doi: 10.14456/jms.2017.7...

มตวรรณกรรมจนในอาเซยนจากร�าลกบานเกด

ถงบรรเจดอดมการณและสานสรางอตลกษณใหม

Dimensions of Chinese Literature in ASEAN Countries: From Homeland Nostalgia to

Remarkable Ideology and the Creation of New Identity

ไพรนทร ศรสนทร / Pairin Srisinthon

Bachelor of Arts Program in Chinese, Walailak UniversityNakhon Si Thammarat 80160, Thailand

Email: [email protected]

AbstractThis article focuses on the influence of Chinese literature on overseas Chinese literature in ASEAN countries by a comparative literature approach. The study found that the modern Chinese literary trend of realism has influenced overseas Chinese literature in ASEAN countries. The contents of overseas Chinese literature during the first period focused on combating colonialism and the feudal regime as well as on concepts of modern Chinese literature. These literary works were published in local Chinese newspapers. Overseas Chinese literature in ASEAN has continued to develop its own identity by interacting and fusing with the cultures of the countries where the writers live and attempting to seek acceptance from the societies and literary circles in each country.

Keywords: Overseas Chinese literature, Chinese literature, ASEAN

บทคดยอ บทความนมวตถประสงคเพอศกษาอทธพลวรรณกรรมจนทมตอวรรณกรรมจนโพนทะเล ในอาเซยนโดยใชกรอบวจยวรรณคดเปรยบเทยบ จากการศกษาพบวาวรรณกรรมจน โพนทะเลในประเทศแถบอาเซยนไดรบอทธพลจากวรรณกรรมจนสมยใหม โดยเฉพาะ

Journal of Mekong Societies Vol.13 No.1 January-April 2017 pp. 125-148

doi: 10.14456/jms.2017.7

126 Journal of Mekong Societies

Vol.13 No.1 January-April 2017

แนวการเขยนแบบสจนยม เนอหาของวรรณกรรมจนโพนทะเลในชวงแรกม งเนน การตอตานลทธลาอาณานคมและระบอบศกดนาเชนเดยวกบแนวคดหลกของวรรณกรรมจนสมยใหม โดยมพนทเผยแพรในหนงสอพมพจนทนกเขยนชาตพนธจนเหลานนพ�านกอย จากนนวรรณกรรมจนโพนทะเลแตละประเทศในอาเซยนไดมพฒนาการตอเนองจนกระทงมอตลกษณเปนของตนเอง ดวยการมปฏสมพนธและหลอมรวมกบวฒนธรรมของประเทศทนกเขยนเหลานนอาศยอย ตลอดจนพยายามแสวงหาการยอมรบจากสงคมและวงการวรรณกรรมในแตละประเทศ

ค�ำส�ำคญ: วรรณกรรมจนโพนทะเล วรรณกรรมจน อาเซยน

บทน�ำ

บทความนจะใชกรอบศกษาวจยวรรณคดเปรยบเทยบแนวขามชาต

ขามภาษาเพอศกษามตวรรณกรรมจนในอาเซยน ระเบยบวธศกษาวรรณกรรมคด

ขามชาตในลกษณะความสมพนธกนในเรองแหลงทมาและอทธพลทมตอกน คอ

รปแบบการศกษาวรรณคดเปรยบเทยบรปแบบหนงของนกทฤษฎวรรณกรรม

ชาวสเปนนามวา คลอดโอ กลเลน (Claudio Guillen) “ความสมพนธของวรรณคด

ในลกษณะทสมพนธกนในแงทมาและอทธพลหรอ “imply internationality”

ปรากฏการณของวรรณคดลกษณะนคอ วรรณคดตางชาตตางภาษาทมความ

สมพนธกน เพราะมแหลงก�าเนดมาจากวฒนธรรมเดยวกน หรอเปนเพราะวรรณคด

เรองหนงไดรบอทธพลจากวรรณคดเรองอน หรอนกเขยนคนอนซงตางวฒนธรรม

หรอตางชาต วธการศกษาจงเปนแนวประวตศาสตรหรอเปนการศกษาเชงประวต

ทมาและอทธพล ปรากฏการณวรรณคดในลกษณะทเหมอนกนจงเปนเพราะอยใน

วฒนธรรมเดยวกนหรอมทมาหรอไดรบอทธพลเปนปรากฏการณทางประวตศาสตร

จงใชระเบยบวธศกษาในเชงประวตเปนส�าคญ” (Boonkajorn, 2012: 51)

อาจกลาวไดวา การศกษาวรรณกรรมเปรยบเทยบแนวนยงสมพนธกบ

ประเภทวรรณกรรมทไดรบความนยมหรออทธพลของวรรณกรรมประเภทนนใน

แตละยคตามทฤษฎวรรณกรรมของฮนส โรเบรต เยาส ทศกษาประเภทวรรณกรรม


ถงบรรเจดอดมการณและสานสรางอตลกษณใหม 127


ยโรปในสมยกลาง เขากลาววา การก�าหนดประเภทวรรณกรรมตองพจารณา

รปแบบภายใน ซงสมพนธกบรปแบบภายนอก รปแบบภายในซงเปนตวก�าหนด

รปแบบวรรณกรรม หมายถง ลกษณะรวมหรอเอกลกษณ (uniqueness) ของเนอหา

ซงอาจพจารณาไดจากแนวคดทปรากฏในแตละเรอง การศกษาวรรณกรรมในแนว

ประเภทวรรณกรรมตองใหความส�าคญกบเงอนไขของเวลาหรอประวตศาสตรดวย

เพราะประเภทของวรรณกรรมมความสมพนธกบยคสมย แตละยคสมยจะนยม

ประเภทวรรณกรรมตางๆ กนไป ในกรณทประเภทวรรณกรรมหนงไดรบความนยม

ขามยคสมย เอกลกษณของประเภทวรรณกรรมยอมเปลยนไปบางตามยคสมยท

เปลยนไป อยางไรกตาม กตกาอนเปนหลกยงคงด�ารงอย ความเปลยนแปลงทเกด

ขนไมถงกบท�าใหสญเสยเอกลกษณของประเภทวรรณกรรม หากการเปลยนแปลง

ทเกดขนเปนอยางมากกจะกลายเปนวรรณกรรมประเภทใหมขนมา (Boonkajorn,

2010: 168-169)

ร�ำลกบำนเกด

กำรเผยแพรวรรณกรรมจนในอำเซยน

ดวยเหตทภมประเทศระหวางประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตและ

ประเทศจนใกลเคยงกน การไปมาหาสระหวางประชากรของสองพนทตงแตอดต

จนถงปจจบนจงสะดวก การตดตอกนทางดานเศรษฐกจดวยการคาส�าเภา หรอการ

แลกเปลยนเครองราชบรรณาการระหวางประเทศจนกบประเทศแถบอาเซยนใน

ยคโบราณ การอพยพโยกยายของชาวจนลงใตหรอดนแดนแถบอาเซยนดวยสาเหต

ของทพภกขภยและภยสงครามในชวงตอมา ท�าใหเกดการถายทอดวฒนธรรมตางๆ

ของจนในทองถนทมชาวจนอพยพไปอาศยอย รวมถงการเผยแพรวรรณกรรมผาน

ชองทางตางๆ ท�าใหวรรณกรรมจนแพรหลายในดนแดนอาเซยน การเผยแพร

วรรณกรรมจนยคแรกๆ ในอาเซยนสวนใหญเปนไปดวยความร�าลกบานเกดเมอง

นอนทจากมา



ก. กำรเผยแพรยคแรก : ตวไกลหำกใจใกลมำตภม

มตรากรวมทางวฒนธรรมระหวางจนกบอาเซยนปรากฏเดนชดในอทธพล

การเผยแพรวรรณกรรมจนทมตอเวยดนาม “สบเนองจากในอดตเวยดนามเคยเปน

สวนหนงของจนมากอน (ชวงป 111 กอน ค.ศ. จนถง ค.ศ. 939)“ (Lin Mingxian,

2013: 103) เวยดนามจงไดรบอทธพลจากปรชญาขงจอในดานการแสวงความร

ทางจรยธรรมและอกษรศาสตรจากจนอยางลกซง รองรอยการเผยแพรและซมซบ

อทธพลทงตวอกษรจนและขนบการประพนธสมยโบราณของจนจงปรากฏชดเจน

ในศตวรรษท 13 กอนทเวยดนามจะมตวอกษรเปนของตนเอง ไดใชตวอกษรจน

ทงรปและเสยงมากอน และอาศยโครงสรางอกษรจนเปนพนฐานในการประดษฐ

อกษรใหม เวยดนามใชรปแบบกวนพนธแบบจนทเรยกวา “กวนพนธแปดบาท”

ซงเปนมาตรฐานการสอบเขารบราชการของจนมานาน การเผยแพรวรรณกรรมจน

ในเวยดนามยอนอดตไปไดถงสมยราชวงศฉนและราชวงศฮนของจน ยคนน

วรรณกรรมคลาสสกทงรอยแกวและรอยกรอง อาท “คมภรรอยกรอง” (ซอจง) และ

“ซางซ” ไดแพรหลายสเวยดนามเปนอนดบแรก ตอมา “รอยกรองฉฉอ” “พงศาวดาร

สามกก” “ไซอว” “ความฝนในหอแดง” “ผยงใหญแหงเขาเหลยงซาน” ตางทยอย

เผยแพรเขาสเวยดนาม ดวยเหตทนกเขยนเวยดนามในอดตตางใชตวอกษรจนและ

ตวอกษร “หนานจอ” ของเวยดนามในการสรางสรรคผลงาน จงท�าใหไดรบอทธพล

จากวรรณกรรมจนคอนขางมาก และวฒนธรรมจนไดกลายเปนสวนหนงของ

เวยดนามไปโดยปรยาย กลาวไดวานกเขยนเวยดนามใชอกษรจนเปนหลกในการ

ประพนธ โดยเสรมดวยการใชอกษร “จอหนาน” ทมพนฐานของอกษรจนในการเขยน

งานประเภทตางๆ “หนส” กวเอกชาวเวยดนามไดคดคนรปแบบรอยกรอง “หนล”

ดวยการใชอกษรจอหนานผสมกบฉนทลกษณรอยกรองของอกษรจน (Xie Yongxin,

2014: 86-87) และกวาทเวยดนามจะตกเปนอาณานคมของฝรงเศส ท�าใหรปแบบ

วรรณกรรมเปลยนแปลงไปเนองจากอทธพลของการศกษาแผนตะวนตกกลวงเขา

สศตวรรษท 19 แตถงกระนนขนบวรรณกรรมแบบเกากยงไดรบการอนรกษไวควบค

ไปกบพฒนาการของรปแบบการประพนธสมยใหม




ขณะทผอพยพชาวจนเดนทางเขามาตงถนฐานทางตอนใตของจนกนมากขน

ท�าใหวรรณกรรมพนบานทงเรองเลาและนยายพงศาวดารตางๆ ไดรบการเผยแพร

เขาสประเทศแถบอาเซยนอยางตอเนอง และมอทธพลตอวงการวรรณกรรมของ

ประเทศในอาเซยนเพมขนเรอยๆ ผอพยพชาวจนรนแรกสวนใหญเปนผใชแรงงาน

หรอชนชนลางเดนทางมาจากมณฑลตอนใตของจน เชน กวางตง ฮกเกยน ไหหล�า

แตความส�านกรกชาตบานเกดและส�านกในรากเหงาวฒนธรรมจน ท�าใหฝกใฝการ

ศกษาหาความรแมจะอยตางแดน ชาวจนอพยพเหลานไดกอตงโรงเรยนจนและ

หนงสอพมพจน ท�าใหสถาบนการศกษาและการพมพหนงสอเปนชองทางพเศษท

เผยแพรวรรณกรรมจน การเผยแพรวรรณกรรมจนโบราณยคแรกอยในรปแบบของ

รอยกรองโบราณ นยาย เรองเลา เพลงพนบาน และบทความรอยแกว การถายทอด

วรรณกรรมพนบานดงกลาวท�าโดยผานวธบอกเลาของนกเลาเรองตามตลาดหรอ

โรงมหรสพ ซงเหมาะกบผใชแรงงานชาวจนทอานหนงสอไมออก ถาเปนชาวจนท

จดอยในกลมชนชนสงกรวมกลมจดตงสมาคมวรรณกรรมหรอวฒนธรรม เพอ

ถายทอดความรดานวรรณกรรมตอกน

การเผยแพรวรรณกรรมจนอกรปแบบคอ การเผยแพรผานสมาคมสาธารณกศล

การจดตงโรงเรยน มลนธ หรอวดศาลเจา มกมการแกะสลกหนบอกเลาเรองราว

ตางๆ เปนทระลกโดยใชรปแบบรอยแกวโบราณของจน สวนใหญพบมากในกลม

ชาตพนธจนในมาเลเซย การเผยแพรวรรณกรรมจนในรปแบบพเศษอกประเภทหนง

คอ การเผยแพรผานชาวมาเลยเชอสายจนทเรยกกนวา “กลมปาปา” หมายถง

กลมคนทเปนลกหลานของชายจนทแตงงานกบสาวมาเลย หรอไมกลกหลานของ

คนกลมนทแตงงานกน (Jin Jin, 2010: 76) ชาวมาเลยเชอสายจนดงกลาวมความร

ทงภาษาจน มลาย และภาษาองกฤษ พวกเขายงอนรกษวถชวตและขนบธรรมเนยม

ประเพณแบบจนไวเหนยวแนนแมจะอยตางถน แตขณะเดยวกนกตองเผชญกบ

ความตางและการปรบตวใหเขากบวฒนธรรมและวถชวตทองถนของมาเลเซย ท�าให

กลมคนเหลานจงพยายามแสวงหา อตลกษณตนเองและต�าแหนงแหงทของตนใน

สงคม ท�าใหวรรณกรรมจนทแพรหลายในกลมคนเหลานมความหลากหลาย ในตอนตน

วรรณกรรมจนทแพรหลายมกอยในกลมวรรณกรรมมขปาฐะประเภทรอยกรองท



แปลแลว ตอมามการแปลวรรณกรรมจนประเภทพงศาวดาร วรรณกรรมแนวสบสวน

สอบสวน วรรณกรรมแนวลกลบ วรรณกรรมก�าลงภายใน และวรรณกรรมโรแมนตก

มากขนและจดพมพเปนรปเลม สวนใหญวรรณกรรมจนทเผยแพรอยในกลมชาว

มาเลยเชอสายจนรนใหมนมกเปนประเภทวรรณกรรมพงศาวดาร เพอสนองตอบ

ความตองการร จกประวตศาสตรและวฒนธรรมจนผานวรรณกรรมของชาว

จนโพนทะเล ขณะทงานเขยนแบบเรงรมยกไดรบความนยม เนองจากมเนอเรอง

ประเภทการสรางเนอสรางตวทางธรกจดวยความยากล�าบากหรอแสวงหาความ

กาวหนาในชวตของตวละครเอก ซงสอดคลองกบชวตจรงของชาวมาเลยเชอสายจน

วรรณกรรมจนโบราณเหลานยงเปนพนฐานของก�าเนดวรรณกรรมจนโพนทะเล

ในมาเลเซยและสงคโปรในเวลาตอมา

เราจงพบวาชาวจนรนแรกๆ ทอพยพลงใตเพอแสวงหาชองทางท�ามา

หากนทดกวา และมาตงรกรากอยในดนแดนแถบอาเซยนตางไมลมตวตน และ

ถอเปนชนกลมนอยหรอบคคลชายขอบในสงคม จงไดพยายามแสวงหาอตลกษณ

ดงเดมของตนเอง การไดอานหรอรบรวรรณกรรมจนผานชองทางเผยแพรตางๆ

ไมวาจะเปนการบอกเลาหรอลายลกษณอกษรเปนลกษณะรวมประการหนงของชาว

จนโพนทะเลทบงบอกถงการถวลหามาตภม

ข. วรรณกรรมแปล : สะพำนสออดมกำรณและวรรณศลปขำม

แผนดน

การแปลมความส�าคญตอการเผยแพรวรรณกรรมจนในอาเซยนอยางมาก

โดยเฉพาะการสงตออทธพลของรปแบบวรรณกรรม เนอเรอง แนวคด หรอ

องคประกอบของวรรณกรรมสดนแดนอาเซยน รวมถงการเผยแพรอดมการณ

ทางการเมอง การแปลวรรณกรรมจนยงท�าใหวรรณกรรมในชาตเอเชยอาคเนย

พฒนาไปอยางตอเนอง และชวยใหชาวจนรนหลงในแผนดนเอเชยอาคเนยไดคนพบ

รากเหงาและอตลกษณของตนเองผานวรรณกรรมแปลดวย

การแปลวรรณกรรมจนยคเรมตนนนสวนใหญคอ การแปลวรรณกรรมจน

โบราณหรอพงศาวดารตางๆ เรองเลา นทานพนบาน รอยกรองโบราณ โดยเฉพาะ

พงศาวดาร “สามกก” เปนวรรณกรรมจนโบราณทแพรหลายทวไปในประเทศ




แถบอาเซยน ปรากฏการณ “สามกก” ในไทยเรมขนเมอพระบาทสมเดจ

พระพทธยอดฟาจฬาโลกฯ ไดรบสงใหแปลพงศาวดารสามกกภาษาจนเปน

ภาษาไทย เจาพระยาพระคลง (หน) จงไดอ�านวยการแปลพงศาวดารดงกลาวเปน

ภาษาไทย โดยมคณะแปลทประกอบไปดวยชาวจนทรภาษาไทยและขนนางไทย

ในเบองตนใหชาวจนถอดความออกเปนภาษาไทยดวยวาจาแลวจงใหคนไทย

บนทกไว ดวยเหตทชาวจนเหลานสวนใหญเปนชาวจนทอพยพมาจากทางใตของ

จนแถบมณฑลฮกเกยนหรอกวางตง ท�าใหภาษาทถอดเสยงออกมาเปนส�าเนยง

ภาษาถน โดยเฉพาะชอตวละครและชอสถานทตางๆ ในพงศาวดารสามกกกลาวกนวา

สามกกส�านวนไทยแปลดวยส�าเนยงภาษาจนฮกเกยนมากทสด หากเทยบเปน

ภาษาจนแมนดารนแลว ชอตวละครและสถานทดงกลาวจงผดเพยนไปมาก

ในยคนนราชส�านกไทยตองการศกษายทธวธในการรบจากวรรณกรรมจนโบราณ

เรองน จงไดมการแปลวรรณกรรมจนดงกลาวออกมาเปนภาษาไทย (Zhang

Changhong, 2008: 20-23) นกวชาการไทยทศกษาวจยเปรยบเทยบวรรณกรรม

จนกบวรรณกรรมไทย ไดท�าวจยเกยวกบอทธพลของ “สามกก” ไวเปนจ�านวน

มากทสด เนองจาก “สามกก” เปนวรรณกรรมจนโบราณทมอทธพลมากทสดในไทย

และตอเนองยาวนานจนถงปจจบน อกทงไดรบการยกยองใหเปนวรรณกรรม

ความเรยงชนยอดจากวรรณคดสโมสรสมยรชกาลท 6 กลาวกนวาเนอเรองบางตอน

ในวรรณคดเรอง “พระอภยมณ” ของสนทรภโดยเฉพาะฉากรบกนกลางทะเลไดรบ

อทธพลมาจากเนอเรองบางตอนใน “สามกก” นอกจากนนเนอเรองและตวละครของ

พงศาวดารจนเรองนยงปรากฏในงานจตรกรรมฝาผนงในวดวาอารามบางแหง

ของไทย และการน�าเรองราวบางตอนไปแสดงอปรากรจนในไทย หลงจาก

“พงศาวดารสามกก” แปลเปนภาษาไทย วรรณกรรมจนโบราณเรองอนกมการแปล

เปนภาษาไทยออกมาอยางตอเนอง

การแปลวรรณกรรมจนในอนโดนเซยไดรบความนยมมากราวหลงศตวรรษ

ท 19 ชาวจนในอนโดนเซยไดแปลวรรณกรรมจนประเภทพงศาวดาร เชน พงศาวดาร

ราชวงศโจวตะวนตก สามกก ซเหรนกยปราบตะวนตก วรรณกรรมจนโบราณ

เชน ผยงใหญเขาเหลยงซาน ไซอวยคหลง นางพญางขาว นยายก�าลงภายใน



เชน จอมยทธมดบน นางพญาชดแดง เผาวดเสาหลน ตลอดจนนยายพาฝนเปน

ภาษาชวาและมลายออกตพมพตามหนาหนงสอพมพจนในอนโดนเซย มผเคย

ประมาณการไววาราวศตวรรษท 19 ทศวรรษท 70 ถง ศตวรรษท 20 ทศวรรษท 60

ในอนโดนเซยมการแปลวรรณกรรมจนรวม 759 เรอง นบวาวรรณกรรมจนทเผยแพร

ในอนโดนเซยมจ�านวนมากและหลากหลาย โดยเฉพาะพงศาวดารสามกก

เหลยว จายจออ เหลยงซานโปกบจองไถ และนยายก�าลงภายใน วรรณกรรมแปล

เหลานไมเพยงแตเปนทนยมของนกอานอนโดนเซยยงมสวนผลกดนใหเกดการ

แลกเปลยนเรยนรระหวางวฒนธรรมจนกบอนโดนเซยดวย

ชวงทวรรณกรรมจนโพนทะเลในมาเลเซยเสอมความนยมลงในบางชวงนน

การแปลวรรณกรรมจนกลบเฟองฟขน ส�านกพมพ หนงสอพมพ หรอองคกรตางๆ

ตางออกสงพมพจน-มลายสองภาษา เพอใหชาวมาเลยไดเรยนรภาษาจนผานงาน

เขยนและตพมพงานแปลวรรณกรรมทมชอเสยงของจนและวรรณกรรมจนโพนทะเล

ซงการแปลงานเขยนเหลานไดรบการสนบสนนจากทางการมาเลเซย จนกระทงม

การจดตง “คณะกรรมการการแปลหลายเชอชาต” ทประกอบดวยกรรมการซงเปน

นกเขยนเชอสายจน มาเลเซย และอนโดนเซย องคกรนมบทบาทส�าคญชวย

เชอมสมพนธทางวฒนธรรมแตละชนชาตและสลายความขดแยงทางวฒนธรรม

ระหวางชนชาต โดยเฉพาะอคตทมตอวรรณกรรมจนโพนทะเลของมาเลย ท�าให

วรรณกรรมจนโพนทะเลของมาเลยมพนทในวรรณกรรมกระแสหลกของประเทศและ

เปนสะพานใหชาวมาเลยเชอสายจนรนใหมไดศกษาภาษาจนผานวรรณกรรม และ

เขาใจความสมพนธระหวางวรรณกรรมจนกบวรรณกรรมจนโพนทะเลดวย จากนน

ปลายทศวรรษท 1980 รฐบาลมาเลเซยไดปรบปรงนโยบายสอนภาษาจนในประเทศ

ท�าใหลกหลานชาวจนในมาเลเซยมโอกาสศกษาภาษาจนและเรยนรวรรณกรรมจน

ผานระบบการศกษามากขน

ขณะทชาวฟลปปนสเชอสายจนเลอกแปลบทกวจนโบราณเปนภาษาจน

สมยใหม เพอใหชาวจนรนทสองเปนตนไปเขาใจความหมายบทกวโบราณ หรอไม

กแปลเปนภาษาองกฤษเพอใหชาวฟลปปนสเขาใจ บทกวจนประเภทรกชาตบาน

เกดเมองนอนเหลานลวนสอดคลองกบสถานการณของประเทศฟลปปนสทประสบ




ภยพบตจากลทธจกรวรรดนยม จงเหนไดวาชาวฟลปปนสเชอสายจนทมาตงหลก

ปกฐานในดนแดนใหม ประสบภยคกคามจากตะวนตกและภยสงครามท�าใหตองการ

อานงานเขยนประเภทปลกใจใหส�านกรกชาต ปกปองบานเกด และเสยสละตนเพอ

ชาต แมเมอสงครามสงบลง บทกวจนโบราณดงกลาวกยงมพฒนาการตอเนองและ

เปนทนยมในหมชาวฟลปปนสเชอสายจนและชาวจนทอาศยในประเทศอนๆ

การแปลวรรณกรรมจนสมยใหมในไทยไดท�าใหเกดปรากฏการณ

“หลซวน” ในไทย ซงอยในชวงสงครามโลกทสอง เมออดมการณประชาธปไตยและ

อดมการณสงคมนยมขดแยงกนอยางรนแรงจนโลกแบงเปนสองขว อทธพลของงาน

ประพนธหลซวนแพรหลายอยในวงปญญาชนหวกาวหนาและนกศกษาไทย ในขณะนน

มการแปลเรองสน นวนยาย และบทความปกณกคดของนกประพนธเลองชอผนของ

จนออกมาจ�านวนมาก (Zhang Changhong, 2008: 22) ขณะทการแปลนยายก�าลง

ภายในไดรบความนยมชวงทศวรรษท 1980 ซงอทธพลของภาพยนตรก�าลงภายใน

จากไตหวนและฮองกงแพรหลายเขาสอาเซยน สาเหตทนยายก�าลงภายในจนไดรบ

ความนยมนน เนองจากโครงเรองทแตกตางไปจากนยายทวไป โดยเฉพาะตวละคร

เอกทม “ก�าลงภายใน” แปลกพสดาร นาตนตาตนใจ สนองความตองการเปน “ฮโร”

ในจนตนาการผอาน นยายสวนใหญองเนอหาในประวตศาสตรจน ท�าใหไดเรยนร

ประวตศาสตรและวฒนธรรมจนไปดวย

บรรเจดอดมกำรณ

สำยสมพนธวรรณกรรมจนกบวรรณกรรมจนโพนทะเลในอำเซยน

นกวชาการจนหลายทานใหนยามวรรณกรรมจนโพนทะเลไวคลายคลงกน

เชน เฉนเสยนเมา กลาววา งานเขยนทใชภาษาจนเปนเครองมอในการสรางผลงาน

นอกประเทศหรอเขตแดนประเทศจนลวนแตเรยกวา “วรรณกรรมจนโพนทะเล”

(Rao Pengzi, 1999: 24) หวางจนหมน ใหความหมายวรรณกรรมประเภทนวา

“วรรณกรรมทแสดงถงวถชวตและจตใจของชาวจนทกระจายอยทวโลก ยกเวน

จนแผนดนใหญ ฮองกง ไตหวน และมาเกา รวมถงวรรณกรรมจนในเอเชยอาคเนย



สหรฐฯ ยโรป ออสเตรเลย และแอฟรกา” (Fan Yatun, 1994: 35) กลาวโดยสรป

วรรณกรรมจนโพนทะเล หมายถง งานเขยนภาษาจนโดยนกเขยนชาวจนนอก

เขตแดนประเทศจนซงกระจายอยในพนทตางๆ ทวโลก ในวงวชาการทงจนและ

ตางประเทศยงมแนวคดทไมตรงกนเกยวกบวรรณกรรมจนโพนทะเล นกวชาการ

บางคนเหนวาวรรณกรรมจนโพนทะเลเปนสวนหนงของวรรณกรรมจนสมยใหม

บางคนกเหนวาวรรณกรรมจนโพนทะเลเปนสวนหนงของวรรณกรรมประเทศท

นกเขยนอาศยอย แตเทาทศกษาคนควาจากเอกสารภาษาจนแลวพบวา ในประวต

วรรณกรรมจนไมไดรวมวรรณกรรมจนโพนทะเลไวเปนสวนหนงหรอสาขาหนง

ในวรรณกรรมจน หากถอเปนวรรณกรรมอกประเภทหนงและแยกศกษาวจย

ตางหาก ขณะเดยวกนในแตละประเทศทวรรณกรรมประเภทนปรากฏ กดเหมอน

วาจะอยในสภาพ “ชายขอบ” ทถกหลงลม เพราะไมใชวรรณกรรมกระแสหลก

คนใหความสนใจนอย บางคนไมเคยสมผสและไมรดวยวามวรรณกรรมประเภทน

อยในประเทศตนเอง ทวาสงทปฏเสธไมไดคอ วรรณกรรมจนโพนทะเลแถบอาเซยน

คอ “ไผ” ทแตกกอออกมาจากวรรณกรรมจน โดยเฉพาะอยางยงการรบอทธพลจาก

วรรณกรรมจนสมยใหมหรอวรรณกรรมสมยปฏวตสพฤษภา อทธพลและรองรอย

ของแนวคดวรรณกรรมสพฤษภาของจนปรากฏเดนชดในวรรณกรรมจนโพนทะเล

ของประเทศตางๆ ในอาเซยน

Zhao Ping (2010) เหนวา วรรณกรรมจนในไทยเรมเผยแพรจากผอพยพ

ชาวจนทเดนทางมาลงหลกปกฐานในไทยดวยเหตผลทงดานการเมองและเศรษฐกจ

ประมาณทศวรรษท 1920-1930 และพฒนามาเปนวรรณกรรมจนโพนทะเลราว

ทศวรรษท 1940-1950 ในยคแรกวรรณกรรมจนโพนทะเลในไทยยงอยในภาวะท

แยกไมขาดจากวรรณกรรมจนสมยใหม สวนใหญมกสะทอนแนวคดหรออดมการณ

ไปในทางเดยวกบนกเขยนแผนดนใหญ โดยมพนทเผยแพรสวนใหญในหนา

หนงสอพมพจน นวนยายของสวตซาน เรอง “ชะตาวหค” นยายเรอง “อองเจาเหยยน”

ของหงเซน เปนวรรณกรรมจนสมยใหมเรองแรกๆ ทปรากฏในไทย ดวยเหตท

นกเขยนวรรณกรรมจนโพนทะเลในยคแรกคอ ชาวจนทเดนทางมาจากจน

แผนดนใหญหรอไมกเปนชาตพนธจนทมโอกาสกลบไปศกษาตอทประเทศจน ท�าให




มความผกพนกบบานเกดเมองนอน กอปรกบหนงสอพมพจนในไทยยคแรกกอตง

โดยนกปฏวตชอดงของจน เชน คงโหยวเหวย เหลยงฉเชา ซนยดเซน ท�าให

วรรณกรรมจนสมยใหมหลายเรองไดรบการตพมพเผยแพรในหนงสอพมพเหลาน

อกทงนกเขยนชาตพนธจนยคแรกมกเปนนกเรยนไทยเชอสายจนทไปเรยนตอ

ณ จนแผนดนใหญกบผ อพยพรนใหมทมการศกษา จงไดรบอทธพลแนวคด

วรรณกรรมสพฤษภาจากจนอยางเขมขน กลมนกเขยนเหลานยงไดเลยนแบบวงการ

วรรณกรรมจนสมยใหมรวมตวกนจดตงเปนชมรมหรอสมาคม เพอรวมกนสรางสรรค

ผลงานทเปนเอกลกษณของตน สวนใหญยดแนวการเขยนวรรณกรรมแบบสจนยม

ของจน กลาวไดวาบรรดานกเขยนชาตพนธจนในไทยตางรวมขบวนการตอตานการ

รกรานของญปนอยางคกคก โดยเฉพาะการจดกจกรรม “ไวอาลยตอการจากไปของ

หลซวน” ในกรงเทพฯ ป 1936 เปนสงยนยนแนชดวานกเขยนรนแรกเหลานยดจต

วญญาณของหลซวนในการใชปลายปากกาเปนอาวธตอตานสงครามกบญปน

รปแบบวรรณกรรมตอตานสงครามยคนในไทยทประสบผลส�าเรจสงสด ไดแก

บทกวประเภทกลอนเปลา เนองจากผประพนธบทกวสวนใหญในชวงวยรนหรอ

วยกลางคนไดรบการศกษาดานวรรณกรรมจากจน และแนวคดวรรณกรรมสพฤษภา

ทใชภาษาสมยใหมในงานเขยน ท�าใหบทกวแฝงทวงท�านองความงามแบบกวจน

โบราณ และมพลงฮกเหมแบบสมยใหม หลงจากทญปนขอไทยเปนทางผานเพอ

เดนทางไปโจมตพมาและถอโอกาสปราบปรามชาตพนธจนในไทยทตอตานญปน

รฐบาลไทยกสงปดโรงเรยนจนและหนงสอพมพจน ท�าใหนกเขยนเหลานตางพากน

ลภยไปพมาหรอเวยดนาม หรอไมกเขารวมขบวนการใตดนตอตานญปน ท�าให

วงการวรรณกรรมจนโพนทะเลในไทยซบเซาไปพกหนง

ราวทศวรรษท 1980-1990 วรรณกรรมจนโพนทะเลในมาเลเซยเรม

กอตวขนจากอทธพลของการเคลอนไหววรรณกรรมสมยใหมสพฤษภาของจน

แนวคดของการปฏรปวรรณกรรมกระแสใหมของจนเผยแพรผานสมาคมชาวจนใน

มาเลเซย เพราะสงคมชาวจนในมาเลยและประเทศจนขณะนนประสบปญหารวมกน

คอ ลทธลาอาณานคมและระบอบศกดนา รวมถงความหวงใยบานเกดเมองนอน

จงตางมงแสวงหาทางออกผานวรรณกรรม



Rao Pengzi ไดสรปลกษณะพเศษของอทธพลวรรณกรรมจนทมตอ

วรรณกรรมจนโพนทะเลในมาเลเซยไววา ประการแรก หนงสอพมพจนในมาเลเซย

เปนพนทส�าคญในการเผยแพรผลงานของนกเขยนชอดงของจน เปนแรงบนดาลใจ

ใหนกเขยนชาวจนโพนทะเลพากนผลตผลงานทลอกเลยนแบบแนวการเขยน

วรรณกรรมจนสมยใหมลงตพมพอยางสม�าเสมอ ประการทสอง บมเพาะนกเขยน

รนใหม แมวาในชวงแรกกลมนกเขยนจนในมาเลยสวนใหญคอ ผอพยพชาวจน

จงม งน�าเสนอปญหาของแผนดนใหญเปนหลก แตการเคลอนไหวในวงการ

วรรณกรรมของนกเขยนกลมแรกนเปนแรงผลกดนใหเกดคลนนกเขยนจนรนใหม

ในมาเลยในเวลาตอมา ประการทสาม รปแบบการเขยนตางๆ ทพฒนาไปอยาง

สมบรณแบบไมวาจะเปนรอยกรอง รอยแกว นยาย ละครพด ประการทส การรบ

ทฤษฎวรรณกรรมจากจน โดยเฉพาะทฤษฎสจนยมทมประวตความเปนมายาวนาน

กลายเปนกระแสหลกของงานเขยนวรรณกรรมจนโพนทะเลทประยกตใหเขากบ

สภาพการณจรงในทองถน ท�าใหวรรณกรรมจนโพนทะเลในมาเลยมลกษณะเฉพาะตว

ทสะทอนสภาพสงคมและชวตในถนทพ�านกขณะนน ประการทหา การรวมผลงาน

วรรณกรรมตพมพออกจ�าหนายในชวงตนป 1936 วรรณกรรมจนโพนทะเลในมาเลย

ไดจดพมพนวนยาย 4 เรอง และรอยแกวอกหนงเรอง แมวามจ�านวนนอยแตกแสดง

ใหเหนความกาวหนาของวงการวรรณกรรมประเภทน และกลาวไดวาเปนชวงท

วรรณกรรมจนโพนทะเลในมาเลยพฒนาไปอยางพรอมสมบรณแบบ (Rao Pengzi,

1999: 167-168)

นอกจากการไดรบอทธพลดานทวงท�านองการเขยน องคประกอบ แนวคด

ตลอดจนขนบทางวรรณศลปจากวรรณกรรมจนแผนดนใหญแลว วรรณกรรมใน

ฮองกงและไตหวนกเขามามบทบาทมากขนในวงการวรรณกรรมของมาเลเซยและ

สงคโปรในชวงทศวรรษท 1950-1970 สวนใหญนยายพาฝนและนยายก�าลงภายใน

จากไตหวนและฮองกงไดรบความนยมสงแถบภมภาคอาเซยนในชวงเวลาดงกลาว

นอกจากนยายทงสองประเภททแพรหลายในมาเลเซยแลว วงการวรรณกรรม

สงคโปรยงไดรบแรงสนบสนนจากวงการวรรณกรรมฮองกงในชวงนดวย กลาวคอ

ดวยเหตผลทางการเมองในทศวรรษท 1950-1960 ท�าใหทางการสงคโปรหาม




น�าเขาหนงสอจากจนแผนดนใหญ แตฮองกงกลบสงหนงสอประเภทวรรณกรรมจน

โบราณและวรรณกรรมจนสมยใหมจ�านวนมากมาใหสงคโปร ท�าใหชาวจนโพน

ทะเลในสงคโปรไดรบอานสงสจากความชวยเหลอน อกทงหนงสอพมพและนตยสาร

จนในฮองกงยงเปดพนทใหชาวจนโพนทะเลในมาเลเซยและสงคโปรตพมพงานเขยน

เปดทางใหนกเขยนชาวจนโพนทะเลรนใหมไดฝกปรอฝมอการเขยน รวมถงการท

ส�านกพมพในฮองกงชวยพมพรวมเลมงานเขยนของนกเขยนเหลานออกจ�าหนาย

(Shi Jianping, 2011: 15)

Zhou Ning (2001) ระบวา หลงจากทสงคโปรแยกตวเปนอสระจาก

มาเลเซยในป 1965 วรรณกรรมจนโพนทะเลในสองประเทศนไดแยกกนเตบโตอยาง

เปนเอกเทศ แตปญหาทประสบรวมกนคอ ท�าอยางไรจงจะใหประชาชนทองถนของ

สองประเทศยอมรบวรรณกรรมจนโพนทะเลทแตกหนอแยกกอจากวรรณกรรมจน

แผนดนใหญ ขณะนนความสมพนธทางการทตของสองประเทศกบจนยงถกตดขาด

บคคลทเกยวของในวงการวรรณกรรมจนโพนทะเลจงตองค�านงถงสถานภาพของ

วรรณกรรมประเภทน แมวาสายสมพนธระหวางวรรณกรรมจนโพนทะเลกบ

วรรณกรรมจนสมยใหมยอมเชอมโยงกนแนบแนน แตความจ�าเปนทางการเมองท�า

ใหวรณกรรมจนโพนทะเลตองพสจนวาเปนวรรณกรรมประเภทหนงในประเทศท

นกเขยนอาศยอย ซงจดนวรรณกรรมจนโพนทะเลในสงคโปรท�าไดเรวกวา ไมนาน

กไดรบการยอมรบจากชาวสงคโปรวาเปนงานเขยนของประชาชนประเทศตนเอง

ไมใช “วรรณกรรมของผอพยพ” ขณะทชวงนวรรณกรรมจนโพนทะเลในมาเลเซยได

ถกเถยงเรองเอกลกษณของวรรณกรรมชนดน โดยพยายามแยกวรรณกรรมจนโพน

ทะเลจากวรรณกรรมจนแผนดนใหญใหชดเจน อยางไรกตามนกวชาการดาน

วรรณกรรมหลายคนเหนวา พลงของวรรณกรรมจนทสงอทธพลตอวรรณกรรม

จนโพนทะเลในมาเลเซยและสงคโปรมากจนไมสามารถตดขาดได ความเชอมโยง

ระหวางวรรณกรรมจนกบวรรณกรรมจนโพนทะเลยงปรากฏใหเหนในรปแบบของ

การแสดงอปรากรจน การศกษาวจยวรรณกรรมจนโบราณและวรรณกรรมจนรวม

สมยเพอเขาใจพฒนาการของวรรณกรรมจน อยางไรกดกระแสพฒนาการของ

วรรณกรรมจนโพนทะเลในสงคโปรแผวเบาลงหลงทศวรรษท 1980 เมอนโยบายของ



ประเทศก�าหนดใหภาษาจนเปนภาษาทสอง ขณะทปลายทศวรรษท 1960-1970

วรรณกรรมจนโพนทะเลในมาเลเซยยงถกมองวาเปน “วรรณกรรมผอพยพ” ไมใช

วรรณกรรมกระแสหลก รฐบาลสงเสรมใหนกเขยนใชภาษามลายในการสรางสรรค

ผลงานแทน และนกเขยนจนอพยพไปอยสงคโปรจ�านวนมากหลงจากสงคโปร

แยกตวเปนเอกราช เปนเหตใหวรรณกรรมจนโพนทะเลซบเซาไปพกหนง (Zhou

Ning, 2001: 119-120)

ขณะทวรรณกรรมจนโพนทะเลในมาเลเซยและสงคโปรมพฒนาการรวมกน

ในชวงแรก แตเมอสงคโปรเปนเอกราชแลว วรรณกรรมจนโพนทะเลในสงคโปร

กแยกตวออกจากมาเลเซยและพฒนาไปตามแนวทางของตน วรรณกรรม

จนโพนทะเลในอนโดนเซยกลบเรมตนจากวรรณกรรมภาษาจนมลายของชาว

จนโพนทะเลในอนโดนเซย ชาตพนธจนในอนโดนเซยตดตอสอสารกนดวยภาษา

จนมลาย เรยกกนวา ภาษา Malayu Rendah หรอ Malayu Pasar บางกเรยกวา

ภาษา Malayu Betawi มลกษณะโดดเดนคอ เจอปนดวยภาษาจนฮกเกยนคอนขาง

มาก (Jin Jin, 2010: 75) นอกจากใชภาษาจนมลายแปลวรรณกรรมจนโบราณแลว

ชาตพนธ จนในอนโดนเซยไดทดลองเขยนงานประพนธเปนภาษาจนมลาย

วรรณกรรมประเภทนประกอบไปดวยภาษาพดมลายและภาษาจนฮกเกยน สะทอน

สภาพสงคมชาวจนในอนโดนเซยในยคลาอาณานคม ตอมาเมอรฐบาลอนโดนเซย

มนโยบายใหใชภาษาอนโดเปนภาษาทางการเพยงภาษาเดยว ตอนตนศตวรรษท

20 ท�าใหงานเขยนภาษาจนมลายของนกเขยนชาตพนธจนกลมนเลอนหายไป

แตนกวชาการวรรณกรรมในอนโดนเซยเชอกนวา วรรณกรรมภาษาจนมลายของ

ชาตพนธจนมอทธพลตอวรรณกรรมภาษาจนในอนโดนเซยยคตอมา รวมถงการใช

ภาษาจนฮกเกยนหลายค�าในภาษาอนโดนเซยกไดรบอทธพลจากวรรณกรรมภาษา

จนมลายของชาตพนธจนดงกลาว

วรรณกรรมจนโพนทะเลในอนโดนเซยทไดรบอทธพลจากวรรณกรรม

สพฤษภาของจนเรมตนในชวงทศวรรษท 1920-1930 เมอวงการวรรณกรรมใน

อนโดนเซยตพมพผลงานประพนธสมยใหมของจน บทกวโบราณและพงศาวดารจน

ในชวงนนกเขยนชาตพนธจนในอนโดนเซยนยมเขยนงานทร�าลกถงบานเกดและ




ตอตานสงครามกบญปน บทกวเปนรปแบบทไดรบความนยมสงสด กวนพนธจน

สมยใหมชวงสพฤษภาของนกเขยนจนชอดงหลายคน เชน หชอ หลซวน กวมวรว

ตงหลง ปาจน มอทธพลตอกวนพนธจนโพนทะเลในอนโดนเซยคอนขางมาก

เมอเขาสทศวรรษ 1950 เปนยคทองของวรรณกรรมจนโพนทะเลในอนโดนเซย เมอ

นกเขยนชาตพนธจนตางพากนผลตผลงานจ�านวนมากและมงานแปลวรรณกรรม

จนสมยใหมเปนภาษาอนโดนเซย ผลงานประพนธสวนใหญสะทอนสภาพชวต

ชาวจนในอนโดนเซยขณะนน และยงมการแปลวรรณกรรมอนโดนเซยเปนภาษาจน

ออกเผยแพรดวย หลงจากป 1965 กระแสวรรณกรรมจนโพนทะเลกลบแผวลง

สบเนองจากนโยบายกดกนจนของทางการอนโดนเซย

ในชวงทศวรรษท 1960 เมออนโดนเซยด�าเนนนโยบายกดกนจน วงการ

วรรณกรรมจนโพนทะเลในสงคโปรกลบใหการสนบสนนนกเขยนชาตพนธจนใน

อนโดนเซยใหมพนทตพมพผลงาน การแลกเปลยนดานวรรณกรรมจนระหวาง

สงคโปรกบอนโดนเซยเปนไปอยางตอเนอง แตในชวงทศวรรษท 1990 เมอความ

สมพนธระหวางจนกบอนโดนเซยดขน รฐบาลอนโดนเซยผอนคลายนโยบายกดกน

จน อนญาตใหเปดการเรยนการสอนภาษาจนในมหาวทยาลยได การเรยนการสอน

ภาษาจนพฒนาไปอยางรวดเรว และยงอนญาตใหทวออกอากาศรายการภาษาจน

สนบสนนใหวงการวรรณกรรมจนโพนทะเลพฒนาไปดวย บทประพนธของนกเขยน

ชาตพนธจนในอนโดนเซยชวงนยดรปแบบสจนยมและโรแมนตก รปแบบการ

ประพนธทประสบความส�าเรจมากทสดคอ นวนยายและบทกลอนสมยใหม เนอหา

งานเขยนหลากหลาย โดยเฉพาะการสะทอนสงคมจนในอนโดนเซยทเปนสงคม

การคาการพาณชย ประกอบกบปฏสมพนธกบวงการประพนธของไตหวนและฮองกง

มากขน ท�าใหวรรณกรรมจนก�าลงภายในเขาสอนโดนเซยและเปนทชนชอบของ

คนรนใหม

ประเทศฟลปปนสเคยตกเปนอาณานคมของสเปนและอยภายใตอ�านาจ

อทธพลของสหรฐอเมรกามาเปนเวลานาน คลายกบจนตรงทเคยเปนเหยอของลทธ

ลาอาณานคมในชวงสงครามโลกครงทสอง ดงนนปญหาทสองประเทศประสบคลาย

กนคอ พยายามหาหนทางรอดพนจากการถกปกครองหรออ�านาจจกรวรรดนยม



วรรณกรรมจนประเภทปลกใจรกชาตจงเปนวรรณกรรมทเผยแพรในฟลปปนส

มากทสดและตอเนองมายาวนาน นอกจากนน วรรณกรรมชนบทของจนทกลาวถง

ชวตเกษตรกรในชนบท ก�าเนดในชวงทศวรรษ 1960-1970 เปนวรรณกรรม

อกประเภททมอทธพลตอวงการวรรณกรรมจนโพนทะเลในฟลปปนส นกเขยน

เชอสายจนหลายคนพากนยดแนวทางการเขยนน สะทอนใหเหนความรกความ

ผกพนตอบานเกดเมองนอนทจากมา จากความรกและอาลยมาตภมเชอมโยงไปกบ

ความผกพนกบประเพณวฒนธรรมในบานเกดทฝงลกในจตใจ ตลอดจนการแสวงหา

รากเหงาของตนเอง เพอใหรสกมความมนคงในจตใจและสามารถใชชวตทามกลาง

ความหลากหลายทางวฒนธรรมในดนแดนใหมไดอยางมนใจ

จจอชงกบปงซน เปนนกเขยนวรรณกรรมจนสมยใหมทมอทธพลตอวงการ

วรรณกรรมจนโพนทะเลในฟลปปนสมากทสด ความเรยงรอยแกวเรอง “เบองหลง”

ของจจอชงไดรบความนยมมากในฟลปปนส ความเรยงบทนสะทอนความรกและ

ผกพนระหวางพอกบลกชาย ในยคทแนวคดหลกของการตอตานระบอบศกดนาหรอ

ปตาธปไตยของวรรณกรรมสพฤษภาแพรหลายในวงการวรรณกรรมจนโพนทะเล

แถบอาเซยนนน นกเขยนวรรณกรรมจนสมยใหมหลายคนไดสรางบคลกตวละครเอก

ในนยายทตอตานครอบครวทมบดาเปนใหญ เพอแสดงใหเหนการคดคานระบอบ

ศกดนาทครอบง�าสงคมจนมาชานาน แตจจอชง กลบเปลยนบคลกของ “พอ” ทเคย

แตใชความรนแรงในครอบครว มาเปนผชายออนโยนในบทความรอยแกวเรอง

“เบองหลง” ของเขา และกลบไดรบการตอบรบอยางดจากวงการวรรณกรรมจนโพน

ทะเลในฟลปปนส ท�าใหนกเขยนเชอสายจนจ�านวนมากเลยนแบบแนวทางการเขยน

ของเขา บรรยายความรสกรกใครผกพนระหวางพอกบลก โดยเฉพาะนกเขยนหญง

ทใหความส�าคญตอความรกของพอวาไมเปนรองแม ลกษณะการเขยนมกบรรยาย

บคลกของพอธรรมดาๆ คนหนง และกลาวถงสงละอนพนละนอยทแสดงความรก

ระหวางพอกบลก สงทนาสงเกตประการหนงคอ นกเขยนฟลปปนสเชอสายจน

เหลานมกมบรรพบรษทมาจากจน การเขยนถงเรองราวของบรรพบรษ แทจรงคอ

การแสดงความรกและเคารพรปแบบหนง และเปนการบนทกประวตศาสตรการ

อพยพของชาวจนทเดนทางมาตงถนฐานในฟลปปนสดวย ขณะเดยวกนชาวจนท




ออกนอกประเทศเหลานมกมาแบบเสอผนหมอนใบ การเขยนบรรยายเรองราวของ

ชายธรรมดาๆ ไรการศกษาคนหนงทสะทอนใหเหนการดนรนเพอความอยรอดและ

คณธรรมดงามในครอบครว ยอมท�าใหสงคมฟลปปนสยอมรบไดงาย

นอกจากนกเขยนฟลปปนสเชอสายจนจะชนชอบบทประพนธแสดงความ

ผกพนระหวางพอกบลก งานเขยนเกยวกบความรกความเมตตาของแมทมตอลก

ของ “ปงซน” นกเขยนชอดงของจนอกผหนงกไดรบความนยมไมยงหยอนไปกวา

กน กลาวกนวาในยคสพฤษภา นกเขยนหญงจนหลายคนมกเขยนงานทระบายความ

อดอดตอจารตประเพณ การตอสกบระบอบศกดนา หรอความวาวนใจสบสนในชวต

แตปงซนกลบตรงกนขาม งานเขยนของเธอแสดงถงภราดรภาพและความรกทยง

ใหญเหนอกาลเวลาและยคสมย ท�าใหผลงานของปงซนเปนทนยมมากในตาง

ประเทศ เปนเหตผลหนงทท�าใหนกเขยนฟลปปนสเชอสายจนใหการยอมรบ

บทประพนธทแสดงถงความรกทยงใหญของเพศแมและเลยนแบบแนวการเขยนของ

เธอ (Xie Xujie, 2008: 38)

วรรณกรรมจนมอทธพลตอการก�าเนดของวรรณกรรมจนโพนทะเลใน

เวยดนามเชนกน ในชวงทจนยกเลกการสอบเขารบราชการในป 1919 นกวชาการ

ในเวยดนามทไดรบการศกษาทงจากจนและตะวนตกจ�านวนมากยงคงนยมอาน

หนงสอจนโดยตรง Lin Mingxian (2013) กลาววา งานเขยนทเผยแพรอดมการณ

ทางการเมองของนกคดนกเขยนคนส�าคญของจน เชน คงโหยวเหวย เหลยงฉเชา

เหยยนฟ ซงน�าเขาเวยดนามแบบลบๆ จงมสวนอยางมากตอการเผยแพรแนวคด

ปฏรปการเมองใหแกปญญาชนเวยดนามเชอสายจนทรกชาต บทประพนธของ

เหลยงฉเชา นกเผยแพรอดมการณคนส�าคญของจนมอทธพลตอการปลกฝงแนวคด

ปลดแอกเพอประชาธปไตยมากทสดใหแกนกเขยนเวยดนามหวกาวหนา ท�าให

ปญญาชนเวยดนามกอตงโรงเรยนเผยแพรอดมการณรกชาตและตอตานระบอบ

ศกดนาทชอวา “โรงเรยนฮานอยตงจงอฉ” (ภาษาเวยดนามคอ Đông Kinh Nghĩa

Thục) (Xie Yongxin, 2014: 86) แตโรงเรยนนอยไดไมนานกถกปดไปพรอมกบ

ความพายแพของการเคลอนไหวเพอประชาธปไตยแผนใหมในเวยดนามในชวงป

ค.ศ. 1906-1908 เมอฝรงเศสเขายดครองเวยดนาม และสงหามน�าเขาหนงสอภาษาจน



ท�าใหวรรณกรรมจนทเผยแพรในเวยดนามขาดชวงไป ราวทศวรรษท 1940-1950

กระแสการเผยแพรวรรณกรรมจนสมยใหมผนวกกบการเคลอนไหวสพฤษภา

แพรหลายในอาเซยน ท�าใหชาวเวยดนามไดสมผสวรรณกรรมจนอกครง และเปน

หนอออนของการก�าเนดวรรณกรรมจนโพนทะเลในเวยดนาม

วรรณกรรมจนโพนทะเลในเวยดนามร งเรองสงสดในยคทศวรรษท

1960-1970 นกเขยนรนใหมเพมมากขน นกเขยนชาตพนธจนในเวยดนามรวมตว

เปนชมรมวรรณกรรมมากมาย กวนพนธเปนรปแบบงานประพนธทแพรหลายมาก

ทสดในวงการวรรณกรรมจนโพนทะเลในเวยดนาม โดยเฉพาะยคทศวรรษท 1960

บทกวจนในเวยดนามไดรบอทธพลโดยตรงจากวรรณกรรมสพฤษภาทมความ

เรยบงาย ตรงไปตรงมา บทประพนธรปแบบความเรยงรอยแกวกเปนอกรปแบบ

ทไดรบความนยม นกเขยนเวยดนามชาตพนธจนไดใชบทประพนธประเภทนแสดง

ถงอารมณถวลหาบานเกด หวงใยผออนแอ และอนรกษขนบธรรมเนยมประเพณ

ดงเดม

ขณะเดยวกนพฒนาการของวรรณกรรมจนโพนทะเลในเวยดนามยงไดรบ

ผลกระทบจากสงครามสงมาก ในชวงทศวรรษท 1970 เวยดนามด�าเนนนโยบาย

กดกนจน ท�าใหหนงสอพมพจนในเวยดนามทเปนแหลงเผยแพรวรรณกรรมจน

โพนทะเลปดไปหลายฉบบ นกเขยนชาตพนธจนในเวยดนามสวนใหญอพยพลภย

การเมองไปอยตางประเทศ วรรณกรรมจนโพนทะเลประเภทบทกวเปนงานเขยนท

แสดงถงอตลกษณใหมไดเดนชดทสดของเวยดนาม ดวยการรบอทธพลกว

สมยใหมจากไตหวนแทนทวรรณกรรมสพฤษภาของจน

สำนสรำงอตลกษณใหม

วรรณกรรมจนโพนทะเลในอำเซยนยคโลกำภวตน

พฒนาการของวรรณกรรมจนโพนทะเลในอาเซยนแตละประเทศมทง

ความตางและความเหมอน และพยายามสรางสรรคอตลกษณใหมเฉพาะตนในยค

โลกาภวตน เชน วรรณกรรมจนโพนทะเลของมาเลเซยไดรบอทธพลจากภาษามลาย




สวนวรรณกรรมจนโพนทะเลในไทยรบอทธพลจากภาษาจนแตจวหรอวรรณกรรม

จนโพนทะเลในฟลปปนสรบอทธพลจากวฒนธรรมภาษาหมนหนานแถบฮกเกยน

หลงสงครามโลกครงทสองยตลง กระแสพฒนาทศทางวรรณกรรม

จนโพนทะเลแยกเปนสองกระแส กลาวคอ กระแสแรกสะทอนเรองราวในทองถน

และอกกระแสคอ สะทอนเรองราวความเปนไปในจน ววาทะของเสนทางวรรณกรรม

จนโพนทะเลสองกระแสรนแรงทสดในมาเลเซย เนองจากสาเหตหลกสามประการคอ

ประการแรก การแสดงจดยนในการเคลอนไหวทางการเมองเพอปลดแอกจากการ

เปนอาณานคมผานวรรณกรรม ประการทสองคอ อทธพลของกระแสประชาธปไตย

ใหมในจนทมตอนกเขยนจนโพนทะเล และประการทสามคอ ชาวจนทอยในมาเลย

และสงคโปรขณะนนผกพนกบบานเกดเมองนอนมาก (Zhuang Zhongqing, 2007:

10) แตภาวะเชนนคลคลายลงเมอจนสถาปนาประเทศเปนสาธารณรฐประชาชนจน

ส�าเรจ ท�าใหชาวจนในมาเลเซยพากนเดนทางกลบแผนดนใหญ และชาวจนโพนทะเล

ทวโลกไดซมซบวฒนธรรมและขนบธรรมเนยมประเพณทองถนจนกลายเปนคนทองถน

ของแตละประเทศ ภาวการณของวรรณกรรมจนโพนทะเลสองทางเลอกขางตน

กปรากฏในวงการวรรณกรรมจนโพนทะเลในไทยเชนกน แตวรรณกรรมจนโพนทะเล

ในไทยเลอกทผสมผสานทงสองอยางเขาดวยกน กลาวคอ เนอหาในวรรณกรรม

จนโพนทะเลของไทยมทงทสะทอนเรองราวชาวจนในไทยและขณะเดยวกนกยงสะทอน

ความเปนจนดวย ขณะทในอนโดนเซยและฟลปปนสแมจะประสบปญหาดงกลาว

อยบาง แตกไมมความขดแยงแตอยางใด นกเขยนชาวจนโพนทะเลในอนโดนเซย

ชนชมวถชวตชาวอนโดนเซยแตกแฝงความอาลยผกพนกบบานเกดจนแผนดนใหญ

อยางไรกตาม การสรางสรรคงานเขยนดวยแนวทางสจนยมของวรรณกรรมจนโพนทะเล

ยอมท�าใหนกเขยนใหความสนใจกบสภาพชวตตามความเปนจรงในทองถนมากขน

เรอยๆ กลาวไดวาชวง 10 ปหลงสงครามโลกครงทสองยตลง เปนยคทองของ

วรรณกรรมจนโพนทะเลในอาเซยน ยคนวรรณกรรมจนโพนทะเลในบรไนกเรม

ก�าเนดขน การดนรนเพอใหเกดการยอมรบวรรณกรรมจนโพนทะเลในแตละประเทศ

ปรากฏทวไปในแถบอาเซยน ปญหาทละเอยดออนคอ ความเปนจนกบความเปน

ทองถนในวรรณกรรมจนโพนทะเลเหลาน วรรณกรรมจนโพนทะเลในมาเลเซย



พฒนาจนไดรบการยอมรบดวยการเลอกสะทอนชวตชาวจนในมาเลเซยเปนหลก

โดยทวรรณกรรมจนโพนทะเลในไทยและฟลปปนสผานพนการหลอมรวมกบความ

เปนทองถนอยางราบรน และพฒนาเปนวรรณกรรมจนโพนทะเลโฉมใหมในเวลา

ตอมา

ปญหาอกประการหนงของวรรณกรรมจนโพนทะเลรปแบบใหมในอาเซยน

คอ การเลอกแนวการเขยนแบบสจนยมหรอสมยใหม ดวยเหตทรบอทธพลจาก

วรรณกรรมสพฤษภาของจนอยางเขมขน ท�าใหวรรณกรรมจนโพนทะเลในอาเซยน

ยดแนวการเขยนทสะทอนปญหาสงคมตามความเปนจรงหรอแนวทางแบบสจนยม

มาโดยตลอด แตวรรณกรรมจนโพนทะเลรปแบบใหมในไทยยงประสบปญหา

แนวทางการเขยนวาจะยดแนวทางระหวาง “วรรณกรรมแนวอดมการณรกชาต” หรอ

“วรรณกรรมมหาชน” ทสะทอนสภาพชวตชาวจนในไทยตอนนน โดยกวนพนธแนว

สจนยมและนวนยายยงเปนรปแบบงานประพนธหลกของวรรณกรรมจนโพนทะเลใน

ไทยขณะนน สวนวรรณกรรมจนโพนทะเลในอนโดนเซยเรมจากยดแนวสจนยมใน

ชวงแรก ชวงหลงไดเพมแนวโรแมนตกเขามาดวย และมกลนอายความเปนทองถน

ของอนโดนเซย แตวรรณกรรมจนโพนทะเลในฟลปปนสยดแนวสจนยมไม

เปลยนแปลง ขณะทแนวการเขยนแบบสมยใหมกลบเขาสวงการวรรณกรรมจนโพน

ทะเลในมาเลเซยแทนทแนวการเขยนแบบสจนยมหลงทศวรรษท 1960 เมอสงคม

เปลยนไป นกวชาการวรรณกรรมเหนวากระแสวรรณกรรมสมยใหมท�าใหวรรณกรรม

จนโพนทะเลในมาเลเซยมชวตชวา มความเปนตวของตวเองมากขน

หลงสงครามโลกครงทสองสงบลง ประเทศในอาเซยนตางประสบปญหา

การแยกตวเปนเอกราช วรรณกรรมจนโพนทะเลกเผชญกบปญหาการเมองเชนน

อยางหลกเลยงไมได ประเทศในอาเซยนมวธจดการกบปญหาทางการเมองท

เกยวเนองกบวรรณกรรมตางกนออกไป ไทยและฟลปปนสเลอกจดการปญหา

การเมองกบวรรณกรรมจนโพนทะเลอยางละมนละมอม แตบางประเทศถอเปนเรอง

ละเอยดออนทางการเมอง ดงเชนอนโดนเซยในชวงทศวรรษท 1960-1970 ทเลอก

จดการกบวรรณกรรมจนโพนทะเลในประเทศอยางเดดขาดดวยการสงหามเขยนและ

หามอานหนงสอภาษาจน รวมถงการยดและเผาหนงสอภาษาจนทปรากฏในชวงนน




อาจกลาวไดวาการเลอกแนวการเขยนสมยใหมแบบพาฝนท�าใหวรรณกรรมจนโพน

ทะเลในอนโดนเซยหลดพนจากอทธพลของวรรณกรรมจนและกระแสสจนยมท

เบาบางลง อกทงเปนการหลบหลกปญหาการเมองทตองเผชญตอนนน

แนวการเขยนแบบสจนยมในวรรณกรรมจนโพนทะเลทไดรบผลกระทบ

จากปญหาการเมองในอาเซยนประสบผลส�าเรจมากในงานเขยนประเภทกวนพนธ

แตแนวการเขยนสมยใหมกลบแผวลงในชวงปลายทศวรรษท 1970 เพราะผลงาน

แนวนไมคอยมคณภาพ ประกอบกบผอานวรรณกรรมจนโพนทะเลกลดลงเรอยๆ

แสดงใหเหนวาแนวการเขยนสมยใหมไมไดชวยพฒนาวรรณกรรมจนโพนทะเล

แตการยดแนวการเขยนแบบสจนยมดงเดมกลบเปนเสาหลกของวรรณกรรมจนโพน

ทะเลในอาเซยน แนวการเขยนรปแบบนปรากฏใหเหนเปนความขดแยงอนซบซอน

ระหวางความเปนทองถน ความเปนจนและภาวะสมยใหมในวรรณกรรมจนโพนทะเล

ขณะทวรรณกรรมจนโพนทะเลทยดแนวการเขยนแบบสมยใหมในทสดแลวกตอง

ยดรากเหงาวฒนธรรมเดมเพอตอยอดพฒนาแนวการเขยน ท�าใหเกดปญหาการ

ยอมรบหรอสงสยวฒนธรรมจนทปรากฏในวงการวรรณกรรมจนโพนทะเลชวง

ทศวรรษท 1980

วรรณกรรมจนโพนทะเลหลงทศวรรษท 1980 เปนยคฟนตว ประเทศแถบ

อาเซยนอยในยคเจรญรงเรอง ท�าใหวรรณกรรมประเภทนมมากขน นบแตจนปฏรป

เปดประเทศ ยงท�าใหการตดตอไปมาหาสกบอาเซยนสะดวกรวดเรว วรรณกรรมจน

โพนทะเลเปนอสระจากจนในดานการเมองอยางสนเชง แตยงผกพนในเชงความคด

และวฒนธรรมของจน เมอกาวสศตวรรษใหมวรรณกรรมจนโพนทะเลมความ

หลากหลายขน และมความหวงในการพฒนาเนองจากการตดตอแลกเปลยนทาง

ดานวรรณกรรมระหวางประเทศเพมขน ความรดานวฒนธรรมพนเมองจนเขมแขง

ขนเรอยๆ ประกอบกบการเรยนการสอนภาษาจนทฟนตวอยางรวดเรว ชวยบมเพาะ

ผอานวรรณกรรมจนโพนทะเลในอนาคต



บทสรป

จากทกลาวมาขางตน ยอมเหนไดวาการเผยแพรวรรณกรรมจนยคแรกใน

อาเซยนสวนใหญเกดจากจตส�านกผกพนบานเกดเมองนอนของชาวจนทเดนทาง

ลงใตอพยพเขาสประเทศแถบอาเซยน โดยเฉพาะอยางยงวรรณกรรมประเภท

พงศาวดารของจนทไดรบความนยมสง ผอพยพชาวจนรนแรกไดชวยกนแปลออก

เผยแพรสสายตาชาวอาเซยน ตอมาชาวจนทอพยพมาใหมไดน�าอดมการณปฏรป

วรรณกรรมสมยใหมสพฤษภาและเนอหารปแบบของวรรณกรรมจนเขาสอาเซยน

ท�าใหวรรณกรรมจนสมยใหมยคสพฤษภาเปนตนธารก�าเนดของวรรณกรรมจนโพน

ทะเลในประเทศแถบอาเซยน และวรรณกรรมจนโพนทะเลเหลานไดพฒนา

สรรคสรางใหกลายเปนวรรณกรรมทมอตลกษณตางไปจากวรรณกรรมจน

แผนดนใหญในยคโลกาภวตน

ในมมมองของวรรณคดเปรยบเทยบยอมเหนไดวาวรรณกรรมจนมอทธพล

อยางมากตออาเซยน ไมวาจะเปนรากรวมวฒนธรรมระหวางวรรณกรรมเวยดนาม

กบวรรณกรรมจน ดวยเหตผลทางประวตศาสตรทเปนผนแผนดนเดยวกนมากอน

ท�าใหชาวเวยดนามสามารถใชอกษรจนในการสอสารถงระดบแตงบทประพนธ

ประเภทตางๆ และรบเอาขนบกบรปแบบงานประพนธรอยกรองของจนมาใชอยาง

แพรหลาย จนกลาวไดวาประวตวรรณกรรมเวยดนามกวาครงคอ การรบอทธพล

องคประกอบวรรณกรรมจากจน เชน ตวละคร เนอหา แนวคด โครงเรอง ทวงท�านอง

การเขยน หรอวรรณกรรมจนทแตกไผแยกกอมาเปนวรรณกรรมจนโพนทะเล พฒนา

เปนรปแบบวรรณกรรมอกประเภทหนงทลงหลกปกฐานในแตละประเทศของ

อาเซยนดวยการรบอทธพลแนวคดการปฏวตวรรณกรรมสพฤษภาของจนท

สนบสนนการตอตานระบอบศกดนา แสวงหาประชาธปไตยและหลกการ

วทยาศาสตร สอดคลองกบบรบทโลกยคจกรวรรดนยมและยคสมยแสวงหา

อดมการณทางการเมองทเหมาะสม ขณะทโลกแยกเปนสองขวชดเจนยคสงครามเยน

ซงสอดคลองกบแนวคดของกลเลนทวา วรรณคดขามชาตขามภาษาทสมพนธกน

มาจากวฒนธรรมเดยวกน ขณะเดยวกนอทธพลวรรณกรรมจนโบราณทสงผานจาก




ผอพยพชาวจนสภมภาคอาเซยนในชวงตนอยในรปแบบวรรณกรรมมขปาฐะหรอ

เรองเลาโดยเฉพาะเรอง “สามกก” ซงเหมาะกบยคสมยและกลมชาวจนอพยพทม

การศกษานอย และวรรณกรรมจนในรปแบบวรรณกรรมแปลจากอดตถงปจจบนท

สานสมพนธวรรณศลปขามแผนดน ชวยใหผอานในอาเซยนไดเขาถงวรรณกรรมจน

กนมากขน และเปนแรงบนดาลใจใหนกเขยนในแถบอาเซยนไดน�าทวงท�านองการ

เขยน เนอหาหรอวธการประพนธแบบจนมาปรบใช สอดคลองกบทฤษฎวรรณกรรม

ของฮนส โรเบรต เยาส ทกลาวถงประเภทวรรณกรรมทไดรบความนยมหรออทธพล

ของวรรณกรรมประเภทนนในแตละยคตามบรบทสงคมทเปลยนไป

References

Boonkajorn, T. (2010). Duai sang hang wankadee priebtiab. (In Thai). [The light of comparative Literature]. Bangkok: Center For Literary Studies. Faculty of Arts, Chulalongkorn University.

____________. (2012). Wannagram Asian sai sampan lai sodtri withi ruam bot suksa wannagram Asian sib chat. (In Thai). [Asian literature: The study of 10 countries’ Asian literature by feminsim approach]. Bangkok: Center for Literary Studies, Faculty of Arts, Chulalongkorn University.

Fan Yatun. (1994). Zhongguo wenxue zai dongnanya wenzhang. (In Chinese). [Articles of Chinese literature in South-East Asia]. Guangzhou: Jinan University.

Jin Jin. (2010). Zhongguo xiandai wenxue yu ma hua huawen wenxue de gaunxi. (In Chinese). [The relationship between modern Chinese literature and overseas Chinese literature in Malaysia]. Journal of Nankai University, 26(1), 75-85.

Lin Mingxian. (2013). Zhongguo ren dui yuenan huawen wenxue de rentong. (In Chinese). [The acceptance of Chinese people in overseas Chinese literature in Vietnam]. Chinese Literature, 28(2), 102-106.

Rao Pengzi. (1999). Zhongguo wenxue zai dongnanya. (In Chinese). [Chinese literature in South-East Asia]. Guangzhou: Jinan University.

Xie Xujie, Yu Le. (2008). Bing xin zuopin zhong de muqin xingxiang dui fei hua wenxue de yingxiang. (In Chinese). [The influence of mother role in Bing Xin literary works in overseas Chinese literature of Philippine]. Journal of Xiaogan, 27(6), 38-40.



Xie Yongxin. (2014). Lun yuenan huawen wenxue de chuangzuo chengjiu. (In Chinese). [The achievements of overseas Chinese literature in Vietnam]. Chinese Literature, 29(1), 86-89.

Zhang Changhong. (2008). Tai hua xin wenxue de licheng xin tan. (In Chinese). [New concepts of Thailand’s overseas Chinese literature]. Journal of Nanyang Reasearch, 34(1), 20-23.

Zhao Ping. (2010). Tai hua xin wenxue yanjiu yu zuopin fenxi. (In Chinese). [The study of Thai-Chinese literature and the works analysis]. Bangkok: Thai Alumni Association of China’s Universities.

Zhou Ning. (2001). Xin ma huawen wenxue. (In Chinese). [Overseas Chinese literature in Singapore and Malaysia]. Literature and Arts Criticism, 15(1), 113-120.

Zhuang Zhongqing. (2007). Dongnanya zhongguo wenxue shi. (In Chinese). [The history of Chinese literature in South-East Asia.]. Beijing: Renmin Wenxue Press.

Shi Jianping. (2011). Taoyou yu ma hua huawen wenxue. (In Chinese). [Taoyou and overseas Chinese literature in Malaysia]. Chenzhou, 11(1), 14-18.

doi: 10.14456/jms.2017.7...

Documents