ekonomİk gÖrÜnÜm kasım 2019 · 2019-11-28 · t.c. tİcaret bakanliĞi ekonomİk gÖrÜnÜm...

T.C. TİCARET BAKANLIĞIT.C. TİCARET BAKANLIĞI

www.ticaret.gov.tr

EKONOMİK GÖRÜNÜMKasım 2019

1

Not: Sunumda yer verilen veri, görüş ve değerlendirmeler, hiçbir kişi, kurum veya kuruluşa herhangi bir taahhüt içermemekte olup sadece bilgi amaçlıdır.

Son Güncelleme Tarihi: 25.11.2019


www.ticaret.gov.tr

A- MAKROEKONOMİK GELİŞMELER………………………. 3

B- MAKROEKONOMİK GÖRÜNÜM…..…………………… 21

C- DIŞ TİCARETTE GELİŞMELER …………………………. 27

1) MAL TİCARETİ…………………………….………….. 28

2) HİZMETLER TİCARETİ ………………………………. 42

D- YATIRIM ORTAMI ve YABANCI SERMAYE …………. 48

E- SERBEST BÖLGELER…………………………………… 54

F- İKİLİ, BÖLGESEL, ÇOKLU ve ÇOK TARAFLI TİCARET... 59

2


www.ticaret.gov.tr

A-MAKROEKONOMİK GELİŞMELER

3


www.ticaret.gov.tr 4

Temel Ekonomik Göstergeler

Kaynak: TÜİK, TCMB

2000 2010 2015 2016 2017 2018

GSYH ARTIŞI, 2009 Fiyatlarıyla, % 6,6 8,5 6,1 3,2 7,5 2,8

GSYH, Cari Fiyatlarla, Milyar TL 171 1.160 2.339 2.609 3.111 3.724

GSYH, Cari Fiyatlarla, Milyar $ 272 772 862 863 853 789

NÜFUS, Bin Kişi, Yıl Ortası 64.269 73.142 78.218 79.278 80.313 81.407

KİŞİ BAŞINA GSYH, Cari Fiyatlarla, $ 4.229 10.560 11.019 10.883 10.616 9.693

İHRACAT (F.O.B.), Milyon $ 27.775 113.883 143.839 142.530 156.993 167.923

İHRACAT/GSYH,% 10,2 14,7 16,7 16,5 18,4 21,3

İTHALAT (C.I.F.), Milyon $ 54.503 185.544 207.234 198.618 233.800 223.047

İTHALAT/GSYH, % 20,1 24,0 24,0 23,0 27,4 28,3

İHRACATIN İTHALATI KARŞILAMA ORANI (%) 51,0 61,4 69,4 71,8 67,1 75,3

TURİZM GELİRLERİ, Milyar $ 7,6 22,6 26,6 18,7 22,5 25,2

DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR (GİRİŞ), Milyar $ 1,0 9,1 19,3 14,0 11,6 13,0

CARİ İŞLEMLER DENGESİ/GSYH, % -3,7 -6,1 -4,5 -3,8 -5,6 -3,4

İŞGÜCÜNE KATILMA ORANI, % 46,5 51,3 52,0 52,8 53,2

İŞSİZLİK ORANI, % 11,1 10,3 10,9 10,9 11,0

İSTİHDAM ORANI, % 41,3 46,0 46,3 47,1 47,4

TÜFE (2003=100), Yıllık Ortalama, Yüzde Artış 8,6 7,7 7,8 11,1 16,3


www.ticaret.gov.tr

Kişi başı Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH), 2018 yılında, 2002 yılına göre yaklaşık 3 kat artarak3.581 dolardan 9.693 dolara yükselmiştir.

Satın Alma Gücü Paritesine (SGP) göre, 2018’de kişi başı GSYH, 28.384 dolara yükselmiştir.

Kişi Başına Düşen GSYH, ABD Doları

Kaynak: TÜİK


4 6985 961

7 304 7 906

9 65610 931

8 98010 560 11 205 11 588

12 480 12 11211 019 10 883 10 616

9 6939 50210 766

11 79613 516

14 72715 911 15 336

17 232

19 44520 473

22 20523 983

25 728 26 330

28 190 28 384

0

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

30 000

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Kişi Başı GSYH Kişi Başı GSYH(Satın Alma Gücü Paritesi)


www.ticaret.gov.tr

Dünya’nın En Büyük 20 Ekonomisi

(Cari ve Satın Alma Gücü Paritesine (SGP) Göre GSYH)

6

2018 yılı itibarıyla cari GSYH sıralamasına göre Türkiye Dünya’nın 18., Avrupa’nın 7. büyükekonomisidir.

Kaynak: TÜİK, IMF Kaynak: IMF

0

5000

10000

15000

20000

25000

AB

D

Çin

Jap

on

ya

Alm

anya

Bir

leşi

k K

rallı

k

Fran

sa

Hin

dis

tan

İtal

ya

Bre

zily

a

G.K

ore

Kan

ada

Ru

sya

isp

anya

Avu

stra

lya

Mek

sika

End

on

ezy

a

Ho

llan

da

Türk

iye

Suu

di A

rab

ista

n

İsvi

çre

GSYH (Cari) Milyar $

-

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

Çin

AB

D

Hin

dis

tan

Jap

on

ya

Alm

anya

Ru

sya

End

on

ezy

a

Bre

zily

a

Bir

leşi

k K

rallı

k

Fran

sa

Mek

sika

İtal

ya

Türk

iye

G.K

ore

isp

anya

Suu

di A

rab

ista

n

Kan

ada

İran

Tayl

and

Avu

stra

lya

GSYH (SGP) Milyar $


www.ticaret.gov.tr

Başlıca Bölgeler ve Ülkeler İtibarıyla GSYH Artışları (2018)

Türkiye ekonomisi 2018 yılında %2,8 oranında büyümüştür.

7

Kaynak: TÜİK, IMF

2,1

1,9

1,1

6,6

1,4

6,8

0,9

0,8

2,0

2,3

2,6

1,4

2,9

2,8

0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0

AB

Avro…

Brezilya

Çin

Almanya

Hindistan

İtalya

Japonya

Meksika

Rusya

İspanya

İngiltere

ABD

Türkiye


www.ticaret.gov.tr

Türkiye ekonomisi 2019 yılının ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre %1,5 oranındadaralmıştır.

2003-2018 döneminde Türkiye ekonomisinde yıllık ortalama %5,5 oranında büyümekaydedilmiştir.

Dönemler İtibarıyla GSYH Büyüme Oranları (%)

8

Yıllık ArtışlarKaynak: TÜİK


www.ticaret.gov.tr

2019 yılı Kasım ayında, İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı; bir önceki aya göre 0,8 puan, birönceki yıla göre ise 3,1 puan artış göstererek %77,2 seviyesinde gerçekleşmiştir.

İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (%)


Kaynak: TCMB

77,2

50

52

54

56

58

60

62

64

66

68

70

72

74

76

78

80

82

84

Ağu

sto

s…

Kas

ım 0

8

Şub

at 0

9

May

ıs 0

9

Ağu

sto

s…

Kas

ım 0

9

Şub

at 1

0

May

ıs 1

0

Ağu

sto

s…

Kas

ım 1

0

Şub

at 1

1

May

ıs 1

1

Ağu

sto

s…

Kas

ım 1

1

Şub

at 1

2

May

ıs 1

2

Ağu

sto

s…

Kas

ım 1

2

Şub

at 1

3

May

ıs 1

3

Ağu

sto

s…

Kas

ım 1

3

Şub

at 1

4

May

ıs 1

4

Ağu

sto

s…

Kas

ım 1

4

Şub

at 1

5

May

ıs 1

5

Ağu

sto

s…

Kas

ım 1

5

Şub

at 1

6

May

ıs 1

6

Ağu

sto

s…

Kas

ım 1

6

Şub

at 1

7

May

ıs 1

7

Ağu

sto

s…

Kas

ım 1

7

Şub

at 1

8

May

ıs 1

8

Ağu

sto

s…

Kas

ım 1

8

Şub

at 1

9

May

ıs 1

9

Ağu

sto

s…

Kas

ım 1

9


www.ticaret.gov.tr

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SÜE 2019 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %3,5oranında artarken takvim etkisinden arındırılmış SÜE bir önceki yılın aynı ayına göre %3,4oranında artmıştır.

*Mevsimsellikten Arındırılmış Endeks (2015=100)

Sanayi Üretim Endeksi* (SÜE)

10

115,5

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

110,0

120,0

130,0


www.ticaret.gov.tr

PMI, 2019 yılı Ekim ayında bir önceki aya göre 1,0 puan azalarak 49,0 değeri ile eşik değerin altındagerçekleşmiştir.

Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI)

11

* Endeks değerinin 50’nin üzerinde olması artışı, altında olması düşüşü göstermektedir.

49

40

42

44

46

48

50

52

54

56

58

60

Nis

.16

May

.16

Haz

.16

Tem

.16

Ağu

.16

Eyl.1

6

Eki.1

6

Kas

.16

Ara

.16

Oca

.17

Şub

.17

Mar

.17

Nis

.17

May

.17

Haz

.17

Tem

.17

Ağu

.17

Eyl.1

7

Eki.1

7

Kas

.17

Ara

.17

Oca

.18

Şub

.18

Mar

.18

Nis

.18

May

.18

Haz

.18

Tem

.18

Ağu

.18

Eyl.1

8

Eki.1

8

Kas

.18

Ara

.18

Oca

.19

Şub

.19

Mar

.19

Nis

.19

May

.19

Haz

.19

Tem

.19

Ağu

.19

Eyl.1

9

Eki.1

9


www.ticaret.gov.tr

Karşılıksız Çek Oranları

12

Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği

Eylül ayında ‘‘karşılıksız’’ işlemi yapılan çek adedinin bankalara ibraz edilen çekler içerisindekioranında ve ‘‘karşılıksız’’ işlemi yapılan çeklerin tutar olarak toplam içerisindeki oranında artışgözlenmiştir.


www.ticaret.gov.tr

2019 yılı Ekim ayında, önceki yılın aynı ayına göre, TÜFE’de %8,6 oranında, Yİ-ÜFE’de ise %1,7oranında artış gerçekleşmiştir.

*Endeks (2003=100)

Enflasyondaki Gelişmeler*

13

%

8,6

1,70,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

35,00

40,00

45,00

50,00

Şub

.16

Mar

.16

Nis

.16

May

.16

Haz

.16

Tem

.16

Ağu

.16

Eyl.1

6

Eki.1

6

Kas

.16

Ara

.16

Oca

.17

Şub

.17

Mar

.17

Nis

.17

May

.17

Haz

.17

Tem

.17

Ağu

.17

Eyl.1

7

Eki.1

7

Kas

.17

Ara

.17

Oca

.18

Şub

.18

Mar

.18

Nis

.18

May

.18

Haz

.18

Tem

.18

Ağu

.18

Eyl.1

8

Eki.1

8

Kas

.18

Ara

.18

Oca

.19

Şub

.19

Mar

.19

Nis

.19

May

.19

Haz

.19

Tem

.19

Ağu

.19

Eyl.1

9

Eki.1

9

TÜFE ÜFE


www.ticaret.gov.tr

2019 yılı Ağustos döneminde işsizlik oranı %14,0 iken; mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %14,2düzeyinde gerçekleşmiştir.

Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı ABD’de %3,7 (Ağustos), AB(28)’de %6,2 (Ağustos), Avro Bölgesi’nde%7,4 (Ağustos), Almanya’da %3,1 (Ağustos), Fransa’da %8,5 (Ağustos) ve İtalya’da %9,5 (Ağustos) düzeyindebulunmaktadır.

14

İşgücü Piyasasındaki Gelişmeler

Kaynak: TÜİKNot: Mevsimsel Düzeltilmiş Veriler

6

8

10

12

14

16

18

18 000

20 000

22 000

24 000

26 000

28 000

30 000

32 000

34 000

Ağu

.05

Şub

.06

Ağu

.06

Şub

.07

Ağu

.07

Şub

.08

Ağu

.08

Şub

.09

Ağu

.09

Şub

.10

Ağu

.10

Şub

.11

Ağu

.11

Şub

.12

Ağu

.12

Şub

.13

Ağu

.13

Şub

.14

Ağu

.14

Şub

.15

Ağu

.15

Şub

.16

Ağu

.16

Şub

.17

Ağu

.17

Şub

.18

Ağu

.18

Şub

.19

Ağu

.19

İşgücü İstihdam İşsizlik Oranı (Sağ Eksen)

bin

kişi %


www.ticaret.gov.tr

2019 yılı Ekim ayında merkezi yönetim bütçe gelirleri 65,4 milyar TL olarak gerçekleşirken bütçe giderleri80,3 milyar TL olmuş ve bütçe 14,9 milyar TL açık vermiştir.

15

Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri

Kaynak: T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı

0

20.000.000

40.000.000

60.000.000

80.000.000

100.000.000

TL

Bütçe Gelirleri Bütçe Giderleri


www.ticaret.gov.tr

Türkiye’nin Merkezi Yönetim Bütçe Açığının GSYH’ye oranı 2018 yılında %1,9 olarak gerçekleşmiş ve%3,0 olan Maastricht kriterini karşılamıştır.

Merkezi Yönetim Bütçe Açığı / GSYH (%), 2018

Kaynak: T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Eurostat.

16


www.ticaret.gov.tr

Türkiye’nin AB tanımlı borç oranı 2018 yılında, Maastricht kriteri olan %60’ın oldukça altında,%30,4 olarak gerçekleşmiştir.

AB Tanımlı Kamu Borç Stoku / GSYH (%), 2018

Kaynak: T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Eurostat.

17

181,1

121,5

132,2

97,1

98,4

85,1

64,8

86,8

73,8

80,0

60,9

70,1

52,4

48,9

30,4

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200

Yunanistan

Portekiz

İtalya

İspanya

Fransa

Avro Bölgesi

İrlanda

İngiltere

Avusturya

AB

Almanya

Slovenya

Hollanda

Polonya

Türkiye


www.ticaret.gov.tr

Ödemeler Dengesi

18

Eylül Ocak-Eylül

Milyon Dolar 2018 2019Değişim

(%)2018 2019

Değişim (%)

I- CARİ İŞLEMLER HESABI 1.878 2.477 31,9 -29.240 3.687 -112,6

A. DIŞ TİCARET DENGESİ -915 -867 -5,2 -41.188 -13.097 -68,2

B. HİZMETLER DENGESİ 3.630 4.324 19,1 19.989 24.947 24,8

C. BİRİNCİL GELİR DENGESİ -941 -1.088 15,6 -8.435 -8.869 5,1

D. İKİNCİL GELİR DENGESİ 104 108 3,8 394 706 79,2

II- SERMAYE HESABI -1 -6 - 61 23 -62,3

III- FİNANS HESAPLARI 1.513 709 -53,1 -11.433 5.552 -148,6

Doğrudan Yatırımlar -975 -8 -99,2 -5.808 -4.291 -26,1

Net Varlık Edinimi 245 179 -26,9 2.801 2.003 -28,5

Net Yükümlülük Oluşumu 1.220 187 -84,7 8.609 6.294 -26,9

Sermaye 369 326 -11,7 3.868 4.531 17,1

Yatırım 372 337 -9,4 4.307 4.589 6,5

Tasfiye 3 11 266,7 439 58 -86,8

Diğer Sermaye (Net) 397 -448 -212,8 1.054 -1.450 -237,6

Gayrimenkul (Net) 454 309 -31,9 3.687 3.213 -12,9

Portföy Yatırımları 925 -144 -115,6 3.636 -482 -113,3

Diğer Yatırımlar 5.039 832 -83,5 7.625 6.076 -20

Rezerv Varlıklar -3.476 29 -100,8 -16.886 4.249 -125

IV- NET HATA NOKSAN -364 -1.762 384,1 17.746 1.842 -90


www.ticaret.gov.tr

Küresel Ticaret Endekslerindeki Gelişmeler *

19

Kaynak: Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis (CPB)

* Ticaret Endeksi (2010=100), mevsimsel arındırılmış veriler kullanılmakta ve artışlar yıllık olarak hesaplanmaktadır.

% %


www.ticaret.gov.tr

Küresel Sanayi Üretim Endekslerindeki Gelişmeler*

20

Kaynak: Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis (CPB)

*Sanayi Üretim Endeksi, Yüzde Değişim (2010=100), mevsimsel arındırılmış veriler kullanılmakta ve artışlar yıllık olarak hesaplanmaktadır.

%


www.ticaret.gov.tr

B-MAKROEKONOMİK GÖRÜNÜM

21


www.ticaret.gov.tr

2020-2022 Yeni Ekonomi Programı (YEP) Hedefleri


2020-2022 dönemini kapsayan Yeni Ekonomi Programının amacı; 2019-2021 Yeni Ekonomi Programı (YEP)

çerçevesinde fiyat istikrarı, finansal istikrar ve cari işlemler dengesinde son bir yılda elde edilen

kazanımların korunup geliştirilmesi, üretim ve verimlilik odaklı, sürdürülebilir büyüme ile adaletli

paylaşıma yönelik ekonomik dönüşümün ve değişimin gerçekleştirilmesidir.

22

2019 (GT) 2020 (P) 2021 (P) 2022 (P)

GSYH (Milyar TL, Cari Fiyatlarla) 4.269 4.872 5.484 6.070

Kişi Başına Milli Gelir ($) 9.093 9.738 10.144 10.534

GSYH Reel Büyümesi (%) 0,5 5,0 5,0 5,0

İşsizlik Oranı (%) 12,9 11,8 10,6 9,8

Seyahat Gelirleri (Milyar $) 29,0 34,3 40,1 46,5

Cari İşlemler Dengesi (Milyar $) 1,0 -9,6 -7,0 0,0

Cari İşlemler Dengesi / GSYH (%) 0,1 -1,2 -0,8 0,0GT: Gerçekleşme TahminiP: Program


www.ticaret.gov.tr

İhracat Ana Planı Hedefleri

23

İHRACATIN FİNANSMANI

İHRACAT DESTEKLERİNE YENİ YAKLAŞIMLAR

KATMA DEĞER-REKABET GÜCÜ

PAZAR ÇEŞİTLİLİĞİ

YENİ İHRACATÇI

TEKNOLOJİ ODAKLI YENİ NESİL SERBEST BÖLGE

DİJİTALLEŞME

SÜRDÜRÜLEBİLİRİHRACAT ARTIŞI

ÜRETİCİ-İHRACATÇI FİRMALARIN KORUNMASI

REKABETÇİ HİZMET SEKTÖRLERİ

TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASI


www.ticaret.gov.tr

İhracat Ana Planı Politika Araçları

24

Dijital Gümrükler

İhracatçılar İçin Kullanıcı Dostu Dijital Uygulamalar

Ticaret Diplomasisi Araçları

Ticaret Politikası Önlemleri

Ticaret Müşavirleri Ağı

Türkiye Kadın Girişimci Ağı

Melek Yatırımcı Ağı

Dış Ticaret Alanında Mesleki Eğitim

Finansman Desteği

Enerji Desteği

Kira Desteği

İstihdam Desteği

Uzun Vadeli Finansman

Kur riskine karşı yeni ürünler

Kadın ve Genç Girişimcilere Özel Kredi Programı

Mevsimsel Kredi Destek Programı

Dijitalleşme ve Ticaret Kolaylıkları

Ticaret Diplomasisi ve

Yeni İhracatçılar

Teknoloji Odaklı Yeni Nesil Serbest

Bölgeler

İhracatın Finansmanı

(Eximbank Ürünleri)


www.ticaret.gov.tr

Uluslararası Kuruluşların Büyüme Tahminleri

25

Kaynak: IMF 2019 Ekim ayı Görünüm RaporuOECD 2019 Kasım ayı Görünüm RaporuDünya Bankası 2019 Haziran ayı Görünüm Raporu

2019 yılında 2018 yılına göre büyüme oranlarında düşüş beklenmektedir.

Bazı Ülke-Ülke Gruplarına İlişkin Büyüme Tahminleri (%)

DünyaAvro

Bölgesi ABD Brezilya Rusya Hindistan ÇHC Japonya

IMF

2018 3.6 1.9 2.9 1.1 2.3 6.8 6.6 0.82019 3.0 1.2 2.4 0.9 1.1 6.1 6.1 0.92020 3.4 1.4 2.1 2.0 1.9 7.0 5.8 0.5

OECD

2018 3.6 1.9 2.9 1.1 2.3 6.8 6.6 0.82019 2.9 1.2 2.3 0.8 1.1 5.8 6.2 1.02020 2.9 1.1 2.0 1.7 1.6 6.2 5.7 0.6

Dünya Bankası

2018 3.0 1.8 2.9 1.1 2.3 7.2 6.6 0.82019 2.6 1.2 2.5 1.5 1.2 7.5 6.2 0.82020 2.7 1.4 1.7 2.5 1.8 7.5 6.1 0.7


www.ticaret.gov.tr

Dünya Ticaretine İlişkin Tahminler

*IMF tarafından yapılan tahminler mal ve hizmet ticaretini kapsamaktadır.

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) tahminlerine göre, dünya ticaret hacmindeki büyüme hızının 2019yılında yavaşlayarak %3’den %1,2’ye ineceği, 2020 yılında ise %2,7 seviyesine çıkacağıöngörülmektedir.

26

Kaynak: IMF (Ekim 2019), DTÖ (Ekim 2019)

Mal Ticaretine İlişkin Tahminler (%)

Dünya Ticaret Hacmi Yıllar

İhracat İthalat

Gelişmiş Ekonomiler

Yükselen Ekonomiler

Gelişmiş Ekonomiler

Yükselen Ekonomiler

IMF*

2018 3,1 3,9 3,0 5,1 3,6

2019 0,9 1,9 1,2 0,7 1,1

2020 2,5 4,1 2,7 4,3 3,2

DTÖ2018 2,1 3,5 2,5 4,1 3,02019 0,4 2,1 1,6 1,1 1,22020 2,2 3,4 1,2 4,3 2,7


www.ticaret.gov.tr

C-DIŞ TİCARETTE GELİŞMELER

27


www.ticaret.gov.tr

1)MAL TİCARETİ

28


www.ticaret.gov.tr

Mal Ticareti Hedefleri (YEP)


29

2019 2020 2021 2022

İhracat (Milyar $) (GTS) 181,4 190,0 202,0 213,0

İthalat (Milyar $) (GTS) 207,8 231,5 247,0 260,0

Dış Ticaret Dengesi (GTS, Milyar Dolar) -26,4 -41,5 -45,0 -47,0

Dış Ticaret Hacmi (GTS)/GSYH (%) 52,0 51,9 52,4 52,6

İhracat/İthalat (%) 87,3 82,1 81,8 81,9


www.ticaret.gov.tr

Türkiye’nin dünya mal ihracatındaki payı 2018 yılında %0,86 düzeyindedir.

Türkiye'nin Küresel Mal İhracatındaki Payı (%)

Kaynak: DTÖ

30

0,82 0,81

0,75 0,74

0,830,81

0,83

0,870,89 0,89

0,86

0,40

0,60

0,80

1,00

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018


www.ticaret.gov.tr

Türkiye'nin Küresel Mal İthalatındaki Payı (%)

31

Türkiye’nin dünya mal ithalatındaki payı 2018 yılında %1,12 düzeyindedir.

Kaynak: DTÖ

1,1

1,2

1,31,26

1,321,27

1,23 1,22

1,29

1,12

0,40

0,50

0,60

0,70

0,80

0,90

1,00

1,10

1,20

1,30

1,40

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018


www.ticaret.gov.tr

İhracat ve İthalatın Aylık Gelişimi (Bin $)

2019 Eylül ayında, 2018 yılının aynı ayına göre, ihracat %0,3 artış ile 14,4 milyar dolar,ithalat ise %1,0 artış ile 16,5 milyar dolar olmuştur. Dış ticaret açığı ise %6,6’lık artışla2,1 milyar dolara ulaşmıştır.

32

Kaynak: TÜİKNot: Takvim ve Mevsim Etkilerinden Arındırılmış Veriler Kullanılmıştır.

0

5 000 000

10 000 000

15 000 000

20 000 000

25 000 000

19

97

-05

19

97

-09

19

98

-01

19

98

-05

19

98

-09

19

99

-01

19

99

-05

19

99

-09

20

00

-01

20

00

-05

20

00

-09

20

01

-01

20

01

-05

20

01

-09

20

02

-01

20

02

-05

20

02

-09

20

03

-01

20

03

-05

20

03

-09

20

04

-01

20

04

-05

20

04

-09

20

05

-01

20

05

-05

20

05

-09

20

06

-01

20

06

-05

20

06

-09

20

07

-01

20

07

-05

20

07

-09

20

08

-01

20

08

-05

20

08

-09

20

09

-01

20

09

-05

20

09

-09

20

10

-01

20

10

-05

20

10

-09

20

11

-01

20

11

-05

20

11

-09

20

12

-01

20

12

-05

20

12

-09

20

13

-01

20

13

-05

20

13

-09

20

14

-01

20

14

-05

20

14

-09

20

15

-01

20

15

-05

20

15

-09

20

16

-01

20

16

-05

20

16

-09

20

17

-01

20

17

-05

20

17

-09

20

18

-01

20

18

-05

20

18

-09

20

19

-01

20

19

-05

20

19

-09

İthalat İhracat


www.ticaret.gov.tr

Dış Ticaretin Gelişimi

33

2019 Ocak-Eylül döneminde, ihracat %2,3 artışla 125,8 milyar dolar, ithalat ise %14,8azalış ile 148,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.

Yıllık (Milyon $) Dönemsel (Milyon $) Değişim (%) 2018/2019

2017 2018 2018 Ocak-Eylül 2019 Ocak-Eylül

İhracat 156.993 167.921 122.942 125.765 2,3

Enerji İhracatı* 4.327 4.412 3.139 5.211 66,0

Altın İhracatı 6.606 2.577 2.189 1.707 -22,0

İthalat 233.800 223.047 174.155 148.428 -14,8

Enerji İthalatı* 37.205 43.006 31.855 30.954 -2,8

Altın İthalatı 16.576 11.299 9.891 6.864 -30,6

Dış Ticaret Hacmi 390.793 390.968 297.097 274.193 -7,7

Dış Ticaret Dengesi -76.807 -55.126 -51.213 -22.664 -55,7

Enerji Dışı Denge -43.929 -16.533 -22.496 3.079 -113,7

İhracat / İthalat (%) 67,1 75,3 70,6 84,7


www.ticaret.gov.tr

Dış Ticaret Endeksleri (2010=100)

34

2017 2018 2019 (Eylül) 2019 (Ocak-Eylül)

Endeks % Değişim Endeks %Değişim Endeks % Değişim Endeks % Değişim

İhracat Birim Değer Endeksi 93,3 1,5 95,8 2,7 90,5 -3,4 91,7 -5,1

İhracat Miktar Endeksi 147,8 8,5 154,0 4,2 168,1 3,8 160,7 7,9

İthalat Birim Değer Endeksi 88,8 7,5 93,6 5,4 87,3 -5,3 89,8 -3,4

İthalat Miktar Endeksi 141,9 9,5 128,4 -9,5 122,1 6,6 118,8 -11,7

Dış Ticaret Hadleri 105,0 -5,6 102,3 -2,6 103,6 1,9 102,2 -1,8

*Dönemsel veriler ortalama alınarak elde edilmiştir.

Kaynak: TÜİK

Ocak-Eylül döneminde ihracat miktar endeksi bir önceki yılın aynı dönemine göre %7,9oranında artarken, ithalat miktar endeksinde ise %11,7 oranında düşüş gözlenmiştir.



GTS* ve ÖTS*’ye Göre Dış Ticaret Verileri

Tablo 1: Genel Ticaret Sistemine(GTS) Göre Dış Ticaret Verileri

Tablo 2: Özel Ticaret Sistemine(ÖTS) Göre Dış Ticaret Verileri

*Genel Ticaret Sistemi’nde (GTS), Gümrük alanlarına ve serbest bölgelere giren ve çıkan mallar da dış ticaret verisinde yer almaktadır. Özel Ticaret Sistemi’nde (ÖTS) ise gümrük sınırı esas alınmaktadır. Bu tanıma göre serbest bölgeler ve gümrük antrepoları gümrük sınırı dışında yer almaktadır.

Kaynak: Ticaret Bakanlığı

Kaynak: Ticaret Bakanlığı

Ekim Ocak-Ekim

(Milyon $)2018 2019 Değişim (%) 2018 2019 Değişim (%)

İhracat 16.590 16.336 -1,53 145.789 148.842 2,09

İthalat 16.408 18.179 10,79 198.136 172.070 -13,16

Dış Ticaret Hacmi 32.998 34.515 4,60 343.925 320.912 -6,69

Dış Ticaret Dengesi 181 -1.843 -1.116,07 -52.347 -23.229 -55,63

İhr/İth.Karşılama Oranı(%) 101,1 89,9 73,6 86,5

Ekim Ocak-Ekim

(Milyon $)2018 2019 Değişim (%) 2018 2019 Değişim (%)

İhracat 15.677 15.661 -0,10 138.619 141.426 2,02

İthalat 16.174 17.434 7,79 190.329 165.862 -12,86

Dış Ticaret Hacmi 31.851 33.095 3,90 328.948 307.288 -6,58

Dış Ticaret Dengesi -497 -1.772 256,43 51.710 -24.436 -52,74

İhr/İth.Karşılama Oranı(%) 96,9 89,8 72,8 85,3


www.ticaret.gov.tr

Geniş Ekonomik Grupların Sınıflaması (BEC)

36

Eylül Ocak-Eylül

İhracat (Milyon $) 2018 2019 Değ. (%) 2018 2019 Değ. (%)

Yatırım malları 1.657 1.645 -0,7 14.380 15.141 5,3

Ara mallar 7.034 6.802 -3,3 58.505 59.848 2,3

Tüketim malları 5.676 5.935 4,6 49.565 50.028 0,9

Diğerleri 32 54 71,5 492 748 52,0

TOPLAM 14.398 14.436 0,3 122.942 125.765 2,3

Eylül Ocak-Eylül

İthalat (Milyon $) 2018 2019 Değ. (%) 2018 2019 Değ. (%)

Yatırım malları 2.006 2.019 0,6 22.479 18.462 -17,9

Ara mallar 12.852 12.833 -0,1 132.834 116.370 -12,4

Tüketim malları 1.395 1.605 15,0 18.252 13.184 -27,8

Diğerleri 73 35 -52,4 590 412 -30,2

TOPLAM 16.327 16.492 1,0 174.155 148.428 -14,8


www.ticaret.gov.tr

* Sıralama 2019 yılı Eylül ayına göre yapılmıştır.

Kaynak: TÜİK

Başlıca İhraç Ürünleri

37

FASIL

İHRACAT (MİLYON $) Eylül Ocak - Eylül

FASIL ADI2018 2019

%

Değişim 2018 2019

%

Değişim

87 Motorlu kara taşıtları 2.198 2.149 -2,2 19.623 19.154 -2,4

84 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler 1.311 1.408 7,4 11.551 12.097 4,7

72 Demir ve çelik 1.034 806 -22,0 8.076 7.721 -4,4

61 Örme giyim eşyası ve aksesuarı 781 789 1,0 6.745 6.737 -0,1

85 Elektrikli makina ve cihazlar 749 769 2,6 6.282 6.235 -0,7

71 Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar 814 614 -24,5 5.482 5.460 -0,4

27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar 489 586 20,0 3.139 5.211 66,0

73 Demir veya çelikten eşya 595 566 -4,8 4.746 4.744 -0,1

62 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı 499 535 7,1 4.779 4.973 4,1

39 Plastikler ve mamulleri 500 527 5,4 4.480 4.676 4,4


www.ticaret.gov.tr

* Sıralama 2019 yılı Eylül ayına göre yapılmıştır.

Başlıca İthal Ürünleri

Kaynak: TÜİK

38

FASIL

İTHALAT (MİLYON $) Eylül Ocak - Eylül

FASIL ADI2018 2019

%

Değişim 2018 2019

%

Değişim

27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar 3.695 3.262 -11,7 31.855 30.954 -2,8

84 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler 1.742 1.663 -4,5 19.878 15.570 -21,7

72 Demir ve çelik 1.414 1.290 -8,8 14.727 11.117 -24,5

85 Elektrikli makina ve cihazlar 1.186 1.265 6,6 12.974 10.693 -17,6

71 Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar 571 1.103 93,2 10.782 8.424 -21,9

39 Plastikler ve mamulleri 964 956 -0,9 10.268 8.846 -13,8

87 Motorlu kara taşıtları 764 841 10,0 11.020 6.481 -41,2

29 Organik kimyasal ürünler 470 416 -11,5 4.680 4.126 -11,8

30 Eczacılık ürünleri 275 388 41,2 3.296 3.416 3,6

90

Optik, fotoğraf, sinema, vb. cihazlar, bunların aksam, parça

ve aksesuarı320 360 12,5 3.564 3.181 -10,7


www.ticaret.gov.tr

İhracat ve İthalatta İlk Beş Ülke

2019 Ocak-Eylül Dönemi İhracatımızda İlk 5 Ülke (% Pay) 2019 Ocak-Eylül Dönemi İthalatımızda İlk 5 Ülke (% Pay)

2018 yılı İhracatımızda İlk 5 Ülke (% Pay) 2018 yılı İthalatımızda İlk 5 Ülke (% Pay)

39

Kaynak: TÜİK


www.ticaret.gov.tr

İhracatın Bölgesel Dağılımı

40

Milyon DolarEYLÜL OCAK-EYLÜL

2018 2019 % Pay % Değişim 2018 2019 % Pay % Değişim

A- AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ (28) 7.303 7.085 49,1 -3,0 61.930 61.904 49,2 0,0

B- TÜRKİYE SERBEST BÖLGELERİ 175 177 1,2 1,2 1.649 1.638 1,3 -0,6

C- DİĞER ÜLKELER 6.920 7.174 49,7 3,7 59.363 62.222 49,5 4,8

1- DİĞER AVRUPA 1.098 1.091 7,6 -0,6 8.701 8.750 7,0 0,6

2- AFRİKA 1.189 1.290 8,9 8,5 10.248 11.481 9,1 12,0

Kuzey Afrika 773 778 5,4 0,6 6.698 7.379 5,9 10,2

Diğer Afrika 416 513 3,6 23,2 3.549 4.102 3,3 15,6

3- AMERİKA 1.084 1.012 7,0 -6,6 9.315 9.093 7,2 -2,4

Kuzey Amerika 817 764 5,3 -6,5 6.944 6.602 5,2 -4,9

Orta Amerika ve Karayip 127 122 0,8 -3,8 1.079 1.200 1,0 11,2

Güney Amerika 139 125 0,9 -9,9 1.292 1.291 1,0 0,0

4- ASYA 3.466 3.703 25,7 6,8 30.353 32.190 25,6 6,1

Yakın ve Ortadoğu 2.379 2.603 18,0 9,4 21.460 23.015 18,3 7,2

Diğer Asya 1.087 1.100 7,6 1,2 8.893 9.174 7,3 3,2

5- AVUSTRALYA VE YENİ ZELANDA 73,2 67,9 0,5 -7,2 581,2 549,0 0,4 -5,5

6- DİĞER ÜLKE ve BÖLGELER 10,3 9,1 0,1 -11,8 164,3 160,1 0,1 -2,6

GENEL TOPLAM 14.398 14.436 100 0,3 122.942 125.765 100 2,3


www.ticaret.gov.tr

İthalatın Bölgesel Dağılımı

41

Milyon DolarEYLÜL OCAK-EYLÜL

2018 2019 % Pay % Değişim 2018 2019 % Pay % Değişim

A- AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ (28) 5.407 5.505 33,4 1,8 63.437 50.079 33,7 -21,1

B- TÜRKİYE SERBEST BÖLGELERİ 94 105 0,6 11,8 1.014 915 0,6 -9,8

C- DİĞER ÜLKELER 10.825 10.881 66,0 0,5 109.704 97.435 65,6 -11,2

1- DİĞER AVRUPA 2.157 2.305 14,0 6,9 22.476 21.737 14,6 -3,3

2- AFRİKA 414 457 2,8 10,4 5.553 4.253 2,9 -23,4

Kuzey Afrika 281 329 2,0 17,0 3.626 2.878 1,9 -20,6

Diğer Afrika 133 128 0,8 -3,7 1.928 1.375 0,9 -28,7

3- AMERİKA 1.889 1.731 10,5 -8,4 17.959 14.077 9,5 -21,6

Kuzey Amerika 1.190 1.182 7,2 -0,6 11.067 9.561 6,4 -13,6

Orta Amerika ve Karayip 53 93 0,6 75,1 647 597 0,4 -7,8

Güney Amerika 647 457 2,8 -29,4 6.244 3.919 2,6 -37,2

4- ASYA 5.278 5.021 30,4 -4,9 55.162 45.507 30,7 -17,5

Yakın ve Ortadoğu 1.387 1.236 7,5 -10,9 14.323 11.841 8,0 -17,3

Diğer Asya 3.891 3.786 23,0 -2,7 40.839 33.666 22,7 -17,6

5- AVUSTRALYA VE YENİ ZELANDA 93 31 0,2 -66,0 840 771 0,5 -8,2

6- DİĞER ÜLKE ve BÖLGELER 995 1.335 8,1 34,2 7.713 11.090 7,5 43,8

GENEL TOPLAM 16.327 16.492 100 1,0 174.155 148.428 100 -14,8


www.ticaret.gov.tr

2)HİZMETLER TİCARETİ

42

T.C. TİCARET BAKANLIĞI

www.ticaret.gov.tr

Hizmetler Sektörüne İlişkin Hedefler2023 Hedeflerimiz kapsamında hizmetler sektöründe;

• Ülkemizin dünya hizmet ticaretinden aldığı payın artırılması

• Hizmetler sektörü toplam ihracatının 150 milyar dolara çıkarılması

• Sağlık turizminde 20 Milyar Dolar, film-dizi sektöründe 1 Milyar Dolar, eğitim sektöründe 2 Milyar Dolar, bilişim sektöründe ise 10 Milyar Dolar tutarında ihracat rakamına ulaşılması

2015/8 sayılı Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi Hakkında Karar ile desteklenen sektörler;

• Sağlık Turizmi, Bilişim, Eğitim, Film ve Yönetim Danışmanlığı

2015/8 sayılı Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi Hakkında Karar ile sağlanan destekler;

• Ürün-hizmet tescil desteği

• Marka yurtdışı tescil ve korunma desteği

• Rapor ve Yurtdışı Şirket Alımına Yönelik Danışmanlık desteği

• Belgelendirme desteği

• Reklam, tanıtım ve pazarlama desteği

• Danışmanlık desteği

• Acenta komisyon desteği

• Tercümanlık desteği

• Hasta yol desteği

• Bilgisayar oyunu-mobil uygulama pazara giriş desteği

• Film reklam desteği/film yurtdışı pazarlama desteği

43


www.ticaret.gov.tr

Türkiye’nin 2018 yılı küresel hizmet ihracatındaki payı %0,83 düzeyindedir.

Türkiye'nin Küresel Hizmet İhracatındaki Payı (%)

44

0,97

0,90 0,900,93

1,00 1,00

0,95

0,76

0,82 0,83

0,40

0,60

0,80

1,00

1,20

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Kaynak: TCMB, DTÖ


www.ticaret.gov.tr

Türkiye'nin Küresel Hizmet İthalatındaki Payı (%)

Türkiye’nin 2018 yılı küresel hizmet ithalatındaki payı %0,40 düzeyindedir.

45

Kaynak: TCMB, DTÖ

0,47

0,50

0,48

0,46

0,50

0,46

0,44 0,440,45

0,40

0,20

0,25

0,30

0,35

0,40

0,45

0,50

0,55

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018


www.ticaret.gov.tr

Ödemeler Dengesi-Hizmet Kalemleri

46

Eylül Ocak-Eylül

Milyon Dolar 2018 2019 Değişim(%) 2018 2019 Değişim(%)

Hizmetler Geliri 5.367 6.092 13,5 37.308 41.529 11,3

Taşımacılık Geliri 1.698 1.733 2,1 13.449 13.714 2,0

Seyahat Geliri 3.192 3.804 19,2 19.684 22.974 16,7

İnşaat Geliri 34 81 138,2 209 355 69,9

Sigorta Geliri 101 107 5,9 843 960 13,9

Finansal Hizmetler Geliri 61 70 14,8 515 560 8,7

Diğer Ticari Hizmetler Geliri 58 39 -32,8 635 965 52,0

Resmi Hizmetler Geliri 72 83 15,3 517 563 8,9

Diğer Hizmetler Geliri 123 165 34,1 1.189 1.173 -1,3

Eylül Ocak-Eylül

Milyon Dolar 2018 2019 Değişim(%) 2018 2019 Değişim(%)

Hizmetler Gideri 1.737 1.768 1,8 17.319 16.582 -4,3

Taşımacılık Gideri 788 772 -2,0 7.280 6.579 -9,6

Seyahat Gideri 340 333 -2,1 3.715 3.180 -14,4

İnşaat Gideri 0 1 - 25 9 -64,0

Sigorta Gideri 110 136 23,6 1.196 1.315 9,9

Finansal Hizmetler Gideri 88 89 1,1 946 1.287 36,0

Diğer Ticari Hizmetler Gideri 164 222 35,4 1.797 1.868 4,0

Resmi Hizmetler Gideri 92 117 27,2 906 994 9,7

Diğer Hizmetler Gideri 85 76 -10,6 928 837 -9,8


www.ticaret.gov.tr

• Dünyanın en büyük 250 müteahhitlik şirketilistesinde 2018 yılında 46 Türk firması vardır.

• Türkiye, bu bakımdan Çin’den sonra 2. sıradayer almaktadır.

Sektörün ekonomiye katkıları: Döviz girdisi,ihracata katkı, istihdama katkı, teknolojitransferi, makina parkına etki, dışa açılmasürecine etki.

Yurt Dışında Müteahhitlik Hizmetleri

47

Müteahhitlik Hizmetlerinin Ülke Gruplarına Göre Dağılımı(Ekim 2019)

Not: Veriler 2019 yılı Ekim sonu itibarıyla derlenmiştir.

Yıl Proje Sayısı Ülke Sayısı Proje Bedeli ($)Kümülatif Proje

Bedeli ($)

Ort. Proje

Bedeli ($)

1971-2002 2.427 48 50 0 0,0

2003 339 35 6.398 56.157 18,9

2004 477 36 8.620 64.777 18,1

2005 452 33 12.964 77.741 28,7

2006 576 35 22.288 100.029 38,7

2007 617 45 25.815 125.845 41,8

2008 664 39 24.462 150.306 36,8

2009 512 45 20.392 170.698 39,8

2010 631 50 23.576 194.274 37,4

2011 564 51 24.589 218.863 43,6

2012 543 49 30.226 249.089 55,7

2013 431 50 31.167 280.256 72,3

2014 344 54 27.185 307.440 79,0

2015 270 57 23.507 330.947 87,1

2016 195 56 13.985 344.932 71,7

2017 300 52 15.240 360.171 50,8

2018 308 53 20.848 381.020 67,7

2019 259 35 11.247 392.267 43,4

2019 Ekim sonu itibarıyla


www.ticaret.gov.tr

D-YATIRIM ORTAMI

48


www.ticaret.gov.tr

1. ABD2. Almanya3. Arnavutluk4. Avusturya5. Avustralya6. Azerbaycan7. BAE8. Bahreyn9. Bangladeş10. Belçika11. Beyaz Rusya12. Bosna Hersek13. Brezilya14. Bulgaristan15. Cezayir16. Çek Cumhuriyeti17. Çin Halk Cumhuriyeti18. Danimarka

19. Endonezya20. Estonya21. Etiyopya22. Fas23. Filipinler24. Finlandiya25. Fransa26. Güney Afrika27. Güney Kore28. Gürcistan29. Hindistan30. Hırvatistan31. Hollanda32. İngiltere33. İran34. İrlanda35. İspanya36. İsrail37. İsveç38. İsviçre

39. İtalya40. Japonya41. Katar42. Kazakistan43. Kırgızistan44. Kuveyt45. K.K.T.C.46. Kanada47. Kosova48. Letonya49. Litvanya50. Lübnan51. Lüksemburg52. Macaristan53. Makedonya54. Malezya55. Mısır56. Moğolistan57. Moldova58. Malta

59. Meksika60. Norveç61. Özbekistan62. Pakistan63. Polonya64. Portekiz65. Romanya66. Rusya67. S. Arabistan68. Sırbistan-Karadağ69. Singapur70. Slovakya71. Slovenya72. Suriye73. Sudan74. Tacikistan75. Tayland76. Tunus77. Türkmenistan78. Ukrayna

79. Umman80. Ürdün81. Vietnam82. Yeni Zelanda83. Yunanistan84. Yemen85. Gambiya

Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları

49


www.ticaret.gov.tr

1984-2002 döneminde 14,6 milyar ABD doları olan doğrudan yabancı yatırım tutarı, 2003-2018döneminde kümülatif olarak 209 milyar dolara ulaşmıştır.

2019 yılı Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %84,7 azalışla 187 milyon dolar doğrudanyabancı yatırım girişi olmuştur.

50

Doğrudan Yabancı Yatırımlar (Milyon ABD Doları)

13.002

0

5000

10000

15000

20000

25000

19

84

19

85

19

86

19

87

19

88

19

89

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18


www.ticaret.gov.tr

Türk yatırımcıların yurtdışında gerçekleştirdiği doğrudan yatırımların toplamı, 2003’ten 2018yılına kadar kümülatif olarak 42,7 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır.

2019 yılı Eylül ayında yurt dışına doğrudan yatırımlar bir önceki yılın aynı ayına göre %26,9azalışla 179 milyon dolar olmuştur.

51

Yurt Dışına Doğrudan Yabancı Yatırımlar (Milyon ABD Doları)

3.649

-1.000

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018


www.ticaret.gov.tr

Yabancı Yatırımların Sektörlere Göre Dağılımı

52

İmalat Sanayisinde Alt Sektörlerin Payı (%)

Yıllık Ocak-Eylül

Milyon Dolar($) 2017 2018 2018 2019

TARIM SEKTÖRÜ 29 34 11 13

SINAİ SEKTÖRÜ 2.022 2.706 1.636 1.624Madencilik ve taşocakçılığı 448 81 73 59

İmalat 1.202 1.934 893 1.543

Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı 371 687 670 22

Su Temini, Kanalizasyon, Atık Yönetimi ve İyileştirme Faaliyetleri 1 4 0 0

HİZMETLER SEKTÖRÜ 5.350 4.034 2.660 2.952

TOPLAM 7.401 6.774 4.307 4.589


www.ticaret.gov.tr

Sıralama 2019 Yılı Eylül ayına göredir.Kaynak: TCMB

Doğrudan Yabancı Yatırımların (DYY) Ülkelere Göre Dağılımı

53

Sıra* Ülkeler2018 DYY

(Milyon Dolar)

2019 DYYEylül

(Milyon Dolar)

2018 DYYOcak-Eylül

(Milyon Dolar)

2019 DYYOcak-Eylül

(Milyon Dolar)

1 Hollanda 839 83 350 541

2 Amerika Birleşik Devletleri 446 77 240 276

3 Almanya 349 65 231 310

4 İngiltere 409 44 343 740

5 İspanya 233 18 119 186

6 Avusturya 465 5 417 28

7 Fransa 293 5 229 165

8 Kuveyt 155 5 122 47

9 Ukrayna 4 4 0 4

10 Hong Kong 167 4 166 43

11 Lüksemburg 329 3 301 78

12 İsviçre 146 3 89 244

13 Virgin Adaları (İngiliz) 38 3 28 31

14 İtalya 509 2 488 82

15 Rusya 5 2 5 15

16 İsrail 6 2 1 3

17 Birleşik Arap Emirlikleri 14 2 4 29

18 Çin 23 2 19 20

19 Güney Kore 214 2 47 27

20 Japonya 80 2 45 306

LİSTE TOPLAMI 4.724 333 3.244 3.175

TOPLAM 6.774 337 4.307 4.589


www.ticaret.gov.tr

E-SERBEST BÖLGELER

54


www.ticaret.gov.tr

Serbest Bölgelerin Sağladığı Avantajlar

55


www.ticaret.gov.tr

Serbest Bölgeler

18 Serbest Bölgede 2019 yılı Ekim ayı itibarıyla 73.922 kişilik istihdamsağlanmıştır.

56


www.ticaret.gov.tr

2019 yılı Ocak-Eylül döneminde, serbest bölgelerde gerçekleştirilen toplam ticarethacmi önceki yılın aynı dönemine göre %9,4 oranında azalarak 14,4 milyar dolarolmuştur.

Serbest Bölgelerin Ticaret Hareketleri (Milyon ABD Doları)

57

Milyon Dolar 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Yurtiçinden Bölgelere 2.971 2.887 2.732 2.205 2.125 2.376 2.563

Bölgelerden

Yurtdışına7.071 7.701 7.958 7.494 7.041 7.525 8.147

Yurtdışından

Bölgelere7.257 7.490 7.059 6.550 5.868 6.404 6.453

Bölgelerden Yurtiçine 5.754 5.162 4.683 4.012 3.999 4.073 3.766

TOPLAM TİCARET

HACMİ23.053 23.240 22.432 20.261 19.033 20.378 20.929


www.ticaret.gov.tr

Serbest Bölgelerde Sektörel Yoğunlaşma

58



F- İKİLİ, BÖLGESEL, ÇOKLU VE ÇOK TARAFLI TİCARET


www.ticaret.gov.tr

İkili Ticari İlişkiler

Avrupa, Asya-Pasifik, Avrasya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika, Sahra Altı Afrika, Amerika

Bölgesel Ticari İlişkiler

AB, EİT, D8, KEİ, İİT, İSEDAK

Çok Taraflı Ticari İlişkiler

DTÖ, G20

Ticari İlişkiler

60


www.ticaret.gov.tr

STA Ülkeleri

1. EFTA (Norveç, İsviçre,

İzlanda, Liechtenstein) (1992)

2. İsrail (1997)

3. Makedonya (2000)

4. Bosna Hersek (2003)

5. Filistin (2005)

6. Tunus (2005)

7. Fas (2006)

8. Suriye *

9. Mısır (2007)

10. Arnavutluk (2008)

11. Gürcistan (2008)

12. Karadağ (2010)

13. Sırbistan (2010)

14. Şili (2011)

15. Güney Kore (2013)

16. Mauritius (2013)

17. Lübnan**

18. Kosova (2019)

19. Malezya (2015)

20. Moldova (2016)

21. Faroe Adaları (2017)

22. Singapur (2017)

23. Sudan**

24. Venezuela**

25. Katar **

26. Gana **

(*) Askıda

(**) İç onay sürecinde

61


www.ticaret.gov.tr

STA Müzakereleri Devam Eden Ülkeler

Aktif Müzakereler

1. Japonya

2. Tayland

3. Endonezya

4. Ukrayna

5. Somali

Diğer Müzakereler

1. Peru

2. Kolombiya

3. Kamerun

4. MERCOSUR

5. Kongo Demokratik Cumhuriyeti

6. Körfez İşbirliği Konseyi

7. Pakistan

8. Ekvator

9. Meksika

10. Cibuti

11. Çad

62


www.ticaret.gov.tr

G-20 Dönem Başkanlığı

ABD, Almanya, Arjantin, Avrupa Birliği, Avustralya, Brezilya, Çin, Endonezya,Fransa, Güney Afrika, Güney Kore, Hindistan, İngiltere, İtalya, Japonya, Kanada,Meksika, Rusya, Suudi Arabistan ve Türkiye’den oluşmaktadır.

G-20 ülkeleri, dünya ekonomisinin %80’ini; küresel ticaretin %75’ini ve dünyanüfusunun yaklaşık üçte ikisini temsil etmektedir.

G–20 Dönem Başkanlığı her sene bir üye ülke tarafından yürütülmektedir. G-20 Dönem Başkanlığı 2019 yılında Japonya tarafından üstlenilmiştir. 2020 yılındaise Dönem Başkanlığı Suudi Arabistan’a geçecektir.

63


www.ticaret.gov.tr

İhracatın Ülke Gruplarına Göre Dağılımı

64

Kaynak: Ticaret Bakanlığı, TÜİK

Ülke Grupları2018

(Milyon Dolar)2018 Ocak-Eylül(Milyon Dolar)

2019 Ocak-Eylül(Milyon Dolar)

% Değişim

AB(28) 83.956 61.930 61.904 0,0

BDT Ülkeleri 9.714 7.035 8.022 14,0

EFTA Ülkeleri 2.275 1.866 1.246 -33,2

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı 7.143 5.320 5.672 6,6

İslam İşbirliği Teşkilatı 41.173 29.730 32.349 8,8

Karadeniz Ekonomik İşb.Teşkilatı 17,8 12.934 13.654 5,6

OECD Ülkeleri 93.762 69.256 68.023 -1,8

STA Yapılan Ülkeler 18.857 13.853 13.987 1,0

Türk Cumhuriyetleri 3.965 2.939 3.377 14,9


www.ticaret.gov.tr

Halihazırda 110 ülke, 157 Merkez ve 3 Daimi Temsilcilikte155 Ticaret Müşaviri/Ataşesi görev yapmaktadır.

Ticaret Bakanlığı Yurt Dışı Teşkilatı

65


www.ticaret.gov.tr

Ticaret Bakanlığı Yurt Dışı Teşkilatı

66

ekonomİk gÖrÜnÜm kasım 2019 · 2019-11-28 · t.c. tİcaret bakanliĞi ekonomİk gÖrÜnÜm...

Documents