พญ.โชติรส พนัธ์พงษ์ กุมารแพทย์ ... ·...

Post on 02-Feb-2020

4 Views

Category:

Documents

0 Downloads

Preview:

Click to see full reader

TRANSCRIPT

พญ.โชตรส พนธพงษ

กมารแพทย

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ศนยอนามยท 10 เชยงใหม

พฒนาการเดก พฒนาการ หมายถง การเปลยนแปลงดานการท าหนาท และวฒภาวะของอวยวะระบบตางๆ ม 4 ดานใหญๆ

ดานกลามเนอมดใหญ : การทรงตวและการเคลอนไหวรางกาย จากศรษะไป เทา จากกลางตว ไป ปลายตว

จากหวลงเทา

พฒนาการของเดก

จาก กลางตว ไป ปลายตว

ดานกลามเนอมดเลก : การใชตา และ มอ ดานภาษา และ การสอความหมาย

ดานสงคม และ การชวยเหลอตนเอง

หลกทวไปของการพฒนาการ1. เปนกระบวนการเปลยนแปลงทตอเนองตงแตปฏสนธ จนบรรลวฒ

ภาวะ

2. พฒนาการเรมจากศรษะไปเทา จากกลางตวไปสวนปลาย

3. ขนตอนของพฒนาการจะเหมอนกนในเดกทกคน ตางกนทเวลาเรมตนของขนตอน ตางๆ

4. การเคลอนไหวจะพฒนาจากการกระท าอยางไมตงใจ เปนการกระท าอยางเฉพาะเจาะจง

IQ ด EQ ด ผบญชาการคอสมอง

สมองโตเรวในขวบปแรก

0

400

800

1200

1600

แรกเกด 1 ป 6 ป หนมสาว ผใหญ

350

910

1200

1300

1350

60 130

260

410

1200

24 45 95

220

300

150

300

550

1500

1600

160%

30%

สมองตบปอดหวใจ

อาหารพนธกรรม การเลยงด

T

สมอง

การพฒนาการ

40-50 %

สขภาพ ไมแขงแรง

เจบปวยบอย

ปจจยทเออตอการพฒนาสมองมนษยความสมพนธใกลชดกบผเลยงดทเตมไปดวยความรกและความอบอน

สงแวดลอมทมคนพดคยดวย

มโอกาสไดเลน

มการกระตนการเรยนรทเหมาะสม

JM. Healy, AAP News, May 1998

พฒนาการตามวยทารกแรกเกด

พฒนาการตามวย 4 เดอน

กจกรรมสงเสรมพฒนาการอาย 4-6 เดอน

พฒนาการตามวย 9 เดอน

เรมหยบของชนเลก โดยใชนวหวแมมอและนวชได มองตามของทตกจากมอ

ฟงรภาษา เขาใจค าสง และเขาใจสหนา ทาทางได เลยนเสยงพยญชนะ ( ปาปา มามา ) แตไมมความหมาย

เลนจะเอได รองตามแมเมอแมจะออกไปจากหอง หยบอาหารกนได

กจกรรมสงเสรมพฒนาการ อาย 8-10 เดอน

อาย 8 เดอน : เรมฝกใหเดกถอแกวใบเลก เพอใหเดกคนเคย เหมอนของเลนชนหนง

อาย 10 เดอน : ควรดมน าจากแกวใหเดกดเปนตวอยาง ไมควรใหเดกดดน าจากขวดนม

9 ด 1 ป 2 ป

หดจบน าจากแกว เลก แกวสลบขวด

6 ด3 ด 3 ป

หามเดดขาด เลกนมกลางคน

1 ป

นมจากแกว/กลอง

ศนยเดกเลกเลกมขวดนมไดแลว

1 ½

กจกรรมสงเสรมพฒนาการ อาย 12 –18 เดอน

พฒนาการตามวย 2 ป พฒนาการตามวย 3 ป เดนขนบนได เตะบอล

ตอกอนไมได 6 ชน ขดเสนตรง เปดหนงสอทละหนา

พด 2 ค าตอกนอยางมความหมาย บอกชอตวเองได

ใชชอนตกอาหารกนเองได บอกไดเวลาจะถายอจจาระ

ขนบนไดสลบเทา ขสามลอ

วาดวงกลมไดตามแบบ

เลาเรองใหผอนฟงเขาใจ ประมาณ 50 %

รเพศตนเอง ควบคมการถายอจจาระได

พฒนาการตามวย 4 ป พฒนาการตามวย 5 ป

กระโดดขาเดยว เดนลงบนไดสลบเทาได

วาดสเหลยมไดตามแบบ วาดคนได 3 สวน ลอกรป+

เลาเรองใหผอนเขาใจไดทงหมด รจกส 4 ส

เลนรวมกบคนอนได ควบคมการถายปสสาวะไดเวลากลางวน

กระโดดขามสงกดขวางเตยๆได เดนตอเทาเปนเสนตรงได

วาดสามเหลยมไดตามแบบ วาดคนได 6 สวน

เขาใจ และ อธบายเหตผลงายๆ

เลนอยางมกตกา แตงตวเอง ไมปสสาวะรดทนอนเวลากลางคน

กจกรรมสงเสรมพฒนาการ อาย 4-5 ป การเรยนรทส าคญ คอ เรยนรดวยประสบการณของตนเองในชวตประจ าวนทเดกไดสมผส ไดท า ไดลองควยตนเอง

เร อง อ เร องฉ ของเดก

ความพรอมของเดกแตละคนไมมอายทแนนอน

โดยทวไปอยในชวงอาย 1 ปครง ถง 2 ป ขนกบพฒนาการดานรางกายและจตใจของเดก

ฝกการขบถายใหเดกนอยเมอพรอม

เดกพรอมเมอ นงและเดนเองไดด

ถอดกางเกงเอง

ท าตามค าสงงายๆได

พอแมพรอมเมอ มเวลา อดทน

เขาใจและใจเยนทจะคอยๆฝก

ใหค าชมเชยเมอเดกท าได

เรองหลบ เรองนอน ของเดกระยะเวลาการนอนในเดกขนกบ อายเดก ลกษณะพนอารมณ

และ บคลกภาพของเดก การออกก าลงกายในชวงตน

แรกเกด ระยะเวลานอนประมาณ 20 ชม.

อาย 1 ป ประมาณ 14-16 ชม.

อาย 2.5 ป นอน 12-14 ชม.

วยกอนเรยน นอนประมาณ 10 ชม.

ปญหาการนอนในเดกเลก

เดกไมยอมนอน สาเหตจากภายนอก เสยงรบกวน ไฟสวาง ผใหญมาเลนดวย

สาเหตจากเดกเอง เหนอยมาก ตนเตน กงวล

การปองกนอบตภยในเดก

อยกบลกดวยน าสงเพยง 5 ซม. อาจท าใหเดกจมน าได

อมแบบนจะ!

ควร

อยา ควร

อยาเขยาหรอโยนลก เสยงตอเลอดออกในสมองเดก

• ซราว หางไมเกน 6 ซม.• รชองโหว ดานศรษะและปลายเทาไมเกน 6 ซม.• มมเสาทง 4 ดาน ไมมสวนยนเกน 4.5 มม.

อนตรายอายนอยกวา 3 ขวบ หลกเลยงชนเลก(เลกกวา 3.17 x 5.71 ซม.) เสยงตอการส าลกอดตนทางเดนหายใจ

แบบนดกวา

ควรเตยงทมซราวกวางกวา 6 ซม.

ควร

อนตราย

มฝาครอบตดตงปลกไฟสง 1.5 เมตร

อนตราย

เกบ ใหมดชด วาง ทเดกหยบไมถง

ปลอยใหปลกไฟไมมฝาครอบ

ควร

อนตรายวางยา สารมพษไวในทเดกหยบถง

ควร

ใชรถหดเดนกบเดกอาจท าใหพลกคว า และเดกเดนชา

หดเดนแบบนดกวา

นงแบบน (อายนอยกวา 1 ป)

นงในเบาะนงทารก หนหนาไปดานหลงรถและมเขมขดนรภย

อยา ควร

อยาควร

ประเมนท าไมเปนเกณฑในการตดตาม เพอการสงเสรมใหมพฒนาการเตมทตามศกยภาพ

คนหาเดกมปญหาพฒนาการลาชา ไมสมวย เพอสงเสรม หรอกระตนพฒนาการ หรอ เพอหาสาเหตทแกไขได

ประเมนบอยแคไหน

พฒนาการสงสยจะชา 4 เดอน ไมยม ไมหนหาเสยง ไมมองตามของ คอไมแขง 6 เดอน จบพยงนงยงไมได ไมหนตามเสยงเรยกชอ เปลยนมอถอของไมได 1 ป 3 เดอน เดนเองไมได 1 ปครง พดเปนค าๆไมได ท าตามค าสงงายๆไมได

พฒนาการสงสยจะชา2 ป ยงไมพดค าทมความหมาย ไมสบตา ควบคมอารมณไมได ไมสนใจเพอน ไมสนใจสงแวดลอม ไมสนใจของเลน มพฤตกรรมซ าๆ 3 ป ยงไมพดเปนประโยค

เครองมอสมดบนทกสขภาพแมและเดก

กรมสขภาพจต แบบทดสอบ DSI

DENVER II

อนามย 49

แบบอนามย49 เปนแบบประเมนพฒนาการทส านกสงเสรมสขภาพ จดท าขนรวมกบ

ผเชยวชาญจากมหาวทยาลย กรมอนามย กรมสขภาพจต พจารณาและน ามาใชทวประเทศ

เปนการคดกรองเบองตน เนนพฒนาการดานภาษา การเรยนรทสงผลตอการพฒนาสตปญญาของเดกในอนาคต

ใชงาย สามารถศกษาวธการทดสอบดวยตนเอง

ส าหรบ เจาหนาทสาธารณสข พอแมและบคลากรทเกยวของ

การเจรญเตบโตของเดกทารกแรกเกด-5 ป

การเจรญเตบโต

การเจรญเตบโต หมายถง……..

การเปลยนแปลงขนาดของรางกายและอวยวะ

ประเมนโดย วด, ชงน าหนก

การเจรญเตบโตทด

เปนรากฐานส าคญของการมสขภาพดตลอดชวต

6 1 2 3 54 7 8 9 1110 12 (เดอน)

นมแมอยางเดยว

นมแมควบคไปดวย

อาหาร 3 มอ

นมเสรม

(นมแม 1-2 ป)

อาหารตามวย

กนอะไร เมอไร

ภาวะขาดสารอาหาร ดานสตปญญา และการเรยน

ดานสขภาพของเดก

ผลตอรายไดในอนาคต

ผลเสยตอ ลก-หลาน ผลเสยตอเศรษฐกจ

ภาวะอวนผลเสยดานสขภาพของเดก : เสยงตอการเกดโรคเรอรง โรคอวน

ผลเสยดานสตปญญาของเดก : การนอนกรน หยดหายใจขณะนอนหลบ

ผลเสยดานจตใจของเดก

โรคทพบบอยในเดก1. โรคทางเดนหายใจ : โรคหวด โรคไอ โรคปอดบวม

2. โรคไข ผน : โรคหด โรคหดเยอรมน โรคอสกอใส โรคมอ เทา ปาก

3. โรคทางเดนอาหาร : โรคอจจาระรวง

4. โรคตาแดง

อาการทแสดงวาเดกปวย หงดหงด

รองกวนโยเย

ซมไมเลนเหมอนเคย

ไมกนนม น า

ตวรอน คดจมก น ามกไหล

ทานง ทานอนผดปกต เดนตวงอ

หนาแดง ตาแดง

เหนอย ซด เขยว

โรคหวด สาเหต ไวรส อาการ ไข น ามก ไอ ในเดกต ากวา 5 ป เปนหวดเฉลยปละ 6-8 ครง การรกษา การดแลทวไป กนอาหารตามปกต กนน าบอยๆ ดดนมแมบอยๆ นอนพกผอนใหเพยงพอ รกษาอาการ ไข : เชดตว ยาลดไข ( >38 ) ดมน ามากๆ ไอ : น าอน น าผงผสมมะนาว ยาขบเสมหะ น ามก : ผานม ลกยางแดง น าเกลอ

โรคหวด การเฝาระวงอาการ อาการน าของ โรคปอดบวม หด ไอกรน เฝาดการหายใจเรว หายใจล าบาก เดกไมกนนม น า ซม อตราการหายใจ ต ากวา 2 เดอน ตงแต 60 ครงตอนาท 2-12 เดอน ตงแต 50 ครงตอนาท 1-5 ป ตงแต 40 ครงตอนาท

โรคหวด อาการโรคหวดสวนใหญจะหายใน 1-2 อาทตย หลกเลยงปจจยเสยง ภาวะทพโภชนาการ ควนบหร ควนไฟในบาน อากาศทหนาวเยน ออกก าลงกายสม าเสมอ

โรคหวด การหลกเลยงการตดตอ เดกเลก เดกนอยกวา 1 ป ไมควรคลกคลกบผปวยทกชนด ฝกหดใหเดกลางมอบอยๆ

ปดปากและจมก เวลาไอ จาม

พกอยบาน 2-3 วน ขณะมไข ไอมาก

โรคปอดบวม การตดตอ โดยทางการหายใจ เดกทเสยงตอความรนแรง เดกต ากวา 1 ป

ขาดอาหาร ภมตานทานโรคต า ภมแพ การรกษา ตองไดรบการตรวจจากแพทย

โรคปอดบวม การปองกน

1. ดมนมแม ใหอาหารเสรมตามก าหนด

2. ไมสมผสใกลชดกบผปวย

3. ควรใหการดแล โรคหวดอยางถกตอง พรอมทงสงเกตอาการ อนตราย เชน หายใจเรว แรง ล าบาก รบพบแพทย

โรค มอ เทา ปาก อาการ ไข มจดหรอผนแดงอกเสบในปาก ผนแดงจะกลายเปนตมพองใส ตอมาจะแตกออกเปนหลมตนๆ อาการจะดขน และแผลหายไปใน 7-10 วน

การรกษา โรค มอ เทา ปาก การรกษา

- รกษาตามอาการ เชน ยาลดไข ยาแกปวด

- ผดแลเดกควรดแลเดกปวยอยางใกลชด สงเกตอาการแทรกซอน

โรค มอ เทา ปาก โรคมอ เทา ปาก ตดตอไดอยางไร การไดรบเชอจากอจจาระ ฝอยละออง น ามก น าลาย น าในตมพองหรอแผลของผปวยเขาสปาก

การแพรมกเกดในสปดาหแรกของการปวย

หากบตรหลานปวย ควรท าอยางไร แยกเดกปวยเพอปองกนไมใหแพรเชอไปยงเดกคนอนๆ

ควรรบพบแพทย

หยดรกษาตวทบาน ประมาณ 7 วน หรอ จนกวาหายเปนปกต

สงเกตอาการผดปกต เชน ไขสง ซม อาเจยน หอบ ควรไปรพ.

ควรอยในททมระบายอากาศไดด ผเลยงดเดกตองลางมอใหสะอาดทกครงหลงสมผสน ามก น าลาย หรอ อจจาระ เดกปวย

โรคอจจาระรวง ภาวะทมการถายอจจาระเหลว จ านวน 3 ครงตอวน

หรอมากกวา หรอ ถายมมกปนเลอดอยางนอย 1 ครง หรอ ถายเปนน าจ านวนมากกวา 1 ครงขนไปใน 1วน

สาเหต จากการตดเชอ ไวรส แบคทเรย โปรโตซว พยาธ จากอาหารเปนพษ

โรคอจจาระรวง อนตรายจากโรคอจจาระรวง1. เกดภาวะขาดน า และ เกลอแร 2. การตดเชอ เชน อหวาห ไทฟอยด อาจเกดการตดเชอ

รนแรงลกลามเขาสกระแสเลอดได

โรคอจจาระรวง อาการของโรคอจจาระรวง

อจจาระเหลวเปนน า หรอมมกเลอดปน

อาจมอาเจยน

ออนเพลย กระหายน า ดมน าบอย ผวแหง

สงเกตอาการ พฤตกรรม กระหายน า เยอบปาก น าตา กระหมอมหนา ปรมาณปสสาวะ ความยดหยนของผวหนง

ถาอาการไมดขนใน 3 วน หรอมอาการแยลงถายเปนน ามากขน

อาเจยนมากขน กนไมได

กระหายน ากวาปกต

ไขสง

ถายอจจาระเปนมก หรอ มกปนเลอด

ควรน าเดกไปพบแพทย

โรคอจจาระรวง การปองกน

1. การเลยงลกดวยนมแม

2. ลางมอ ฟอกสบ

3. ควรใหเดกรบประทานอาหาร และน าทตมสก

สะอาดเสมอ

โรคตาแดง การตดตอ โดยการสมผส ขาวของเครองใช จาน ผาเชดตว ฯ ทแปดเปอน เชอจากมอของผปวย ทตดจากการขยตา ระยะฟกตว 1-2 วน อาการ ตาแดง หนงตาบวม น าตาไหลมขตา มไข ออนเพลย สวนใหญหายภายใน 1-2 สปดาห

โรคตาแดง ขอแนะน า1. ควรหยดไปโรงเรยน จนกวาจะหาย2. ควรลางมอบอยๆ ดวยสบเพอปองกนการแพรกระจาย

เชอใหผอน3. ระหวางมการแพรระบาด ควรหาทางปองกนในการ

สมผสกบผปวย ควรลางมอบอยๆ หามขยตา4. หามใชของใชรวมกบผปวย เชน ผาเชดหนา ผาเชดตว

แกวน า ฯ

โรคตาแดง การรกษา

1. ใชยาหยอดตา (ตามแพทยสง )

2. กอนใชยาทกครง ควรใชน าสกเชดขตาออกกอน

3. ถาปวดมากใหใชยาแกปวด

สาเหต การปองกน และ การชวยเหลอปญหาฉกเฉน1. การหายใจตดขด : น าเดกออกจากทอนตราย ขยายเสอผาใหหลวม พยายามเอาสงอดตนในปาก จมก ออกใหหมด ใหความอบอน น าสงแพทย

2. การพลดตกหกลม

3. บาดแผลจากของมคม

4. ไฟไหม น ารอนลวก

สาเหต การปองกน และ การชวยเหลอปญหาฉกเฉน5. การส าลกน า และจมน า : ปฐมพยาบาลโดยการผายปอด เอาน าออกจากปอด

6. ยา และสารพษ : ใหเดกดมนม น า ท าใหอาเจยน ( ยกเวน สารเคมเปนกรด )

7. แมลง หรอ สตวมพษกดตอย : ลางแผลดวย น า และสบ

8. สงแปลกปลอมตางๆ : เขาห เขาตา เขาจมก

Thank you

top related