chuong 3 gian do pha.pdf
TRANSCRIPT
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
1/25
Chng 3: HP KIM & GIN PHA
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
2/25
Chng 3: HP KIM & GIN PHA
3.1. Cu trc tinh th ca hp kim
Hn hp ca kim loi vi cc kim loihoc kim khc; nguyn t chnh - nn.
u im: bn, cng, tnh chng
mi mn cao hn, tnh cng ngh tt hn,nhit luyn ho bn tt hn, r hn.
3.1.1. Khi nim v hp kim
Vt liuGii hn bn
ko , MPaGii hn
chy, MPa dndi, %
cng,HB
Al 99,95% 50 10 45 15AA7075 228 103 17 60
AA7075(ti+ha gi)
600 560 11 150
AA7075: 6%Zn, 2,4%Mg, 1,6%Cu, Mn0,3%
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
3/25
Pha APha B
Chng 3: HP KIM & GIN PHA
3.1. Cu trc tinh th ca hp kim
3.1.1. Khi nim v hp kimMt s khi nim:
Pha: phn ng nht ca h ccng cu trc, trng thi, kiumng, c tnh cht c-l-ho tnhxc nh, phn cch nhau bi bmt phn chia pha;
Cu t: l cc nguyn t (hochp cht ho hc bn vng) to
nn pha trong hp kim;
H: tp hp cc pha, c th trng thi cn bng, hoc khngcn bng.
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
4/25
Phn loi tng tc trong hp kim
Khng c tng tc:
Cc kim loi ha tan ln nhau trng thi lng, khng ha tan trng thi rn, to hn hp c hc hai pha A + B.
C tng tc:- Ho tan vo nhau to dung dch rn A(B) - (gi nguyn kiumng ca nn A);- Phn ng to hp cht ha hc vi kiu mng mi khc hn.
A
B
A(B)
L (A+B)
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
5/25
3.1.2. Dung dch rnKhi nim: l pha ng nht, c cu trc mng nh ca dung
mi (kim loi nn), cc nguyn t cht ha tan sp xp li trongmng dung mi mt cch u n v ngu nhin.
K hiu: A(B) = Dung dch rn ca B ha tan trong A.
Dng dch rn thay th: cc nguyn t cht tan thay th v tr
cc nguyn t dung mi trong mng tinh th (dnt sai khc
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
6/25
Dung dch rn xen k: cc nguyn t ha tan nm xen kvo cc l hng trong mng tinh th dung mi.
bn knh nguyn t ha tan rt nh, gii hn ha tan thp.Cc c tnh ca dung dch rn: cc trng c, l, ha tnh ca kim loinn:
- Kiu mng tinh th n gian: A1,A2 vi lin kt kim loi;
- do c gim nhng vn cao;
-Tng cng, bn, tnh chngmi mn r rt so vi kim loi nguyn
cht;- Nng cht tan tng tng bn, gim do.
-Thay i tnh chng n mn, dn in, nhit km KL nguyn cht;
- L pha c bn chim hn 90% trong vt liu kt cu.
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
7/25
Al
Fe
Ni
Al
Al3
Ni
AlFe3
Pha trung gian: cc hp cht ho hc c trong hp kim,nm gia hai vng dung dch rn trn gin pha.
c im:- C kiu mng tinh th phc tp,khc hn vi cc nguyn t thnhphn;
- C t l gia cc nguyn t cngthc xc nh AmBn;
- Tnh cht khc hn so vi ccnguyn t thnh phn (gin);
- C nhit nng chy xc nh,khi to thnh ta nhit.
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
8/25
3.2 Gin pha ca h hai cu t
Quy tc pha: F = C P + 1
K/n : Gin biu din s bin i t chc pha ph thucvo nhit v thnh phn ca h trng thi cn bng.
= A(B) = B(A)
F - s bc t do, C - scu t, P - s pha.
Nhit,
C0
Thnh phn, % B100%
A100%
B
L
+L +L
+
25% B
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
9/25
nh hng ca nhit v thnh phn
- T thay i - s lng pha thay i (ng AB);
- C% thay i - s lng pha thay i (ng BD).
% ng (C12H22O11)
Nhit , 0C
1 pha 2 pha
L + R
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
10/25
X X
M M
3.2. Gin pha ca h hai cu t
Quy tc n by: M . X = M . X
Nhit,
C0
Thnh phn, % B
L
+L +L
+25% B
X X
C C
.100%C-CC-C
XXX
)XX
(MM
MMM
M% 0
C0
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
11/25
Gin pha loi 1:
Gin pha ca h hai cu t khng c bt k tng tc no
vi nhau (Pb-Sb).aEb ng lng;
cEd ng c;
a, b nhit chy
caA v B;E im cng tinh:
L (A + B)
A B
Lng (L)
L+BA+L
Nhit
(A+B)
(A+B)+BA+(A+B)
a
E
b
c d
%B
t
C
DF
X
A B
(A+B)
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
12/25
Gin pha loi 2
Gin ca h hai cu
t tng tc v ho tanv hn vo nhau
trng thi rn, v d:
(Cu-Ni, Al2O3-Cr2O3)
amb ng lng
anb ng c
A B
%B
Lng (L)
L+
Nh
it
a
bm
n
X
C
d c f
Cd Cf
?%;?%
?%;?%
B
ALL
= A(B) , B(A)
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
13/25
Gin pha loi 3Gin ca h hai cu t tng tc v ho tan c hn vonhau trng thi rn (Pb-Sn, Cu-Ag).
A B
Lng (L)
L+
Nhit
+
a
E
b
c d
%B
L+
g f
X1 X2 X4
X3
aEb ng lng
acdb ng c
= A(B); = B(A)
E- im cng tinh:
L (+)
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
14/25
Gin pha loi 4
Gin pha hai cu t c tng tc ho hc to ra pha trunggian A
mB
n(Mg-Ca Mg
4Ca
3) .
A B
Lng (L)
AmBn+B
Nhit
a
E1
b
E2L+A
AmBn
L+AmBn
L+AmBn
A+AmBnB+AmBn
c
Tch thnh hai gin pha 2 cu t n gin hn
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
15/25
Quan h gia GP & tnh cht hp kimTnh cht ca hp kim l s tng hp hay kt hp tnh cht cacc pha thnh phn.
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
16/25
rlt (max)= 0,036
3.3. Gin pha Fe-C (Fe-Fe3C)
Tng tc gia Fe v C
+ S ho tan ca C vo Fe: to cc dung dch rn xen k:
- Fe (A2; 13920
C): DDR = Fe(C), %Cmax = 0,1%, 14390
C+ Tng tc ho hc gia Fe v C Fe3C (%C = 6,67%)
rnt = 0,770 nm
C
rnt = 0,1241 nm
Fe
rlt (max)= 0,051 nm
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
17/25
3.3. Gin pha Fe-C (Fe-Fe3C)
+XeII +XeII+Le(+Fe3C)
Le(+Fe
3C)
XeI+Le(+Fe3C)
L+XeI
XeI+Le(P+Fe3C)
P+XeII P+XeII+Le(P+Fe3C)+P
Fe Fe3C
L
+L
0,8
P[+Fe3
C]
15390C 14990C
13920C
9110C
ABH
N
J
CED
F
G
SP K
Q
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
18/25
L
L
Cc chuyn bin khi ngui chm:Chuyn bin bao tinh: ti 14990C, im J:
0,1+ L0,5 0,16
Chuyn bin cng tinh: ti 11470C, im C:
L4,3 (2,14 + Fe3C)
Chuyn bin cng tch: ti 7270C, im S:
0,8 [0,02 + Fe3C]
P[+Fe3C]
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
19/25
Cc t chc mt pha trn GP Fe-Fe3C
Ferit (, F ): Dung dch rn ho tan ca C
trong Fe ( gii hn ho tan 0,02%C ti7270C). T chc ht sng, a cnh.
Austenit (, A ): Dung dch rn ho tan ca Ctrong Fe ( gii hn ho tan 2,14%C ti 11470C,0,8%C ti 7270C). T chc ht sng + cc
ng song tinh.Xmentit (Fe3C, Xe ):
-XeI: sinh ra t Lng. Dng tm th, to.
-XeII: tit ra t austenit, dng li bao quanhht.
-XeIII: tit ra t ferit, thng khng b qua.
- Xe cng tch to thnh t c/b cng tch.
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
20/25
Cc t chc hai pha trn GP Fe-Fe3C
Peclit (P ): hn hp cng tch ca F v Xe (88%F + 12%Xe)c to thnh t phn ng cng tch. Tn ti P tm v P ht.
Lburit (Le ): Hn hp cng tinh ca
A v Xe (>7270C), ca P v Xe (
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
21/25
Phn loi thp-gang theo GP
K/n: Thp l hp kim ca Fe-C vi hm lng C < 2,14%,gang l hp kim ca Fe-C c 2,14%C.
c im:
- Nung nng thp trn GSE tt chc mt pha duy nht c do cao, d bin dng;
- Tnh c ca thp thp;
- Gang khng th nung nng t
trng thi mt pha nn gin,
cng, khng th gia cng bdng;
- So vi thp, gang c tnh c tt.
Thp Gang
P[
+Fe3C]
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
22/25
Phn loi thp-gang theo GP
Thp: theo GP c chia lm 3 loi:
- Thp trc cng tch (%C0,8%),t chc P + XeII ;
P[
+Fe3
C]
a b c
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
23/25
Gang: tng ng vi GP lgang trng, gm 3 loi:
-Gang trng trc cng tinh(%C4,3), t chc XeI + Le.
d e f
Phn loi thp-gang theo GP
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
24/25
P[
+Fe3
C]
A3
Acm
A1
Cc im ti hn ca thpCc im (hay nhit ) ti hn -tng ng vi cc chuyn bin
pha trong thp, k hiu bng ch Avi ch s 1, 2, 3, 4 v cm.- A1 - ng PSK (727oC), ng vichuyn bin P [+Xe] , ctrong mi loi thp.
- A3 - ng GS (911 727o
C),ng vi chuyn bin + , chc trong thp trc cng tch.
- Acm - ng ES (1147 727oC)ng vi chuyn bin + X eII,
ch c trong thp sau cng tch.- Nung nng thm ch c, Lmngui thm ch r.
Ac1 > A1 > Ar1; Ac3 > A3 > Ar3; Accm > Acm > Arcm
A3 = 727 + 230(0,8-x) 0C; Acm = 727 + 313.(y 0,8) 0C; x,y : %C.
-
7/25/2019 Chuong 3 Gian Do Pha.pdf
25/25