atak tedavİsİ
DESCRIPTION
ATAK TEDAVİSİ. Dr. Dilek Saka Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara. Adile Berna Dursun. Çıkar Çatışması Beyanı. Konuşma içeriği ile ilgili Son üç yıl içinde: Bir ticari kuruluşta çalışma,mal ortaklığı: YOK - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
ATAK TEDAVİSİ
Dr. Dilek SakaAtatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi
Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara
Adile Berna Dursun
Çıkar Çatışması Beyanı
Konuşma içeriği ile ilgili Son üç yıl içinde:
Bir ticari kuruluşta çalışma,mal ortaklığı: YOK
Danışmanlık,danışma kurulu üyeliği,uzman tanıklık: YOK
Yazarlık,editörlük,moderatörlük,konuşma ücretleri: YOK
Bağışlar (Araştırma-eğitim-cihaz): YOK
Kongre,toplantı sponsorluğu: YOK
• Atak tanımı• Atak epidemiyolojisi• Atak nedenleri• Atak ağırlığının belirlenmesi• Atak ağırlığına göre tedavi yaklaşımları• Atak sonrası tedavi planı
Sunum planı
Astım atağı, astımlı bir hastada ilerleyen nefes darlığı,
öksürük, hışıltı veya göğüste baskı hissi yakınmalarının
ortaya çıkışı ve bunlara PEF, FEV1 azalması gibi solunum
fonksiyon testi (SFT) bozukluklarının eşlik etmesi olarak
tanımlanır. TTD Astım Tanı ve Tedavi Rehberi, 2010
Astım atak: tanım
Hastanın ek tedavi ihtiyacı olacak kadar semptom artma dönemleriATS/ERS Statement: Asthma Control and Exacerbations, 2009
• Literatür verileri gerçek hayatı yansıtmıyor• Cinsiyet etkisi
– Puberteden önce erkek çocuklarda– Puberte ile erkek-kız eşitleniyor– Erişkin dönemde kadınlarda
• Hastane yatış sayı ve süresi, tekrar başvuru daha fazla
• Dönem– Çocuklarda okul açılınca, “September Epidemic”– Erişkinlerde kış sezonu
Astım atak: epidemiyoloji
1.Tetikleyicilerle karşılaşma(virüsler, allerjenler, mesleksel maruziyet,
hormonlar, ilaçlar, egzersiz, emosyonel durum, hava kirliliği, değişik hava şartları)
2. Antiinflamatuvar tedavinin yetersiz kalması
Astım atak: nedenler
Astım atak: ağırlık belirleme
• Ağır/ciddi atak– En az 3 gün sistemik KS gerektiren
• Orta atak– En az 2 gün süreyle– Semptom ve/veya akc fonksiyonlarında kötüleşme– Kurtarıcı ilaç ihtiyacında artış– Ama KS başlama ve/veya hastaneye başvurma
gerektirmeyen
• Hafif atakATS/ERS Statement: Asthma Control and Exacerbations, 2009
Astım atak: ağırlık belirleme
• PEF <%20 azalma• Gece uyanma• Β2 agonist kullanımında artış
Evde atak tedavisi
Yazılı eylem planı !!!!
Tetikleyiciden uzaklaşma
Bronkodilatör tedavi
Steroid• İnhaler KS dozu: x2 ! vs. x4• Sistemik KS: 0,5-1 mg/kg/gün prednizolon
ACİL
SERVİS
ÖYKÜ
FM
İLK TDV
Astım öyküsüAtak nedeniyle entübasyon ve mekanik ventilasyon öyküsü olan astımlılarSon 1 yılda astım nedenli ≥2 hastaneye yatış Son 1 yılda astım nedenli ≥ 3 acil başvurusuSon ayda astım nedeni ile acil başvurusu veya hastaneye yatışAyda 2 kutudan fazla kısa etkili β2 agonist kullanan hastalarSemptom algılaması düşük hastalarDiğer risk faktörleri varlığı: yazılı astım eylem planı olmayan, Alternaria duyarlı olan
Sosyal öyküDüşük SED Majör psikososyal problemler
Eşlik eden hastalıkKardiyovasküler hastalıkDiğer kronik akciğer hastalıklarıKronik psikiyatrik hastalık
TetkikPEF
SatO2
Akc filmi
AKG
Kan
1. Oksijen2. İnhale KEBA3. Sistemik KS4. İnhale ipratropium
1 saat sonra değerlendirme
1 saat sonra değerlendirme
1-2 saat sonra değerlendirme
• Acil serviste tedaviye yanıtsız veya gittikçe bozulan ağır astım atakları,
• Solunum yetmezliğine gidiş: Oksijen desteğine rağmen düzelmeyen hipoksemi (PaO2< 60 mmHg) ve/veya hiperkapni (PaCO2 > 45 mmHg),
• Bilinç bozukluğu, siyanoz ve sessiz akciğer, uzamış nefes darlığı ve tüm bunlar nedeniyle çok bitkin düşmüş hasta,
• Kalp veya solunum durması.
Yoğun Bakım Tedavisi ve Ventilatör Desteği
• Antibiyotik• Mukolitik• Antihistaminik• Fizik tedavi-rehabilitasyon• Anksiyolitik-hipnotik
Astım atak: diğer tedaviler
• Çoğu 2-3 saat içinde düzelir ve eve gönderilir.
• Gönderilenlerin %3’ü aynı gün, %7’si 1 hf içinde
yeniden acile gelir.
• Hastaların %20-30’unun hastaneye yatırılmaları
gerekmektedir.
• Hastanede atakların tamamen düzelmesi yavaş
olmaktadır
Astım atak: doğal seyir
Astım atak: taburculuk kriterleri
•Kısa etkili β2 agonistlere 3–4 saatten daha kısa aralıklarla
gereksinim olmaması,
•SaO2 > %90 olması (oda havasında),
•Hastanın rahatça yürür durumda olması,
•Gece ya da sabaha karşı nefes darlığı ile uyanmıyor olması,
•Fizik muayenenin normal ya da normale yakın olması,
•PEF veya FEV1 değerinin %70’in üzerinde olması,
•İnhalerleri düzgün durumda kullanıyor olmasıDurumun farkında olması !!!!
• En az 7–10 günlük sistemik steroid tedavi • Bronkodilatatör tedavi semptomatik ve objektif kriterlere
dayanarak kademeli azaltılmalı• İpratropim bromür atak bitiminde kesilmeli• İnhale steroide başlanmalı veya kullanıyorsa devam edilmeli• Atakta kesilmiş olan uzun etkili β2 agonist tekrar başlanmalı
• İnhaler kullanım teknikleri ve yapıyorsa evde PEF kullanımı gözden geçirilmeli, atağa götüren nedenlerden korunma öğretilmeli
• Takiplerini yapan doktorla 24 saat içinde görüşmesi önerilmelidir.
Astım atak: taburculuk kriterleri
• Japonya: Persistan havayolu obstrüksiyonu• ABD: 3000 astım, “frequent fliers to ED”, (≥6)
– İleri yaş– Düşük SES– “nonwhite race”– Medicaid/ no insurance
• Avrupa: 136 tedavisi zor astım, – Psikosoyal labilite (OR: 10.8)– Tekrarlayan solunum yolu enf (OR: 6.9)– GÖRH (OR: 4.9)– Ciddi sinonasal hastalık (OR: 3.7)– OSA (OR: 3.4)
Astım atak: atak sıklığı