ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมก รบริโภคอ...

รายง

านกา

รวจย

61วารสารอาหารและยา ฉบบเดอนมกราคม-เมษายน 2558

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาปจจยทมผลตอการบรโภคอาหารของนกเรยน กลมตวอยาง 2) ศกษาพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนกลมตวอยาง และ 3) ศกษาความสมพนธระหวางปจจยทมผลตอการบรโภคอาหารกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยกลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการศกษาน คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในเขตอำาเภอเมองชมพร จงหวดชมพร จำานวน 321 คน ระยะเวลาดำาเนนการเดอนพฤษภาคม–กนยายน 2557 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถาม วเคราะหขอมลโดยหาคารอยละ ความถ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบความสมพนธดวยคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน

ผลการศกษาพบวา ปจจยทมผลตอการบรโภคอาหารของนกเรยนฯ โดยรวม ไดแก ดานบคคล โดยทกครงทนกเรยนตองการรบประทานอาหารเพราะความอยากกนอาหารทไดเคยรรสชาตมากอนอยในระดบมาก และพบวา นกเรยนสวนใหญมความรเกยวกบการบรโภคอาหารอยในระดบมาก และพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนฯ สวนใหญคอบรโภคขนมขบเคยว ขนมกรบกรอบแทนอาหารเชา สวนความสมพนธระหวางปจจยทมผลตอการบรโภคอาหารกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนฯ โดยรวมมความสมพนธกน ในทศทางบวกอยในระดบสงอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 ไดแก เจตคตเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรอยในระดบตำามาก

สรปผลการศกษา นกเรยนกลมตวอยางในเขตอำาเภอเมองชมพร จงหวดชมพร มความรเกยวกบการบรโภคอาหารมาก สงผลทำาใหความรและเจตคตในการบรโภคอาหารมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารในระดบสง และสวนใหญนกเรยนฯ พฤตกรรมดานการบรโภคขนมกรบกรอบ หรอขนมขบเคยวแทนอาหารมอเชา

ขอเสนอแนะ ผปกครองควรกำาชบใหนกเรยนกนอาหารมอเชา เพอการสงเสรมใหเดกบรโภคอาหารทเปนประโยชนตอรางกาย รวมทงไดรบประทานอาหารทเหมาะสมกบวย

คำ�สำ�คญ นกเรยน ปจจยทมผลตอการบรโภคอาหาร พฤตกรรมการบรโภคอาหาร

ศกดอนนต รตนสาครชยสำานกงานสาธารณสขจงหวดชมพร

ปจจยทมผลตอพฤตกรรมก�รบรโภคอ�ห�รของนกเรยนชนมธยมศกษ�ปท 3

ในเขตอำ�เภอเมองชมพร จงหวดชมพรFactors Affecting Food Consumption Behavior of Mathayom Suksa 3 Students

In Muang Chumphon Distric Chumphon Province

Journal 1-2558_by fon.indd 61 5/5/58 BE 6:40 PM

รายง

านกา

รวจย

62 FDA Journal : January-April 2015

Abstract

The purposes of the study were to study 1) factors that affected food consumption of Mathayom Suksa 3 students in Muang Chumphon Distric, Chumphon province, 2) food consumption behaviors of the students, and 3) the relationship between the factors and behaviors of these students. The subjects were 321 Mathayom Suksa 3 students in Muang Chumphon Distric, Chumphon province. The study duration was May-September, 2014. To collect data, the research instrument was questionnaire. The statistics used to analyze the data were frequency, percentage, mean, standard deviation, and Pearson Correlation Coefficient. It was found that a factor that generally affected the subjects’ food consumption was a personal one. The desire to eat certain food caused by the desire of the taste they have consumed before was rated highly. The subjects were found to be highly knowledgeable about food consumption. They were also highly found to consume junk snacks for breakfast on a daily basis. The relationship between the factors and behaviors of food consumption was found to be positively, statistically significant 0.05, such as the attitude toward food consumption and knowledge. It was found that the subjects had high knowledge about food consumption, which resulted in a high relationship between knowledge and attitude and their food consumption. As also found, most students have eaten a lot of junk snacks as breakfast, so parents should insist on students eating healthy breakfast instead.

Keywords: Student, Factor affecting food consumption, Consumption behavior

จดลำาดบความสำาคญของปญหา จากการศกษาขอมลพนฐาน

ของจงหวดชมพรพบภาวะโรคอวนของกลมเดกและวยรน

จำานวนมาก เกดจากพฤตกรรมการบรโภคอาหารในเดก

นกเรยน ทศกษาอยในโรงเรยน ขนาดใหญมากทสด โดย

จากขอมลของสำานกงานสาธารณสขจงหวดชมพรในป

พ.ศ. 2551–2553 พบวาระดบชนมธยมศกษาปท 3

มเดกอวนรอยละ 6.29, 7.25 และ 9.20 ตามลำาดบ และ

ขอมลจากระบบรายงานตามภารกจสำานกงานสาธารณสข

จงหวดชมพร เดอนมนาคม 2557 มภาวะเดกอวนและ

เรมอ วนโดยรวมของจงหวดชมพรร อยละ 10.21

โดยเปนกลมนกเรยนทกำาลงศกษาอยในเขตอำาเภอเมอง

บทนำ�

นป 2556 ท ผ านมา สำานกงาน

สาธารณสขจงหวดชมพร ไดจดทำา

โครงการประชมเชงปฏบตการเพอพฒนาศกยภาพอาสา

สมครสาธารณสขหม บาน (อสม.) ในงานคมครอง

ผบรโภคและงานแพทยแผนไทย และจดประชมระดมสมอง

อาสาสมครสาธารณสขหมบาน (อสม.) ในเขตอำาเภอ

ตางๆ ในจงหวดชมพร รวมทงวเคราะหปญหาสขภาพ

พบวาภาวะโรคอวน (ทพโภชนาการ) ในเดกและวยรน

เปนปญหามากทสด แตเมอวเคราะหถงสาเหตและ

ใ


รายง

านกา

รวจย


ชมพรมากทสด (รอยละ12.25) รองลงมาคอศกษาในอำาเภอ

หลงสวน (รอยละ 10.94) จากขอมลจะเหนไดวา ขอมล

ภาวะโรคอวนในเดกและกลมวยรน มอตราเพมสงขน

อยางรวดเรวทกป

จากความสำาคญของเหตผลดงกลาวขางตน

ทำาใหผวจยตองการศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการ

บร โภคอาหารของนกเรยนชนมธยมศกษาป ท 3

ในจงหวดชมพร โดยลกษณะนสยทวไปของเดกชวงวยน

และเปนวยหวเลยวหวตอระหวางวยเดกและวยรนตอนตน

และกำาลงจะเขาสวยรนตอนกลางจะมความเปนตวของตวเอง

คอนขางสงและมกตามเพอนเปนสวนใหญ จากขอมลของ

กรมอนามย กระทรวงสาธารณสขพบวาเกณฑมาตรฐาน

นำาหนกเดกในวยนมความสอดคลองกบพฤตกรรมการ

บรโภค จากการศกษาปจจยคดสรรบางประการตามทได

ทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวของ ไดแก ปจจยสวน

บคคล ปจจยทมผลตอการบรโภคอาหาร ดานเศรษฐกจ

ดานสงคม วฒนธรรม ดานบคคล ดานความรเกยวกบการ

บรโภคอาหารและดานทศนคตเกยวกบการบรโภคอาหาร

เพอทจะไดหาแนวทางแกไข ปรบปรง และอนเปน

สวนหนงทจะพฒนาคณภาพชวตของเดกนกเรยนใหดขน

เพอใหเปนอนาคตของชาตทดตอไป

นย�มศพท

ปจจยทมผลตอการบรโภคอาหาร หมายถง

ตวแปรทมผลตอการบรโภคอาหารของนกเรยน ไดแก

ด านเศรษฐกจ ดานสงคม วฒนธรรม ดานบคคล

ดานความรเกยวกบการบรโภคอาหาร และดานทศนคต

เกยวกบการบรโภคอาหารของนกเรยน

นกเรยน หมายถง นกเรยนเพศหญงและเพศชาย

ทกำาลงศกษาชนมธยมศกษาปท 3 ในโรงเรยนขนาดใหญ

ทตงอยในเขตอำาเภอเมองชมพร ไดแก โรงเรยนศรยาภย

โรงเรยนสอาดเผดมวทยา และโรงเรยนเทศบาล 1

(บานทาตะเภา)

พฤตกรรมการบรโภคอาหาร หมายถง การกระทำา

ทแสดงออกเกยวกบการรบประทานอาหารของเดก

นกเรยน ประกอบดวย ดานการบรโภคอาหารหลก 5 หม

ดานการบรโภคอาหารจานดวน (Fast Food) และอาหาร

ทมพลงงานสง ดานการบรโภคอาหารทมสารปนเปอน

ดานการบรโภคขนมขบเคยวและดานการบรโภคนำาดม

วตถประสงคก�รศกษ�

1. เพอศกษาปจจยทมผลตอการบรโภคอาหาร

ของนกเรยนฯ

2. เพอศกษาพฤตกรรมการบรโภคอาหารของ

นกเรยนฯ

3. เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยทมผล

ตอการบรโภคอาหารกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของ

นกเรยนฯ

ประโยชนทค�ดว�จะไดรบ

1. เพอใชในการวางแผน และกำาหนดการบรโภค

อาหารทเปนประโยชนสำาหรบนกเรยน และนำาไปใช

ในชวตประจำาวนในโรงเรยนหรอทบานได

2. เพอเปนขอมลพนฐานเกยวกบนกเรยน

มธยมศกษาปท 3 สำาหรบ กระทรวงสาธารณสข สามารถ

นำาไปวางแผน หรอศกษาวจย ในการกำาหนดพฤตกรรม

การบรโภคอาหารของนกเรยนในโรงเรยนและทบานได

3. สามารถนำาไปเปนขอมลพนฐานเพอศกษา

ปจจยเพมเตมในเดกนกเรยน เชน อทธพลของสอโฆษณา

ตางๆ คานยมทเปนปจจยกอใหเกดพฤตกรรมการบรโภค

ของเดกนกเรยน พฤตกรรมของผปกครองในการเลยงด

เดกนกเรยน เปนตน

เครองมอในก�รวจย

เครองมอในการวจยครงนคอ แบบสอบถาม

แบงออกเปน 3 สวน มรายละเอยดดงน


รายง

านกา

รวจย


สวนท 1 ข อมลท ว ไป ได แก เพศ และ

คาอาหารทนกเรยนฯ ไดรบตอวน จำานวน 2 ขอ เปนแบบ

ตรวจสอบรายการ (Check List)

สวนท 2 ปจจยทมผลตอการบรโภคอาหารของ

นกเรยนฯ เปนแบบสอบถามมลกษณะเปนมาตราสวน

ประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ จำาแนกเปน

4 ดานๆ ละ 5 ขอ รวม 20 ขอ ประกอบดวย ดานฐานะทาง

เศรษฐกจครอบครว ดานฐานะ ทางสงคมครอบครว

ดานบคคลและดานทศนคตเกยวกบการบรโภคอาหาร

ลกษณะของคำาถาม จะเปนแบบมาตราสวน

ประมาณคา (Rating Scale) ของ Likert คอ 5, 4, 3, 2

และ 1 ตามลำาดบ คอ เหนดวยมากทสด ใหคะแนน 5

คะแนน เหนดวยมาก ใหคะแนน 4 คะแนน เหนดวยปานกลาง

ใหคะแนน 3 คะแนน เหนดวยนอย ใหคะแนน 2 คะแนน

และเหนดวยนอยทสด ใหคะแนน 1 คะแนน สำาหรบดาน

ความรเกยวกบการบรโภคอาหาร จำานวน 5 ขอ เปนการ

เลอกตอบถก (ด) คะแนนเทากบ 1 และตอบผด (ไมด)

คะแนนเทากบ 0

สวนท 3 พฤตกรรมการบรโภคอาหารของ

นกเรยนฯ เปนแบบสอบถาม มลกษณะเปนมาตราสวน

ประมาณคา (Rating Scale) ม 5 ระดบ จำาแนกเปน

5 ดานๆ ละ 5 ขอ รวม 25 ขอ ประกอบดวย ดานการบรโภค

อาหารหลก 5 หม ดานการบรโภคอาหารจานดวนและ

อาหารทมพลงงานสง ดานการบรโภคอาหารทมสาร

ปนเปอน ดานการบรโภคขนมขบเคยว และดานการ

บรโภคนำาดม

วธก�รศกษ�/ระยะเวล�ดำ�เนนก�ร

การวจยในครงน เกบรวบรวมขอมลจาก

แบบสอบถามในกล มตวอยางฯ ทกำาลงศกษาอยใน

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 (เดอนพฤษภาคม–

กนยายน 2557) จำานวน 321 คน นำาผลมาวเคราะหขอมล

ดวยคาความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน

และการทดสอบความสมพนธ ด วยคาสมประสทธ

สหสมพนธเพยรสน

ผลก�รศกษ�

1. ขอมลทวไป

ประชากรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

ในเขตอำาเภอเมองจงหวดชมพร จำานวน 321 คน จาก

โรงเรยน 3 แหง คอ โรงเรยนสอาดเผดมวทยา โรงเรยน

ศรยาภย และโรงเรยนเทศบาล 1 (บานทาตะเภา) เปนเพศหญง

มากกวาเพศชาย (รายละเอยดตามตารางท 1 )

ตารางท 1 จำานวนกลมตวอยางและจำาแนกตามเพศ

ชอโรงเรยน

กลม

ตวอยาง

(คน)

เพศ

ชาย

(คน)

หญง

(คน)

1. โรงเรยนสอาดเผดมวทยา 101 35 66

2. โรงเรยนศรยาภย 131 51 80

3. โรงเรยนเทศบาล 1 (บานทาตะเภา) 89 34 55

รวม 321 120 201

ตารางท 2 จำานวนและรอยละนกเรยนกลมตวอยางทได

รบคาอาหารตอวน

คาอาหารทนกเรยนไดรบตอวนจำานวน

(คน)

รอยละ

30-40 บาท 80 24.92

41-60 บาท 141 43.93

61-100 บาท 79 24.61

มากกวา 100 บาท 21 6.54

รวม 321 100.00

การศกษาครงน กล มตวอยางสวนใหญเปน

เพศหญง จำานวน 201 คน คดเปนรอยละ 62.62 และ

เปนเพศชาย จำานวน 120 คน คดเปนรอยละ 37.38 และ

คาอาหารสวนใหญทนกเรยนไดรบตอวน คอวนละ 41–

60 บาท จำานวน 141 คน (รอยละ 43.93) รองลงมา คอ

ไดรบวนละ 30-40 บาท จำานวน 80 คน (รอยละ 24.92)

และ ไดรบวนละ 61-100 บาท จำานวน 79 คน คดเปน

รอยละ 24.61 (รายละเอยดตามตารางท 2)


รายง

านกา

รวจย


2. ปจจยทมผลตอการบรโภคอาหาร

การบรโภคอาหารของนกเรยนฯ มปจจยดาน

ตางๆ สวนใหญคอ เฉพาะดานบคคล โดยนกเรยนตองการ

รบประทานอาหารเพราะความอยากกนอาหารทไดเคยร

รสชาตมากอน

ตารางท 3 คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ปจจย

ทมผลตอการบรโภคอาหารของนกเรยนฯ

ปจจยทมผลตอ

การบรโภคอาหารx S.D.

ระดบ

ความ

คดเหน

อนดบ

ท

1. ดานฐานะทาง

เศรษฐกจของครอบครว

3.27 0.81 ปาน

กลาง

4

2. ดานฐานะทางสงคม

ของครอบครว

3.58 0.65 มาก 3

3. ดานบคคล 3.64 0.61 มาก 1

4. ดานทศนคตเกยวกบ

การบรโภคอาหาร

3.60 0.64 มาก 2

รวม 3.52 0.67 มาก

จากตารางท 3 พบวา ปจจยทมผลตอการบรโภค

อาหารของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในอำาเภอเมอง

จงหวดชมพร โดยรวมอยในระดบมาก (X = 3.52, S.D.

= 0.67) เมอพจารณารายดานพบวา ดานทมคาเฉลย

สงสด ไดแก ดานบคคล (X = 3.64, S.D. = 0.61) รอง

ลงมาคอ ดานทศนคตเกยวกบการบรโภคอาหาร (X =

3.60, S.D. = 0.64) และดานฐานะทางสงคมของ

ครอบครว (X = 3.58, S.D. = 0.65) โดยแยกเปน

รายละเอยดรายปจจย ไดตามตารางท 4-8

ตารางท 4 ความคดเหนตอปจจยทมผลตอการบรโภค

อาหารของนกเรยนฯ ดานฐานะทางเศรษฐกจของ

ครอบครว

ดานฐานะ

ทางเศรษฐกจของครอบครว

ระดบความคดเหน (คาเฉลย)

มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด

1. ผปกครองใหเงนนกเรยนมาซอ

อาหารรบประทานทเพยงพอ

และเหมาะสม

3.04

2. โรงเรยนไดกำาหนดเวลาในการ

รบประทานอาหารของนกเรยน

ทเหมาะสม

3.37

3. ผ ป กครองน ก เร ยนพา ไป

รบประทานอาหารนอกบาน

บอยๆ

3.32

4. น ก เ ร ยนน ยมบ ร โภคขนม

ขบเคยวตามโฆษณาในทว

3.28

5. นกเรยนบรโภคอาหารจานดวน

ทอยในหางสรรพสนคาตามท

เพอนนยมกน

3.37

จากตารางท 4 พบวา ปจจยดานฐานะทาง

เศรษฐกจของครอบครว โดยรวมอยในระดบปานกลาง

เมอพจารณารายขอพบวา ขอทมคาเฉลยสงสด ไดแก

นกเรยนบรโภคอาหารจานดวนทอยในหางสรรพสนคา

ตามทเพอนนยม รองลงมาคอ โรงเรยนไดกำาหนดเวลาใน

การรบประทานอาหารของนกเรยนทเหมาะสม และ

ผปกครองนกเรยนพาไปรบประทานอาหารนอกบานบอยๆ


รายง

านกา

รวจย



อาหารของนกเรยนฯ ดานฐานะทางสงคมครอบครว

ดานฐานะทางสงคมครอบครว


มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด

1. นกเรยนรบประทานอาหาร

จานเดยวตามเพอนทมกนยม

ในสงคมปจจบน

3.53

2. โรง เร ยนมบทบาทในการ

กำาหนดใหบรโภคอาหารทเปน

ประโยชนสำาหรบนกเรยน

3.47

3. ครอบครวมบทบาทในการให

นกเรยนบรโภคอาหารทตรง

ตอเวลา

3.74

4. นกเรยนรบประทานอาหารทม

ในทองถนเปนประจำา

3.65

5. การทนกเรยนนยมรบประทาน

อาหารชนดตางๆ เพราะรคณคา

ของอาหาร

3.54

จากตารางท 5 ปจจยทมผลตอการบรโภค

อาหารของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในเขตอำาเภอเมอง

จงหวดชมพร ดานฐานะทางสงคมครอบครว โดยรวมอย

ในระดบมาก เมอพจารณารายขอพบวา ขอทมคาเฉลย

สงสด ไดแก ครอบครวมบทบาทในการใหนกเรยนบรโภค

อาหารทตรงตอเวลา รองลงมา คอ นกเรยนรบประทาน

อาหาร ทมในทองถนเปนประจำา และการทนกเรยนนยม

รบประทานอาหารชนดตางๆ เพราะรคณคาของอาหาร


อาหารของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในจงหวดชมพร

ดานบคคล

ดานบคคล


มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด

1. โดยปก ตแล วน ก เ ร ยน มก

รบประทานท มประโยชน

กบรางกายอยเสมอ

3.64

2. นกเรยนสามารถรบรความรสก

เกยวกบรสชาตของอาหาร เชน

เปรยว หวาน เคม และ ขม

ไดเปนอยางด

3.58

3. นกเรยนรบประทานอาหาร

ตามความชอบและรสชาต

ทตนเองชอบอยเสมอ

3.65

4. ทกคร ง ทนก เรยนต องการ

รบประทานอาหารเพราะ

ความอยากกนอาหารทไดเคยร

รสชาตมากอน

3.70

5. นกเรยนรบประทานอาหารทม

รสชาตถกปากเมอไดเหนอาหาร

นนอกถงแมจะอมแลว

3.64

จากตารางท 6 พบวา ปจจยทมผลตอการบรโภค

อาหารของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในเขตอำาเภอเมอง

จงหวดชมพร ดานบคคล โดยรวมอย ในระดบมาก

เมอพจารณารายขอพบวา ขอทมคาเฉลยสงสด ไดแก

ทกครงทนกเรยนตองการรบประทานอาหารเพราะความ

อยากกนอาหารทไดเคยรรสชาตมากอน รองลงมา คอ

นกเรยนรบประทานอาหารตามความชอบและรสชาตท

ตนเองชอบอย เสมอ และโดยปกตแลวนกเรยนมก

รบประทาน ทมประโยชนกบรางกายอยเสมอ แลวนกเรยน

ยงรบประทานอาหารทมรสชาตถกปากเมอไดเหนอาหาร

นนอก ถงแมจะอมแลว


รายง

านกา

รวจย



อาหารของนกเรยนฯ ดานทศนคตเกยวกบการบรโภค

อาหาร

ดานทศนคตเกยวกบ



มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด

1. นกเรยนเหนวาการรบประทาน

ผลไมจะใหคณคาแกรางกาย

มากกวาขนมหวาน

3.45

2. โรงเรยนไดกำาหนดเวลาในการ

รบประทานอาหารของนกเรยน

ทเหมาะสม

3.65

3. นกเรยนรสกตวเองวาโกเกมาก

เมอได เดนเข าไปสงอาหาร

จานดวนมารบประทานเอง

3.68

4. การดมนมอยางเดยวเปนอาหาร

มอเชาทเพยงพอสำาหรบนกเรยน

3.66

5. ผลไมดองเปนอาหารว างท

ไมเปนประโยชนสำาหรบรางกาย

3.58

จากตารางท 7 พบวาปจจยทมผลตอการบรโภค

อาหารของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ใน เขตอำาเภอเมอง

จงหวดชมพร ดานทศนคตเกยวกบการบรโภคอาหาร โดย

รวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายขอพบวา ขอทมคา

เฉลยสงสด ไดแก นกเรยนรสกตวเองวาโกเกมากเมอได

เดนเขาไปสงอาหารจานดวนมารบประทานเอง รองลงมา

คอ การดมนมอยางเดยวเปนอาหารมอเชาทเพยงพอ

สำาหรบนกเรยน

ตารางท 8 จำานวนและรอยละดานความร เกยวกบ


ดานความรเกยวกบ


ตอบถก ตอบผด

จำานวน

(คน)

รอยละ จำานวน

(คน)

รอยละ

1. อาหารหมท 1 ประกอบดวย

เนอสตว ไข นม

312 97.20 9 2.80

2. การรบประทานขาวซอมมอ

เปนการปองกนโรคเหนบชา

320 99.69 1 0.31

3. การรบประทานผลไมทำาให

รางกายสรางเซลล และระบบ

ภมตานทานได

315 98.13 6 1.87

4. การรบประทานผกและผลไม

นกเรยนจะไดรบสารอาหาร

เกลอแรและวตามนสง

319 99.38 2 0.62

5. นกเรยนรบประทานเนอปลา

จะ ได ร บ โปร ตนส ง กว า

รบประทานเนอหม และ

เนอไก

299 93.15 22 6.85

จากตารางท 8 พบวา นกเรยนสวนใหญ ตอบถก

ขอการรบประทานขาวซอมมอเปนการปองกนโรคเหนบชา

จำานวน 320 คน (รอยละ 99.69) รองลงมาคอ การรบประทาน

ผกและผลไมนกเรยนจะไดรบสารอาหารเกลอแรและ

วตามนสง จำานวน 319 คน (รอยละ 99.38) และการ

รบประทานผลไมทำาใหรางกายสรางเซลล และระบบ

ภมตานทานได จำานวน 315 คน (รอยละ 98.13) อาหาร

หมท 1 ประกอบดวย เนอสตว ไข นม จำานวน 312 คน

(รอยละ 97.20) และนกเรยนรบประทานเนอปลาจะได

รบโปรตนสงกวารบประทานเนอหมและเนอไก จำานวน

299 คน (รอยละ 93.15)


รายง

านกา

รวจย


3. พฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในเขตอำาเภอเมอง จงหวดชมพร พฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนฯ สวนใหญบรโภคขนมขบเคยว อยในระดบมาก รองลงมา คอ ด านการบรโภคอาหารทมสารปนเป อนและด าน การบรโภคนำาดม รายละเอยดตามตารางท 9

ตารางท 9 ความคดเหนตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

ของนกเรยนฯ ชนมธยมศกษาปท 3 ในจงหวดชมพร จำาแนกเปนรายดาน

พฤตกรรมการบรโภค

อาหารของนกเรยน

ระดบความคดเหน (คาเฉลย)มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด1. ดานการบรโภคอาหารหลก

5 หม

3.53

2. ดานการบรโภคอาหารจานดวน

และอาหารทมพลงงานสง

3.57

3. ด านการบร โภคอาหารทม

สารปนเปอน

3.65

4. ดานการบรโภคขนมขบเคยว 3.68

5. ดานการบรโภคนำาดม 3.62


ของนกเรยนฯ ดานบรโภคอาหารหลก 5 หม

ดานการบรโภค

อาหารหลก 5 หม

ระดบความคดเหน (คาเฉลย)มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด

1. นกเรยนไดรบประทานผกใบเขยว

ผกบง ฟกทองเปนประจำา

3.53

2. นกเรยนรบประทานผกและผลไม

เปนอาหารวางแทนขนมขบเคยว

3.45

3. นกเรยนไดรบประทานปลานำาจด

และปลาทะเลเปนประจำา

3.64

4. อาหารเชาทนกเรยนกนมขาว

เปนหลก

3.59

5. อาหารเชาทนกเรยนกนมเนอสตว

ไข และไดดมนมสดเปนประจำา

3.49

จากตารางท 10 พบวา พฤตกรรมการบรโภค

อาหารของนกเรยนฯ ดานบรโภคอาหารหลก 5 หม โดย

รวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายขอพบวา ขอทมคาเฉลย

สงสด ไดแก นกเรยนไดรบประทานปลานำาจดและปลาทะเล

เปนประจำา รองลงมา คอ อาหารเชาทนกเรยนกนมขาว

เปนหลก และนกเรยนไดรบประทานผกใบเขยว ผกบง

ฟกทองเปนประจำา


ของนกเรยนฯ ดานการบรโภคอาหารจานดวนและอาหาร

ทมพลงงานสง

ดานการบรโภคอาหารจานดวน

และอาหารทมพลงงานสง


มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด

1. นกเรยนซอไกทอด

มารบประทานเปนทกวน

3.71

2. นกเรยนรบประทานพซซาทกวน 3.55

3. นกเรยนรบประทานนมผสม

ไอศกรม และชอกโกแลตทกวน

3.44

4. นกเรยนรบประทานเฟรนซฟรายด

ทกวน

3.58

5. นกเรยนรบประทาน

แฮมเบอรเกอรและขนมปงทกวน

3.57



ดานการบรโภคอาหารจานดวนและอาหารทมพลงงานสง

โดยรวมอย ในระดบมาก เมอพจารณารายขอพบวา

ขอทมคาเฉลยสงสด ไดแก นกเรยนมกจะซอไกทอด

มารบประทานเปนประจำา รองลงมา คอ นกเรยนชอบ

รบประทานเฟรนซฟรายด และนกเรยนชอบรบประทาน

แฮมเบอรเกอรและขนมปง


รายง

านกา

รวจย



ของนกเรยนฯ ดานการบรโภคอาหารทมสารปนเปอน

ดานการบรโภคอาหาร

ทมสารปนเปอน


มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด

1. นกเรยนจะเลอกกนอาหารโดย

ไมสนใจวาจะมสารเคมยดอาย

การเสยของอาหารหรอไม

3.61

2. นกเรยนกนผลไมหมกดอง เชน

มะมวงดอง มะยมดอง หลงจาก

กนอาหาร

3.58

3. นกเรยนมกเลอกกนกวยเตยว

ทมลกชนเดงดง

3.67

4. นกเรยนชอบกนลกอมทมสสน

สวยงาม

3.58

5. นกเรยนชอบรบประทานเคกและ

คกกเปนประจำา

3.67


อาหารของนกเรยนฯ ด านการบรโภคอาหารทม

สารปนเปอน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายขอ

พบวา ขอทมคาเฉลยสงสด ไดแก นกเรยนมกเลอกกน

กวยเตยวทมลกชนเดงดงเปนประจำา และรองลงมาคอ

นกเรยนชอบรบประทานเคกและคกกเปนประจำา และ

นกเรยนจะเลอกกนอาหารโดยไมสนใจวาจะมสารเคม

ยดอายการเสยของอาหารหรอไม

ตารางท 13 ความคดเหนตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนฯ ดานการบรโภคขนมขบเคยว

ดานการบรโภคขนมขบเคยว


มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

1. ถงรวาขนมอบกรอบไมมคณคาทางอาหาร แตนกเรยนกซอมากนเพราะอยากไดของแถม

3.70

2. นกเรยนมกกนขนมอบกรอบ ตามสอโฆษณา

3.51

ดานการบรโภคขนมขบเคยว


มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

3. ท กค ร งท น ก เ ร ยน กนขนม จะเลอกทมสสนนารบประทาน

3.68

4. นกเรยนชอบกนบะหมกงสำาเรจรปโดยไมตมใหสกกอน

3.66

5. นกเรยนกนขนมกรบกรอบ หรอ ขนมขบเคยวเปนประจำา

3.62

จากตารางท 13 พบวา พฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนฯ ดานการบรโภคขนมขบเคยว โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายขอพบวา ขอทมคาเฉลยสงสด ไดแก ถงรวาขนมอบกรอบไมมคณคาทางอาหาร แตนกเรยนกซอมากนเพราะอยากไดของแถม รองลงมา คอ นกเรยนกนขนมทกครงทนกเรยนกนขนมจะเลอกทมสสนนารบประทาน และนกเรยนชอบกนบะหมกงสำาเรจรปโดยไมตมใหสกกอน

ตารางท 13 (ตอ)

ตารางท 14 ความคดเหนตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ใน จงหวดชมพร ดานการ บรโภคนำาดม

ดานการบรโภคนำาดม


มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด1. นกเรยนจะซอนำาอดลมดมทกครง

ทเหนดเหนอยมาจากการเลน

กฬา หรอการออกกำาลงกาย

3.67

2. นกเรยนตรวจด วน เดอน ป

ทผลตทกครงในการซอเครองดม

3.51

3. นกเรยนดมนมเปนอาหารเชา

เสรมในมอเชา

3.68

4. นกเรยนดมนำาสะอาดอยางนอย

วนละ 6 - 8 แกว

3.66

5. นกเรยนมกดมนำาทบรรจในขวด

เปนประจำา

3.62


รายง

านกา

รวจย


จากตารางท 14 พบวา พฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนฯ ดานการบรโภคนำาดมโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายขอพบวา ขอทมคาเฉลยสงสด ไดแก นกเรยนดมนมเปนอาหารเชาเสรมในมอเชา รองลงมา คอ นกเรยนจะซอนำาอดลมดมทกครงทเหนดเหนอยมาจากการเลนกฬาหรอการออกกำาลงกาย และนกเรยนดมนำาสะอาดอยางนอยวนละ 6 - 8 แกว

4. ความสมพนธระหวางปจจยทมผลตอการบรโภคอาหารกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนฯ โดยรวมมความสมพนธกนในทศทางบวกอยในระดบสงอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 ไดแก เจตคต เกยวกบการบรโภคอาหารความรอย ในระดบตำามาก รายละเอยดตามตารางท 15

ตารางท 15 คาสมประสทธสหสมพนธเพยรสนของปจจยทมผลตอการบรโภคอาหารกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนฯ

ปจจยทมผล

ตอการบรโภคอาหาร

พฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนฯ

การบรโภค

อาหารหลก 5 หม


อาหารจานดวน

และอาหารทม

พลงงานสง


อาหารทม

สารปนเปอน


ขนมขบเคยว


นำาดมรวม

1. ดานฐานะทางเศรษฐกจของครอบครว 0.652* 0.551* 0.566* 0.646* 0.625* 0.662*

2. ดานฐานะทางสงคมของครอบครว 0.651* 0.507* 0.570* 0.626* 0.544* 0.630*

3. ดานบคคล 0.716* 0.570* 0.621* 0.682* 0.561* 0.683*

4. ดานความรเกยวกบการบรโภคอาหาร 0.173* 0.178* 0.171* 0.165* 0.181* 0.189*

5. ดานทศนคตเกยวกบการบรโภคอาหาร 0.828* 0.738* 0.732* 0.780* 0.675* 0.814*

รวม 0.808* 0.685* 0.712* 0.777* 0.655* 0.789*

* มนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05

จากตารางท 15 พบวา ปจจยทมผลตอการ

บรโภคอาหารกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนก

เรยนฯ โดยรวมมความสมพนธกนในทศทางบวกอยใน

ระดบสงอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยมคา

สมประสทธสหสมพนธ (r=0.789) เมอพจารณาแตละดาน

พบวา ทกดานมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภค

อาหารของนกเรยนชนมธยมศกษาป ท 3 ได แก

ดานทศนคตเกยวกบการบรโภคอาหาร (r=0.814) รองลงมา

คอ ดานบคคล (r=0.683) ดานฐานะทางเศรษฐกจ

(r=0.662) ดานฐานะทางสงคมครอบครว (r=0.630) และ

ดานความรเกยวกบการบรโภคอาหาร (r=0.189) ตามลำาดบ

จากผลการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจย

ทมผลตอการบรโภคอาหารกบพฤตกรรมการบรโภค


สามารถจำาแนกเปนรายดานไดดงน

1. ดานฐานะทางเศรษฐกจของครอบครวกบ

พฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนฯ มความสมพนธ

ในทศทางบวกอยในระดบปานกลาง อยางมนยสำาคญ

ทางสถตทระดบ 0.05 โดยภาพรวม 5 ดาน (r=0.662)

เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มความสมพนธกนใน

ทศทางบวกอยในระดบปานกลางอยางมนยสำาคญทาง

สถตทระดบ 0.05 ทกดาน ไดแก ดานการบรโภคอาหาร

หลก 5 หม (r=0.652) รองลงมา คอ ดานการบรโภคขนม


รายง

านกา

รวจย


ขบเคยว (r=0.646) ดานการบรโภคนำาดม (r=0.625) เปน

อนดบท 3 ดานการบรโภคอาหารทมสารปนเปอน (r = 0.566)

เปนอนดบท 4 ดานการบรโภคอาหารฟาสตฟด และ

อาหารทมพลงงานสง (r=0.551) เปนอนดบสดทายตามลำาดบ

2. ดานฐานะทางสงคมครอบครวกบพฤตกรรม

การบรโภคอาหารของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

ในจงหวดชมพร มความสมพนธในทศทางบวกอยใน

ระดบปานกลาง อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05

โดยภาพรวม 5 ดาน (r=0.630) เมอพจารณาเปนรายดาน

พบวา มความสมพนธกนในทศทางบวกอย ในระดบ

ปานกลางอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 ทกดาน

ไดแก ดานการบรโภคอาหารหลก 5 หม (r=0.651)

รองลงมาคอ ดานการบรโภคขนมขบเคยว (r=0.626)

ดานการบรโภคอาหารทมสารปนเป อน (r=0.570)

เปนอนดบท 3 ดานการบรโภคนำาดม (r=0.544)

เปนอนดบท 4 และดานการบรโภคอาหารฟาสตฟดและ

อาหารทมพลงงานสง (r=0.507) เปนอนดบสดทาย ตามลำาดบ

3. ดานบคคลกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในจงหวดชมพร มความ

สมพนธในทศทางบวกอยในระดบปานกลาง อยางม

นยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยภาพรวม 5 ดาน

(r=0.683) เมอพจารณาเปนรายดานพบวา มความ

สมพนธ กนในทศทางบวกอย ในระดบปานกลาง

อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 ทกดาน ไดแก

ดานการบรโภคอาหารหลก 5 หม (r=0.716) รองลงมาคอ

ดานการบรโภคขนมขบเคยว (r=0.682) ดานการบรโภค

อาหารทมสารปนเป อน (r=0.621) เปนอนดบท 3

ดานการบรโภคอาหารฟาสตฟดและอาหารทม พลงงานสง

(r=0.570) เปนอนดบท 4 และดานการบรโภคนำาดม

(r=0.561) เปนอนดบสดทาย ตามลำาดบ

4. ด านความร เกยวกบการบรโภคอาหาร

กบพฤตกรรมการบร โภคอาหารของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 3 ในจงหวดชมพร มความสมพนธ

ในทศทางบวกอยในระดบตำามาก อยางมนยสำาคญทาง

สถตทระดบ 0.05 โดยภาพรวม 5 ดาน (r=0.189)

เมอพจารณาเปนรายดานพบวามความสมพนธกนใน

ทศทางบวกอยในระดบตำามากอยางมนยสำาคญทางสถต

ทระดบ 0.05 ทกดาน ไดแก ดานการบรโภคนำาดม

(r=0.181) รองลงมาคอ ดานการบรโภคอาหารฟาสตฟด

และอาหารทมพลงงานสง (r=0.178) ดานการบรโภค

อาหารหลก 5 หม (r=0.173) เปนอนดบท 3 ดานการ

บรโภคอาหารทมสารปนเปอน (r=0.171) เปนอนดบท 4

และดานการบรโภคขนมขบเคยว (r=0.165) เปนอนดบ

สดทาย ตามลำาดบ

5. ด านทศนคตเกยวกบการบรโภคอาหาร

กบพฤตกรรมการบร โภคอาหารของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 3 ในจงหวดชมพร มความสมพนธ

ในทศทางบวกอยในระดบสงอยางมนยสำาคญทางสถต

ทระดบ 0.05 โดยภาพรวม 5 ด าน (r=0.814)

เมอพจารณาเปนรายดานพบวา มความสมพนธกน

ในทศทางบวกอยในระดบสงอยางมนยสำาคญทางสถต

ทระดบ 0.05 ทกดาน ไดแก ดานการบรโภคอาหารหลก

5 หม (r=0.828) รองลงมาคอ ดานการบรโภคขนม

ขบเคยว (r=0.780) ดานการบรโภคอาหารฟาสตฟดและ

อาหารทมพลงงานสง (r=0.738) เปนอนดบท 3 ดานการ

บรโภคอาหารทมสารปนเปอน (r=0.732) เปนอนดบท 4

และดานทมความสมพนธ ในทศทางบวกอยในระดบ

ปานกลางอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 คอ

ดานการบรโภคนำาดม (r=0.675) เปนอนดบสดทาย

ตามลำาดบ

สรป

นกเรยนมความรเกยวกบการบรโภคอาหารมาก

สงผลทำาใหความรและเจตคตในการบรโภคอาหารมความ

สมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารในระดบสง

และสวนใหญเดกมพฤตกรรมดานการบรโภคขนม

กรบกรอบ หรอขนมขบเคยวแทนอาหารมอเชา


รายง

านกา

รวจย


ขอเสนอแนะ

1. ควรใหผปกครองและครประจำาชน มสวนรวม

ในการใหความรเกยวกบอาหารทมประโยชนตอรางกาย

สำาหรบอาหารจานดวนทนกเรยนชอบรบประทานนน

ควรมการใหความรในชนเรยน และการจดนทรรศการ

เกยวกบโทษของการรบประทานอาหารจานดวน

เปนประจำาเพอใหนกเรยนเกดความตระหนกถงโทษ

ทเกดจากการบรโภคอาหารประเภทนเปนประจำา

2. ผ ปกครองควรลดจำานวนคร งของการ

รบประทานอาหารนอกบานใหนอยลง โดยใชชวงเวลา

รบประทานอาหารภายในบานแทน เพอเปนการเพม

ความสมพนธภายในครอบครว

3. โรงเรยนควรกำาหนดการบรโภคอาหารทเปน

ประโยชนสำาหรบนกเรยน โดยจดใหมนโยบายของ

โรงเรยนกบผปกครองในการสงเสรมใหเดกบรโภคอาหาร

ทเปนประโยชน อาท อาหารประเภทเนอสตว ไข และ

การดมนมเปนประจำาทกเชา รวมทงอาหารทเหมาะสม

กบวย นอกจากนโรงเรยนควรมการสนบสนนสอในการ

เผยแพรความรเกยวกบอาหารใหเดกไดรบทราบและ

สามารถนำาไปใชไดในชวตประจำาวนได

4. โรงเรยนควรใหนกเรยนเหนคณคาและ

ประโยชนของผลไมมากกวาขนมหวาน โดยมการ

สนบสนนใหรานคาหรอโรงอาหารจำาหนายผลไมตาม

ฤดกาลใหมากขน เนองจากผลไมตามฤดกาลจะมราคา

คอนขางถกกวาขนมหวานทำาใหนกเรยนสามารถซอมา

รบประทานได นอกจากนยงตองมการใหความรเกยวกบ

ผลไมวา มคณคาและประโยชนตอรางกายอยางไร

5. เชญเจาหนาทของหนวยงานทมความร

ความเชยวชาญเกยวกบอาหารของกระทรวงสาธารณสข

ภายใตโครงการ อย. ใหความรเกยวกบโทษของการรบ

ประทานอาหารทมสารปนเปอนหรอวตถเจอปนอาหาร

โดยมการจดกจกรรมรณรงคเผยแพรความร ใหกบ

นกเรยน และมาใหความรเพอเปนการกระตนใหนกเรยน

เกดจตสำานกและมความร สามารถนำาไปใชในชวต

ประจำาวนได

6. นกเรยนสรางแนวรวมทางความคดเพอปรบ

เปลยนพฤตกรรมการบรโภคขนมขบเคยวสการบรโภค

อาหารทมประโยชนโดยจดใหมการประกวดคำาขวญ

การเขยนเรยงความในหวข อทำาอย างไรห างไกล

ขนมขบเคยว ซงมวตถประสงครวมกนคด รวมกนทำา

ทสามารถปฏบตไดงาย

กตตกรรมประก�ศ

ขอขอบคณนายแพทยสาโรจน มะรมด นายแพทย

สาธารณสขจงหวดชมพร และ ภก.สธรรม ลมปธนกลชย

เภสชกรเชยวชาญ สำานกงานสาธารณสขจงหวดชมพร

ทใหคำาแนะนำาและสนบสนนงานวจยในครงน ตลอดจน

ผอำานวยการและคณาจารย นกเรยนชนมธยมศกษาปท

3 โรงเรยนสอาดเผดมวทยา โรงเรยนศรยาภยและ

โรงเรยนเทศบาล 1 (บานทาตะเภา) จนสำาเรจลลวงดวยด

บรรณ�นกรม1. สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา. (2553). คมอการ

ค มครองผ บรโภคด านสาธารณสขสำาหรบเจ าหน าท . กรงเทพฯ : องคการสงเคราะหทหารผานศก.

2. สำานกยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข. (2553). รายงาน 18 แฟม การเฝาระวงและตดตามภาวะโภชนาการเดกอาย 6-18 ป (นำาหนกตอสวนสง). นนทบร.

3. สำานกงานสาธารณสขจงหวดชมพร. (2553). รายงานภาวะโภชนาการนกเรยน. ชมพร : งานสงเสรมสขภาพสาธารณสขจงหวดชมพร.ชมพร.

4. สำานกงานสาธารณสขจงหวดชมพร.(2557). ผลการดำาเนนงานสาธารณสข ตามแผนการตรวจราชการ กระทรวง

สาธารณสข รอบท 3 ปงบประมาณ 2557. ชมพร.


ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมก รบริโภคอ...

Documents