case report ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่...

ผลตภณฑเสรมอาหารทมน�าสมสายชเปนสวนประกอบกบภาวะฟนกรอน: รายงานผปวย 1 ราย

Vinegar Containing Dietary Supplement and Dental Erosion: A Case Report

เมทน ชยสทธ1, ตรภพ ปตวรรณ2, สวรรณ ตวงรตนพนธ2 1โรงพยาบาลล อ.ล จ.ล�าพน

2สาขาทนตกรรมทวไป ภาควชาทนตกรรมครอบครวและชมชน คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมMethinee Chaiyasith1, Treephop Pitiwan2, Suwannee Tuongratanaphan2

1Lee Hospital Amphur Lee, Lamphun2Branch of General Dentistry, Department of Family and Community Dentistry, Faculty of Dentistry, Chiang Mai University

ชม. ทนตสาร 2560; 38(1) : 131-139CM Dent J 2017; 38(1) : 131-139

บทคดยอ ในสงคมปจจบน คนหนมาใสใจดแลสขภาพและมแนว

โนมนยมการบรโภคผลตภณฑเสรมอาหารเพมมากขน ม

ผลตภณฑเสรมอาหารประเภทหนงทอางวามสรรพคณชวย

เพมออกซเจนใหแกเซลลรางกาย หรอทเรยกวาเปนอาหาร

เสรมระดบเซลลซงมสวนประกอบของน�าสมสายช ความ

เปนกรดของน�าสมสายช อาจมความสมพนธกบภาวะฟน

กรอนและสงผลตอสขภาพได

รายงานนน�าเสนอผปวย 1 รายทมพฤตกรรมการ

บรโภคผลตภณฑเสรมอาหาร ทมน�าสมสายชเปนสวน

ประกอบในปรมาณสงมาในระยะเวลาหนงและไดรบการ

วนจฉยวามภาวะฟนกรอน อาการแสดงทพบในชองปาก

Abstract At present, people are more concerning their health and have tendency to consume more dietary supplements. One kind of them which con-tains vinegar claims as cellular supplements by increasing oxygen in the body cells levels. Acidic property of vinegar possibly correlated with dental erosion and affected human health as well. A case of patient with dental erosion is re-ported. History of high dose consuming of vinegar contained dietary supplement for a period of time is found. The patient’s dietary supplement were

Corresponding Author:

สวรรณ ตวงรตนพนธผชวยศาสตราจารย สาขาวชาทนตกรรมทวไป ภาควชาทนตกรรมครอบครวและชมชน คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

Suwannee ToungratanaphanAssistant Professor., Branch of General Dentistry, Department of Family and Community Dentistry, Faculty of Dentistry, Chiang Mai UniversityE-mail: [email protected]

รายงานผปวยCase Report

ชม. ทนตสาร ปท 38 ฉบบท 1 ม.ค.-เม.ย. 2560 CM Dent J Vol. 38 No. 1 January-April 2017132

และการน�าตวอยางผลตภณฑเสรมอาหารทผปวยบรโภค

เปนประจ�าไปทดสอบในหองปฏบตการ เพอศกษาคาความ

เปนกรด-ดางและผลตอการสกกรอนของผวเคลอบฟน

ดงนนทนตแพทยควรตระหนก ถงผลของการบรโภค

ผลตภณฑเสรมอาหารทมผลตอสขภาพชองปาก และใหการ

จดการทางทนตกรรมทเหมาะสมได

ค�ำส�ำคญ: ผลตภณฑเสรมอาหาร น�าสมสายช ฟนกรอน

การจดการทางทนตกรรม

tested in laboratory to study pH level and erosive effect on tooth enamel. Therefore, dentist should realize of dietary supplement that might affect to oral health and provide suitable dental manage-ment.

Keywords: Dietary supplement, Vinegar, Dental erosion, Dental management

บทน�า ความเจรญกาวหนาในดานตางๆ ไมวาจะเปนดานเทค-

โนโลย สงคม เศรษฐกจ ท�าใหในปจจบน วถการด�าเนนชวต

ของมนษยมรปแบบทเปลยนแปลงไป เปนสงคมทใหคานยม

ในเรองของสขภาพและรปลกษณทางรางกาย กระแสการใสใจ

ดแลสขภาพจงไดรบความนยมอยางแพรหลาย เชน การออก

ก�าลงกายและท�ากจกรรมเพอสขภาพ รปแบบพฤตกรรมการ

บรโภคอาหารและเครองดมเพอสขภาพมมากขน เชน อาหาร

ทปราศจากพษ อาหารมงสวรต อาหารชวจต รวมถงอาหารท

ควบคมน�าหนกและทไดรบความนยมเพมสงขนอยางรวดเรว

คอ การบรโภคผลตภณฑเสรมอาหาร

ผลตภณฑเสรมอาหารคอผลตภณฑทใชรบประทาน นอก

เหนอจากการรบประทานอาหารตามปกต ส�าหรบผบรโภคท

คาดหวงประโยชนทางดานสงเสรมสขภาพ โดยมสารอาหาร

หรอสารอนเปนองคประกอบ พบอยในรปแบบตางๆ เชน เมด

แคปซล ผง เกลด ของเหลวหรอลกษณะอน ซงมใชรปแบบ

อาหารตามปกต (conventional foods)(1) น�าสมสายชถกน�ามาใชและเปนสวนประกอบในผลต-

ภณฑเสรมอาหารเพอสขภาพกนมากขน มการศกษาพบวา

น�าสมสายชมประโยชนตอสขภาพโดยชวยเพมการดดซม

แคลเซยม ธาตเหลกจากอาหารทรบประทาน ในสตรจะชวย

ใหมกระดกทแขงแรง ปองกนกระดกพรน ชวยควบคมระดบ

น�าตาลในกระแสเลอด โดยหยดยงการเปลยนคารโบไฮเดรต

ใหเปนน�าตาลจากอาหารทรบประทาน นอกจากน ยงใชปรง

อาหารแทนไขมนทไมดกบสขภาพและเกลอโซเดยม จง

สามารถชวยลดคลอเรสเตอรอล ลดความดนโลหต ปองกน

โรคหลอดเลอดและหวใจ(2) ในทางกลบกนมการศกษา

พบวาการบรโภคน�าสมสายชมผลเสยตอรางกาย ไดแกเกด

การระคายเคองตอระบบทางเดนอาหาร(2) และท�าใหเกดฟน

กรอน(3)

จากรายงานทางวชาการพบวาในปจจบนการเกดฟน

กรอนโดยสวนใหญมาจากการบรโภคอาหาร และเครองดมท

มความเปนกรด มหลายงานวจยทงทางคลนกและการทดลอง

ทแสดงใหเหนถงความสมพนธของการเกดฟนกรอนกบการ

บรโภคเครองดมประเภทน�าอดลม น�าผลไม ผลไมทมความ

เปนกรดสง เครองดมชก�าลง เครองดมส�าหรบผเลนกฬา ไวน

น�าสลด รวมถงน�าสมสายช(4-8)

ปจจบนมประชากรสวนหนงบรโภคผลตภณฑเสรม

อาหารทประชาสมพนธวาชวยเพมออกซเจนใหแกเซลล

รางกายหรอทเรยกวาเปนอาหารเสรมระดบเซลล ซงผลต-

ภณฑเสรมอาหารดงกลาวมสวนประกอบของน�าสมสายช แร

ธาต เอนไซมและกรดอะมโน ทงนผบรโภคมความเชอเรอง

สรรพคณตางๆ ทจะชวยใหรางกายแขงแรง รายงานผปวยน

มวตถประสงคเพอน�าเสนอผปวยทมพฤตกรรมการบรโภค

ผลตภณฑเสรมอาหาร ทมน�าสมสายชเปนสวนประกอบและ

มภาวะฟนกรอน โดยน�าเสนอการวนจฉย อาการแสดงทพบ

ในชองปากซงเปนสาเหตส�าคญทน�าผปวยมาพบทนตแพทย

รวมถงการน�าตวอยางผลตภณฑเสรมอาหาร ทผปวยบรโภค

เปนประจ�าไปทดสอบในหองปฏบตการเพอศกษาสมบตทาง

เคมและผลตอการสกกรอนของผวเคลอบฟน


รายงานผปวย หญงไทยอาย 52 ป มาพบทนตแพทยทคลนกบณฑต

ศกษา คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ดวย

อาการน�าคอมอาการเสยวฟนโดยทวไปและปลายฟนหนาบน

สนลง จากการตรวจในชอง ปากพบวาปลายฟนตดซกลาง

บนสนลง (รปท 1) บรเวณดานบดเคยวของฟนกรามและ

ดานเพดานของฟน หนาบนสกกรอนมลกษณะเรยบมน (รป

ท 2,3) ผปวยมอาการเสยวฟนเมอสมผสอาหารรอนและเยน

ใหประวตโรคทางระบบวาเคยเปนมะเรงเตานม ไดรบการ

รกษาดวยวธการผาตด เคมบ�าบดและการฉายรงสรกษา พบ

แพทยทก 3 เดอนเพอตดตามผลการรกษา ไมไดรบยาใดๆ

และไมมโรคทเกยวกบความผดปกตของตอมน�าลายและระบบ

เลอด การตรวจในชองปากไมพบความผดปกตการหลงของ

น�าลาย ผปวยแปรงฟนวนละ 3 ครงดวยแปรงสฟนขนธรรมดา

และยาสฟนสมนไพรทผสมฟลออไรด ดานพฤตกรรมการ

บรโภคผปวยใหประวตรบประทานผลตภณฑเสรมอาหารทม

น�าสมสายชเปนสวนประกอบ โดยวธบรโภคทผผลตแนะน�า

คอใหหยดผลตภณฑ 8 หยด (1 หยดมปรมาณเทากบ 50

ไมโครลตร) ลงในน�าดมสะอาด ปรมาตร 250 มลลลตร ดม

วนละ 3 ครง แตในผปวยรายนบรโภคปรมาณ 40 หยดตอ

น�า 250 มลลลตร ดมวนละ 4-5 ครง ซงผปวยรสกวาท�าให

รางกายสดชนและกระปรกระเปรา มเรยวแรงมากขน โดย

ไดบรโภค ตดตอกนมาเปนระยะเวลา 3 ป นอกจากนพบวา

ผปวยเรมมอาการกรดไหลยอน และผปวยยงมพฤตกรรม การ

บรโภคอาหารทมความเปนกรดอนๆ ไดแก อาหารมงสวรตซง

ประกอบดวยผก ผลไมสดหลายชนด มการใชน�ามะนาวและ

น�ามะขามเปนเครองปรงรส หลงจากการตรวจในชองปาก

ทนตแพทยไดท�าการถายภาพในชองปาก และถายภาพรงส

ในชองปาก รวมทงพมพปากเพอท�าแบบจ�าลองศกษา (study model) เพอใชในการวางแผนการรกษาแบบทนตกรรมพรอม

มล (comprehensive dental care) ส�าหรบการรกษาในชองปาก ทนตแพทยไดท�าการบรณะ

ฟนดวยการท�าวเนยรชนดเรซนคอมโพสต บรเวณฟนตดซ

กลางบนทงดานขวาและซาย (รปท 4) รวมทงบรณะฟนดวย

เรซนคอมโพสตบรเวณดานใกลแกม และดานบดเคยวของ

ฟนหลงทงบนและลางทสกกรอนและมอาการเสยวฟน ดาน

เพดานของฟนหนาบน ไมมชองวางเพยงพอในการบรณะดวย

เรซนคอมโพสตจงใชสารลดอาการเสยวฟนทาบรเวณน รวม

รปท 1 การสกกรอนของฟนตดซกลางบน

Figure 1 Dental erosion of upper central incisors.

รปท 2 การสกกรอนของฟนทางดานเพดานและดานบด

เคยวของฟนบน

Figure 2 Dental erosion of palatal and occlusal surfaces of upper arch.

รปท 3 การสกกรอนของฟนทางดานบดเคยวบรเวณฟน

ลาง

Figure 3 Dental erosion of occlusal surfaces of lower arch.

ถงใหฟลออไรดเสรมและนดตดตามผลเปนระยะ ใหค�าแนะน�า

การดแลชองปาก โดยใชยาสฟนทลดอาการเสยวฟน และม

สวนผสมของฟลออไรด ใหค�าแนะน�าดานโภชนาการโดยหลก

เลยงอาหารทมรสจด รสเปรยว และวางแผนการใสฟนเทยม

ทดแทนฟนหลงทสญเสยไป การตดตามผลการรกษาพบวาผ


ปวยเลกบรโภคผลตภณฑเสรมอาหารดงกลาว รวมทงบรโภค

อาหารทมรสเปรยวลดลง วสดบรณะฟนอยในสภาพด ผปวย

มอาการเสยวฟนลดลง และมความพงพอใจ มนใจในการเขา

สงคมมากขน นอกจากนทนตแพทยไดน�าผลตภณฑเสรม

อาหารทผปวยรบประทานเปนประจ�าไปทดสอบในหองปฏบต

การเพอศกษาสมบตทางเคมและผลตอการสกกรอนของฟน

ตารางท 1 การเตรยมสารละลาย

Table 1 Solution preparationGroups Solution preparations

Control group Artificial saliva 250 ml.Experimental group 1(0.16% concentration)

Tested solution of dietary supplement8 drops (0.4 ml.) + deionized water 250 ml.

Experimental group 2(0.8% concentration)

Tested solution of dietary supplement40 drops (2.0 ml.) + deionized water 250 ml.

3. การเตรยมฟนทใชทดลอง โดยน�าฟนกรามนอย

มนษยทถอนเพอจดฟน ซงปราศจากรอยผและรอยแตกราว

ไมมความผดปกตของเคลอบฟนและไมเคยผานการบรณะ

ฟนแชเกบในน�าเกลอความเขมขน รอยละ 0.9 (NSS 0.9%)

จ�านวน 6 ซ มาท�าความสะอาดขดผวฟนดวยแปรงขดพรอม

ผงพมมซ ตดสวนรากฟนออก เตรยมพนผวสวนเคลอบฟน

ดานใกลแกมหรอใกลลนทจะทดสอบใหมขนาด 4x4 ตาราง

มลลเมตร ท�าการ เคลอบผวฟนสวนทไมไดทดสอบดวยน�ายา

เคลอบเลบ แบงตวอยางฟนเปน 3 กลม กลมละ 2 ซ โดยวธ

การสม (randomization) 4. วธการทดลอง

4.1 วดความเปนกรด-ดาง ของสารละลายผลตภณฑ

เสรมอาหารทเตรยมไว ในขอ 2 ดวยเครองพเอชมเตอร

(pH meter : Mettler Toledo MP225, Mettler Toledo GmbH, Switzerland) 4.2 น�าฟนทเตรยมไว 3 กลม กลมละ 2 ซ ในขอ 3 ไป

สมแชในสารละลายผลตภณฑเสรมอาหาร ทเตรยมไว 3 กลม

เปนเวลา 1 ชวโมง

4.3 เมอครบเวลา 1 ชวโมง แยกฟนออกจากสารละลาย

4.4 น�าสารละลายทไดภายหลงจากการแยกฟนทแชออก

ไปวเคราะหปรมาณแคลเซยมทละลาย ออกมาจากเคลอบฟน

ดวยเครองอะตอมมก แอบซอรพชน สเปกโทรโฟโตมเตอร

(Atomic Absorption Spectrophotometry: AAS Perkin Elmer Model 3100, PerkinElmer Inc., France)

รปท 4 การบรณะฟนตดซกลางบนซายและขวาดวยคอม

โพสตวเนยร

Figure 4 Composite veneer of upper central incisors.

การทดสอบสมบตทางเคมของผลตภณฑเสรมอาหารใน

หองปฏบตการ

1. วตถประสงค

- เพอวดคาความเปนกรด-ดางของสารละลายผลตภณฑ

เสรมอาหารของผปวยทความเขมขนตางกน

- เพอศกษาผลของสารละลายผลตภณฑเสรมอาหารของ

ผปวยทความเขมขนตางกนตอการสกกรอนของฟน

2. การเตรยมสารละลาย แบงเปน 3 กลม จ�านวนกลม

ละ 2 ตวอยาง คอ กลมควบคม 1 กลม ไดแก น�าลายเทยม

จ�านวน 250 มลลลตร กลมทสองและสามเปนกลมทดลอง

โดยกลมทสองทดสอบผลตภณฑ เสรมอาหารปรมาณ 8 หยด

ตอน�าปราศจากอออน 250 มลลลตร คดเปนความเขมขนของ

สารละลายผลตภณฑเสรมอาหารรอยละ 0.16 และกลมทสาม

ทดสอบผลตภณฑเสรมอาหารปรมาณ 40 หยดตอน�า ปราศ

จากอออน 250 มลลลตร คดเปนความเขมขนของสารละลาย

ผลตภณฑเสรมอาหารรอยละ 0.8 ดงแสดงในตารางท 1


5. ผลการทดลอง

คาความเปนกรด-ดางของสารละลายผลตภณฑเสรม

อาหาร และปรมาณแคลเซยมทละลายอยใน สารละลาย

ผลตภณฑเสรมอาหาร ดงแสดงในตารางท 2 ซงจะเหนวา

สารละลายผลตภณฑเสรมอาหารทมความเขมขนมากจะม

คาความเปนกรดสงกวาและมปรมาณของแคลเซยมทละลาย

ออกมามากกวา เมอเปรยบเทยบกบสารละลายผลตภณฑ

เสรมอาหารทมความเขมขนนอยกวา

บทวจารณ รายงานผ ปวยนเปนผ ปวยทมภาวะฟนกรอน โดย

สาเหตส�าคญทน�าผปวยมาพบทนตแพทยคอ อาการเสยว

ฟนโดยทวไปและผปวยรสกวาปลายฟนหนาบนสนลง ผปวย

มพฤตกรรมการบรโภคอาหารทมความเปนกรด มอาการ

ของกรดไหลยอน และบรโภคผลตภณฑเสรมอาหารทมสวน

ประกอบของน�าสมสายช โดยบรโภคในปรมาณความเขมขน

ทสงกวาผผลตแนะน�าเปนประจ�าอยางตอเนอง 3 ป ซงนาจะ

มความสมพนธกบภาวะฟนกรอนทเกดขน

ภาวะฟนกรอนมลกษณะทางคลนกทพบไดคอ ใน

ระยะเรมแรกจะมการสกกรอนในชนเคลอบฟน พบลกษณะ

เคลอบฟนเรยบมนเงาในบรเวณดานใกลแกมหรอใกลเพดาน

(smooth silky-shining glazed) ในระยะทมการท�าลายมาก

ขนจะพบขอบของเคลอบฟนมลกษณะเปนสน (ridge) แยก

ออกจากขอบเหงอก บรเวณดานบดเคยวพบลกษณะหลม

รองฟนตนขนเปนรอยหว�า มปมฟน (cusp) ทเรยบมนหาก

ฟนซนนมวสดอดอยอาจพบลกษณะขอบวสดอดยกสงขน

เนองจากผวฟนรอบๆถกท�าลายและกรอนไป เมอฟนกรอน

มากขนถงชนเนอฟนอาจพบลกษณะรปรางฟนทเปลยนไป

และผปวยอาจมอาการเสยวฟน (dentin hypersensitivity) มการเปลยนแปลงลกษณะการบดเคยว ในรายทรนแรงอาจสก

จนทะลโพรงประสาทฟนได(9-11)

ซงในกรณผปวยรายนลกษณะทางคลนกทเดนชดคอม

การสกกรอนของฟนบรเวณดานใกลเพดานปากในฟนหนาบน

และการสกกรอนบรเวณปลายฟนตดซกลางบนท�าใหปลายฟน

หนาสนลงสงผลเรองความสวยงาม โดยฟนมการสกจนถงชน

เนอฟน สงผลใหมการเผยผงของเนอฟนตอสงแวดลอม ผปวย

มอาการเสยวฟนเมอรบประทานอาหารรอนเยนและอาหารรส

จดสอดคลองกบการศกษาทพบวาการรบประทานอาหารท

มความเปนกรดมกพบฟนกรอนบรเวณดานใกลเพดานปาก

ของฟนหนาบน เพราะเปนต�าแหนงทสมผสอาหารตลอด

เวลา(12) ขดแยงกบการศกษาของ Lussi และคณะทพบวา

อาหารและเครองดมทมความเปนกรด มกมผลตอการเกด

ฟนกรอนในบรเวณดานใกลแกมหรอใกลรมฝปากในต�าแหนง

ฟนหนาบน และดานบดเคยว(13) ในผปวยรายนมการบรโภค

ผลตภณฑเสรมอาหาร โดยการผสมผลตภณฑกบน�าดม

สะอาด บรโภคเปนประจ�าทกวน โดยวธการบรโภคผผลต

แนะน�าใหหยดผลตภณฑ 8 หยด ลงในน�าดมสะอาดปรมาตร

250 มลลลตร คดเปนความเขมขนรอยละ 0.16 ดมวนละ

3 ครง แตในผปวยรายน บรโภคมากกวาปรมาณทผผลต

แนะน�าคอนขางมาก โดยบรโภคปรมาณ 40 หยดตอน�า 250

มลลลตร คดเปนความเขมขนรอยละ 0.8 ดมวนละ 4-5 ครง

ทงนเนองจากผผลตแนะน�าใหเพมปรมาณในคนทมโรคประจ�า

ตวหรอมสภาวะรางกายออนแอ เพราะจะยงชวยเพมออกซเจน

ใหแกเซลลในรางกาย วธการดมผปวยจะดมจากแกวโดยตรง

ตารางท 2 คาเฉลยความเปนกรด-ดางของน�าลายเทยม สารละลายผลตภณฑเสรมอาหารทความเขมขน 0.16% และ 0.8%

รวมทงคาปรมาณแคลเซยมในสารละลาย

Table 2 MeanpHofartificialsaliva,0.16%and0.8%concentrationofdietarysupplementsolutionandmean released calcium (mg/kg)

Experimental groups Mean pH Mean released calcium (mg/kg)Control group: artificial saliva 250 ml. 8.66 0.03Experimental group 1 : dietary supplement solution 0.16% concentration

2.44 0.27

Experimental group 2 : dietary supplement solution 0.8% concentration

1.95 0.64


ไมไดใชหลอดดดซงจะยงเพมระยะเวลา และพนททกรดสมผส

กบผวฟน

ผลตภณฑเสรมอาหารทผปวยบรโภคดงกลาวขางตน ม

ลกษณะเปนของเหลวใส ไมมส บรรจใน ขวดพลาสตกสขาวท

ออกแบบใหใชงานแบบหยด ขนาด 30 มลลลตร สวนประกอบ

ของผลตภณฑตามท ระบขางขวดไดแก น�ารอยละ 64 เกลอ

แรรอยละ 24 กรดอะมโนรอยละ 6.2 และน�าสมสายชหมกรอย

ละ 5.8(14,15)

จากการศกษาถงขอมลผลตภณฑ(14) พบวามการอาง

ถงสรรพคณทชวยเสรมสขภาพระดบเซลล เนองจากชวย

เพมออกซเจนใหแกเซลลรางกายและตอตานการเกดอนมล

อสระ ผลตภณฑนมสตรเคมเฉพาะตว (proprietary for-mula) ประกอบดวยแรธาต 78 ชนด เอนไซม 34 ชนดและ

กรดอะมโน 17 ชนด ทรวมอยในสารละลายดวทเรยมซลเฟต

(Deuterium sulfate) ซงผผลตอางวาสามารถท�าใหโมเลกล

ของ น�าแยกตวออกเปนประจบวกของไฮโดรเจนและประจ

ลบของออกซเจน ซงจะท�าการจบตวกบอนมลอสระ ทมโทษ

ตอรางกาย ซงสวนใหญจะอยในรปของออกซเจนทมประจ

บวก เกดเปนออกซเจนบรสทธ (O2) ทอยในสภาวะเสถยร

และเปนประโยชนตอเซลลตางๆ ในรางกาย รางกายสามารถ

น�ามาใชเปนเชอเพลงขบเคลอนระบบตางๆ ปฏกรยาเคม

ตางๆ และระบบทเกยวของกบการขจดสารพษและของเสย

ออกจากรางกาย นอกจากนดวยกระบวนการผลตระดบนาโน

เทคโนโลยทสามารถท�าใหสารประกอบแรธาตทงหมดอยในรป

คอลลอยดทมขนาดเลกมากจงสามารถน�าพาแรธาตเอนไซม

และกรดอะมโนซมเขาสผนงเซลลในรางกาย อยางไรกตาม

มการศกษาทางการแพทยเกยวกบผลการบรโภคผลตภณฑ

เสรมอาหารนในแง ของการปองกนโรคมะเรงล�าไสและมะเรง

เยอหมปอดเหตใยหน (mesothelioma) โดยมบทบาทชวย

ควบคมการแพรกระจายของเซลลมะเรง(16) นอกจากนยงชวย

เสรมการรกษา และปองกนพยาธสภาพทเกยวกบปฏกรยา

ออกซเดทฟ (oxidative stress)(14) ทงนยงไมพบการศกษา

ทกลาวถงผลตอสขภาพชองปาก

จากการน�าตวอยางผลตภณฑมาทดสอบสมบตทางเคม

และศกษาผลการสกกรอนของฟนในหองปฏบตการ พบวา

ผลตภณฑมความเปนกรดสง โดยพบมคาเฉลยความเปนกรด-

ดางอยในชวง 1.95-2.44 ซงแปรผนตามสดสวนความเขมขน

ของผลตภณฑทผสมกบน�า โดยในปรมาณการบรโภคปกต

ตามผผลต แนะน�าจะมคาเฉลยความเปนกรด-ดางท 2.44 แต

ปรมาณการบรโภคผลตภณฑดงกลาวในกรณผปวยราย นม

ความเปนกรดคอนขางสงมาก โดยมคาเฉลยความเปนกรด-

ดางท 1.95

ในสวนการศกษาผลการสกกรอนของฟนพบวา วธ

ประเมนการกรอนของฟนมหลายวธดวยกน เชน การใชเครอง

อะตอมมก แอบซอรพชน สเปกโทรโฟโตมเตอรเพอวเคราะห

แคลเซยมทละลายออกมา จากผวเคลอบฟนแลวน�ามาเปรยบ

เทยบผลการสกกรอน(17) วธอนๆ ไดแก การประเมนการ

กรอน ของฟนโดยใชกลองจลทรรศนอเลคตรอนชนดสอง

กราด การประเมนจากการเปลยนแปลงความแขงผวของ

เคลอบฟน การประเมนโดยใชโปรฟลโลมเตอร (profilo-meter) การประเมนโดยใชไอโอไดดเพอรเมยรอบลตเทสต

(iodide permeability test) และการประเมนโดยการวเคราะห

ดวยดจตอลอมเมจเทคนค (digital image technique)(12) ในผปวยรายนไดศกษาผลการสกกรอนของฟน โดยการวเคราะห

ปรมาณแคลเซยมทละลายออกมาดวยเครองอะตอมมก

แอบซอรพชนสเปกโทรโฟโตมเตอร จากเหตผลทวาเคลอบฟน

ประกอบดวย แคลเซยมและฟอสฟอรส ทรวมตวเปนผลก

ไฮดรอกซอะพาไทต ดงนนการวดคาการละลายของเคลอบฟน

ทมาจากปฏกรยาทางเคมจากกรด สามารถประเมนจาก

แคลเซยมหรอฟอสฟอรสทละลายออกมา ซงถอเปนวธหนง

ทใชประเมนการเกดฟนกรอนได(18) ซงผลการทดสอบนพบวา

ความเขมขนของผลตภณฑเสรมอาหารทสงปรมาณแคลเซยม

ทละลายออกมาจะมคามาก และนาจะสมพนธกบภาวะฟน

กรอนทรนแรง กวาการบรโภคผลตภณฑในสดสวนความเขม

ขนปกตทผผลตแนะน�า

ปญหาการสกกรอนของฟนในผปวยรายน นอกจากการ

บรโภคผลตภณฑเสรมอาหารทกลาวขางตน ยงมสาเหตจาก

ปจจยอนๆ ทเกยวกบตวผปวยเอง (multifactorial condi-tions) ไดแก ปจจยทางพฤตกรรมการบรโภค โดยผปวยราย

นมการบรโภคอาหารมงสวรตเปนประจ�า ซงประกอบดวยผก

ผลไมสด และ เครองปรงรสทมรสเปรยว เชน น�ามะนาวและ

น�ามะขามเปยก สอดคลองกบการศกษาของ Sherfudhin

และคณะ(19) ทพบวากลมมงสวรตมอบตการณการเกดฟนสก

กรอนมากกวาคนทวไป โดยอาหารมงสวรต จะเนนผกผลไม

สดซงมกจะมความเปนกรดสงและมการใชผลตภณฑเครอง

ปรงทมรสเปรยว เชน น�าสมสายช สมพนธกบการศกษาของ


Johansson และ Ravald ทพบวามการบรโภคผลไมสด

มากขนอยางมนยส�าคญในกลมมงสวรต(20) Linkosalo และ

Markkanen พบวากลมมงสวรตจะมการบรโภคผลตภณฑ

อาหารทมรสเปรยวทกวนถงรอยละ 30(21) นอกจากนอตรา

การเกดฟนกรอนยงสมพนธกบวธการดมซงเปน ลกษณะท

กรดจากอาหารจะเขาสชองปาก เชน การจบ การดมค�าโต การ

อมกลวไปมาในชองปาก การใช หลอดดด ซงแตละวธนนจะสง

ผลตอระยะเวลาทฟนสมผสกรด โดยพบวาพฤตกรรมการดม

แบบอมกลว ไปมาในชองปาก(22) หรอการอมเครองดมไว ใน

ปากเปนเวลานานมความสมพนธกบการเกดฟนกรอน(23,24)

น�าลายเปนปจจยหนงและเปนตวชวดทส�าคญทางชวภาพ

ในการประเมนความรนแรงของภาวะฟนกรอนและการปองกน

การเกดการกรอนของผวฟน โดยชวยลดการละลายตวของผว

เคลอบฟนจากการสมผสกรด เพมระบบบฟเฟอรในการเจอ

จางและการชะลางกรดออกจากผวฟนระหวางกระบวนการเกด

ฟนกรอน โดยคณสมบตของน�าลายทมอทธพลตอการเกดฟน

กรอนไดแก อตราการไหลของน�าลาย (salivary flow rate) องคประกอบทางเคมและระบบบฟเฟอรของน�าลาย(22) ซง

ในผปวยรายนไมไดตรวจ วดปรมาณและคณภาพของน�าลาย

แตจากการตรวจในชองปากไมพบความผดปกตการหลงของ

น�าลาย จงไมนาเปนปจจยทสงผลตอการเกดฟนกรอน

แนวทางการรกษาภาวะฟนกรอนในผปวยรายน มวตถ-

ประสงคเพอลดการสญเสยผวฟน ลดอาการเสยวฟน แกไข

ปญหาความสวยงาม และคงสภาวะลกษณะการบดเคยวท

ปกต โดยเรมจากการอธบายปจจยตางๆ ทอาจจะสงผลให

เกดฟนกรอนใหผปวยเขาใจและตระหนกถงปญหาทเกดขน

ทนตแพทยไดแนะน�าใหผ ปวยเลกบรโภคผลตภณฑเสรม

อาหารดงกลาว หลกเลยงอาหารทมรสจดและรสเปรยว หากม

การบรโภคอาหารทมความเปนกรดเขาไป แนะน�าใหบวนปาก

ทนทหลายๆ ครง รวมถงวธการกระตนใหมการหลงของ

น�าลาย เชน การเคยวหมากฝรงหรอการอมลกอมทปราศจาก

น�าตาล ซงการกระตนการหลงของน�าลายจะท�าใหเกดการ

เจอจางกรดในชองปาก(25) ท�าการบรณะฟนทสกกรอนดวย

วสดอดเรซนคอมโพสตซงถอเปน วธการรกษาทอนรกษเนอ

ฟนทนยมมากในปจจบน ซงจะทดแทนเนอฟนทสญเสยไป

และแกไขปญหาความสวยงาม(26) โดยฟนหนาทมลกษณะ

กรอนเฉพาะบางซมค�าแนะน�าใหบรณะดวยวสดอดเรซนคอม

โพสต(27)

ผปวยรายนมการสกของฟนบรเวณดานเพดานของฟน

หนาบนแตไมมชองวางเพยงพอในการบรณะดวยวสดอดเรซน

คอมโพสต ซงหากจะท�าการบรณะในบรเวณดงกลาวจะตองม

การวางแผนเพมมต ในแนวดงของการสบฟน และเนองจาก

ผปวยไมตองการการรกษาทยงยากซบซอน จงไดทาฟลออ

ไรดบรเวณดงกลาว เพอลดการสญเสยผวเคลอบฟนและลด

อาการเสยวฟน โดยฟลออไรดมผลลดการละลายตวของผว

เคลอบฟนและเนอฟนและสงเสรมการคนกลบของแรธาต

(remineralization) ใหฟลออไรดเสรม ไดแก น�ายาบวน

ผสมฟลออไรดความเขมขนรอยละ 0.05 โดยใหผปวยใชทก

วน ซงจะชวยเพมความแขงแรงของผวฟน และความตานทาน

ตอการกรอนจากกรดได(28)

นอกจากนไดวางแผนการท�าฟนเทยมเพอทดแทนฟน

หลงทสญเสยไป ภายหลงการรกษาและผปวยได เลกบรโภค

ผลตภณฑเสรมอาหารทมน�าสมสายชเปนสวนประกอบดง

กลาว พบวาผปวยมอาการเสยวฟนลดลง และการบรณะฟน

หนาบน ท�าใหมความมนใจในการเขาสงคมมากขน

ในปจจบนผปวยก�าลงรกษาอาการกรดไหลยอนทเกด

ขน โดยพบแพทยเปนประจ�าและไดรบยาทมฤทธลดกรดใน

กระเพาะอาหาร ซงพบวาอาการกรดไหลยอนในผปวยรายน

เกดขนหลงจากบรโภค ผลตภณฑเสรมอาหารดงกลาว โดย

อาการของกรดไหลยอนยงถอเปนสาเหตภายในทสงเสรมให

เกดภาวะฟนกรอนตอไปได(12) ดงนนในผปวยรายนนอกจาก

การบรณะฟนทสญเสยโครงสรางฟนไปบางสวน จนท�าใหม

อาการเสยวฟน ใหค�าแนะน�าในเรองโภชนาการและการปองกน

การลกลามของรอยโรคฟนกรอนแลว ยงมการกระตนใหผ

ปวยตระหนกถงผลเสยทอาจตามมาจากอาการกรดไหลยอน

เพอจะไดรบการรกษาอยางตอเนองปองกนการสญเสยเนอ

ฟนจากภาวะฟนกรอนทอาจตามมาไดอก

บทสรป รายงานนน�าเสนอผ ปวยทมภาวะฟนกรอนซงนาจะ

สมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคผลตภณฑเสรมอาหารทม

สวนประกอบของน�าสมสายช และการบรโภคอาหารทมความ

เปนกรด การตรวจวนจฉยจากอาการแสดงในชองปากและ

การน�าตวอยางผลตภณฑเสรมอาหารดงกลาวไปทดสอบใน

หองปฏบตการ เพอศกษาสมบตทางเคมของผลตภณฑและ

ผลตอการสกกรอนของผวเคลอบฟน อยางไรกตามผลจาก


การ ทดสอบนเปนเพยงขอมลหนงทแสดงใหเหนวาผลตภณฑ

เสรมอาหารทมสวนประกอบของน�าสมสายช นาจะสมพนธกบ

การเกดฟนกรอนในผปวยรายน ทนตแพทยจงควรตระหนก

ถงปญหาดงกลาว และมงเนนใหความส�าคญกบการปองกน

ไมใหฟนสกกรอน ใหค�าแนะน�ากบผปวย ใหผปวยรบรถงผล

กระทบทเกดขน และมสวนรวมในการรกษา เพอแกไขปญหา

ชองปากของตนอยางแทจรง

กตตกรรมประกาศ ขอขอบคณคณาจารยสาขาวชาทนตกรรมทวไป ภาควชา

ทนตกรรมครอบครวและชมชนทกรณาใหค�าแนะน�า สนบสนน

และชวยเหลอเปนอยางด

เอกสารอางอง1. Naruemon K. Consumer protection: Dietary sup-

plement. J of Nutr Ass of Thailand 2000; 35(2): 122-127. (in Thai)

2. Johnston CS, Gaas CA. Vinegar: medicinal uses and antiglycemic effect. Med Gen Med 2006; 8(2): 61-66.

3. Gambon DL, Brand HS, Veerman EC. Unhealthy weight loss. Erosion by apple cider vinegar. Ned Tijdschr Tandheelkd 2012; 119(12): 589-591.

4. O’Sullivan E, Milosevic A. UK National Clinical Guidelines in Paediatric Dentistry: Diagnosis, prevention and management of dental erosion. Int J Paediatr Dent 2008; 18(SUPPL. 1): 29-38.

5. Lussi A, Jaeggi T, Jaeggi-Schärer S. Prediction of the Erosive Potential of Some Beverages. Caries Res 1995; 29(5): 349.

6. Al-Dlaigan YH, Shaw L, Smith A. Dental erosion in a group of British 14-year-old school children Part II: Influence of dietary intake. Br Dent J 2001; 190(5): 258-261.

7. Grobler SR, Senekal PJ, Laubscher JA. In vitro demineralization of enamel by orange juice, apple juice, Pepsi Cola and Diet Pepsi Cola. Clin Prev Dent 1990; 12(5): 5-9.

8. Addy M, Hughes JA, Maxwell A, Newcombe RG, Parker DM, West NX. A method to mea-sure clinical erosion: the effect of orange juice consumption on erosion of enamel. J Dent 1998; 26(4): 329-336.

9. Lussi A. Erosive Tooth Wear – A Multifactorial Condition of Growing Concern and Increasing Knowledge. Monogr Oral Sci 2006; 20: 1-8.

10. Addy M, Hughes JA, Newcombe RG, Parker DM, West NX. Development and evaluation of a low erosive blackcurrant juice drink 2. Compari-son with a conventional black-currant juice drink and orange juice. J Dent 1999; 27(5): 341-344.

11. Lussi A, Jaeggi T, Zero D. The role of diet in the aetiology of dental erosion. Caries Res 2004; 38: 34-44.

12. Kemporn K. Dental erosion. KDJ 2005; 8(1): 68-76.

13. Lussi A, Schaffner M, Hotz P, Suter P. Dental ero-sion in a population of Swiss adults. Community Dent Oral Epidemiol 1991; 19(5): 286-290.

14. Cellfood[update2011Mar 29; cited 2015 Jun 28]. Available from: HYPERLINK “http://thailand-cellfood.blogspot.com/2011/03/ callfood.html” http://thailandcellfood.blogspot .com/2011/03/callfood.html

15. Benedetti S, Catalani S, Canestrari F, Palma F. The antioxidant protection of CELLFOOD® against oxidative damage in vitro. Food Chem Toxicol 2011; 49(9): 2292-2298.

16. Nuvoli B, Santoro R, Catalani S, Battistelli S, Benedetti S, Canestrari F, et al. CELLFOOD™ induces apoptosis in human mesothelioma and colorectal cancer cells by modulating p53, c-myc and pAkt signaling pathways. J Exp Clin Canc Res 2014; 33(1): 1-19.


17. Rirattanapong P, Vongsavan K, Surarit R. Effect of soft drinks on the release of calcium from enamel surfaces. Southeast Asian J Trop Med Public Health 2013; 44(5): 927-930.

18. Attin T, Wegehaupt FJ. Methods for assessment of dental erosion. Monogr Oral Sci 2014; 25: 123-142.

19. Abdullah A, Johansson A, Shaik H, Sherfudhin H. Some aspects of dental health in young adult Indian vegetarians. A pilot study. Acta Odontol Scand 1996; 54(1): 44-48.

20. Johansson G, Ravald N. Comparison of some salivary variables between vegetarians and om-nivores. Eur J Oral Sci 1995; 103(2): Pt 1.

21.Linkosalo E, Markkanen H. Dental erosions in relation to lactovegetarian diet. Scand J Dent Res 1985; 93(5): 436-441.

22. Zero DT. Etiology of dental erosion -- extrinsic factors. Eur J Oral Sci 1996; 104(2p2): 162-177.

23. Harrison JL, Roeder LB. Dental erosion caused by cola beverages. Gen Dent 1991; 39 (1): 23-24.

24. Millward A, Shaw L, Smith A. Dental erosion in four-year-old children from differing socioeco-nomic backgrounds. ASDC J Dent Child 1994; 61(4): 263-266.

25. Woltgens JH, Vingerling P, de Blieck-Hogervorst JM, Bervoets DJ. Enamel erosion and saliva. Clin Prev Dent 1985; 7(3): 8-10.

26. Patel M, Seymour D, Chan MFWY. Contempo-rary management of generalized erosive tooth surface loss. Dent Update 2013; 40(3): 222-228.

27. Redman CDJ, Hemmings KW, Good JA. The survival and clinical performance of resin-based composite restorations used to treat localised an-terior tooth wear. Br Dent J 2003; 194: 566-572.

28. Linnett V, Seow WK. Dental erosion in children: A literature review. Pediatr Dent 2001; 23(1): 37-43.

ใบบอกรบวารสาร “เชยงใหมทนตแพทยสาร”

เขยนท..............................................

วนท.........เดอน.....................พ.ศ..............

เรยน บรรณาธการเชยงใหมทนตแพทยสาร

ดวย ขาพเจา.......................................มความยนดบอกรบ วารสารทางวชาการ

“เชยงใหมทนตแพทยสาร” ของคณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ดงน

สมาชกราย 1 ป เปนจ�านวนเงน 100 บาท



พรอมนไดแนบ ดรำฟ/ธนำณต ปณ.มหำวทยำลยเชยงใหม เพอเปนคำสนบสนนกำรจดพมพ

โดยระบนาม (ผรบ) ดงน

งำนบรกำรกำรศกษำ บรหำรงำนวจยและบรกำรวชำกำร

คณะทนตแพทยศำสตร มหำวทยำลยเชยงใหม

ถ.สเทพ ต.สเทพ อ.เมอง จ.เชยงใหม 50200

จงเรยนมาเพอโปรดจดสงวารสาร “เชยงใหมทนตแพทยสาร” ตามทอยขางลางนดวย

จกขอบคณยง

(ลงชอ)........................................................

(........................................................)

.....................................................................................................................

ทอยส�ำหรบสงเชยงใหมทนตแพทยสำร

ชอ-นามสกล.....................................................................................................

ต�าแหนง..........................................................................................................

ทอย................................................................................................................

.....................................................................................................................

E-mail address.................................................................................................

(ส�าหรบศษยเกาทนตแพทยเชยงใหม : ป พ.ศ. ทส�าเรจการศกษา..........................................)

case report ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่...

Documents