makrolidler (fazlası için )

Makrolidler ve Diğer Makrolidler ve Diğer Benzeri AntibiyotiklerBenzeri Antibiyotikler

Dr.Hasan Basri UlusoyDr.Hasan Basri Ulusoy

Başlıca Makrolid AntibiyotiklerBaşlıca Makrolid Antibiyotikler

• EritromisinEritromisin• KlaritromisinKlaritromisin• AzitromisinAzitromisin

Diğer Makrolid AntibiyotiklerDiğer Makrolid Antibiyotikler

• RoksitromisinRoksitromisin• DiritromisinDiritromisin• TelitromisinTelitromisin• SpiramisinSpiramisin

Etki MekanizmasıEtki Mekanizması

• Ribozomların 50s alt birimine Ribozomların 50s alt birimine bağlanırbağlanır

• Translokasyonu inhibe ederek Translokasyonu inhibe ederek peptit zincirinin uzamasını önlerpeptit zincirinin uzamasını önler

• Bakteriostatiktirler, eritromisin Bakteriostatiktirler, eritromisin çok duyarlı bakterilere karşı çok duyarlı bakterilere karşı bakterisid etki oluşturabilirbakterisid etki oluşturabilir

Etki MekanizmasıEtki Mekanizması

• Makrolidlerin bağlandığı yerin yanına Makrolidlerin bağlandığı yerin yanına kloramfenikol ve linkozamidler kloramfenikol ve linkozamidler bağlanırbağlanır

• Birbirlerinin bağlanmalarını Birbirlerinin bağlanmalarını engelleyebilirlerengelleyebilirler

• Ayrıca bu antibiyotikler arasında Ayrıca bu antibiyotikler arasında çapraz direnç sorunu vardırçapraz direnç sorunu vardır

Diğer bir çoklu dirençDiğer bir çoklu direnç

AminoglikozidlerAminoglikozidlerSülfonamidlerSülfonamidlerKloramfenikol Kloramfenikol

Antibakteryal SpektrumAntibakteryal Spektrum

• Penisilin G nin kine benzerPenisilin G nin kine benzer• En güçlü etkinliklerini G+ kokus En güçlü etkinliklerini G+ kokus ve basillere karşı gösterirlerve basillere karşı gösterirler

• Gram negatif kokuslara da Gram negatif kokuslara da etkilidirleretkilidirler

Antibakteryal SpektrumAntibakteryal Spektrum

• Treponema pallidum (sifiliz)Treponema pallidum (sifiliz)• Chlamydia TrachomatisChlamydia Trachomatis• Mycoplasma PneumoniaeMycoplasma Pneumoniae• RickettsiaRickettsia

FarmakokinetikFarmakokinetik

• GI Absorbsıyonları iyidirGI Absorbsıyonları iyidir• MSS ye gecemezlerMSS ye gecemezler• Plazma proteinlerine genelde Plazma proteinlerine genelde yüksek oranda bağlanmazlaryüksek oranda bağlanmazlar

EritromisinEritromisin

• Safra ile önemli ölçüde itrah Safra ile önemli ölçüde itrah ediliredilir

• KC de mikrozomal enzim KC de mikrozomal enzim inhibisyonu yaparinhibisyonu yapar

EritromisinEritromisin

• Penisilin alerjisi olan hastalarda Penisilin alerjisi olan hastalarda solunum yolları, cild ve yumuşak solunum yolları, cild ve yumuşak dokularda G+ bakterilerin yaptığı dokularda G+ bakterilerin yaptığı infeksiyonlarda tercih edilirinfeksiyonlarda tercih edilir

• Grup A Streptokok enfeksiyonlarında Grup A Streptokok enfeksiyonlarında penisilinlerin iyi bir alternatifidirpenisilinlerin iyi bir alternatifidir

EritromisinEritromisin

• Penisiline alerjik hastalarda Penisiline alerjik hastalarda endokardit proflaksisinde endokardit proflaksisinde kullanılabilirkullanılabilir

• Ancak bu amaçla artık Ancak bu amaçla artık klaritromisin,klindamisin ve klaritromisin,klindamisin ve sefalosporinler tercih sefalosporinler tercih edilmektediredilmektedir

EritromisinEritromisin

• Mycoplasmaya bağlı atipik Mycoplasmaya bağlı atipik pnömonide tercih edilen bir pnömonide tercih edilen bir antibiyotiktirantibiyotiktir

• İnflamatuvar akne vulgarisin İnflamatuvar akne vulgarisin tedavisinde ilk tercihtirtedavisinde ilk tercihtir

EritromisinEritromisin

• Difteri tedavisi ve proflaksisinde, Difteri tedavisi ve proflaksisinde, boğmaca proflaksisinde ilk tercihtirboğmaca proflaksisinde ilk tercihtir

• Bebeklerde klamidya pnömonisinde Bebeklerde klamidya pnömonisinde ilk tercihtirilk tercihtir

• Gebelerde klamidyal pelvik Gebelerde klamidyal pelvik infeksiyon tedavisinde ilk tercihtirinfeksiyon tedavisinde ilk tercihtir

KlaritromisinKlaritromisin

• Uzun etkili bir eritromisin türevidirUzun etkili bir eritromisin türevidir• Esas olarak böbreklerden elimine Esas olarak böbreklerden elimine

edilir, böbrek yetmezliğinde dozun edilir, böbrek yetmezliğinde dozun azaltılması gerekirazaltılması gerekir

• Doku konsantrasyonları daha Doku konsantrasyonları daha yüksektiryüksektir

KlaritromisinKlaritromisin

• Antibakteryal spektrumu Antibakteryal spektrumu eritromisininki gibidireritromisininki gibidir

• Ancak streptokok ve stafilokoklara Ancak streptokok ve stafilokoklara karşı eritromisinden daha etkilidirkarşı eritromisinden daha etkilidir

KlaritromisinKlaritromisin

• Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia Pneumoniae, Corynebacterium Pneumoniae, Corynebacterium Diphteriae, Campylobacter Jejuni, Diphteriae, Campylobacter Jejuni, Borrelia Burgdoferi infeksiyonlarında Borrelia Burgdoferi infeksiyonlarında kullanılabilirkullanılabilir

KlaritromisinKlaritromisin

• AİDS li hastalarda görülen AİDS li hastalarda görülen Mycobacterium Avium Mycobacterium Avium infeksiyonlarında kullanılabilirinfeksiyonlarında kullanılabilir

• Peptik ülserli hastalarda midenin Peptik ülserli hastalarda midenin Helicobacter Pylori infeksiyonunda Helicobacter Pylori infeksiyonunda kullanılabilirkullanılabilir

KlaritromisinKlaritromisin

• Post antibiyotik etkisi vardır, bu Post antibiyotik etkisi vardır, bu etki eritromisininkinden daha etki eritromisininkinden daha uzunduruzundur

KlaritromisinKlaritromisin

• KC mikrozomal enzimlerini inhibe KC mikrozomal enzimlerini inhibe ederek ilaç etkileşimlerine yol ederek ilaç etkileşimlerine yol açabiliraçabilir

• GI ve diğer yan etkiler GI ve diğer yan etkiler eritromisine göre daha düşüktüreritromisine göre daha düşüktür

AzitromisinAzitromisin• Spektrumu eritromisine benzer, Spektrumu eritromisine benzer, G+ etkinliği biraz düşüktürG+ etkinliği biraz düşüktür

• Bazı G- bakterilere etkisi daha Bazı G- bakterilere etkisi daha güçlüdürgüçlüdür

• Chlamydia pnömonisinde tercih Chlamydia pnömonisinde tercih ediliredilir

• Lejyoner pnömonisinde ilk tercih Lejyoner pnömonisinde ilk tercih ilaçtırilaçtır

AzitromisinAzitromisin

• Toksoplazmoziste ve AIDS li Toksoplazmoziste ve AIDS li hastalarda Mycobacterium avium hastalarda Mycobacterium avium infeksiyonlarında kullanılabilirinfeksiyonlarında kullanılabilir

AzitromisinAzitromisin

• GI absorbsiyonu besinler tarafından GI absorbsiyonu besinler tarafından önemli ölçüde azaltılırönemli ölçüde azaltılır

• Doku konsantrasyonu çok yüksektir Doku konsantrasyonu çok yüksektir ve dokulardan yavaş elimine edilirve dokulardan yavaş elimine edilir

• Bu yüzden yarı ömrü uzundur, günde Bu yüzden yarı ömrü uzundur, günde tek doz verilirtek doz verilir

SpiramisinSpiramisin

• Antibakteryal etkinliği Antibakteryal etkinliği eritromisine göre daha azdıreritromisine göre daha azdır

• Koksidiodoziste ve gebelerde Koksidiodoziste ve gebelerde gelişen toksoplazmozis gelişen toksoplazmozis infeksiyonlarında tercih edilirinfeksiyonlarında tercih edilir

TelitromisinTelitromisin

• Spektrumu eritromisine benzerSpektrumu eritromisine benzer• Beta laktam antibiyotiklere ve Beta laktam antibiyotiklere ve diğer makrolidlere dirençli diğer makrolidlere dirençli infeksiyonlarda etkilidirinfeksiyonlarda etkilidir

• Eritromisin gibi EKG de QT Eritromisin gibi EKG de QT aralığını uzatma potansiyeli aralığını uzatma potansiyeli vardırvardır

Roksitromisin DiritromisinRoksitromisin Diritromisin

• Spektrumları eritromisine benzerSpektrumları eritromisine benzer• Roksitromisin esas olarak KC de Roksitromisin esas olarak KC de

metabolize olarak elimine edilirken, metabolize olarak elimine edilirken, diritromisin safra ile itrah edilirdiritromisin safra ile itrah edilir

Makrolidlerin Yan EtkileriMakrolidlerin Yan Etkileri

• Güvenlik aralığı yüksek ilaçlardır, Güvenlik aralığı yüksek ilaçlardır, nadiren ciddi yan tesire neden nadiren ciddi yan tesire neden olurlarolurlar

• Bulantı,kusma,diyare görülebilirBulantı,kusma,diyare görülebilir• Klaritromisin ve azitromisin Klaritromisin ve azitromisin

eritromisine göre daha az GI yan eritromisine göre daha az GI yan etki yaparetki yapar

Makrolidlerin Yan EtkileriMakrolidlerin Yan Etkileri

• Ürtiker ve diğer cild döküntüleri, Ürtiker ve diğer cild döküntüleri, ilaç ateşi ve eozinofili gibi hafif ilaç ateşi ve eozinofili gibi hafif alerjik reaksiyonlar görülebiliralerjik reaksiyonlar görülebilir

• Eritromisin alerjik olarak kolestatik Eritromisin alerjik olarak kolestatik sarılık yapabilir, ama nadir görülürsarılık yapabilir, ama nadir görülür

Makrolidlerin Yan EtkileriMakrolidlerin Yan Etkileri

• Eritromisin yüksek dozda nadiren Eritromisin yüksek dozda nadiren geçici işitme kaybı yapabilirgeçici işitme kaybı yapabilir

• Yine yüksek dozda EKG de QT Yine yüksek dozda EKG de QT aralığını uzatabiliraralığını uzatabilir

• Bazı antiaritmik ve antipsikotik Bazı antiaritmik ve antipsikotik ilaçlar gibi QT aralığını uzatan diğer ilaçlar gibi QT aralığını uzatan diğer ilaçlar ile kullanılmamalıdırilaçlar ile kullanılmamalıdır

LinkozamidlerLinkozamidler

• LinkomisinLinkomisin• KlindamisinKlindamisin• Klindamisin linkomisine göre Klindamisin linkomisine göre daha etkili ve daha az toksiktirdaha etkili ve daha az toksiktir

• Ancak klindamisin eritromisine Ancak klindamisin eritromisine oranla daha toksiktiroranla daha toksiktir

Etki MekanizmasıEtki Mekanizması

• Makrolidler gibi ribozomların 50s alt Makrolidler gibi ribozomların 50s alt birimine bağlanarak etki ederlerbirimine bağlanarak etki ederler

• BakteriyostatiktirlerBakteriyostatiktirler

Etki MekanizmasıEtki Mekanizması

• Spektrumları eritromisine benzerSpektrumları eritromisine benzer• G+ lerin çoğuna ve G- anayrob bazı G+ lerin çoğuna ve G- anayrob bazı

bakterilere etkilidirlerbakterilere etkilidirler• Klindamisin G- anayrob Klindamisin G- anayrob

bakterilerden Bakteriodes türlerine bakterilerden Bakteriodes türlerine karşı güçlü etkinlik gösterirkarşı güçlü etkinlik gösterir

FarmakokinetikFarmakokinetik

• Klindamisinin GI absorbsiyonu Klindamisinin GI absorbsiyonu tama yakın derecede ve hızlı bir tama yakın derecede ve hızlı bir şekilde olurşekilde olur

• Linkomisinin absorbsiyon hızı ve Linkomisinin absorbsiyon hızı ve derecesi daha düşüktür, derecesi daha düşüktür, besinlerden bir miktar etkilenirbesinlerden bir miktar etkilenir

FarmakokinetikFarmakokinetik

• Dokulara yüksek oranda Dokulara yüksek oranda geçerler ancak MSS ye geçerler ancak MSS ye giremezlergiremezler

• Klindamisin plazma proteinlerine Klindamisin plazma proteinlerine % 90 oranında bağlanır% 90 oranında bağlanır

KlindamisinKlindamisin

• Bacteriodes fragilisin genellikle Bacteriodes fragilisin genellikle aerobik G- basillerle birlikte neden aerobik G- basillerle birlikte neden olduğu karın içi ve pelvis içi olduğu karın içi ve pelvis içi infeksiyonlarda tercih edilir infeksiyonlarda tercih edilir (Aerobik G- lere etkisi olmadığından (Aerobik G- lere etkisi olmadığından bir aminoglikozid tedaviye bir aminoglikozid tedaviye eklenmelidir)eklenmelidir)

KlindamisinKlindamisin

• Anayrobik bakterilere bağlı akciğer Anayrobik bakterilere bağlı akciğer absesi,mastit, diğer yumuşak doku absesi,mastit, diğer yumuşak doku infeksiyonları ve dekubitüs infeksiyonları ve dekubitüs ülserlerine karşı da kullanılırülserlerine karşı da kullanılır

• Endokardit proflaksisinde eritromisin Endokardit proflaksisinde eritromisin gibi penisilinlerin alternatifi olarak gibi penisilinlerin alternatifi olarak kullanılırkullanılır

KlindamisinKlindamisin

• Kemik dokusuna iyi geçtiğinden G+ Kemik dokusuna iyi geçtiğinden G+ kokusların oluşturduğu septik kokusların oluşturduğu septik artrit,osteomyelit,sinüzit ve artrit,osteomyelit,sinüzit ve mastoiditte kullanılabilirmastoiditte kullanılabilir

Linkozamidlerin Yan EtkileriLinkozamidlerin Yan Etkileri

• Bulantı-kusma diyare sık görülürBulantı-kusma diyare sık görülür• Klindamisinin bu yan etkileri Klindamisinin bu yan etkileri linkomisine göre daha azdırlinkomisine göre daha azdır

• Antibiyotiğe bağlı Antibiyotiğe bağlı psödomembranöz kolit ciddi bir psödomembranöz kolit ciddi bir yan etkidiryan etkidir

Antibiyotiğe bağlı Antibiyotiğe bağlı psödomembranöz kolitpsödomembranöz kolit

• Barsakta çoğalan enteerotoksijenik Barsakta çoğalan enteerotoksijenik clostrium difficile in salgıladığı clostrium difficile in salgıladığı toksinler neden olurtoksinler neden olur

• Sulu ve bazan mukuslu, kanlı diyareSulu ve bazan mukuslu, kanlı diyare• Kolik tarzda karın ağrısı, ateş Kolik tarzda karın ağrısı, ateş

lökositozlökositoz• Ölümcül olabilirÖlümcül olabilir

Antibiyotiğe bağlı Antibiyotiğe bağlı psödomembranöz kolitpsödomembranöz kolit

• Yaşlılarda, bitkin hastalarda ve Yaşlılarda, bitkin hastalarda ve kadınlarda risk daha yüksektirkadınlarda risk daha yüksektir

• Antibiyotik tedavisi sırasında ve Antibiyotik tedavisi sırasında ve sonraki bir ay içerisinde görülebilirsonraki bir ay içerisinde görülebilir

Antibiyotiğe bağlı Antibiyotiğe bağlı psödomembranöz kolitpsödomembranöz kolit

• En sık neden olan antibiyotikler En sık neden olan antibiyotikler linkozamidlerdirlinkozamidlerdir

• Linkozamidlerle insidensi %1-10 Linkozamidlerle insidensi %1-10 arasındadırarasındadır

• Daha sonra ampisilin amoksisilin ve Daha sonra ampisilin amoksisilin ve 2-3 kuşak sefalosporinler gelir2-3 kuşak sefalosporinler gelir

Antibiyotiğe bağlı Antibiyotiğe bağlı psödomembranöz kolitpsödomembranöz kolit

• Tedavide vankomisin veya Tedavide vankomisin veya metronidazol ve ornidazol metronidazol ve ornidazol kullanılabilirkullanılabilir

• Toksinleri bağlamak için kolestiramin Toksinleri bağlamak için kolestiramin gibi reçineler oral yolla kullanılabilirgibi reçineler oral yolla kullanılabilir

• Aktif kömür de kullanılabilirAktif kömür de kullanılabilir

Diğer Yan etkilerDiğer Yan etkiler

• Kaşıntı,döküntü ve ürtiker gibi hafif Kaşıntı,döküntü ve ürtiker gibi hafif alerjik belirtiler yapabiliralerjik belirtiler yapabilir

• Geçici kemik iliği depresyonuGeçici kemik iliği depresyonu• Karaciğer fonksiyon bozukluğuKaraciğer fonksiyon bozukluğu• i.v kullanıldığında seyrek olarak i.v kullanıldığında seyrek olarak

hipotansiyon ve tromboflebit hipotansiyon ve tromboflebit görülebilirgörülebilir