ผลการด าเนนงาน

คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ปงบประมาณ 2546

1. การด าเนนการเพอก าหนดนโยบาย

การพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

17

1.1 กรอบการใชจายภาครฐระยะปานกลาง (Medium Term Expenditure

Framework : MTEF)

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดน าเสนอกรอบ

การใชจายภาครฐระยะปานกลางตอคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (กก.สศช.)

เพอพจารณา

ความเปนมาและสาระส าคญ

1) กรอบการใชจายภาครฐระยะปานกลาง (Medium Term Expenditure Framework :

MTEF) เปนเรองทมความจ าเปนอยางยงทจะตองจดท าเพอใหการจดสรรทรพยากรภาครฐเพอการ

พฒนาและการบรหารงบประมาณของประเทศเปนไปอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบการปฏรป

กระบวนการงบประมาณทไดมการแกไขพระราชบญญตวธการงบประมาณใหครอบคลมถงการจดท า

งบประมาณเพอมงเนนผลงานและการจดท างบประมาณลวงหนา ประกอบกบสถานการณหนสาธารณะ

ทเพมสงขนท าใหการจดสรรงบประมาณเพอพฒนาประเทศมขอจ ากดมากขน ขณะทรฐยงม

ความจ าเปนตองใชจายงบประมาณเพมตามกรอบนโยบายตาง ๆ อาท บทบญญตของรฐธรรมนญ

นโยบายรฐบาล และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

นอกจากนการจดท ากรอบการใชจายภาครฐระยะปานกลางยงเปนแนวทางการ

ปฏบตทสอดคลองตามแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 ในดานนโยบายเศรษฐกจมหภาคทไดใหความส าคญ

กบการแกไขหนสาธารณะ โดยมแนวทางทตองด าเนนการ 3 ดาน คอ หนง ควบคมการกอหน

สาธารณะ การขาดดลงบประมาณและการกอหนตางประเทศของรฐบาลเพอความยงยนของฐานะการ

คลงในอนาคต สอง ควบคมดานรายจายเพอไมใหการขาดดลการคลงสงเกนความจ าเปน และ สาม

สรางความยงยนทางการคลงโดยควบคมดแลไมใหภาระหนทเพมขนสงกวาการเพมขนของรายได

รฐบาล

สศช. จงไดจดท ากรอบการใชจายระยะปานกลางของรฐบาลขนเปนการเบองตน

และจะเปนพนฐานในการจดท ากรอบ MTEF ทมความสมบรณตอไป โดยในการจดท าเบองตนไดใช

ขอมลจากกรอบมาตรการทส าคญ 3 ดาน ไดแก ดานการศกษา ดานสาธารณสข และดานคมนาคม

ขนสงและสอสาร ผลการจดท าแสดงใหเหนถงกรณทอาจจะตองมการพจารณาปรบเปาหมายหรอ

วธบรหารจดการของยทธศาสตรดานตาง ๆ ใหเหมาะสม

2) วตถประสงคของการจดท ากรอบการใชจายภาครฐระยะปานกลาง เพอใหไดระบบ

ทสามารถค านวณภาระผกพนของงบประมาณไดในชวงเวลาใดเวลาหนง จากการท าประมาณการ

รายจายลวงหนา เพอใหทราบถงจ านวนเงนทเหลอทจะสามารถน าไปจดสรรใหกบแผนงานและ

1. การด าเนนการเพอก าหนดนโยบายการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

18

โครงการใหม นอกจากนยงชวยลดขอจ ากดทางการคลง เนองจากท าใหทราบไดแนนอนวาจ านวน

รายจายทจะเกดขนเปนเทาใดจากการด าเนนนโยบายในปจจบน รวมทงเปนการพฒนาระบบการ

จดสรรงบประมาณรายจาย ทจะตองใหความส าคญกบผลลพธจากการจดสรรงบประมาณในระยะ

ปานกลาง ทงจากการด าเนนงานในแผนงานปจจบนและแผนงานใหม

3) ประโยชนจากการจดท ากรอบการใชจายภาครฐระยะปานกลาง ชวยควบคมการ

ขยายตวของรายจายเพอรกษาวนยการคลงโดยรวม (Aggregate Fiscal Discipline) ควบคมการ

เพมขนของรายจายส าหรบแผนงานใหมๆ และชวยใหรฐบาลมระยะเวลานานขนส าหรบการวางแผน

เพอการตดสนใจทเปนระบบใหสอดคลองกบเปาหมายทางเศรษฐกจและการจดล าดบความส าคญ

ของดานตางๆ รวมทงท าใหมองคประกอบของรายจายทดขน (Better Expenditure Composition)

เนองจากเปนการจดท างบประมาณทใหความส าคญกบการพจารณาค าของบประมาณในแผนงานใหม

และค าของบประมาณทเกดจากการเปลยนแปลงนโยบาย ชวยลดภาระในการพจารณาค าขอ

งบประมาณทเปนฐานในการจดท า และจะเปนการน าผลการด าเนนงานของสวนราชการกลบมา

ประเมนผลใหม นอกจากนยงสามารถชวยใหการปฏบตงานมประสทธภาพดขน (Better Operational

Efficiency) เนองจากสวนราชการไดวางแผนงานของตนเอง พรอมกบทราบวาจะไดงบประมาณ

เทาใดในอนาคตส าหรบแผนงานนน ๆ และชวยใหสวนราชการลดการขอเพมงบประมาณทเกนความ

จ าเปนในแตละปได

4) กรอบการใชจายภาครฐเบองตนป 2545-2549 การจดท า MTEF แบงออกเปน

2 สวน คอ สวนท 1 ไดแก การจดท ากรอบเศรษฐกจและการคลงมหภาค (Macro/Fiscal

Framework or MFF) ซงใชแบบจ าลองทางเศรษฐกจประมาณการภาพรวมของรายไดและรายจายใน

ระยะปานกลางทสอดคลองกบแนวโนมเศรษฐกจ ความมเสถยรภาพทางเศรษฐกจและความยงยน

ทางการคลง สวนท 2 ไดแก การจดท ากรอบงบประมาณเฉพาะดาน (Sector Expenditure

Framework or SEF) ทสอดคลองกบนโยบายและยทธศาสตรดานตาง ๆ

การจดท ากรอบการใชจายรฐบาลเบองตนไดใชกรอบ MFF ทสอดคลองกบ

เปาหมายเศรษฐกจมหภาคของแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 และในการจดท า SEF ไดจ าแนกรายจายตาม

สาขาเศรษฐกจเพอประโยชนในการวเคราะหประเดนนโยบาย และท าการประมาณการแนวโนม

รายจายรายสาขาในอนาคต 2 วธ ดงน

(1) การเพมของรายจายการศกษา สาธารณสข และคมนาคม ขนสงและสอสาร

ไดจากขอมลเบองตนทหนวยงานทรบผดชอบไดประมาณการเอาไว

(2) การเพมของรายจายดานอน ๆ เพมตามแนวโนมในอดต โดยใชการประมาณ

การแบบ Trend Regression

จากการประมาณการพบวา การใชจายของรฐบาลภายใตกรอบ MTEF จะเพมขน

ตามล าดบจากประมาณ 1,099,800 ลานบาท ในป 2546 เปน 1,259,309 ลานบาท ในป 2549

19

และสงกวารายจายตามกรอบเศรษฐกจและการคลงมหภาคอยประมาณ 332,916 ลานบาท ตลอดชวง

ป 2546-2549 ทงน งบประมาณเงนลงทนดานคมนาคม ขนสงและสอสาร ของหนวยราชการท

รบผดชอบเปนโครงการตอเนองเทานน โดยยงไมมโครงการใหมเกดขนในชวงเวลาดงกลาว

เปรยบเทยบงบประมาณในกรอบ MTEF (ปงบประมาณ)

หนวย : ลานบาท

2546 2547 2548 2549

1. รายจายตามกรอบเศรษฐกจและการคลงมหภาค 999,942 1,072,790 1,133,642 1,192,228

2. รายจายตามกรอบมาตรการรายสาขา 1,099,800 1,165,747 1,206,662 1,259,309

3 สวนตางรายจาย (2-1) 99,858 92,957 73,020 67,081

4. ดลงบประมาณตามกรอบเศรษฐกจและการคลงมหภาค

- สดสวนตอ GDP (%) -126,947

-2.28

-122,106

-2.05

-98,060

-1.53

-56,163

-0.81

5. ดลงบประมาณตามกรอบมาตรการรายสาขา

- สดสวนตอ GDP (%) -207,615

-3.7

-230,143

-3.9

-209,134

-3.3

-163,294

-2.4

6. GDP at Current Prices

(Billions Baht, Fiscal year)

5,577.4 5,968.3 6,411.2 6,914.9

ทมา: ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

นอกจากนในการประมาณรายจายดานการศกษา หากค านงถงกรณทตองใชจายเพม

เพอพฒนาคณภาพการศกษาและการเรยนร เชน การน าเอาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชใน

กระบวนการเรยนการสอนอยางทวถง การเพมเงนเดอนคร และการใหเงนจงใจในการเขารบ

การศกษาอยางถวนหนา เปนตน จะท าใหรายจายดานการศกษาเพมขนอกประมาณ 4 แสนลานบาท

ในชวงป 2545-2549

แนวโนมการใชจายรฐบาลรายสาขา

หนวย : ลานบาท รายจายจ าแนกตามสาขา

2545 2546 2547 2548 2549

1. การบรหารทวไป 183,438 194,955 204,307 213,658 223,010

2. การบรหารชมชนและสงคม 422,305 478,517 503,647 525,098 545,908

2.1 การศกษา 219,734 247,794 257,280 266,519 275,053

2.2 การสาธารณสข 72,114 117,365 125,371 129,948 134,587

2.3 อน ๆ 130,457 113,358 120,996 128,631 136,268

3. การเศรษฐกจ 192,933 181,017 175,064 167,348 177,168

3.1 การเกษตร 75,192 72,440 75,575 78,709 81,844

3.2 การคมนาคม ขนสง สอสาร 67,982 65,829 52,598 37,544 40,026

3.3 อน ๆ 49,759 42,748 46,891 51,095 55,298

4. ดานอน ๆ 131,062 120,403 124,279 128,155 132,031

รวม 1,028,970 1,099,800 1,165,747 1,206,662 1,259,309

ทมา: ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

20

ความเหนคณะกรรมการฯ (18 พฤศจกายน 2545)

กรอบการใชจายฯ ท สศช. ไดน าเสนอเปนการสงสญญาณส าคญใหรฐบาลและหนวยงาน

ทเกยวของไดตระหนกถงขอจ ากดของงบประมาณทจะเกดขนในอนาคต การจดท ากรอบการใชจายฯ

จงเปนการเรมตนทส าคญและจ าเปนอยางยง เพอใหการจดสรรทรพยากรและการบรหารงบประมาณ

ภาครฐเปนไปอยางมประสทธภาพ โดยคณะกรรมการฯ มความเหนและขอเสนอแนะเพมเตม เพอให

สศช. ประกอบการพจารณาปรบปรงกรอบการใชจายภาครฐระยะปานกลาง (MTEF) ดงน

(1) ควรจดใหมการประสานความรวมมอระหวาง ส านกงบประมาณ กระทรวงการคลง

และ สศช. ในการจดท ากรอบการใชจายภาครฐระยะปานกลางในรายละเอยดเพอใหมแนวทาง

รวมกนในการจดท าและการน าไปใช และ สศช. ควรขยายขอบเขตการจดท าใหครอบคลมการใชจาย

ภาครฐทงหมด ซงครอบคลมถงงบประมาณรฐบาล องคกรปกครองสวนทองถน และรฐวสาหกจ

(2) การจดท ากรอบการใชจายภาครฐระยะปานกลาง ควรครอบคลมทกรายการทส าคญ

ทไดก าหนดไวในรฐธรรมนญ นโยบายรฐบาล และรายการหนสาธารณะทคาดวาจะเกดขน เชน

ผลการด าเนนงานของบรรษทบรหารสนทรพยไทย (บสท.) รวมทงก าหนดหลกเกณฑเพอควบคม

คาใชจายประจ าบางรายการมใหสงเกนกวาทเปนอย เพอใหสามารถประมาณการงบลงทนทมอยใน

แตละปไดชดเจน

(3) การศกษาแนวโนมกรอบการใชจายรายสาขา (SEF) ในบางสาขาอาจยงไมสะทอน

ภาพทเปนจรง เชน รายจายดานการศกษาตามแนวโนมปกตและคาใชจายเพอการจดการศกษา

ขนพนฐาน 12 ป จะเพมสงขนมากหากค านงถงการพฒนาดานคณภาพ รวมทงยงไมมความชดเจน

ในเรองงบประมาณดานการศกษาและสาธารณสขทจะถายโอนไปสทองถน

(4) การจดท ากรอบการใชจายภาครฐระยะปานกลาง ควรมกรอบแนวทางและแผนการ

จดสรรทรพยากรเพอมงสการพฒนาอยางยงยน ตามกรอบนโยบายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 และ

นโยบายของรฐบาล โดยจดล าดบความส าคญและจดสรรงบประมาณเพอพฒนาสงแวดลอมและ

พฒนาขดความสามารถดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทงนเนองจาก 2 สาขาดงกลาวมขอจ ากดเปน

อยางมากในการน าไปสการพฒนาทยงยน

(5) การบรหารการคลงของภาครฐในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 มความไมแนนอนจาก

ปจจยภายนอกสงและอาจสงผลกระทบตอรายไดประชาชาตในอนาคต ภาครฐจงควรพจารณาใช

กรอบนโยบายการคลงทมความยดหยนเพอรกษาความสมดลระหวางความสามารถในการแกไข

ปญหาเศรษฐกจของประเทศ การบรหารงบประมาณเขาสเปาหมายงบประมาณสมดล และ

การบรหารหนสาธารณะ เชน ไมควรก าหนดสดสวนหนสาธารณะตอรายไดประชาชาตไวอยางเขมงวด

ซงอาจเปนขอจ ากดในการด าเนนนโยบายการคลงของประเทศในอนาคตได

21

(6) ควรเปดโอกาสใหภาคประชาชนไดรบทราบและมสวนรวมในกระบวนการจดท า

งบประมาณรายจายของภาครฐ โดยสรางความรความเขาใจแกประชาชนเรองการจดท ากรอบ

งบประมาณรายจายภาครฐ ผานองคกรพฒนาเอกชนตาง ๆ เพอเปนการพฒนาภาคประชาชนให

สามารถท าหนาทก ากบตรวจสอบการท างานของภาครฐตามแนวทางการพฒนาของระบบประชาธปไตย

ตอไปในอนาคต

(7) มอบหมายให สศช. ประสานกบหนวยงานหลกทรบผดชอบนโยบายดานการศกษา

และสาธารณสข และส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) เพอรวมกนศกษาเพมเตมใน

ประเดนเรองความเชอมโยงระหวางงบประมาณและคณภาพการบรการ เชน คณภาพการศกษาและ

คณภาพการบรการดานสาธารณสขและการรกษาพยาบาล เปนตน

มตคณะกรรมการฯ

มอบหมายให สศช. น าความเหนของคณะกรรมการฯ ไปประกอบการพจารณาปรบปรง

กรอบการใชจายภาครฐระยะปานกลาง (MTEF) และน าเสนอคณะกรรมการกลนกรองเรองเสนอ

คณะรฐมนตร คณะท 5 เพอพจารณา และเสนอส านกงบประมาณเพอเปนขอมลประกอบการจดท า

MTEF ในรายละเอยดตามรางพระราชบญญตวธการงบประมาณฉบบใหม รวมทงเหนชอบให สศช.

ขยายขอบเขตการจดท า MTEF ใหครอบคลมรายจายของภาครฐทงหมด ซงครอบคลมงบประมาณ

ของรฐบาล องคกรปกครองสวนทองถนและรฐวสาหกจตอไป

1.2 รายงานผลการสมมนาโครงการศกษาวจยแนวทางการพฒนาขดความสามารถ

ในการแขงขนของไทยรวมกบ Prof. Michael E. Porter

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดเสนอรายงาน

ผลการสมมนาโครงการศกษาวจยแนวทางการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของไทยรวมกบ

Prof. Michael E.Porter ตอคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (กก.สศช.)

เพอขอรบฟงขอคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตมในประเดนทควรด าเนนการทนท โดยรวมกบ

ภาคเอกชนและหนวยงานทเกยวของ และแนวทางในการด าเนนงานตอไป

ความเปนมาและสาระส าคญ

1) สศช. ไดจางสถาบนบณฑตบรหารธรกจศศนทร และทมงาน Prof. Michael

E. Porter ท าการศกษาเพอก าหนดทศทางยทธศาสตรพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของไทย

โดยใชแนวคดคลสเตอร (Cluster) ซงใช Diamond Model ของ Prof. Michael E. Porter เปน

เครองมอในการศกษา ทงน การศกษาไดใช 2 แนวทางควบคกน ไดแก Top Down ซงหมายถง

ศกษาจากภาพรวมในระดบประเทศและ Bottom Up ซงหมายถงศกษาลกในระดบอตสาหกรรมโดยม

อตสาหกรรมทเปนกรณส าหรบศกษา 5 กลม ไดแก กลมอตสาหกรรมอาหาร ยานยนต แฟชน

ซอฟตแวร และทองเทยว

22

2) ผลการศกษา

(1) กรอบแนวคดวเคราะห Diamond Model มองวา ขดความสามารถในการ

แขงขนของประเทศจะขนอยกบองคประกอบ 4 ประการทจะชวยผลกดนใหมการพฒนาขด

ความสามารถในการแขงขนของธรกจ ไดแก เงอนไขปจจยการผลต อตสาหกรรมเชอมโยงและ

สนบสนน เงอนไขความตองการสนคา/บรการ และการด าเนนกลยทธของธรกจและบรรยากาศการ

แขงขน

(2) นโยบายและมาตรการระดบมหภาคไมเพยงพอตอการพฒนาขด

ความสามารถในการแขงขนของประเทศ จ าเปนตองใชมาตรการและเครองมอในระดบจลภาคเขามา

สนบสนน หวใจของการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของประเทศอยทการเพมประสทธภาพ

ในการผลต ซงเปนการสรางความมงคงใหกบประเทศอยางยงยน โดยจะตองพฒนาทรพยากรบคคล

เพอใหแรงงานมการศกษา พฒนาฝมอแรงงานใหมศกยภาพในการผลต ภาคเอกชนจะตองเพม

บทบาทของตวเอง ซงตองเนนการวจยและพฒนาเพอปรบปรงและสรางมลคาเพมใหกบสนคา

การพฒนากลมเครอขายธรกจหรอคลสเตอร (Cluster)

(3) ขอเสนอประเดนเชงนโยบาย จากการวเคราะหพบวา ประเทศไทยยงคงม

จดออนและอปสรรคทส าคญ ธรกจไทยยงพงพาแรงงานขนต า ขาดการพฒนาหวงโซในการสราง

มลคาเพม (Value Chain) จนท าใหการลงทนในทรพยสนทสามารถใหผลตอบแทนในระยะยาว

อยในระดบต า นอกจากนน ยงมปจจยส าคญทกดขวางความสามารถในการแขงขน คอ ก าแพงภาษ

ระเบยบขนตอนทางราชการและการทจรตคอรปชน เพอกาวขามอปสรรคดงกลาวไปสเปาหมาย

ในการเปนระบบเศรษฐกจทมสมรรถนะสง Prof. Michael E. Porter เหนวามประเดนเชงนโยบาย

ทส าคญ 6 ประการ คอ ยกระดบสภาพแวดลอมทางธรกจ กระตนใหเกดการพฒนาคลสเตอร

ปรบกลยทธระดบบรษท ปรบบทบาทภาคธรกจและภาครฐ กระจายอ านาจการก าหนดนโยบาย

เศรษฐกจใหกบภมภาค และผลกดนยทธศาสตรการพฒนาขามพรมแดน

(4) การประเมนวสยทศนสความเปนเลศของ 5 อตสาหกรรม ประกอบดวย

กลมอตสาหกรรมซงวสยทศนทประกาศมความทาทายและมความเปนไปได ไดแก ยานยนต

และทองเทยว กลมอตสาหกรรมซงวสยทศนทประกาศมลกษณะทาทายมากเกนไปและอาจจะไม

สอดคลองกบสภาพพนฐานปจจบนและยงตองมการพฒนาอกมาก ไดแก แฟชน และอาหาร

กลมอตสาหกรรมซงวสยทศนทประกาศไมชน าไปสทศทางทถกตองและไมสอดคลองกบสภาพ

ความเปนจรง ไดแก ซอฟทแวร

(5) ประเดนทควรมการด าเนนงานโดยทนท ไดแก ยกระดบความเปนมออาชพ

ของบรการภาครฐ โดยก าหนดวตถประสงคเฉพาะ เพมคาตอบแทนโดยขนอยกบเงอนไขและผลงาน

เชอมโยงเพอลดชองวางระหวางนโยบาย (Top-down) กบการปฏบต (Bottom-up)

เพอลดคอรปชน การท าธรกรรมกบภาครฐผานอนเตอรเนตเพอความโปรงใส ท าใหวตถประสงคของ

23

หนวยงานรฐบาลชดเจนและวดได เผยแพรขอมลผลการด าเนนงานของหนวยงานรฐบาลและมอบหมาย

ภารกจใหแกหนวยงานหรอบคคลเฉพาะ เพอใหสามารถประสานกจกรรมระหวางหนวยงานของรฐ

(6) ขออภปรายและความเหนของคณะกรรมการ กพข.

(6.1) ในการน าเสนอผลการศกษา ภายใตหวขอ “Thailand’s

Competitiveness: Creating the Foundations for Higher Productivity” ตอทประชมคณะกรรมการ

พฒนาขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ (กพข.) รฐมนตรกระทรวงเศรษฐกจ กรรมการ

ผชวยรฐมนตร ปลดกระทรวงหรอผแทน รวมทงเจาหนาทผเกยวของ รวม 75 คน เมอวนท

4 พฤษภาคม 2546 ณ โรงแรมรเจนท กรงเทพฯ Prof. Michael E. Porter ไดเนนย าวาการพฒนา

ขดความสามารถในการแขงขนของประเทศเปนเรองททาทายส าหรบประเทศไทย และเปนสงทตอง

ลงมอปฏบตอยางเปนรปธรรม เปนทนายนดวาประเทศไทยไดเรมมการขบเคลอนไปในแนวทางท

ถกตอง แตจ าเปนทจะตองมการลงมอปฏบตใหเปนไปตามแผนแมบท/แผนงานทไดจดท าไวอยางม

บรณาการ อยางจรงจงและโดยรวดเรว รวมทงไดกลาวเนนวาหนวยงานภาครฐทกหนวยงาน

ลวนเกยวของกบการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนโดยมภาคเอกชนเปนผเลนหลกทส าคญ

(6.2) ทประชมไดมการอภปรายและขอความเหนเพมเตมจาก Prof.

Michael E. Porter ในประเดนทส าคญดงน บทบาทและการมสวนรวมของภาคเอกชนและบทบาท

ของหนวยงานภาครฐ ขดความสามารถในการแขงขนของประเทศและของบรษท การพฒนา ICT

การพฒนาคณภาพของการศกษา และการเปรยบเทยบประเทศไทยในฐานะไอรแลนดตะวนออก

3) แนวทางด าเนนงานขนตอไป

เมอไดรายงานการศกษาขนสดทาย ซงมขอเสนอแนะเชงกลยทธ ทงในระดบ

ภาพรวมของประเทศและระดบรายอตสาหกรรม รวมทงขอเสนอแนะเกยวกบต าแหนงเชง

ยทธศาสตรของอตสาหกรรมและประเทศแลว สศช. จะท าการวเคราะหและจดกลมขอเสนอแนะตาง

ๆ รวมทงมการประชมสมมนากบภาคเอกชนหรอหนวยงานตางๆ ทเกยวของ เพอการแปลงขอเสนอ

ในแตละสวนไปสแผนปฏบต ก าหนดผรบผดชอบและด าเนนการในรายละเอยดตอไป

ความเหนคณะกรรมการฯ (19 พฤษภาคม 2546)

คณะกรรมการฯ ไดรบทราบรายงานผลการสมมนาโครงการศกษาวจยแนวทางการพฒนา

ขดความสามารถในการแขงขนของไทยรวมกบ Prof. Michael E. Porter แลวมความเหนและ

ขอเสนอแนะแนวทางการด าเนนงาน ดงน

(1) องคกรกลไกผลกดนการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ

(1.1) เพอใหการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไทย

ด าเนนการไปไดอยางเปนขนตอน มความตอเนองและด าเนนการไดจรง ควรพจารณาจดตงองคกร

24

มหาชนหรอองคกรอสระขนเพอรบผดชอบ โดยก าหนดขอบเขตของอ านาจหนาทความรบผดชอบ

และวธการด าเนนการทชดเจน เพอมใหซ าซอนและคาบเกยวกบหนวยงานของรฐทมหนาท

รบผดชอบอยเดม ท าหนาทกระตนใหเกดการขบเคลอน ตลอดจนประสานงานกบหนวยงานทง

ภาครฐและเอกชน

รวมทงก าหนดยทธศาสตรการด าเนนงานใหสอดคลองกบประเดนนโยบาย 6 ประการท

Prof. Michael E. Porter เสนอ

อนง เพอไมใหการจดตงองคกรเปนการสรางหนวยราชการใหมเพมขน การคงอย

ขององคกรจงควรมระยะเวลาทเหมาะสมและด ารงอยเพยงชวคราว ดงนนจงควรมกองทนทใชในการ

ด าเนนงานแทนการตงงบประมาณรายป ทงน ความส าเรจของการด าเนนงานขององคกรขนอยกบ

เจตนารมณทางการเมองทแนวแนและความคดรเรมสรางสรรค

(1.2) ในการท างานรวมกนของสถาบนภาคเอกชนและรฐบาลควรมกฎเกณฑท

ชดเจน โดยเฉพาะสภาหอการคา สภาอตสาหกรรม และสมาคมธนาคาร ควรด าเนนการไปในทศทาง

เดยวกน และสามารถควบคมภาคธรกจดวยกนได

(1.3) ควรก าหนดกลไก แนวทางการสรรหาและองคประกอบของบคลากรทงจาก

ภาครฐและเอกชน เพอใหไดบคลากรทมความรความเชยวชาญสอดคลองกบภารกจของงานอยาง

แทจรง โดยมคาตอบแทนทเหมาะสมซง ดร. อมร จนทรสมบรณ สามารถใหค าแนะน าในเรอง

ดงกลาว

(2) การศกษา : มหาวทยาลยควรเนนการผลตบคลากรทมคณภาพแทนการมงเนนท

ปรมาณ เพอใหไดบคลากรทมความร และทกษะสามารถปฏบตงานไดจรง ซงจะเปนการสนบสนน

ขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ

(3) การพฒนากลมเครอขายธรกจ (Cluster) : ควรด าเนนการในธรกจหลกทม

ศกยภาพกอน แลวจงพฒนาอตสาหกรรมสนบสนน โดยใหเอกชนเปนผด าเนนการและรฐเปนเพยง

ผสนบสนนดแลรบผดชอบในดานมาตรฐานสนคา ทงนจะตองสรางความเขาใจรวมกนกบภาคธรกจ

วา หวใจของการจดตงกลมเครอขายธรกจ คอ การแขงขนในระบบตลาด

(4) การตลาด : การพฒนาขดความสามารถในการแขงขนนน ประเทศไทยควรใช

ขอไดเปรยบดานต าแหนงทางยทธศาสตรของประเทศและความคลายคลงทางดานวฒนธรรมของคน

ในภมภาคนชกชวนกลมประเทศในอาเซยนทง 10 ประเทศรวมกลมกนทางดานเศรษฐกจเพอสราง

ตลาดของตนเอง ซงเปนตลาดขนาดใหญเพราะมประชากรจ านวน 2 เทาของประเทศสหรฐอเมรกา

(5) กฎหมาย : ควรมการปรบปรงกฎหมายทงในประเดนของการเพมเตมและ

ผอนคลายกฎระเบยบ รวมทงการบงคบใชกฎหมายทเกยวของเพอการพฒนาขดความสามารถ

ในการแขงขนของประเทศ

25

(6) การทองเทยว : เนองจากการทองเทยวเปนอตสาหกรรมทมความเปนไปไดทจะ

พฒนาสความเปนเลศ แตในอดตทผานมาการบรหารจดการการใชทรพยากรเปนแหลงทองเทยวของ

ภาครฐและเอกชนขาดการจดการทด ปจจบนมแนวโนมทเลวรายลง ซงขณะนยงไมมแหลงทองเทยว

ใหมโดยเฉพาะอยางยงทางทะเล ดงนน เพอปองกนมใหมการท าลายทรพยากรธรรมชาตมากยงขน

จงควรใหความส าคญกบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยเฉพาะการปรบปรงและ

บงคบใชกฎหมายและระเบยบทเกยวกบการทองเทยวในขนปฏบตอยางจรงจงเพอรกษาแหลง

ทองเทยวทางธรรมชาตทมอยเดมใหมศกยภาพตอไป

(7) ความสอดคลองกบการพฒนาทยงยน : การพฒนาขดความสามารถในการแขงขน

โดยการเพม Productivity จะตองไมขดแยงกบแนวทางการพฒนาอยางยงยน (High Sustainable

Development)

มตคณะกรรมการฯ

มอบหมายให สศช. รบความเหนของคณะกรรมการฯ ไปประกอบการพจารณาด าเนนการ

ตอไป

1.3 ทนทางสงคม

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดเสนอ (ราง)

กรอบแนวคดการพฒนาทนทางสงคมเพอการพฒนาทยงยนใหคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาต (กก.สศช.) พจารณาใหขอคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม เพอใชเปนแนวทาง

ในการด าเนนการตอไป

1) หลกการและเหตผล

(1) การพฒนาทผานมา ประเทศไทยอาศยแรงงานราคาถกและทรพยากร

ธรรมชาตทมอยเหลอเฟอเปนองคประกอบส าคญในการพฒนา ถงแมวาจะประสบผลส าเรจเปน

ทนาพอใจในระดบหนง แตท าใหเกดปญหาในเชงโครงสรางหลายเรอง ซงสะทอนออกมาชดเจน

จากวกฤตเศรษฐกจในป 2540 ท าใหหลายฝายมการทบทวนแนวทางการพฒนาใหมและสวนหนง

เรมตระหนกถงความส าคญของทนทางสงคม (Social Capital) ในการเปนปจจยเกอหนนทดในการ

พฒนาประเทศภายใตระบบการบรหารจดการทเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย

(2) สศช. ไดปรบโครงสรางและบทบาทขององคกรเพอการเปน Economic and

Social Intelligence Agency โดยก าหนดวาระแหงชาต 4 เรอง ไดแก การเพมขดความสามารถใน

การแขงขน การสรางเศรษฐกจฐานราก ทนทางสงคม และการพฒนาอยางยงยน เพอเปนกรอบใน

การด าเนนงานพฒนาประเทศใหกาวเขาสเศรษฐกจสมยใหมทมสมรรถนะสงไดอยางเหมาะสมและ

ชวยพฒนาคณภาพชวตของคนไทยสวนใหญใหดขนโดยถวนหนา เพอน าไปสการพฒนาทยงยน

ในทสด

26

(3) เนองจากทนทางสงคมเปนเรองส าคญ เพราะเปนปจจย/เครองมอ

ในกระบวนการพฒนาทกดาน ประกอบกบเกยวของกบภาคการพฒนาตาง ๆ เปนจ านวนมาก แตใน

ปจจบนหลายประเดนของเรองนยงอยในขนเรมตน ไมมผรบผดชอบและขาดแนวทางการ

ด าเนนงานทชดเจน ดงนน จงมความจ าเปนทจะตองก าหนดกรอบแนวคดหลก (Conceptual

Framework) ในการพฒนาทนทางสงคมและวธการท างานของ สศช. ใหชดเจนตอการน าไป

ด าเนนการในขนตอไป

2) สรปสาระส าคญ

(1) ทนทางสงคม คอ การรวมตวของคนทมคณภาพเพอสรางประโยชนตอ

สวนรวมบนพนฐานความไวเนอเชอใจ ความผกพนและวฒนธรรม และเปนผลรวมของสงดงาม

ตาง ๆ ทมอยในสงคมทงในสวนทไดจากการสงสมและการตอยอด เพอเปนปจจยส าคญในการ

พฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน รวมทงเสรมสรางคณภาพชวตของประชาชนสวนรวมใหดขน

(2) ผลจากการประเมนทนทางสงคมทมอยของประเทศไทยซงจ าแนกออกเปน

3 ลกษณะ คอ ทนมนษย ทนทเปนสถาบน และทนทางปญญาและวฒนธรรม ในเบองตน พบวา

ทนมนษยมสวนส าคญตอการพฒนาประเทศ ทนทเปนสถาบน พบวา สถาบนครอบครว

สถาบนการศกษา สถาบนศาสนาและองคกรชมชนมสวนส าคญในการพฒนาคณภาพคนและสงคม

และเปนแหลงทสะสมองคความร ภมปญญา ขณะทองคกรพฒนาเอกชนและธรกจเอกชนมบทบาท

ในการพฒนาสงคมมากขน ทนทางปญญาและวฒนธรรม มความหลากหลายและผสมผสานอยในวถ

ชวต

ซงบางเรองสามารถใชเปนฐานในการพฒนาไดด ในขณะเดยวกน อาจน าไปสการสรางระบบอปถมภ

และปญหาคอรปชนได ขณะทภมปญญาทองถนยงขาดการรวบรวมอยางเปนระบบ ขาดการจดการท

ชดเจน ท าใหขาดพลงและน าไปใชประโยชนในการพฒนาไดไมเตมท นอกจากน คานยม ระบบ

คณคาและพฤตกรรมของคนในสงคมบางเรองอาจเปนผลเสยตอการพฒนา

(3) เมอพจารณาสถานการณและเงอนไขทจะมผลตอการพฒนาทนทางสงคม

ในอนาคต พบวา การด าเนนนโยบายเศรษฐกจทเนนการเพมขดความสามารถในการแขงขนควบค

กบการสรางความเขมแขงใหเศรษฐกจฐานราก รวมทงการปองกนและแกไขปญหาสงคมตาง ๆ

มความจ าเปนทจะตองใหความส าคญกบการน าทนทางสงคมมาใชประโยชนในการพฒนามากขน

(4) ในการด าเนนงานพฒนาทนทางสงคมนน มการก าหนดกรอบแนวคด

พนฐาน ดงน ตองมการปรบเปลยนกระบวนทรรศนของผบรหาร/ผวางแผน โดยค านงถงความ

หลากหลายของทนทางสงคมทมอยในแตละพนท ตลอดจนความเปลยนแปลงของสถานการณตาง ๆ

ทงในระดบชาตและระดบนานาชาต ตองมงไปทการรกษา ตอยอด ฟนฟ พฒนาทนทางสงคมทดอย

แลว ผสมผสานทนดทมอย เขากบทนดทเกดใหมอยางเหมาะสมและสอดคลองกบการพฒนาดาน

อน ๆ ควบคกบลดคานยมหรอพฤตกรรมทไมพงประสงคและสรางทนทางสงคมใหม ๆ ขนมา

27

ในดานการใชประโยชนจากทนทางสงคม ตองมความสมดลระหวางการเสรมสรางคณภาพชวตของ

ประชาชนสวนใหญกบการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ

ในทางปฏบต ตองอาศยความรวมมอจากทกฝาย โดยมกศโลบายท

เหมาะสม ตงแตการระดมความคดจากนกคด การสรางเครอขายในทกสาขาอาชพในลกษณะผน าการ

เปลยนแปลง (change agent) การสรางสภาพแวดลอมใหทนทางสงคมเจรญงอกงามและ

เออประโยชนตอการพฒนาได รวมทงการรณรงคสรางจตส านกใหทกฝายตระหนกถงความส าคญ/

ความจ าเปนในการพฒนาและใชประโยชนจากทนทางสงคม

(5) ตวอยางของแนวทางการพฒนาทนทางสงคมทง 3 ประเภท มดงน

ทนมนษย เนนการสรางทกษะในเรองการคดวเคราะหบนหลกของเหตผล การมทกษะในการ

ด ารงชวตและการท างานในโลกยคใหม เชน การท างานเปนทม ความรบผดชอบตอสวนรวม รวมทง

การพฒนาระบบฐานขอมลบคลากรทมความเชยวชาญและมการประสานใชประโยชนในการพฒนา

ประเทศ ทนทเปนสถาบน เรงสรางคานยมใหคนไทยตระหนกถงความส าคญของสถาบนหลกของ

ประเทศ รวมทงสงเสรมและพฒนาสถาบนตางๆใหมความเขมแขงเพอเปนหลกในการพฒนาประเทศ

ทนทางปญญาและวฒนธรรม เนนการน ากระบวนการทางวทยาศาสตรมาตอยอดสรางมลคาเพม

ภมปญญาทองถนอยางตอเนอง การสนบสนนการรวมกลมและเสรมสรางความเขมแขงใหกบกลม

ตาง ๆ รวมทงการก าหนดมาตรการจงใจและลงโทษเพอลดคานยมและพฤตกรรมทไมเหมาะสม

3) แนวทางการด าเนนงาน

(1) การระดมความคดเหนจากผทรงคณวฒและภาคการพฒนาตางๆ ทงใน

ระดบชาตและระดบภาค รวมทงการจดประชม/เสวนาโตะกลมในรปแบบตางๆ อยางตอเนองและ

เปนระบบ

(2) การน าเสนอ “(ราง) กรอบแนวคดการพฒนาทนทางสงคมเพอการพฒนา

ทยงยน” สการพจารณาในการประชมรวมระหวางคณะรฐมนตรและผทรงคณวฒ เพอก าหนดกลไก

การท างานในรายละเอยดตอไป

(3) การประมวล สงเคราะหสรางองคความรและการศกษาวจย รวมทงการ

จดท าตวชวดและระบบการตดตามประเมนผลทนทางสงคม

(4) การเผยแพรประชาสมพนธสรางความเขาใจตอสาธารณะอยางกวางขวาง

และสรางเครอขายความรวมมอจากภาคตางๆ ในการแปลงสการปฏบต

28

ความเหนคณะกรรมการฯ (18 พฤศจกายน 2545)

คณะกรรมการฯ ไดพจารณาเรองทนทางสงคมแลว เหนดวยกบกรอบแนวคดการพฒนาทน

ทางสงคมเพอการพฒนาทยงยนตามขอเสนอของ สศช. และมขอเสนอแนะเพมเตมเพอใชประกอบ

เปนแนวทางในการด าเนนงานตอไป ดงน

(1) ควรพฒนาสถาบนตาง ๆ ทมอยใหเปนสถาบนแหงการเรยนร ซงจะชวยใหเกดการ

พฒนาทนทางสงคมซงจะน าไปสการพฒนาเศรษฐกจดวย

(2) ประเทศไทยมทนทางสงคมทมคณคามากมายทสามารถน าไปพฒนาใหยงยนได

การพฒนาทนทางสงคมใหเหนผลเปนรปธรรมควรด าเนนการเปนขนตอน แบงเปนระยะสน

ระยะปานกลาง และระยะยาว โดยเลอกด าเนนการในเรองหลก ๆ (Core Activities) ทสามารถ

พฒนาใหเหนผลไดในระยะสนกอน เพอใหเกดการขบเคลอนพลงของชาต โดยรวมมอกบกระทรวง

พฒนาสงคมและความมนคงของมนษยซงจะมบทบาทส าคญในการพฒนานโยบายสงคมอยแลว

รวมทงใชสอเปนเครองมอในการเผยแพรสสาธารณชนทงในดานการสงเสรมพฒนาทนทางสงคม

และปรบลดคานยมทไมดลง

(3) การพฒนาทนทางสงคมควรเรมตนทการพฒนาและสรางพนฐานทดแกเดกและ

เยาวชน ซงเปนหนาทหลกของกระทรวงศกษาธการ โดยจะตองประสานงานอยางใกลชดกบกระทรวง

วฒนธรรม เพอใหการด าเนนการมความสมพนธเชอมโยงกน ทงน ตองท าความเขาใจวาวฒนธรรมม

ขอบเขตทกวางและสามารถปรบเปลยนได

(4) การปรบเปลยนคานยมของคนไทยทไมเหมาะสมและไมสรางประโยชนตอการ

พฒนาประเทศเปนสงจ าเปน ในขณะเดยวกนการสงเสรมและพฒนาวฒนธรรมและคานยมทด

ยอมสรางประโยชนตอการพฒนาประเทศและสามารถพฒนาใหยงยนได การด าเนนงานในเรอง

ดงกลาวใหประสบความส าเรจจ าเปนตองมแนวรวมทางความคดเพอน าไปสการเปลยนแปลง โดย

สศช. กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยและกระทรวงศกษาธการควรรวมกนเปน

ผรบผดชอบผลกดนแนวคดในเรองการพฒนาทนทางสงคมไปด าเนนการใหเกดผลในทางปฏบตตอไป

1.4 ประมาณการความตองการงบประมาณดานการพฒนาคนและสงคมในชวง

แผนพฒนาฯ ฉบบท 9 (พ.ศ.2545-2549)

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดเสนอ เรอง

ประมาณการความตองการงบประมาณดานการพฒนาคนและสงคมในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9

(พ.ศ. 2545-2549) ตอคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (กก.สศช.)

พจารณาใหขอเสนอแนะเกยวกบกรอบวงเงนงบประมาณดานการพฒนาคนและสงคม การจดล าดบ

29

ความส าคญและการพจารณาทบทวนแผนงาน/โครงการ รวมทงขอเสนอเกยวกบโครงการขยาย

โอกาสทางการศกษาพนฐาน 12 ป และโครงการ 30 บาทรกษาทกโรค เพอ สศช. จะไดประสานกบ

ส านกงบประมาณและหนวยงานตาง ๆ เพอใชเปนกรอบในการจดสรรงบประมาณการจดท าแผนงาน

และโครงการตาง ๆ ตอไป

สาระส าคญ

1) ภาระงบประมาณเพอด าเนนงานตามแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ : ดานการพฒนา

คนและสงคม จากการจดสรรงบประมาณแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 พบวา งบพฒนาคนและสงคม

สวนใหญเปนเรองการศกษาและสาธารณสข คอ คดเปนรอยละ 32.2 ของงบประมาณรายจาย และ

มแนวโนมจะเพมขนอกมากเมอค านงถงภาระผกพนตามทก าหนดไวในรฐธรรมนญและนโยบายของ

รฐบาล (ทงในสวนทเปนนโยบายเรงดวนและนโยบายปกต) โดยในเบองตนไดมการประมาณการ

ความตองการงบประมาณส าหรบการขยายการศกษาขนพนฐาน 12 ป และโครงการ 30 บาท

รกษาทกโรคไว ดงน

(1) การขยายการศกษาขนพนฐาน 12 ป ประมาณการโดยใชคาใชจายตอหว

ในระดบการศกษาตางๆ (ตาม กระทรวงศกษาธการ และ ส านกงานคณะกรรมการการศกษา

แหงชาต) สรปไดวา งบการจดสรรการศกษาขนพนฐาน ชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 จ านวน

794,833 ลานบาท ชวงป 2547-2549 จ านวน 504,301 ลานบาท ในขณะทความตองการงบดาน

การศกษาเบองตน ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 ประมาณ 1,422,283.20 ลานบาท ชวงป 2547-

2549 ประมาณ 1,002,900 ลานบาท

(2) โครงการ 30 บาท รกษาทกโรค ประมาณการเบองตน โครงการ 30 บาท

รกษาทกโรค ครอบคลมประชากรรอยละ 46 คาใชจายตอหว 1,202 บาท/ป (ไมรวมกรณยาตาน

ไวรสเอดสและการฟอกไต) ชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 ตองการงบประมาณ 295,493.0 ลานบาท

ป 2547-2549 ตองการงบประมาณ 184,675.2 ลานบาท (กรณ 1,414 บาท/คน/ป เพมเปน

195,132.0 ลานบาท) ขณะทประมาณความตองการงบสาธารณสขเบองตน ในชวงแผนพฒนาฯ

ฉบบท 9 ประมาณ 539,937.7 ลานบาท ชวงป 2547-2549 ประมาณ 355,000 ลานบาท

2) สมมตฐานในกรอบงบประมาณ

(1) งบประมาณรายจายของประเทศแตละปเพมขนไมมากนก แบงออกเปน

2 กรณ คอ กรณท 1 (เพม 4-5% ตอป) ป 2547-2549 ความตองการงบประมาณ ชวง

แผนพฒนาฯ ฉบบท 9 จ านวน 5,307,900 ลานบาท ชวงป 2547-2549 จ านวน 3,285,000

ลานบาท กรณท 2 (เพม 5-7% ตอป) ป 2547-2549 ความตองการงบประมาณ ชวงแผนพฒนาฯ

ฉบบท 9 จ านวน 5,422,900 ลานบาท ชวงป 2547-2549 จ านวน 3,400,000 ลานบาท

30

(2) แนวโนมความตองการงบประมาณดานการพฒนาคนและสงคมจะเพมขน

สงมาก ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9-10 ทงดานงบรวมและงบเฉพาะเรอง เนองจากรฐธรรมนญ

ฉบบปจจบน ระบเรองการพฒนาคนและสงคม การคมครองสทธของประชาชน รวมทงนโยบาย

รฐบาลและแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 ยงคงใหความส าคญล าดบสงตอการพฒนาคน

3) แนวโนมความตองการงบประมาณเพอพฒนาคนและสงคมในชวงแผนพฒนาฯ

ฉบบท 9 แยกเปน 2 กรณ คอ

กรณทหนง : ประมาณการขนต า

ใหสดสวนงบประมาณดานการพฒนาคนและสงคมตองบประมาณสวนรวม

ใกลเคยงกบสดสวนในแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 คอรอยละ 40 พบวา งบประมาณดานการพฒนาคน

และสงคม ประมาณ 2,123,160-2,169,160 ลานบาท ซงคอนขางต า งบดานการศกษา ประมาณ

1,305,740.4-1,334,033.4 ลานบาท และงบสาธารณสข (สขภาพ) ประมาณ 403,400.4-

412,140.4 ลานบาท ซงไมเพยงพอ เพราะในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 มความจ าเปนตองใชจาย

ตามขอผกพนตาง ๆ สง โดยเฉพาะอยางยง ในกรณงบประมาณรายจายเพม 3-4% งบประมาณดาน

ศกษาและสาธารณสข จะอยในระดบ 1,709,143.8 ลานบาท ในขณะทการขยายการศกษาพนฐาน

12 ป และ โครงการ 30 บาท รกษาทกโรค จะตองการงบประมาณ 1,100,000 ลานบาท จะเหลอ

วงเงนส าหรบเรองอนๆ เพยง 600,000 ลานบาท ทส าคญทสดคอจะไมมงบประมาณส าหรบการ

ปรบปรงคณภาพ รวมทงการเรมโครงการใหม ๆ ทมความจ าเปน-ความส าคญสง

กรณทสอง : ประมาณการขนกลาง

(1) ในการประมาณการมสมมตฐาน ดงน ใหงบประจ า และโครงการตอเนอง

เพมในอตรา/ระดบทใกลเคยงแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 ยงไมมการทบทวนนโยบายและแผนงาน

โครงการตาง ๆ เนนการจดสรรงบประมาณใหงานทเปนไปตามขอผกพนอยางพอเพยงตาม

รฐธรรมนญ, นโยบายรฐบาล และแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 ไดแก การขยายการศกษาขนพนฐาน

12 ป ใหครอบคลมเดกในกลมอายทกคน การดแลสขภาพและปองกนโรค การพฒนาคณภาพ

การศกษาทกระดบ การพฒนาการเรยนรตลอดชวต การพฒนาทกษะฝมอทงในระบบและนอกระบบ

การศกษา การศกษาวจย ถายทอดเทคโนโลย/บรการทางวชาการตอสงคม การพฒนาระบบคมครอง

ทางสงคมและการเสรมสรางความสงบสขในสงคม โครงการ 30 บาท รกษาทกโรค รวมทง

ความจ าเปนตองจดสรรงบลงทน-งบด าเนนงาน ใหหนวยงานทตงใหมเนองจากการปรบโครงสราง

กระทรวง กรมใหม และใหกบกจกรรมทมสวนสนบสนนงานตามนโยบายรฐบาลและตามแผนอยาง

เพยงพอดวย

(2) ผลการประมาณการ (กรณท 2) แนวโนมความตองการงบประมาณเพอ

การพฒนาคนและสงคม (เบองตน) ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 จะตกประมาณ 2,472,656.2

31

ลานบาท หรอรอยละ 45.6 กรณงบประมาณรายจาย 5,422,900 ลานบาท โดยงบดานการศกษาจะ

คดเปนรอยละ 25.9-26.8 ของงบประมาณ (เทยบกบในชวงแผนฯ 8 รอยละ 24.6) และ

งบสาธารณสข คดเปนรอยละ 9.8-10.2 ของงบประมาณ (เทยบกบในชวงแผนฯ 8 รอยละ 7.6)

(3) แนวโนมความตองการงบประมาณ ในชวงหลงของแผนพฒนาฯ ฉบบท 9

ในชวง 2 ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 มการจดสรรงบประมาณดานคนและ

สงคมไปแลว 770,135.7 ลานบาท รอยละ 38.1 ของงบประมาณ (เปนดานการศกษา

419,383.2 ลานบาท, ดานสขภาพ 184,934.7 ลานบาท, อนๆ 165,817.8 ลานบาท)

เมอพจารณาเฉพาะสวนทเหลอของแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 (พ.ศ.2547-

2549) จะปรากฏวา แนวโนมของตวเลขความตองการงบประมาณดานการพฒนาคนและสงคม

จะตกประมาณ 1,701,520.0 ลานบาท ซงคดเปนรอยละ 50.0 (ในชวงแผนฯ 8 รอยละ 40) ของ

งบประมาณรายจาย โดยเฉพาะอยางยงงบดานการศกษา จะตกประมาณ 29.5 ของงบประมาณ

(เทยบกบในชวงแผนฯ 8 รอยละ 24.6) และงบดานสขภาพ/สาธารณสข ประมาณรอยละ 10.4

(เทยบกบในชวงแผนฯ 8 รอยละ 7.6)

ซงเมอพจารณาจากความเปนไปไดแลว สรปไดวาไมสามารถจดสรร

งบประมาณดานการพฒนาคนและสงคมใหเปนไปตามแนวโนม-ความตองการขางตนได เพราะ

ในทางปฏบตมความจ าเปนทจะตองจดสรรงบประมาณใหตามขอผกพนอน ๆ อกมาก โดยเฉพาะ

อยางยงการช าระหนเงนกทงในและตางประเทศ, การแกไขปญหาความยากจน, การกระจายอ านาจส

ภมภาคและทองถน, การฟนฟเศรษฐกจ ฯลฯ

4) ขอเสนอแนะ เพอทจะใหงานดานพฒนาคนและสงคมในเรองส าคญ ๆ ไดรบการ

จดสรรทรพยากรอยางพอเพยง (ภายใตทรพยากรทมจ ากด) ในเบองตนมขอเสนอแนะเชงนโยบาย

ดงน

(1) จากแนวโนมความตองการงบประมาณดานคนและสงคม ในชวง

แผนพฒนาฯ ฉบบท 9 เบองตน เสนอใหก าหนดกรอบวงเงนดานคนและสงคม ชวงป 2547-

2549 ประมาณ 1,600,000 ลานบาท มาจากงบประมาณแผนดนประมาณ 1,500,000-

1,550,000 ลานบาท (หรอประมาณ 44-45.6% ของงบประมาณรายจาย) ทเหลอมาจากเงนก

ทงในประเทศและตางประเทศ และการปรบคาบรการทางสงคมใหสะทอนตนทนมากขน

(2) จดล าดบความส าคญของแผนงาน-โครงการเรองทจ าเปนตองด าเนนการ

เชน การปฏรปการศกษา การสรางหลกประกนสขภาพ โครงการ 30 บาท รกษาทกโรคทงการ

ปองกนและบ าบด โดยเฉพาะกลมยากจนและดอยโอกาสและการปองกนแกไขปญหาสงคมทส าคญ ๆ

เชน ยาเสพตด ความปลอดภยในชวตและทรพยสน รวมทงการคมครองผบรโภคการผลตและพฒนา

ก าลงคนในสาขาทมความจ าเปนใหสอดคลองสนบสนนวาระแหงชาตทง 4 ดาน และความตองการ

32

ของสงคม ทงน ใหมการบรณาการแผนงาน-โครงการ ทมลกษณะใกลเคยงกน ควบคกบการปรบ

การบรหารจดการ/พฒนากลไกตาง ๆ เพอเปดโอกาสใหภาคการพฒนาตางๆ มสวนรวมในการ

ด าเนนงานมากขน (สรางสงจงใจและลด/ขจดเงอนไขทเปนอปสรรค)

(3) ทบทวนแผนงานโครงการทลาสมย หมดความจ าเปน ไมสอดคลองกบ

นโยบาย/แผน โดยยกเลก/ชะลอ/ตดทอน เชน การจดตง/ขยาย สถาบนการศกษา ในรปแบบ

ตาง ๆ ลดคาใชจายในการบรหารงาน การเกลยอตราคร-อาจารย และบคลากรประเภทตางๆ และ

ทบทวนนโยบายและการด าเนนงานกองทนกยมเพอการศกษาใหมประสทธภาพและเขาถงกลม

เปาหมายทแทจรง

(4) การขยายโอกาสการศกษาขนพนฐาน 12 ป เนนการเขาถงกลมเปาหมาย

ทยากจน-ดอยโอกาส โดยมมาตรการพเศษเฉพาะกลม เชน การใหทนการศกษา, การกยมเพอ

การศกษา, การบรการรบ-สง/สนบสนนคาพาหนะเดนทาง ฯลฯ

(5) โครงการ 30 บาท รกษาทกโรค เนองจากเปนเรองใหมทเพงด าเนนการ

ครอบคลมทวประเทศ จงเสนอใหเนนการเขาถงกลมเปาหมาย ยากจน-ดอยโอกาสและคนพการ

และมมาตรการพเศษเฉพาะกลม และเรงตดตามประเมนผล และศกษาวจย เกยวกบผลกระทบ

ตาง ๆ ทงดานบวกและดานลบ เพอน าไปสขอเสนอแนะทเปนรปธรรม ทงดานกลมเปาหมาย ตนทน

(เพอเชอมโยงสการปรบคาใชจายตอหวและการคดคาบรการ) ตลอดจนประเภทและระดบการ

ใหบรการ

ความเหนคณะกรรมการฯ (18 พฤศจกายน 2545)

คณะกรรมการฯ ไดพจารณาเรอง ประมาณการความตองการงบประมาณดานการพฒนาคน

และสงคมฯ แลว เหนชอบกบแนวทางการจดล าดบความส าคญและการพจารณาทบทวนแผนงาน/

โครงการ และขอเสนอเกยวกบโครงการขยายโอกาสทางการศกษาพนฐาน 12 ป และโครงการ 30

บาทรกษาทกโรค โดยมความเหนและขอเสนอแนะเกยวกบกรอบวงเงนงบประมาณดานการพฒนา

คนและสงคม ดงน

(1) ในการประมาณความตองการงบประมาณดานการศกษา ควรใหความส าคญกบ

งบประมาณทตองใชเพอการปฏรปการศกษา รวมทงการทบทวนกองทนเงนใหกยมเพอการศกษา

ทงนเพอใหการประมาณการครอบคลมรายการส าคญครบถวน นอกจากนในระยะเวลาทผานมามการ

จดตงสถานศกษาใหมและการขยายวทยาเขตไปในสวนภมภาคจ านวนมาก หากไมมนโยบายทชดเจน

และการปรบปรงการบรหารจดการทมประสทธภาพแลวจะเปนภาระตองบประมาณของรฐมากขน

เรอย ๆ

(2) การลงทนดานการพฒนาคนและสงคมควรใหความส าคญกบการพฒนาดาน

คณภาพมากกวาปรมาณ และควรมการทบทวนกลมเปาหมายใหชดเจน โดยเนนกลมผยากจน

33

ผดอยโอกาสเปนล าดบแรกเพอใหมงบประมาณเหลอพอส าหรบการปรบปรงดานคณภาพและ

ส าหรบ

โครงการใหมทมล าดบความส าคญสง รวมทงควรเปดโอกาสใหภาคเอกชนเขามามสวนรวม

ด าเนนการดานการพฒนาคนและสงคมมากขน ซงจะชวยลดภาระงบประมาณภาครฐลง

(3) ควรพจารณาปรบวธการประมาณกรอบงบประมาณในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9

ใหม ใหสอดคลองกบระบบงบประมาณแบบใหมทเนนเรองผลผลต ผลลพธเปนหลก หรอระบบ

งบประมาณฐานศนย ซงอาจจะท าใหกรอบงบประมาณลดลงจากทประมาณการไว

มตคณะกรรมการฯ

มอบหมายให สศช. รบความเหนของคณะกรรมการฯ ไปพจารณาปรบปรงประมาณการ

ความตองการงบประมาณดานการพฒนาคนและสงคมในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-

2549) และประสานกบส านกงบประมาณและหนวยงานทเกยวของ เพอใชเปนกรอบในการจดสรร

งบประมาณ และจดท าแผนงาน/โครงการตาง ๆ ตอไป

1.5 (ราง) แผนแมบทการพฒนาประชากรในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9

(พ.ศ. 2545-2549)

เสนอพจารณาครงท 1

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดเสนอ (ราง)

แผนแมบทการพฒนาประชากรในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549) ตอ

คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (กก.สศช.) พจารณาใหความเหนชอบเพอ

น าเสนอคณะรฐมนตรพจารณาอนมตเพอใหหนวยงานทเกยวของใชเปนกรอบในการจดท า

แผนปฏบตการ และใหส านกงบประมาณใชเปนกรอบในการจดสรรงบประมาณประจ าปตอไป

ความเปนมาและสาระส าคญ

1) ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดแตงตง

คณะท างานรางทศทางนโยบายประชากรในแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549) ขน

เมอวนท 17 เมษายน 2545 ท าหนาทในการรางทศทางการด าเนนงานดานนโยบายประชากรใน

แผนพฒนาฯ ฉบบท 9 คณะท างานฯ ไดประชมเมอวนท 23 เมษายน 2545 มความเหนวา

ควรจดท าเปนรางแผนแมบทการพฒนาประชากรในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-

2549) ซงไดมการประชมเปนระยะอยางตอเนอง ทงการประชมเชงปฏบตการ และการสมมนาระดม

ความคดเหนจากหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชน

34

2) (ราง) แผนแมบทการพฒนาประชากรในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-

2549) ประกอบดวย 5 บทหลก ไดแก

บทท 1 สถานการณและปญหาประชากร

ประชากรไทยมการเปลยนแปลงโครงสรางอายทเปนผลจากการลดลงของอตรา

เจรญพนธรวมของประเทศอยางตอเนอง ท าใหสดสวนประชากรวยเดก (0-14 ป) มแนวโนมลดลง

อยางตอเนอง ประชากรวยแรงงาน (15-59 ป) มแนวโนมทจะเพมตอไปอกระยะหนง และ

ประชากรสงอาย (60 ปขนไป) เพมขนเปนล าดบ การกระจายตวประชากรมความแตกตางกนใน

พนทตาง ๆ ทวประเทศ การลดลงของภาวะเจรญพนธทอยต ากวาระดบทดแทน (replacement

level) เปนปญหาประชากรทส าคญ อตราเจรญพนธรวม หมายถง จ านวนบตรโดยเฉลยตอสตร 1

คน ซงในป 2543 ในระดบประเทศมเพยง 1.82 ซงผลกระทบทเกดขนจากการลดลงของอตราเจรญ

พนธทต ากวาระดบทดแทนจะท าใหประชากรวยแรงงานมสดสวนลดลงและประชากรผสงอายม

สดสวน

สงมากขน การพฒนาคณภาพประชากรไทยจ าเปนตองเสรมสรางคณภาพพนฐานใหมนคงสามารถ

เผชญสงทาทายใหม ๆ ในสงคมยคปจจบนและอนาคตไดอยางเขมแขงและมภมคมกนแตประชากร

ไทยยงมปญหาทงในดานการดแลสขภาพพนฐานยงไมเพยงพอ การเรยนรทน าไปสการด าเนนชวตท

เหมาะสมยงมนอย และการพฒนาทกษะพนฐานทน าไปสการประกอบอาชพในอนาคตยงไมเพยงพอ

นอกจากนการกระจกตวของประชากรในบางพนทท าใหการจดบรการดานตาง ๆ ไมเพยงพอตอ

ความตองการ อกทงการน าแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองจากประเทศเพอนบานเขามาท างานแทน

แรงงานไทยในบางอาชพกอใหเกดปญหาทงทางดานเศรษฐกจ สงคม และความมนคงของประเทศ

บทท 2 การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และขอจ ากด

(1) จดแขงและโอกาส ไดแก การก าหนดนโยบายประชากรมความชดเจนมา

ตงแตแผนพฒนาฯ ฉบบท 3 หนวยปฏบตทงภาครฐและเอกชนสามารถด าเนนงานดานประชากรได

อยางมประสทธภาพ ประสบความส าเรจอยางมากในงานวางแผนครอบครว สามารถสรางความ

รวมมอทงในและนอกประเทศไดอยางตอเนอง การลดลงของประชากรวยเดกท าใหประเทศไทย

สามารถเพมการพฒนาคณภาพประชากรใหดยงขนได และการทประชากรวยแรงงานยงมสดสวนสง

เปนชวงเวลาทเหมาะสมในการเรงพฒนาเศรษฐกจของประเทศและสงเสรมการออมภายในประเทศ

โดยเฉพาะอยางยงในระดบครวเรอน

(2) จดออนและขอจ ากด ไดแก การเกดวกฤตเศรษฐกจสงผลใหการพฒนา

ประชากรระยะตอไปอาจตองเผชญกบการมทรพยากรทจ ากดในการด าเนนงาน กฎระเบยบหลาย

เรองยงไมเออตอการรกษาภาวะเจรญพนธใหอยในระดบทดแทนอยางตอเนอง แรงงานไทยสวนใหญ

มการศกษาต า ขาดทกษะ ความรและความเขาใจในการเรยนร ดวยตนเองอยางตอเนอง การเตรยม

รบสถานการณทประเทศจะกาวเขาสสงคมผสงอายยงมนอย ขณะทวกฤตเศรษฐกจเปนขอจ ากดทม

35

ผลกระทบตอการมบตรและการเวนชวงการมบตร และการทผหญงไทยมสดสวนทเปนโสดสงขน

ท าใหการรกษาระดบภาวะเจรญพนธใหอยในระดบทดแทนท าไดยากมากขน นอกจากนขอมล

ประชากรบางดานยงไมครบถวนสมบรณ

บทท 3 วสยทศน วตถประสงค และเปาหมาย

(1) วสยทศน “ประชากรไทยใน 20 ปขางหนา มคณภาพชวตทดและมความ

เปนอยทเหมาะสม โดยมอตราเพมประชากร โครงสรางและการกระจายตวประชากรทเหมาะสม ม

อนามยการเจรญพนธทด มสถาบนครอบครวทเขมแขง มทกษะชวต ทกษะอาชพ มการใชและ

รกษาทรพยากรทพอเหมาะทงในเขตเมองและชนบท เพอการพฒนาทยงยนของประเทศภายใต

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง”

(2) วตถประสงค เพอน าไปสวสยทศนขางตนการพฒนาประชากรในชวงของ

แผนพฒนาฯ ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549) เหนควรก าหนดวตถประสงคไว 3 ประการ ดงน

(2.1) เพอรกษาโครงสรางประชากรใหเหมาะสม มประชากรวยแรงงาน

เพยงพอทจะเปนก าลงส าคญในการพฒนาประเทศ และสามารถรบภาระเลยงดผทพงตนเองไมได

ทงเดกและผสงอาย รวมทงเออตอการพฒนาคณภาพประชากร

(2.2) เพอพฒนาคณภาพประชากรใหมอนามยการเจรญพนธทด ม

การศกษาทมคณภาพและไดมาตรฐาน มสถาบนครอบครวเปนฐานหลกในการปพนฐานชวต มการ

พฒนาทกษะฝมอและเพมพนความรอยางตอเนองตลอดชวต

(2.3) เพอใหการกระจายตวประชากรเปนไปอยางเหมาะสม เกดความ

สมดลระหวางประชากรกบทรพยากรในมตทางกายภาพและทางสงคม และสงแวดลอม

(3) เปาหมาย เพอใหบรรลวตถประสงคดงกลาว จงก าหนดเปาหมายในป

2549 ไว 3 ประการ ดงน 1) รกษาระดบอตราเจรญพนธใหอยในระดบทดแทน 2) ประชากร

ทกกลมวยมอนามยการเจรญพนธทดอยางนอยรอยละ 80 ของเกณฑมาตรฐานทก าหนดในแตละ

พนท 3) ลดอตราการยายถนของประชากรจากเขตชนบทไปสเขตเมอง

บทท 4 ยทธศาสตรการพฒนาประชากร

เพอใหบรรลวตถประสงค และเปาหมายขางตน เหนควรก าหนดยทธศาสตรการ

พฒนาประชากรทส าคญไว 4 ยทธศาสตร ดงน การรกษาแนวโนมภาวะเจรญพนธใหอยในระดบ

ทดแทน การพฒนาคณภาพพนฐานประชากร การสงเสรมการกระจายตวประชากรใหเหมาะสม การ

พฒนาระบบขอมล การศกษาวจย และความรวมมอระหวางหนวยงานทงภายในและระหวางประเทศ

บทท 5 แนวทางการแปลงแผนไปสการปฏบต

36

เพอใหยทธศาสตรและแนวทางตางๆ ของแผนแมบทการพฒนาประชากรในชวง

แผนพฒนาฯ ฉบบท 9 สามารถน าไปสการปฏบตได จงไดก าหนดขนตอนการแปลงแผนไปสการ

ปฏบตไว ดงน ขนตอนท 1 การชแจงสรางความเขาใจในเนอหาสาระของแนวทางการด าเนนงาน

เพอใหหนวยงานทเกยวของตระหนกถงความส าคญ และมสวนรวมในการด าเนนงานทสอดคลอง

และเปนไปในทศทางเดยวกน ขนตอนท 2 การจดองคกร โดยแตงตงคณะกรรมการพฒนาประชากร

ระดบชาตขน โดยมส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต เปนฝาย

เลขานการ เปนกลไกท าหนาทในการก าหนดนโยบาย เปาหมาย ยทธศาสตร น านโยบายไปสการ

ปฏบต ก ากบดแลการด าเนนงานใหเปนไปตามนโยบายและแผนแมบทฯ และจดท าประเมนผล

ภาพรวมเสนอตอคณะรฐมนตรปละครง ขนตอนท 3 การสอดแทรกแนวทางการด าเนนงานดาน

ประชากรไวในแผนปฏบตการกระทรวงหรอหนวยงานในสวนกลาง ขนตอนท 4 การจดท า

แผนปฏบตการระดบพนท ขนตอนท 5 การตดตามประเมนผล และขนตอนท 6 การก าหนด

เครองชวดผลสมฤทธ

3) ความเชอมโยงกบแผนแมบทอนๆ

(1) จะชวยสนบสนนการบรรลเปาหมายและยทธศาสตรในแผนพฒนาฯ

ฉบบท 9 ในสวนเปาหมายรวมดานการยกระดบคณภาพชวตทตองการใหประเทศไทยมโครงสราง

ประชากรทสมดล และขนาดครอบครวทเหมาะสม

(2) สามารถน าไปเชอมโยงกบแผนพฒนาการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

ระยะท 9 (พ.ศ. 2545-2549) แผนพฒนาการศกษาระดบอดมศกษา ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-

2549) แผนพฒนาสขภาพแหงชาตในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549)

แผนพฒนาแรงงานในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 และยทธศาสตรการบรหารจดการทรพยากร

ธรรมชาตและสงแวดลอม เพอท าใหการพฒนาประชากรโดยรวมด าเนนการไดอยางมประสทธภาพ

ยงขน

ความเหนคณะกรรมการฯ (24 กมภาพนธ 2546)

คณะกรรมการฯ ไดพจารณา (ราง) แผนแมบทการพฒนาประชากรในชวงแผนพฒนาฯ

ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549) แลว มความเหนและขอสงเกต ดงน

(1) ควรพจารณาวธการแกปญหาประชากรในแนวทางใหม แทนนโยบายการเพมจ านวน

ประชากรเพอรกษาภาวะเจรญพนธใหอยในระดบทดแทนอยางตอเนอง โดยเนนเรองการพฒนา

คณภาพของประชากรและการใชเทคโนโลยทจะชวยเพมผลผลตตอคนของประชากรทงผสงอายและ

ผทอยในวยแรงงานใหสามารถรบภาระเลยงดผทไมสามารถพงตนเองไดมากกวาในปจจบน

(2) รฐควรมนโยบายทจะด าเนนการเรองระบบประกนสงคมและระบบบรการ

37

สาธารณสขใหมประสทธภาพ ครอบคลมทกกลมประชากร เพอสรางหลกประกนในการด ารงชวต

หลงเกษยณอายของประชากรวยแรงงานในปจจบน ซงมแนวโนมจะเปนประชากรกลมใหญทสดในอก

20 ปขางหนา เพอมใหเปนภาระทางการคลงของรฐในอนาคต

(3) เหนควรให สศช. ท าการศกษา ทบทวนความถกตองของตวเลขอตราเจรญพนธรวม

ของประเทศ และเทคนควธการพยากรณจ านวนประชากรอกครง กอนทจะใชเปนขอมลการวางแผน

พฒนาประชากร

(4) นอกจากน คณะกรรมการฯ มขอสงเกตวา เมอนกประชากรศาสตรไมสามารถ

ก าหนดสดสวนกลมประชากรในอดมคตทแสดงวาสดสวนประชากรวยแรงงานทเหมาะสมทจะ

สามารถรบภาระดแลประชากรวยเดกและประชากรวยสงอายไดควรเปนเทาใด ประกอบกบปจจบน

สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลยไดเปลยนไปจากอดตมาก ดงนน การก าหนด

อตราเจรญพนธทเหมาะสมกบแตละประเทศจงเปนไปไดยาก

มตคณะกรรมการฯ

มอบหมายให สศช. รบความเหนและขอสงเกตของคณะกรรมการฯ ไปพจารณาด าเนนการ

ทบทวน (ราง) แผนแมบทการพฒนาประชากรในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549)

แลวน าเสนอคณะกรรมการฯ พจารณาอกครง

เสนอพจารณา ครงท 2

สศช. ไดนดประชมคณะท างานฯ ซงเปนผจดท า (ราง) แผนแมบทการพฒนาประชากรฯ

ดงกลาว เพอรวมกนพจารณาความเหนและขอสงเกตของคณะกรรมการฯ เมอวนท 24 กมภาพนธ

2546 ในเรองอตราเจรญพนธและสดสวนประชากรทเหมาะสม การพฒนาคณภาพของประชากร

นโยบายประกนสงคม และการศกษาทบทวนความถกตองของตวเลขอตราเจรญพนธรวม (TFR)

ซงทประชมคณะท างานฯ ไดพจารณาแลว มขอชแจงและปรบปรง (ราง) แผนแมบทการพฒนา

ประชากรฯ เสนอคณะกรรมการฯ พจารณา ดงน

1) ความเหนเกยวกบอตราเจรญพนธและสดสวนประชากรทเหมาะสม

(1) แผนแมบทฯ นไมมนโยบายทจะเพมประชากรแตอยางใด แตตองการทจะ

รกษาระดบภาวะเจรญพนธทเปนอยในปจจบนใหนานทสดเทาทจะท าไดเทานน ในขณะทประเทศ

ไทยซงมอตราเจรญพนธอยในระดบต ากวาระดบทดแทน แตจ านวนประชากรยงคงเพมขน และจะยง

ไมลดลงในชวง 40-50 ปขางหนา ปจจบนสดสวนประชากรวยแรงงานยงคงสงอย ตามหลกวชาการ

ถอวาเปนชวงเวลาทเหมาะสมและเออตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศเปนอยางมาก โดยเรยก

38

ชวงเวลานวาเปนชวงของการปนผลทางประชากร (Demographic Dividend) เปนชวงทประชากรวย

แรงงานยงมสดสวนสง ประชากรวยเดกลดลง ขณะทประชากรวยสงอายเพมเพยงเลกนอย สงผลให

อตราการพงพงต า ท าใหประชากรวยแรงงานซงมสดสวนสงอยสามารถเพมผลผลต และดแลเดกและ

ผสงอายไดอยางไมเปนภาระแตประการใด จากเหตผลดงกลาว แผนแมบทฯ น จงใหความส าคญตอ

การรกษาระดบภาวะเจรญพนธทเปนอยในปจจบน (1.8) ใหนานทสดเทาทจะท าได เพอมงรกษา

ชวงเวลาปนผลทางประชากรใหนานทสด

(2) ขนาดและโครงสรางประชากรทเปนอยในปจจบนของประเทศไทยนบวาอย

ในสภาพทเหมาะสมและควรจะพยายามรกษา/ชะลอไวใหนานเทาทจะท าได จงจะสงผลดตอการ

เตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ จากขอมลการคาดประมาณประชากรของประเทศไทย พ.ศ.

2543-2568 พบวาสดสวนประชากรวยแรงงานเพมขนจากรอยละ 62.2 ในป 2533 เปนรอยละ

67.0 ในป 2553 แลวจะลดลงเปนรอยละ 62.0 ในป 2568 โดยอตราสวนภาระพงพงจะลดลงจาก

ทประชากรวยแรงงาน 100 คน ตองดแลเดกและผสงอาย 83 คน ในป 2523 เปนดแลเพยง

49 คน ในป 2553 และหลงจากนนจะเรมสงขนอกครง

2) ความเหนเกยวกบการพฒนาคณภาพของประชากร แผนพฒนาฯ ฉบบท 9 ไดให

ความส าคญแกการพฒนาคณภาพประชากรโดยมการจดท าแผนเฉพาะดานขนหลายแผน ดงนน เพอ

ไมใหเกดความซ าซอน แผนแมบทฯ นจงเนนเฉพาะการพฒนาคณภาพประชากรทมไดระบไวใน

แผนเฉพาะดานฉบบอนๆ

3) ความเหนเกยวกบนโยบายประกนสงคม ไดมการก าหนดแนวทางการด าเนนงาน

เรองนไวในแผนประกนสงคม แผนหลกประกนสขภาพถวนหนา และโครงขายการคมครองทางสงคม

ส าหรบผดอยโอกาสและคนยากจน

4) ความเหนเกยวกบการศกษาทบทวนความถกตองของตวเลขอตราเจรญพนธรวม

(TFR) ในการท าส ามะโนประชากรทก 10 ป ของส านกงานสถตแหงชาต จะไดขอมลอตราเจรญพนธ

รวมทเปนตวชใหเหนวา สตรหนงคนมบตรโดยเฉลยเปนจ านวนเทาใด ในส ามะโนประชากรป 2543

พบวา TFR เปน 1.82 ซงใกลเคยงกบผลการส ารวจภาวะเศรษฐกจกบการเปลยนแปลงทาง

ประชากรและครอบครวในประเทศไทย โดยวทยาลยประชากรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

เมอป 2544 ทพบวา TFR เปน 1.86 นอกจากน ส านกงานสถตแหงชาตไดจดท าการส ารวจ

การเปลยนแปลงของประชากรในชวงเวลาระหวางส ามะโนประชากรแตละครง ดงนน จงเปนการ

ชใหเหนวา ขอมล TFR ทไดจากส ามะโนประชากรป 2543 สอดคลองกบขอมล TFR ทไดจากการ

ส ารวจหลายแหลง

5) ส านกงานฯ ไดปรบปรง (ราง) แผนแมบทฯ ตามความเหนและขอสงเกตของ

คณะกรรมการฯ โดยปรบเปาหมายในบทท 3 จากเดม “รกษาระดบอตราเจรญพนธใหอยในระดบ

ทดแทน” เปน “รกษาระดบอตราเจรญพนธใหอยในระดบไมต ากวา 1.8” และปรบยทธศาสตรใน

39

บทท 4 จากเดม “การรกษาแนวโนมภาวะเจรญพนธใหอยในระดบทดแทน” เปน “การรกษา

แนวโนมภาวะเจรญพนธใหอยในระดบไมต ากวา 1.8”

ความเหนคณะกรรมการฯ (21 กรกฎาคม 2546)

คณะกรรมการฯ ไดพจารณา (ราง) แผนแมบทการพฒนาประชากรในชวงแผนพฒนาฯ

ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549) ฉบบปรบปรงแลว เหนชอบการปรบปรง (ราง) แผนแมบทฯ ตามท

สศช. เสนอ

มตคณะกรรมการฯ

มอบหมายให สศช. น า (ราง) แผนแมบทการพฒนาประชากรในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 9

(พ.ศ. 2545-2549) ฉบบปรบปรงเสนอคณะรฐมนตรพจารณาอนมต เพอใหหนวยงานทเกยวของ

ใชเปนกรอบในการจดท าแผนปฏบตการ และใหส านกงบประมาณใชเปนกรอบในการจดสรร

งบประมาณประจ าปตอไป

ความเหนของหนวยงานทเกยวของ

ส านกงบประมาณพจารณาแลวมความเหนดงน

(1) (ราง) แผนแมบทการพฒนาประชากรฯ ดงกลาว จะสอดคลองกบวสยทศนการ

พฒนาประเทศทมการด าเนนการตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 ในดานแนวคดทยด “คนเปน

ศนยกลางของการพฒนา” และไดก าหนดสภาพสงคมไทยทพงประสงค โดยมงเนนการพฒนา

สงคมไทยใหเปนสงคมทเขมแขงและมดลยภาพใน 3 ดาน คอ สงคมคณภาพ สงคมภมปญญาและ

การ

เรยนร และสงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกน มเปาหมายเพอการยกระดบคณภาพชวต โดยให

ประเทศไทยมโครงสรางประชากรทสมดล มขนาดครอบครวทเหมาะสมโดยรกษาภาวะเจรญพนธ

ของประชากรใหอยในระดบทดแทนอยางตอเนอง ประชากรมสขภาพดทงทางรางกาย จตใจและ

สงคม รวมทงมการสงเสรมการกระจายประชากรใหเหมาะสม เพอใหเกดสมดลระหวางประชากรกบ

ทรพยากรทางกายภาพและสงแวดลอม ซงเปาหมายดงกลาวจะเปนแนวทางการพฒนาตาม

ยทธศาสตรการพฒนาคณภาพคนและความคมครองทางสงคมของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549)

(2) สวนราชการดานสาธารณสขและแรงงาน ควรก าหนดโครงการอยภายในกรอบของ

แผนแมบทฯ ทส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเสนอ ซงนาจะไมม

ปญหาในการด าเนนงานใหเปนไปตามแผนแมบทฯ

40

(3) การจดสรรงบประมาณรายจายประจ าปจะไดใชแผนแมบทเปนกรอบโดยในดาน

แรงงานจะไดน ารายจายจากเงนนอกงบประมาณมาประกอบการพจารณาเปนภาพรวมของแผนงาน

ดวย

มตคณะรฐมนตร (7 ตลาคม 2546)

คณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 7 ตลาคม 2546 อนมต (ราง) แผนแมบทการพฒนา

ประชากรในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 7 (พ.ศ. 2545-2549) และ

ใหหนวยงานทเกยวของใชเปนกรอบในการจดท าแผนปฏบตการและใหส านกงบประมาณใชเปน

กรอบในการจดสรรงบประมาณประจ าปตอไป ตามทส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาต (สศช.) เสนอ ทงนให สศช. รบขอสงเกตของคณะรฐมนตรไปพจารณา

ด าเนนการดวย ดงน

(1) การก าหนดเปาหมายประการหนงของ (ราง) แผนแมบทฯ ทจะรกษาระดบอตรา

เจรญพนธใหอยในระดบไมต ากวา 1.8 นน ควรมรายละเอยดของเหตผล ความจ าเปน ตลอดจน

ขอมลทางวชาการรองรบและสนบสนนการก าหนดเปาหมายดงกลาวอยางชดเจน

(2) เพอให (ราง) แผนแมบทฯ สามารถแปลงผลไปสการปฏบตของหนวยงานตาง ๆ ท

เกยวของไดอยางถกตองและเหมาะสม สศช. ควรเพมเตมรายละเอยดเกยวกบแผนงาน/โครงการ

ตาง ๆ ทสมควรจะด าเนนการใหชดเจนยงขนดวย

(3) การเกบรวมขอมลประชากรในวยเจรญพนธนอกจากจะจ าแนกตามพนทแลว สศช.

ควรเกบขอมลในลกษณะทจ าแนกตามภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน (Household Socio-

Economic Survey) ดวย เพอสามารถใชเปนขอมลประกอบการพจารณาตดสนใจหรอด าเนนการ

แผนงาน/โครงการตาง ๆ ไดอยางเหมาะสมวา ควรจะด าเนนการแกไขปญหา หรอสนบสนนสงเสรม

ประชากรกลมใด อยางไร เพอใหบรรลเปาหมายของการพฒนาประชากรทก าหนดขน โดยการเกบ

รวบรวมขอมลดงกลาวน สศช. อาจประสานและขอความรวมมอจากส านกงานสถตแหงชาตในการ

ด าเนนการตอไปได

1.6 กลยทธการจดการปญหาความยากจนในปงบประมาณ 2546-2547

ความเปนมาและสาระส าคญ

1) การประชมเชงปฏบตการ เรอง “ยทธศาสตรการแกไขปญหาความยากจน” วนท 6

มถนายน 2545 ณ ตกสนตไมตร ท าเนยบรฐบาล ซงมนายกรฐมนตรเปนประธาน ทประชมมมต

เหนชอบตามกรอบยทธศาสตรการแกไขปญหาความยากจน ซงประกอบดวย 5 ยทธศาสตร ไดแก

การสงเสรมนโยบายเศรษฐกจมหภาคใหเออตอการแกไขปญหาความยากจน การเพมศกยภาพและ

โอกาสของคนจน การพฒนาระบบคมครองทางสงคมและผดอยโอกาส การจดการทรพยากร

41

ธรรมชาต และการปรบปรงระบบบรหารภาครฐเพอแกไขปญหาความยากจน โดยทประชมม

ขอสงเกตทส าคญ คอ ตองเนนใหชมชนมบทบาทส าคญในการแกไขปญหาความยากจนในทองถน

ของตนเอง ตองแกไขปญหาใหตรงกลมเปาหมาย และเพมบทบาทภาคประชาสงคมและองคกร

ปกครองสวนทองถนในการสนบสนนการแกปญหาความยากจนในระดบพนท รวมทงปรบบทบาท

ของหนวยงานภาครฐจากการสงการ ควบคม ก ากบ มาเปนการสนบสนนและอ านวยความสะดวกแก

ภาคชมชน

2) มตคณะรฐมนตร เมอวนท 10 กนยายน 2545 ไดใหความเหนชอบมต

คณะกรรมการ กนภ. ในการประชมเมอวนท 1 กรกฎาคม 2545 ซงมสาระส าคญ คอ ควรมการ

ก าหนดพนทเปาหมายเพอแกไขปญหาความยากจนใหชดเจน ให สศช. ประสานการจดท า

แผนปฏบตการแกไขปญหาความยากจน และมอบหมายให สศช. เปนหนวยประสานภาคการพฒนา

ตาง ๆ ในการเขามามสวนรวมเสรมสรางความเขมแขงของชมชนและแกไขปญหาความยากจน

3) ขอเทจจรง

(1) จากการศกษาวเคราะหรายจายงบประมาณเพอการแกไขปญหาความ

ยากจนชวงป 2543-2546 พบวา รายจายงบประมาณทภาครฐใหการสนบสนนนนเพยงพอส าหรบ

แกไขปญหาความยากจนของประเทศ แตตองบรหารจดการใหเกดประสทธผลทตรงตอกลม

เปาหมาย พนท และตรงกบสาเหตของความยากจนมากทสด นอกจากนยงพบวา การกระจาย

ทรพยากรมความเหลอมล าระหวางภมภาค และการจดสรรทรพยากรยงไมสมดลกบสถานการณ

ความยากจน รวมทงการบรหารจดการเพอการแกไขปญหาความยากจนยงมลกษณะแยกสวนและ

ขาดกลไกกลางในการประสานงาน ท าใหการแกไขปญหาความยากจนไมมประสทธภาพเทาทควร

(2) ดวยเหตน จงจ าเปนตองใหความส าคญกบการบรณาการการท างานของ

ทกภาคสวน การมเปาประสงครวม และมการจดล าดบความส าคญของกจกรรมและพนทด าเนนงาน

รวมกน เพอเพมประสทธภาพการจดการแกไขปญหาความยากจน ดงนน สศช. ไดประสานความ

รวมมอกบหนวยงานภาครฐและภาคการพฒนาตางๆ รวมกนจดท ากลยทธการจดการปญหาความ

ยากจนในปงบประมาณ 2546-2547 ซงประกอบดวย แนวทางการจดการรายจายงบประมาณ

ส าหรบการแกไขปญหาความยากจนพรอมดวยขอเสนอแนะส าหรบการจดสรรงบประมาณประจ าป

2546-2547 การก าหนดพนทเปาหมายเพอการแกไขปญหาความยากจน และการบรณาการแผน

ชมชนเพอความเขมแขงของชมชนและเอาชนะความยากจน

4) แนวทางการจดการรายจายงบประมาณส าหรบการแกไขปญหาความยากจน

(1) สรปภาพรวมการจดสรรรายจายงบประมาณเพอแกไขปญหาความยากจน

2543-2546 จากการส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอนในป 2544 ประมาณการวา

มคนจนจ านวน 8.2 ลานคนหรอรอยละ 13.0 ของประชากร ลดลงจาก 8.9 ลานคนหรอ

42

รอยละ 14.2 ของประชากรป 2543 ขณะเดยวกนการใชจายเพอแกไขปญหาความยากจนของ

รฐบาลเพมขนโดยล าดบ จาก 88,338.89 ลานบาทหรอรอยละ 10.37 ของรายจายงบประมาณในป

2543 เปน 133,590.11 ลานบาทในป 2546 คดเปนรอยละ 13.36 ของงบประมาณแผนดน

ส าหรบงบประมาณแกไขปญหาความยากจนในป 2546 นน จ าแนกตามยทธศาสตรการด าเนนงาน

ได ดงน

การเพมศกยภาพและโอกาสของคนจน ไดรบงบประมาณ รอยละ 83.89

ของงบฯ ยากจนทงหมด หรอจ านวน 112,075.02 ลานบาท การพฒนาระบบคมครองทางสงคม

และผดอยโอกาส ไดรบงบประมาณรอยละ 7.61หรอ 12,834.25 ลานบาท การจดการทรพยากร

ธรรมชาตและสงแวดลอม ไดรบงบประมาณรอยละ 6.5 หรอ 8,680.84 ลานบาท ส าหรบ

ยทธศาสตรการสงเสรมนโยบายเศรษฐกจมหภาคเพอแกปญหาความยากจน และยทธศาสตรการ

ปรบปรงระบบบรหารจดการภาครฐ สามารถด าเนนการไดโดยไมตองใชเงน อนงรายจายงบประมาณ

เพอแกปญหาความยากจนเพยงรอยละ 11.63 เทานนทบรหารจดการภายใตระบบ กนภ.

(2) ผลการศกษาวเคราะหพบวา

(2.1) รายจายงบประมาณทรฐใหการสนบสนนพอเพยงส าหรบแกไข

ปญหาความยากจนของประเทศ ทวาตองบรหารจดการใหเกดประสทธผลทตรงตอกลมเปาหมาย

พนทและครวเรอน และตรงกบสาเหตของความยากจนมากทสด และเมอพจารณาแบบแผนของการ

กระจายรายจายงบประมาณเพอแกไขปญหาความยากจนในชวงป 2543 ถง 2545 เปรยบเทยบ

ระหวางภมภาคแลวพบวา การกระจายทรพยากรมความเหลอมล าระหวางภมภาค โดยเฉพาะภาค

อสานเมอเทยบเปนรายจายตอหวคนจนแลวพบวาต ากวาคาใชจายเฉลยตอหวคนจนทงประเทศ

ประมาณ 3.74 เทา

(2.2) การจดสรรทรพยากรยงไมสมดลกบสถานการณความยากจน

กลมเปาหมายเกษตรกรยากจนยงไมไดรบความส าคญเทาทควร ในขณะทคนจนรอยละ 60 เปน

เกษตรกรแตงบประมาณเพอแกปญหาเกษตรกรยากจนคดเปนสดสวนเพยงรอยละ 18.23 เทานน

ในขณะทการด าเนนงานยงไมใหน าหนกกบสาเหตหลกของความยากจน โดยเฉพาะในเรอง การขาด

โอกาสทางการศกษา และการขาดโอกาสและทางเลอกในการประกอบอาชพ โดยงบประมาณส าหรบ

สนบสนนการพฒนาอาชพ คดเปนสดสวนเพยงรอยละ 1.83 ของงบประมาณแกปญหาความยากจน

ทงหมด

(2.3) การบรหารจดการเพอแกไขปญหาความยากจนเปนแบบแยกสวน

และขาดกลไกกลางในการประสานงานทจะท าใหหนวยงานตางๆ ท างานโดยยดเปาประสงคเดยวกน

(2.4) มาตรการทส าคญยงขาดงาน/โครงการรองรบ การแกไขปญหา

ความยากจนยงไมครบถวนสมบรณ เนองจากแนวทางการด าเนนงานทมล าดบความส าคญสงยง

43

ด าเนนการไดไมครอบคลมหรอยงไมมการน าไปปฏบต อาท การลดภาระรายจายในเรองทอยอาศย

แกคนจนในชนบท การสงเสรมระบบตลาดส าหรบกระจายสนคาเกษตรใหทวถงทกพนท และการ

พฒนาผลตภณฑใหสนคาเกษตรมมลคาเพมสงขน รวมทงการปรบปรงพฒนาขอมลใหสามารถชวด

ความกาวหนาและผลสมฤทธการด าเนนงานทสอดคลองตามยทธศาสตรการแกไขปญหาความ

ยากจนและสอดคลองกบสภาวะทเปลยนแปลงไป

(2.5) การด าเนนงานเชงรกเพอปองกนปญหาความยากจนยง

ไมครอบคลมประชากรและสภาวะการณทเปราะบางตอปญหาความยากจน โดยเฉพาะแรงงาน

นอกระบบและเกษตรกร นอกจากนยงไมครอบคลมการประกนความเสยงของสถานการณทท าให

เกดความยากจน เชน ภยธรรมชาต

(3) แนวทางการจดการรายจายงบประมาณส าหรบแกไขปญหาความยากจน

(3.1) แนวทางการจดสรรงบประมาณรายจายป 2547 เพอแกไขปญหา

ความยากจน ควรใหความส าคญกบเรองการลดภาระรายจายของคนจน โดยเฉพาะเรองทอยอาศยให

ครอบคลมคนจนในชนบทและดานการศกษาของบตรหลานคนจน การเพมรายไดและเสรมสราง

ความเขมแขงเศรษฐกจฐานรากควรเนนการพฒนาอาชพและสรางทกษะ/โอกาสในการเปน

ผประกอบการแกกลมประชากรวยแรงงานทยากจน ควบคไปกบการพฒนาทกษะของแรงงาน

ไรฝมออยางตอเนอง การแกไขปญหาเกษตรกรยากจนใหครบวงจรโดยครอบคลมเรอง “ระบบ

ตลาด” พฒนากลยทธการด าเนนงานเชงรกเพอปองกนความยากจน โดยพฒนาระบบการคมครอง

ทางสงคมใหครอบคลมแรงงานนอกระบบและแรงงานภาคเกษตร และศกษาความเปนไปไดของการ

น าระบบประกนภยจากภยธรรมชาตมาใช และการพจารณาทบทวน ยบเลก ปรบลดงบประมาณ

ส าหรบโครงการทไมจ าเปนเพอใชทรพยากรทประหยดไดส าหรบโครงการทส าคญขางตน

(3.2) จดใหมกลไกกลางในการขบเคลอนและประสานงานทงระหวาง

หนวยงานสวนกลางและระหวางสวนกลางกบทองถนส าหรบจดการปญหาความยากจนแบบเปน

องครวมและใชทรพยากรใหเกดสมฤทธผลในการลดภาวะความยากจน โดยเหนควรให

กระทรวงมหาดไทยเปนหนวยงานหลกจดท าแผนงบประมาณการแกไขปญหาความยากจนเชงบรณา

การ

ปงบประมาณ 2547 พจารณาจดล าดบความส าคญของมาตรการด าเนนงานทจะมผลตอการ

แกไขปญหาความยากจน ความเปนธรรมของการกระจายงบประมาณโดยรวม รวมทงมอบให

คณะกรรมการ กนภ. ประสานและตดตามการแกไขปญหาความยากจนในพนทเปาหมายและกลม

ประชากรเปาหมาย

(3.3) การด าเนนงานระยะเรงดวนในปงบประมาณ 2546 ปรบการ

กระจายงบประมาณป 2546 ใหเปนธรรม สอดคลองกบภาวะความยากจนในแตละภมภาค

โดยอดหนนงบประมาณใหภาคตะวนออกเฉยงเหนอในสดสวนทสงขน อยางนอยใหไดรบคาใชจาย

44

ตอหวในสดสวนทใกลเคยงกบคาเฉลยของประเทศ ส าหรบการจดทดนท ากนนนควรใหความส าคญ

กบเกษตรกรยากจนเปนล าดบแรกและตองพฒนามาตรการปองกนการสญเสยทดนท ากนควบคกน

ไปดวย นอกจากนควรปรบปรงและพฒนาขอมลใหสามารถชวดความกาวหนาและผลสมฤทธการ

ด าเนนงานทสอดคลองตามยทธศาสตรการแกไขปญหาความยากจนและสอดคลองตามสถานการณ

แวดลอมทเปลยนแปลงไป

5) การก าหนดพนทเปาหมายเพอการแกไขปญหาความยากจน

(1) ขอเทจจรง การแกไขปญหาความยากจนในชวงทผานมาไดเนนการแกไข

ในภาพรวม โดยใชแผนงาน/โครงการแบบส าเรจรปทเปนแนวทางเดยวกนในทกพนท ท าให

การแกไขปญหาไมประสบผลส าเรจเทาทควร เนองจากปญหาในแตละพนทมความซบซอนและ

ความรนแรงแตกตางกน จงมความจ าเปนตองก าหนดพนทเปาหมายเพอการแกไขปญหาความ

ยากจน อนจะน าไปสการแกไขปญหาความยากจนทมประสทธภาพมากขน

(2) วตถประสงค เพอใหหนวยงานภาครฐและภาคการพฒนาทเกยวของใชเปน

พนทเปาหมายในการด าเนนการแกไขปญหาความยากจน ทงในสวนของแผนงาน/โครงการของ

หนวยงานภาครฐและการบรณาการ/จดท าแผนชมชนเพอเปนเครองมอในการสรางความเขมแขง

ของชมชนและแกไขปญหาความยากจนในระดบพนทโดยภาคชมชนและภาคการพฒนา

(3) แนวทางการก าหนดพนทเปาหมาย

(3.1) กรอบแนวคด นยามหรอความหมาย “ความยากจนหรอคนจน”

นอกจากจะหมายความถงคนจนทขดสนทางเศรษฐกจหรอดานรายไดในการยงชพแลว ยงครอบคลม

ถงความยากจนในความหมายทกวางทเกดจากความขดสนในหลายๆ ดาน ทมผลท าใหขาดศกยภาพ

ในการด ารงชวต และไมสามารถเขาถงบรการตาง ๆ ของรฐ อนน าไปสความไมเสมอภาคทาง

เศรษฐกจและสงคม ซงนยามหรอความหมายดงกลาวมความสอดคลองกบขอมลพนฐานระดบ

หมบาน (กชช. 2ค) ทน ามาใชในการประมวลผลพนทเปาหมายเพอการแกไขปญหาความยากจน

(3.2) หลกเกณฑการก าหนดพนทเปาหมาย การก าหนดพนทเปาหมาย

เพอการแกไขปญหาความยากจน ประมวลผลจากขอมลพนฐานระดบหมบาน (กชช.2ค) ในป

2544 ประกอบดวยขอมล 6 กลม 31 ตวชวด ไดแก กลมสภาพพนฐาน กลมผลผลต รายไดและ

การมงานท า กลมสาธารณสข และการอนามย กลมแหลงน า กลมความร การศกษาและ

วฒนธรรม และกลมทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทงนไดคดเลอกเฉพาะต าบลทมหมบาน

เรงรดพฒนาอนดบ 1 (ลาหลง) ซงประกอบดวย ตวชวดทมปญหามาก (ต ากวาเกณฑ) 11-31 ขอ

และหมบานเรงรดพฒนาอนดบ 2 (ปานกลาง) ประกอบดวยตวชวดทมปญหามาก (ต ากวาเกณฑ)

6-10 ขอ โดย สศช. และกรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย ไดรวมกนด าเนนการตรวจสอบ

และปรบปรงใหมความถกตองสมบรณสอดคลองกบสถานการณปจจบนมากยงขน

45

(4) สรปผล

(4.1) พนทเปาหมายเพอการแกไขปญหาความยากจน ซงก าหนดให

ต าบลเปนหนวยนบ พบวา พนทชนบททวประเทศ 75 จงหวด มพนทเปาหมายเพอการแกไขปญหา

ความยากจนทงสน 4,635 ต าบล ของจ านวนต าบลทวประเทศ 7,255 ต าบล โดยมจ านวนหมบาน

เปาหมาย 16,555 หมบาน คดเปนรอยละ 23.0 ของหมบานทวประเทศ

(4.2) จากจ านวนพนทเปาหมายทวประเทศ 75 จงหวด 4,635 ต าบล

โดยกระจายอยใน 845 อ าเภอ ปรากฏวาเปนพนททอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 1,928 ต าบล

หรอคดเปนรอยละ 41.6 ของจ านวนต าบลเปาหมายทวประเทศ ภาคเหนอ 1,235 ต าบลหรอ

รอยละ 26.6 ภาคกลาง 940 ต าบลหรอรอยละ 20.3 และภาคใต 532 ต าบลหรอรอยละ 11.5

(4.3) ส าหรบจงหวดในแตละภมภาคทมพนทต าบลเปาหมายยากจน

มากทสด 5 อนดบแรก ไดแก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ประกอบดวย นครราชสมา อบลราชธาน

บรรมย ศรสะเกษ รอยเอด ภาคเหนอ ประกอบดวย เชยงใหม เพชรบรณ นครสวรรค เชยงราย

นาน ภาคกลาง ประกอบดวย ลพบร กาญจนบร พระนครศรอยธยา สระบร ปราจนบร และภาคใต

ประกอบดวย นครศรธรรมราช สราษฎรธาน ปตตาน ชมพร สงขลา

6) แนวทางบรณาการแผนชมชนเพอความเขมแขงของชมชนและเอาชนะความยากจน

(1) ขอเทจจรง ปจจบนไดมการท าแผนชมชนไปแลวและหนวยงานตาง ๆ

มเปาหมายจะด าเนนการในป 2546 รวมจ านวน 3,049 ต าบล แผนสวนใหญมเปาหมายและจดเนน

แตกตางกนไปตามบทบาทภารกจของหนวยงานทใหการสนบสนน ท าใหการด าเนนงานซ าซอนกน

และไมมการประสานการใชทรพยากรรวมกนระหวางหนวยงาน ดงนนจงมความจ าเปนตองมการบร

ณาการแผนชมชนทไดด าเนนการไปแลวและสงเสรมกระบวนการจดท าแผนชมชนในพนทใหมเพอ

มงไปสเปาหมายเดยวกนคอการเสรมสรางความเขมแขงของชมชนและเอาชนะความยากจน

(2) แนวคดการบรณาการแผนชมชน เพอความเขมแขงของชมชนและเอาชนะ

ความยากจน เปนการพฒนากระบวนการเรยนรของชมชน โดยเนนการเสรมสรางขดความสามารถ

ในการจดการโดยชมชนเพอชมชน มการบรณาการความคด บรณาการคน และบรณาการทรพยากร

โดยใชพนทหรอชมชนเปนศนยกลางและใชแผนชมชนเปนเครองมอ

(3) ความหมายของแผนชมชน เปนแผนปฏบตการระดบต าบลทเกดขน

จากการจดการและกระบวนการเรยนรของคนในชมชน ซงชมชนรวมกนคดรวมกนก าหนดกจกรรม

ขนมาเอง รวมทงชมชนรวมกนด าเนนการตามแผน โดยเนนกจกรรมทตอบสนองความตองการของ

ชมชนและเนนการใชทรพยากรทมอยในทองถนเปนหลก

46

(4) วตถประสงค เพอสนบสนนการบรณาการแผนชมชนเพอความเขมแขงของ

ชมชนและเอาชนะความยากจน และเสรมสรางกระบวนการเรยนรของคนในชมชน ทเนนพฒนา

ขดความสามารถของชมชนในการจดการพฒนาและแกไขปญหาในทองถนของตนเอง

(5) เปาหมาย บรณาการแผนชมชนเพอความเขมแขงของชมชนและเอาชนะ

ความยากจนใหขยายผลครอบคลมทกต าบล/เทศบาล จ านวน 7,405 แหง ทง 75 จงหวด ภายในป

2548 โดยมพนทด าเนนการในป 2546 เนนพนทต าบลทมการท าแผนชมชนไปแลวและพนทต าบล

ทหนวยงานตางๆ มเปาหมายด าเนนการแผนชมชนในป 2546 จ านวน 3,049 แหง ป 2547

เนนพนทต าบลเปาหมายยากจนหรอพนทเรงรดพฒนาอนดบ 1 และ 2 ทยงไมไดมการท าแผน

ชมชน และเทศบาลทไดมการท าแผนชมชนแลว จ านวน 2,673 แหง ป 2548 พนทต าบลและ

เทศบาลอน ๆ ทเหลอ จ านวน 1,683 แหง

(6) การด าเนนการ ในการจดท าแผนชมชนจะเนนบทบาทของชมชนโดยมทม

ปฏบตการต าบลซงประกอบดวยผน าอยางเปนทางการและผน าอยางไมเปนทางการทไดรบการ

คดเลอกจากเวทหมบาน เปนตวแทนจดท าแผนชมชน ส าหรบหนวยงานภาครฐในพนทและภาคการ

พฒนาตางๆ จะมบทบาทในการอ านวยความสะดวกและใหการสนบสนนกระบวนการจดท าแผน

ชมชน

(7) กลไกการบรหารจดการ จะท าหนาทอ านวยความสะดวกใหกบชมชน

รวมทงตดตามความกาวหนาและประเมนผลการด าเนนงาน และการสรางองคความรใหมเกยวกบ

แผนชมชน กลไกการบรหารจดการ ม 2 ระดบ คอ

(7.1) กลไกการบรหารระดบสวนกลาง ประกอบดวย คณะกรรมการ

อ านวยการฯ คณะอนกรรมการฯ และคณะท างาน 4 ชด ไดแก (1) คณะท างานภาคเจาภาพและ

เตรยมวทยากรกระบวนการ (2) คณะท างานประเมนผลและสรางองคความรใหม (3) คณะท างาน

ขอมลแผนชมชน และ (4) คณะท างานประชาสมพนธแผนชมชน โดยมบทบาททส าคญ อาท การ

ประสานงาน ก ากบ ตดตาม การประเมนผล/สงเคราะหภาพรวม สรางองคความรใหม การพฒนา

ฐานขอมล และการประชาสมพนธแผนชมชน เปนตน

(7.2) กลไกการบรหารจดการในระดบพนท ประกอบดวย ทมเจาภาพ

ในพนท ทมวทยากรอ าเภอ ทมปฏบตการต าบล ซงมบทบาทส าคญในการประสานงานและการ

ปฏบตงานในพนทเพอใหเกดกระบวนการแผนชมชนและการน าแผนชมชนไปสการปฏบต โดยม

คณะกรรมการพฒนาจงหวด (กพจ.) คณะกรรมการพฒนาอ าเภอ (กพอ.) และคณะกรรมการ

องคการบรหารสวนต าบล (อบต.) มสวนในการอ านวยความสะดวกและมสวนรวมในการสนบสนน

เชอมโยงแผนชมชนกบแผนตางๆ ของภาครฐในระดบตางๆเพอสนบสนนใหเกดกจกรรมตามแผน

ชมชนในสวนทเกนความสามารถของชมชนทจะด าเนนการเองได

47

(8) กระบวนการท างาน กระบวนการท างานของคณะกรรมการฯ คณะอนกรรมการฯ

และคณะท างานชดตางๆ เพอสนบสนนการบรณาการแผนชมชนฯ ม 2 ขนตอน คอ ขนเตรยมการ

และขนปฏบต ซงประกอบดวยกจกรรมทส าคญดงน

(8.1) ขนเตรยมการ มกจกรรมทส าคญ เชน การส ารวจขอมลและ

สงเคราะหขอมลแผนชมชนทไดท าไปแลว การเตรยมกลไก/เตรยมคมอการปฏบตงานในพนท

การจดประชมเชงปฏบตการระดบภมภาค การเตรยมวทยากรกระบวนการ การวางแนวทางในการ

ประชาสมพนธ และการวางระบบการตดตามความกาวหนาและระบบการประเมนผลพรอมดวยการ

พฒนาตวชวดความส าเรจ

(8.2) ขนปฏบตการ มกจกรรมทส าคญ เชน การเตรยมความพรอมของ

ชมชนโดยภาคเจาภาพในพนท วทยากรกระบวนการ และทมปฏบตการในพนท การบรณาการแผน

ชมชนในพนทเปาหมาย การประชาสมพนธสรางความเขาใจ และผลกดนใหเกดการสนบสนนทงใน

เชงนโยบายและการปฏบต การจดท าฐานขอมลแผนชมชน การตดตามความกาวหนา และการ

ประเมนผลการด าเนนงาน

(9) งบประมาณด าเนนการ โครงการนจะของบประมาณสนบสนนจากรฐบาล

จ านวน 290.73 ลานบาท ส าหรบกระบวนการจดท าแผนชมชน ซงแบงงบประมาณออกเปน 3 ป คอ

ป 2546 จ านวน 51.85 ลานบาท ป 2547 จ านวน 143.70 ลานบาท และป 2548 จ านวน 95.18

ลานบาท

(10) การน าแผนชมชนไปสการปฏบต โครงการ/กจกรรมในแผนชมชน

บางสวนทชมชนสามารถด าเนนการเองได เปนบทบาทของชมชนทจะน าไปสการปฏบตรวมกน

แตส าหรบโครงการ/กจกรรมบางสวนทชมชนไมสามารถด าเนนการเองไดตองไดรบความชวยเหลอ

จากภายนอก ซงในสวนน อบต. ควรพจารณาโครงการ/กจกรรมใหผนวกอยในแผนของ อบต.

พรอมสนบสนนงบประมาณตามความเหมาะสม หรอประสานงานกบองคกรหรอหนวยงานตาง ๆ

เพอผลกดนใหโครงการ/กจกรรมดงกลาวเกดขน

(11) ผลทคาดวาจะไดรบ มดงน

(11.1) ผลประโยชนทเกดขนกบชมชน ในป 2548 จะมแผนชมชน

ในทกต าบล/เทศบาล ทง 75 จงหวด อนจะน าไปสการสรางความเขมแขงของชมชนและเอาชนะ

ความยากจน ชมชนมการพฒนากระบวนการเรยนร ประสบการณ และพฒนาขดความสามารถ

ในการจดการการพฒนาและแกไขปญหาของทองถน/ชมชนดวยตนเอง และเกดเวทชมชนทม

48

ความตอเนอง มการขยาย/เชอมโยงเครอขายภาคการพฒนาในทกระดบ เพอแลกเปลยนเรยนร

รวมกนพฒนาและแกไขปญหาความยากจนในทองถน/ชมชนของตนเอง

(11.2) ผลประโยชนทเกดขนกบภาครฐ หนวยงานภาครฐมการปรบเปลยน

แนวคดและกระบวนการท างาน โดยเนนการบรหารจดการการพฒนา/แกไขปญหาโดยยดพนทหรอ

ชมชนเปนศนยกลาง และเนนสงเสรมบทบาทของชมชนเปนผด าเนนการ สวนภาครฐเขาไปมสวน

รวมในการสนบสนนเอออ านวยความสะดวกใหกบภาคประชาชนและใหการชวยเหลอในสงท

เกนความสามารถของชมชนจะด าเนนการเองได ในขณะทการบรหารจดการทรพยากรภาครฐ

มประสทธภาพมากขน เนองจากแผนชมชนเปนแผนทสะทอนความตองการทแทจรงในระดบ

ทองถน/ชมชน โดยเนนการใชทรพยากรของทองถนหรอองคกรชมชนเปนหลก ทงนหนวยงาน

ภาครฐในพนทอาจสนบสนนกจกรรมบางดานทเกนศกยภาพของชมชน ซงจะท าใหการใชจาย

ทรพยากรภาครฐสอดคลองกบความตองการของประชาชน พนทเปาหมาย และกลมเปาหมาย

มากขน

ความเหนคณะกรรมการฯ (27 มกราคม 2546)

คณะกรรมการฯ ไดพจารณาเรอง กลยทธการจดการปญหาความยากจนในปงบประมาณ

2546-2547 แลว มความเหนและขอเสนอแนะเพมเตม ดงน

(1) เหนชอบแนวทางการจดการรายจายงบประมาณ เพอการแกไขปญหาความยากจน

ดงน

(1.1) การจดสรรงบประมาณป 2547 ควรใหความส าคญกบเรองการลดภาระ

รายจายในดานทอยอาศยของคนจนในชนบทและดานการศกษาของบตรหลานคนจน ส าหรบการ

เพมรายไดและเสรมสรางความเขมแขงเศรษฐกจฐานราก ควรเนนการพฒนาอาชพและสรางทกษะ/

โอกาสในการเปนผประกอบการแกกลมประชากรวยแรงงานทยากจนและการพฒนาทกษะ

แรงงานไรฝมอ เนนการแกไขปญหาเกษตรกรยากจนใหครบวงจร โดยครอบคลมเรอง “ระบบตลาด”

และพฒนากลยทธการด าเนนงานเชงรกเพอปองกนความยากจนใหครอบคลมแรงงานนอกระบบและ

แรงงานภาคเกษตร และศกษาความเปนไปไดของการน าระบบประกนภยจากภยธรรมชาตมาใช

(1.2) การด าเนนงานระยะเรงดวนในปงบประมาณ 2546 ใหเนนการปรบการ

กระจายงบประมาณป 2546 ใหเปนธรรม สอดคลองกบภาวะความยากจนในแตละภมภาค โดย

อดหนนงบประมาณใหภาคตะวนออกเฉยงเหนอในสดสวนทสงขน ควบคกบการใหความส าคญกบ

การจดทดนท ากนแกเกษตรกรยากจนและพฒนามาตรการปองกนการสญเสยทดนท ากน รวมทงการ

ปรบปรงและพฒนาขอมลใหสามารถชวดความกาวหนาและผลสมฤทธการด าเนนงานทสอดคลองกบ

สถานการณแวดลอมทเปลยนแปลงไป

49

(1.3) จดใหมกลไกกลางในการจดการปญหาความยากจนแบบเปนองครวม โดย

เหนควรใหกระทรวงมหาดไทย ซงเปนหนวยงานหลกในการจดท าแผนงบประมาณการแกไขปญหา

ความยากจนในเชงบรณาการปงบประมาณ พ.ศ. 2547 พจารณาจดล าดบความส าคญของมาตรการ

ด าเนนงานงบประมาณใหสอดคลองกบสถานการณความยากจนในระดบพนท และมอบให

คณะกรรมการนโยบายกระจายความเจรญไปสภมภาคและทองถน (กนภ.) ประสานและตดตามการ

แกไขปญหาความยากจนในระดบพนทใหตรงพนทเปาหมายยากจนและกลมประชากรเปาหมาย

(2) เหนชอบการก าหนดพนทเปาหมายเพอการแกไขปญหาความยากจน เพอให

หนวยงานภาครฐและภาคการพฒนาทเกยวของใชเปนพนทด าเนนการเพอการแกไขปญหาความ

ยากจนรวมกน และประสานการใชทรพยากรใหสอดคลองกบสภาพปญหาในพนท

(3) เหนชอบแนวทางบรณาการแผนชมชนเพอความเขมแขงของชมชนและเอาชนะ

ความยากจน ประกอบดวย แนวทางการด าเนนงาน เปาหมาย งบประมาณ และกลไกการบรหาร

จดการตามท สศช. น าเสนอ และเหนควรใหภาคการพฒนาและหนวยงานภาครฐทเกยวของใชเปน

แนวทางในการสนบสนนกระบวนการแผนชมชนใหเกดข นในพนทตอไป

(4) คณะกรรมการฯ มขอเสนอแนะเพมเตมดงน

(4.1) ระบบฐานขอมลทใชเพอการศกษาวเคราะหสถานะการพฒนาระดบพนท

ควรมการพฒนาใหเปนขอมลทมมตในเชงกวางและลก ทงขอมลการพฒนาและขอมลดานการเงน

ของชมชน ครอบคลมลกษณะการใชงานทหลากหลาย เพอใหหนวยงานทเกยวของและชมชน

ใชเปนเครองมอประเมนผลการพฒนาและการแกไขปญหาความยากจนเชงบรณาการไดอยางม

ประสทธภาพ โดยมการก าหนดตวชวดในระดบหมบานทมรายละเอยดเพยงพอส าหรบประเมน

ผลส าเรจตามนโยบายเรงดวนของรฐบาลและกจกรรมทตอเนองจากนโยบายเรงดวนของรฐบาล เชน

การพฒนาของกองทนหมบานไปสธนาคารเพอการพฒนาธรกจขนาดเลกตอไป

(4.2) การแกไขปญหาความยากจนตองใหความส าคญกบการเสรมสราง

องคความรใหแกคนจนในการแกไขปญหา เพอชมชนจะไดตระหนกและรวมแกไขปญหาของชมชน

เอง โดยมภาคพฒนาอน ๆ เปนผสนบสนนและสงเสรมใหมการใชองคความร ทนทางสงคมและ

ทรพยากรของชมชนในการแกไขปญหา อนจะเปนแนวทางทจะท าใหการแกไขปญหาความยากจน

ประสบผลส าเรจไดโดยใชงบประมาณนอยลง และสามารถใชเปนชมชนตวอยางเพอขยายผลไปยง

ชมชนอนไดในภายหลง

มตคณะกรรมการฯ

มอบหมายให สศช. น ากลยทธการจดการปญหาความยากจนในปงบประมาณ 2546-2547

เสนอตอคณะรฐมนตรเพอพจารณาใหความเหนชอบเรอง 1) แนวทางการจดสรรงบประมาณ

รายจายป 2547 เพอแกไขปญหาความยากจน 2) การก าหนดพนทเปาหมายเพอการแกไขปญหา

50

ความยากจน 3) แนวทางบรณาการแผนชมชนเพอความเขมแขงของชมชนและเอาชนะความยากจน

และงบประมาณด าเนนการ เพอใหหนวยงานภาครฐและภาคการพฒนาทเกยวของใชเปนแนวทางใน

การด าเนนการตอไป

1.7 แนวทางการบรหารจดการโครงการพฒนาแหลงทองเทยวอยางมประสทธภาพ

และยงยน

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) น าเสนอผลการ

สมมนาเรองแนวทางการบรหารจดการโครงการพฒนาแหลงทองเทยวอยางมประสทธภาพและยงยน

ตอคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (กก.สศช.) พจารณาเพอขอรบขอคดเหน

และขอเสนอแนะเพมเตม เพอใชเปนแนวทางในการด าเนนงานในระยะตอไป

ความเปนมาและสาระส าคญ

1) จากการส ารวจความเสอมโทรมของแหลงทองเทยวในป 2543 ทวประเทศ พบวา

รอยละ 60 อยในสภาพเสอมโทรม/จ าเปนตองฟนฟ พฒนา และอนรกษภายใตการบรหารจดการทม

ประสทธภาพและยงยน

2) ภาพรวมการด าเนนงานพฒนาแหลงทองเทยวของประเทศไทยทงแผนงานภายใต

งบประมาณปกต งบกลาง และงบเงนกตางประเทศตางประสบกบปญหาและอปสรรคของการ

ด าเนนงานในลกษณะเดยวกน โดยเฉพาะปญหาดานกระบวนการบรหารจดการโครงการของ

หนวยงานท

รบผดชอบ ซงสงผลกระทบตอการพฒนาและดแลรกษาสภาพแหลงทองเทยว

3) รฐบาลไดมงเนนใหการทองเทยวเปนเครองมอส าคญในการสรางรายไดเงนตรา

ตางประเทศเพอฟนฟเศรษฐกจ ดงนน เมอวนท 6 กมภาพนธ 2545 คณะรฐมนตรจงมมตใหความ

เหนชอบกรอบยทธศาสตรพฒนาการทองเทยวไทย พ.ศ. 2547-2549 เพอใชเปนแนวทางการ

พฒนาการทองเทยวของประเทศในระยะ 3 ปขางหนา

4) จากสภาพปญหาของการบรหารจดการ และผลกระทบตอการพฒนาแหลงทองเทยว

ประกอบกบการด าเนนนโยบายเชงรกของรฐบาลอยางจรงจงและตอเนอง ส านกงานฯ จงไดรวมกบ

การทองเทยวแหงประเทศไทย และสภาอตสาหกรรมทองเทยวแหงประเทศไทย ด าเนนการ

จดสมมนาภายใตหวขอเรอง “แนวทางการบรหารจดการโครงการพฒนาแหลงทองเทยวอยางม

ประสทธภาพและยงยน” เมอวนท 16 ตลาคม 2545 เพอก าหนดทศทาง และประเดน/เงอนไข

เชงบรหารจดการทส าคญรวมกนจากทกภาคสวน ในการลงทนและพฒนาแหลงทองเทยวของประเทศ

ใหเกดการกระจายรายไดสชมชนและในพนท โดยมงเนนการมสวนรวมและเสรมสรางความเขมแขง

51

ของทองถนเพอใหเกดกระบวนการพฒนาและดแลรกษาแหลงทองเทยวทมความยงยนไดอยาง

แทจรง

5) สรปสาระส าคญและผลทไดจากการสมมนา

(1) สถานภาพการพฒนาแหลงทองเทยวในระยะทผานมา ในชวงระยะ 15 ป

ทผานมา (พ.ศ. 2530-2544) รฐบาลไดจดสรรงบประมาณ รวมทงสน 15,481 ลานบาท

เพอปรบปรง พฒนาและฟนฟแหลงทองเทยวใหมมาตรฐานส าหรบรองรบนกทองเทยว โดยกระจาย

ไปตามแหลงทองเทยวทมอยทวทกภมภาคของประเทศ รวม 2,879 แหง ในดานสภาพความ

เสอมโทรมของแหลงทองเทยว การทองเทยวแหงประเทศไทยรวมกบส านกงานสภาสถาบนราชภฏ

ด าเนนการส ารวจและจดท าฐานขอมลแหลงทองเทยวทวประเทศในป 2543 ผลจากการส ารวจแหลง

ทองเทยวทวประเทศทง 2,879 แหง พบวามแหลงทองเทยวในสภาพเสอมโทรมถง 1,699 แหง

ภาคกลางเปนแหลงทมภาวะเสอมโทรมมากทสด มสาเหต 3 สาเหตหลก คอ การท าลายโดยมนษย

กจกรรมการทองเทยวในแหลงทองเทยว และกจกรรมนอกแหลงทองเทยว เชน การตงโรงงาน

อตสาหกรรมบรเวณใกลเคยงแหลงทองเทยว เปนตน

(2) ผลทไดจากการสมมนา

(2.1) ทศทางการลงทนพฒนาแหลงทองเทยวอยางยงยน ทประชมไดม

ความเหนใหปรบปรงกระบวนการและขนตอนในการเตรยมการ และการด าเนนโครงการลงทนพฒนา

แหลงทองเทยวในเรองตาง คอ ควรก าหนดขอบเขตของกจกรรมสงเสรมการทองเทยวใหครอบคลม

ครบวงจรทกมต และในการลงทนพฒนาแหลงทองเทยวใหเกดประโยชนสงสดทงในเชงเศรษฐกจและ

สงคมนน ควรมการวเคราะหและประเมนศกยภาพแหลงทองเทยวควบคกบสถานการณดานการตลาด

เพอก าหนดทศทางการพฒนาใหสอดคลองกบพฤตกรรมของนกทองเทยว ขณะเดยวกน ควรเพมการ

สงเสรมกระบวนการเรยนรแกหนวยงานเจาของพนท เพอชวยยกระดบขดความสามารถในการ

บรหารโครงการและจดการแหลงทองเทยวอยางยงยน รวมทงสงเสรมการประชาสมพนธดาน

การตลาด เพอสรางภาพลกษณประเทศไทยเปนแหลงทองเทยวเชงคณภาพดวย

(2.2) การปรบปรงมาตรฐานสนคาและบรการดานการทองเทยว ในการ

พฒนาการทองเทยวของประเทศใหเปนแหลงทองเทยวซงเปนทยอมรบในระดบโลก (World Class

Destination) นน จ าเปนตองมการปรบปรงมาตรฐานความสะดวกสบาย และความปลอดภยดานการ

ขนสงและการบรการตงแตเรมออกเดนทาง มการสรางมาตรฐานความปลอดภยในชวตและทรพยสน

แกนกทองเทยว โดยการสรางความรวมมอและความเขาใจ กบองคกรสวนทองถนในการจดระบบ

ระเบยบการดแลรกษาความปลอดภยนกทองเทยว รวมทงการเตรยมความพรอมของบคลากรเพอ

รองรบความตองการของธรกจบรการดานการทองเทยว โดยการเสรมสรางและพฒนาบคลากรท

เกยวของทกสาขา

(2.3) การบรหารจดการแหลงทองเทยว

52

(2.3.1) ก าหนดรปแบบ/กลไกการบรหารจดการแหลงทองเทยว

โดยการสนบสนนใหองคกรหรอกลมคนในทองถน เขามามบทบาทส าคญมากขนในการบรหารจดการ

แหลงทองเทยว ปรบปรงแกไขขอกฎหมาย รวมถงการปรบโครงสรางการบรหารขององคกรใหม

ความยดหยนมากยงขน เพอรองรบภารกจการจดการแหลงทองเทยว และเสรมสรางความเขมแขง

และภาวะการเปนผน า (Leadership) ขององคกรทองถนและองคกรชมชน โดยการเพมบทบาทการม

สวนรวมในการบรหารจดการ

(2.3.2) เสรมสรางความสามารถในดานการบรหารจดการของ

องคกรทองถนและชมชน เพอรองรบบทบาทการมสวนรวมในการบรหารจดการแหลงทองเทยว โดย

ศกษา และดงานโครงการทประสบความส าเรจ สนบสนนโครงการฝกอบรมมคคเทศกทองถน และ

สงเสรมการประยกตใชพนฐานความรทมอยควบคไปกบการน าเทคโนโลยสมยใหมมาใช

(2.3.3) พฒนาขอมลระบบขาวสารแหลงทองเทยวของประเทศ

เพอการประชาสมพนธและอ านวยความสะดวกในการเขาถงแหลงทองเทยว โดยพฒนาระบบขอมล

ใหมความถกตองและทนสมย ตงแตในระดบทองถนไปจนถงระดบชาต พรอมจดท า web site เพอ

การเผยแพรขอมลขาวสารทงภายในและตางประเทศ จดตงศนยบรการขอมลสถานท/แหลงทองเทยว

โดยเรมตนจากแหลงทองเทยวในเมองทองเทยวหลกของประเทศ และพฒนา/จดสรางสงอ านวย

ความสะดวกตางๆ ในการเดนทางเขาถงสถานททองเทยว

6) แนวทางการด าเนนงาน

การทองเทยวแหงประเทศไทยรบจะเปนกลไกหลกในการประสานการจดท าแผนงาน

การพฒนาแหลงทองเทยวของประเทศ และน าเสนอตอกระทรวงการทองเทยวและกฬา โดยก าหนด

จะด าเนนการจดท าใหแลวเสรจภายในระยะเวลา 1 ป ประกอบดวยแนวทางการด าเนนงานทส าคญ 2

เรอง ไดแก

(1) การศกษารายละเอยดสภาพขอเทจจรงและเงอนไขเชงบรหารจดการทงหมด

ทเกยวของในกลมพนทแหลงทองเทยว (Cluster) ตามกรอบยทธศาสตรพฒนาการทองเทยวไทย

พ.ศ. 2547-2549 ทวางไว ทงน เพอก าหนดหลกเกณฑ ตวชวด และแนวปฏบตในการบรหาร

จดการโครงการพฒนาแหลงทองเทยวอยางมประสทธภาพและยงยนในแตละกลมพนท ภายใตกรอบ

แนวทางทไดจากการสมมนา ประกอบดวย กลมชายทะเล/หมเกาะ กลมธรรมชาตและอทยานปาเขา

กลมประวตศาสตรโบราณสถาน และกลมแหลงทองเทยวทมนษยสรางขน

(2) การศกษาทดลองเชงปฏบตการกบโครงการพฒนาแหลงทองเทยวในพนทจรง

ในการบรหารจดการตามหลกเกณฑและแนวปฏบตทไดจากผลการศกษาในระยะท 1 โดยจดท าเปน

โครงการน ารอง (Pilot Project) เพอเปนกรณศกษาและน าผลทไดมาปรบปรงใหถกตอง

เหมาะสม และเปนทยอมรบในทางปฏบตยงขนกอนน าเสนอคณะรฐมนตรพจารณาอนมต พรอมทง

53

ก าหนดเปนขอปฏบต (Instruction) ของหลกเกณฑและขนตอนการด าเนนการทชดเจน ส าหรบการ

บรหารจดการโครงการพฒนาแหลงทองเทยวอยางมประสทธภาพและยงยน เพอใหหนวยงาน

ทเกยวของยดถอปฏบต และก าหนดเปนแผนงานการพฒนาแหลงทองเทยวในแตละกลมพนทอยาง

เหมาะสมตอไป

ความเหนคณะกรรมการฯ (18 พฤศจกายน 2545)

คณะกรรมการฯ ไดพจารณาขอเสนอแนวทางการบรหารจดการโครงการพฒนาแหลง

ทองเทยวอยางมประสทธภาพและยงยนแลว เหนดวยกบขอเสนอการปรบปรงกระบวนการและ

ขนตอนในการเตรยมการและด าเนนโครงการลงทนพฒนาแหลงทองเทยวตามผลการสมมนาโดยม

ขอเสนอแนะเพมเตมเพอใชเปนแนวทางในการด าเนนการในรายละเอยดดงน

(1) ควรใหความส าคญกบการลงทนในแหลงทองเทยวทสามารถสรางรายไดใหแก

ประเทศอยแลว โดยการพฒนาใหเตมศกยภาพและยงยนซงจะสามารถสรางรายไดทเปนเงนตรา

ตางประเทศใหกบประเทศไดมากยงขน โดยเฉพาะอยางยงแหลงทองเทยวทเปนทรจกในระดบโลก

เชน เกาะภเกตและเกาะพพ รวมทงลงทนพฒนาแหลงทองเทยวทมศกยภาพใหม ดวยการสราง

จดดงดดนกทองเทยวใหมาทองเทยวเพมขน โดยด าเนนการในลกษณะโครงการน ารองและขยายผล

ตอไป ในขณะเดยวกนจะตองพฒนาใหเตบโตและดแลรกษาใหมศกยภาพและยงยน ทงนเอกชนควร

มบทบาทเปนผน าการพฒนาโดยมรฐบาลเปนผสนบสนน

(2) ควรใชภเกตเปนกรณทดลอง (Test Case) ในการผสมผสานการพฒนาทนทาง

สงคมกบการพฒนาดานการทองเทยวเพอสนบสนนใหเกดการพฒนาอยางเตมศกยภาพและยงยน

(3) เพอใหการลงทนพฒนาและบรหารจดการแหลงทองเทยวมประสทธภาพ สามารถ

สรางรายไดใหกบประเทศไดอยางแทจรง การทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) ควรใหความส าคญ

กบผลลพธและตวชวดผลการพฒนาแหลงทองเทยวโดยใชวธ Benchmarking รวมทงการ

เปรยบเทยบตนทนของโครงการกบผลตอบแทน (Benefit/Cost) ของแตละโครงการ เพอใชเปน

ขอมลส าหรบการบรหารจดการและพฒนาโครงการตอไป

1.8 โอกาสของเกษตรกรกบความส าเรจของโครงการหนงต าบลหนงผลตภณฑ:

กรณศกษาในภาคกลาง

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดเสนอโครงการ

ศกษาเรองโอกาสของเกษตรกรกบความส าเรจของโครงการหนงต าบลหนงผลตภณฑ : กรณศกษาใน

ภาคกลาง มาเพอขอรบขอเสนอแนะและความเหนเพมเตมในสวนของสรปผลการสมมนา เพอเปน

แนวทางด าเนนงานในภมภาคอน ๆ

ความเปนมาและสาระส าคญ

54

1) ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ได

ด าเนนการศกษาและจดการสมมนาภายใตหวขอเรอง โอกาสของเกษตรกรกบความส าเรจของ

โครงการ

หนงต าบลหนงผลตภณฑ : กรณศกษาในภาคกลาง เมอวนท 4 ธนวาคม พ.ศ. 2545 ณ โรงแรม

เฟลกซ รเวอรแคว รสอรท จงหวดกาญจนบร โดยมวตถประสงคใหหนวยงานภาครฐ เอกชน

นกวชาการ องคกรเกษตรกร และผทเกยวของไดระดมความเหนและรวมกนพจารณาถงปจจยทมผล

ตอความส าเรจ และจดออน จดแขง ของการด าเนนโครงการฯ เพอน าไปสการขยายโอกาสการผลต

และการตลาดของเกษตรกรใหสามารถพงพาตนเองและแขงขนไดตอไป พรอมทงปรบปรงวธด าเนน

โครงการภาครฐใหสอดคลองกบวถชมชนมากขน โดยใชกรณตวอยางของกลมเกษตรกรทประสบ

ความส าเรจในภาคกลาง เปนกรณศกษา

2) ความกาวหนาในการด าเนนโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ

การด าเนนงานโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ ตงแตเรมด าเนนการจนปจจบน

ไดมการด าเนนงานในหลายหนวยงาน โดยมผลการด าเนนงานทส าคญสรปได ดงน

(1) การจดกลไกและขนตอนการบรหาร มการแตงตงคณะอนกรรมการ

ในสวนกลางและคณะอนกรรมการในสวนภมภาคเพอชวยเหลอการปฏบตงาน รวมทงก าหนด

แนวทางการด าเนนงานในระดบต าบล อ าเภอและจงหวด โดยเนนความส าเรจในการท างานรวมกน

ระหวางภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน

(2) การจดท าแผนงานและงบประมาณ ไดจดท ารางแผนแมบทหนงต าบล หนง

ผลตภณฑ ระยะ 5 ป (พ.ศ. 2545-2549) ใหสอดคลองกบแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 ภายใตกรอบ

วงเงนรวม 9,625 ลานบาท

(3) การด าเนนการสนบสนนดานการผลต มหนวยงานหลกด าเนนการ คอ

กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงมหาดไทย และกระทรวงอตสาหกรรม ส าหรบกระทรวง

เกษตรและสหกรณ ไดมการสงเสรมการผลตและการตลาดแกกลมตาง ๆ ในป 2544 รวม 225

กลม และในป 2545 ไดด าเนนการคดเลอกและสนบสนนกลมเกษตรกร รวม 2,064 กลม ส าหรบ

กระทรวงมหาดไทย มหนวยงานสนบสนนการผลตหลก คอ กรมการพฒนาชมชน โดยในป 2545

ไดสงเสรมใหกลมออมทรพยเพอการผลต ตลอดจนวสาหกจชมชนตาง ๆ ใน 7,255 ต าบล 876

อ าเภอ ใหมการจดท าประชาคมและคดเลอกผลตภณฑ รวม 6,358 ผลตภณฑ ส าหรบกระทรวง

อตสาหกรรม มหนวยงานหลก คอ กรมสงเสรมอตสาหกรรม จะสนบสนนโดยใหความส าคญกบกลม

ทมผลตภณฑในเชงอตสาหกรรม

(4) การคดเลอกผลตภณฑ ไดมการด าเนนการเพอคดเลอกผลตภณฑ และ

ขนบญชผลตภณฑดเดนของต าบลตาง ๆ ไวแลว 461 ผลตภณฑ จ าแนกเปนสนคากวา 2,000

รายการ จาก 450 ต าบล

55

(5) การสนบสนนดานการตลาด หนวยงานตาง ๆ ไดสนบสนนกจกรรม

จ าหนายสนคาตามโครงการในทกพนท มการจดงานมหกรรมสนคาหนงต าบลหนงผลตภณฑอยาง

ตอเนองทงในกรงเทพฯ และตางจงหวด โดยมยอดจ าหนายสนคาเพมขนจาก 215.55 ลานบาท

ในชวงเดอนมกราคม - ธนวาคม 2544 เปน 19,027 ลานบาท ในชวงเดอนมกราคม - ตลาคม

2545 นอกจากน ยงมการสนบสนนงบประมาณดานการวจยผลตภณฑ และสนบสนนงบประมาณ

ในการด าเนนการดานการตลาด โดยกระทรวงเกษตรและสหกรณ

(6) แผนและแนวทางด าเนนงาน ป 2546 ในปงบประมาณ 2546 โครงการ

หนงต าบล หนงผลตภณฑ ไดรบการจดสรรงบประมาณทงสน 800 ลานบาท ผานทางกองทน SME

ใน 13 แผนงาน โดยเนนการพฒนาคณภาพมาตรฐานสนคาและผลตภณฑของเกษตรกร

ไปพรอม ๆ กบการสงเสรมชองทางการตลาด และการสราง Brand name ของผลตภณฑ เพอมงให

สนคาตามโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ สามารถเขาสระดบสากลไดในป 2546

3) ประเดนและสรปผลการสมมนาฯ

(1) ภาพรวมขอเทจจรงการด าเนนงานของกลมเกษตรกรตวอยางจากการส ารวจ

จากการศกษาสมภาษณกลมเกษตรกรทเขารวมโครงการในเขตภาคกลางเปนกรณตวอยาง จ านวน

10 ราย ในจงหวดอางทอง อยธยา สมทรสงคราม เพชรบร และประจวบครขนธ ไดขอสรป ดงน

(1.1) กลมเกษตรกรสวนใหญไดกอตงมากอนเรมโครงการและม

วตถประสงคเพอท ากจกรรมเสรมรายไดใหแกสมาชก มรปแบบการบรหารจดการและมการจดท า

บญชคอนขางเปนระบบ โดยแหลงเงนทนหลกของกลมเกษตรกรสวนใหญมาจากสมาชก

(1.2) กลมเกษตรกรทเขารวมโครงการมกมประสบการณในการผลต

สนคาหลายชนดมากอนทจะไดผลตภณฑทสอดคลองกบความตองการของตลาดและเปนจดเดนของ

กลมอยางแทจรง สนคาของกลมจะมโอกาสทางการตลาดทแตกตางกน บางกลมมการพฒนาตลาด

ไปถงระดบสงออก เชน ผลตภณฑผกตบชวา และดอกไมประดษฐ แตสนคาประเภทอาหารมกม

ตลาดแคบกวา คอ อยในประเทศและทองถน

(1.3) กลมเกษตรกรไดรบประโยชนจากโครงการในระดบหนง จากการ

ขยายโอกาสทางการตลาดจากการจดงานมหกรรมสนคา การไดรบเงนทนสนบสนน การไดรบการ

สนบสนนความรในดานตาง ๆ และเหนวา จ าเปนตองมการพฒนากลมใหเขมแขงตอไป

(2) ภาพรวมการสนบสนนของภาครฐในพนท

(2.1) รปแบบและการสนบสนนของภาครฐของแตละหนวยงานมลกษณะ

ทแตกตางกน โดยแตละหนวยงานมการด าเนนกจกรรมอยางหลากหลายกบกลมทตนเองไดเขาไป

สงเสรมไวเดมทงทขาดความช านาญในภารกจ และยงมรปแบบการสนบสนนทแตกตางกน สงผลให

ไมสามารถบรณาการการท างานรวมกน และสรางความสบสนใหกบกลมเกษตรกร

56

(2.2) การสรางโอกาสดานการตลาดในการรองรบผลตภณฑของกลมยง

ไมกวางขวางเทาทควร ปญหาส าคญ คอ การจดหาตลาดยงท าไดไมเพยงพอ และไมมความ

ตอเนองทางการตลาด ท าใหไมคมคาในการลงทน และขาดแรงจงใจในการพฒนาผลตภณฑ

(3) สรปผลการสมมนา จากการสมมนาฯ ไดขอสรปความเหนเกยวกบประเดน

และแนวทางด าเนนโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ ทชดเจน ดงน

(3.1) ความจ าเปนและแนวทางการสนบสนนและประสานงานของ

หนวยงานทรบผดชอบโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ

(3.1.1) รฐมความจ าเปนตองเขามามบทบาทในการสนบสนน

เพอเรงรดกระบวนการพฒนาสนคา การพฒนาดงกลาวตองเรมตนจากการคนหาเอกลกษณของ

ทองถนและภมปญญาของชาวบาน เพอสรางผลตภณฑทเปนเอกลกษณและเปลยนสงคมเกษตรจาก

สงคมท ามาหากนไปสสงคมคาขาย

(3.1.2) จดออนส าคญของการสนบสนนของภาครฐ คอ

คณะกรรมการอ านวยการหนงต าบลหนงผลตภณฑแหงชาต (กอ.นตผ.) รวมทงหนวยงานภาครฐ

ทเกยวของขาดความคลองตวในการด าเนนการ และขาดทศทางของการท างานรวมกนอยางม

เอกภาพ มความซ าซอนทงในแงบทบาทและพนทด าเนนการ รวมถงบทบาทของภาครฐมลกษณะของ

การชน า ท าใหโครงการไมประสบความส าเรจเทาทควร

(3.1.3) ขอเสนอแนวทางการปรบปรงการประสานงานของ

หนวยงานรบผดชอบในระดบพนท ไดแก การสนบสนนใหมกองทนพฒนาสนคาและผลตภณฑตาม

นโยบายหนงต าบลหนงผลตภณฑในระดบจงหวด และมหนวยงานหลกในพนทด าเนนการใหส าเรจ

ครบทกขนตอนทงในดานการผลต การตลาด เงนทน และการถายทอดความรทเกยวของ โดยรฐจะ

เปนเพยงผอ านวยความสะดวกใหกบเกษตรกร

(3.2) แนวทางการพฒนาสนคาเกษตรใหเกดผลตภณฑใหม ๆ ให

สอดคลองกบความตองการของตลาดมากขน

(3.2.1) ควรเนนสรางผลตภณฑทเปนจดเดนของทองถนจากการ

ใชภมปญญา วตถดบ และฝมอแรงงาน ทมเอกลกษณเฉพาะของทองถน และเปนสนคาทมศกยภาพ

ดานการตลาด

(3.2.2) ควรมการจดท ามาตรฐานเปรยบเทยบ (Bench-

marking) ของสนคาควบคกบการวเคราะหกระบวนการผลตและคณภาพของสนคา และการ

วเคราะหดานการตลาดเพอหาจดออนจดแขง (SWOT)

57

(3.2.3) รฐควรลดภาษมลคาเพมสนคาและผลตภณฑภายใต

นโยบายหนงต าบลหนงผลตภณฑ ในชวง 5-10 ปแรก เพอท าใหผบรโภคสนใจและหนมาใช

ผลตภณฑพนบานมากขน

(3.2.4) ควรใหความส าคญกบการพฒนาหบหอบรรจภณฑท

แสดงถงจตวญญาณและภมปญญาทองถน รวมทงขนาดของผลตภณฑและบรรจภณฑ ทตอง

สอดคลองกบกระบวนการขนสงและการตลาด

(3.3) ปจจยทสงผลตอความส าเรจของกลมเกษตรกรและการถายทอด

แนวความคดเพอน าไปเปนบทเรยนในการพฒนาตอไป

(3.3.1) องคประกอบหลกของความส าเรจของเกษตรกร

ควรประกอบดวย ความพรอมขององคกรและสมาชก การมระบบบรหารจดการกลมทด มระบบ

แบงปนผลตอบแทนทโปรงใสยตธรรม รจกการประชาสมพนธและการลงทน การผลตผลตภณฑ

ทมคณภาพและมศกยภาพดานการตลาดและการมกระบวนการบรหารจดการดานการตลาดไป

พรอม ๆ กน รวมถงการสนบสนนจากหนวยงานของรฐทสอดคลองกบความตองการของกลม

(3.3.2) จดออนส าคญของการด าเนนการของเกษตรกร

สวนหนงมสาเหตมาจากการปรบเปลยนแนวคดของกลมเกษตรกร จากการใชเวลาวางในชวงหลงจาก

ท าการเกษตรไปสการมงด าเนนการในเชงธรกจ อกสวนหนงเกดจากการตองพงพาทรพยากร

นอกทองถนมาก ท าใหตนทนการผลตสง นอกจากน การสนบสนนการด าเนนการในกลมทเรมกอตง

หรอในกลมขนาดเลก จะท าไดยากกวากลมทมประสบการณในการรวมกนบรหารงานมากอน

4) แนวทางด าเนนการตอไป เพอใหการศกษาและวเคราะห สามารถสรปถงปจจยทม

ผลตอความส าเรจ จดออน และจดแขง ของการด าเนนโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ ทมพนท

ด าเนนการครอบคลมทวประเทศ ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

จงจะด าเนนการรวมกบหนวยงานภาครฐและเอกชนทเกยวของในการศกษาและวเคราะหขอมล

รวมทงจดใหมการสมมนาระดมความเหนใหครบทกภมภาค เพอน ามาสรปเปนขอเสนอในเชง

นโยบายในการเพมขดความสามารถของเกษตรกรตามโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑเสนอ

รฐบาล โดยเรวตอไป

ความเหนคณะกรรมการฯ (24 กมภาพนธ 2546)

คณะกรรมการฯ ไดรบทราบสรปผลการสมมนา เรอง โอกาสของเกษตรกรกบความส าเรจ

ของโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑฯ แลว มความเหนดงน

(1) ในการด าเนนโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ ควรพจารณายดปรชญาหลกของ

โครงการในการพฒนามลคาเพมของสนคาหลกในทองถนทมศกยภาพอยแลวใหเปนผลตภณฑดเดน

ทงในดานคณภาพ รปแบบผลตภณฑ และมปรมาณเพยงพอตอความตองการ โดยกลมเกษตรกร

58

จะตองมการเรยนร ใชภมปญญาทองถน และพฒนาเทคโนโลยการจดการใหม ๆ ตลอดเวลา รวมกบ

การสนบสนนทจ าเปนของภาครฐ ซงจะท าใหเกษตรกรมอาชพและรายไดทยงยนจากพนฐานการ

พงพาตนเองเปนหลก

(2) ในการพฒนาดานการตลาดของสนคาหนงต าบล หนงผลตภณฑของไทย ควรม

พนฐานเรมตนจากตลาดในระดบทองถน เพอใหเกดความยงยนของตลาดเพอรองรบการผลตของ

ชมชนกอนจะพฒนาไปสตลาดในระดบประเทศและตลาดสงออกตอไป และควรพจารณาวาสนคาใด

สามารถพฒนาเปนสนคาระดบทองถน สนคาใดสามารถพฒนาเปนสนคาระดบประเทศ และสนคาใด

สามารถเปนสนคาสงออก

(3) ในดานการผลตสนคาในโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ ควรพจารณาความ

เหมาะสมในการพฒนาการผลตสนคาหนงต าบล หนงผลตภณฑทมศกยภาพไปสการเปนอาชพหลก

เนองจากในการพฒนาการผลตมความจ าเปนตองอาศยเวลา ในการศกษาและพฒนา ควบคม ดแล

และการบรหารจดการอยางตอเนอง

(4) หนวยงานหลกของรฐทง 3 หนวยงาน คอ กระทรวงเกษตรและสหกรณ

กระทรวงมหาดไทย และกระทรวงอตสาหกรรม ควรประสานงานกนอยางใกลชดเพอลดความซ าซอน

ทงในแงบทบาทและพนทด าเนนการ ลดขนตอนการบงคบบญชาใหมความคลองตว และลดบทบาท

การชน าเพอใหเกษตรกรสามารถพงพาตนเองไดอยางยงยน โดยอาจสนบสนนการจดตงหนวยงาน

ใหบรการครบทกขนตอน (One Stop Service ) ท าหนาทเปนผอ านวยความสะดวกใหกบเกษตรกร

ในพนทด าเนนการและสนบสนนบทบาทภาคเอกชนเขามามสวนรวมมากขนในดานการตลาดของ

โครงการ

(5) สศช. ควรมการประเมนเพมเตมถงผลส าเรจทเกดขนในตางประเทศ เชน ญปน

จากการด าเนนการตามแนวคดหนงต าบล หนงผลตภณฑ และควรศกษาเพมเตมถงการเชอมโยง

ซอขายระหวางสนคา (Commodity) เพอด backward linkage แนวทางการคดเลอกและขนบญช

ผลตภณฑหนงต าบล หนงผลตภณฑ วาสนคาเหลานนไดสงเสรมการสรางมลคาเพมของผลตภณฑ

มากนอยแคไหน อยางไร รวมทงมการจดท าดชนชวดของโครงการวาเปนไปตามเปาหมายหรอไม

เชนเปาหมายการสงออก เปนตน

(6) กรณทสนคาเปนทตองการของตลาด แนวคดหลายต าบลหนงผลตภณฑอาจ

เหมาะสมกวาหนงต าบลหนงผลตภณฑ เพราะจะชวยใหเกดความรวมมอในการพฒนาผลตภณฑ

มการเรยนรและพฒนาเทคโนโลยการจดการทเหมาะสมกบการผลตทมขนาดใหญขน ท าใหสามารถ

รองรบค าสงซอจ านวนมากได

มตคณะกรรมการฯ

59

มอบหมายให สศช. รบความเหนของคณะกรรมการฯ ไปพจารณาเพอเปนประโยชนตอการ

ด าเนนงานตอไป

1.9 รายงานผลการศกษาโครงการพฒนาดชนวดผลการพฒนาระบบบรหารจดการ

ทด

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดเสนอรายงาน

ผลการศกษาโครงการพฒนาดชนวดผลการพฒนาระบบบรหารจดการทดตอคณะกรรมการ

พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (กก.สศช.) เพอพจารณา กอนน าเสนอคณะรฐมนตร

พจารณาใหความเหนชอบ และอนมตใหส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.)

น ากรอบแนวคดและดชนชวดระบบบรหารจดการทดไปใชอยางกวางขวาง โดยเฉพาะอยางยงใน

หนวยงาน/องคกรภาครฐ ซงมความสมพนธใกลชดและมผลกระทบตอความเปนอยของประชาชน

โดยตรงตอไป

ความเปนมาและสาระส าคญ

1) สบเนองจากวกฤตเศรษฐกจของประเทศในป 2539-2540 ท าใหทกภาคสวนใน

สงคมมความตนตวในการสรางระบบบรหารจดการทดขนภายในองคกร/หนวยงานของตนเองอยาง

กวางขวาง รวมทง การบรหารจดการทดนนเปนยทธศาสตร 1 ในจ านวน 7 ยทธศาสตรของ

แผนพฒนาฯ ฉบบท 9 สศช. จงไดท าการศกษาเพอพฒนาดชนวดผลการพฒนาระบบบรหารจดการ

ทดเพอใชในการตดตามความกาวหนาและวดผลส าเรจของการพฒนาระบบบรหารจดการทดของ

ภาครฐ โดยวาจางสถาบนพระปกเกลาเปนทปรกษา

2) สรปผลการศกษา

(1) วตถประสงค เพอก าหนดกรอบการตดตามประเมนผลการพฒนาระบบ

บรหารจดการทดในภาพรวมภายใตกรอบยทธศาสตรในแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 และ 9 ในสวนของ

ภาคราชการ รวมทงพฒนาดชนชวดในเชงกระบวนการ และดชนชวดผลกระทบ/ผลส าเรจ

การด าเนนงาน และวางแนวทางในการจดเกบขอมลทจ าเปนตอการจดท าดชนดงกลาว

(2) วธการศกษา เรมจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ จดท ากรอบ

แนวคดของระบบบรหารจดการทด ทงในระดบภาพรวมและหลกการยอย พรอมทงก าหนดนยาม

เชงปฏบตการของหลกการบรหารจดการทดทง 6 หลกการ จากนนไดแจกแจงหลกการทงหมด

ออกเปนองคประกอบหลกและองคประกอบยอย และจดท าแบบสอบถามทไดน าไปทดสอบใน

หนวยงานตวอยาง 10 หนวยงาน ใน 10 จงหวด ทกระจายครอบคลมทง 4 ภมภาค โดยกลม

ตวอยางทสอบถาม คอ ประชาชนทรบบรการและขาราชการทใหบรการ

60

(3) กรอบแนวคด คณะทปรกษาไดใชระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการ

บรหารจดการบานเมองทด เปนกรอบแนวคดพนฐานในการพฒนาตวชวด โดยหลกการบรหาร

จดการทดมใชหลกการทเปนรปแบบทฤษฎการบรหารงาน แตเปนหลกการทมงเนนการปฏบต ซงหาก

มการน ามาใชเพอการบรหารงานแลวจะน ามาซงผลลพธทดทสด ซงกรอบแนวคดพนฐานของ

หลกการบรหารจดการทดทใชในการพฒนาตวชวดมทงสน 6 หลกการ ประกอบดวย หลกนตธรรม

หลกคณธรรม หลกความโปรงใส หลกความมสวนรวม หลกส านกรบผดชอบ และหลกความคมคา

(4) การพฒนาตวชวดการบรหารจดการทด คณะทปรกษาไดแปลงหลกการ

พนฐานทง 6 ประการ ออกเปนองคประกอบหลก/องคประกอบยอย เพอพฒนาเปนตวชวดและเปน

กรอบในการสรางค าถามในแบบสอบถาม ทใชเปนเครองมอในการเกบขอมลและทดสอบตวชวดใน

พนท ทงนตวชวดทพฒนาขนมทงสน 27 ตว และไดน าไปทดสอบภาคสนาม ปรากฏผลวาตวชวด

ชดนมความเหมาะสมสามารถใชวดระดบการบรหารจดการทดไดทงในระดบภาพรวมและระดบ

หนวยงาน

(5) ขอเสนอจากการศกษา ทปรกษาฯ ไดจดท าขอเสนอไว 2 ประการ คอ

(5.1) แนวทางการผลกดนการบรหารจดการทดไปสการปฏบตมแนวทาง

ดงน

ระดบนโยบาย รฐบาลควรประกาศเปนนโยบายหลก และใหมการ

ปฏบตอยางจรงจง รวมทงใหองคกรท าการประเมนตนเองทกป ควรก าหนดใหมการวดระบบบรหาร

จดการทดของประเทศเปนประจ าป โดยมอบหมายใหส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาตรวมกบสถาบนพระปกเกลา และส านกงานสถตแหงชาตเปนผด าเนนการ ควร

สงเสรมใหประเทศไทยเปนศนยกลางการบรหารจดการทดของภมภาค และควรก าหนดเปนนโยบาย

ใหหนวยราชการน าหลกบรหารจดการทดไปเปนสวนหนงของการคดระบบความดความชอบประจ าป

การน าไปใชเชงการบรหารจดการ โดยการประชาสมพนธแนวคด

และดชนชวดของการบรหารจดการทดใหกวางขวางเพอใหประชาชน โดยเฉพาะการเมองภาค

ประชาชนไดเขาใจและสามารถใชตดตามตรวจสอบหนวยงานของภาครฐได จดการศกษาและ

ฝกอบรมทงในระดบสถานศกษา หนวยงานราชการ และเอกชน ก าหนดนโยบายใหมการประเมน

โดยหนวยงานทง 3 เปนประจ าทกป โดยเสนอใหส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาตรวมกบสถาบนพระปกเกลา และส านกงานสถตแหงชาตเปนผด าเนนการ

(5.2) แนวทางการพฒนาตวชวดจากขอมลทตยภม โดยระดบภาพรวม

พบวาขอมลทมอยสามารถน ามาปรบใชไดในตวชวดบางตวและบางหลกการเทานน กลาวคอ

61

(5.2.1) หลกนตธรรม ใชขอมลจ านวนคดทมการฟองตอ

ศาลปกครองและคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ซงสามารถสะทอนหลกนตธรรมได เพราะ

เปนการตรวจสอบการกระท าของเจาหนาทรฐ และคมครองสทธของประชาชนตอการกระท าของ

เจาหนาทโดยตรง

(5.2.2) หลกคณธรรม ขอมลทสามารถน ามาวเคราะหผลไดม

3 ตว คอ ขอมลดานการคอรปชน ของ The 2000 Transparency International ขอมลจ านวน

ขาราชการทถกลงโทษทางวนย ป 2532-2542 รายกระทรวง รายเพศ และจ าแนกตามระดบ

ต าแหนง ของส านกงาน ก.พ. และขอมลผลการตรวจสอบสบสวน ในกรณปฏบตผดระเบยบหรอม

ขอบกพรองทท าใหทางราชการเสยหาย ป 2541-2542 ของส านกงานตรวจเงนแผนดน

(5.2.3) หลกความโปรงใส ใชตวชวดความเหนในเรองคอรปชน

ของประเทศตางๆ ในชวงป 2538-2544 ของ Transparency International

(5.2.4) หลกการมสวนรวม ขอมลทตยภมทจะสามารถน ามาใช

วเคราะหมเพยงขอมลทสะทอนไดเพยงหลกการมสวนรวมในการตดสนใจคอ สถตการเลอกตงของ

ประเทศไทย ซงนกวจยมความเหนวาไมเพยงพอทจะสามารถใชอธบายระดบการมสวนรวมของ

ประชาชนไดอยางครบถวนถกตอง จงมขอเสนอใหพฒนาระบบการจดเกบขอมลตางๆ เพมเตม คอ

สถตผมาขอขอมลของหนวยงานราชการ สถตงบประมาณทใชเพอการใหขอมลขาวสาร สถตการ

จดเวทรบฟงความคดเหน สถตความเหนของประชาชนตอหนวยงานรฐ จ านวน Web Site ตางๆ

ทเปดใหประชาชนแสดงความคดเหน

(5.2.5) หลกส านกรบผดชอบ ยงไมมขอมลทตยภม

ระดบประเทศทจะสามารถน ามาใชวเคราะหผล แตขอมลในระดบหนวยงานสามารถปรบใชได

บางสวน คอ ขอมลเกยวกบระบบการท างาน ขอมลเกยวกบการสอสารในองคการ การใหการ

สนบสนน/ขวญก าลงใจแกบคลากร

(5.2.6) หลกความคมคา ก าหนดไว 3 องคประกอบ และดชน

หลกในการวด 12 ตว คอ การประหยด (ตวชวดผลตภาพและผลตอบแทน) การใชทรพยากร

(ตวชวดประสทธภาพการใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด และการพฒนาทรพยากร) และ

ความสามารถในการแขงขน (ตวชวดเศรษฐกจมหภาค การพฒนาตลาดการเงน ทรพยากรมนษย

ความสามารถของรฐ โครงสรางพนฐาน การพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทรพยากรธรรมชาต

และ

สงแวดลอม และความสามารถในการบรหารจดการภาคเอกชน)

3) แนวทางการน าตวชวดบรหารจดการทดไปใชประโยชน

62

จากผลการศกษาของโครงการฯ สศช. ไดก าหนดแนวทางการพฒนาดชนชวดการ

บรหารจดการทดภายใตโครงการศกษานไว 2 แนวทาง คอ

(1) การพฒนาตวชวดระบบบรหารจดการทดในระดบองคกร/หนวยงาน

สศช. จะประสานขอความรวมมอจาก ก.พ. และ ก.พ.ร. มอบนโยบายใหหนวยงาน/องคกรภาครฐ

ท าการประเมนผลการบรหารจดการทดดวยตนเองเปนประจ าทกป โดยใชตวชวดและแบบสอบถามท

พฒนาขนภายใตโครงการน เปนแนวทางและปรบใชใหเหมาะสมสอดคลองกบพนธกจหลกของ

หนวยงานนนๆ

(2) การพฒนาดชนชวดระบบบรหารจดการทดในภาพรวม ในสวนทเปนขอมล

ทตยภม สศช. จะพฒนาระบบฐานขอมล และน าไปใชในการพฒนาดชนชวดการบรหารจดการทด

เพอใชในการประเมนผลความอยดมสขของคนไทย รวมกบดชนชวดดานอนๆ อก 6 ดาน ส าหรบ

ขอมลปฐมภมนนจะพฒนาจากฐานขอมลระดบองคกร/หนวยงาน ซงจะด าเนนการในระยะตอไป

หลงจากทองคกร/หนวยงานไดรบความเหนชอบใหด าเนนการประเมนผลดวยตนเอง

ความเหนคณะกรรมการฯ (24 มนาคม 2546)

คณะกรรมการฯ ไดรบทราบผลการศกษาโครงการพฒนาดชนวดผลการพฒนาระบบบรหาร

จดการทดแลว เหนชอบใหมการน ากรอบแนวคดและดชนชวดระบบบรหารจดการทดไปใชอยาง

กวางขวาง โดยเฉพาะอยางยงในหนวยงานภาครฐ ซงมความสมพนธใกลชดและมผลกระทบตอความ

เปนอยของประชาชนโดยตรง เพอใหการด าเนนงานของภาครฐสามารถตอบสนองความตองการของ

ประชาชน มการด าเนนงานทมประสทธภาพ/ประสทธผล และลดการทจรตคอรปชนไดอยางชดเจน

สอดคลองกบเจตนารมยของรฐธรรมนญ ทศทางการพฒนาประเทศ และแนวทางการปฏรประบบ

ราชการ ทงนคณะกรรมการฯ มความเหนและขอเสนอแนะเพมเตม ดงน

(1) ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) ควรเปนหนวยงานกลางท า

หนาทประเมนผลการพฒนาระบบบรหารจดการทดของหนวยราชการ เนองจาก ก.พ.ร. จะมหนาท

รายงานผลการด าเนนงานของหนวยราชการตามแนวทางการบรหารจดการทดตอสภาผแทนราษฎร

และวฒสภา ตามรางพระราชกฤษฎกาวาดวยวธการบรหารราชการทด พ.ศ....... และในระยะตอไป

อาจพจารณาแนวทางจดตงสถาบนอสระท าหนาทเปนหนวยงานกลางในการประเมนผล เพอใหม

ความคลองตวในการท างาน โดยมหนวยงานทเกยวของเปนภาค

(2) รปแบบการประเมนผลการพฒนาระบบบรหารจดการทดทใหความส าคญทงดาน

การประเมนจากภายในหนวยงานและการประเมนจากประชาชนผใชบรการควรม 2 ลกษณะ คอ การ

ประเมนเพอพฒนาหนวยงาน (Evaluation for Development) และการประเมนเพอพฒนาบคลากร

(Evaluation for Appraisal) ซงการประเมนลกษณะแรกมโอกาสสงทจะไดขอมลทเปนจรงมากกวา

63

อยางไรกตาม การประเมนผลดวยตนเองของหนวยงานตองค านงถงวธการทจะไดมาซงขอมลทเปน

จรงและสะทอนภาพการบรหารจดการ

(3) ดชนชวดทจดท าขนควรมลกษณะเปนกรอบแนวทางกวาง ๆ ทแตละหนวยงาน

สามารถน าไปปรบใชตามความเหมาะสมของลกษณะงานและวฒนธรรมของหนวยงาน นอกจากนการ

เรมด าเนนการวดผลการบรหารจดการ ควรค านงถงความพรอมของแตละหนวยงานดวย ทงนกอนท

จะมการน าตวชวดไปใชอยางกวางขวางควรท าโครงการทดลองกบหนวยงานขนาดเลกกอน เพอ

ทดสอบและพฒนาระบบใหไดแบบแผนการประเมนทเหมาะสม ซงจะชวยลดระยะเวลาไปส

ความส าเรจของการพฒนาระบบบรหารจดการทดของประเทศ โดยอาจเรยนรแนวทางการบรหาร

จดการทดจากประสบการณการพฒนาระบบคณภาพการใหบรการของโรงพยาบาล (Hospital

Accreditation : HA) ของกระทรวงสาธารณสข ซงเปนกระบวนการประเมนจากหนวยงานภายนอกท

ประสบผลส าเรจภายในระยะเวลาทรวดเรวและไดรบความรวมมอเปนอยางดจากโรงพยาบาล ทงน

ระบบ HA ไมได

มงเนนการตรวจสอบตามหลกเกณฑ แตเปนการประเมนเพอรวมกนพฒนาและยกระดบมาตรฐาน

บรการของผรบการประเมน

(4) การประเมนผลการบรหารจดการทดขององคกรทงหนวยราชการและรฐวสาหกจ

ทเกดขนตามแนวทางการบรหารจดการทด มแนวโนมทจะมความซ าซอนกนในเรองของหนวยงานทม

อ านาจหนาททเกยวของ และความเขมขนของการตรวจสอบประเมนผลทมากยงขน ซงอาจกอใหเกด

ผลเสยไดหากไมมความสมดลและความชดเจนในทางปฏบต โดยเฉพาะอยางยงในเรองความโปรงใส

ทอาจสงผลใหประสทธภาพและประสทธผลของหนวยงานลดลง เกดการเสยโอกาสทางธรกจ หรอท า

ใหมผอาศยชองทางของกฎระเบยบอ านาจหนาทแสวงหาประโยชนจากขอมลภายในองคกรได ในทาง

ปฏบตจงควรค านงถงระดบความเหมาะสมของการประเมนตามแนวทางบรหารจดการทดดวย เพอ

หลกเลยงผลกระทบและขอขดแยงในสงคมทจะเกดขนในภายหลง

มตคณะกรรมการฯ

มอบหมายให สศช. น าเสนอตวชวดและเครองมอการตดตามประเมนผลภายใตโครงการ

ศกษาเพอพฒนาดชนชวดการบรหารจดการทดตอคณะรฐมนตร เพอพจารณาใหความเหนชอบและ

อนมตใหส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) น าไปใชประโยชนในระดบ

หนวยงาน/องคกรภาครฐตอไป

ความเหนคณะกรรมการกลนกรองเรองเสนอคณะรฐมนตร คณะท 7

คณะกรรมการกลนกรองเรองเสนอคณะรฐมนตร คณะท 7 (ฝายกฎหมายและระบบ

ราชการ) ซงมรองนายกรฐมนตร (นายวษณ เครองาม) เปนประธานกรรมการ พจารณาแลวม

ประเดนอภปรายและมตดงน

64

ประเดนอภปราย

(1) รายงานผลการศกษาโครงการพฒนาดชนวดผลการพฒนาระบบบรหารจดการทด

เพอใชในการตดตามความกาวหนาและวดผลส าเรจของการพฒนาระบบบรหารจดการทดของภาครฐ

ทส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตจดท าขนน เปนการศกษาโดยใช

กรอบแนวคดตามระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและ

สงคมทด พ.ศ. 2542 ซงไดจดเพอสงเสรมใหสงคมไทยอยบนพนฐานของหลกส าคญอยางนอย 6

ประการ กลาวคอ หลกนตธรรม หลกคณธรรม หลกความโปรงใส หลกการมสวนรวม หลกความ

รบผดชอบ และหลกความคมคา แตโดยทปจจบนคณะรฐมนตรไดมมต (22 กรกฎาคม 2546)

อนมตหลกการรางพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ

..... ตามทส านกงาน ก.พ.ร. เสนอ ซงขณะนรางพระราชกฤษฎกาดงกลาวอยระหวางการตรวจ

พจารณาของส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ท าใหกรอบแนวคดหลกเกณฑและวธการบรหาร

กจการ

บานเมองทดไดมการเปลยนแปลงไปบางสวน จงเหนควรใหส านกงาน ก.พ. และส านกงาน ก.พ.ร.

รบรายงานผลการศกษาตามโครงการดงกลาวไปพจารณาปรบปรงใหมความเหมาะสมและสามารถ

น าไปปฏบตใหสอดคลองกบรางพระราชกฤษฎกาดงกลาวตอไป

(2) โดยทหลกการบรหารกจการบานเมองทด ปจจบนไดมการวางหลกเกณฑและวธการ

ปฏบตไวตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.

2542 และรางพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทดฯ ซงคาดวา

จะประกาศใชบงคบในเรว ๆ น การก าหนดหลกเกณฑบางเรองอาจซ าซอนกนและในบางเรองกม

ความแตกตางกนอย ซงเมอรางพระราชกฤษฎกาในเรองนมผลใชบงคบแลว อาจกอใหเกดปญหาใน

การปฏบตได จงเหนควรใหส านกงาน ก.พ. รบไปพจารณาปรบปรงระเบยบส านกนายกรฐมนตร

ดงกลาวใหสอดคลองกบพระราชกฤษฎกาในเรองน หรอหากเหนวาระเบยบส านกนายกรฐมนตร

ดงกลาวไมมความจ าเปนแลวกใหด าเนนการยกเลกตอไป

มตคณะกรรมการกลนกรองเรองเสนอคณะรฐมนตร คณะท 7

(1) เหนควรรบทราบรายงานผลการศกษาโครงการพฒนาดชนวดผลการพฒนาระบบ

บรหารจดการทด ตามทส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเสนอ โดย

มอบใหส านกงาน ก.พ. และส านกงาน ก.พ.ร. รบไปพจารณาปรบปรงใหมความเหมาะสมและ

สามารถน าไปปฏบตตอไปได

(2) เหนควรใหส านกงาน ก.พ. รบไปพจารณาปรบปรงระเบยบส านกนายกรฐมนตร

วาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด พ.ศ. 2542 ใหสอดคลองกบรางพระราช

กฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ..... หรอหากเหนวาระเบยบ

ส านกนายกรฐมนตรดงกลาวไมมความจ าเปนแลวใหด าเนนการยกเลกตอไป

65

มตคณะรฐมนตร (26 สงหาคม 2546)

คณะรฐมนตรไดมมต เมอวนท 26 สงหาคม 2546 อนมตตามมตคณะกรรมการกลนกรอง

เรองเสนอคณะรฐมนตร คณะท 7

1.10 การสรางขบวนการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดเสนอเรองการ

สรางขบวนการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ตอคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต (กก.สศช.) พจารณาใหขอคดเหนตอ (ราง) การสรางขบวนการขบเคลอนเศรษฐกจ

พอเพยง และขอความเหนชอบในการแตงตงคณะอนกรรมการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยงภายใต

คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ความเปนมา

1) ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดอญเชญ

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนปรชญาน าทางในการจดท าแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมของ

ประเทศฉบบปจจบน อยางไรกด เนองจากยงมความเขาใจทไมชดเจนและมการตความทหลากหลาย

เกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สศช. และส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย (ทก.)

จงรวมกนจดท าโครงการพฒนากรอบแนวคดทางทฤษฎเศรษฐศาสตรปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

โดยไดท าการศกษาเกยวกบปรชญาฯ ครอบคลมเนอหาในดานตางๆ ทน าไปสการประมวลและสราง

องคความรเกยวกบปรชญาฯ และไดจดพมพผลงานเปนชดหนงสอ 4 เลม ไดแก ประมวลค าใน

พระบรมราโชวาทฯ ทเกยวของ วรรณกรรมปรทศนทเกยวของกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

กรอบแนวคดทางทฤษฎเศรษฐศาสตรปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และการประยกตใชปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยง

2) ตอมา สศช. ไดรวมกบ ทก. จดสมมนาเรองการพฒนากรอบแนวคดและการ

ประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ทศนยฝกอบรมไทยพาณชย จงหวดชลบร ระหวางวนท

16-17 พฤษภาคม 2546 โดยมวตถประสงคหลกเพอรบฟงขอคดเหนและขอเสนอแนะเกยวกบ

ผลงานขางตน จากผทรงคณวฒและผเชยวชาญ และจดประกายใหเกดการบรณาการกรอบความคดท

เกยวของกบหลกปรชญาฯ ใหสามารถน าความเขาใจทถกตองรวมกนเกยวกบเศรษฐกจพอเพยง

ไปประยกตใหเขากบหนาทและบทบาทของแตละบคคลไดอยางเหมาะสม และเกดผลในทางปฏบต

มากขน

3) ผเขารวมสมมนาเหนตรงกนใหมการเผยแพรความรความเขาใจเกยวกบเศรษฐกจ

พอเพยงไปในทกวงการและทกระดบ และศกษาวจยเพมเตมเพอสรางองคความรทเปนประโยชนใน

66

การน าไปประยกตใชได และยงไดเสนอให สศช. เปนหนวยงานหลกในการสรางขบวนการขบเคลอน

เศรษฐกจพอเพยง

สาระส าคญ

1) การพฒนาตามหลกเศรษฐกจพอเพยง คอ การพฒนาทตงอยบนพนฐานของทาง

สายกลางและความไมประมาท โดยค านงถง ความพอประมาณ ความมเหตผล การสรางภมคมกนทด

ในตว ตลอดจนใชความร ความรอบคอบ และคณธรรม ประกอบการตดสนใจและการกระท า ภาวะ

วกฤตเศรษฐกจป 2540 ท าใหคนไทยหนกลบมาทบทวนวถการพฒนาในชวงทผานมา และให

ความส าคญกบการพฒนาตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ตามค าชแนะของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

มากขน สศช. จงไดเชญผทรงคณวฒจากสาขาตางๆ มารวมกนกลนกรองพระราชด ารสฯ สรปเปน

นยามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และไดอญเชญปรชญาฯมาเปนปรชญาน าทางในการจดท า

แผนพฒนาฯ ฉบบท 9 เพอสงเสรมใหประชาชนทกระดบ มความเขาใจและน าไปประกอบการด าเนน

ชวต

2) ในครงน สศช. จงเสนอใหรเรม ขบวนการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง เพอสานตอ

ความคดและเชอมโยงการขยายผล ทเกดจากการน าหลกปรชญาฯ ไปใชอยางหลากหลาย รวมทงเพอ

จดประกายใหเกดความรความเขาใจทถกตอง ซงจะน าไปสการยอมรบ และการน าไปประยกตใชให

เกดผลในทางปฎบตในทกภาคสวนของสงคมอยางจรงจง

3) ขบวนการขบเคลอนฯ มเปาหมายหลกเพอสรางกระแสสงคมใหมการน าเศรษฐกจ

พอเพยงไปใชเปนกรอบความคดหรอสวนหนงของวถชวตของประชาชนทกภาคสวน โดยมวตถประสงค

เพอปลกฝงปรบเปลยนจตส านกและกระบวนทศนในการด ารงชวต ใหอยบนพนฐานของเศรษฐกจ

พอเพยง และน าไปสการปรบระบบ และโครงสรางการพฒนาใหอยบนพนฐานของเศรษฐกจพอเพยง

ทงนยทธวธในการขบเคลอนจะมการด าเนนการอยางเปนขนตอนและชดเจน โดยมขอบเขตการ

ด าเนนงาน 4 ดานควบคกนไป คอ เชอมโยงเครอขาย พฒนาความรและวชาการ เผยแพร

ประชาสมพนธ และสรางกระบวนการเรยนรและภาวะความเขาใจ

4) การขบเคลอนจะเปนในลกษณะเครอขายและระดมพลงจากทกภาคสวน โดยม

แกนกลางการด าเนนการ 3 ระดบ ไดแก คณะทปรกษาผทรงคณวฒ คณะกรรมการขบเคลอน

เศรษฐกจพอเพยง และสวนเศรษฐกจพอเพยงภายใน สศช. ซงจะเปนหนวยปฏบตในการประสาน

และขบเคลอน ทงนจะมระยะเวลาในการด าเนนการ 4 ป ตงแตเดอนตลาคม 2546- ธนวาคม 2550

โดยจะถวายผลการด าเนนงานเปนพระราชกศลแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในวโรกาส

มหามงคลสมยเฉลมพระชนมพรรษา ครบรอบ 80 พรรษา ในเดอนธนวาคม 2550 โดยประมาณ

การงบประมาณในการด าเนนงานทงสน 120 ลานบาท

67

ความเหนคณะกรรมการฯ (1 กนยายน 2546)

คณะกรรมการฯ ไดพจารณาเรองการสรางขบวนการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

แลว มความเหนดงน

(1) ใหความเหนชอบตอ (ราง) การสรางขบวนการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง ซงเปน

เรองทด และควรสนบสนนใหมการเผยแพรไปยงประชาชนทกภาคสวนเพอใหมความเขาใจในกรอบ

แนวคดเศรษฐกจพอเพยงมากยงขน สามารถน าไปปฏบตไดอยางถกตอง และมขอเสนอแนะ ดงน

(1.1) กรอบแนวคดหลกของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงคอทางสายกลาง เนนความ

พอประมาณ ความมเหตผล แตในการพฒนาประเทศจ าเปนตองมการแขงขน ซงจะเชอมโยงในเรอง

การเพมขดความสามารถในการแขงขน การสรางเศรษฐกจฐานราก ทนทางสงคม การจดการ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทงการพฒนาทยงยน โดยในการด าเนนการจะตองไมขดแยง

กน ทงนควรมตวอยางทเปนรปธรรม เพอใหสามารถท าความเขาใจปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงได

ชดเจนมากยงขนและน าไปสการประยกตใชได

(1.2) การสรางขบวนการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง ควรเรมตนดวยการท าความ

เขาใจ ใหความรแกประชาชน มการรวมคดรวมท า และควรมหลากหลายวธ เพอใหสามารถ

ขบเคลอนไปได ทงนการวดผลส าเรจอาจจะวดผลในเชงคณภาพ นอกเหนอจากการวดผลในเชง

ปรมาณ

(1.3) การน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปปฏบตจะเปนประโยชนกบประชาชน

ทกระดบในเรองการปรบเปลยนจตส านก ปรบวธคด การสรางภมคมกนตวเองในการด าเนนชวต ให

อยบนพนฐานของความพอเพยง พอประมาณ และมสต รวมทงยอมรบการเปลยนแปลงทเกดขนได

(1.4) ในการน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปสการปฏบต อาจจะมปญหาการ

ตความวาสงทท าไปนนสอดคลองกบปรชญาฯ เพยงใด เนองจากปรชญาเปนเพยงแนวคดและยงไมม

รปแบบทางเศรษฐศาสตรรองรบทชดเจน จงเหนควรใหคณะอนกรรมการขบเคลอนเศรษฐกจ

พอเพยงเปนผตรวจสอบการด าเนนงานดวย

(2) ใหความเหนชอบการแตงตงคณะอนกรรมการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง ภายใต

คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

มตคณะกรรมการฯ

มอบหมายให สศช. รบความเหนของคณะกรรมการฯ ไปประกอบการพจารณาด าเนนการ

เรองการสรางขบวนการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตอไป

68

1.11 การแกไขปญหาเงนนอกระบบจากการใหบรการประชาชน

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดเสนอเรองการ

แกไขปญหาเงนนอกระบบจากการใหบรการประชาชนใหคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต (กก.สศช.) พจารณาเพอขอรบขอเสนอแนะเพมเตมกอนน าเสนอคณะรฐมนตรพจารณา

ความเปนมาและสาระส าคญ

1) คณะรฐมนตรมมตเมอวนท 11 กมภาพนธ 2546 เหนชอบกบด ารของ

นายกรฐมนตรเรองการแกไขปญหาการทจรต เรยกรบเงนนอกระบบ หรอรบสนบน รวมทงสมควร

ปรบปรง เปลยนแปลง วธการ ขนตอนการปฏบตงาน อตราคาบรการและคาธรรมเนยม ในการตดตอ

ขอรบบรการเรองตาง ๆ ของประชาชน ใหมความเหมาะสม ครบถวน โปรงใส โดยไมเปดชองใหม

การเรยกรบเงนนอกระบบหรอรบสนบนใดๆ อก และน าเงนคาบรการและคาธรรมเนยมทเกบอยาง

ถกตองดงกลาว มาเฉลยเปนเงนตอบแทนใหแกผปฏบตงานเพมเตมจากเงนเดอนหรอคาจางประจ า

เพอเปนการสรางแรงจงใจใหขาราชการและเจาหนาทของรฐปฏบตงานเพอการบรการประชาชนใหม

ประสทธภาพมากยงขน และใหรฐมนตรทกทานรบแนวทางดงกลาวไปพจารณาหาแนวทางปรบปรง

เปลยนแปลงวธการ และขนตอนการปฏบตงาน รวมถงประเภทของการบรการหรอภารกจทสมควร

ก าหนดหรอปรบปรงเปลยนแปลงอตราคาบรการ คาธรรมเนยม โดยใหแจงรายละเอยดผลการ

พจารณาไปยงส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ภายในวนท 31

พฤษภาคม 2546

2) สศช. ไดรบแจงและรวบรวมขอมลและผลการพจารณาในเรองการปรบปรงการ

ปฏบตงานบรการประชาชน รวมถงคาบรการและคาธรรมเนยม จากหนวยงานตาง ๆ รวม 16

กระทรวง และ 2 ส านกงาน ทงน สศช. ยงมไดรบแจงผลการพจารณาจากกระทรวงการตางประเทศ

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ และกระทรวงอตสาหกรรม ผลการ

พจารณาและขอเสนอของแตละหนวยงาน สรปไดวา ไมมหนวยงานใดแจงวามการเรยกรองหรอรบ

เงนนอกระบบ สวนใหญแลวกระทรวงไดมการพจารณาปรบปรงการด าเนนงาน ลดขนตอนในการ

ปฏบตงาน เพอความรวดเรว และอ านวยความสะดวกแกผใชบรการ รวมทงใชเทคโนโลยสารสนเทศ

ในการใหบรการ นอกจากนน หนวยงานทมการเรยกเกบคาบรการและคาธรรมเนยมจากประชาชน

สวนใหญมความเหนวาอตราทเรยกเกบมความเหมาะสม และมระเบยบทรดกมแลว

3) ผลการศกษาวจยเกยวกบเงนนอกระบบในวงราชการ มงานศกษาและการส ารวจ

ความเหนของประชาชนและผประกอบการ ทงโดยนกวชาการและหนวยงานภาครฐ ทยนยนวาการ

เรยกรองหรอรบเงนพเศษจากการใหบรการแกประชาชนและธรกจมอยอยางตอเนองตงแตอดตถง

ปจจบน เชน การศกษาของมหาวทยาลยหอการคาไทย ศกษาเรอง “สภาพแวดลอมทางธรกจและ

ทศนะของผประกอบการตอการใหบรการของภาครฐ” เมอ พ.ศ. 2542 และเรอง “สภาพแวดลอม

69

ทางธรกจและประสบการณการจายสนบนของภาคธรกจไทย” ศ.ผาสก พงษไพจตร และคณะวจย

เรอง “การปองกนและปราบปรามการทจรตและคอรปชนในสงคมไทย” ส านกงานสถตแหงชาต

ไดส ารวจ “ความคดเหนของประชาชนเกยวกบการทจรตคอรปชน” จากกลมตวอยาง 10,000 คน

ทวประเทศ ในเดอนเมษายน 2546

4) สาเหตของเงนนอกระบบจากการบรการประชาชน ไดแก ระเบยบขนตอนในการ

ด าเนนงานยงยาก จงมกมการอาศยเจาหนาทผรบผดชอบซงรระเบยบปฏบตดอยแลวชวยชชอง

อ านวยความสะดวก โดยจายคาตอบแทนใหเปนพเศษ การบรการมความลาชาเนองจากปรมาณงาน

มาก จงมการจายเงนเพมพเศษใหกบเจาหนาทเพอใหไดรบบรการรวดเรวกวาปกต และการบรการท

เกยวของกบทรพยสน หรอธรกจทมมลคามาก จงมการขอสวนแบงในผลประโยชนทผรบบรการจะ

ไดรบนอกเหนอไปจากคาธรรมเนยมและภาษทจะตองเสยตามปกต

5) การจดกลมการใหบรการของหนวยงานภาครฐ การใหบรการของหนวยงานภาครฐ

สามารถจดเปน 4 กลม โดยมหลกการเกบคาบรการ ดงน การใหบรการประชาชนตามสทธพนฐานท

ตองไดรบโดยไมคดคาบรการ การบรการทใหสทธประโยชนกบบคคลเฉพาะกลมโดยมคาธรรมเนยม

มาตรฐาน การบรการภาคธรกจทมกฎเกณฑหรอระเบยบทผประกอบการตองปฏบต และการบรการ

ภาคธรกจทชวยสนบสนนหรอเอออ านวยตอการด าเนนธรกจ

6) ขอเสนอของ สศช.

(1) ใหทกหนวยงานด าเนนการปรบปรงการปฏบตงาน เพอเพมประสทธภาพท า

ใหผรบบรการไดรบความสะดวกรวดเรวขนและลดโอกาสทเจาหนาทของรฐจะเรยกเงนตอบแทน

พเศษ โดยใหมการปฏบตเปนมาตรฐานเดยวกน คอ ใหหนวยงานตดประกาศแจงผมาตดตอราชการ

ทราบถงขนตอนการปฏบตงาน ใหทกหนวยงานทใหบรการประชาชนและธรกจน าระบบเทคโนโลย

สารสนเทศเขามาชวยลดขนตอนและเวลาในการด าเนนงาน ใหโอนงานบางอยางทไมใชบรการตาม

สทธพนฐานใหภาคเอกชนหรอหนวยงานภายนอกท าแทน กระจายอ านาจและความรบผดชอบในการ

อนมตค าขออนญาตเปนล าดบชน และใหหนวยงานทใหบรการประชาชนและธรกจจดใหมการส ารวจ

ความพงพอใจของผใชบรการเปนระยะ

(2) การคดคาธรรมเนยมและบรการของหนวยงานและการจดสรรคาตอบแทน

แกเจาหนาท

(2.1) การใหบรการแกประชาชนตามสทธพนฐาน ไมควรคดคาบรการ

(2.2) การใหบรการอนทไมใชบรการตามสทธพนฐานใหกบบคคลเฉพาะ

กลมและผรบไดประโยชนจากการบรการนน ควรแยกการพจารณาในเรองการเกบคาธรรมเนยมและ

การจดสรรคาตอบแทน ดงน

70

(2.2.1) เรองใดทตองเสยภาษหรออากรใหรฐอยแลว ไมควรจะม

การเรยกเกบคาบรการอก ยกเวนกรณทมบรการเพมเตม

(2.2.2) งานทมการเกบคาธรรมเนยมหรอคาบรการ เพอชดเชย

ตนทนในการด าเนนงานหรอเปนรายไดรฐจะตองเปนไปอยางเปดเผย มอตราทแนนอนครอบคลม

ตนทนและคาใชจายทจ าเปน และไมเกบเงนนอกระบบอก

(2.2.3) บางงานทมการเกบทงภาษอากรและคาธรรมเนยม

ถาสมควรจายคาตอบแทนพเศษแกผปฏบตงาน ใหจดสรรจากสวนของคาธรรมเนยม

(2.3) การใหบรการสนบสนนภาคธรกจทไมมการเกบคาธรรมเนยม

สมควรมการเกบคาบรการเพอชดเชยคาใชจายในการด าเนนงานและเปดโอกาสใหน าเงนทเกบไดไป

ใชปรบปรงบรการ

(3) วธการท างาน ตงคณะกรรมการหรอคณะท างานเฉพาะกจทขนกบส านก

ปลดส านกนายกรฐมนตรหรอส านกเลขาธการคณะรฐมนตรท าหนาทดแลการปรบปรงและพจารณา

อตราคาตอบแทน โดยมองคประกอบจากหนวยงานทเกยวของ เชน กระทรวงการคลง ส านกงาน

กฤษฎกา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ โดยมวาระการท างาน 2 ป

ความเหนคณะกรรมการฯ (1 กนยายน 2546)

คณะกรรมการฯ ไดพจารณาเรองการแกไขปญหาเงนนอกระบบจากการใหบรการประชาชน

แลว เหนชอบในหลกการตามขอเสนอของ สศช. และมขอเสนอแนะเพมเตม ดงน

(1) ควรมการพจารณาปรบคาธรรมเนยมคาบรการทงระบบใหเหมาะสมกบสถานการณ

ปจจบน ในระยะยาวควรปรบคาตอบแทนเจาหนาททงระบบเพอไมใหเกดความเหลอมล า โดย

ค านงถงการเพมประสทธภาพในการท างานของขาราชการและการปรบเงนเดอนขาราชการ

อยางไรกตามกระบวนการปรบคาตอบแทน เจาหนาทภาครฐตองใชเวลานาน ในระยะสน จงเหนควร

ใหมการจดสรรเงนคาบรการเปนคาตอบแทนใหกบเจาหนาทในหนวยงานโดยรวม มใชจดสรรให

เฉพาะผปฏบตงาน ทงน เพอไมใหเสยขวญและก าลงใจ หรอเกยงงาน โดยใหหนวยงานจดท า

Workload และคณสมบตของเจาหนาทเพอใชประกอบการจดสรรคาตอบแทนตอไป โดยจะตองท า

ความเขาใจรวมกนวาแนวทางดงกลาวเปนเพยงมาตรการชวคราว

(2) ควรใหความส าคญกบการทแตละหนวยงานจะตองด าเนนการปรบปรงการ

ปฏบตงาน เพอเพมประสทธภาพในหนวยงานของตนเองเปนอนดบแรก โดยวธการเพมปจจยทม

ความ

จ าเปนในการปฏบตงานทงทางดานเทคโนโลยและก าลงคนควบคไปกบการปรบคาธรรมเนยมและ

71

คาบรการใหเหมาะสม เพอใหผรบบรการไดรบความสะดวก รวดเรว และลดโอกาสทผปฏบตงานจะ

เรยกเงนตอบแทนพเศษ และใหมการตดตามประเมนผลการด าเนนงานและควบคมประสทธภาพ

ภายในกอนทจะใหหนวยงานภายนอกตรวจสอบ ซงอาจท าใหเกดปญหาทางดานกฎหมายวาจะใช

กฎหมายใดเปนบทลงโทษ นอกจากน ส านกงาน กพร. ก าลงจดท ามาตรการในการสรางประสทธภาพ

ของหนวยงานภาครฐ และมหนาทตามกฎหมายในการตดตามผลการปฏบตงานอยแลว

(3) เหนควรใหจดแบงประเภทการจดเกบคาธรรมเนยมและคาบรการใหมความชดเจน

ปรบอตราการจดเกบใหเหมาะสมและสอดคลองกบสภาวะปจจบน เชน การใหบรการของภาครฐใน

การสนบสนนธรกจของภาคเอกชนควรจดเกบในอตราสง ในขณะเดยวกนธรกจทชวยเหลอสงคมควร

จดเกบในอตราต า เปนตน ทงนประชาชนจะตองไดรบบรการทดขนจากการเกบคาบรการทเพมขน

ดวย

(4) เพอใหการแกไขปญหาเงนนอกระบบจากการใหบรการประชาชนเกดผลในทาง

ปฏบตจะตองมการแกไขทงระบบจงควรท าการรณรงคทงในภาครฐและภาคเอกชน เนองจาก

ภาคเอกชนอาจมสวนทกอใหเกดปญหา โดยการเสนอเงนเพมพเศษใหกบเจาหนาทผปฏบตงาน

เพอใหไดรบบรการทรวดเรวยงขนดวย

(5) กลไกในการท างานควรมองคประกอบจากบคคลภายนอกราชการและฝายวชาการ

นอกเหนอจากมตวแทนจากหนวยงานทเปนกลาง โดยมอ านาจหนาทในการพจารณาความเหมาะสม

ในการจดสรรคาตอบแทนแกเจาหนาทผปฏบตงานตามขอเสนอของหนวยงาน ตลอดจนตดตาม

ตรวจสอบประเมนผล

มตคณะกรรมการฯ

มอบหมายให สศช. รบความเหนและขอเสนอแนะคณะกรรมการฯ ไปประกอบการพจารณา

ปรบปรงขอเสนอเรองการแกไขปญหาเงนนอกระบบจากการใหบรการประชาชน กอนน าเสนอ

คณะรฐมนตรพจารณาตอไป