1

AMATÖR BALIKÇILIK

2

BALIK TUTMAK İÇİN GEREKLİ MALZEMELER

BALIK TUTMAK İÇİN GEREKLİ MALZEMELER

3

Misinalar

4

•Uç kısmı düzeltilmiş - Nikel Kaplı•Düz - Beyaz •4 ve 5 numaralı iğneler büyük kefal avında kullanılmak için idealdir.

•Düzleştirilmiş - Beyaz •Dip kıbrısı yapanlar için paslanmaz çelik iğne..

•Düzleştirilmiş - Mavi•Çapraz - Siyah •Karagöz , mırmır , sarpa balıkları için en uygun iğnelerden biri.

İğneler

5

Zokalar ve Fırdöndüler

6

Fırdöndülü Kurşun

30 gramdan

500 grama kadar çeşitleri bulunmakta.

Armut Kurşun

10 gramdan

500 grama kadar çeşitleri bulunmakta .

Dip oltalarında kullanmak için idealdir.

Gezer Kurşun

Kaşıklı , suni yemli veya canlı yemli oltalarda kullanılır

Gezer olduğu için balık oltadan yemi aldığında tuzak olduğunu anlamaz.

İskandil Kurşun

Dip oltalarında Kıyıdan daha ileri atmak için çok kullanışlıdır

Oltanın çabucak dibe inmesini sağlayan kitlesel ağırlığı fazladır.

Kurşunlar

7

Kamışlar

8

Halkalı bir iğneye misina bağlama yöntemi

Halkasız bir iğneye misina bağlama yöntemi

Kasa gözü yöntemiyle halkalı iğneye misina bağlama yöntemi

Kasa gözü oluşturma yöntemi .

Düğümler

9

                                                                

              

                                                     

                         Fly misinasının üzerine 4-5 cm  uzunluğunda plastik bir çubuk koyun

Kılavuz misinasını çubugun üzerinden fly misinasının üzerine sarın

                                                               

               

                                                    

                          Plastik çubuğu çekerken, kılavuz misinasının boşta kalan ucunu boşluktan itin

Plastik çubuğu tamamen çıkartın

                                                               

               

                                                        

                      

Boşlukta kalan ucu sıkıca çekin Kılavuz misinanız bağlanmış oldu

Düğümler

10

Oltalar

11

12

YEMLERYEMLER

13

Canlı Yemler

14

Akyem

AKYEM: İstavrit, İzmarit, İstrangilos, Kolyoz, Uskumru, Zargana gibi balıklardan elde edilen yeme "AKYEM" adı verilir,

AKYEM;

YAPRAK YEM: Balığın bir tarafının filetosu.

TEKGÖZ YEM: Balığın bir tarafının baş da dahil filetosu

ŞAKŞAK YEM; Balığın kafa yerinde ve tam durmak üzere iki tarafının filetosunun çıkarılıp kuyruk ve kılçığın uzaklaştırılması

LÖP YEM: YAPRAK YEM 'in enine parçalar halinde kesilmiş hali.

SÜLÜK YEM: YAPRAK YEM 'in ortadan boyuna iki parça halinde kesilmiş hali

KUYRUK ALTI: Akyemlik balığın sidikliğinden kuyruğuna doğru anal yüzgecini de içeren ufak üçgen yem.

15

Kabuklular

Çift kabuklular - Bivalvia- yemli balıkçılıkta oldukça önemli bir yer kaplar. Sert kabuğun içindeki et birçok canlının iştahını çeker.

Çift kabukluların bütün veya parça kullanılmadan kısa bir süre evvel ayıklanıp, ayıklanan etin suyu süzdürülüp, rüzgar veya güneşte bir süre kurutulmasında yarar vardır.

16

Kurtçuklar

Kurtçuklarla avlanılırken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta; kurtçuk iğneye takıldıktan sonra aşağıda da siyah çizgi ile de belirtildiği gibi, balığın yemi iğneden çekip alabileceği şekilde fazlalık bırakmamaktır (alt şekil).Avlanmaya giderken hangi türden olursa olsun kurtçuklar bir kap içine doğal ortamları (çamur,su,çürümüş otlar vs.) ile beraber konurlar ve böylece uzun bir süre bozulmadan durmaları sağlanır

17

Sahte Yemler

18

DENİZLERİMİZDEKİDENİZLERİMİZDEKİ

BALIKLARBALIKLAR

DENİZLERİMİZDEKİDENİZLERİMİZDEKİ

BALIKLARBALIKLAR

19

AKYA

Lichia amia,Gabelsmakrele,Liche n‚-b‚ Kuzu, Çıplak, Leka ve İskender Balığı olarak da anılır. Genelde 50 - 100 cm, en çok 180 cm. ve 60 kg. ağırlıkta olabilir. Yumuşakçalar, kabuklular ve küçük balıklarla beslenerek dipte kıyılara yakın küçük sürüler halinde dolaşır. Canavar balıklardandır, çevresindeki balıkları yok edercesine yer. Geçmişte çok avlanılması nedeniyle neslinin tükenme tehlikesi vardır. Korunması gerekir.

Pişirme BiçimiIzgara (fileto veya şiş), tava, çorba, yahni

DönemYaz ortasından itibaren. Özellikle temmuz-eylül arası

20

BARBUNYA

Mullus Barbatus,Meerbarbe,Rouget-Barbe De Vase

Sıcak ve ılık denizlerin kumlu, çamurlu sahillerinde 300 m 'ye varan derinliklerinde sürüler halinde yaşar. Ortalama 12 - 15 cm 'den en çok 40 cm. büyür. Suyun ısı şartlarında derinlerden sahile mevsimsel göçler yapar. 10 yıl yaşayabilir. Nisan - Haziran arası 15.000 - 100.000 yumurta döker. Etinin lezzeti ve bol avlanılmasıyla ekonomik değeri yüksektir.

Pişirme Biçimi

Tava, ızgara, balık çorbasına (ilave edilir), kağıt kebabı, buğlama

Dönem

İlkbahar başlarında, mart, nisan

21

ÇİPURA

Sparus Aurata,Goldbrasse,Dorade Royal

Ege ve Akdeniz 'in bu namlı balığı Marmara'da seyrek bulunur. Ortalama 25 - 35 cm. boy ve 0,5 - 3 kg. ağırlıkta, en çok 60 cm. ve 6 kg 'da olabilir. Etçil bir balıktır. Kuvvetli çenesiyle küçük kabukluları, balıkları ve diğer hayvanları kolayca yer. Yaz devresinde sığlarda, kış aylarında da 35 - 40 m. derinliklerde yaşar. İki yaş üstündekiler daha da derinlere iner. Üremeleri Ekim - Aralık aylarında olur. 100.000 - 150.000 yumurta döker. Eti çok lezzetlidir. Ayrıca üretim kültürüne uygunluğu nedeniyle ekonomik değeri çok yüksektir.

Pişirme Biçimi

Tava, ızgara, buğulama, haşlama, pilaki

Dönem

Her mevsimde, bilhassa eylül ve ekim aylarında

22

ÇİZGİLİ MERCAN

Lithognathus Mormyrus,Marmorbrasse,Serranide Ou Bar

Mırmır Balığı da denir. Mercana göre vücudu daha uzundur. Genellikle Akdeniz’de bulunur ve en çok 30 cm 'e büyür. Sığ suların bitkilerle örtülü taşlık, kayalık, kumluk bölgelerinde yaşar. Acısu bölgelerine de girer. Biyolojik yaşamı Karagöz / Mercan gibidir. Etinin lezzetli olmasına rağmen az bulunan ve sadece taze tüketilen bir balıktır.

23

ÇİZGİLİ ORKİNOS

Katsowonus Pelamis,Echter Bonito,Bonite … Ventre Raye Karadeniz, Marmara ve Kuzey Ege’ye kadar sularımızda rastlanan Orkinos türlerinden biridir. Boyu ortalama 60 - 100 cm. olur. Yemlendiği balık sürülerini önüne katarak Karadeniz’e çıkar ve orada sular ısınınca üreme yapar. Bu gidiş - gelişler Karadeniz ve Marmara’daki yerli balıkların doğal dengesini oluşturur. Etinin insan gıdası olarak çeşitli değerlendirilmesi ve avcılık yönüyle aşırı tüketimi hem Orkinos türünü hem de onunla akım sağlayan diğer balık türlerini tehlikeli olarak etkilemektedir.

24

DİL BALIĞI

Arnoglossus Laterna,Seezunge,Sole Commune

Denizlerimizde 10 m 'den 300 - 500 m 'ye kadar derinliklerin, kumlu, çamurlu veya çakıllı diplerinde fazla hareket etmeden ve uzun göçler yapmadan yaşar. Boyları 20 - 25 cm. olur. Dipteki omurgasızlar, küçük balıklar ve böceklerle beslenir. Bahardan itibaren kıyılara sokularak Haziran - Temmuz arasında üreme yapar. Kış aylarında eti dolgun ve lezzetli olur. Genelde her mevsimde bulunan ekonomik değeri yüksek olan bir balıktır.

Pişirme Biçimi

Tava, ızgara, şiş veya fileto, balık çorbasına (ilave edilir), buğlama

Dönem

Kış ve İlkbahar aylarında, kasım - mayıs arası

25

EŞKİNA

Sciana Umbra,Meerrabe,Corb

Sıcak ve ılıman denizlerin 100 - 150 m. taşlık, kayalık ve mercanlı bölgelerinde yaşar. Bütün denizlerimizde bulunur. Gezgin bir balık değildir. Aynı zamanda Taşbalığı ve Mavruşgil Balığı olarak da tanınır. Bahar sonu, yaz aylarında üreyen Eşkina 30 - 35 cm. uzunluk ve 500-600 gr. ağırlığa erişir. Beyaz ve çok lezzetli eti ile ekonomik değeri yüksektir.

Pişirme Biçimi

Buğulama , haşlama (mayonezli), tava, yahni, kiremitte fırın, salata, çorba

Dönem

Mayıs, Ekim ve Kasım ayları

26

FANGRİ MERCAN

Sparus Pagrus,Sackbrasse,Pagre Commune

Bir Mercan türüdür ve Trança ile büyük benzerlik gösterir. Ortalama 25-35, en çok 80 cm. boyda sıcak denizlerde, Güney Ege ve Akdeniz 'de yaygın bulunan kabuklular, yumuşakçalar ve küçük balıklarla beslenen etçil bir balıktır. Taşlık ve kayalıkların mağaralı oyuklarında yaşar. Üremesi bahardan Ağustosa kadar sürer. Mercan ailesi içinde eti lezzetli olanlardandır., ancak seyrek bulunduğu için ekonomik değeri bölgeseldir.

Pişirme Biçimi

Tava, ızgara, şiş veya fileto, haşlama mayonezli, yahni, kiremitte fırın, buğlama, salata

Dönem

Mayıs, Ekim, Kasım ayları

27

HAMSİ

Engraulis Encrasicolus,Sardelle,Anchois Commune

Karadenizin insan yaşamıyla birleşen balığıdır. Marmara’da da bulunur. Sürüler halinde yaşar ve 20 cm 'e kadar büyür. Ocak - Mart arasında beslenmek için sahillere yaklaşır ve bol av verir. Gündüzleri 30-40 m. derinlerde, geceleri yüzeye yakınlarda dolaşır. 1 yaşından itibaren olgunluğa erişip 180-200C sularda, 25-60 m. derinliklerde ve az tuzlu sularda üreyip yaklaşık 40.000 yumurta döker. Etinin lezzetli, çeşitli tüketim yönleriyle ekonomik değeri çok yüksektir. Aşırı avlanması ve Orkinos - Palamut - Uskumru / Torik sisteminde denge bozulması Hamsiyi de tehlikeli olarak etkilemektedir.

Pişirme Biçimi

Tuzlama, Tava, ızgara, hamsili ekmek, hamsili börek, hamsili pilav, buğulama, içli tava, ançüez ezme

Dönem

Ekim - Şubat arası

28

KALKAN

Psetta Maxima,Steinbut,Turbot Bir dip balığı olan Kalkan, Karadenizin en tanınmış balıklarındandır. Boğazlar, Marmara, Ege ve Akdeniz 'de seyrek rastlanır. Gezici balık değildir. Bütün hayatı dipte yatmakla geçer. Batı Akdeniz, Atlas Okyanusu ve Şimal Denizinde Kalkanın diğer türleri yaşamaktadır. 25 - 30 yıllık ömrü olan Kalkan Balığı 1 m. boya erişebilir. Sahillerde 5 - 10 m 'den başlayarak 300 - 400 m. derinliklere inebilir. Etçil ve fazlasıyla obur bir balıktır. Erkekleri 5 -6, dişileri ise 6 -7 yaşlarında olgunlaşıp üremeye geçebilir. Üremeleri 100 - 150C sularda Nisan'dan Haziran'a kadar sürer. Milyonlarca yumurta vermesi yanında etinin lezzeti ve verimliliği ile ekonomik değeri çok yüksektir.

Pişirme BiçimiTava, ızgara, fileto veya şiş, kağıt kebabı

DönemŞubat - Mayıs

29

KIRMA MERCAN

Pagellus Acerne,Rotbrasse,Pageot Commun, Pageot Rouge Mercan ailesindendir. 0 - 400 m., bazen da 700 m. derinliklere inebilmektedir. Yaşam çevresi taşlık, kayalık ve dibe yakın yerlerdir. Boyları 35 - 40 cm‘ ye ulaşabilir. Eti beyaz, gevrek ve lezzetlidir. Marmara, Çanakkale Boğazı ve Ege'de bolca bulunur. Ekonomik değeri yüksektir. Denizlerdeki ısıya göre ilkbahardan başlayarak Ağustos'a kadar üremeleri sürer. Etçil balık olan Mercanlar çeşitli küçük balıklar, kabuklular ve omurgasızlarla beslenir.

30

KUPEZ

Boops Boops,Gelbtriemen,Bogue Altınkuşak da denir. Ilıman ve sıcak denizlerde yaşar. Akdeniz, Ege ve Marmara'da bulunur. Marmara da kilerin bir bölümü Karadeniz’!e çıkar ve döner. Yosunlar, balık yavruları ve kabuklularla beslenir. Boyları 15 - 25, en çok 35 cm. olur. Üremelerini bahar sonunda yapar. Karagöz ve Çitari ile aynı türdendir. Eti lezzetlidir. Ancak bölgesel değerlenir.

Pişirme Biçimi

Tava, buğulama

31

KOLYOZ

Scomber Japonicus,Blasen Makrele,Maquereau Espagnol Bütün denizlerimizde bulunmakla beraber daha çok Marmara balığı sayılır. Şeklen uskumruya çok benzer fakat ayrı bir türdür. Büyük Okyanusta sürüler halinde yaşar. Küçük balıklar, yavruları ve planktonlarla beslenir. 2 - 3 yaşında olgunlaşan dişileri Temmuz - Ağustos arası 300.000 - 400.000 yumurtasını denize bırakır. Eti uskumru kadar lezzetli olmamakla beraber, taze - kuru - tuzlu olarak bol tüketilen bir balıktır.

Pişirme BiçimiTava, tuzlama, buğulama, pilaki, füme, çiroz

32

KEFAL

Mugil Cephalus,Gewöhnliche Meeräsche,Mulet … Grosse T‚te Denizlerimizde yaygın bulunan bir Kefal türüdür. Ortalama 35 - 50, en çok 75 cm. boyda olabilir. Bütün Kefaller gibi ürkek ve çevik bir balıktır. Açık denizle sahiller arasında gidip gelirler. Bazen beslenmek için sürüler halinde acı sulara, lagünlere, hatta nehirlerin içlerine girerler. Deniz dibi bitkileri ve yumuşakçalarla beslenir. Yaz aylarında üreyip 150.000 - 1.000.000 yumurta verir. Beyaz etinin lezzeti ve mumlanarak pazarlanan 'havyar' yumurtasıyla ekonomik değeri çok yüksektir.

Pişirme BiçimiTava, buğulama, yahni, haşlama mayonezli, kağıt kebabı, salata, füme, pilaki, yumurtasından tarama

DönemNisan - Mayıs ve kış ayları

33

KAYIŞ BALIĞI

Ophidion Barbatum, Bartmännchen, Abadeches Denizlerimizde seyrek rastlanan, 2 - 3 m 'den 150 m 'ye kadar derinliklerde üstü bitkilerle örtülü kumsal, çakıllı diplerde fazla göç etmeden yaşayan bir balıktır. Yumuşakçalar, kabuklular ve küçük balıklarla beslenir. Boyları 30 cm. olabilir. Bahar - yaz sonu üreme yapıp 15.000 - 18.000 yumurta döker. Eti lezzetlidir. Fakat seyrek bulunduğu için ekonomik değeri yoktur.

34

KARAGÖZDiplodus Vulgaris, Zweibindenbrasse,Sar … T‚ te Noir Bütün denizlerimizde, çoğunlukla Marmara ve Ege'de ılıman suların kayalıklarında yaşayan, bol bulunan ve sevilen yerli balıklarımızdandır. Sürüler halinde yaşar. Suların ısı şartlarına göre bahar aylarından Ağustosa kadar üreme yapar. Çeşitli türleri sularımızda yaşar. Kuyruğu lekeli ve çizgili olanı Isparoz / İspari olarak tanınır. Lezzetli eti ve bol avlanılmasıyla ekonomik değeri yüksek bir balıktır.

Pişirme BiçimiTava, ızgara, buğulama, yahni, kiremitte fırın, haşlama mayonezli, salata, plaki, kağıt kebabı

DönemKış ayları Ocak

35

LEKELİ MERCAN

Pagellus Bogaraveo,Graubarsch,Pageot Rose Mandagöz Mercan da denir. Ege ve Akdeniz’de yaygındır. 100-300 m‘ ye varan derinliklerde sahile yakınlarda kabuklular, omurgasızlar ve sualtı bitkileriyle beslenerek yaşar. Boyu 30-50 cm. olabilir. Hermafrodit bir balıktır. Hem erkeklik, hem de dişilik karakteri gösterir. Suların ısısına bağlı olarak bahar aylarında üreme yapar. Eti beyaz, gevrek ve lezzetlidir. Ekonomik değeri yüksektir.

36

LAHOZ / GİRİDA

Epinephelus Aeneus, Zackenbarsch, Mroublanc Ege ve özellikle Akdeniz'de yaygın bulunan, boyları 1 m. olabilen bir Hani türüdür. Fazla derinlere gitmeden kayalık, taşlık veya çakıllı alanlarda yaşar. Oldukça yırtıcı, etçil bir balıktır. İrili ufaklı her türlü kabuklular, omurgasızlar ve küçük balıklarla beslenir. Mayıs - Haziran arasında üreme yapar. Akdeniz‘ İn eti çok lezzetli, şöhretli balıklarındandır. Ancak ekonomik değeri bölgeseldir.

Pişirme BiçimiBuğulama, yahni, ızgara (şiş, fileto), çorba, haşlama mayonezli, plaki, salata

DönemAğustos, Eylül

37

LEVREKDicentrarhus Labrax,Wolfsbarsch,Bar Europeen Denizlerimizde ve denizlerin nehirlerle karışımı acı su bölgelerinde yaşar. Hani ailesindendir. Fazla gezici olmayan Levrek yerli balıklardan sayılır. Gençken gruplar halinde, sonraları tek başına yaşar. Yaşam ortamı karanlık ve kuytu yerlerdir. Bu nedenle gemi batıkları veya kaya oyuklarında yuvalanır.Yaklaşık 20 yıllık yaşamı olabilen Levrek, ortalama 50 - 60 cm‘ den 1 m. boy ve 10 - 12 kg. ağırlığa erişebilir. 40 cm‘ den küçüklerine İspendek denir. Küçük yavru balıklarla beslenir. Ocak - Mart arasında 500.000 - 2.000.000 yumurta dökerek yüksek bir üreme gösterir. Eti en lezzetli balıkların başında gelir. Bu nedenle ekonomik değeri çok yüksektir.

Pişirme BiçimiSebzeli (sebzesiz) haşlama, tava (şiş, fileto), tereyağlı buğulama, ızgara, kremalı kağıt kebabı, salata, pilaki

DönemŞubat, Mart, Kasım

38

LÜFERPomatomus Saltator,Tassergal,Blaubarsch Gezici balıklardan olan Lüfer Karadeniz'le Ege Denizi arasında dolaşır, büyümesinin aşamaları içinde değişik isimler alır. Buna göre:Boyları,- 10 cm 'ye kadar olanlar Defneyaprağı15 - 18 cm‘ ye kadar olanlar çinakop18 - 25 cm‘ ye kadar olanlar Sarıkanat28 - 35 cm‘ ye kadar olanlar Lüfer,35 cm‘ den fazla olanları da Kofana diye adlandırılır.Seyrek olarak Kofanaların 60 cm‘ yi aştığı, hatta 1 m‘ ye ulaştığı görülmüştür. Lüfer sonbahar - kış aylarında en lezzetli ve olgun devrini yaşar. Yaz ortalarından sonbahara kadar da kışlamaya geçerler. Ilık suların 10 - 200 m. derinliklerinde yaşar. Üremeleri bahar sonu ile yaz başıdır. Kademeli olarak 60 - 80.000 yumurta verir. Bol verimliliği ve etinin lezzetiyle ekonomik değeri çok yüksektir. Pişirme BiçimiÇinakop: Buğulama, haşlama, ızgara, tava, kağıt-kebabı, tuzlamaLüfer : Izgara (şiş, fileto), kağıt kebabı, tuzlamaKofana : Izgara (şiş, fileto), balık köftesi, salataDönemEylül sonu - Ocak ortasına kadar

39

MERCANPagellus Erythrinus,Rotbrasse,Pageot Commune Sıcak ve ılıman denizlerin en ünlü balıklarındandır. Denizlerimizde Karagözle beraber büyük bir aile oluşturur. Marmara, Ege ve Akdeniz’de yaygındır. Boyları yaklaşık 20 - 30, en çok 70 cm. olabilir. Etçildir. Kabuklular, yumuşakçalar ve küçük balıklarla beslenir. Denizlerin taşlık, kayalık bölgelerinde sahillere yakın yaşar. Diğer Mercanlar gibi Hermafrodit fiziği ile hem erkeklik, hem de dişilik karakteri göstererek bahar ayları ile Ağustos arası ürer. Lezzetli eti ve her mevsimde bulunmasıyla ekonomik değeri yüksektir.

Pişirme BiçimiTava, buğulama, ızgara, yahni, haşlama mayonezli, salata, kağıt kebabı, pilavlı

DönemEkim, Kasım

40

MEZGİTMerlangius Euxinus, Wittling, Merlan Marmara ve Karadeniz'de bol, diğer denizlerimizde az rastlanır. Boyları 20 - 40 cm. olabilir. Gelincik ve Bakalyaro ile aynı türdendir. 30 - 40 m 'nin altındaki derin sularda yaşar.Gündüzleri yüzeylere çıkarak hamsi, sardalye vs. gibi sürü halindeki küçük balıkları avlayarak beslenir. Bölgesel şartlara göre Şubat - Mayıs arasında üreme yapar. Lezzetli eti ve her mevsimde bolca avlanılmasıyla ekonomik değeri yüksektir.

Pişirme BiçimiTava, buğulama, haşlama

DönemAralık - Şubat

41

PALAMUT / TORİKSarda Sarda,Unechter Bonito, Pelamide,Bonite … Dos Raye Karadeniz ve Marmara’nın en ünlü balığıdır. Bahar aylarında beslenmek için Karadeniz’e çıkıp, sonbahardan itibaren kışlamak için Marmara2ya, Çanakkale’ye kadar iner. Süratli ve iyi yüzücüdür. Sürü halindeki uskumru, kolyoz, istavrit, hamsi, sardalye gibi balıklara saldırarak yer. 180 - 200C. sularda 400.000'den birkaç milyona kadar yumurta dökerek açık denizde ürer. Yetiştikten sonra büyümesine göre:......... cm Vanoz - Gaco10 - 25 cm Çingene Palamudu30 - 35 cm Palamut40 - 45 cm Kestane Palamudu50 - 55 cm Zindandelen60 - 65 cm Torik65 - 70 cm Altıparmak70 cm ve üstü Peçuta olarak adlandırılır.

Taze tüketimi, ihraç ve endüstri yönleriyle çok değerli bu balığın üretimindeki azalma, ekonomik değerini tehlikeli boyutlara indirmektedir.

Pişirme BiçimiTava, ızgara (şiş, fileto), balık köftesi, papaz yahnisi, buğulama, haşlama, lakerda, füme, pilaki

42

SARDALYA

Sardine Pilchardus, Sardine, Sardine Sürü halinde yazın orta, kışın derin sularda yaşayan gezici balıklardır. Eskiden deniz üstünün ateş aydınlatmasıyla avcılığından ötürü Ateş Balığı diye de tanınır. Boyları ortalama 15 en çok 20 - 22 cm. olur. Deniz içinde henüz yumurtadan çıkmış balık yavruları ve planktonları yiyerek beslenir. Karadeniz, Marmara, Çanakkale Boğazı bölgesi ve Kuzey Ege'de bol bulunur. Etinin lezzeti ve çeşitli kullanım alanıyla ekonomik değeri çok yüksektir. Üremeleri Nisan 'dan Eylül'e kadar geniş bir devrede ve çok kerelerde olur. Yaklaşık 20.000 yumurta verir.

43

SİNARİT

Dentex Dentex,Zahnbrasse,Dent‚ Karagöz ailesinden olan Sinağrit Ege ve Akdeniz'in sert, hareketli ve kuvvetli bir balığıdır. 1-1,5 m. boy ve 10 - 15 kg. ağırlığa büyüyebilir. Kabuklular, yumuşakçalar ve özellikle Mürekkep Balığı ile beslenir. Kuvvetli çenesiyle bir İstakozu rahatça kırıp, yiyebilir. Yazın kıyıların "taşlık, kayalık bölümlerinde; kışın da 300 m‘ ye" varan derinlerde küçük sürüler halinde yaşar. İlkbahar aylarında üreme yapar. Etinin lezzeti ve ender avlanmasıyla çok kıymetli bir balıktır. Olta avcılığı da amatörler için değerlidir.

Pişirme BiçimiTava, ızgara (şiş, fileto), buğulama, kağıt kebabı, haşlama, pilaki

DönemAğustos - Eylül

44

USKUMRUScomber Scombrus,Makrelen,Maquereau Commun Genelde 25 - 30 cm. olan, 40 cm'e büyüyebilen, sürüler halinde yaşayan Marmara bölgesinin yerli balığıdır. Geçmişte Karadeniz ve Ege arasında büyük göçler yapan, eti çok lezzetli bol avlanılan uskumru, şimdilerde ekolojik nedenlerle seyrek rastlanan adeta tükenmiş bir balıktır. Normalde, 2 - 3 yaşında olgunlaşan dişileri 350.000 - 400.000 yumurtasını denize bırakır. Üreme devresi Şubat - Nisan arasındadır. Planktonlar, hamsi, çaça gibi küçük balıklar ve yavruları besinleri arasındadır. 8 - 10 yıl yaşar. Torik ve Kofana baş düşmanıdır. Az yağlı ve kurutulmuşuna Çiroz denir. Yaşam ortamı tekrar varolduğunda ekonomik değeri en yüksek balıklardan biridir. Atlantik'te yaşayan lezzetsiz bir türü daha vardır.

Pişirme BiçimiTava, ızgara, dolma, kağıt kebabı, pilaki, papaz yahnisi, haşlama, buğulama, tuzlama, çiroz, köfte, füme

DönemTemmuz - Kasım, Aralık

45

İSTAVRİTTrachurus Trachurus,St”cker,Cinchard Commune Denizlerimizde Sarıkanat İstavrit (Akdeniz) ve Karagöz İstavrit (Karadeniz - Marmara) olarak iki türü yaşar. Boyları Karagöz'de 15 - 25 cm, en çok 30 cm, Sarıkanatta ise 30 - 50 cm. olur. Küçüklerine Kıraça denir. Gezici balıklardır. Hamsi, Çaça, Çamuka gibi küçük balıkların yavrularıyla beslenir. Mayıs - Ağustos arası sürüler halinde ürer.Lezzetli eti, çeşitli yemekleri ve bol avlanmasıyla ekonomik değeri en yüksek balıklardandır.

Pişirme BiçimiTava, çiroz

DönemSonbahar ve kış ayları Ekim, Kasım

46

İZMARİT

Maena Smaris,Gefleckter Schnauzenbrasse,Mendole, Picare Denizlerimizin yerli balıklarındandır. Küçüklerine Kancur, büyüklerine Kanal İzmariti denir. Boyu ortalama 15 cm, dişileri daha küçük olur. Hareketli ve kurnazdır. Yaz aylarında sahillere kadar sokulur. Üst, ön dikenleri tehlikelidir. Batar ve yara yapar. 10 - 12 yıl yaşayabilir. Erkekleri 3, dişileri 2 yaşında olgunlaşıp 60.000 - 70.000 yumurta verir. Balık yumurtaları, yavruları ve yosunlarla beslenir. Eti beyaz ve lezzetlidir. Bol tüketilir.

Pişirme BiçimiTava, ızgara, buğulama , tuzlama

DönemAğustos - Ekim

47

ZARGANABelone Belone, Hornhecht, Orphie 60 - 70 cm., bazen de 1 m. uzunluğa varan Zargana ortalama 18 yıl yaşar. Hamsi, Çaça, Çamuka ve Kıraça gibi küçük balıklarla beslenir. Ilıman denizlerimizin yerli balıklarındandır. Kılıç balığı başlıca düşmanıdır. Yapısıyla gayet çevik ve süratli bir balıktır. Kendini korumak için su yüzeyine sıçrayarak da yüzebilir. Genelde Lüfer avında yem olarak kullanılır. Eti yönünden değerlidir. İlkbahardan sonbahara kadar üreme sürecinde 30.000 - 50.000 yumurta verir.

Pişirme BiçimiTava, buğulama, pilaki

DönemAralık - Şubat

48

TATLI SULARIMIZDAKİTATLI SULARIMIZDAKİ

BALIKLARBALIKLAR

TATLI SULARIMIZDAKİTATLI SULARIMIZDAKİ

BALIKLARBALIKLAR

49

AYNALI SAZAN

Cyprinus Carpio, Spiegelkarpfen, Carpe Pullu sazanın çıplak çizili ve aynalı sazan olarak adlandırılan yan türlerinin üretime en elverişli olanıdır. Kolay ürediği için çeşitli yörelerde ve bilhassa baraj göllerinde üretimi yapılmaktadır. Yaşam öyküsü Pullu sazan gibidir. Ekonomik değeri çok yüksektir. Çeşitli ülkelerde yılda 200.000 ton sazan üretimi yapılmaktadır.

50

DAĞ ALABALIĞI

Salmo Trutta Macrostigma, Wandersaibling, Omle Chevalier Çoruh, Ege ve Konya Ereğli çevrelerinde dağ göllerinin soğuk, berrak ve temiz sularında yaşar. Zaman zaman nehirlere de girer. Bilimsel olarak dünyamızın son buzul çağında dağ göllerinde kalıp, geliştiği teorisi vardır. Boyu 40-60 cm 'den 1 m 'ye, ağırlığı da 1-3 kg 'dan 14 kg 'a olabilir. 3-4 yaşında olgunlaşıp göllerin buzla kaplandığı Ekim - Ocak aylarında yumurtalarını çakıllara bırakır. Dişileri kg. ağırlığına yaklaşık 3.500 yumurta bırakır. Çok lezzetli etinin yanı sıra, sertlik ve çevikliği ile avcılığı da değerlidir.

51

DERE ALABALIĞI

Salmo Trutta Fario,Bachforelle, Truite De Rivire Soğuk, temiz ve hızlı akıntılı nehirlerde çevresine bağlı olarak yaşar. Bölgesine kıskançtır, başka balıkların gelmesini istemez. Boyları 30-40, en çok 60 cm. ve 0.5-2 kg.ağırlıkta olabilir. Yumuşakçalar ve yavru balıklarla beslenir. Erkekleri 2, dişileri 3 yaşında olgunlaşıp Ekim - Ocak arasında kg/ağırlığına yumurta bırakır. Zaman zaman akıntılara karşı 1.5-2 cm. sıçrayarak yüzer. En değerli tatlı su balıklarından biridir. Lezzetli ve yararlı etiyle ekonomik değeri çok yüksektir.

52

GÖL ALABALIĞI

Salmo Trutta Lacustris,Seeforelle, Truite De Lac Kuzey Batı Anadolu, Abant ve Yedi Göller Bölgesinde yayılış gösterir. Çeşitli türleri vardır. Türüne göre renk, boy ve beslenme farklılıkları gösterir. Genelde temiz, bol oksijenli soğuk sularda fazla gezinmeden planktonlar, dip hayvanları ve küçük balıklarla beslenerek yaşar. Boyları ortalama 25-40, yabanlarında 60-70 cm. olabilir. Eylül - Ocak arasında üreme yapar. Yumurtalarını dipteki çakıllara yapıştırır. Üretimi yapılmaz. Eti çok lezzetli, ekonomik değeri bölgeseldir.

53

SOMON

Salmo Salar,Lachs, Saumon Anayurdu Kuzey Amerika'dan dünyaya yayılmış, üretilmek üzere ülkemize getirilmiştir. Boyu ortalama 60 - 100 cm, ağırlığı da 3 - 15 kg. olabilir. 150 cm 'e ulaşanları olur. Hızlı akarsuların, oksijeni bol temiz sularında yaşar. Doğal yetişenleri 2 - 3 m. yükseğe atlaya sıçraya yüzerek, 2-3.000 km'lik nehir kaynaklarına ulaşıp burada Ekim - Kasım arası üreme yapar. Doğan yavrular tekrar acı sulara iniş yapar. Yetişkinleri denize de uyum gösterir. Etoburdur. Böcekler, sinekler, kabuklular ve irili ufaklı balıklarla beslenir. Tatlı su balıklarının eti en lezzetli olanıdır. Ayrıca yumurtasından kırmızı havyar elde edilir. Ekonomik değeri çok yüksektir.

54

TURNA BALIĞI

Esox Lucius, Hecht, Brochet Karadenize akan nehirlerin berrak ve bol bitkili sularında ve çeşitli göllerimizde yaşar. Tatlı su balıklarının en hareketlisi ve en yırtıcısıdır. Tüm balıklara, hatta yaban ördeklerine saldırır. Kendi yavrularını da yediği olur. Yaşam şartları elverirse 20-25 yıl yaşar. Erkekleri en çok 100, dişileri ise 150 cm'e kadar büyür. 2-3 yaşından itibaren ilkbahar aylarında yaklaşık 200.000 yumurta vererek üremeye başlar. Genç ve küçüklerinin (1-3 kg.) eti lezzetlidir. Spor avcılığının en ünlü balıklarındandır.

55

YAYIN

Silurus Glanis, Wels, Loup Akarsu ve göllerde yaşayan balıkların en büyüğü ve aynı zamanda en uzun yaşayanıdır. Ortalama 1-2m den 3m.'ye kadar boy ve 150 kg. ağırlığa erişebilir. 35-40 yıldan 100 yıla kadar yaşayabilir. Yavaş akan nehirler, göllerde dipte hareketsiz yatarak yaşar. Etobur bir balıktır. Su altındaki bütün hayvanları yiyebilir. Mayıs-Haziran arasında gece sessizliğinde yumurta döker. Dişileri ağırlığına oranla kg. başına 7000-25.000 yumurta dökerler. Tatlı su balıkları içinde eti en lezzetli balıklardan biridir. Ekonomik değeri çok yüksektir.

56

TUTULDUĞU YER VE ZAMANA TUTULDUĞU YER VE ZAMANA GÖRE BALIK TAKVİMİGÖRE BALIK TAKVİMİ

TUTULDUĞU YER VE ZAMANA TUTULDUĞU YER VE ZAMANA GÖRE BALIK TAKVİMİGÖRE BALIK TAKVİMİ

57Lezzetli Yenebilir

Yenmemeli

Akdeniz ABoğaz B

Ege EKaradeniz K

Marmara M

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12Ahtapot AEAkya MAEBarbunya BKMÇ. Palamut BKÇinekop BKMÇipura EADeniz Alası ADenizYılanı ADil MAEGelincik BMKGümüş MBEGüneş AEHamsi KMBHani Mİskorpit BMİspendek MAEBİzmarit MBKalamar EAKalkan KMKalkanYav KMKaragöz KABMEKaya MBKılıç MEKırlangıç AKEMKofana KBMKolyoz MB

BalıklarAYLAR

YÖRE

58

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12Lahos EALevrek BKMLipsoz AEMLüfer KMBEAMercan EAMMercanYav MBEMersin KMEMezgit KBMinakop KEMırlam MEABMorina KMOrkinos AEBMPalamut KMEPisi AKEMRofoz AESardalya MESarı Kanat BKMSarıağız AESinarit MAEStrangolos MESübye AMETekir KMABETorik KBMTrança AEUskumru KBME

BalıklarAYLAR

YÖRE

Lezzetli Yenebilir

Yenmemeli

Akdeniz ABoğaz B

Ege EKaradeniz K

Marmara M

59

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12AlabalıkAlabalık Çifl.KayaKefalLevrekSazanTurnaYayınYılan

BalıklarAYLAR

YÖRE

Tatlısu

Lezzetli Yenebilir

Yenmemeli

60

BALIK TUTMABALIK TUTMA

YÖNTEMLERİYÖNTEMLERİ

BALIK TUTMABALIK TUTMA

YÖNTEMLERİYÖNTEMLERİ

61

Balık Yöntem Kıyıdan Sandaldan Kullanılacak YemPeşpeşe takılmış çift kaşık. Plastik sübye (yapay yem) 

Uzun Olta Canlı, ölü akyem; istavrit, zarganaBırakma Akyem istavrit, zargana

Barbunya Telli sarkıtma x KurtParaketeSarkıtmaKöstekli savurma xDip sürütmesi (uzun Olta) f Zokalı takımDip sürütmesi Karides, sulünes, midye, akyemParakete Akyem, sülünes

Dil, Pisi Çatal bedenli sarkıtma x Akyem, karides, kurtDip sürütmesiMavrukalı sürütmeKöstekli sarkıtma x MidyeParakete Midye, küçük küçük kesilmiş dana yüreğiGelincik sepeti Kırılmış midye, çağanoz

Hamsi Çapari x Beyaz tüy (Olta ile avı rastgeledir, pek yapılmaz)Hani Köstekli sarkıtma x Midye, karides, sülünes, sübye, akyemİspari Çift köstekli savurma x x Midye, sülünes, karides

Zokalı takım xZokalı sarkıtma, sürütmeParakete

Beyaz tüy(kıyıdan makinalı takım)

Atıp çekme Kuyruk altıYemli sarkıtma Kuyruk altı, akyem, kurtPirçol zokalı takım Kuyruk altı, akyem (iri istavrite)Yemli çapariYemli sarkıtma (savurma) x

AkyaSürütme (Sırtı)

x

Berlam x Akyem, karides, midye

Çipura Yengeç, mamun, sulünes, midye, karides, sübyex

Dülger x

Eşkina x Karides, sülünes (bazen midye)

Gelincikx

İskorpit, Lipsoz Akyemx

İstavrit

Çaparix

x

İzmarit x Midye, karides, sülünes, akyem

62

Balık Yöntem Kıyıdan Sandaldan Kullanılacak YemTelli çatal bedenParaketeKöstekli sarkıtmaYeldirmePirçol zokalı takım Midye, sülünes, karides

Kaya balığı Çift köstekli sarkıtma x x MidyeÇarpma Çarpma takımıKıbrıs EkmekKamışlı sarkıtma Hamur, kurt, balık bağırsağı (garos)ParaketeKılıç balığı takımıDip sürütmesiZokalı takımTel terazi bedenParaketeÇapari Kırçıl tüy (kıyıdan makinalı takım)Atıp çekme Kuyruk altıYemli sarkıtma Kuyruk altı, akyem, kurtPirçol zokalı takım Kuyruk altı, akyem

Kalkan x Akyem

Karagözx

xMidye, sülünes, karides, hamur

Kefal x

Kılıç x Bütün akyem. (zargana, istavrit, uskumru)

Kırlangıç x Akyem (izmarit, istavrit, zargana)

Kolyozx

x

63

Balık Yöntem Kıyıdan Sandaldan Kullanılacak YemSürütme (Sırtı) Yapay balık, kaşıkUzun olta Kaşık, canlı yemParakete Akyem, sübye, ahtapot, kalamarZokalı takım AkyemSürütme (Sırtı) Yapay balık, kaşıkDip sürütmesi KaridesUzun oltaSavurma dip takımıKıyı bırakma takımıParakete  xAtıp çekme Kuyruk altı, kaşık Mantarlı takımYünlü, yüksük Yaprak yem (izmarit, istavrit, zargana, kolyaz, kupes)Zokalı dip takımı Karadan makinalı takım, sandaldan genelde el oltası.Zokalı sarkıtmaÇarpma x Çarpma takımıUzun olta Canlı,tekgöz zargana; ikiye kesilmiş izmarit, istavrit.Sürütme (Sırtı) KaşıkSeğirtme Civalanmış seğirtme takımıÇatal köstekli mavruka Kıraça, hamsiÇapari Kırçıllı, beyaz veya kırmızı tüy.Dip sürütmesiPirçol zokalı takımSürütme (Sırtı) KaşıkÇift köstekli sarkıtmaDip sürütmesiParaketeZokalı takım

Mezgit Köstekli sarkıtma x Midye, akyem, karides, sülünesMavrukalı takımParaketeDip sürütmesi Akyem, karides, sübye

Minakop Dip sürütmesi x Karides, midye

Lahoz x

Levrek

x

Gümüş, ispari, sübye, yavru yılanbalığı, ilaryax

Lüfer

x

x

Melanurya xKarides, midye akyem, sülünes

Mercan x Karides, sübye, ahtapot, midye, sülünes, akyem

Mığrı xAkyem

64

Balık Yöntem Kıyıdan Sandaldan Kullanılacak YemBırakmaZokalı takımUzun olta Zargana, iskorpit, ispariSürütme (Sırtı) Yapay balık, sübye, kaşıkSürütme (Sırtı) Kaşık, yapay balık, sübyeOrkinos takımı Bütün akyem (uskumru, palamut, lüfer, istavrit)Yünlü, yüksük x Yünlü takımıSeğirtme Civalanmış seğirtme takımıZokalı yemli sarkıtma İstavrit, izmarit, uskumru, hamsiÇapari Kırmızı, beyaz, kırçıllı tüyÇarpma x Çarpma takımıSürütme (Sırtı) Suni balık veya sübye, kaşık Uzun oltaBırakmaParakete

Trakonya Çapari x Beyaz tüyBırakmaParaketeKöstekli sarkıtmaÇapari Kırçıllı, siyah tüyPirçol zokalı takım Kuyruk altıSürütme (Sırtı) KaşıkÇarpma Beyaz tüylü takımŞamandıralı takım Gümüş, akyem, zargananın kendi etiSürütme (Kaşık) KaşıkSu üstü sürütmesi Ham ipek, kuyruk altıKepçe Sandalın burnuna lüks lambası asılır.

Orfoz xSübye, kalamar, ahtapot, akyem

Orkinos x

Palamutx

Sinarit xZargana, ispari, istavrit, iskorpit, uskumru, akyem

Trança x Sübye, kalamar, karides, midye, akyem

Uskumrux

x

Zargana

x

x