brut-as i wawal-iw!

Upload: noufel-bouzeboudja

Post on 04-Apr-2018

220 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    1/66

    1

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    2/66

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    3/66

    3

    Akk izerfan umeskar i Noufel Bouzeboudja.

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    4/66

    4

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    5/66

    5

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    6/66

    6

    Yura daen :Penses Pensantes, Tamedyazt, Ldzayer 2006

    Espoirs Dchus, Ungal, Fransa 2008

    Algrie : Banquet desnonchalances, Fransa 2009

    Du haut de nos Potences, Fransa 2011

    Imazdayen :Snderho Havn Antologi, Denmark 2010

    Fri ord p Flugt(Free Words on the Run), Denmark 2011

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    7/66

    7

    I widak akk d iyi-iemmlen: Tayri-nwen tessezafasirem, tesnernay talwit deg tudert-iw, tettak-iyi

    tabest di tikli-w. Tayri!

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    8/66

    8

    Tazwart

    "Lalman. Tamacahut n tegrest.": D tadyant s yefyar n

    utihi yura umedyaz almaniHeinrich Heine.

    Udem-is n berra d lemri iwumi ibedd zdat-s webrid d-yu

    umeskar s timmad-is di tegrest useggas 1843 si Lpari(Fransa) ideg yella yedder imiren almi d Hamburg

    (Lalman). Inuda-d Lalman seg wenul ar ugafa.

    Azwel n wadda "Tamacahut n tegrest" twehha ertmezgunt "The Winter's Tale" n William Shakespeare.

    Yezmer wemdan a d-yaf dagi, azrar isefra-yagi yessken-d

    yes-s Heine tanmegla i usefru n tedyant n ifeliyen "Atta

    Troll" ief mmden kra iseggasen seg wasmi d-yettwasker yakan. Ula d azwel n wadda n "Targit n yi

    unebdu" n H. Heine yessken-d yes-s umeskar, si "A

    Midsummer Night s Dream" n W. Shakespeare i d-

    yefruri. Ma d ayen yugaren aya: Assa n tala ger snattedyanin-agi, am "Atta Troll" ne "Tamacahut n tegrest"di sin san 27 n waxfiwen, tiseddarin-nsen daen dimkuen.

    Ayagi yakk d-uri, ri a d-ini yes-s, Heinrich Heine slebi-s i d-yemger si tebirt n Shakespeare, maca, NufelBuzebuja mlale-d ur-s tikta d tmuli n Henirich Heinewar ma yera netta s timmad-is annect-a ahat. Tuget

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    9/66

    9

    isefra yellan deg wamud-agi isefra n Nufel, win ara ten-

    yessemlilen, a d-yaf ttaken nezzeh anzi s ayen yura H.

    Heinrich Heine di "Lalman. Tamacahut n tegrest.". D acukan amedyaz almani yessefra ef Lalman n tallit-nni,aqbayli yessefra ef tmurt-is di tallit-agi ideg nella ass-a.

    Tiwenziwin n tudert n sin inauren-agi ttemyuttakentdaen anzi: Yiwen yea tamurt-is yedder deg yinig diLpari, acku netta d bu lael uday di Lalman n wass-nni,Nufel yedder di tmurt n Ddanmark, d aqbayli di Ledzayer

    n wass-a. Yiwen uekkaz i ten-yewwten ne yezmerwemdan ad yesseqdec dagi imeslayen-agi n tezlit "Aru-

    yi"nLewnis At Mangellat:

    "er tmacint uli

    D irfiqen i n-ufi

    Udem-iw am wudmawen-nsen

    Deg-sen ttwaliur-sen ttcabi

    Yiwen uekkaz i d a-yewwten."

    Maca, akken ad yegzu wemdan anamek n tidet n wayen

    ira a t-id-yini umedyaz, yessefk xerum ad ier isefra-s.ihi iwakken a d-temlilem ula d kenwi d wayagi yesduklen

    ne yettemyettaken anzi ger tuget isefra n Nufel yellandeg wamud-agi yakk d wayen yuraH. Heine di "Lalman.Tamacahut n tegrest", ret tafem agerruj! Ayen idegyella wemgired ameqqran gar-asen d tameslayt, maca,

    mai imi yiwen s talmant, waye s teqbaylit i uran. Ria d-ini, almani yera tutlayt-is tayemmat deg uerbaz

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    10/66

    10

    yerna tbedd ef iarren-is, teccece daen ger tutlayintimezwura umaal, ma yella d aqbayli, mai kan ur tt-

    yeri ara deg uerbaz, maca, terna tettwarke almi d tikliad tenger s lebi n yemebbren n tmurt-is d-ielen isief wegdud-is, tamagit-is, idles-is yakk d tilin-is daqbayli ne d amazi. Yal win d as-yessnen ulammeracemma kan i tmedyazt yezmer ad iulfu s ukukruirekben ul n Nufel mi akken yettaru isefra-s s teqbaylit

    yakk d tmusni-s lqayen d tayri-s metwal tutlayt-is

    tayemmat yerran akukru-nni yeffer ur d-iban.

    Tuget n wawalen yesseqdec daen deg wamud-agi, urttafe ara widak iwulmen swayes ara d-ssegzu tadyant-agi am widak yenna umedyaz Lewnis At Mangellat efwidak n tezlatin ucennay-amyaru Murad Zimu, "d

    imeslayen ifessasen ibubben inumak imeqqranen", d acu

    kan Nufel di kra isefra am usefru "Tamedyazt" yesseqdec

    awalen ief inuda yufa-ten deg imawalen imaynuten ntutlayt-nne d-yeffen s wudem n tussna deg iseggasen-agi ineggura swayes d a-d-yessawe tamusni-s d wayenakk ira ad a-t-id-yini. Tikta umedyaz-agi ur llint d tidakd-ilulen anun zanun am wayen nennum nsell-as neneqqar-it, mai d "A Mued serbi latay, ef Muendyean yemma-s ne imi d tameut n gma mrebatessers i wallen-is". Anaur-agi mai seg widakyesrusun imermuren-nsen deg uerrabu n tmetti yettakenanzi er winna n Tianik iteddun ad yereq, maca, segwidak yettebbiren ne yettnadin amek ara d-afen ttawilswayes ara menen akk widak yellan deg uerrabu-nni.Nufel dHenirich Heine n teqbaylit, d yiwen yellan am

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    11/66

    11

    inauren-nni n tallit talemmast d-yessufen timura-nsen,tidak-agi yellan ass-a d timezwura deg umaal si

    tekwatin idel uebbar. S yemdanen am Nufel yezmer adiulfu s yiman-isli Ideflawenyual d ilemi, ad yekkerad yecnu s werfad uqerru, "idles tura yezger tilas, ay

    arrac ideflawen."

    Daen mi ara yeqqar wemdan amud-agi isefra, yal mi arayekfu asefru, a t-yekcem lir ad ier waye. Lhan akk,yal wa yewwi-d ef usentel-is yerna imdanen yeggarenakka acemma tamawt i tsekla tagralant zemren a d-mlilen di yal asefru-s tamuli ne tala swayes yettaruumedyaz-a ne waye yellan ger imeqqranen umaal.Kra imedyaten kan:

    - Deg usefru "Deg tmurt-iw" mlale-d d ijenniwen nMuya: Ad as-tini, d tamuli-nni, d tameslayt-nni, d

    tala-nni, d tamurt-nni d uekki-nni s unecre-nniyesruyen ulawen mi ara ttasan wudmawen.

    - Qqaren-d yemdanen, Lewnis At Mangellat, d tikta

    yellan deg "Ageldun amecu " nNiccol di Bernardo dei

    Machiavelli ideg d-yesmuyet tizlit-is "A mmi", ula dNufel di kra isefra yellan deg wedlis-agi-ines ad as-tinissyinna i d-yugem tamuli yettaken anzi er tin swayes

    xedmen axea yemcumen di tmurt-nne s yisem nddiyanat.

    Nezmer daen ad nger tamawt, a d-naf, yewwet azrem saqerru ula deg wamek d-yura isem n "Jesus"s teqbaylit.

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    12/66

    12

    Akken a d-yessegzu mai snat tikkal i d-yuder tineslemt,ula d tamasiit yuder-itt, ihi yura-d " Yasu amasii".

    Ayagi ur t-nennum ara s imyura ne imedyazen-nne-nnien. Lemmer d wiya, ahat a d-arun kan isa, ad ilend tamasiit ief ttmeslayen, ad ttun "isa" d nnbi kan dileqran. Amedyaz-agi yera d acu ief yettmeslay.

    D acu kan tala swayes yura netta isefra-yagi temgaradef tin n tezlit "A mmi", isefra-s d ilelliyen yerna urezzifit ara annect usefru umedyazL. At Mangellat.

    - Deg Asefru "Tafgurt tuffirt" yella wanida yesdukel

    Nnbi, Zarathustra, Antoine d Dun Xwan, yesguccel-iten

    di yiwet tfeqlujt, yemi deg imeslayen, iemmi deg-senalmi nual nezmer ad nwali amedyaz Nufel am wakkenyeqqel zdat wallen-nne d amekni(arijisur) yerranCocktail-nni d-yeffen deg wayen yexle d

    tamarirt(laktris) n Hollywood iceen tredde s wejdabdeg usaru ideg tella tetturar. Imeriyen ara t-yeren,zemren ad aten-yekcem uulfu n imawlan ulufan, mi arailin sen cexxren, netta(alufan) ad yettsuu alamma dtikli ad yafeg izier-is, nutni ad ttnaen d yies araijebbden deg-sen am wakken tjebbed tmettant imudduren

    tettarra d at laxert. Mi ara yezger tilas llufan-nni s

    wesrere d isuan, a d-refden imawlan iqerray-nsen staswin yettergigin, ad ttnadin tazwara d acu t-yuen,maca, mi ara walin teqre n mmi-tsen ne tayellit-nsenteffe-d ula deg wulawen yakk d taswin-nsen ula d nutni,ad ten-taz temsalt akken iwata, ad as-ulfun, imiren ur

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    13/66

    13

    ttnadin ara yakk a d-afen d acu t-yuen, acku ad as-ebbren i uegger n wakud, ihi ad nadin kan ef tifrat,

    ef ddwa, skud ur ten-ifat lal.

    Asefru-yagi as ad ilin widak ur t-nfehhem ara akka amnekk, maca, ad ulfun s teri ara ten-id-yessakin, ara ten-yeskiken, ara sen-ikemzen anida iwulem ne ad asen-yefken abeqqa a d-ldin allen-nsen. Asefru-yagi, asmeiy, as kra imeslayen ifessasen kan i swayes t-yura,mai d lxuba-nni yettaken anzi er tissit n lkif d-yessawel Said Sedi deg Werib, mi akken yekker s

    areqqe n sidi-s efer, maca, d asuu-nni n FriedrichWilhelm Nietzsche di "Der tolle Mensch", anida yettsuulmettwet-nni yeqqar:

    "Sandayual qessam n Rebbi? Tram ad terem anida-t?

    Waaaa d nekkni i t-yenan - Nekk yid-wen!

    Wa d nekkni i yessafgen lemer-is!"...atg.

    ef usefru-yagi, nezmer a d-nini daen, ameskar-isyessefra s wallen umedyaz Paul Celan tamuli n F. W.Nietzsche.

    - Asefru "Awal n tmeut" yessekcem yes-s umedyaz

    taglimt-is di tin n tmeut yettwareken, tin rran

    yemdanen d taawsa mai d amdan. S tewzel d tawlakan: Mi ara t-ier wemdan, yezmer ad iulfu s yimi-syelsa icenfiren n AliceSchwarzer lemmer d taqbaylit ay

    tella.

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    14/66

    14

    Llan daen isental-nnien ief yessefra, yal wa s tmuli dtegzi m wazal ameqqran, ama d lemala n yiman, asteqsi

    n d acu n wemdan d-yegran deg wemdan ne tayri yelland tayri n tidet, mai d isefra ne ccna-nni efukasan(lkerh) iwumi ssawalenLeqbellec tizlatin n tayri.

    Ihi tura, ur yessefk ara ad awen-d-fee akk lbana nwedlis-agi, ad e imeriyen a d-afen s yiman-nsenaqerruj.

    Awal-iw n taggara: Lqebanat ne imebbren imeqqranenn tkebbaniyin n lesker di Ledzayer ssaayen times nutnis timmad-nsen mi ara ten-id-tesel di tegwa n tmurt ditlemmast n yi, sakin a d-ssakin ibaayunen-nsen akken att-ssensen, rennun qqaren-asen, ttifxir ad ren 100yesekriyen, wala ad yer yiwen useklu. Widak-nnittarran iman-nsen am wakken emmlen tamurt mi d asen-

    qqaren akken, maca, nutni ttaken aqerru n tarwa n tmurt-nni d asfel. Nufel yesker times s wedlis-agi mi akka la

    cexxren Yeqbayliyen, yessaki-ten-id yes-s, maca, yeqqar-

    asen kan akit ur gganet ara, ldit allen-nwen, yesteqsay-

    iten acuer d wacimi akken a d-afen isteqsiyen degyiman-nsen, as ulamma ad ini ula d netta yera, ahatttifxir ad yemmet wezgen n Yeqbayliyen a d-tegri

    tmeslayt, wala ad temmet tmeslayt a d-grin akk nutni.

    Netta d ieblan iulfan-nsen ten-yessumlen d lebda iibubb ne i yerba deg iciwi usefru-s "Ri ad rewle".Ma d asefru-s "Awal umedyaz" akka i t-yekfa:

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    15/66

    15

    "Ldit alla

    Ldit ul d wallen

    A d-iniA d-smire

    Ayen ri, ayen ri

    D wayen i d iyi-iceben"

    Win iwumi ur yecrih ara wul-is yes-s, awer yecreh la

    netta, wala ayla-s!

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    16/66

    16

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    17/66

    17

    Awal-iw

    Awal-iw

    Zzi-d am waman

    Zegga am reffu

    Yeme am ineman

    D uktu ileu icennu

    Awal umedyaz

    Awal umedyaz

    Tikkwal iferruTikkwal deg walla yeqqaz

    Awal umedyaz

    Tikkwal i lhemm irennu

    Tikkwal d asbelbel d wekraz

    Awal umedyazSeg tilawt ineffu

    Ne deg wulawen yettaz

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    18/66

    18

    Ldit allaLdit ul d wallen

    A d-iniA d-smireAyen ri, ayen riD wayen i d iyi-iceben

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    19/66

    19

    Tamedyazt

    Tamedyazt:

    D tallunt n usugen

    D tilawt yellan

    D tihawt yunagen

    TanfalitanaramInig agensiIman ufrin

    D tamedyazt i d-yekkan

    Seg usentel agensi

    Asufe...asgensi

    Acu i d azal

    N tmendit am tagi?

    ef lekwae-iwTtsunnue lbextS yimru-w

    Seu lebxutTirga d ieblan

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    20/66

    20

    Ttidire asugenTtafe tadfi

    Reggle seg tilawtSegmi tt-kerheUla d nettat tekreh-iyi

    ret ihi ma yella ufgeUr zmire i tikli

    Nnan amedyaz d aewwaZzux d wespexpex

    Maca, ar zdaxel-is yerwi

    Iman-is deg iman-is, ger wiyye ur yufi

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    21/66

    21

    Tidet

    Tenni-iyi-d : Yya-d!Am di targit usi-d

    Mi akken imi-m imusa iman

    Timmest tea deg-i i d-yeqqimen

    Anag d waffugef uarne efwafriwenDdi, ufge, efre-kem

    fe ijufar-im am wegrud icerhen

    Am umebus ijebbdenIjebbed ssnasel-is er yifeer tuffirt

    Ttebe-kem am usekanIseken s imeslayen-im

    emmde aewenMaca, azegen yeef iman

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    22/66

    22

    Tenni-iyi-d : Idir !La ttidire akkenAm di tazwara n: Ili!

    Tu-iyi ugade, tura dayenUzzal icudden iarrenAyen i d-yexleq d tayri

    Ad nidir akken nufa kan

    Fiel aezzeb d westeqsiAd ner kan ad nwali

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    23/66

    23

    Anfet-iyi!

    Iiiiiih yehwa-yi

    Yezde-iyi usiremAm tawla ne tiselbi

    Deg lebi-wDi tmusni-wUr si lbanaLdint tebbura

    I ccbaa, tayri d unerni

    Iiiih!hahahahaha!!

    Ttada yehwa-yi

    wi anecre tewqe-iyi

    Deg wegni-nwen

    Kra yellan yerwi

    Ula d win yeanWin yewanD amcum ur yeswi

    Yak ur yukir, ur yeni!?

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    24/66

    24

    Iiiiih!!

    Ad ceeAlamma teccef-iyi-d tidi

    Urar n tetestUr d iyi-yehwi

    Ttu asxenfer d imei

    Ad ali d asawen

    Tura a d-yeliAd tt-bum kenwiTferem gmat-nwenMa yeli

    Deg wawalen

    Tettmeslayem ef tugdutTerram-tt d taqeddact tmeutIxu kan, s imiAra wen-d-teawa lqut

    Teqqrem deg-ne temiTeqqrem deg-ne tayriTettuem deg-ne asirem

    Tettuem deg-ne tierci

    Tettmagarem-a s:Acu tessne kei

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    25/66

    25

    Iiiiiiih

    Afrux ur yesselqa baba-sTagi tella zik-nniAss-a beddlent tissas

    Tiqburin ssuffent er lemani

    Nelmed ala tixidasNettcukku deg iman

    Nettcukku di lewhi

    Ssneen-a ddin, rnan aessasNettzuxxu neqqar : amazi ilelliMi d-yeffe wemdan yemgaradAd nebdu rregmat d imeniTinnat ne d winnatYenker lmillat

    Yeffe abrid n Rebbi

    D acu iwumi tsemmam tilelli?

    ur Rebbi

    Akk d Rebbi

    Neba tayri

    Mai d lihennama d tugdi

    Twalam acal d ussanAcal d leqrunUr nelmid tikli

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    26/66

    26

    Win i d-yusan ad a-isumOui, oui, anam sidiAsenmud arumWa ad yernu aebbi

    Ma d nekk tura eet-iyiIiiiiiiiiiiih eet-iyi

    Ad urareAd deAd nnecraeAyen d-tennam ur d iyi-yesseayUr d iyi-yei

    Akken i d iyi-yehwa ad mmeslaye

    Seg tala ay bi a d-sweAezzeb, acekti, ula iwumiXas seg-wen i d-fruriAkka ay d nekkini

    Ur medlet fell-i

    Deg yiwet n tutlayt

    Xas d tinna n baba d jeddiUr medlet fell-i

    Deg yiwen n lewhiEet aar-iwIberdan yeba ad ten-ieddi

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    27/66

    27

    Li iberdan

    Aubbu, tarusiTagrest, izilan

    Lebi-w ad yefti

    efe imeqan, ilsawenIswi-w d tamusni

    Yak nekk d amdanTikkwal wad-iNe d imeddukal d ahwawi

    emmle ijeigen yefsanNettali s igenni

    Eet ad ssgelfen yianAar-iw d abrid-is ara yawi!!!

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    28/66

    28

    Deg tmurt-iw

    Deg tmurt-iw

    Ttifxir lli d amariD asuri, d afalasiniNe d arab ur ri ansi

    Cennu, ne ssedaye laciAd iyi-d-ssiwlen, ad iyi-sseen,Ad iyi-d-kemmlen ula d asurdi

    Ad cnu kra n tezlatinAd urare kra n tegnatinEwwet kan eddi

    Ad kemmlen a d-awin

    Rradyu yakk d tiliri

    Arrac d teqcicinIrgazen, tulawin

    Ad ssirmen ad ffuin yid-iLuugraf a sidi

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    29/66

    29

    Ahya deg tmurt-iw

    Lemmer lli d arumiAd iyi-d-neccden yakk s axxam

    Ccan-iw ad yali

    Ad yekkes yir ttexmam

    Ad iyi-id-mmagren s la sampati

    Ad ife ameddakel, arfiq

    Ur yelli uewwiqYak nekk ssifilizi!

    Ad bdun apriantiTagi d yemma, baba, emmiUla d jida, weltma, d setti

    Aha-w ihi yebba imensi?

    Tella lbirra, ula d lwiski!Lkumpleks n udzayri

    D lkupleks ukulunizi

    Lemmer lli d limigriAd ttubbuer tmurt yal azalBMW, luru d usurdi

    S taumit i d-ttawi awalTiqcicin ad selbent fell-i

    Ad su acaaal n imeddukalAewwe, cce, leqhawiAd ttu la banlieu d yal ccwal

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    30/66

    30

    Di tmurt-iw

    Ttifxir lli d ajewwurLi klub akken ma llan

    Felli ad ttnaen s imelyanAd iyi-emmlen akk lisipurturLfutbal yif kullciZdeffir n ddabex nettazzal

    Yak yella cci

    Axxam, tameut n lalalAxemmem ur yelli

    Di sad yekker ccwalImi lfutbalYeqqel am elaD ilmeyen acalYal wa likip ier imalTikta n tidet fnant

    Anaur ass-a yewelTtqabalent s fielIwacu tikta

    Awi-d kan ad nece ad nenfelI lhemm ayen ad t-id-nessekfelAwi-d kan ad nidir tura!

    Di tmurt-iw

    Lemmer lli d aricarTikeryas yakk d teqcicin

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    31/66

    31

    Ad iyi-yeqqlent d lxetyar

    Aawali yecba iziS yir tismin ad iwali

    Yeqqur am umesmar

    Wexxer akin fell-i

    Ru ssuter RebbiMa d nekk ulayer

    D acu d iyi-d-iweqenLbaaa di ssuma ma tuli

    Nekk tettawe-iyi-d s ucekkar

    Arraw-iw qqaren di lakulat privi

    A d-grin di lberrani

    Lpublik, ya sear !!

    Alil ef linibirsitiI ccummaj tettheggi

    Mi kfan tayessawt ad ten-ttegger

    Nekk d aricar

    Tlata n lbilat i yesi

    Anda wwte a d-awiLmir ne d lwaliYak yee-iyiJjuj debbi

    Ula d lkumiar

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    32/66

    32

    Lemmer lli d lwali, ne d ddipiti

    Lmir ne d ddirikturLbiru llah llah, aklimatizur

    Tlata tsikritirin

    Yal ass ad are amurYal yiwen acu yessuturAdrim, axxam, tamurt, axtin

    Deg uxeddim ad su labwaturAd iyi-teggem lumurAewwe almi ddinAd cehde suAebbu yeuAkka ara qable lesnin

    Lemmer lli d acunturRai ne non-stop d cceLes nights clubs alamma d beTaxrit teurYak d la kulturLambiance d umerreL bruit d aemmurAwal ifurDewwe a taqbaylit dewweAy atma medurD ahuzzu n werurAss-a ay d e

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    33/66

    33

    Lemmer lli d asekriwTabburt imedlen ad tteldi

    Makan, makanNekk d ssi flan

    Win yewaen taawsa a d-yiniWa d gma, xali, beni emmi

    Lemmer lli d rrupuntiNi, sgujjle

    Deg tlawin ssrewteDdula yak tsemme-iyiAmrig, terna-yi asurdi

    Ayen i d iy-yehwan ad t-xedmeUla deg tedemt as-d leb-iyi!

    Lemmer lli d limamMelmi teenel a d-awi deg leqranWagi lal wahin ramAd efre tanelaft n ddinAd iyi-d-ceggelxubaDeg imasiiyen, udayen...Ad ccemte yal lemaS wawal akk ad eddinAd ten-sskecme lihennama

    Ma yella fell-i texlaAd uale d agezzanS weskerer, rruqyaAd sserwale ijenniwen d ccian

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    34/66

    34

    Lemmer lli KBSIles-iw yema iteqqesawae atmaten-iw i udabuSeg idammen-nsen ad yessu

    Ad cnu: mazal lal ee, ee

    Afus-iw win iceen ad at-yekkesA d-snulfu tikliwin, tiktiwin n uurruYak aqbayli yu-itent yerna itettu

    Ad uale am weydiAd sseglafe akken d iyi-d-nnanAd iyi-yefken akursi

    Tweq-iy-id deg nnif ne ccan

    Lemmer lli d lewzirBerzidan yellan deg-i yettdemmir

    Malic awi-d kan ad qqime

    Kullec d ttkerirTewqe-iyi-d di les projets !A d-nawi ccinwa ne arumiAd nefer kan seg zdeffirAd nas amek ad nawiAd near lbanka war lirI la retraite ad nheggi

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    35/66

    35

    Ad awen-nini qqimet di talwit

    Seg lpitul a d-nesfaydi

    Arraw-nne ur yewirAd ruen er lberraniUr tellim d aekkirLes marches, les meutes, rrebrab, la dmocratieYiwen ur d a-yezmirAcal aya mazal-a dagiNesa la police, la scurit, ula d larmeYerna ma yella ur terimYak d kunwi !

    Lemmer ufi ad ili d BerzidanAd xeddme kan ayen i d iyi-yehwanTilivizyu yal ass yid-i

    Ijernanen am yianSseglafen ef wid yekkaten deg-i

    Ad rue er yal amkanSeg ruplan ulac tarusiZzerda, tiratin, lia dayen kanAnda rri, cce, aeffeq, teya nekki

    Win ur-i i d-iwehhanAd as-mle anwa-yiAd t-kkse, di ssilul ad t-alin ilefan

    Ne ad t-nfu er lberrani

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    36/66

    36

    Rxis ad as-ge ccanAd iiwed lmut i wid nena zik-nni

    Ssma i wid yenanTiuna d usurdiIgujilen qqwan

    Deg-sen tewqe-yi!!Ala nekk i yeranKullec fell-i yetteddiLqanun mai d leqran

    Yutam ad ibeddel ass-agi

    Yak yakk tebamDeg udabu ad qqime nekkini!Yya-w akk ad necnutAm wemar am ilemiLadimuxerti, ladimuxerti

    Akka ayen d-nni ur t-ttamnetNekk d yiwen ubuhal yexmumet

    Ddi kan i lebiEi-t ad yesserwetI tyita-w la yettheggi

    I kunwi yellan dagi

    Ahat kan tilem d agallaNe d ddisk-juki

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    37/66

    37

    Ala, xaiD nekki kan i la yesderwicenBennu akken zemmre deg imeslayenQeddce tiktaXi iceaenAyen akk i d-nennaDayen icebblen ulawen

    Ma ele, asurref yelha

    Ma d tidet dayen i bi ay atmaten!

    Tizi Wezzu 2008

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    38/66

    38

    Asxurref akk d lxeri

    Di tmes-nne nreqqNettual d tirgin, d rrmimAyen akk neba d urar d lewara

    D ilelliyen nettsusemma

    Mi nee azagluWaye ad t-id-nexleq

    Nnif-nne yeknaAyen neba yereq

    Ih i iweren d aubbuWagi d inziSseseb, ferreq

    Ccbaa akk d tayriUl d udem yectaq

    Gar-ane yewwet iisi

    Ulayer ad nesteqsiD nekk, ke, nutniNettat, kemmini

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    39/66

    39

    Meqqar, meiTteggien, ttiifen

    Kra yellan d asxurref

    yakkd lxeri

    ef idurar-nneef leyu yerkanN temdinin-nne ifuenTura ddewessu

    Mi neba taawsaAhat ad tt-nekfu

    Ad tru tezmert, tneffu

    Mi d-nuew tazmert i tawsaA d-tual ddewessu

    Yya-t akkit, tura

    Ad nergem, ad nee, ad nernuAd nessusef mgal auYak netta yettarra-tent-id

    I nekkni d acu?

    S unexzur n-neqq acmumeS umeslay nessexrab lebi

    Neffud er zdat ad nwali

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    40/66

    40

    Ci kan, ad nmuqel iman-nne

    Ad ner, ad neqel d acu-ya

    Nekkni, kenwi, kennemti

    D tugniwin mebla lqima

    Seg wiya i d-nettawiMaca, d acetti kan i neraAyen-nnien alili

    Kra yellan d asxurref

    Kra yellan d lxeri

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    41/66

    41

    At iumar

    S iumar-nsenJehlen, jeflen, neflen

    Cekben, ssrewlen

    Neqqen, ssamsenNekkren

    Ierfan d yegduden

    S iumar-nsenawlenur Rebbi d ibibenWiya selbenSeg webrid ffenen, mexlen

    Ma d nutni

    Ala nutni!!

    At Rebbi d nnbi

    Wwin-d lewhi

    er lennet ad kecmenTilawin ad xtiren

    Imi ur-sen tameut ur teswiZerren deg-s taksumt d tguni

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    42/66

    42

    Amzun akken azal-is yeliUr tessin ad ttxemmem, ad ttemmelNe a d-beggen tierci

    S iumar-nsenRemen asefruram, er tmes ad yeddu

    S iumar-nsenXeddmen kan ayen ixeddem nnbi

    Ayen-nnien ula iwumi

    Tadawt deg tmelaMi d-yeneq wemdanImi-nsen ad yeldi

    A d-eggen, ad ssgelfenD uday, ne d afus aberraniD akafriw! Ad t-yenel Rebbi!!!

    Fan, Ddanmark 2012

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    43/66

    43

    Tifeswin tineggura n uzeen

    Anebdu aneggaru n uzeenDa tezzi-d tefsut

    Tifeswin tiberkanin yewan idammenNezga di lmut d asuden

    awzet ihi isnurafBdut tisnuraf-igduden

    Tidak n ikufan

    S tazzla, s weqlileTamurt zdeffir i d-tegra

    Sserkaben ef iumar urisen

    er useknu

    er inaqalen

    Tauski, tierci d tayri

    A tallit n usirem

    Asirem ur-ne ur ezzifYya-d, arez-d s iman tikkelt-nnien!

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    44/66

    44

    Asewel yesserhabenLehlak n ibetiyenIbetiyen ineqqen

    Iummen iqerra s isenkiden izulalenYeen yal tanmeglaYessusfen yal tamelaI d a-yean di tzegent

    Ur d a-yenfi umennuUr tenfi tazzla

    Qqaren Rebbi yezmer

    Nnbi d amazlay

    Maca, fell-asen ttaraben

    Sswaye deg ussan n tasnitTinufa i laxert ssawaen

    I wawal, i wecmume, i wesniffelI usurdu

    Ssegdalen,

    er tmes ayen yellan d imeli

    Ttceggien

    Yettwafren, aseggas n 2012, sur PEN Basque di tajmilt i

    wid yemmuten di Gernika.

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    45/66

    45

    Ay imdanen n talmest-iw

    Ay imdanen n talmest-iw

    Ur ufi amdan deg wemdanRueBbi abrid n wid yesteqsayenAlla yeurAllen ellqentIles iebbaTidmi tulwa

    Tiniri, tiziwin d idurar

    Andat wemdan deg wemdan?

    Awal ur yelli d awal

    Win iheddren ur yessuli

    Win yecmumen yerra azalYettwaseb d abuhali

    Deg webrid er wemdanUfi iberdan n yemdanen

    ri iuran n lebi-nsenTaqacuct n ddewessuTettubbu ur tettrusu

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    46/66

    46

    Irgazen Rewlen

    Ean tilawin, d warraw-nsenTtabaen tilmeyinTizzyiwin n tyessitin-nsen

    Ttxemmimen kan ef tibbuin-nsen

    Tilawin, irgazen-nsent xedentZdeffir n warrac ttazzalent

    D ilmeyen ur hennan wulawen-nsen

    Ibabaten irekken nnif n tyessitin-nsenAtmaten

    Tayemmat d memmi-s

    D acu i d a-d-yegranDdunit n liwan iersiwenArgaz ur yelli d argazArgaz-tameut, abhim-argazTameut ur telli d tameutAnda tedda lfetna teqqaz

    Tameut-argaz, tameut-taawsaAm wefrux, ne d islem i yada

    Telha kan i ccel ne i tguniAyen-nnien urtt-yecqi

    Azemni ass-a yeukkiLimam, ne d lpretrammaen ula deg igerdan

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    47/66

    47

    Wiya di liwanAcu mazal ad-nini ?

    Ay imdanen n talmest-iw

    Andat wemdan deg wemdan?

    Nekk ur t-ufi-ara

    Argaz: d agrud yettu ur yettimur-araTazmert llah llahMa d tikta, ne d leqliyyaAd terwu asqehqeh

    Imdanen unenWa yeseb iman-isYesfuu, yettdemmir kanUr iwezzen imeslayen-isLekdeb, lexde yeqwanD arebbit yerra ixef-is

    Izeggir abeggen

    Yettu tikta n lqissAcal i iemmel isem-is!!

    Argaz d amusnaw

    Ne akken kan i yeseb iman-isMazal yettidir ielli-sYettil, yettil ala netta i yessnen

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    48/66

    48

    I ilmeyen yettu ifaddenXas ma ifen-t di tmusni

    Yif-iten s ukursi-s

    I win i k-yennan:

    Nekk d lmumen

    D limam, ccix n lameNe d lepretrCban ibanditen

    Ttebi-nsen zdeffir n yerarXedden deg yemdanenUr sen-d-tewqi deg tneslemtDi Yasuamasii, ne di Rebbi

    Ne deg wayen-nnien

    Tikkwal yif-iten usekanWinna akken tidet i d-yessusufen

    Ass-a nekk umne s wemdanWin akken yettmuddun tayri

    Segmi tayri d ddin yelhan

    Seg tid-nnien eet-iyi!

    D amsewwel ur nettseiDi lbiru-s yettekka

    Ta d rrecwa, ta d lqahwa

    Tedda ula d Mala-nni

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    49/66

    49

    Ma yella tugi

    Ne terra-d les principes, ansayen, di lewhiAd tt-id-tawi di berra

    Ad yerrukruti tin d as-yehwan

    Marie-couche-toi-l!

    Takkummict n les aristocrates

    Ttakren qqaren dmocratesilen siwa nutni i d libadUr k-tetturru tekrabaS tinna ad ak-rren seddaw usebbaAt ikustimen d iebbaAmebun ur-sen ur yeswieqqren-t, nekkren-t ur d as-yehwi

    I winna akken

    Anda yufa ad izelli

    Deg webrid, ne di lexlaTa d ccemma, tisusaf, ne d sachetAnda teddi yid-k lfua teddaNeseb iman-nne ssifiliziLqaa tulwa : aman, igenni, lehwaUr d-yegri lexrif, aal, tafsut ne ccetwaKullec yexreb, ur yelhi

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    50/66

    50

    Ay imdanen n talmest-iw

    Amdan yesru deg-s amdanD acu i d as d-yegran ?

    Argaz n tsertit

    Ne d tasertit n wergazMa d ccia tewwi-tAgdud d yiman-is yettemberraz

    Win i d-yusan yelle-itTaggara di zzher-is yeqqaz

    ef ukersi mi ara yettekki

    Rrwa ke kkes-itRrgem-it, nnel-it, care-itYak teri ulawumi

    D acu yuen amdan, ay imdanen ?

    Rrbe isehlenTikkwal yakk tawacult

    I igerdan sselmaden

    Amek a d-ellin tabultel iil, ssmereq, rew idammenTtbe winna, ur d as-ttserri-araXas ma yergem-ik, ur tettare-araIdrimen, idrimen!!

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    51/66

    51

    Ay imdanen n talmest-iw

    Nesru amdan deg wemdanD acu i d a-d-yegran?

    Lemala n yimanNekk kan, nekk kanAd yexdem lxir ur t-itettu

    Yeamma kan waye ad as-d-yejbu

    Tada, azul n uurruTadukli am wauTayri tab ula deg usefru

    Deg ierbazen, deg ixammen n yilluSarayen, ssawaenLmut, lkerh d uhuddu

    Wa yena gma-s, baba-s, ne yemma-sMemmi-s, tameut-isTinna tasa-s tesfek idammen-is

    Ne ula d argaz-is

    Fhem ke annect-aUla d iersiwen mai akka!

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    52/66

    52

    Si Asiyya almi d Marikan

    Tafriqt ulac ara d-nini

    Tamurt deg-ne teyaTeur d idammen akk d imei

    I imeni i yettwaxleq wemdanAy imdanen am nekkini?

    Ay imdanen n talmest-iw

    Amdan yesru amdanInit-iyi-d ihi

    D acu akka i d-yegran?

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    53/66

    53

    A yir anelmad

    A yir anelmad

    Hder-iyi-d ef tegdudaef wid akk tenaef wazal n yergazen

    ef termiwin iwumi d-tesimem

    Jeddi yenna-yi-d

    Asemmaru iteeDi tirac-is itee

    Di tefriqt ugafa di KinyaDi Madaacqar, di Puru RikuDi Landucin, di LvinamAnda akk tenam, tukrem,team

    A yir anelmad

    Deg ugensan n uhettek

    Tilelli tettwahres

    ef idurar tesseremdeg imnan-is iwriyenTagduda tesseres

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    54/66

    54

    A yir anelmad

    Idammen-nne teswamer icenga-nwen d nekkni i tezwarayem

    Di tmurt-nne tefsem-aAraben tsemmam-a

    Mmeslay-d ihi ef termaD tarema tarram tagrawla

    Hder-iyi-d ef tewalit anda teraTkecmem-d, idammen d lifLa, tebam ad teglum ula s nnif

    ku-d ihi ef inelibenef ucangal d lfinga

    Hder-iyi-d ef tmanegt-nwen ifuenMaca, anef-as i uar-nne iea!

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    55/66

    55

    Ri ad rewle

    Bi ad rewleAd rue anda less ur yelliAd ddu d uberiDi tsusmi

    Ad ddu i lebi n wakud d ugama

    Ri ad rewleAd rue anda yal lebiYal tikti

    Yal arau, yal aulfuTtlalen-d s tsusmi

    Ttwacerken s lfer d tuffra

    Ri ad rewleAd inige kan wed-iAnda yid-i yiwen ur yelli

    Ad afge s igenniYiwen ur d-yettali

    Ri ad idireAd sgunfu di lexla ne ariUr d-ttmekti ass-aAzekka ne ielli

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    56/66

    56

    Ad beddle lecalIman-iw ad yeddari

    Ri ad ssbedeAd rue anda ur yelli uulfuUr yelli uxemmem d ucekti

    Anda amdan ur yelli d amdan

    D lmelk ne d aciani

    Anda ur yelli uubbu d trusiAnda ur yelli uezzeb d westeqsi

    Ri ad rewleAnda wa ne wihin ur d-yeqqarNekk d arab ne d aqbayliSeg tmurt-a ne tagi

    Anda wa ne wihin ur d-yeqqarNekk d aceban, d awra d yal iniWa yekkat deg wa, ayenni?

    Bi ad rue

    Anda akud yebes ne ur yeswiUr ettbe sswaye, ussanAseggas-a ne ilindi

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    57/66

    57

    Bi ad idireAnda lebi ur yelliSegmi lebi d liba n tlelliDi tudert ur telli tlelli

    Nettazzal, newa, nettcetki

    Bi ad idire

    Awwah, ahat mai d tudertTudert d tagi, dagi

    Tudert:

    D aezzeb, d acetkiD imei, d liba n tlelli

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    58/66

    58

    Tafgurt tuffirt

    Aneruf n imeslayenIberdan ur tebi tayri

    D nekk ur yettwassnen di tferka-yagiNe d nutenti ?

    S tazzla er wudrigD iberdan iweren edda

    S tazzla er wuffirIfat wakud targit-iw

    D afid ri ad iliDeg wusu n targit-iw

    Ayen tkukra ?I d-tenna tensuft

    Di tsusmi n yiman

    Tidmi d tfekka ttidirent

    Tansuft d tanekra n tenfut

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    59/66

    59

    Tikti tesduqqus iman yeenIman imir ad-yebdu tamuli

    Ad yesmesis i tudert d yife

    Tarewla seg iman

    Ulayer ma nettsusemmaNnbi ne ZarathustraAntoine ne Dun Xwan

    Tafrit n tilinTimes n telqat n tenfutAfus er wafra n Thymos

    Tamuli di tefrit yettzaden

    Deg wurfan n yi yessusmen

    Bbi i d-yeqqimen er wezwayegAzwayeg n tidmi

    Azwayeg yettwaxelqen, iaben, iweren

    Ttnadi ef ssebba n yetran yettwaxenqenAffug er wemlalad lqayen

    Acal d tikkelt ile fe, kesbeD akli yeknan, iseken, yettwacudden

    Tifekkiwin tibueryanin-yesrenTiezriyin am ccwaen

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    60/66

    60

    Di telqat usirem-iw yettwaelenTtemxebbae seddaw n tefgurt tuffirt

    D igenni yemmuebnenTimiqwa n reffu kkatent

    Ssekan n tmucuha timenzaSsekan n tmucuha tinegguraTidmi-w teleq, txaq, tereqDeg imeqan ubehdel d uezzeb

    Am win yeran, am win yettwasusfen,

    Gar wales d wales ifazen

    Sli i ut yezzuzunenIcennu: Tilelli

    Gar wales d tidettLa sella tuac n teflest

    Wad-i ad ttmellise tafritYettwaxelqen ne i d-yennulfanTtawaze ccek berriken

    Tizegent tettwabeggenTeskan-d isuaf-isUla d tilisa-nne

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    61/66

    61

    Aewen ur neminAqerru yeqqurenLela iemmden

    Seg unadi d usuterUla d ayen yellan yeffer

    Iman-iw yekker, yemxel yeske

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    62/66

    62

    Awal n tmeut

    Amzum nekk mai i nekkiniAmzun nekk ur lli d nekkiniAmzun nekk n Baba, n Yemma, n gma

    Ne n wergaz-iw d ssaya

    Amzun nekk d tafekka

    Ur ttxemmime, ur emmle, ur zmire

    I tzaka ne i tarwaI yettwaxelqe, i ggane, i tette, ad mmte

    Udem-iw, idmaren-iw, timi-iw...iw...iw...iw

    Mai d asqewqiwDayen akken ef tezgam tettxemmimemAyen akken efwacu tenhatemAyen akken iwumi ur tezmirem

    Ayen akken ef acu tselbemAyen akken ef acu tezgam tettmeslayem

    Tameut mi tt-twalamTettualem amzun d iqjanYessenagen iekuken-nsenYesludduyen seg yimawen-nsen

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    63/66

    63

    Alla-iw, allen-iw, tauski-w, taksumt-iw: INUTtexmam-iw, tudert-iw, iulfan-iw: INU

    Seg wudem-iw ur tetteksem taaAy at tea

    Tettmeslayem, teqqarem tirrugzaNekk terram-iyi seddaw iarrenTcennum tugdut dihin, da

    Nekk di lebs i d iyi-teqqremMi d iyi-d-yuli wawal ne d nnehtaS: fiel! ssusem! i d iyi-d-tettmagarem

    Ur lli d nnif-nwenUr lli d ssaya-nwen

    Imeawen-iw, idammen-iwD nekk mi ara d-ubben,Mi ara d-nnelen, mi ara d-mmarenI ten-itessen

    D nekk kan, iman-iw, i ten-itessen

    Ma d kenwi tregglem

    Tetteffrem, iqerray-nwen tberrum-asenAmeu tmedlemUl tettenalem

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    64/66

    64

    Awal di tsusmi

    Fki awal i wawalHedre ur biseQessre, di, regmeZegretilas, ehle

    Awal mi d-yemlal awal

    Deg imeslayen yeqqaz yessekfalYesfuu, yesserwal

    Nuda ef wawal di tsusmiZi ula d tasusmi d awal

    Ssusme, hedre di tsusmiImi tif ameslay tikkwal

    Mebla awal

    Rri akin i tlisa n uweziSsaffe, fehme timsal

    Ssusme, qudre, sli

    Deg imeslayen, di tikta, fri

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    65/66

    65

  • 7/30/2019 Brut-as i wawal-iw!

    66/66