Arter Kan GazArter Kan Gazıı Analiz Analiz SonuSonuççlarlarıınnıın Yorumlanmasn Yorumlanmasıı

Nevin Uysal, MD, Nevin Uysal, MD, MScMScGaziantep Gaziantep ÜÜniversitesiniversitesiGGööğğüüs Hastals Hastalııklarklarıı ADAD

Türk Toraks Derneği, 11. Yıllık Kongresi, 23-27 Nisan 2008, Antalya

ÖÖllçüçülen delen değğerlererlerpHpHpCO2pCO2pO2pO2

Hesaplanan deHesaplanan değğerlererlerHCO3HCO3--

Normal DeNormal Değğerlererler

pHpH 7.357.35--7.457.45PaCOPaCO22 3535--45 45 mmHgmmHgPaOPaO22 ≥≥ 80 80 mmHgmmHgHCO3HCO3-- 2222--26 26 mEqmEq/L/L

pO2pO2

HipoksemiHipoksemi<80 <80 mmHgmmHg

Kan gazKan gazıınnıın oda havasn oda havasıında mnda mıı yoksa yoksa oksijen altoksijen altıında mnda mıı alalıındndığıığınnıın belirtilmesi n belirtilmesi gerekiyorgerekiyor

NazalNazal kankanüüll1 L/dakika 1 L/dakika FiO2 FiO2 ~~ % 24% 242 L/dakika 2 L/dakika FiO2 FiO2 ~~ % 28% 283 L/dakika 3 L/dakika FiO2 FiO2 ~~ % 32% 324 L/dakika 4 L/dakika FiO2 FiO2 ~~ % 36% 365 L/dakika 5 L/dakika FiO2 FiO2 ~~ % 40% 406 L/dakika 6 L/dakika FiO2 FiO2 ~~ % 44% 44

Basit oksijen maskesiBasit oksijen maskesiFiO2 FiO2 ~~ % 50 (5% 50 (5--8 L/dakika)8 L/dakika)

ParsiyelParsiyel tekrar solumastekrar solumasıız (z (partialpartial nonrebreathernonrebreather) maske) maskeFiO2 FiO2 ~~ % 50% 50--75 (875 (8--10 L/dakika)10 L/dakika)

Tekrar solumasTekrar solumasıız maske (z maske (nonrebreathernonrebreather maske)maske)FiO2 FiO2 ~~ % 75% 75--100 (8100 (8--10 L/dakika)10 L/dakika)

Oksijen TedavisiOksijen Tedavisi

P/F (PaO2/FiO2) oranı

PaO2=60, FiO2=0.60P/F=60/0.60

P/F=100

HiperkapnikHiperkapnik (Tip 2) Solunum Yetmezli(Tip 2) Solunum YetmezliğğiiAlveolerAlveoler Gaz Denklemi Gaz Denklemi -- PAPA--aOaO22

PPAAOO22 = P= PIIOO22 ––

PAPA--aOaO22= P= PAAOO22 –– PaOPaO22

PPAACOCO22

R

Örnek:pH=7.24, pCO2= 62, PaO2= 60

PPIIOO22 =[ 760mmHg (PB) – 47mmHg (H2O)] X 0.21 ~ 150

PPAAOO22 = 150 – ( 62 / 0.8) ~ 72

PAPA--aOaO22= 72 (= 72 (PAO2) – 60 (PaO2) 12

Asit MetabolizmasAsit Metabolizmasıı

15,000 mmol CO2

50-100 meq nonvolatil asit(sülfirik asit)

PulmonerAtılım

RenalAtılım

H+ HPO42- + H+ HPO4

-

NH3 + H+ NH4+

Asit yükü glutamin metabolizması

BikarbonatBikarbonat-- Karbondioksit Karbondioksit BufferBuffer SistemiSistemi

ÇöÇözzüünmnmüüşş COCO22 + H+ H22O O HH22COCO33 HCOHCO33--

+ H+ H++

pHpH=6.10+=6.10+loglog

pHpH = = -- loglog [H[H++]]

HCO3-

0.03 X pCO2)

Kan gazKan gazıı analiz sonucu doanaliz sonucu doğğru mu?ru mu?

[H[H++]=24 X (PaCO]=24 X (PaCO22/[HCO3/[HCO3--]]))24 X (40/24)=40nmol/L24 X (40/24)=40nmol/L

pHpH 7.287.28--7.45 aral7.45 aralığıığında ikennda iken[H[H++]=80]=80-- pHpH’’nnıınn son iki rakamson iki rakamııpHpH=7.40 =7.40 [H[H++]=80]=80--40=40 40=40 nmolnmol/L/LpHpH=7.30 =7.30 [H[H++]=80]=80--30 =50 30 =50 nmolnmol/L/L

pHpH 7.007.00--7.40 aral7.40 aralığıığınnıın dn dışıışında ikennda iken

pHpH= 7.40 = 7.40 [H[H++]=40 ]=40 nmolnmol/L/L ΔΔpHpH 0.1 0.1 ↓↓ ΔΔ[H[H++]=]= 0.80 X 0.80 X [H[H++]]

pHpH=7.50 i=7.50 iççin in [H[H++]=0.80 X 40= 32 ]=0.80 X 40= 32 nmolnmol/L/LpHpH=7.60 i=7.60 iççin [Hin [H++]=0.80X32=26 ]=0.80X32=26 nmolnmol/L/L

pHpH=7.00 =7.00 [H[H++]=100 ]=100 nmolnmol/L/L↓↓ ΔΔpHpH 0.1 0.1 ΔΔ[H[H++]=1.25 X [H]=1.25 X [H++]]

pHpH=6.90 i=6.90 iççin [Hin [H++]=1.25X100= 125 ]=1.25X100= 125 nmolnmol/L/LpHpH=6.80 i=6.80 iççin [Hin [H++]=1.25X125=156nmol/L]=1.25X125=156nmol/L

Basit Asit Baz Dengesi BozukluklarBasit Asit Baz Dengesi Bozukluklarıı

pHpH <7.35<7.35RespiratuvarRespiratuvar AsidozAsidozMetabolikMetabolik AsidozAsidoz

pHpH>7.45>7.45RespiratuvarRespiratuvar AlkalozAlkalozMetabolikMetabolik AlkalozAlkaloz

Basit Asit Baz Dengesi BozukluklarBasit Asit Baz Dengesi BozukluklarııNormal Normal KompansasyonKompansasyon DeDeğğerlerierleri

Akut Respiratuvar Asidoz

pCO2 10 mmHg pH 0.08pH=7.40 – 0.008 X Δ pCO2

HCO3- =24+ 0.1(Δ pCO2) ± 3 mE/LpCO2 10 mmHg HCO3- 1 mE/L

Sigillito et al, Emerg Med Clin N Am 2003;21:239

Metabolik Asidoz

paCO2=(1.5XHCO3)+(8±2)

Kronik Respiratuvar Asidoz

pCO2 10 mmHg pH 0.03pH=7.40 – 0.003 X Δ pCO2

HCO3- =24+ 0.35(Δ pCO2) ± 4 mE/LpCO2 10 mmHg HCO3- 3.5 mE/L

Basit Asit Baz Dengesi BozukluklarBasit Asit Baz Dengesi BozukluklarııNormal Normal KompansasyonKompansasyon DeDeğğerlerierleri

Kronik Respiratuvar Alkaloz

pCO2 10 mmHg pH 0.02pH=7.40 + 0.002 X Δ pCO2

HCO3- =24- 0.5(Δ pCO2) ± 4 mE/LpCO2 10 mmHg HCO3- 5 mE/L

Sigillito et al, Emerg Med Clin N Am 2003;21:239

Akut Respiratuvar Alkaloz

pCO2 10 mmHg pH 0.08pH=7.40 + 0.008 X Δ pCO2

HCO3- =24- 0.2(Δ pCO2) ± 3 mE/LpCO2 10 mmHg HCO3- 2 mE/L

Metabolik Alkaloz

paCO2=(0.7XHCO3)+(21±2)

Anyon Anyon GapGap

AGAGLaktik Laktik asidozasidozKetoasidozKetoasidozSon dSon döönem bnem bööbrek brek yetmezliyetmezliğğiiMetanolMetanol, etilen glikol, , etilen glikol, propilpropil alkol, salisilat alkol, salisilat intoksikasyonuintoksikasyonu

NlNl AGAGDiyareDiyareİİzotonikzotonik salinsalin infinfüüzyonuzyonuBBööbrek yetmezlibrek yetmezliğğinin inin erken evrelerierken evreleriRenalRenal ttüübbüülerler asidozasidozAsetazolamidAsetazolamid kullankullanıımmııÜÜreteroenterostomireteroenterostomi

Anyon Gap= Na+ - (HCO3- + Cl-)Nl 12-16

MikstMikst Asit Baz Dengesi BozukluklarAsit Baz Dengesi Bozukluklarıı

pHpH nlnl, <7.35 , <7.35 yaya da >7.45 olabilirda >7.45 olabilirNormal Normal kompansasyonkompansasyon mekanizmalarmekanizmalarıınnııbilmek gerekirbilmek gerekir

Basit asit baz dengesi bozukluBasit asit baz dengesi bozukluğğunda unda beklenen ikincil debeklenen ikincil değğiişşiklik beklenen araliklik beklenen aralığıığın n ddışıışında ise nda ise mikstmikst

Yetersiz YanYetersiz Yanııta Bata Bağğllıı

MetabolikMetabolik asidozasidoz ve ve respiratuvarrespiratuvar asidozasidozMetabolikMetabolik alkalozalkaloz ve ve respiratuvarrespiratuvar alkalozalkaloz

Beklenenden Fazla YanBeklenenden Fazla Yanııta Bata Bağğllıı

MetabolikMetabolik asidozasidoz ve ve respiratuvarrespiratuvar alkalozalkalozMetabolikMetabolik alkalozalkaloz ve ve respiratuvarrespiratuvar asidozasidoz

ÜçÜçllüü BozuklukBozukluk

MetabolikMetabolik alkalozalkaloz, , metabolikmetabolik asidozasidoz ve ve respiratuvarrespiratuvar asidozasidozMetabolikMetabolik alkalozalkaloz, , metabolikmetabolik asidozasidoz ve ve respiratuvarrespiratuvar alkalozalkaloz

Kusma Hipovolemik şok Hiperventilasyon

pHpCO2 (mmHg)HCO3-(mEq/LAG (mEq/L)

Metabolik Alkaloz

7.53443612

Metabolik Asidoz

7.35301633

Respiratuvar Alkaloz

7.46201435

““DeltaDelta--Delta Delta GapGap””((ΔΔAG/AG/ΔΔHCO3HCO3--))

AG AG metabolikmetabolik asidozasidoz varlvarlığıığında, enda, eşşlik lik eden eden

nlnl AG AG metabolikmetabolik asidozasidoz yaya da da metabolikmetabolik alkalozalkaloz

olabilirolabilir

ΔΔAG/AG/ΔΔHCO3HCO3-- ==

NlNl AG AG metabolikmetabolik asidozasidozΔΔ//ΔΔ gapgap < 1 < 1

MetabolikMetabolik AlkalozAlkalozΔΔ//ΔΔ gapgap > 1> 1

24- (ölçülen HCO3-)

(Hesaplanan AG)-12