doh.hpc.go.thdoh.hpc.go.th/data/mch/mchreview.docx · web viewlancet series : child development...
TRANSCRIPT
Review Maternal & Child (0-5 year) and Related Issues
1. เปาประสงคของแผนยทธศาสตรกลมสตร และเดกปฐมวย คอ ลกเกดรอด แมปลอดภย พฒนาการสมวย ฟนนำ*านมไมผ รบวคซนครบตามเกณฑ
2. การวเคราะหสถานการณทเกยวกบแมต*งครรภ2.1. แมตาย (MMR) ยงพบอย โดยสาเหตมาจาก PPH (Post Partum Hemorrhage) ,PIH
(Pregnancy Induce Hypertension),AFE (Amniotic Fluid Embolism) มาตรการทจะลดอตราแมตาย คอ การคดกรองภาวะเสยงใหพบแตเนน และการจดการกลมเสยงดงกลาวตาม CPG ทกำาหนด ,การพฒนาในเรอง Obstetric Emergency Care & Referral
System
2.2. ลกตาย ไมวาจะเปน PMR(Perinatal Mortality Rate) อยในระดบตำากวา 10 ตอ 1000 Total
Birth ซงสะทอนการฝากครรภทมคณภาพมากข*น, NMR (Neonatal Mortality Rate) ดข*น โดยเฉพาะ การตายของทารกใน 7 วนแรก จะสะทอนคณภาพของ Nursery care , IMR
(Infant Mortality Rate) ไมมตวเลข ซง IMR น*นไมไดสะทอนคณภาพของบรการสาธารณสข แตยงสะทอนคณภาพชวตของครอบครวดวย หรอจะกลาวไดวา ระบบบรการสาธารณสข ไมวาจะเปน ANC,LR,OR,PP มคณภาพทดข*นทำาใหลดการตายของมารดาและทารก และลดอตรา Birth Asphyxia ลงไปไดตำากวาเปาหมาย
2.3. Maternal Factors ทจะเพมความเสยงตอการต*งครรภ และทารกในครรภ ไดแก2.3.1.Teenage Pregnancy ประมาณรอยละ 20 ของหญงต*งครรภ โดย Teenage Pregnancy
จะ Relate กบปจจยอนๆ มากมาย เชน Late ANC ,Anemia ,LBW สงข*น และสมพนธกบเรอง Maternal Depress / Violence ในครอบครว แมขาดโอกาสในการศกษา ทำาใหขาดโอกาสในการไดงานทด และอายยงนอยทำาใหลกไมไดการกระตนเทาทควร ซงปจจยท*งหมดดงกลาวสงผลตอพฒนาของเดกตอไป และจากการศกษายงพบวาลกสาวทคลอดจากแม Teenage มโอกาสเปน Teenage Pregnancy
สงกวาดวย ซงจะหมนเวยนเปน Vicious Cycle จากการศกษาพบวา Teenage
Pregnancy ทแมอายตำากวา 17 ป มปญหาท*ง Obstetric & Psycho Social Problems แต
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 1
แมทอายต*งแต 17 ปข*นไป มปญหาเฉพาะ Psycho Social Problem โดยท Obstetric
Problems นอยกวา แม Eldery Primi Gravida
2.3.2.Elderly Primi gravida ซงจะสงผลตอความสมบรณของเดกในครรภ เขน IUGR
(Intra uterine growth retardation) และเพมโอกาสการพบ ทารก Down Syndrome
มากข*น 2.3.3.การเปนโรคหรอพาหะของโรคเลอด Thalassemia ซงมโอกาสทจะทารกในครรภ
จะเปน Severe Type ของ Thalassemia (Homozygous Beta Thalassemia , Beta Thalassemia
Hb E, Hb Bart disease)
2.3.4.แมทมโรคประจำาตว (Medical Complication) เชน DM , Hypertension , Obesity ซงพบมากข*นอยางมาก ซงมโอกาสทจะเกด MMR และ PMR ,Premature labour มากกวาแมทไมมภาวะดงกลาว
2.4. Nutritional Status ของแม 2.4.1.Anemia in pregnancy
2.4.2.Poor maternal Weight gain ซงสมพนธโดยตรงกบภาวะ LBW
2.4.3. การไดรบ Iodine ทไมเพยงพอ ในชวงต*งครรภมกจะไดยาเมดเสรมไอโอดน แตจะพบวาในระยะหลงคลอด มกจะไมไดยาเมดเสรม Iodine โดยเฉพาะอยางยงแมทเล*ยงลกดวยนมแม ควรไดรบ Iodine และธาตเหลก เพอใหลกได Iodine
และ Fe ทเพยงพอ เพอพฒนาการของเดกทสมบรณ 2.4.4.การได Folic acid ทชาเกนไปสงผลตอ Neural Tube defect ซงจะสงผลตอ
พฒนาการ3. การวเคราะหสถานการณทเกยวกบเดกปฐมวย
3.1. พฒนาการเดก Walker et al Lancet 2011 Lancet Series : Child Development ได Review
Research ท Research Methodology ทเชอถอได สรปปจจยทมผลตอพฒนาการเดกไดแก
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 2
3.2. รศ.พญ.ลดดา เหมาะสวรรณ ไดทำาการทบทวนวรรณกรรมจากหลายแหลง และทำาการสรป
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 3
3.3. Lancet Series : child Development 2011 ไดสรป Child Stimulation คอปจจยทผลตอพฒนาการ และ Intervention ทใชสำาหรบ Child Stimulation เรยกรวมๆวา Parenting
Program ในประเทศไทยใชแทนวาโรงเรยนพอแม จากการ Review Literature ของ Lancet 2011 สรป วา Effective Parenting Program ไวดงน*
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 4
3.3.1.Right Group ตองทำากบกลมเดกกลมเปาหมายทถกตอง คอเดกดอยโอกาสในสงคมทอยใต Percentile ท 20 ถาทำาในกลมน*จะใหผลตอบแทนสงทสด (Rate of
return)
3.3.2. Right time ชวงเวลาทอง (golden period) คอ early Child hood
3.3.3.Right Channels โดย Program ทมประสทธภาพมากทสด คอ Home and Community
base Parenting and family support program ไมใช Hospital base และการลงไปเยยมบาน 16 คร*ง โดยแตละคร*งมาจดเนนตางกนตามชวงอายของเดก เปนโปรแกรมทมประสทธภาพสงสด
3.3.4.Right Method โปรแกรมททำาไปในเวลาเดยวกน คอ พอ และ/หรอ แม กบลก จะมประสทธภาพมากกวาโปรแกรมทสอนแตพอและหรอแม และโปรแกรมทเปนแบบ ภาคปฏบตททำาแบบ Role play จะมประสทธภาพมากกวาโปรแกรมทเนนการบรรยาย หรอ Lecture
3.3.5.Right Curriculum หลกสตรทมประสทธภาพคอหลกสตรทจดทำาอยางด โดยองหลกฐานเชงประจกษ มการประเมนผลสมฤทธหลงการจดการอบรม
3.3.6.Sustainable funding including cast transfer to whom attending parenting program คอมแหลงทนในการสนบสนนทยงยนรวมถงมเงนสนบสนนโดยตรงไปยงพอแมหรอผเล*ยงดเดกทเขารบการอบรมโรงเรยนพอแม
3.3.7.Integration Program โดยบรณาการ ในเรอง Stimulation program ,Education Program ,
Nutrition Program and Service quality improvement program
3.4. Lancet Series : Child Development 2011 ได Review และพบวา การเพมรอยละของเขาเรยนในช*นกอนอนบาลหรอศนยเดกเลก (Pre school )จะสมพนธกบการลด Education
gap ระหวางกลมคนรวยและคนจน เนองจากมการเกบขอมลรายไดเฉลยของระดบการศกษาตางๆ เมอสามารถลด Gap การศกษาได สงผลตอการเพมรายไดเฉลย ซงสามารถคำานวณผลตอบแทนออกมาไดในทสด จากการศกษาใน low and middle
income countries พบกวา การใชเงนเพอใหเดกเขาเรยนใน Pre school เพมข*น 1 หนวย จะใหผลแทนกลบมา 6.4 -17.1 หนวย (ข*นกบวาจะสามารถเพมการเขาเรยนของ Pre
school ข*นรอยละเทาไร)
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 5
3.5. Preliminary report พฒนาการเดกไทย ททำาโดยศนยอนามย กรมอนามย โดยม นพ.พนต โลหเสถยรกจ เปนหวหนาโครงการผลสรป เปนดงน*
3.5.1.พฒนาการสมวยของเดกปฐมวย (0-5 ป) เทากบรอยละ 72.5 โดยเดก ชวงอาย 0-2 ป พฒนาการสมวยรอยละ 78.6 สวนอาย 3-5 ป พฒนาการสมวยรอยละ 65.2
3.5.2.พฒนาการรวมจำาแนกรายเขตสขภาพ เปนดงน*
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 6
3.5.3.พฒนาการสมวยจำาแนกตามดาน พบวา พฒนาการดานภาษาสมวยนอยทสด คอรอยละ 76.3 รองลงมา คอกลามเน*อมดเลก 90.3 พฒนาการดานสงคมและการชวยเหลอตนเอง รอยละ 91.5 และกลามเน*อมดใหญ รอยละ 93.3
3.5.4.ในกลมทพฒนาการลาชา พบวา มปญหา 1 ดาน รอยละ 58 มปญหา 2 ดาน รอยละ 31 มปญหา 3 ดาน รอยละ 8.2 และมปญหาครบท*ง 4 ดาน รอยละ 2.7
3.5.5.การรบประทานยา Triferdine / Obimin ของหญงต*งครรภ รอยละ 61 รบประทานทกวน รอยละ 9.9 รบประทาน ไมทกวน และรอยละ 29.4 ไมไดรบประทานยา
3.5.6.การสำารวจ Urine Iodine ท < 150 microgram ของหญงต*งครรภ พบวา รอยละ 51.3
มปญหา urine iodine ตำากวามาตรฐาน และเมอจำาแนกรายภาค พบวา ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมปญหามากทสด รองลงมาคอ ภาคเหนอ ภาคกลาง และภาคใต
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 7
3.5.7.การไดรบยานำ*าเสรมธาตเหลก พบวา รอยละ 75.8 ของเดกไมไดรบวตามนเสรมธาตเหลก รอยละ 14.9 ไดรบ และ รอยละ 9.3 ไมทราบวาไดรบหรอไม
3.5.8.การกระตนพฒนาการเดก (กนกอด เลน เลา)
3.5.8.1. EBF 6 เดอน เทากบรอยละ 26.3
3.5.8.2. การเลนกบเดก รอยละ 51 มการเลนกบเดกอยางมคณภาพ รอยละ 44 เลนแบบไมมคณภาพ และรอยละ 5 ไมไดเลนกบเดก
3.5.8.3. การเลานทานใหเดกฟง มเพยงรอยละ 20 ทเลานทานทกวน รอยละ 25 เลาไมทกวน รอยละ 45 ไมไดเลา
3.5.9.การไดรบสอทางทว หรอสอ อเลคโทรนคส ในเดก 0-2 ปไดรบ รอยละ 76.9
เดก 3-5 ปไดรบรอยละ 92.4
3.5.10. สรปปจจยทสมพนธกบพฒนาการเดก
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 8
3.6. สรป การบรณาการประเดนตางๆทเกยวของทจะสงผลตอพฒนาการเดกปฐมวย เปนไปตามแผนภาพดงน*
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 9
Review ปจจยทมผลตอพฒนาการเดก จากการสำารวจ MIC4 (2012) และงานวจยอนๆ
1. การสำารวจเดกและสตรในประเทศไทยคร*งท 4 ป 2555 (Multiple Indicators Cluster Survey 4
(MICS4) 2012) สำารวจโดย UNICEF รวมกบ สำานกงานสถตแหงชาตกระทรวงสาธารณสข สำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช) สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส) สำานกงานพฒนาสขภาพระหวางประเทศ (IHPP) สำารวจในชวง กนยายน พฤศจกายน – 2555 เปนการสำารวจคร*งท 2 ในประเทศไทย โดยสำารวจคร*งแรกในประเทศไทย เมอเดอน ธนวาคม 2548-กมภาพนธ 2549 (MICS 3)
2. Low birth Weight ภาพรวมของประเทศเทากบ รอยละ 7.6 โดยภาคทพบ LBW มากทสดคอภาคตะวนออกเฉยงเหนอ รองลงมาคอภคเหนอ ภาคใต และตำาสดคอภาคกลาง เมอจำาแนกตามความมงคง (Wealth) กจะพบวา ปญหา LBW พบมากในกลมยากจน รอยละ 8.6 สวนกลมรวมพบเพยงรอยละ 6.1 จาก Lancet Series : Child Development 2005,2011 IUGR
เปน Risk Factors ของพฒนาการลาชาในเดก การลดเดก LBW โดยเฉพาะกลม SGA ทไมไดเกดจาก Premature labour จะเปนการลด risk factor ของพฒนาการลาชาในเดก ซงการ Monitor Maternal weight gain และม ใหการดแลอยางเหมาะสมจะแกไขปญหาไดในกรณท Maternal Weight gain เกดจากมตทางโภชนาการเทาน *น (ปญหา LBW มปจจยของ socioeconomic มาเกยวของดวย)
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 10
3. Child Nutrition โดยทำาการเปรยบเทยบการสำารวจ 2 คร*งในประเทศไทย คอ คร *งแรกสำารวจป 2006 ทเรยกวา MICS3 และคร*งท 2 ป 2555 ทเรยกวา MICS 4
3.1. นำ*าหนกนอย วดจาก Weigh for Age (WFA) < -2SD พบรอยละ 9.2 สำารวจ 2 คร*งไมตางกน
3.2. เต*ย (Stunt) วดจาก Height for Age (HFA)<-2SD พบรอยละ 16.3 เพมจากป 2006 ทเทากบ รอยละ 11.9 ภาวะ Stunt สะทอนภาวะขาดสารอาหารเร*อรง (Chronic Malnutrition) ซง Lancet Series : Child Development 2007,2011 ระบเปน Risk Factor ของพฒนาการลาชาในเดกปฐมวย ภาวะ Stunt มกพบในเดกทพอแมยากจน ในพ*นทหางไกล ซงตางจากเดกอวนทพบในเดกในเมอง ทพอแมร ำารวยและมการศกษาสงกวาเดก Stunt แตระบบสาธารณสขไทยในปจจบนพดแตเดกอวน จนลมเดกเต*ย ซงเดกเต*ยมปญหาไมยงหยอนกวาเดกอวน แตไดรบการสนใจทแตกตางกนอยางมาก
3.3. ผอม (Wasting) วดจาก Weight for Height (WFH) <-2SD พบรอยละ 6.7 เพมจากป 2006 ทเกทากบ 4.1
3.4. Overweight เทากบรอยละ 10.9 ทเพมข*นจากการวดป 2006 ซงเทากบรอบละ 6.9
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 11
หมายเหต Growth Standard ทใชในการศกษา MICS4 น*นใช Growth Standard ในเดก 0-5
ป ของ WHO ซงแตกตางจาก Growth Standard ของไทยทใชต*งแตป 2542 โดย Growth
Standard ใหมของ WHO เปนแบบองเกณฑ เพอเปน Full potential Standard ใหทกประเทศเปรยบเทยบกบ Full potential standard ดงกลาว (รายละเอยดเพมเตมใน www.hpc4.go.th/director/mch/ )
4. Iodine
4.1. ความสำาคญ Free T3 ในสมองของทารกในครรภ น *นสรางจาก Free T4 ทสงจากแมไปยงลก เพอไปพฒนาสมองของทารกในครรภ โดยกระบวนดงกลาวเรมตนเมอคร*งหลงของ Trimester ท 1 ของการต*งครรภ แมวาตอมไทรอยดของทารกในครรภสามารถผลต Thyroxin ต*งแต Trimester ท 2 ของการต*งครรภ แตการผลตและการเกบสำารองไมเพยงพอ จงจำาเปนตองได Free T4 ทสงมาจากแมตลอดชวงของการต*งครรภจนกระท*งคลอด และในรายท Premature labour กจะพบ Free T4 ตำาเนองจากการสราง free T4 จากเดก Premature น*นยงไมสมบรณ เพราะฉะน *นหญงต*งครรภจงจำาเปนตองได Iodine เพอนำาไปสราง Thyroxin ทเพยงพอตอตนเอง และตอทารกในครรภ ซงจำาเปนตองได Iodine เพมจากชวงทไมต*งครรภถงรอยละ 50
WHO recommend วา Iodine คอ Preventable brain damage ทใหผลคมคาทสด การขาด Iodine อยางรนแรง จะทำาใหเดกปญญาออน ถาขาดแบบไมรนแรง กจะมผลซอน
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 12
เรนทจะสงผลตอคณภาพประชากรของประเทศชาต โดยจากการศกษาพบวาการไดสารไอโอดนทไมเพยงพอ สงผลให IQ ลดลงถง 13.5 จด
4.2. Indicators ในการวด Iodine status ในระดบ Outcome มหลายตวไดแก4.2.1.Median Urine Iodine Concentration (MUIC) WHO recommend MUIC ในเดกนกเรยนทม
Sample size ทเพยงพอ เปน Outcome indicator ทจะเปนตวสะทอน Iodine status ใน General Population ทเชอถอไดและดทสด โดยในเดกนกเรยน คา MUIC < 100 ug/L
ถอ General Population ของพ*นทน*นขาดสารไอโอดน สวนในหญงต*งครรภคา MUIC ทบงบอกวาภาวะ Iodine deficiency นอยกวา 150 ug/L เนองจากการเกบขอมล Urine Iodine เกบในโรงพยาบาลสะดวกวา (Hospital base) จง modify โดยประเมนจากรอยละของหญงต*งครรภทม Urine Iodine <150 ug/L จากการสำารวจโดยสำานกโภชนาการ กรมอนามย พบวา ป 2553 เทากบรอยละ 52.5 ป 2554
เทากบ รอยละ 39.7 ป 2555 เทากบ รอยละ 46.4 และป 2556 เทากบรอยละ 51.3
4.2.2.Newborn TSH > 11.25 mU/L หลงคลอด 48 ชวโมง ในประเทศทมครวเรอนบรโภคเกลอทเตมไอโอดนทไดมาตรฐานมากกวารอยละ 90 ข*นไปหรอทเรยก Universal
Salt Iodization (USI) คา New born TSH จะนอยกวา รอยละ 3 ของ new born ท*งหมดททำาการตรวจ คาน* consultant ของ WHO ยงไมแนะนำาใหใช เนองจากยงขาด Evidence base สนบสนนเกยวกบ Cut off point ทจะบงบอกวารอยละเทาไร ทจะบงบอกภาวะ Iodine deficiency ในพ*นทน*น แตเนองจากประเทศไทย ไดเจาะ TSH ใน new born ทกรายแลว เพอหาภาวะ Congenital Hypothyroid ซงคา TSH > 25 mU/L อยแลว ทำาใหไมตองลงทนเพม จงนำาคา TSH>11.25 mU/L มาสะทอนภาวะ Iodine
deficiency ในแตละพ*นท 4.2.3.Goiter rate เนองจากเปน Late indicator ใชสำาหรบพ*นททมปญหามาก ทำาใหใน
ประเทศไทย ไมนยมใชตวน* เนองจากสะทอนปญหาไดชา4.3. Indicators ทวด Iodine status ในระดบ process คอ รอยละของครวเรอนบรโภคเกลอท
มไอโอดนอยางนอย 15 ppm ทำาการสำารวจในป 2012 (MICS4) ทวประเทศ รอยละ 70.9
สงทสดคอ กทม.รอยละ 82.1 รองลงมาคอภาคใต (80.1) ภาคกลาง (79.9) ภาคเหนอ
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 13
(77.3) และตำาทสดคอภาคตะวนออกเฉยงเหนอ รอยละ 54.0 ซงดกวาการสำารวจในป 2006 (MICS 3) ทวประเทศเทากบรอยละ 47.2 สงทสด คอ ภาคใต 60.3 รองลงมาคอ กลางรวม กทม. (59.7) ภาคเหนอ (53.7) และตำาทสดคอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ รอยละ 22.6
4.4. Samart Punchet ,Kittipong Hancharean ไดศกษา Factors influencing neonatal TSH Level in
Nakorn pathom province ,Thialand โดยทำาการศกษาแบบ Case Control พบวา ปจจยทสมพนธกบ new born TSH >11.25 mU/L ไดแก Family Income ,Gestational age at first visit
ANC (late ANC) ,Iodine tablet supplement โดยหญงต*งครรภทไมไดยาเมดเสรมไอโอดน เสยงทลกคลอดมาจะม TSH >11.25 mU/L เปน 7.41 เทา (95% OR 3.33-16.53) เมอเทยบกบกลมทไดยาเมดเสรม Iodine
4.5. การศกษาของ Berbel et al ท Spain ป 2009 โดยแบงหญงต*งครรภเปน 3 กลม โดยท*ง 3 กลม ให Iodine 200 ug/day แตตางเรมตนตางชวงเวลาทแตกตางกนแตไปส*นสดเทากนคอหลงหยานม โดยกลมแรกเปนกลมท FT4 >20 Percentile และให Iodine ท 4-6 สปดาห กลมท 2 และ 3 คอกลมท FT3<10 percentile และให Iodine ท 12-14 สปดาหในกลม 2 และใหท 37-40 สปดาหในกลมท 3 และตดตาม Development Quotient (DQ)
ของเดกทอาย 18 เดอน พบวา เดกกลมแรกม DQ 101.8 สงกวา กลม 2 ทเทากบ 92.2 และกลม 3 ทเทากบ 87.5 แสดงวา การเสรม iodine เรวเทาไร จะสงผลตอการพฒนาสมองโดยวดจาก DQ ไดดกวา การไดรบ Iodine ชา และการศกษา Valasco et al
ในป 2009 ท sprain กใหผลในทำานองเดยวกน คอกลมทไดรบ Iodine g เรวจะม Development index ทมากกวากลมทไดรบชา
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 14
4.6. Prevention and control of iodine deficiency in pregnant and lactating women and in children less than 2-years-old: conclusions and recommendations of the Technical Consultation (Public Health Nutrition: 10(12A), 1606–1611)
4.6.1.USI (Universal Salt Iodization) หรอเกลอทใชรบประทานไดรบการเตม Iodine ตามมาตรฐาน (นำาเกลอมาทดสอบม Iodine ไมตำากวา 30 ppm) และประชากรรอยละ 90 ข*นไปรบประทานเกลอเหลาน *น เปนกลยทธหลกทจะกำาจดโรคขาดสารไอโอดนใหหมดไป
4.6.2.ในพ*นทท USI อยางตอเนองถง 2 ป แสดงวาพ*นทน*นได Iodine ทเพยงพอจากอาหารทรบประทาน โดยไมจำาเปนตองเพม Iodine จากแหลงอนๆ ท*งคนปกต เดก หญงต*งครรภ หรอหญงใหนมบตร
4.6.3.พ*นทไม USI จำาเปนตองมการ Supplement iodine เชนยาเมดเสรม Iodine และมมาตรการทนอกจากเตม Iodine ในเกลอแลว ยง Fortified ในอาหารอนๆดวย เชน อาหารสำาเรจรป อาหารเสรมตามวย เปนตน
4.7. Iodine requirement เทากบ
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 15
4.8. Median Urine Iodine Concentration (MUIC) ของกลมตางๆ เปนดงตาราง
4.9. แบงพ*นทเปน 3 Categories เพอกำาหนดแนวทางการไดรบ Iodine ทแตกตางกนในแตละพ*นท โดย
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 16
4.9.1.Category ท 1 พ*นท ทการขาดสาร iodine ไดรบการควบคมอยางยงยน โดยครวเรอนรอยละ 90 ข*นไปทได Iodine จากอาหารทปรงจากเกลออยางเพยงพอและตอเนองไมตำากวา 2 ป ทำาใหการได iodine ในสารอาหารไดอยางเพยงพอ
4.9.2. Category ท 2 คอ พ*นททการควบคมการขาดสาร Iodine ยงไมสมบรณและยงยน โดยครวเรอนนอยกวารอยละ 90 ทไดรบ Iodine อยางเพยงพอ
4.9.3.Category ท 3 คอพ*นททเขาถงเกลอทม iodine ทไดมาตรฐานไดยาก โดยครวเรอนทมและใชเกลอ Iodine ทไดมาตรฐานนอยกวารอยล 20
4.9.4. Guide line ในการ supplement Iodine ในพ*นท Category ตางๆ
พ*นท Category
ท 1พ*นท Category ท 2 พ*นท Category ท 3
หญงวยเจรญพนธ
USI ให iodine supplement
จากได Iodine รวม 150
ug/day หรอ oral single dose of 400 mg of iodized oil of Iodine
oral single dose of 400 mg of
iodized oil of Iodine และถาเปนไปได iodine จากอาหารและ/หรอ supplement
รวม 150 ug ในแตละวนหญงต*งครรภ หรอใหนมบตร
USI ให iodine supplement
จากได Iodine รวม 250
ug/day หรอ oral single dose of 400 mg of iodized oil of Iodine
oral single dose of 400 mg of
iodized oil of Iodine และถาเปนไปได iodine จากอาหารและ/หรอ supplement รวม 250 ug ในแตละวน
เดก 0-6
เดอน
EBF EBF และตองมมาตรการเพอใหแนใจวาแมในชวงมต*งครรภและชวงทใหนมบตรไดรบสาร iodine
ทเพยงพอ 250 ug/day
EBF และตองมมาตรการเพอใหแนใจวาแมในชวงมต *งครรภและชวงทใหนมบตรไดรบสาร iodine ทเพยงพอ 250 ug/day
เดก 7-24
เดอนUSI ใหแนใจวาอาหารเสรมตามวยไดรบ
หลง 6 เดอน อาหารเสรมทไดตองมการเตม Iodine (fortified)
หลง 6 เดอน อาหารเสรมทไดตองมการเตม Iodine
(fortified) และ Sustain Breast
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 17
พ*นท Category
ท 1พ*นท Category ท 2 พ*นท Category ท 3
การเตม Iodine (fortified)
และ Sustain Breast feeding
feeding
5. โลหตจาง (Anemia)
5.1. ความสำาคญ จาก Lancet Series 2 : Child Development พบวาการขาด Fe สงผลตอพฒนการเดก Effect Size เทากบ Medium การขาดธาตเหลกสงผลทำาให IQ ลดลง 5 จด ในเดกโต (ม 1 การศกษาลดลงถง 10 จด) ซงถาใหการรกษาลาชา จะรกษาโลหตจางกลบคนมาได แต IQ ไมกลบคน
5.2. การ supplement ยานำ*าเสรมธาตเหลกมความจำาเปนโดยเฉพาะในเดกเลก แตจากการศกษาของพฒนาเดกปฐมวยไทย ป 2557 พบวาเดก 3 ใน 4 คน ไมไดรบวตามนเสรมธาตเหลก
5.3. ความชกของภาวะโลหตจางในเดกปฐมวยไทย ยงไมได Review การศกษาในระดบประเทศ แตจากขอมลทมอยพบวา ภาวะโลหตจางในเดก 6 เดอนเทากบรอยละ 38.4 ซงสงกวาเดก 9 เดอน ซงเทากบ รอยละ 27.8
5.4. Exclusive Breast feeding (EBF) เปน นโยบายของประเทศไทย รวมถง recommend ของ UNICEF และ WHO ดวย ระบบการตดตามกำากบแมทใหนมบตรจะตองไดสารอาหารท*ง Macro และ Micronutrient ทเพยงพอ โดยเฉพาะอยางยง Iodine , Fe ทจำาเปนตองไดมากกวาชวงเวลาปกต ลำาพงจากอาหารอยางเดยวคงไมเพยงพอ ซงตองได supplement จากยาเมดเสรมธาตเหลกและไอโอดน และมนโยบายเสรมในการเตม (fortified) Iodine เขาไปในเกลอเพอใชในการปรงอาหาร และในอาหารสำาเรจรปอนๆ อาหารเสรมตามวย เพอใหมนใจวา ท*งแมและเดกได Iodine และ Fe ทเพยงพอตอ
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 18
5.5. Further Study and review ในเรอง Anemia และเดก ควรตองรบทำา เพอใหภาพรวมของเรอง Anemia แตสงทตองดำาเนนการม 2 เรองหลกคอ
5.5.1.ควบคมกำากบใหแมใหไดยาเมดเสรม Iodine และ Fe ใหเพยงพอตอท*งแมและเดกทกนนมแม
5.5.2.ควบคมกำากบใหเดกไดวตามมนเสรมธาตเหลก เพราะ Prevalence สงมากในชวง 6 เดอนแรก
5.5.3.ทำาการศกษาภาพรวมของเขต ถงสถานการณโลหตจางของเดกในชวง 6
เดอน 9 เดอน หรออาจจะ Extend ชวงอายใหออกไปกอน 6 เดอน หรอ หลง 9
เดอน
6. Unicef Malnutrition framework
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 19
7. Intervention รศ.พญ.ลดดา เหมาะสวรรณ ทเกยวกบ Malnutrition & Over nutrition สรปไดดงน*7.1. Effective intervention to solve stunting _ promote complementary feeding .micronutrient
intervention 7.2. Iodine & Iron supplement7.3. Promote vegetable and food consumption.7.4. Limit sweet food and drink , sodium , Energy rich (fat and oil) ,Process and preserved
food ,snack.7.5. Increase physical activity.
8. Dental Health issues
8.1. Caries in 3 years child.ของเขต เทากบ8.2. ผลการดำาเนนกจกรรมสรปไดดงน*
8.2.1.เพม Protective Factor เชน แปรงฟน ,Sealant,
8.2.2.ลด Risk Factor ททำาใหฟนผ ไดแก ของหวาน ขนมกรบกรอบ8.2.3.Treatment ในรายทม
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 20
Structure ,System & Stakeholder analysis
1. มาตรการทจะ Strengthen ไดแก1.1. การคมครองแมและเดกใหไดรบการคมครองตามมาตรฐาน ชดสทธประโยชน
และตามทกฎหมาย หรอ code กำาหนด โดยใชกลไก การสะทอนกลบขอมล และการกำาหนดตดตามทมประสทธภาพ
1.2. การ register กลมเสยงท*ง แม และเดก เพอใหไดรบการดแลตาม CPG ทกำาหนด
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 21
1.3. ปรบระบบจดการ โดยม Focal Point ในการรบผดชอบทกระดบต*งแต ระดบอำาเภอ (Child Manager) ระดบจงหวด (PM , MCH board) ระดบเขต (ศนยอนามยจะทำาหนาทเปน Regional manager ) โดย MCH board ระดบจงหวดรวมกบ regional Manager จะเปนผ วเคราะห สงเคราะห ออกขอเสนอแนะเชงมาตรการ หรอเชงนโยบาย และคนขอมลใหกบหนวยงานททเกยวของเพอใชในการวางแผน และปรบปรงงาน และ MCH board และ Regional manager จะทำาหนาทเปน Watch dog เพอใหแมและเดกไดรบการคมครองตามขอ 1.1
1.4. Competency Development ของบคลากรในเขตทเกยวของกบงาน MCH อยางเปนระบบ ท*งการฝกอบรมใน Class หรอ e learning และหมายรวมถงการแลกเปลยนเรยนร การ CQI โดย Training Center ของศนยจะเปนตว Facilitate ใหเกดการแลกเปลยนเรยนร
2. Indicators โดยถา Query จาก 31 / 43 แฟมได จะ Query ถาไมไดจะ Rapid Survey
2.1. ลกเกดรอด 2.1.1.Perinatal Mortality Rate (PMR) 2.1.2. Neonatal Mortality rate (NMR)2.1.3. Infant mortality Rate (IMR)
2.2. แมปลอดภย2.2.1.Maternal Mortality Ratio (MMR)2.2.2.Percentage of Post partum Hemorrhage
2.3. พฒนาการสมวย2.3.1.รอยละของพฒนการสมวย
2.4. เครองช*วดทเกยวของกบพฒนาการสมวย ไดแก2.4.1.Iodine ไดแก
2.4.1.1. Universal salt iodization. (USI) ,2.4.1.2. Median Urine Iodine Concentration (MUIC) in pregnancy. , school age group ?2.4.1.3. New born TSH
2.4.2.Fe2.4.2.1. Anemia in pregnancy2.4.2.2. Anemia in 6,9 month infant
2.4.3.Maternal Nutrition2.4.3.1. .Maternal Weight gain
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 22
2.4.3.2. Low Birth weight2.4.3.3. IUGR (SGA) ?
2.4.4.Infant2.4.4.1. Asphyxia2.4.4.2. Stunt (HFA < - 2SD)
2.4.4.3. % ทเดกทม Risk factors ตอ พฒนาการลาชา (ตาม Lancet Series) ไดรบการจดการทเหมาะสม
2.4.4.4. % ไดรบยานำ*าเสรมธาตเหลก2.4.5.EBF
2.4.6. Coverage of receiving child stimulation program (กน กอด เลน เลา)
2.4.7.% dental caries in 3 year2.4.8.Coverage of Immunization.
2.4.9.% ท WCC ใส Parenting Program ใหกบพอแม/ผปกครอง2.4.10. % ทศนยเดกเลกใส parenting program ใหพอแม/ผปกครองเดก2.4.11. % ท high risk + suspect or delay Development child ไดรบ parenting program แบบ
Home visit2.5. Maternal
2.5.1.Thalassemia Program เนน % PND in couple at risk,% therapeutic abortion in Severe case
Thalassemia)
2.5.2.% หญงต*งครรภและหลงคลอดไดรบ Iodine ,Fe
2.5.3. % Early ANC with early management,(Thalassemai screening ,Fe ,Iodine ,HIV, high risk preg)
2.6. Setting standard
2.6.1.รพ.สายใยรก (Assess Quality ANC, LR,OR,PP,WCC ไปในตวดวย)
2.6.2. ศนยเดกเลกนาอย2.6.3.อนามยโรงเรยน ใน ช *นอนบาล
Review Maternal and Child (0-5 year) and related issues :Dr.Chollatit Urairoekkun M.D,M.P.H,M.B.A Page 23