11 urinarni sistem.ppt

URINARNI SISTEMURINARNI SISTEM

Urinarni sistemUrinarni sistem

BubregBubreg(stvaranje mokraće)(stvaranje mokraće)

Ureter, mokraćna bešika i uretraUreter, mokraćna bešika i uretra(Izlučivanje mokraće u spoljašnju sredinu)(Izlučivanje mokraće u spoljašnju sredinu)

UrUrinarni I reproduktivniinarni I reproduktivni sistemi sistemi

Uzdužni presek bubregaUzdužni presek bubrega

Funkcije bubregaFunkcije bubrega

1.1. Održavanje homeostaze Održavanje homeostaze vode i elektrolita.vode i elektrolita. IzlučivanjeIzlučivanjemm mokraće (štetnih materija) mokraće (štetnih materija)

2.2. Održavanje Održavanje acidobazne ravnotežeacidobazne ravnoteže3.3. EndokrinaEndokrina funkcija (renin, eritropetin) funkcija (renin, eritropetin)4.4. Glikoneogeneza Glikoneogeneza (stvaranje glikoze iz (stvaranje glikoze iz

neugljenohidratnineugljenohidratnih jedinjenja, h jedinjenja, glutaminaglutamina))5.5. Aktivacija vitamina DAktivacija vitamina D (konverzija u (konverzija u

kalciferol-D2, najaktivnija forma D vitamina)kalciferol-D2, najaktivnija forma D vitamina)

Građa bubregaGrađa bubrega

Građa bubregaGrađa bubrega

Parni organi, retroperitonealno u zadnjem gornjem delu trbušne Parni organi, retroperitonealno u zadnjem gornjem delu trbušne dupljeduplje

Osnovna funkcionalna jedinica Osnovna funkcionalna jedinica NEFRONNEFRON,, Svaki bubreg ima oko milion nefronaSvaki bubreg ima oko milion nefrona

Nephron se sastoji od Nephron se sastoji od Malpigijevog tela i renalnih Malpigijevog tela i renalnih tubula (kanalića),tubula (kanalića),

NefronNefron

tubuli

Korpuskul

(Malpigijevo (Malpigijevo telo)telo)

Malpigijevo teloMalpigijevo telo

smešteno u kori smešteno u kori (cortex) bubrega,(cortex) bubrega, 85% glomerula u korteksu85% glomerula u korteksu (sa kraćom Henleovom (sa kraćom Henleovom

petljom) petljom)

15%15% blizu medule (duža Henleova petlja-dopire u blizu medule (duža Henleova petlja-dopire u medulu) u njima zastupljeni medulu) u njima zastupljeni protivstrujni protivstrujni mehanizmimehanizmi koncentrovanja mokraće koncentrovanja mokraće

GlomerulGlomerul

4040 -- 6060 arterioloarteriolo -- arteriolskiharteriolskih kapilarakapilara

krv dovodikrv dovodi afeaferentnarentna

a odvodia odvodi efeeferentna arteriolarentna arteriola..

Baumanova kapsulaBaumanova kapsula

jednoslojni epitel koji okružuje jednoslojni epitel koji okružuje glomerul.kapilareglomerul.kapilare

Visceralni listVisceralni list sa ćelijama podocitimasa ćelijama podocitima ulazi uulazi u sastav filtracijske membranesastav filtracijske membrane

na na parijetalni listparijetalni list se nastavljaju se nastavljaju bubrežni bubrežni

kanalićikanalići

GlomerulGlomerul

TubuliTubulibubrežni kanalićibubrežni kanalići

TubuliTubuli

TubuliTubuli

Proksimalni tubulProksimalni tubul polazi od Baumanove čaure, polazi od Baumanove čaure, nalazi se u kori nalazi se u kori (cortex)(cortex) bubrega bubrega

Nastavlja se u Nastavlja se u Henleovu petljuHenleovu petlju, koja se spušta , koja se spušta u u medulu (sržmedulu (srž)) bubrega, ima tanki nishodni, tanki bubrega, ima tanki nishodni, tanki i debeli ushodniii deo,i debeli ushodniii deo,

Henleova petlja se nastavlja u Henleova petlja se nastavlja u distalni tubul i distalni tubul i spoljni tubul, spoljni tubul, oba u korteksuoba u korteksu

JukstaJukstaglomerulskiglomerulski aparat aparat

JukstaJukstaglomerulskiglomerulski aparat aparat

1. Jukstaglomerulske ćelije1. Jukstaglomerulske ćelije2. Makula densa 2. Makula densa

Izmenjene ćelije distalnog tubulana mestu prolaska između aferentne i eferentne na mestu prolaska između aferentne i eferentne

arteriole.arteriole. 3. Mezangijske ćelije3. Mezangijske ćelije slične ćelijama macula slične ćelijama macula

densa-edensa-e

Jukstaglomerulski aparatJukstaglomerulski aparat

1. Jukstaglomerulske ćelije -1. Jukstaglomerulske ćelije - miomioepitelne epitelne ćelijećelije srednjeg sloja srednjeg sloja aferentne i eferentne arterioleaferentne i eferentne arteriole

inervisane simpaticus-ominervisane simpaticus-om..

-Sintetišu, čuvaju i -Sintetišu, čuvaju i oslobađaju u krvotokoslobađaju u krvotok reninrenin (proteolitički enzim)(proteolitički enzim)

-One su -One su ii baroreceptoribaroreceptori

Jukstaglomerulski aparatJukstaglomerulski aparat

2. 2. Ćelije macula densa-eĆelije macula densa-e, , modifikovane ćelije distalnog modifikovane ćelije distalnog tubula.tubula.

-One su -One su hemoreceptori hemoreceptori (osmoreceptori) (osmoreceptori) koji koji reaguju na smanjenu koncentraciju Na+reaguju na smanjenu koncentraciju Na+ u u tubulskoj tečnosti, tubulskoj tečnosti, što indukuje što indukuje

sekreciju renina u jukstaglomerulskim sekreciju renina u jukstaglomerulskim ćelijamaćelijama

3. 3. Mezangijske ćelijeMezangijske ćelije slične ćelijama macula densa-e slične ćelijama macula densa-e

Funkcija jukstaglomerularnog aparataFunkcija jukstaglomerularnog aparata

Baroreceptori iBaroreceptori iSekrecija reninaSekrecija renina

(glomerul)(glomerul)

GlomeruloGlomerulo – – tubularna tubularna

povratna spregapovratna sprega

Hemoreceptori (Na) Hemoreceptori (Na) OsmoreceptoriOsmoreceptori

(tubul)(tubul)

Funkcija jukstaglomerulskog aparataFunkcija jukstaglomerulskog aparata

Održavanje konstantnog EFPOdržavanje konstantnog EFP

autoregulacija TAautoregulacija TA

Sabirni i izvodni kanaliSabirni i izvodni kanali

Sabirni i izvodni kanaliSabirni i izvodni kanali

Više spoljnih tubulaViše spoljnih tubula se uliva se uliva

u u sabirni kanalsabirni kanal, , koji prolazi i kroz korteks i koji prolazi i kroz korteks i kroz medulukroz medulu

izliva se u bubrežne izliva se u bubrežne kalikse (čašicekalikse (čašice).).

Izvodni kanaliIzvodni kanali Čašice se ulivaju u Čašice se ulivaju u bubrežnu karlicububrežnu karlicu (pelvis), (pelvis),

koja se nastavlja koja se nastavlja ureteromureterom (ureter)(ureter)

ureter u ureter u mokraćnu bešikumokraćnu bešiku

iz bešikeiz bešike uretrauretra odvodi mokraću u spoljnu odvodi mokraću u spoljnu sredinusredinu

Cirkulacija u bubreguCirkulacija u bubregu

Cirkulacija u bubreguCirkulacija u bubregu

20% minutnog20% minutnog volumena (1200ml/minut) u volumena (1200ml/minut) u mirumiru

čini renalna frakcija minutnog volumenačini renalna frakcija minutnog volumena

U naporu se SMANJUJEU naporu se SMANJUJE renalni protok krvi renalni protok krvi (povećan tonus simpaticus-a(povećan tonus simpaticus-a))

Arteriae renalisArteriae renalis

Cirkulacija u bubreguCirkulacija u bubregu

Bubrežna arterija Bubrežna arterija (a.renalis) (a.renalis)

direktna grana abdominalne aortedirektna grana abdominalne aorte

grana se grana se dodo1. aferentnih arteriola1. aferentnih arteriola glomerula. glomerula.

Arteriole i kapilari bubregaArteriole i kapilari bubrega

Arteriolo-Arteriolo-arteriolski arteriolski kapilarikapilari

Vasa rectaVasa recta(sistemski kapilari(sistemski kapilari))

Arteriole i kapilari Arteriole i kapilari

2. Arteriolo-arteriloski kapilari2. Arteriolo-arteriloski kapilari u kojima je u kojima je hidrostatski pritisakhidrostatski pritisak mnogo veći nego u sistemskim kapilarimamnogo veći nego u sistemskim kapilarima

3. Eferentna arteriola3. Eferentna arteriola se grana u se grana u

4. peritubularne – 4. peritubularne – sistemske kapilare.sistemske kapilare.

Arteriole i kapilariArteriole i kapilari

Peritubularni kapilari se nazivaju Peritubularni kapilari se nazivaju vasa rectavasa recta (pravi sudovi) (pravi sudovi)

prate Henleovu petljuprate Henleovu petlju

odvode vodu i elektroliteodvode vodu i elektrolite koji su koji su reabsorbovani u bubrežnim reabsorbovani u bubrežnim

kanalićimakanalićima

Venska cirkulacija u bubreguVenska cirkulacija u bubregu

polazi od polazi od vasa rectavasa recta i posle spajanja vena i posle spajanja vena

napušta bubreg kroz hilus kaonapušta bubreg kroz hilus kao vena renalisvena renalis

koja se uliva u koja se uliva u donju šuplju venudonju šuplju venu (vena cava (vena cava inferior)inferior)

Stvaranje i izlučivanje mokraćeStvaranje i izlučivanje mokraće

Stvaranje i izlučivanje mokraćeStvaranje i izlučivanje mokraće

Stvaranje mokraćeStvaranje mokraće

Glomerularna filtracija Glomerularna filtracija

Tubulska Tubulska reapsorpcija reapsorpcija

Tubulska Tubulska sekrecijasekrecija

Glomerulska filtracijaGlomerulska filtracija

Prosta difuzija vodeProsta difuzija vode i malihi malih rastvorenih rastvorenih supstanci supstanci (molekula i jona) (molekula i jona) kroz glomerulsku kroz glomerulsku membranumembranu

Veliki molekuli Veliki molekuli proteina i proteina i ćelijski elementi ostaju u krvićelijski elementi ostaju u krvi

Glomerulska filtracija plazmeGlomerulska filtracija plazme

kroz vrlo propustljivu glomerulsku membranukroz vrlo propustljivu glomerulsku membranu

Filtrat = Filtrat = primarna mokraćaprimarna mokraća ulazi u Bowman-ovu kapsuluulazi u Bowman-ovu kapsulu

Jačina glomerulske filtracije (125ml/min)Jačina glomerulske filtracije (125ml/min) je količina primarne je količina primarne mokraće stvorena u oba bubrega u minutumokraće stvorena u oba bubrega u minutu

dnevno dnevno se filtruje se filtruje 180 L180 L plazme plazme

Glomerulska filtracija plazmeGlomerulska filtracija plazme

Primarna mokraćaPrimarna mokraća sadrži sadrži elektrolite elektrolite

glukozu i aminokiselineglukozu i aminokiseline u koncentracijamau koncentracijama istim kao i plazmistim kao i plazmаа

((Manje od 1%Manje od 1% primarne se izluči urinom primarne se izluči urinom))

Stvaranje mokraćeStvaranje mokraće

Primarna mokraćaPrimarna mokraća prolazi prolazi kroz tubulekroz tubule gde se vrši gde se vrši

reapsorpcija reapsorpcija i sekrecijai sekrecija

vode i drugih sastojakavode i drugih sastojaka

--Reapsorpcija iz tubulaReapsorpcija iz tubula u peritubularne u peritubularne kapilare kapilare -Sekrecija iz peritubularnih kapilara-Sekrecija iz peritubularnih kapilara u tubuleu tubule

Efektivni filtracijski pritisak Efektivni filtracijski pritisak (EFP)(EFP)

EFP= EFP= Pk - (Pk - (PPBB++ ππkk))

Efektivni filtracijski pritisak (EFP)Efektivni filtracijski pritisak (EFP)

HidrostatskiHidrostatski u glomerulskim kapilarima u glomerulskim kapilarima (Pk) (Pk) oko 60mmHgoko 60mmHg

HidrostatskiHidrostatski u Bowman-ovoju Bowman-ovoj kapsuli kapsuli (P(PBB) ) 15mmHg15mmHg

koloidno-osmotskikoloidno-osmotski pritisak krvi pritisak krvi ((ππkk)) oko oko 28mmHg28mmHg

EFP= EFP= Pk - (Pk - (PPBB++ ππkk))

EFPEFP

Glomerularna filtracija 150 -180 L/danGlomerularna filtracija 150 -180 L/dan

Tubulska reapsorpcija 178.5 L/danTubulska reapsorpcija 178.5 L/dan

Urin 1.5 L/danUrin 1.5 L/dan

EFPEFP

Bubrežni mehanizmiBubrežni mehanizmi povratne sprege povratne sprege odršavaju odršavaju

konstantan bubrežni protokkonstantan bubrežni protok posledično EFPposledično EFP

i pored znatnih varijacija krvnog pritiskai pored znatnih varijacija krvnog pritiska

--glomerularna filtracija se menja glomerularna filtracija se menja za nekolikoza nekoliko procenata pri rasponu pritiska od procenata pri rasponu pritiska od 75 -160mmHg75 -160mmHg

EFPEFP

Povećanje EFP izaziva Povećanje EFP izaziva povećanje gubitka vode i elektrolitapovećanje gubitka vode i elektrolita

Održavanje konstantnog EFPOdržavanje konstantnog EFP

AutoregulacijaAutoregulacija EFP i TA EFP i TA

1.1. Aktivnost jukstaglomerularnog aparataAktivnost jukstaglomerularnog aparataGlomeruloGlomerulo - - tubularna povratna spregatubularna povratna sprega

Održavanje konstantnog EFPOdržavanje konstantnog EFP

2. 2. Nervna regulacija, Nervna regulacija, vegetativni nervni vegetativni nervni sistem sistem (simpatikus)(simpatikus)

Jak Jak nadražaj simpatikusa prevazilazi nadražaj simpatikusa prevazilazi autoregulacijske mehanizmeautoregulacijske mehanizme

Održavanje konstantnog EFPOdržavanje konstantnog EFP

3. Miogeni mehanizmi3. Miogeni mehanizmi--Vazokonstrikcija aferentne arterioleVazokonstrikcija aferentne arteriole pri pri povećanju art.pritiskapovećanju art.pritiskasmanjenje smanjenje pritiska u glomerulskim pritiska u glomerulskim kapilarimakapilarima

-Vazodilatacija aferentne arteriole-Vazodilatacija aferentne arteriole pri pri smanjenju smanjenju art. pritiskaart. pritiskapovećanje povećanje pritiska u glomerularnim pritiska u glomerularnim kapilarimakapilarima

Autoregulacija glomerulske Autoregulacija glomerulske filtracijefiltracije

Autoregulacija glomerulske filtracijeAutoregulacija glomerulske filtracije

Tubulo-glomerularni mehanizmi povratne spregeTubulo-glomerularni mehanizmi povratne sprege

1.Promene 1.Promene osmolarnosti u m.denzi *osmolarnosti u m.denzi *IzazivajuIzazivaju

Promenu otpora Promenu otpora aferentne arterioleaferentne arteriole2. 2. Sekreciju renina Sekreciju renina u jukstaglomerulskim u jukstaglomerulskim

ćelijama**ćelijama**što izaziva promenu otporašto izaziva promenu otpora eferentne arterioleeferentne arteriole

*Tubul*Tubul** glomerul** glomerul

Autoregulacija TAAutoregulacija TA

Oslobađanje renin-a iz mioepitelnih ćelija Oslobađanje renin-a iz mioepitelnih ćelija bubrežnih arteriolabubrežnih arteriola

Aktivacija angiotenzinaAktivacija angiotenzina**Angiotenzin IIAngiotenzin II

1.1. povećanje pritiska i povećanje pritiska i 2.2. stimulacija lučenja aldosterona, stimulacija lučenja aldosterona, povećanje povećanje

reapsorpcija Nareapsorpcija Na++

Renin - angiotenzinRenin - angiotenzin KVSKVS

BubregBubreg

PlućaPluća

KVSKVS

Lučenje aldosterona

Tubulska reapsorpcija i sekrecijaTubulska reapsorpcija i sekrecija

Tubulska reapsorpcijaTubulska reapsorpcija

180L gl.filtrata (primarne mokraće) stvori se 180L gl.filtrata (primarne mokraće) stvori se dnevno, a izluči 1.5L mokraće. dnevno, a izluči 1.5L mokraće. Reapsorbuje Reapsorbuje se 178.5L/danse 178.5L/dan

65%65% vode i rastvorenih supstanci se reapsorbuje vode i rastvorenih supstanci se reapsorbuje u proksimalnim tubulimau proksimalnim tubulima..

Tubulska reapsorpcija i sekrecijaTubulska reapsorpcija i sekrecija

MehanizmiMehanizmi Aktivni transport: Aktivni transport: Na+Na+ Kotransport: Kotransport: Na/glukoza, Na/glukoza,

Na+/aminokiseline, anjoniNa+/aminokiseline, anjoni Osmoza : Osmoza : voda prati reapsorpciju jona, voda prati reapsorpciju jona,

posebno Na+posebno Na+ Pinocitoza: Pinocitoza: male molekule proteinamale molekule proteina

Tubulska reapsorpcija Tubulska reapsorpcija NaNa++

75%75% filtrovanog filtrovanogNaNa++ se reapsorbuje u se reapsorbuje u proksimalnom tubuluproksimalnom tubulu

i aktivnim i pasivnim mehanizmimai aktivnim i pasivnim mehanizmima (difuzija kroz Na (difuzija kroz Na kanale). kanale).

Aldosteron, Aldosteron, angiotenzin II i angiotenzin II i

aktivacija simpatikusa aktivacija simpatikusa povećavaju reapsorpciju Napovećavaju reapsorpciju Na

Tubulska Tubulska reapsorpcija i sekrecijareapsorpcija i sekrecija KK++ KK+ + jedini elektrolit koji se i reapsorbuje i jedini elektrolit koji se i reapsorbuje i

sekretuje.sekretuje. Aldosteron povećava sekrecijuAldosteron povećava sekreciju

Sav filtrovan Sav filtrovan K se reapsorbuje u proksimalnom K se reapsorbuje u proksimalnom tubulu.tubulu.U U distalnom tubuludistalnom tubulu pored reapsorpcije i pored reapsorpcije i sekrecijasekrecija

Sekrecija Sekrecija može da bude jačamože da bude jača od filtracije od filtracije (hiperaldostronemija i metabolička alkaloza)(hiperaldostronemija i metabolička alkaloza)

Tubulska reapsorpcija Tubulska reapsorpcija glukozeglukozeReapsorpcija glukoze Reapsorpcija glukoze samo u proksimalnom samo u proksimalnom

tubulutubulu--Kroz luminalnu stranu epitelne ćelije Kroz luminalnu stranu epitelne ćelije kotransportomkotransportom sa sa natrijumomnatrijumom--Kroz bazolateralnu membranu ćelije Kroz bazolateralnu membranu ćelije olakšanom olakšanom difuzijomdifuzijom

U ostalim delovima U ostalim delovima tubulskog sistema tubulskog sistema se ne se ne reapsorbujereapsorbuje, ,

pa ukoliko je koncentracija u plazmipa ukoliko je koncentracija u plazmi veća od fiziološke veća od fiziološke

(4 - 6.1mmol/L) (4 - 6.1mmol/L) izlučuje se mokraćom.izlučuje se mokraćom.

Tubulska reapsorpcijaTubulska reapsorpcija

ReapsorpcijaReapsorpcija aminokiselinaaminokiselina kao i glukoze, kao i glukoze,

kotransportom sa Na+kotransportom sa Na+

ReapsorpcijaReapsorpcija bikarbonata bikarbonata (HCO3(HCO3--)) oko 85% u oko 85% u proksimalnim tubulimaproksimalnim tubulima, , 10% u debelom delu Henleove 10% u debelom delu Henleove

petlje. petlje.

Sposobnost tubula za Sposobnost tubula za reapsorpciju bikarbonata reapsorpciju bikarbonata u tesnoj vezi u tesnoj vezi sa sintezom sa sintezom protona protona (H+)(H+)

Tubulska sekrecijaTubulska sekrecija

SekrecijaSekrecija jona vodonikajona vodonika

Sekrecija vodonika i reapsorpcija bikarbonata se Sekrecija vodonika i reapsorpcija bikarbonata se odvija odvija u svim tubulimau svim tubulima osim u silaznom kraku osim u silaznom kraku Henleove petljeHenleove petlje

HH++ se sekretuje u se sekretuje u zamenu za reapsorbovane zamenu za reapsorbovane jone Najone Na++ i HCO i HCO33

--

Tubulske ćelije istovremeno regenerišu HCOTubulske ćelije istovremeno regenerišu HCO33, koji se utroši za , koji se utroši za puferovanje Hpuferovanje H++plazmeplazme

Tubulska sekrecijaTubulska sekrecija

SintezaSinteza i izlučivanje amonijum i izlučivanje amonijum jona jona (NH4+)(NH4+) regulisana acidobaznim stanjemregulisana acidobaznim stanjem organizma. organizma.-Nastaje iz glutamina (aminokiselina)-Nastaje iz glutamina (aminokiselina)

Reapsorpcija Reapsorpcija vodevode

U U proksimalnom tubulu 65-75proksimalnom tubulu 65-75%,%, zbog zbog reapsorpcije Na+ i Cl-.reapsorpcije Na+ i Cl-.

osmozom osmozom i difuzijomi difuzijomU nishodnom delu Henleove petljeU nishodnom delu Henleove petlje se reapsorbuje se reapsorbuje

5-10%5-10%koncentrovanje tubulske tečnostikoncentrovanje tubulske tečnosti. .

Distalni tubuliDistalni tubuli nepropustljivi za vodu nepropustljivi za vodu dilucioni segment dilucioni segment (ADH)(ADH)

U sabirnnim tubulimaU sabirnnim tubulima i s.kanalićima reapsorpcija vode i s.kanalićima reapsorpcija vode pod pod dejstvom dejstvom ADHADH ; reapsorbuje se 99% ; reapsorbuje se 99% vode, inače vode, inače

88%88%

Koncentrovanje urinaKoncentrovanje urina

Koncentrovanje urinaKoncentrovanje urina

Bubreg Bubreg čuva vodu izlučivanjem koncentrovane mokraćečuva vodu izlučivanjem koncentrovane mokraće Koncentrovanje u medularnim nefronimaKoncentrovanje u medularnim nefronima (duge Henleove (duge Henleove

petlje)petlje)

Urin hiperosmolaranUrin hiperosmolaran – – 1400mosmol/L1400mosmol/L (u plazmi (u plazmi oko 300mosmola/L)oko 300mosmola/L)

Mehanizam: Mehanizam: -protivstrujni umnoživači-protivstrujni umnoživači

-protiv strujni tok-protiv strujni tok- suprotni smer kretanja tečnosti u dva - suprotni smer kretanja tečnosti u dva segmenta Henleove petljesegmenta Henleove petlje

Koncentrovanje urinaKoncentrovanje urina

Po reapsorpciji Na+ i vode (i ostalih sastojaka) u Po reapsorpciji Na+ i vode (i ostalih sastojaka) u proksimalnom tubulu, tečnost u proksimalnom tubulu, tečnost u descendentnom delu Henleove petlje je descendentnom delu Henleove petlje je izoosmolarna sa plazmomizoosmolarna sa plazmom

Ovaj segment jeOvaj segment je vrlo propustljiv za vodu vrlo propustljiv za vodu i voda i voda prelazi u hiperosmolarnu intersticijumsku prelazi u hiperosmolarnu intersticijumsku tečnost.tečnost.

Hiperosmolarnost intersticijuma zbog Hiperosmolarnost intersticijuma zbog reapsorpcije reapsorpcije Na i Cl (aktivnim transportom) u debljem delu Na i Cl (aktivnim transportom) u debljem delu ascendentnog kraka Henleoveascendentnog kraka Henleove petlje. petlje.

Koncentrovanje urinaKoncentrovanje urina

Reapsorpcija vode Reapsorpcija vode u descendentom delu u descendentom delu Henleove petlje koncentruje urinHenleove petlje koncentruje urin

UU ascendentnom delu se urin razblažujeascendentnom delu se urin razblažuje-zbog aktivne reapsorpcije elektrolita-zbog aktivne reapsorpcije elektrolita-nepropustljiv za vodu-nepropustljiv za vodu

Koncentrovanje urinaKoncentrovanje urina

U distalnom tubuluU distalnom tubulu se nastavlja reapsorpcija se nastavlja reapsorpcija elektrolita, a elektrolita, a urin se razblažujeurin se razblažuje

dsitalni tubuli kao i ascendentni deo Henleove dsitalni tubuli kao i ascendentni deo Henleove petlje su nepropustljivi za vodupetlje su nepropustljivi za vodu

dilucioni segmentdilucioni segment

U sabirnim kanalićima U sabirnim kanalićima pod dejstvom pod dejstvom ADH se ADH se reapsorbuje voda reapsorbuje voda i urin koncentrujei urin koncentruje

Bubrežni klirens(i)Bubrežni klirens(i)

Volumen plazme koji se “očisti” od neke supstance u jedinici vremena

Odredjivanje klirensaOdredjivanje klirensa

Cs = Vu x Cu/CpCs = Vu x Cu/Cp

Cs - klirensCs - klirensVu –volumen urina (24Vu –volumen urina (24hh))

Cu – koncentracija odredjene supstance u urinuCu – koncentracija odredjene supstance u urinuCp – koncentracija iste supstance u plazmiCp – koncentracija iste supstance u plazmi

Klirens kreatinina

endogena supstanca stvara se u mišićima u toku endogena supstanca stvara se u mišićima u toku metabolizmametabolizma

80 -120ml/min 80 -120ml/min

Kontrola volumena i osmolarnosti Kontrola volumena i osmolarnosti telesnih tečnostitelesnih tečnosti

Volumen i osmolarnost telesnih tečnosti Volumen i osmolarnost telesnih tečnosti bubrezi regulišu ekskrecijom vode i solibubrezi regulišu ekskrecijom vode i soli

CENTAR ZACENTAR ZA ŽEĐŽEĐ U HIPOTALAMUSUU HIPOTALAMUSU

Hormoni: Hormoni: ADH , ALDOSTERON, Atrijumski ADH , ALDOSTERON, Atrijumski natriuretski peptidnatriuretski peptid (povećana ekskrecija Na+ (povećana ekskrecija Na+ urinom)urinom)

Kontrola volumena i osmolarnosti Kontrola volumena i osmolarnosti telesnih tečnostitelesnih tečnosti

ADH ADH -Vasopresin-Vasopresin

1. Stimulacija 1. Stimulacija reapsorpcije vode reapsorpcije vode u distalnim u distalnim tubulima i sabirnim kanalićimatubulima i sabirnim kanalićima

22. Vazokonstrikcija arteriola. Vazokonstrikcija arteriola

Kontrola volumena i osmolarnosti Kontrola volumena i osmolarnosti telesnih tečnostitelesnih tečnosti

AldosteronAldosteron – hormon kore nadbubrežnih – hormon kore nadbubrežnih žlezda (glavni predstavnik mineralokortikoida)žlezda (glavni predstavnik mineralokortikoida)

mehanizmi kontrole sekrecije aldosteronamehanizmi kontrole sekrecije aldosterona

Ekstrarenalni: Ekstrarenalni: hipotalamo-hipofizo- hipotalamo-hipofizo- adrenalokortikalna osovina adrenalokortikalna osovina

Renalni: Renin-Angiotenzin-aldosteronski Renalni: Renin-Angiotenzin-aldosteronski mehanizammehanizam

Izlučivanje urinaIzlučivanje urina

Ureteri Ureteri Mokraćna bešika Mokraćna bešika

UretraUretraRefleks mokrenja ( istezanje detrusorskih mišića Refleks mokrenja ( istezanje detrusorskih mišića

m.bšike) u kičmenoj moždini.m.bšike) u kičmenoj moždini.

UrinUrin: svetlo-tamno žute boje, sp. težina1010-: svetlo-tamno žute boje, sp. težina1010-1025, pH 4.6-5.8, 1025, pH 4.6-5.8, 95% voda, soli i štetni 95% voda, soli i štetni

produkti metabolizma. produkti metabolizma. Azotni štetni sastojci Azotni štetni sastojci urea, kreatinin, mokraćna kiselinaurea, kreatinin, mokraćna kiselina