learning...

Learning การเปลยนแปลงพฤตกรรมหลงจากไดรบสงเรา

หรอประสบการณ

Thorpe (1963) : leaning ⇒ adaptive response อนเปนผล

เนองจากการมประสบการณในอดต โดยเปน interaction

ทงของ gene + environment + maturation + experience

การพฒนาพฤตกรรมเกยวของกบการเจรญเตบโตของสตว เชน การพฒนาของ sexual behavior ใน vertebrates มสวนสมพนธกบการเจรญเตบโตของ gonad บาง

พฤตกรรมมสวนสมพนธกบพฒนาการของระบบประสาทเรยกวา Maturation

พฤตกรรมจะเจรญไปพรอมกบพฒนาการ เชน :-

Spalding (1873) ทดลองเลยงนกนางแอนไวในกรงทมขนาดเลกมาก

ตอมาปลอยออกจากกรง นกไมสามารถกางปกบนไดดเทานกธรรมดา ปกต

ความสามารถในการบนจะมขนไดเมอนกเจรญเตบโตเตมวยไมมการฝกหด

บงชวาความชานาญในการบนตองมการฝกหดรวมดวย

Cruze (1935) ทดลองใหเหนพฤตกรรมมการ Improve ขนตามอายเมอมการฝกหด 12 hrs. ดวยแลว ยงทาใหจกเมลดขาวผดนอยลง โดยทดลองในไก 25 ตว ใหจกเมลดขาว เมอลกไกมอายตางกนโดยไมมการฝกหดและมการฝกหด 12 hrs.

Age (hrs) Practice (hrs) AV.misses (25 peeks)

24 48 48 72 72 96 96

120 120

0 12 0 12 0 12 0 12 0

6.04 1.96 4.32 1.76 3.00 0.76 1.88 0.16 1.00

ระหวางการพฒนาการพบวาบางพฤตกรรมทแสดงออกมาเปนสญชาตญาณ (Instinct) และถกทาใหดขนโดย learning เชน:-

ใน Rhesus monkeys ตวผทแยกเลยงไวเพยงตวเดยว เมอถง

ฤดผสมพนธจะแสดงอาการตนเตนเมอเหนตวเมย และ

พยายามจะผสมกบตวเมยดวยวธทไมถกตองและเปนไปดวย

ความลาบาก ซงตางจากตวผทอยรวมกบตวอนๆ มากอน จะ

พฒนาแบบอยางของพฤตกรรมไดดกวาเพราะไดรบการ

ฝกหดในระหวางทอยดวยกนและเลนกน

พฤตกรรมการกนอาหารของลง Japanese macaques บนเกาะกาช

มา ถาเลยงดวยมนฝรง และบางครงกเลยนแบบกนเรอยมา ตงแต

ครอบครวของเพอเลนตางครอบครว ในตอนแรกลางดวยนาจด

เมอสตวมประสบการณเกดการเรยนร ซงถอวาเปนการเปลยนแปลง

ทางสรระและกายวภาคของระบบประสาทจาเปนตองมความทรง

จา (memory) ทเปนตวเกบประสบการณนนไว นกวทยาศาสตร

บางทานบอกวาสตวจะเกบความทรงจาไวใน DNA ของเซลล

ประสาท

⇒ รบสงเราแรกสดภายหลงเกดและตองไดรบภายในชวงเวลาวกฤต

(Critical period)/ชวงใดๆ ของชวต

⇒ ตอบสนองตอสงเราทนท/ภายหลง

⇒ ปรากฏชวระยะหนง/ตลอดไป ⇒ พบครงแรกในนก ตอมาพบใน mammals (ปลา, Arthropods)

⇒ Lorenz (1935) พบวา ลกนก ลกหาน ลกวว ลกควาย เมอฟกออกจากไข/

คลอดแลวตวออนจะเดนตามวตถแรกทเคลอนทและสงเสยงได ทมนเหน

และเกดความผกพนกบวตถนนซงในธรรมชาตกคอแมของมน

⇒ พฤตกรรมการฝงใจอาจเกดจากการไดรบสงเราทเปนภาพ วตถ เสยง

กลน และผกพนกบสงเรานน เชน

เอาไขนกยงใหแมไกฟก ลกนกยงจะเดนตามแมไกตวทกกมน → ฝงใจตอวตถ

แมลงหววางไขบนมะเดอทฟกออกจากไขมาครงแรก หรอวางไขบนมนสะระแหน (ปกตแมลงหวไมชอบกลนสะระแหน) ทฟกออกจากไข → ฝงใจตอกลน

การวายนากลบไปวางไขยงบรเวณแมนาเดมทเกดของปลา Salmaon → ฝงใจตอกลน

ลกหาน graylag goose เดนตาม Lorenz ทพบครงแรก

บางกรณสตวจะเกด Imprinting จากการไดรบทง Visual stimuli & auditory stimuli เชนใน Wood ducts จะวงเขาหาตวแมเมอไดยนเสยงแมรองเรยกและตรงไปซกอยกบตวแม

Boyd & Fabricus (1965) พบวาในลกเปด Mallard จะไมออกจากรงเลยจนกวา 2 วน หลงจากฟกออก ซงชวงระหวางนนจะใชเวลาในการ Imprint ซงกนและกน

Sexual imprinting ของไกซงฝงใจในเปดจงพยายามจะเขาใกลเปด

เปดตวผทอยรวมกนนานๆ 6 – 7 ป จะไมสนใจตวเมย

การผสมพนธเฉพาะสตวใน species เดยวกน

⇒ Imprinting ทเกดใน Mammals มสวนในการพฒนาการทางสงคมของสตวนนๆ เชน ลกเกาะทคนเอามาเลยงจะเดนตามคนเลยง

∴ การเลยงสนขทาใหสนขยอมรบทงคนและพวกมนเองเปน Social patterns

Harlow (1962) ทดลองเลยง Rhesus monkey โดยไมมพอแม พบวาเมอโตขนลงตวนไมคอยแสดงพฤตกรรมในการเลยงลกของมน บางครงยงแสดงการขมขอกดวย เพราะฉะนนตวแมไมเคยไดรบการเรยนรในการอยรวมกบตวอน

สนขมชวง Sensitive period อยในชวงอาย 3–10 weeks

ตวอยาง Imprinting :- 1. Lorenz (1935) พบวาลกนก ลกหาน ลกวว ลกควาย เมอฟกออกจากไข/คลอดออกมา

แลว ตวออนจะเดนตามวตถแรกทเคลอนทและสงเสยงได 2. แมลง, Drosiphila sp. จะกลบมาวางไขบนพชชนดทเกด 3. Salmon วายนากลบไปวางไขยงแมนาเดมทเกด

4. การผสมพนธเฉพาะสตวใน Species เดยวกน 5. ลกแกะเดนตามคนเลยง 6. สนขม Social partners ยอมรบทงคนและสนขดวยกน ถาไดอยกบคนและสนขดวยกนในชวง

Sensitive period ระหวางชวงอาย 3 – 10 weeks

7. Sexual imprinting ของไกซงฝงใจในเปดโดยพยายามจะเขาหาเปด

8. การพฒนา normal sexual & social response ของคนซง Critical period อยในชวง 1½ ปถง 6ป

ลกลง Rhesus เดนเขากอดวตถทออนนนและมขวดนม

ความสาคญของ Imprinting :-

1. Imprinting ในนก จะทาใหลกนกมการตอบสนองเปนแบบ following response มผลในทาง evolution เกยวกบความอยรอด เชน การทเดนใกลแมเมอมศตรกจะหนภยได

2. Continuity of Species ตวผตวเตมวย มการเลอกคและจะเลอกตวเมยทอยใน species เดยวกน ทาใหไดลกทไมเปนหมน

3. Normal sexual & Social response development ในคน การพฒนาของ normal sexual และ social response ขนกบการเลยงดของพอแม

ลกหานเดนตาม ดร.ลอเรนซ ซง

เกดพฤตกรรมฝงใจของลกหาน

⇒ พฤตกรรมทสตว/คน ลดการตอบสนองตอสงเรา

จนทายทสดไมตอบสนองเลย (decrease → stop) ⇒ ชวยลดการใช ATP ⇒ Simplified learning สมพนธกบ Cerebrum

⇒ เปนการทาใหลกคนเคย เคยชน ตอสงเรา จนเกดเปนกจวตร

ประจาวน Ex. ครงแรกๆ ตกใจกระโดดหน → chain

of reflexes 1. นากบใสอางแลวเคาะ

ครงนานๆ ไมกระโดด → Habituation

2. นก, กา บนเขาเกาะบนหนไลกา

3. Tube dwelling Polychaete

หลบเขาไปในร

ไมหลบเขาไปในชวงหลงๆ ถามคนเดนมาบอยๆ

หวโผลออกมาจากร ถานอกรเงยบ

Habituation เมอมคนเขาไปใกลๆ หรอเหนเงา

Chain of reflexes

4. ลกนกลดการตอบสนองตอเสยงดงมากๆ /แสงไฟแลบ

จากกลองถายรป 5. สนขลดการตอบสนองตอเสยงเครองบน 6. คนกนอาหารสกๆ ดบๆ 7. คนกระทาผดกฎหมาย, คาของเถอน 8. การขบรถฝาไฟแดง

Habituation :- ลดการตอบสนองตอ....... คนเคยตอ.......................

ฝาฝนกระทาตอ............... กาวราวตอ......................

บกรก............................... ลกลอบ...........................

ความสาคญ

1. Habituation มความสาคญตอการพฒนาการของพฤตกรรม

ในสตวทยงไมเตบโตเตมท เชน ลกสตวจะแสดงพฤตกรรมการ

หน (escaping behavior) ตอสงเราทมขนาดใหญโตกวาตวมน

มาก และนงเฉยตอสงเราทไมมผลเสยตอตวมน

2. ชวยใหการดารงชพเปนปกตโดยเพกเฉยตอสงเราทไมม

ความสาคญไมมผลใดๆ แตถาม Habituation ตอสงเราทม

อนตราย/เกดผลเสยกจะเกดผลรายตอตวเอง

⇒ พฤตกรรมการเรยนรทเกดจากสงเราอยางหนงไปกระตนใหสตว/คนเกด

การบสนองเปนแบบเดยวกน

สงเรา 2 ชนด สงเราแท (สงเราไมมเงอนไข = unconditioned stimulus)

สงเราไมแท (สงเรามเงอนไข = conditioned stimulus)

สตวตอบสนองตามธรรมชาตปกต (innate behavior)

Conditioned reflex