคานยมเนน : - ความประหยด

- ความเปนทางการ - ความสมเหตผล - ความเปนระเบยบ - ความเคารพ เชอฟง

วฒนธรรมแบบมงผลสำาเรจ (Achievement Culture)มคานยมเนน : - มงการแขงขน

- ความสมบรณ แบบ - ปฏบตเชงรก - ความเฉลยวฉลาด - ความรเรมสวน บคคล

ความมนคง

ทมา : Daft, R.L. (2002). The leadership experience.

วฒนธรรมแบบปรบตว (Adaptability Culture) หรอแบบผประกอบการ (Entrepreneurial Culture)

เกดขนจากการทผนำาเชงกลยทธ (strategic leader) มงสรางคานยมใหมขององคการทเออตอการเพมขดความสามารถในการตความหรอคาดการณภาวะแวดลอมภายนอก เพอใหเกดพฤตกรรมในองคการ

ทสามารถตอบสนองไดตลอดเวลา พนกงานขององคการจงไดรบความอสระในการตดสนใจเอง และพรอมลงมอปฏบตไดทนทเมอเกดความจำาเปนโดยยดคานยมในการสนองตอบตอลกคาเปนสำาคญ ผนำามบทบาทสำาคญตอการสรางความเปลยนแปลงใหเกดขนกบองคการดวยการกระตนพนกงานใหกลาเสยง กลาทดลองคดทำาในสงใหม และเนนการใหรางวล ผลตอบแทนแกผทรเรมสรางสรรคเปนพเศษ หลายบรษทไดเปลยนนโยบายใหมมาเนนเรองการมอบหมายอำานาจในการตดสนใจแกพนกงาน (employee empowerment) เนนกลยทธความยดหยนและความสามารถตอบสนองตอสภาพแวดลอมภายนอกไดรวดเรวเปนหลก ซงสอดคลองกบยคแหงการเปลยนแปลงทรวดเรว ซงมคานยมในเรอง

- สงเสรมการสรางสรรค การใชจนตนาการ- สงเสรมใหทดลอง ใหลองทำา ผดพลาดไมเปนไรใหถอเปนบท

เรยน- ใหกลาเสยง ใหกลาคดอะไรทนอกกรอบได- การใหอสระ ใหคด ใหทำาได ใหมความเปนผประกอบการอยใน

ตว- การมงตอบสนองตอลกคาและฝายตาง ๆ โดยไมยดตดกบ

กรอบแบบเดม ๆ

องคการทเปนแบบนทเดนชดคอ บรษท 3 M ทสงเสรมและใหเวลากบพนกงานใหสามารถใชเวลางานได ถง 15 % เพอศกษาวจยโครงการทตนสนใจได ทำาใหพนกงานมโอกาสในการประดษฐคดคนพฒนานวตกรรมใหม ๆ ใหเกดขนได วฒนธรรมแบบผประกอบการนมกจะพบในองคการขนาดกลางและขนาดเลก (SME) ทผกอตงยงคงบรหารจดการอย เชน ทบรษทไมโครซอฟท อนเทล และอ-เบย เปนตน

วฒนธรรมแบบมงผลสำาเรจ (Achievement Culture)

ลกษณะสำาคญของวฒนธรรมแบบมงผลสำาเรจกคอ การมวสยทศนทชดเจนของเปาหมายองคการ ผนำามงเหนผลสำาเรจตามเปาหมาย เชน ตวเลขยอดขายเพมขน ผลประกอบการมกำาไร หรอมเปอรเซนตสวนแบงของตลาด (market share) สงขน เปนตน องคการมงใหบรการลกคาพเศษเฉพาะกลมในภาวะแวดลอมภายนอก แตไมเหนความจำาเปนทจะตองมความยดหยนและตองเปลยนแปลงรวดเรวแตอยางใด องคการทยดวฒนธรรมแบบมงผลสำาเรจจงเนนคานยมแบบแขงขนเชงรก ความสามารถรเรมของบคคล และพงพอใจตอการทำางานหนกในระยะยาวจนกวาจะบรรลผลตามเปาหมาย คานยมทมงการเอาชนะจงเปนเสมอนกาวเชอมทกคนในองคการเขาดวยกน หลายบรษททมวฒนธรรมมงผลสำาเรจจะใหความสำาคญการแขงขน การเอาชนะ พนกงานทมผลงานดจะไดผลตอบแทนสงในขณะทผมผลงานตำากวาเปากจะถกไลออกจากงาน จะมคานยมในเรอง

- การใหแขงขนกนทำางาน เพอสรางผลงาน- การรก การมงมน เอาจรงเอาจง- การทำาอะไรใหเสรจ ใหสมบรณ ใหดทสด- การขยนขนแขงในการทำางาน- การรเรมในระดบบคคล เพอมงไปสชยชนะ และความสำาเรจ

ในองคการทมวฒนธรรมแบบน พนกงานจะมการแขงขนกนทำางานอยางหนก และมงเนนยอดขายและผลกำาไรเปนทตง ตวอยางองคการทเนนวฒนธรรมแบบนคอ บรษท เปปซ ในชวงท นายเวย คอลโลเวย (Wayne Calloway) ดำารงตำาแหนงประธานบรหาร (CEO) ซงไดกำาหนดวสยทศไววา เปปซจะตองเปน “ The Best Consumer Products in the World ” จงสงเสรมพนกงานใหขยนขนแขงในการทำางานมระบบการใหรางวลจงใจอยางเขมแขงสำาหรบคนททำางานไดตามทกำาหนด เชน ไดตวเครองบนชนหนง ไดรถประจำาตำาแหนง ไดรบสทธซอหน ไดโบนส และไดรบการพจารณาเลอนตำาแหนงอยางรวดเรว

จากวฒนธรรมทกลาวมาแลวน ถาผบรหารสามารถสรางสรรคและประสานวฒนธรรมแบบญาตมตร วฒนธรรมแบบปรบตวและวฒนธรรมแบบทเนนความสำาเรจใหเกดขนได กยอมเกดทงประสทธผลแกองคการและสรางความพงพอใจแกสมาชกองคการดวย

วฒนธรรมแบบเครอญาต (Clan Culture) เปนวฒนธรรมทมความยดหยนแตมงเนนภายในองคการ โดยจะให

ความสำาคญของการมสวนรวมของพนกงานภายในองคการเพอใหสามารถพฒนาตนเองใหพรอมทจะรองรบการเปลยนแปลงรวดเรวจากภายนอก เปนวฒนธรรมทเนนความตองการของพนกงานมากกวาวฒนธรรมแบบอน ดงนน องคการจงมบรรยากาศของมวลมตรทรวมกนทำางานคลายอยในครอบครวเดยวกน ผนำามงเนนเรองความรวมมอ การใหความเอาใจใสเอออาทรทงพนกงานและลกคา โดยพยายามหลกเลยงมใหเกดความรสกแตกตางกนทางสถานะภาพ ผนำาจะยดมนในการใหความเปนธรรมและการปฏบตตามคำามนสญญาอยางเครงครด จะมคานยมสำาคญในเรอง

- การทำาตามประเพณปฏบต (Traditional)- การคำานงถงผลกระทบทจะมตอคนอน ๆ- การเนนความเปนทม- เนนการมสวนรวม- การเหนพองกน ไมพยายามสรางความแตกแยก อะลมอลวย

กน ชวยเหลอกน รวมมอกน เปนกนเอง เปนแบบพนอง- การเนนความเปนธรรม ยตธรรมและเทาเทยมกน

ในองคการทมวฒนธรรมองคการแบบนมกจะมกระบวนการเรยนรทางสงคมมาก รวมทงมการบรหารทรพยากรมนษยทด ทำาใหพนกงานมความรสกเปนเจาของและจงรกภกดตอองคการ ตลอดจนมความภาคภมใจทไดเปนสมาชกขององคกรแบบน

มบางบรษททยดวฒนธรรมแบบนแลวประสบความสำาเรจ เชน SAS Institute ในสหรฐทใหความสำาคญสงตอคานยมการดแลเอาใจใสตอความเปนอยและความตองการของพนกงานเพอใหเกดการเพมผลงาน พนกงานจะไดรบการอบรมในการจดระเบยบชวตสวนตวไดอยางสมดลมากกวาการทำางานเพมชวโมงขนหรอทำางานหนกเกนไป หรอมจตใจมงแขงขนกน นอกจากนยงเนนเรองความเสมอภาค ความเปนธรรม และความรวมมอ พบวาพนกงานของบรษทดงกลาวใหความรวมมอและใสใจตอเพอนรวมงานและบรษทยงขน สงผลใหบรษทสามารถปรบตวพรอมตอการแขงขนและการเปลยนแปลงของตลาดไดด

วฒนธรรมแบบราชการ (Bureaucratic Culture)เปนวฒนธรรมทเนนความมเสถยรภาพความมนคงและมงเนน

ภายในองคการเปนสำาคญ ใหความสำาคญตอภาวะแวดลอมภายใน ความคงเสนคงวาในการดำาเนนการเพอใหเกดความมนคง วฒนธรรมแบบราชการจะมงเนนดานวธการ ความเปนเหตผล ความมระเบยบของการทำางาน มงเนนเรองใหยดและปฏบตตามกฎระเบยบ ยดหลกการประหยด ความสำาเรจขององคการเกดจากความสามารถในการบรณาการและความมประสทธภาพ ในโลกปจจบนทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวเชนน มองคการนอยมากทสามารถดำาเนนงานภายใตภาวะแวดลอมทมนคง ผนำาสวนใหญจงพยายามหลกเลยงวฒนธรรมแบบราชการ เนองจากตองการมความยดหยนคลองตวมากขนนนเอง จะมคานยมในเรอง

- การประหยดและมงประสทธภาพในการทำางาน- เนนความเปนทางการ และความเปนระเบยบแบบแผน- การใชเหตผล ใชขอมลตวเลขตาง ๆ ในการปฏบตงาน- การเนนในระเบยบ คำาสง กฎระเบยบตาง ๆ- การเชอฟง ทำาตามกฎระเบยบ และคำาสงของผบงคบ

บญชา

แนวคดของวฒนธรรมแบบนจะกอใหเกดความมประสทธภาพ เสถยรภาพ และสามารถคาดหมายผลลพธทจะเกดขนได และเหมาะกบองคการทอยสภาพแวดลอมทไมคอยเปลยนแปลง องคการประเภทหนวยงานราชการและรฐวสาหกจมกมวฒนธรรมในแบบนมากเพราะอยภายใตกรอบของระบบราชการ แตแนวโนมในอนาคตของวฒนธรรมแบบนนาจะลดลง เพราะหนวยงานราชการและรฐวสาหกจทงหลายตางพยายามมงออกจากระบบราชการ พยายามบรหารงานแบบธรกจเอกชน โดยพยายามลดขนตอนกฎระเบยบตาง ๆ ทไมจำาเปนลง เปดโอกาสใหผปฏบตงานไดใชวจารณญาณทเหมาะสมใหเกดความคลองตวในการทำางานมากขน นอกจากนน ขณะนรฐบาลไดกำาหนดนโยบายในการปฏรประบบราชการ ซงจะตองมการปฏรปหลายประการ ทงการปฏรปโครงสราง ระบบการทำางาน ระบบงบประมาณ รวมทงวฒนธรรมการทำางานของขาราชการทงหลายดวย โดยเนนใหมใหมประสทธภาพและสรางความพงพอใจใหแกประชาชนผใชบรการใหมากขน

กลาวโดยสรป วฒนธรรมแตละแบบสามารถสรางความสำาเรจใหแกองคการไดทงสน การยดวฒนธรรมแบบใดหรอผสมผสานมากนอยเพยงใด ขนอยกบจดเนนดานกลยทธขององคการ และความจำาเปนของเงอนไขแวดลอมภายนอกเปนสำาคญ จงเปนความรบผดชอบโดยตรงของผนำาทตองมใหองคการหยดชะงกอยกบวฒนธรรมเดม ซงอาจเหมาะสมกบอดต แตไมอาจทำาใหองคการประสบความสำาเรจไดอกตอไป

การรกษาวฒนธรรมใหคงอย7. ผบรหารระดบสง (Top Management) การประพฤตปฏบต

ของผบรหารระดบสงทสบทอดกนมา ทกระทำาตนเปนแบบอยางสมำาเสมอและตอเนอง เพอเนนยำาคานยมและวถปฏบตตาง ๆ ทผกอตงไดสรางไว ตวอยางเชน เอม เค สก จะกำาหนดใหปหนงจะม MK

Day โดยผบรหารระดบสงจะไปทสาขาตาง ๆ แลวเขาไปชวยบรการลกคา เชน ไปชวยเสรฟอาหาร เดนบล และลางจาน

8. การสรรหาและการคดเลอก (Recruitment and selection) คนประเภทใดทเราจะรบเขามา และจะเจรญกาวหนาในองคการนน จะตองผานกลไกการสรรหาและคดเลอก โดยใชแบบสอบถาม และการสมภาษณเพอคดเลอกคนทมความสามารถและมทศนคตทสอดคลองเขากนไดกบวฒนธรรมองคการเปนสำาคญ

9. กระบวนการเรยนรทางสงคม (Socialization Process) เปนกระบวนการในการปรบพนกงานใหเขากบวฒนธรรมองคการ โดยอาศยแนวทางตาง ๆ เชน การปฐมนเทศแบบเขม โดยการฉายสไลดและแนะนำาบรษท การใหขอมลในเรองวสยทศน ภารกจ ปรชญาและคานยมขององคการ และอาจจดโครงการใหพนกงานเขาแคมปดวยกน 1-2 สปดาหหรอเขารบการฝกอบรมอยางเขมขนทศนยฝกอบรมหรอทนยมเรยกในปจจบนนวา โรงเรยนสอน เชน โรงเรยนบานไรกาแฟของบานไรกาแฟ หรอ Hamburger University ของแมคโดนลล เปนตน

10. การออกแบบโครงสราง โครงสรางจะเปนตวกำาหนดลกษณะของความสมพนธระหวางฝายตาง ๆ และบคคลตาง ๆ ในองคการ เชน การจดตงทมขามสายงาน หรอการกำาหนดระดบการควบคมบงคบบญชาในองคการแหงนน

11. ระบบตาง ๆ ขององคการ ระบบตาง ๆ ขององคการ และขนตอนการปฏบตงานทสำาคญในการทำางานขององคการนน ๆ จะมงานทเกดขนประจำา เชน รายวน รายสปดาห รายเดอน รายไตรมาส หรอรายป ซงงานจะเกดซำา ๆ ดงนน ระบบงานหรอขนตอนการทำางานทถกกำาหนดซำา ๆ เหลาน จะถกออกแบบเพอใหเนนยำาคานยมขององคการ หรอสอสารคานยมทสำาคญทผบรหารตองการได เชน ทสายการบน SAS ซงมนายเจน คารลสน เปนผบรหารระดบสง ไดขอดรายงานการเขาออกของสายการบนทกวน จงหลอหลอมใหพนกงานเขาสนใจ

ในเรองการตรงตอเวลาการทำางานจนทำาใหการเขาออกของเครองบนมอตราทางการตรงเวลาเพมจาก 85% เปน 97% ภายในระยะเวลา 2 ป

12. แนวทางในการจดสรรรางวลและสถานภาพ จะเปนเครองมอในการจงใจบคลากรใหคงอย และชวยในการสอสารคานยมและการใหความสำาคญในกจกรรมหรอเรองราวบางอยางโดยการเชอมโยงกบการใหรางวลหรอสถานภาพบางอยาง เชน การใหคำาชมเชย หรอรางวลพเศษกบยอดขายทเกนกวาเปาหมายทตงไว หรอยอดผลตทไดเกนเปา

13. การออกแบบอาคาร สถานท สภาพแวดลอมตาง ๆ ในการทำางาน เชน การออกแบบการจดตงโตะเกาอ ฉากกน ซงสไตลการตกแตงหองจะแสดงใหเหนถงคานยมหรอความเชอบางอยางได เชน จะสงเสรมใหมการตดตอสอสาร มปฏสมพนธกนไดมากนอยแคไหน สงเสรมการทำางานเปนทมหรอไม มความยดหยนหรอไม หรอมการแบงแยกอาณาเขตของแตละคนหรอแตละฝายชดเจนมากนอยแคไหน

ทำาไมจงเกดการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคกรในเมอเรามความเชอมนในวฒนธรรมแลวอะไรเปนสาเหตใหเกด

การเปลยนแปลง คำาตอบกคอ สถานการณโลกทเปลยนแปลงไป ไมวาจะเปนปจจยทางการตลาดทเปลยนแปลง, การเปลยนรฐบาลเทคโนโลยและนวตกรรมใหม ๆ หรอการรวมตวกนขององคกรตาง ๆ ทำาใหบคลากรในหนวยงานไมมนใจในสถานภาพของตนเอง รสกขาดอสรภาพ ถกบบบงคบใหอยภายใตกฎระเบยบ ขอบงคบใหม ๆ ทเกดขนจากการรวมตวกนขององคกร จงกอใหเกดความตองการการเปลยนแปลง

แมวาการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการจะเปลยนแปลงไดยาก เพราะวฒนธรรมองคการมการสงสมมานาน แตหากผบรหารและสมาชกขององคการตระหนก เหนความจำาเปนและความรวมมอกน ซงปจจยหรอ

สถานการณทมตอการเปลยนแปลงในวฒนธรรมองคการมหลายกรณ ดงน

1.เมอองคการเกดวกฤตการณหรอเจอปญหาใหญ องคการจำาเปนตองปรบตวจากสถานการณเดม

2.เมอมการเปลยนตวผนำาระดบสง กมกจะมการเปลยนแปลงในปรชญาและคานยมทสำาคญขององคการดวย

3.เมอมการควบรวมกจการเกดขน องคการแมกมกจะถายเทวฒนธรรมของตนเองไปยงองคการทควบรวมเขามา หรอมการรวมวฒนธรรมตาง ๆ ขององคการเหลานนเขามาไวดวยกน

4.ในกรณทองคการมขนาดเลกและกอตงมาไมยาวนาน ผบรหารจะสามารถสอสารคานยมและปรชญาใหม ๆ ใหสมาชกยอมรบไดงายกวา แตถาองคการกอตงมายาวนาน การนำาคานยมหรอปรชญาใหม ๆ ทแตกตางไปจากเดมมาสองคการจำากระทำาไดยากตองใชเวลานานกวา

5.เมอองคการมวฒนธรรมทออนแอ ซงองคการจะเปดรบการเปลยนแปลงไดงายกวากรณทองคการมวฒนธรรมองคการทเขมแขง

นอกจากน Robbins และ Coulter (2002) ไดเสนอแนวทางเพอการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการไวดงน

7. เรมจากทำาการวเคราะหสภาพวฒนธรรมองคการทเปนอย เพอใหเขาใจในองคประกอบตาง ๆ ทควรจะตองมการเปลยนแปลง

8. ทำาความเขาใจกบพนกงาน เพอใหเหนความจำาเปนทวาองคการจะอยรอดไมไดหากไมมการเปลยนแปลงเกดขน

9. แตงตงผนำาทมวสยทศนใหม ๆ เขามาทำาหนาทผลกดนการเปลยนแปลง

10. ทำาการปรบโครงสรางและปรบองคการใหเหมาะสม

11. สรางเรองเลาและพธกรรมใหม ๆ ทจะชวยสอวสยทศนนนออกมาใหคนอนไดทราบ

12. ปรบเปลยนกระบวนการคดเลอกและกระบวนการเรยนรทางสงคม การประเมนผล และระบบรางวลจงใจทจะชวยสนบสนนคานยม และปรชญาใหม ๆ เพอสรางวฒนธรรมใหมใหเกดขน

ภ า ว ะ ผ น ำา ก บ ว ฒ น ธ ร ร ม อ ง ค ก า ร

ตารางเปรยบเทยบวฒนธรรมองคการของผนำาแบบเกากบผนำาแบบใหม

ผนำาแบบเกา ผนำาแบบใหม1. เปนนาย (boss) หรอผ

บญชาการ (commander) : “ทำาตามทขาพเจาสง”

2. เปนผควบคม (controller) โดยกำากบดแลอยางเขมงวด : “คนพวกนยงตองควบคมถงจะไดงาน”

3. มงใหเกดการแขงขนกนเองภายในขน

4. ควบคมขอมลสารสนเทศและการสอสาร

5. มความคดวาตนเปนเจาของ (owner mentality) : “นเปนบรษทของผม คณตอง

เปนผฝกสอน (coach) ผเอออำานวย (facilitator) คร (teacher) พเลยง (mentor) ผนำารวมกบทกคนในการสรางวตถประสงควสย ทศน คานยม ความเชอขององคการขนแลวใช การยดมนตอวตถประสงคและคานยมดงกลาว เปนเครองมอควบคม มงใหเกดการรวมมอกนเองภายใน แตใหหนไป แขงขนกบภายนอก เปดกวางการสอสารและการเขาถงขอมล

ทำางานใหผม เพราะผมจายเงนเดอน คณจงตองทำาตามทผมสง”

6. เนนความอสระของสวนบคคลเปน เอกเทศ (independent individualist)

7. ชอบพดอยเสมอวา พนกงาน“เปน สนทรพยทมคาสงสด (most valuable asset) ของเรา แตมกปฏบตใน”ลกษณะตรงกนขาม

สารสนเทศอยางทวถง มความคดเปนเจาของรวมกนของทกคน : “บรษทมใชผมเปนเจาของคนเดยว เพยงแตคน อนมอบความไววางใจใหผมเปนผรบผดชอบใน การสรางบรรยากาศทด เพอใหพวกเราไดทำางาน ทรกจนบรรลอดมการณแหงชวตของเรา สงเสรมใหแตละคนทำางานแบบพงพาอาศยกน ในรปแบบทมงาน (interdependent team builder) ทงคำาพดและการกระทำาสอดคลองและคงเสน คงวาในทศทางทถอวา พนกงาน“เปนสนทรพยท มคาสงสดขององคการ”

ทมา : Petrick, J.A. and Furr, D.S. (1995), Total Quality in Managing Human Resources. Delray

Beach, Fla : St. Lucie Press. P.69.

การรวมวฒนธรรมองคการ (Acculturation)ในปจจบนองคการทงหลายนยมควบรวมกจการกน เพอเพมความ

สามารถในการแขงขนและการอยรอด ซงประเดนปญหาทจะทำาใหการ

ควบรวมกจการลมเหลว คอ การมวฒนธรรมองคการทตางกนอยางมาก ดงเชนกรณของเซกาและบนได ดงนนผบรหารจำาเปนจะตองมการตรวจสอบความเขากนไดของวฒนธรรมองคการทง 2 แหง (Bicultural Audit) ใหชดเจนกอน จงจะทำาใหการควบรวมกจการประสบความสำาเรจ

ในการรวมวฒนธรรมอาจทำาไดโดยอาศยกลยทธเพอการรวมวฒนธรรมองคการ ดงน

1. การทำาใหคลายกน โดยการดดซม (Assimilation) จะเปนลกษณะของการทองคการทถกครอบครองเตมใจทจะไปใชวฒนธรรมองคการทมาครอบครอง ซงมกจะเปนกรณทกจการทครอบครองจะมขนาดทใหญกวา มวฒนธรรมองคการทแขงแกรงกวาและดกวา

2. การประสาน (Integration) จะเปนการรวมและเลอกเอาวฒนธรรมองคการทเหมาะสมของทงสองแหงเขามาสรางเปนวฒนธรรมใหมทดขน วฒนธรรมทรวมกนนจะเกดขนไดจากการผบรหารทง 2 ฝายไดทำางานรวมกนอยางใกลชด และมกลยทธในการสอสารขอมลทสำาคญในการประสานวฒนธรรมองคการทงสอง

3. การแยกออกจากกน (Separation) จะเกดขนเมอทง 2 องคการตกลงทจะยงคงตงอยและมวฒนธรรมของตนเอง กรณนจะเหมาะเมอทง 2 องคการนนไมมความสมพนธกนในเชงกลยทธ หรอตองการคงไวซงวฒนธรรมของตนเอง เพราะตางฝายตางมวฒนธรรมทแขงแกรงและมความเหมาะสม ตวอยางบรษท เดมเลอรไครสเลอร ทตางฝายกดำารงไวซงสำานกงานใหญของตนไว โดยทไครสเลอรมสำานกงานใหญอยทเมองโอเบรตฮลล มซแกน ประเทศสหรฐอเมรกา และเดมเลอรมสำานกงานใหญอยทเมองสตทการด ประเทศเยอรมนตามขาว

4. การลดความสำาคญของวฒนธรรม (Deculturation) จะเกดขนในกรณทองคการทถกครอบครองถกบงคบใหเลกใชวฒนธรรมองคการของตนเอง เพราะผครอบครองเหนวาวฒนธรรมเดมไมเหมาะสม จงบงคบใหใชวฒนธรรมของผครอบครอง หรอจะไมตองใช

วฒนธรรมองคการทมาครอบครองกได แตองคการทถกครอบครองมกจะสญเสยเอกลกษณของตนเอง และพนกงานมกจะเกดความเครยดดวย

ดงนน การรวมวฒนธรรมองคการทประสานความแตกตางใหประสบความสำาเรจนน นาจะใชวธการดดซม และ/หรอ การประสานวฒนธรรมขององคการทงสองใหเหมาะสม จงจะไดประโยชนจากวฒนธรรมองคการทแตกตางกน (Cultural Diversity)

ผลจากการเปลยนแปลงวฒนธรรมในองคกรวฒนธรรมในองคกรเกดจากพฤตกรรมของคนในองคกรท

ตองการการเปลยนแปลง อาจเนองจากความกดดน ความคบของใจตาง ๆ ภายในองคกรทสะสมมาชวงเวลาหนง เชน รปแบบการบรหารจดการ, การดำาเนนงานขององคกรทบบคนหรอไมเปนทพงพอใจของบคลากร มกเรมจากคนกลมเลก ๆ ในองคกรและขยายขนจนเปนทยอมรบโดยทวกนในองคกร บางครงกเกดขนอยางรวดเรวบางครงกเกดขนอยางชา ๆ และแยบยล

การรวมตวขององคกรอาจกอใหเกดวฒนธรรมทหลากหลาย เกดนโยบาย, แนวคดใหม ๆ ในการบรหารจดการองคกรอยางมประสทธภาพ กอใหเกดความรวมมอภายในระหวางบคลากรดวยกนเอง และระหวางองคกรกบบคลากร แตใชจะมเพยงดานบวกเทานน การรวมตวขององคกรยอมสงผลตอสภาพจตใจของบคลากร รวมทงสงผลตอวฒนธรรมในองคกร ซงผบรหารมกละเลยในสงตาง ๆ เหลาน จนเปนผลใหเกดปญหาตาง ๆ ตามมามากมาย เชน ปญหาสมองไหลจากองคกรหนงไปสอกองคกรหนง เมอใดกตามทความรสกเดม ๆ ถกทำาลายลง แนวคดใหมแนวคดใดแนวคดหนงจะไดรบการยอมรบอยางงายดาย จากการสำารวจพบปจจยสำาคญทสงผลตอวฒนธรรมในองคกร ดงน

6.ขอขดแยง เมอแนวคดเดม ๆ ไมไดรบการยอมรบ ยอมมแนวคดใหม ๆ ทมความสอดคลองและกลมกลนมาแทนทเสมอ

7.เกณฑในการเปลยนแปลง สญญาณในการเปลยนแปลงมกเกดจากผอาวโส, ผมอทธพล หรออาจเปนคนกลมใหมในองคกร

8.กฎระเบยบขอบงคบใหม ๆ ฝายบรหารมกมขอกำาหนดใหม ๆ สำาหรบบคลากรเสมอ ๆ

9.การยอมรบขอตกลงใหม แนนอนวาขอตกลงใหมยอมเปนไปในแนวเดยวกนกบโครงสราง ทเปลยนแปลงไปขององคกร

10. การคงอยของขอตกลงใหม ถาบคลากรทกคนในองคกรเลอกขอตกลงทตรงกน กอใหเกดเปนขอตกลงรวมกนในองคกรทเกดจากวฒนธรรมภายในองคกรนนเอง

หลงการรวมตวกนขององคกร ฝายบรหารมกมองเพยงผลประกอบการสงสดขององคกร และมองขามปจจยสำาคญททำาใหการรวมตวประสบความสำาเรจ นนกคอการรวมตวกนทางจตใจ ความเปนนำาหนงใจเดยวกน การไมใหความใสใจในตวบคคล ไมวาจะเปนลกคา, ผประสานงาน บคลากรทกฝาย นนจะทำาใหทกอยางลมเหลว

องคกรไมสามารถเปลยนแปลงไดโดยบคคลใดบคคลหนง หรอกลมบคคลใดกลมบคคลหนง แตจะเปลยนแปลงอยางเงยบ ๆ โดยวฒนธรรมในองคกรอยางมระเบยบแบบแผน อยางไรกตาม การเปลยนแปลงโครงสรางภายในองคกรหรอการบรหารงานถอเปนอกปจจยหนงทสงผลตอการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม ดงตวอยางเชน องคกรจะมการเปลยนแปลงแนวทางในการคดเลอกบคลากรหรอสวสดการสำาหรบบคลากร กจะกระทำาอยางคอยเปนคอยไปเหมอนกบการเบนเปาหมาย จนในทสดกไดรบการยอมรบในขอตกลงตาง ๆ ซงเปนธรรมชาต จนเกดเปนวฒนธรรมในองคกร

ทายทสด ทศทางการเปลยนแปลงของวฒนธรรมในองคกรลวนมาจากความคดสรางสรรค, การตองการความเปลยนแปลง และปญหาตาง ๆ ภายในองคกรรวมทงปจจยเสรมทางสงแวดลอมอน ๆ ซงไมสามารถ

เปลยนแปลงไดโดยบคคลใดบคคลหนงหรอกลมบคคลใดกลมบคคลหนง แตจะเปลยนแปลงอยางเงยบ ๆ แยบยลและมระเบยบแบบแผน