EKONOMSKA POLITIKA REPUBLIKE SRPSKE

ZA 2014. GODINU

2

Sadraj

1. UVOD ....................................................................................................................................................................... 2

2. MAKROEKONOMSKA KRETANJA ................................................................................................................. 3

2.1. MEUNARODNO EKONOMSKO OKRUENJE.......................................................................................... 3 2.2. MAKROEKONOMSKA KRETANJA U REPUBLICI SRPSKOJ ................................................................... 5

3. CILJEVI EKONOMSKE POLITIKE REPUBLIKE SRPSKE U 2014. GODINI I PROJEKCIJE MAKROEKONOMSKIH POKAZATELJA ............................................................................................................... 11

4. KLJUNE POLITIKE REPUBLIKE SRPSKE U 2014. GODINI .................................................................. 13

4.1. POVEANJE PRIVREDNE AKTIVNOSTI I ODRIV RAST ZAPOSLENOSTI ........................................ 13 4.2. POVEANJE KONKURENTNOSTI PRIVREDE SRPSKE ......................................................................... 19 4.3. BORBA PROTIV KRIMINALA I KORUPCIJE I USPOSTAVLJANJE EFIKASNOG I PRAVEDNOG PRAVOSUA ............................................................................................................................................................. 28 4.4. STABILNOST JAVNIH FINANSIJA I STVARANJE USLOVA ZA SMANJENJE NELIKVIDNOSTI PRIVREDE .................................................................................................................................................................. 29 4.5. POBOLJANJE POLOAJA SVIH KATEGORIJA DRUTVA ................................................................... 32 4.6. UNAPREIVANJE FINANSIJSKOG SEKTORA ........................................................................................ 36 4.7. EVROPSKE INTEGRACIJE I JAANJE REGIONALNE SARADNJE ....................................................... 38

5. REALIZACIJA EKONOMSKE POLITIKE ..................................................................................................... 38

3

1. UVOD

Izrada Ekonomske politike Republike Srpske za 2014. godinu predviena je Programom rada Narodne skuptine Republike Srpske za 2013. godinu (Slubeni glasnik Republike Srpske, broj 14/13) i predstavlja dokument koji definie ciljeve ekonomske politike i osnovne sektorske politike Vlade Republike Srpske u 2014. godini. Ujedno, sagledava makroekonomska kretanja u

meunarodnom okruenju i Republici Srpskoj, njihov meusobni uticaj, te daje projekcije makroekonomskih pokazatelja za iduu godinu.

U izradi Ekonomske politike uestvuju sva ministarstva i institucije Republike Srpske u skladu sa svojim resornim nadlenostima, dok Ministarstvo finansija ima ulogu da usklauje pojedine politike sa mogunou njihovog finansiranja i formalno je predlaga pred Vladom i Narodnom skuptinom Republike Srpske.

Pri izradi Ekonomske politike za 2014. godinu, uzeti su u obzir vaei zakonski, podzakonski i drugi akti, postojee politike, te njihove izvjesne izmjene, odluke institucija Republike Srpske, institucija BiH, kao i dogovori sa meunarodnim finansijskim institucijama.

Na osnovu detaljne analize stanja po svim oblastima, ciljevi Ekonomske politike Republike Srpske

u 2014. godini su:

poveanje privredne aktivnosti i odriv rast zaposlenosti,

poveanje konkurentnosti privrede Srpske,

borba protiv kriminala i korupcije i uspostavljanje efikasnog i pravednog pravosua,

stabilnost javnih finansija i stvaranje uslova za smanjenje nelikvidnosti privrede,

poboljanje poloaja svih kategorija drutva,

unapreivanje finansijskog sektora i

evropske integracije i jaanje regionalne saradnje.

2. MAKROEKONOMSKA KRETANJA

2.1. MEUNARODNO EKONOMSKO OKRUENJE

Oporavak svjetske privrede od globalne ekonomske krize usporen je u drugoj polovini 2011.

godine. Negativni trendovi u vidu novog talasa krize ponovo se javljaju u 2012. godini, uzrokovani

oslabljenom globalnom tranjom, visokom nezaposlenou, te visokim fiskalnim deficitom i javnim dugom. Ovo je posebno karakteristino za evrozonu, gdje su kvartalne stope realnog rasta BDP-a u

2012. godini iznosile 0,2%, -0,9%, -0,9% i -1%, odnosno na godinjem nivou -0,6%1.

Iako je usvojen sporazum o koordinaciji fiskalne pomoi u okviru EU, sa ciljem jaanja budetske discipline zemalja potpisnica i traenja sistemskog rjeenja kojim bi se zatitili investitori i zaustavilo irenje krize na ostale lanice evrozone, neizvjesnost u rjeavanju krize u evrozoni utie na nestabilnost finansijskog trita i usporavanje oporavka u realnom sektoru na globalnom nivou.

1 Izvor: Eurostat, oktobar 2013. godine.

4

Prema projekcijama MMF-a iz oktobra 2013. godine, globalni rast je i dalje spor. U periodu izlaska

iz globalne ekonomske krize, razvijene zemlje su postigle odreeni nivo rasta, dok je rast privreda zemalja u razvoju usporen. Najvei podsticaj globalnom rastu oekuje se iz SAD-a, gdje se, nakon fiskalnih mjera u ovoj godini, predvia ubrzanje privredne aktivnosti i fiskalna konsolidacija.

Tabela 2.1: Pregled projekcija MMF-a, oktobar 2013. godine

Projekcije

2011 2012 2013 2014

Realni rast BDP-a, % Svijet ukupno 3,9 3,2 2,9 3,6

Razvijene ekonomije 1,7 1,5 1,2 2

SAD 1,8 2,8 1,6 2,6

Evropska unija 1,7 -0,3 0 1,3

Evrozona 1,5 -0,6 -0,4 1

Centralna i i istona Evropa 5,4 1,4 2,3 2,7 Potroake cijene Razvijene zemlje 2,7 2 1,4 1,8

Zemlje u razvoju 7,1 6,1 6,2 5,7

Rast cijene nafte, u dolarima, godinje promjene, % 31,6 1 -0,5 -3

Izvor: IMF, World Economic Outlook, October 2013.

Za evrozonu se istie da e se u 2014. godini u kljunim zemljama biti oporavak, jer se oekuje smanjenje fiskalnih uteda, dok e se privredna aktivnost u rubnim zemljama stabilizovati, a efekat u tim zemljama je oslabljen zbog oteanih kreditnih uslova. U skladu sa tim, u evorzoni se oekuje privredni rast od 1% u 2014. godini, nakon smanjenja od 0,4% u 2013. godini. Za zemlje centralne i

istone Evrope, predvia se postepeni rast od 2,3% u 2013. i 2,7% u 2014. godini. Ovome doprinosi oporavak potranje u Evropi i poboljanje domaih finansijskih uslova.

Prema istim projekcijama, izvoz iz zemalja u razvoju e biti podstaknut privrednim rastom u razvijenim zemljama i stabilnom potronjom zbog zaustavljanja porasta nezaposlenosti. Takoe se oekuje da e fiskalne politike biti neutralne, a realne kamatne stope ostati niske, to bi trebalo da podstakne investicije. Meutim, uslovi eksternog finansiranja su pootreni, to poveava ogranienja na strani ponude finansijskih sredstava.

Prema projekcijama Evrpske komisije, u zemljama Evropske unije, nakon recesije u 2012. godini, a

zatim stabilizacije u prvom kvartalu i rasta u drugom kvartalu 2013. godine, u drugoj polovini 2013.

godine oekuje se privredni rast od 0,5% u odnosu na isti period prethodne godine. Na godinjem nivou, u 2013. godini oekuje se realni rast BDP-a od 0% u EU i -0,4% u evrozoni. U 2014. godini se predvia postepeno ubrzavanje privrednog rasta do 1,4% u EU i 1,1% u evrozoni. Oekuje se da e znaajne strukturalne reforme i fiskalna konsolidacija, koje se posljednjih godina primjenjuju u zemaljama EU omoguiti da u 2014. i 2015. godini domaa potranja postepeno postane pokreta razvoja u Evropi.

Meutim, oekivani oporavak privrede u zemljama EU nije dovoljno jak da smanji nezaposlenost, tako da procijenjena stopa nezaposlenosti u 2013. godini iznosi 11,1% (EU) i 12,2% (evrozona). U

2014. godini se predvia stabilizacija na tritu rada, te blago smanjenje nezaposlenosti u 2015. godini na 10,7% u EU i 11,8% u evrozoni, iako se pretpostavlja da e i dalje ostati velike razlike meu zemljama lanicama.

to se tie inflacije, projektovan je relativno nizak nivo od 1,6% u 2014. i 2015. godini u EU i 1,5% i 1,4% respektivno u evrozoni.

5

Tabela 2.2: Projekcije Evropske komisije, novembar 2013

Realna stopa rasta

BDP-a

Inflacija Nezaposlenost

2013 2014 2015 2013 2014 2015 2013 2014 2015

EU 0 1,4 1,9 1,7 1,6 1,6 11,1 11 10,7 Evrozona -0,4 1,1 1,7 1,5 1,5 1,4 12,2 12,2 11,8

Izvor: Autumn 2013 economic forecast: Gradual recovery, external risks

Uporeujui stope rasta realnog BDP-a naih znaajnijih spoljnotrgovinskih partnera sa Republikom Srpskom, vidi se da je u 2012. godini, kada je u Republici Srpskoj zabiljeeno smanjenje realnog BDP-a za 1%, znaajno vee smanjenje zabiljeeno u Italiji, Sloveniji, Hrvatskoj i Srbiji, dok su Njemaka i Austrija imale pozitivne stope rasta realnog BDP-a. Procjene za 2013. godinu pokazuju da e pozitivnu stopu rasta realnog BDP-a pored Republike Srpske, ostvariti Srbija, Njemaka i Austrija, dok se oekuje da e negativnu stopu rasta imati Slovenija, Italija i Hrvatska. to se tie projekcija za 2014. godinu, jedino e od posmatranih zemalja Slovenija i dalje imati negativnu stopu rasta od 1%, dok se predvia stopa rasta za Italiju od 0,7%, za Hrvatsku 0,5%, i neto vie za Njemaku 1,7%, Austriju 1,6% i Srbiju 1,5%, to e pozitivno uticati na privredna kretanja u Republici Srpskoj.

Tabela 2.3: Pregled osnovnih makroekonomskih parametara za znaajnije spoljnotrgovinske partnere Republike Srpske

2012 2013 2014 2015

Realni rast BDP-a, u % Italija -2,5 -1,8 0,7 1,2

Srbija -1,7 1,7 1,5 2

Hrvatska -2 -0,7 0,5 1,2

Slovenija -2,5 -2,7 -1 0,7

Njemaka 0,7 0,5 1,7 1,9

Austrija 0,9 0,4 1,6 1,8

Inflacija (%) Italija 3,3 1,5 1,6 1,5

Srbija 7,3 8,2 4,9 5,3

Hrvatska 3,4 2,6 1,8 2

Slovenija 2,8 2,1 1,9 1,5

Njemaka 2,1 1,7 1,7 1,6

Austrija 2,6 2,2 1,8 1,8

Stopa nezaposlenosti (%) Italija 10,7 12,2 12,4 12,1

Srbija 23,9 24 24 23,1

Hrvatska 15,9 16,9 16,7 16,1

Slovenija 8,9 11,1 11,6 11,6

Njemaka 5,5 5,4 5,3 5,1

Austrija 4,3 5,1 5 4,7

Izvor: Autumn 2013 economic forecast: Gradual recovery, external risks

Generalno se moe rei da iako se finansijska situacija na tritu poboljala i da su kamatne stope u padu, to jo nije dovoljno za znatniji rast realne ekonomije. U uslovima i dalje ograniene domae tranje, oekuje se da e izvoz zemalja lanica biti pokreta privrednog rasta ove godine, tako da veina zemalja oekuje veu profitabilnost u izvoznom sektoru i suficit tekueg rauna. Oporavak domae tranje i investicija u zemljama EU oekuje se idue godine, uz pretpostavku da e se nastaviti sa politikom spreavanja ponovnog intenziviranja dunike krize.

2.2. MAKROEKONOMSKA KRETANJA U REPUBLICI SRPSKOJ

6

Ekonomska kretanja u Evropskoj uniji uticala su i na privredna deavanja u Republici Srpskoj. Na osnovu zabiljeenih makroekonomskih pokazatelja, evidentno je da je u 2012. godini ekonomija Republike Srpske biljeila smanjenu privrednu aktivnost u odnosu na 2011. godinu, kada su postojali znakovi privrednog oporavka u skladu sa evropskim i svjetskim trendom. U 2012. godini

su ostvarene kvartalne stope realnog rasta BDP-a od -1,7%, -0,7%, -1,1% i -0,6%, na osnovu

kojih se vidi da krajem prethodne godine ipak dolazi do usporavanja pada BDP-a. U prilog tome

govori i injenica da su u prvom i drugom kvartalu 2013. godine ostvarene pozitivne stope realnog rasta BDP-a od 0,9% i 1,3%

2. Istovremeno, stope rasta realnog BDP-a u EU u prva dva kvartala

2013. godine iznosile su -1,5% i -0,2%, respektivno. Oekuje se da e u Republici Srpskoj stopa realnog rasta BDP-a u 2013. godini iznositi 0,9%.

Analizom kvartalnih stopa BDP-a u zemljama koje su najznaajniji izvozni partneri Republike Srpske u 2012. godini, ustanovljeno je da su etiri zemlje (Italija, Srbija, Hrvatska i Slovenija), u koje je Republika Srpska plasirala vie od polovine svog izvoza, imale pad privredne aktivnosti u sva etiri kvartala.

to se tie strukture BDP-a Republike Srpske, u 2012. godini najvee uee su imala sljedea podruja: Trgovina na veliko i malo (12,2%), Javna uprava i odbrana, Obavezno socijalno osiguranje (10,2%), Poljoprivreda (9,7%) i Preraivaka industrija (7,8%). Najvei doprinos realnom rastu BDP-a u 2012. godini dale su oblasti: Javna uprava i odbrana, Obavezno socijalno

osiguranje (0,3 p. p.) i Finansijske djelatnosti i djelatnosti osiguranja (0,2 p. p.), dok su najvei doprinos realnom padu dale oblasti: Poljoprivreda (-0,8 p. p.), Preraivaka industrija (-0,4 p. p.), Proizvodnja i snabdijevanje elektrinom energijom, gasom, parom (-0,2 p. p.) i Graevinarstvo (-0,1 p. p.). Osnovni razlog realnog smanjenja BDP-a u poljoprivredi i proizvodnji i snabdijevanju

elektrinom energijom posljedica je nepovoljnih vremenskih uslova poetkom 2012. godine, a zatim sunog perioda koji je uslovio veliki meugodinji pad poljoprivredne proizvodnje.

U 2012. godini u Republici Srpskoj zabiljeena je prosjena stopa inflacije od 2,1%. U toku 2013. godine dolazi do smanjenja inflatornih kretanja, tako da u periodu januar septembar stopa inflacije iznosi 0,4%. Procjenjuje se da e u 2013. godini godinja stopa inflacije iznositi 1%, dok projekcija za 2014. godinu iznosi 1,6%.

Stopa rasta industrijske proizvodnje3 je 2009. godine iznosila 10,7%, u 2010. godini 5,3%, a u 2011.

godini 5%. U 2012. godini dolo je do smanjenja fizikog obima industrijske proizvodnje za 4% u odnosu na prethodnu godinu, prvenstveno zbog loih uslova za proizvodnju elektrine energije i usporavanja rasta industrijske proizvodnje. U periodu januar septembar 2013. godine, prosjena stopa rasta industrijske proizvodnje u Republici Srpskoj ponovo biljei rast od 4,4% kao rezultat rasta u sva tri podruja: proizvodnja i snabdijevanje elektrinom energijom, gasom, parom 5%, preraivaka industrija 4,4% i vaenje ruda i kamena 0,8%.

Nakon visokih stopa rasta izvoza od 30,2% u 2010. godini i 17,6% u 2011. godini, do kojih je

dovela prvenstveno poveana inostrana tranja, a u skladu sa sveoptim oporavkom privreda zemalja u okruenju, u 2012. godini je zabiljeeno smanjenje izvoza od 7,3%, dok je uvoz smanjen za 2% u odnosu na prethodnu godinu. U periodu januar septembar 2013. godine, u odnosu na isti period prole godine, Republika Srpska biljei poveanje obima spoljnotrgovinske razmjene za 0,3%, kao rezultat poveanja izvoza za 7,5% i istovremeno smanjenja uvoza za 3,5%. Pokrivenost uvoza izvozom za prvih devet mjeseci 2013. godine iznosi 58,3%. Na poveanje izvoza Republike

2 Republiki zavod za statistiku Republike Srpske Saoptenja statistike nacionalnih rauna, broj: 182/13 od 25. 07.

2013. i 242/13 od 30. 09. 2013. 3 Prosjene godinje stope promjene industrijske proizvodnje u Republici Srpskoj izraunate iz kalendarski prilagoenih

indeksa (u %), (2010 = 100).

7

Srpske u najveoj mjeri uticalo je poveanje izvoza elektrine energije, te poveanja izvoza namjetaja i obue.

Najvei izazov sa kojim se susree Republika Srpska, kao i druge zemlje u okruenju i ire, jeste nezaposlenost. Anketna stopa nezaposlenosti u Republici Srpskoj je 27% u 2013. godini. Prema

podacima i procjenama meunarodnih finansijskih institucija, nezaposlenost se poveava i u zemljama u okruenju. Za BiH se procjenjuje da bi u 2014. godini stopa nezaposlenosti trebalo da iznosi 25,5%, to predstavlja smanjenje u odnosu na 2013. godinu.

Kretanje broja nezaposlenih lica u Republici Srpskoj ima pozitivan trend, odnosno taj broj se

smanjuje u ovoj godini iz mjeseca u mjesec, i istovremeno je evidentan manji broj nezaposlenih u

odnosu na isti period prethodne godine. Tako je broj nezaposlenih u oktobru ove godine bio

148.917 lica i manji je od broja nezaposlenih u istom mjesecu 2012, ali i od broja nezaposlenih u

istom mjesecu 2011. godine.

Anketna stopa zaposlenosti u Republici Srpskoj smanjena je sa 35,3% u 2012. na 34,6% u 2013.

godini. Broj zaposlenih u Republici Srpskoj u martu 2013. godine bio je 236.975 lica, to je za 0,2% manje u odnosu na mart 2012. godine.

Prosjena neto plata u Republici Srpskoj u periodu januar septembar 2013. godine iznosila je 807 KM, to je za 1,3% manje u odnosu na prosjenu neto platu isplaenu u 2012. godini koja je iznosila 818 KM. Na smanjenje prosjene neto plate u najveoj mjeri uticalo je smanjenje plata u oblastima javna uprava i odbrana; obavezno socijalno osiguranje, obrazovanje, strune, naune i tehnike djelatnosti.

Prema statistici platnog bilansa Centralne banke BiH, u prvom polugoditu ostvaren je deficit tekueg rauna BiH od 750 miliona KM, to je znaajno manje nego u istom periodu prethodne godine, kada je deficit tekueg rauna iznosio 1,2 milijarde KM. Osnovni razlog poboljanja vanjske pozicije BiH ekonomije jeste u povoljnijem kretanju spoljnotrgovinske robne razmjene u

prvoj polovini 2013. godine, kada je zabiljeen rast izvoza i smanjenje uvoza. Naime, deficit tekueg rauna BiH u 2012. godini dostigao je 9,7% BDP-a, a dosadanji podaci za ovu godinu ukazuju da bi u 2013. godini trebalo doi do znaajnijeg poboljanja, odnosno do relativne stabilizacije platnog bilansa.

Strana ulaganja u BiH4 u prvih est mjeseci 2013. godine iznose 385 miliona KM, to je neto vie

nego u istom periodu 2012. godine, kada je ukupno za cijelu godinu zabiljeen iznos od 557,6 miliona KM stranih investicija. U Republici Srpskoj u 2012. godini, prema istom izvoru,

evidentirano je 354,3 miliona KM direktnih stranih investicija.

Javni dug Republike Srpske, koji obuhvata unutranji i spoljni dug budeta Republike, unutranji i spoljni dug jedinica lokalne samouprave, te unutranji dug vanbudetskih fondova i Klinikog centra Banjaluka na dan 31. decembar 2012. godine je iznosio 3.770,2 miliona KM, dok je procjena

za kraj 2013. godine 3.856,5 miliona KM. Ukupan dug Republike Srpske, koji pored javnog duga

obuhvata i spoljni dug javnih preduzea i IRBRS, na dan 31. decembar 2012. godine je iznosio 4.669,0 miliona KM, dok je procjena za kraj 2013. godine 4.845,7 miliona KM.

Tabela 2.4. Ukupan dug Republike Srpske na dan 31. decembar 2012. i procjena za 2013.

godinu

Stanje duga 31. 12. 2012. kraj 2013.

Indeks 31. 12. 2012. kraj 2013.

U milionima KM % u ukupnom dugu

4 Izvor: Centralna banka BiH.

8

1 Spoljni dug: 2.653,2 2.815,1 106,1 56,8% 58,1%

1.1. Republike Srpske (budeta) 1.721,4 1.777,6

1.2. jedinica lokalne samouprave 33,0 48,1

1.3. javnih preduzea i IRB-a 898,8 989,3

2 Unutranji dug: 2.015,8 2.030,7 100,7 43,2% 41,9%

2.1. Republike Srpske (budeta) 1.410,1 1.412,5

2.2. jedinica lokalne samouprave 321,8 343,4

2.3. fondova socijalne sigurnosti i KBC 283,9 274,8

3 Dug Republike Srpske (budeta), (1.1. + 2.1) 3.131,5 3.190,1 101,9 67,1% 65,8%

4 Dug jedinica lokalne samouprave (1.2. + 2.2) 354,8 391,6 110,4 7,6% 8,1%

5 Dug fondova socijalne sigurnosti i KBC (2.3) 283,9 274,8

6 Dug javnih preduzea i IRB (1.3) 898,8 989,3 110,1 19,2% 20,4%

7 JAVNI DUG (3 + 4 + 5) 3.770,2 3.856,5 102,3 80,8% 79,6%

8 UKUPAN DUG (3+4+5+6) 4.669,0 4.845,7 103,8 100% 100%

Izvor: Ministarstvo finansija Republike Srpske

Prema tome, uee javnog duga u BDP-u na kraju 2013. godine iznosie 44,4% BDP-a, dok e ukupan dug Republike Srpske iznositi 55,8% BDP-a, to je znaajno ispod zakonom propisane granice, i jo vie ispod kriterijuma iz Mastrihta. Ako pogledamo na kojim pozicijama je dolo do znaajnijeg rasta duga u 2013. godini u odnosu na 2012. godinu, vidimo da je to spoljni dug javnih preduzea i IRBRS, to znai da su osnovni razlozi zaduenja u 2013. godini bili investiciona aktivnost javnih preduzea i podrka privredi preko IRBRS. Prema procjenama Ministarstva finansija Republike Srpske, uee javnog duga u BDP-u u Republici Srpskoj u 2014. godini e iznositi 43,3% BDP-a (Slika 2.3).

Naredna slika prikazuje kretanje uea duga kao % BDP-u Republike Srpske, u periodu 20042012. godina.

Slika 2.1. Javni dug Republike Srpske (% BDP-a) u periodu 20042012. godina

9

Prema procjenama MMF-a, zaduenost zemalja u okruenju (Srbija, Hrvatska, Slovenija, Makedonija i Crna Gora) ima tendenciju rasta. Istovremeno, zaduenost veine zemalja EU se poveava u periodu 20122014. godina, dok bi u 2015. i 2016. godini trebalo doi do postepenog smanjenja procenta ukupne zaduenosti u BDP-u. Tako je procijenjeno uee duga u BDP-u za 2014. godinu u EU 90%, evrozona 96,1%, Srbija 71,2%, Slovenija 75,2%, Hrvatska 60,7%,

Austrija 74,8%, Njemaka 78,1% i Italija 133,1%. Treba podsjetiti da, prema kriterijumima iz Mastrihta, kojima su definisani uslovi koje zemlje moraju ispuniti da bi mogle postati lanice Evropske monetarne unije, odreena je granica javnog duga od 60% BDP-a.

Slika 2.2. Zaduenost kao % BDP-a

Izvor: MMF, Republika Srpska Ministarstvo finansija Republike Srpske (2013 procjena) * Podaci se odnose na javni dug radi uporedivosti sa podacima MMF-a.

*

17

2011 41.1 82.6 88.2 49.5 46.9 47.2 27.9 46.0 72.8 80.4 120.8 170.3 70.4

2012 43.9 86.8 93.0 61.8 52.8 53.7 34.0 51.9 74.1 81.9 127.0 156.9 85.9

2013 44.4 89.5 95.7 66.6 71.5 57.8 35.5 55.5 74.4 80.4 132.3 175.7 93.7

2014 43.3 90.0 96.1 71.2 75.2 60.7 35.0 54.3 74.8 78.1 133.1 174.0 99.1

2015 89.7 95.3 74.3 77.6 62.2 35.7 55.2 74.2 75.2 131.8 168.6 102.5

2016 88.6 93.7 79.2 78.6 63.1 36.7 56.0 73.6 71.9 129.3 160.2 104.6

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0

160.0

180.0

200.0

%

-

10

Pored kriterijuma u vezi sa dugom, kriterijumi iz Mastrihta prate i budetski deficit. Nivo deficita dozvoljen ugovorom iz Mastrihta je 3% BDP-a. Deficit u zemljama EU u 2012. godini iznosio je

3,9% BDP. Oekuje se da e na osnovu mjera fiskalne konsolidacije, zajedno sa oekivanim postepenim ekonomskim oporavkom, uslijediti dalji pad deficita tokom 2013. i 2014. godine, na

nivo od 3,5% i 2,7% BDP-a respektivno.

Radi uporedivosti sa podacima o ueu javnog duga i deficita u BDP-u za 2012. godinu u pregledu koji slijedi, usklaen je obraun deficita za Republiku Srpsku, koji iznosi 2,1% BDP-a.

Slika 2.3: Uee javnog duga i deficita u BDP-u za 2012. godinu

0,1

-0,2

-0,2

-0,6

-0,8

-1,3

-1,8

-2,0

-2,1

-2,5

-3,0

-3,0

-3,2

-3,3

-3,7

-3,8

-3,9

-3,9

-4,0

-4,1

-4,1

-4,4

-4,5

-4,8

-5,0

-6,1

-6,4

-6,4

-6,4

-8,2

-9,0

-10,6

-12 -11 -10 -9 -8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0

.

(17)

(-3% )

9,8

18,5

21,7

34,0

37,9

38,2

40,5

40,6

43,9

45,4

46,2

52,4

53,6

54,0

54,4

55,5

55,6

59,3

71,3

71,3

74,0

79,8

81,0

86,0

86,6

86,6

88,7

90,2

92,6

99,8

117,4

124,1

127,0

156,9

0 30 60 90 120 150 180

.

(60% )

Izvor: European Economic Forecast, Autum 2013

11

3. CILJEVI EKONOMSKE POLITIKE REPUBLIKE SRPSKE U 2014. GODINI I PROJEKCIJE MAKROEKONOMSKIH POKAZATELJA

Na osnovu uraene detaljne analize stanja po svim oblastima, Vlada Republike Srpske je odredila kljune ciljeve Ekonomske politike Republike Srpske u 2014. godini, da bi izvrila dodatnu fiskalnu konsolidaciju, uz poboljanje poloaja svih graana Republike Srpske i ukupnih uslova privreivanja. Dakle, ciljevi Ekonomske politike Republike Srpske u 2014. godini su:

poveanje privredne aktivnosti i odriv rast zaposlenosti,

poveanje konkurentnosti privrede Srpske,

borba protiv kriminala i korupcije i uspostavljanje efikasnog i pravednog pravosua,

stabilnost javnih finansija i stvaranje uslova za smanjenje nelikvidnosti privrede,

poboljanje poloaja svih kategorija drutva,

unapreivanje finansijskog sektora,

evropske integracije i jaanje regionalne saradnje.

U nastavku e biti data projekcija makroekonomskih pokazatelja Republike Srpske, a nakon toga kljune sektorske politike Vlade Republike Srpske u 2014. godini, koje e omoguiti realizaciju navedenih ciljeva Ekonomske politike Republike Srpske za 2014. godinu.

Tabela 3.1: Projekcije makroekonomskih pokazatelja Republike Srpske

PROIZVODNA METODA 2009 2010 2011 2012 2013 2014

BDP u milionima KM nominalni 8.236 8.318 8.682 8.594 8.688 8.944

Broj stanovnika u milionima 1,44 1,43 1,43 1,43 1,42 1,41

BDP po stanovniku u KM 5.739 5.805 6.073 6.013 6.134 6.343

% rasta BDP-a, nominalno -3,0% 1% 4,4% -1% 1,1% 3%

BDP deflator (%) 0% 0,2% 3,5% 0% 0,2% 0,9%

% rasta BDP-a, realno -3% 0,8% 0,8% -1% 0,9% 2%

Inflacija godinja stopa -0,4% 2,5% 3,9% 2,1% 1% 1,6%

Prosjene neto plate u KM 788 784 809 818 809 827

Uvoz u milionima KM 3.568 4.053 4.578 4.488 4.360 4.490

Rast uvoza u % -14,0% 13,6% 13% -2% -2,8% 3%

Izvoz u milionima KM 1.673 2.178 2.561 2.375 2.504 2.681

Rast izvoza u % -13% 30,2% 17,6% -7,3% 5,4% 7,1%

Pokrivenost uvoza izvozom u % 46,9% 53,7% 55,9% 52,9% 57,4% 59,7%

Stopa nezaposlenosti % 21,4% 23,6% 24,5% 25,6% 27% 26,7%

Izvor: Republiki zavod za statistiku Rep. Srpske i procjene Ministarstva finansija Rep. Srpske

Projekcija makroekonomskih pokazatelja Republike Srpske za 2014. godinu izvrena je na osnovu njihovih kretanja u prethodnom periodu, pretpostavki o privrednom rastu glavnih

spoljnotrgovinskih partnera, usvojenih i planiranih politika Vlade, makroekonomskih projekcija

meunarodnih finansijskih institucija, te ciljeva Vlade Republike Srpske u 2014. godini.

Nakon izlaska privrede Republike Srpske iz recesije i pozitivne stope privrednog rasta u prvom i

drugom kvartalu 2013. godine (0,9% i 1,3% respektivno), te zbog planiranih politika u narednom

periodu i oporavka u zemljama koje su najvaniji spoljnotrgovinski partneri, procjenjuje se da e se pozitivni trend u 2014. godini nastaviti, sa blagim ubrzanjem privrednog rasta na nivou od 2%.

Oekuje se da e nosioci privrednog rasta u 2014. godini biti prije svega rast neto izvoza i rast investicija. Trend rasta neto izvoza u 2013. godini, podstaknut rastom inostrane tranje za domaim proizvodima usljed privrednog oporavka najznaajnijih spoljnotrgovinskih partnera Republike Srpske, nastavie se i u 2014. godini. U odnosu na 2013. godinu, moe se oekivati da e se bri

12

rast ekonomije Republike Srpske odraziti i na neto veu stopu rasta uvoza od 3% u 2014. godini. Na strani investicija u 2014. godini oekuju se znaajna ulaganja u energetski sektor Republike Srpske, ali i nastavak izgradnje znaajnih infrastrukturnih projekata.

Procjenjuje se da e inflacija u 2014. godini zadrati stabilnost, te e u prosjeku biti vea za 1,6% u odnosu na prethodnu godinu, to je rezultat breg privrednog rasta, s jedne strane, i stabilizacije i smanjenja cijena nafte i hrane na svjetskom tritu, s druge strane.

to se tie trita rada u 2014. godini, oekivani privredni rast e se odraziti na poveanje broja zaposlenih u privredi Republike Srpske, to e uz oekivani rast produktivnosti uticati na poveanje prosjene neto plate u istoj godini za 2,2%.

13

4. KLJUNE POLITIKE REPUBLIKE SRPSKE U 2014. GODINI

Realizacijom navedenih ciljeva u 2014. godini, pruiemo dodatnu podrku privredi i poveanju zaposlenosti, te tako obezbijediti odrivu ekonomsku i finansijsku stabilnost, poboljati poloaj svih kategorija drutva, te uz uspostavljanje efikasnog i pravednog pravosua, poseban akcenat staviti na borbu protiv kriminala i korupcije. Kredibilan plan reformi u narednoj godini, koji emo sprovesti, dovee do snanijeg pokretanja privredne aktivnosti na bazi poveanja investicija, izvoza i zapoljavanja. U nastavku emo dati pregled kljunih politika u 2014. godini, po svakom od navedenih ciljeva. Uz pomo datih politika i mjera sproveemo planirano fiskalno i strukturno prilagoavanje, stvarajui osnove za bri privredni rast i poveanje zaposlenosti i standarda stanovnitva.

4.1. POVEANJE PRIVREDNE AKTIVNOSTI I ODRIV RAST ZAPOSLENOSTI

Jedan od osnovnih ciljeva Vlade Republike Srpske u 2014. godini usmjeren je na poveanje privredne aktivnosti, odnosno rast BDP-a, a s tim u vezi i ouvanje postojeih radnih mjesta i dodatno zapoljavanje, odnosno uspostavljanje odrivog rasta zaposlenosti, prvenstveno u realni sektor privrede. Na taj nain, stvoriemo ambijent za stabilan privredni rast. Ubrzanje privrednog rasta predstavlja osnovni mehanizam trajnog i odrivog poveanja zaposlenosti, a poveanje investicione aktivnosti, kroz ulaganje u kapitalne projekte osigurava pozitivan efekat na bruto

domai proizvod, a ujedno predstavlja i opti uslov za razvoj privrede i drutva u cjelini.

Poveanje privredne aktivnosti i odriv rast zaposlenosti postii emo prije svega: Realizacijom velikih javnih investicija; Realizacijom privatnih kapitalnih investicija; Stimulativnom poreskom politikom; Direktnim podsticajima privredi za investicije i zapoljavanje; Podrkom privredi i dodatnom zapoljavanju kroz povoljna kreditna sredstva iz Privredno-

razvojne komponente Razvojnog programa Republike Srpske;

Direktnom podrkom poljoprivredi kroz politiku podsticaja i Aktivnom politikom zapoljavanja.

S tim u vezi, u periodu 20142016. godina realizovae se kapitalne investicije (ukljuujui i vlastita sredstva uesnika u realizaciji projekata) u ukupnom iznosu od 1.576,055 miliona KM. Najvee uee u finansiranju ukupnih investicija u tom periodu imaju inosredstva (uglavnom krediti i manjim dijelom grantovi) 77,47%, a domaa sredstva po svim osnovama uestvuju sa 22,53%. U narednom trogodinjem periodu u sektor saobraaja i transportne infrastrukture bie investirano 38,35% ukupnih investicija, (npr. kreditni aranmani sa EBRD i EIB za auto-put Banja Luka Doboj). Naredni je sektor zdravstva i socijalne zatite sa 18,13% ukupnih investicija, a rezultat je obezbjeenja znaajnih uglavnom inokreditnih ili grant sredstava u proteklom periodu za finansiranje projekata u ovoj oblasti (npr. bolnice u RS/EIB) ija e se primjena odvijati u periodu 20142016. godina. U sektor industrije, energetike i rudarstva bie investirano 16,97% ukupnih sredstava, a u ovom sektoru u posmatranom trogodinjem periodu realizovae se znaajni projekti za koje su obezbijeena finansijska sredstva (npr. izgradnja hidrocentrale Cijevna kredit KfW i grant EK i revitalizacija HE Trebinje Faza 3 kredit i grant KfW). Sektor poljoprivrede, umarstva i vodoprivrede uestvuje sa 15,40%, a u ovom sektoru u posmatranom trogodinjem periodu nastavie se ili poeti realizacija znaajnih projekata za koje su obezbijeena finansijska sredstva (npr. Projekat vodovod i kanalizacija Republike Srpske za 27 optina i projekat zatite od poplava kredit EIB i grant IPA, Projekat navodnjavanja kredit Svjetske banka, Projekat

14

unapreivanja ivota na selu kredit IFAD i Projekat razvoja ruralnog poslovanja kredit i grant IFAD). Nakon ovih stratekih oblasti sve druge investicije po resornim nadlenostima ostalih ministarstava ine preostalih 11,15% ukupnih investicija. U 2014. godini intenziviraemo aktivnosti na realizaciji mjera po Projektu hitne pomoi i zatite od poplava, realizacijom pojedinanih projekata u vezi sa sanacijom obodnih kanala, nasipa uz rijeku Savu, crpnih stanica i zatiti ruevnih obala na vodotocima. Znaajne investicione aktivnosti u oblasti vodosnabdijevanja i sanitacije u odabranim optinama predviene su iz kreditne linije EIB-a.

Realizacija zapoetih, kao i obezbjeenje uslova za realizaciju novih investicija uz istovremeno ouvanje energetske stabilnosti, jesu prioriteti u oblasti elektroenergetike i u narednom periodu. S tim u vezi nastavie se realizacija zapoetih projekata, i to:

Izgradnja TE Ugljevik 3 instalirane snage 600 MW i investicije od 1,1 milijardi KM;

Izgradnja TE Stanari instalirane snage 300 MW i investicije od 950 miliona KM;

Izgradnja HE Dabar instalirane snage 160 MW i investicije od 352 miliona KM;

Izgradnje HE Mrsovo instalirane snage 37 MW i investicije od 188,6 miliona KM;

Izgradnje vjetroparka Trusina instalirane snage 51 MW i investicije 145 miliona KM;

Izgradnja HE Cijevna III na rijeci Bosni instalirane snage 14,3 MW i investicije 110,8 miliona KM;

Izgradnja est elektrana na rijeci Bosni: MHE Cijevna I, MHE Cijevna II i MHE Doboj, MHE Cijevna IV, MHE Cijevna V, MHE Cijevna VI, ukupne instalirane snage 68,7 MW i ukupne investicije od 500 miliona KM;

Nastavak aktivnosti na stvaranju pretpostavki za realizaciju projekta MHE Boac instalirane snage 10 MW;

Nastaviemo aktivnosti na pronalaenju stratekog partnera za realizaciju projekta HES Gornja Drina, koji obuhvata etiri hidroelektrane: HE Buk Bijela, HE Foa, HE Sutjeska i HE Paunci, ukupne instalirane snage 216 MW i procijenjene investicije oko 900 miliona KM.

U oblasti energenata u toku 2014. godine, kada je rije o investicionoj aktivnosti, sproveemo sljedee mjere:

Intenzivirati aktivnosti na realizaciji Gasnog projekta izgradnje kraka gasovoda Juni tok u Republici Srpskoj i realizaciji obaveza proisteklih iz Mape puteva, u cilju obezbjeenja energetske stabilnosti i jaanja privrede Republike Srpske, te razvoja gasnog sektora i preuzimanje liderstva Republike Srpske u oblasti gasne privrede u BiH. S tim u vezi, bie donesen Zakon o realizaciji projekta Juni tok, kojim e se stvoriti sve pretpostavke za bru i efikasniju realizaciju projekta;

Nastaviemo praenje i podrku realizaciji potpisanih koncesionih ugovora: Ugovor o koncesiji za projektovanje, izgradnju, koritenje i odravanje distributivnog

gasnog sistema sa prikljukom na gasovod u Gornjem epku, u cilju snabdijevanja optine Bijeljina prirodnim gasom investicija 45,78 miliona KM, a investitor je Bijeljina gas d. o. o. Bijeljina.

Ugovor o koncesiji za izgradnju, koritenje i odravanje sistema za autonomno snabdijevanje TNG-om Grada Banja Luka investicija 162,5 miliona KM, a investitor je Teplogazservisprojekt Oversiz Moskva, tj. GAZSERVIS d. o. o. Banja Luka;

a najvanije planirane privatne investicije u 2014. godini u oblasti nafte i gasa su:

Rafinerija nafte Brod: Modernizacija postrojenja, unapreivanje zatite ivotne sredine (rekonstrukcija sistema za obradu kiselih voda), prelazak grijanja cjevovoda sa pare na elektro,

poveanje automatizacije sistema voenja procesa, izgradnja kotlarnice (65,2 miliona KM),

Nestro petrol Banja Luka: Instalacija samouslunih terminala na benzinskim stanicama, tekui trokovi odravanja mree benzinskih stanica, franiza rebrendiranje benzinskih stanica u okviru programa aktivne prodaje, izgradnja benzinskih pumpi (7,7 miliona KM),

15

Optima grupa Banja Luka: Investiranje se odnosi na obrtna sredstava za proizvodnu djelatnost (87,1 miliona KM),

Rafinerija ulja Modria: Investiciona ulaganja u objekte infrastrukture rafinerije i postrojenja u cilju poboljanja efikasnosti poslovanja (35,9 miliona KM),

Bijeljina gas d. o. o. Bijeljina: Izgradnja gasovoda srednjeg pritiska, MRS i distributivne gasne mree za naselje Dvorovi, te izgradnja prikljuaka za domainstva na izgraenom distributivnom sistemu u Bijeljini i naselju Dvorovi (3,2 miliona KM).

Kada je rije o planiranim investicijama u oblasti rudarstva i

geologije u 2014. godini, moemo izdvojiti najvanije:

Istraivanja i eksploatacije sirove nafte i gasa na cijeloj teritoriji Republike Srpske (Investitor: Jadran naftagas d. o. o. Banja Luka): planirano je buenje tri istrane buotine i izrada projektne dokumentacije (vrijednost: 20 miliona KM),

Ugovor o koncesiji za eksploataciju uglja na leitu Ugljevik Istok 2 (Investitor: Comsar Energy Republika Srpska d. o. o. Banja Luka): otvaranje rudnika, nabavka dijelova i opreme i izgradnja pristupnih puteva (vrijednost: 96 miliona KM) i

Ugovor o koncesiji za koritenje uglja na leitima Bogutovo selo i Ugljevik istok, optina Ugljevik (Investitor: ZP Rudnik i Termoelektrana Ugljevik a. d. Ugljevik): geoloka istraivanja, nabavka projektne dokumentacije, nabavka rudarske opreme i osnovnih sredstava, izvoenje rudarskih radova i rjeavanje imovinsko-pravnih odnosa (vrijednost: 77 miliona KM).

Takoe, Vlada Republike Srpske e preduzeti neophodne aktivnosti u cilju pronalaenja stratekog partnera za Rudnik eljezne rude Ljubija Prijedor.

Pored toga, realizacijom kapitalnih javnih investicija u oblasti putne infrastrukture, o kojima e vie rijei biti u cilju pod nazivom: Poveanje konkurentnosti privrede Srpske Republika Srpska e zaokruiti planirani investicioni ciklus u 2014. godini, i na taj nain znaajno uticati na ukupna makroekonomska kretanja ne samo u 2014. godini, ve i u godinama koje slijede.

Pored investicione aktivnosti, koja e direktno imati uticaj na privredni rast, kreirali smo i poseban set mjera za podrku privredi, koja se ogleda u sljedeem:

Stimulativna poreska politika;

Direktni podsticaji privredi za investicije i zapoljavanje;

Podrka privredi i dodatnom zapoljavanju kroz povoljna kreditna sredstva iz Privredno-razvojne komponente Razvojnog programa Republike Srpske, koja se plasiraju preko

Investiciono-razvojne banke Republike Srpske i

Direktna podrka poljoprivredi kroz politiku podsticaja.

Kroz stimulativnu poresku politiku uveemo neoporezivi dio dohotka, u iznosu od 200 KM, koji e biti direktna podrka svakom ko radi i isplauje platu, nastaviti politiku stimulisanja reinvestiranja dobiti i poveanja zapoljavanja kroz oporezivanje dobiti, nastaviti da radimo na smanjenju parafiskalnih nameta, te realizovati novu politiku fiskalizacije. S obzirom na to da e to sve u znaajnoj mjeri doprinijeti i poveanju konkurentnosti privrede Srpske, mjere stimulativne poreske politike emo detaljnije objasniti u okviru narednog cilja.

Direktnim podsticajima iz budeta nastaviemo da pruamo podrku privredi za investicije i novo zapoljavanje, to e u kombinaciji sa uvoenjem neoporezivog dijela dohotka, smanjenjem parafiskalnih nameta i novom politikom fiskalizacije, znaajno rasteretiti privredu, poveati njihovu likvidnost i konkurentnost, a ujedno biti i dodatna stimulacija za nove investicije i novo

zapoljavanje, stvarajui povoljniji investicioni ambijent u Srpskoj.

16

Opredjeljenje u 2014. godini je razvoj cjelokupne privrede s ciljem kontinuiranog ostvarenja

privredno-ekonomskog rasta i makroekonomske stabilnosti. S tim u vezi nastavie se aktivnosti na realizaciji privatizacionog ugovora za Tehniki remont Bratunac. U narednom periodu kupac e investirati 19,6 miliona KM i zaposliti 250 radnika, od kojih 136 zaposlenih radnika drutva. Takoe, izvrie se ponovno pokretanje proizvodnje energetskih ureaja u privrednom drutvu Rasklopna oprema a. d. Istono Sarajevo od ruskih investitora. Ujedno, nastaviemo pruanje podrke drvopreraivaima kroz blagovremeno zakljuivanje ugovora za nabavku sirovine na dui vremenski period, odgoeno plaanje i popust za avansnu uplatu sirovine. Cilj davanja ove podrke je osigurati pouzdano snabdijevanje sirovinom i nesmetano odvijanje proizvodnog procesa, te

olakati poslovanje drvopreraivaa putem odgoenog plaanja sirovine, imajui u vidu duinu trajanja proizvodnog ciklusa i naplate isporuenih proizvoda.

Projekat podrke privredi i novom zapoljavanju, preko Investiciono-razvojne banke Republike Srpske (IRBRS), koga i poslovna zajednica i finansijski sektor istiu kao najuspjeniji projekat Republike Srpske, bie nastavljen i u 2014. godini. IRBRS e nastaviti da finansijski podrava realizaciju domaih drutvenih, ekonomskih i ostalih razvojno orijentisanih projekata. Sredstva za ove namjene bie obezbijeena iz povrata ranije plasiranih sredstava (tzv. revolving fond) i kreditnih aranmana sa meunarodnim finansijskim institucijama. Naime, ve je osigurano proirenje kreditnog aranmana sa Svjetskom bankom, a takoe se oekuje i uspjeno okonavanje svih procedura u vezi sa proirenjem postojeeg aranmana sa Evropskom investicionom bankom, te zakljuenje novog kreditnog aranmana sa Razvojnom bankom Savjeta Evrope. Osim nastavka realizacije stambenih kredita iz sredstava Fonda stanovanja Republike Srpske, tokom 2014. godine,

uspjenim okonavanjem pregovora i zakljuenjem finansijskog aranmana sa Razvojnom bankom Savjeta Evrope bie obezbijeena dodatna finansijska sredstva za rjeavanje stambenog pitanja socijalnih grupa od posebnog interesa i znaaja za Republiku Srpsku, pod povoljnim uslovima. Kao i u prethodnim godinama, Banka e redovno pratiti i analizirati potrebe i specifine domae drutveno-ekonomske zahtjeve, te u skladu sa tim, preduzimati eventualne izmjene i prilagoavanja svojih kreditnih i ostalih finansijskih proizvoda.

Poljoprivredna proizvodnja, kao posebna komparativna prednost Republike Srpske, predstavlja

znaajan potencijal koji e, uz pomo podrke Vlade, uticati na poveanje privredne aktivnosti i odriv rast zaposlenosti.

U cilju podsticanja razvoja poljoprivrede i sela, fokus u pruanju podsticaja poljoprivredi i ruralnom razvoju e biti na podsticanju trino orijentisane primarne poljoprivredne proizvodnje i preradi poljoprivrednih sirovina, da bi se osigurao pozitivan efekat na BDP i prinose. Znaajniju novanu podrku za mjere koje se odnose na proizvodnju i dohodak e imati komercijalna poljoprivredna gazdinstva (poslovni subjekti i porodina gazdinstva) koja predstavljaju proizvodne jedinice u oblasti poljoprivredne proizvodnje na koje moe raunati domae trite. Cilj je podstaknuti rast obima poljoprivredne proizvodnje na nain da e se znaajnije podsticati investicije u kapitalna ulaganja u iznosu 35% do 40% ukupno raspoloivih sredstava. U saradnji sa udruenjima poljoprivrednih proizvoaa i Privrednom komorom Republike Srpske uskladiemo politiku i nivo podsticaja poljoprivredi sa obimom raspoloivih sredstava i preduzeti sve mjere da bi se osiguralo troenje sredstava u skladu sa prioritetima razvoja sektora, u pravcu podizanja obima, kvaliteta i strukture proizvodnje.

Radi uspostavljanja novog modela finansiranja primarne proizvodnje i prehrambene industrije, kao i

dugoronih mjera agrarnog i ruralnog razvoja, radie se na daljoj realizaciji koncepta finansiranja kroz tri glavna stuba podrke: koritenje posebne kreditne linije za finansiranje potreba subjekata u primarnoj proizvodnji i prehrambenoj industriji za proizvodnju i otkup sirovina od domaih

17

proizvoaa, kreditne linije za dugorone i kratkorone plasmane u poljopivredi i podsticajnih sredstava Vlade za sufinansiranje tekuih potreba i dugoronih razvojnih projekata korisnika. Pored navedena tri stuba podrke, za finansiranje agrarnog i ruralnog razvoja, moraju se koristiti i donatorska sredstva, meunarodni izvori finansiranja kao to su fondovi EU, Svjetska Banka, EBRD, IFAD.

Nastavie se saradnja izmeu institucija Republike Srpske (MPV, MT, MF i dr.) i zajednikih institucija BiH (MTEO, Agencije, Kancelarije i dr. u BiH), o pitanjima koja se odnose na

spoljnotrgovinsko poslovanje i zatitu domae proizvodnje kroz iniciranja i predlaganja rjeenja u ovoj oblasti, a naroito aktiviranja raspoloivih zatitnih mjera u okviru CEFT-a i sporazuma sa EU. Rezultat tih zajednikih aktivnosti morae dobiti svoju potvrdu usvajanjem predloenih rjeenja od Savjeta ministara BiH i njihovo sprovoenje u praksi, koje e omoguiti zatitu domae poljoprivredne proizvodnje od nelojalne inostrane konkurencije i roba loeg kvaliteta.

Radiemo na sistemskom uvezivanju svih institucija koje rade u oblasti poljoprivrede, na republikom i lokalnom nivou, ime emo obezbijediti uspostavljanje agrarnog sistema putem zajednikog djelovanja, rada i funkcionisanja ovih institucija. U cilju intenzivnije primjene znanja u oblasti poljoprivredne proizvodnje u narednom periodu e se jaati funkcija pruanja strunih usluga kroz tri glavna stuba podrke: savjetodavni rad, prognozno izvjetajni i kontrolni rad, te voenje evidencija. Takoe, jaanjem saradnje i koordinacije izmeu svih obrazovnih, strunih i naunih institucija u oblasti poljoprivrede, postavie se osnova za efikasniju primjenu naunih saznanja u praksi. U oblasti poljoprivrednog zadrugarstva usmjeriemo podrku na aktivne zadruge koje rade u skladu sa meunarodno priznatim zadrunim principima, pruanjem podrke razvoju poslovnih aktivnosti ovih zadruga, te kadrovskom jaanju zadruga i Zadrunog saveza.

Nastavie se realizacija nabavke steonih junica, sa ciljem obezbjeenja dugoronih efekata u poveanju obima i vrijednosti govedarske proizvodnje za period 20142018. godina. U skladu sa prethodnom mjerom, a u cilju unapreivanja genetskog materijala u stoarstvu, podravae se formiranje reprocentra u govedarstvu, kao i svinjarstvu to e predstavljati snaan razvojni impuls ne samo animalne proizvodnje, ve i agrarnog sektora u cjelini. Nastavie se sa kadrovskim, materijalnim i organizacionim jaenjem Instituta Dr Vaso Butozan i Centra za vjetako osjemenjivanje.

U cilju podizanja kapaciteta u sjemenskoj proizvodnji, nastavie se realizacija koncepta ulaganja u proizvodnju sjemenskog materijala koja podrazumijeva podrku realizaciji Programa proizvodnje sjemenskog materijala (itarice, krmno bilje, povre, krompir i drugo), a sa ciljem podizanja domaih kapaciteta koji se trenutno nalaze na ispod 10% zadovoljenja vlastitih potreba u sjemenskom materijalu, ime bi se smanjila uvozna ovisnost i obezbjedila osnova za poveanje obima proizvodnje. U svrhu realizacije Programa radiemo na izgradnji doradnog centra za sjeme, kao i poslovne zgrade Poljoprivrednog instituta Republike Srpske, te stavljanje u funkciju Centra za

razvoj poljoprivrede u brdsko-planinskom podruju na Sokocu.

Strateki cilj razvoja prehrambene industrije u 2014. godini je postii vei stepen koritenja sirovine proizvedene u Republici Srpskoj za potrebe domae preraivake industrije. To e se postii na nain da se iz agrarnog budeta kao i odgovarajuih kreditnih linija IRB-a omogue nove investicije u oblasti prehrambene industrije, kao i finansijska sredstva koja e se koristiti za ugovaranje i otkup primarnih poljoprivrednih proizvoda (voe, povre i meso) koji su proizvedeni u Republici Srpskoj. Nastavie se aktivnosti na revitalizaciji kapaciteta iz oblasti prehrambene industrije Republike Srpske u vidu podrke i ulaganja u finalizaciju poljoprivrednih sirovina sa orijentacijom na izvoz finalnih proizvoda. Rije je o modernizaciji postojeih kapaciteta, uvoenje standarda kvaliteta u

18

prehrambenoj industriji (ISSO, HACCP), uvoenje nove opreme i novih tehnologija, kao i revitalizaciji jednog broja preraivakih kapaciteta koji su van funkcije.

Nastaviemo aktivnosti oko revitalizacije PD Semberija kao jednog od najveih subjekata u oblasti primarne poljoprivredne proizvodnje. Koncept trinog modela revitalizacije koji e se podrati podrazumijeva restrukturiranje postojee strukture proizvodnje u pravcu poveanja uea visokodohodovnih kultura, ugovaranje proizvodnje sa kapacitetima za preradu u regiji, te realizaciju

investicija u postojeim linijama proizvodnje (mljekarstvo, sjemenarstvo). Nastaviemo aktivnosti u vezi sa odravanjem kontakata sa stranim investitorima zainteresovanim za ulaganje u primarni i preraivaki sektor. Direktne strane investicije naroito su neophodne u oblastima revitalizacije prehrambene industrije, izgradnje sistema za navodnjavanje, investiranja u nove tehnologije,

unapreivanje trita veleprodaje i otkupa primarnih poljoprivrednih proizvoda, te aktiviranje potencijala u proizvodnje goveeg i ovijeg mesa po osnovu neiskoritenih travnatih povrina, oblasti ribarstva, proizvodnje u zatvorenom prostoru i drugo.

Novim Programom agrarnog i ruralnog razvoja Republike Srpske do 2020. godine postaviemo dugorone ciljeve agrarnog i ruralnog razvoja Republike Srpske, postaviti okvire materijalne i tehnike podrke ostvarenju projektovanih ciljeva i rezultata, te definisati mjere agrarne i ruralne politike kojima se na najbolji nain moe postii ubrzan i odriv razvoj ruralnih podruja. U skladu sa buduim Programom agrarnog i ruralnog razvoja izvriemo donoenje i viegodinjeg budetskog okvira za realizaciju mjera finansijske podrke agrarnom i ruralnom razvoju donoenjem Zakona o podsticajima, kojim e se utvrditi glavni pravci usmjeravanja sredstava podrke za korisnike, uslovi za ostvarivanje sredstava, minimalni, odnosno maksimalni iznosi podrke po vrstama mjera, nain kontrole realizacije sredstava, subjekti koji imaju pravo na podrku, te specifinosti ostvarivanja podrke za manje povoljna podruja. U toku 2014. godine, u okviru Projekta navodnjavanja koji se finansira iz kreditne linije Svjetske

banke, planira se zavretak dva potprojekta, koji e biti realizovani do poetka sezone navodnjavanja u Pelagievu i Novom Selu. Odabir novih potprojekata za nastavak realizacije IDP projekta e se vriti na osnovu Javnog poziva za izraavanje interesa, a u skladu sa Pravilnikom o navodnjavanju. Pored navedenog, a u skladu sa projektnim dokumentima i projekcijama dinamike

izgradnje, u 2014. godini e se na novoodabranim lokacijama izgraditi sistemi za navodnjavanje na povrini od 400 ha, i otpoeti izgradnja na dodatnih 400 ha.

U okviru Projekta poljoprivrede i ruralnog razvoja, planira se dalja podrka jaanju institucionalnih kapaciteta u oblasti poljoprivrede i ruralnog razvoja, koja e biti realizovana u periodu 2014/2015. godina.

U okviru projekata koji se finansiraju iz kreditne linije IFAD-a u toku 2014. godine planira se

izgradnja lokalne infrastrukture, organizaciono jaanje kapaciteta, i obuke u oblasti poljoprivrede i ruralnog razvoja. Zapoee se sa realizacijom projekta Razvoj uzgoja tovnih pasmina goveda u Republici Srpskoj, koji finansira eka razvojna agencija. U toku 2014. godine planirana su i znaajna ulaganja u proirenje i modernizaciju sistema protivgradne preventive, ime e se dodatno poboljati uslovi za poljoprivrednu proizvodnju i ujedno proiriti podruje koje je branjeno od grada.

U oblasti vodoprivrede u 2014. godini, cilj je intenzivirati aktivnosti na realizaciji mjera po Projektu

hitne pomoi i zatite od poplava, realizacijom pojedinanih projekata u vezi sa sanacijom obodnih kanala, nasipa uz rijeku Savu, crpnih stanica i zatitom ruevnih obala na vodotocima. Znaajno e se poveati i investicione aktivnost u vodosnabdijevanju i sanitaciji. Redovno e se izvravati preuzete meunarodne obaveze, prema ICPDRa i Savskoj komisiji, donijeti preliminarna procjena poplavnog rizika, uspostaviti monitoring na vodama i obaviti pripreme za donoenje planova upravljanja slivovima rijeke Save i Trebinjice u 2015. godini. Aktivnosti u vezi sa zatitom voda i

19

koritenjem voda odvijae se u skladu sa Strategijom integralnog upravljanja vodama koja e biti donesena u 2014. godini, Okvirnim planom razvoja vodoprivrede Republike Srpske i Akcionim

planom za sprovoenje usvojenog Okvirnog plana za period 20072016. godina, Studijom odrivog razvoja irigacionih sistema i Akcionim planom za njenu realizaciju.

S ciljem podrke privredi, u sektoru umarstva intenziviraemo aktivnosti na realizaciji mjera predvienih stratekim dokumentima i Zakonom o umama. umarstvo i industrija prerade drveta e uspostaviti dugorone poslovne odnose sa ciljem jaanja stepena finalizacije proizvoda. Znaajne investicione aktivnosti predviene su ulaganjem u infrastrukturu u umarstvu, prije svega u otvaranje uma umskim kamionskim putevima, emu prethodi izrada Master plana otvaranja uma Republike Srpske finansirana iz sredstava GEF-a (engl. Global Environment Fund). Projekat e podravati ulaganja u odrivo upravljanje umama u skladu sa postojeim planovima upravljanja ime e se poveati djelotvornost upravljanja umama i umskim zemljitem na projektnim lokacijama. Zbog ugroenosti uma umskim poarima koji predstavljaju najjai oblik destrukcije uma iz sredstava GEF-a bie finansirana rekonstrukcija i izgradnja umskih kamionskih puteva na ugroenim podrujima. Dio sredstava GEF-a e se usmjeriti u unapreivanje rasadnike proizvodnje zbog intenziviranja proizvodnje i kvaliteta umskog sadnog materijala. Sprovodie se aktivnosti na uspostavljanju granica izmeu uma u svojini Republike Srpske i privatnih uma u skladu sa Programom utvrivanja granica uma i umskog zemljita u svojini Republike. Naknade po osnovu prodaje umskih drvnih sortimenata u svojini Republike kojim raspolau lokalne zajednice koristie se za razvoj nerazvijenih podruja i predstavljati znaajan resurs za ukupan materijalni i drutveni razvoj ruralnog poduja.

U cilju dodatne stabilizacije na tritu rada dodatno emo intenzivirati aktivnu politiku zapoljavanja u 2014. godini, kroz:

Donoenje i realizaciju Akcionog plana zapoljavanja, radi poveanja stope zaposlenosti;

Aktivnosti na izradi Zakona o radu i podzakonskih akata, te aktivnije uee u procesu kolektivnog pregovaranja;

Unapreivanja i podizanja nivoa socijalnog dijaloga i tripartitne saradnje sa reprezentativnim socijalnim partnerima;

Nastavak aktivnosti na odrivosti zaposlenosti i novom zapoljavanju invalida kroz aktivnosti Fonda za profesionalnu rehabilitaciju i zapoljavanje;

Unapreivanje rada i kadrovsko i ekonomsko jaanje Fonda za profesionalnu rehabilitaciju, osposobljavanje i zapoljavanje invalida u cilju sprovoenja projekata iz pretpristupnih fondova;

Nastavak sa ekonomskom podrkom najugroenijim invalidima u cilju socijalne integracije;

Izradu izmjena i dopuna Zakona o profesionalnoj rehabilitaciji, osposobljavanju i zapoljavanju invalida s ciljem kvalitetnije i potpunije primjene u praksi;

Nastavak aktivnosti na realizaciji Projekata podrke zapoljavanju i samozapoljavanju iz 2013. godine;

Jaanje funkcije posredovanja pri zapoljavanju institucionalnim jaanjem Zavoda za zapoljavanje;

Nastavak promovisanja sistema mirnog rjeavanja radnih sporova putem Agencije za mirno rjeavanje radnih sporova.

4.2. POVEANJE KONKURENTNOSTI PRIVREDE SRPSKE

S ciljem poveanja konkurentnosti Republike Srpske, u 2014. godini radiemo na stvaranju poslovnog ambijenta koji je stimulativan za ulaganja, i koji e na taj nain omoguiti otpoinjanje novog investicionog i razvojnog ciklusa u Srpskoj. Ujedno, povoljniji poslovni ambijent omoguie postojeim privrednim subjektima da lake prevaziu probleme u poslovanju koje su imali ili imaju,

20

prouzrokovane prvenstveno smanjenjem tranje, zbog svjetske ekonomske krize, poboljaju svoju likvidnost i na taj nain uhvate novi razvojni zamah. Povoljna investiciona klima garantovae investitorima iz zemlje i inostranstva pravnu sigurnost, stabilne uslove poslovanja i investiranja,

dobru infrastrukturnu prohodnost i smanjenje trokova poslovanja, a ujedno i efikasnije administrativne procedure.

Poveanje konkurentnosti Srpske emo postii prvenstveno: Stimulativnom fiskalnom politikom; Zavretkom reforme pokretanja poslovanja i smanjenja procedura i trokova; Ukidanjem administrativnih barijera; Izradom novog Zakona o radu; Inovativnou i tehnolokim unapreivanjima; Izgradnjom nove putne infrastrukture; Brendiranjem domae proizvodnje.

Stimulativnom fiskalnom politikom, koja podstie privredu i zapoljavanje, aktivno emo raditi na obezbjeenju odrive ekonomske i finansijske stabilnosti, i stvaranju jo povoljnijeg ambijenta za privredni rast. U uslovima kada mnoge zemlje radi postizanja fiskalne konsolidacije poseu za dodatnim fiskalnim nametima, a to smo imali priliku vidjeti u zemljama okruenja u toku ove i prethodne godine, Republika Srpska se opredijelila da zadri najnie poreske stope i da na taj nain titi privredne subjekte i ivotni standard graana. Dodatnim fiskalnim rastereenjem uticaemo na stvaranje povoljnijeg ambijenta za poslovanje svih privrednih subjekata, te izvriti smanjenje trokova poslovanja kroz uvoenje neoporezivog dijela dohotka od 200 KM. Ova mjera e imati za rezultat nedostatak znaajnih prihoda u budetu Republike, to se nee kompenzovati kroz novo optereenje poreskim obveznicima.

Poreenje poreskih stopa Republike Srpske sa stopama zemalja Evropske Unije i nekih zemalja iz okruenja se moe vidjeti na narednoj slici.

Slika 4.1. Pregled poreskih stopa

Izvor: Eurostat Commission - STAT/13/68, objavljeno u aprilu 2013; VAT Rates Applied in the Member States of the European Union, Eurostat Commission, situacija na dan 01. juli 2013. godine

10%

10%

10%

12.5%

15%

15%

15%

16%

17%

19%

19%

20%

20.6%

21%

22%

23%

23%

24.5%

25%

25%

25%

26%

27.5%

29.2%

29.8%

30%

31.5%

34%

35%

36.1%

0% 10% 20% 30% 40%

.

.

10%

10%

10%

15%

16%

16%

19%

21%

22%

24%

32%

35%

38.5%

40%

41%

43%

43.6%

45%

45%

46%

47.5%

50%

50%

51.1%

52%

52%

53%

53.7%

55.6%

56.6%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

.

.

15%

17%

18%

18%

19%

19.6%

20%

20%

20%

20%

20%

20%

21%

21%

21%

21%

21%

21%

21%

22%

23%

23%

23%

23%

24%

24%

25%

25%

25%

27%

0% 10% 20% 30%

.

.

Vlada Republike Srpske e izmjenom Zakona o naknadama za koritenje prirodnih resursa u svrhu prizvodnje elektrine energije poveati naknade koje se plaaju po proizvedenom kWh elektrine energije. Prihodi koji su do sada po ovom osnovu pripadali samo budetu optina/gradova, ubudue e pripadati i budetu Republike, bez bilo kakvog umanjenja iznosa prihoda koji su do sada pripadali lokalnim zajednicama.

Pored navedenog rastereenja oporezivanja dohotka, koji e uticati na poboljanje likvidnosti privrede, umanjenje fiskalnih davanja u postupku registracije preduzea e takoe pozitivno uticati sa stanovita jeftinije, bre i jednostavnije procedure zapoinjanja poslovanja preduzea.

Osim toga, mogunost umanjenja poreske osnovice poreza na dobit za izvrena ulaganja u opremu, postrojenja i nepokretnosti za obavljanje vlastite registrovane proizvodne djelatnosti, imala je ve efekat u 2012. godini. Prema podacima iz poreskih prijava, izvreno je umanjenje poreske osnovice za 2012. godinu za oko 82 miliona KM na ime ulaganja u proizvodnu djelatnost, od kojih se

polovina ulaganja odnosila na preraevaku industriju. Opredijeljeni smo da i dalje podstiemo reinvestiranje dobiti i da po tom osnovu ostvarimo manje prihoda od poreza na dobit u budetu Republike, to e svakako imati efekat na pokretanje investicionih aktivnosti, u ovoj godini, ali i u narednoj.

Nakon izvrenih analiza sistema fiskalizacije i poslovanja odeene kategorije malih poreskih obveznika, uvidjelo se da postoji potreba za unapreivanjem sistema fiskalizacije, koja bi u na kraju dovela do vee kontrole i obezbjeenja dodatnih prihoda s jedne strane, ali i rastereenja trokova poslovanja za male obveznike, s druge strane.

S obzirom na to da su zbog globalne ekonomske krize mnogi privredni subjekti u Republici Srpskoj

doli u stanje oteanog poslovanja, uveanih gubitaka, i nemogunosti izmirivanja tekuih obaveza, pa posljedino i stvaranja poreskog duga, Vlada je donijela Zakon o posebnim nainima izmirenja poreskog duga u cilju olakanja finansijskog poloaja tih privrednih subjekata. Primjena ovog zakona e znaajno uticati na poboljanje likvidnosti u narednom periodu.

U 2014. godini uspostaviemo registar svih ''parafiskalnih'' davanja, u kome e biti evidentirana sva davanja koja su regulisana zakonima, odnosno drugim propisima, a predstavljaju prihod budeta Republike, optina i gradova, fondova i drugih korisnika javnih prihoda. Nakon uspostavljanja registra, nee biti mogue uvesti dodatne obaveze bez saglasnosti Vlade Republike Srpske.

Sve navedene mjere imaju za cilj poboljanje uslova privreivanja u narednom periodu, poboljanje tekue likvidnosti i podsticanje zapoljavanja u privredi. Istovremeno, navedene mjere zahtijevaju i suzbijanje sive ekonomije i unapreivanje finansijske discipline, te nulti stepen tolerancije prema neplaanju poreskih obaveza. Rastereenjem privrede i dodatnom finansijskom disciplinom, nastojae se vratiti dio sive ekonomije u regularne tokove poslovanja.

Tako e se posredstvom Poreske uprave Republike Srpske, prioritetno voditi aktivnosti i na kontroli pravilnosti i zakonitosti obraunavanja bruto plata i primanja i njihovoj naplati, sa ciljem da se obraun i plaanje vri u visini stvarno isplaenih bruto plata i primanja, da bi se maksimalno smanjio broj poslodavaca koji obraun poreza i doprinosa vre na nivou najniih plata.

Strukturne reforme koje unapreuju poslovno okruenje i poveavaju efikasnost javnog sektora, bie intenzivirane u 2014. godini. Nastaviemo aktivnosti na unapreivanju poslovnog okruenja (zavretak reforme pokretanja poslovanja, smanjenje procedura) i nakon uspostavljenog jednoalterskog sistema registracije, kao prve faze reforme, sprovesti i drugu fazu model elektronske ili onlajn registracije. Nastaviemo aktivnosti na sistemskom jaanju kapaciteta

23

lokalnih i republikih institucija u procesu privlaenja stranih direktnih investicija, te aktivnosti na konkretizaciji investicione ponude Republike Srpske i direktnom marketingu u inostranstvu. U

skladu sa aktuelnim trendovima posebno emo raditi na postinvesticionoj usluzi postojeih investitora u cilju postizanja dodatnih/novih investicija. Jaanje i nadogradnja saradnje sa privrednim predstavnitvima Republike Srpske u inostranstvu i dijasporom u cilju promocije potencijala za ulaganje u Republici Srpskoj, te promocija investicione ponude Republike Srpske na

meunarodnim sajmovima bie redovna aktivnost u 2014. godini. Takoe, nastaviemo dodatno jaati saradnju sa meunarodnim organizacijama koje podravaju razvoj stranih ulaganja i unapreivanje poslovne klime. Na taj nain, stvoriemo bolji poslovni ambijent, privlaan za nove i postojee investitore, koji e im pruiti znatno efikasniju javnu administraciju prilikom pokretanja poslovne aktivnosti u Republici Srpskoj.

U 2014. godini izmijeniemo Zakon o steajnom postupku Republike Srpske, na nain da se omogui da steajni postupak bude hitan i da u steajnom postupku nije dozvoljen zastoj i prekid, te da se zakonom uredi krae trajanje prethodnog postupka i steajnog postupka u cjelini, a ujedno i da se omogui vea transparentnost cijelog postupka.

Takoe, ukidanje administrativnih barijera i poboljanje uslova poslovanja u svim oblastima privrede znaajno e dovesti do poveanja konkurentnosti privrede Srpske. U tom smislu, u oblasti veterinarstva u toku 2014. godine nastavie se kontinuirana aktivnost na suzbijanju i eradikaciji zaraznih bolesti. Sprovodie se potrebne strune procedure u prevenciji i lijeenju ivotinja, osiguravajui zdrav proizvod od zdrave jedinke. Ovakav saet i uproen smisao djelovanja veterinarske djelatnosti ima, pored zadataka na zatiti ivotinja od moguih zaraznih, organskih i drugih bolesti ivotinja, zatitu zdravlja ljudi od zajednikih bolesti ivotinja i ljudi (zoonoza) i zajednikih bolesti ljudi i ivotinja (antropozoonoza) i konano, kontrolu i osiguranje zdravstveno ispravne hrane za ivotinje i hrane bezbjedne za ljude. Radi obezbjeenja sistema praenja od njive/tale do trpeze neophodno je da se kontrolom i praenjem kritinih taaka i moguih mjesta kontaminacije izbjegnu i preduprijede neeljenje posljedice po zdravlje ljudi. U tom smislu izvriemo sprovoenje izvoznih standarda EU, da bi se mogao dati prijedlog inspekcijskom timu FVO-a (inspekcija EU) za uvrtavanje Republike Srpske i BiH na listu zemalja koje mogu izvoziti namirnice animalnog i biljnog porijekla u EU. U 2014. godini izvrie se nulti popis imanja i velikih preivara (goveda), ime e se dobiti realan presjek stanja na terenu. Struni tim ija je uloga da prati stanje: Uticaj sue na obim i kvalitet poljoprivrednih proizvoda sa posebnim osvrtom na kvalitet stone hrane i moguom pojavom mikotoksina, nastavie aktivnosti po Akcionom planu i donesenim zakljucima Vlade Republike Srpske.

Jedna od prioritetnih aktivnosti na poboljanju poslovnog ambijenta jeste izrada, pojednostavljenje i skraivanje postupaka u oblasti prostornog ureenja, graevinarstva i ekologije. Na osnovu izvrene analize stanja i uoenih problema i tendencija, u 2014. godini realizovaemo sljedee:

Stvaranje uslova za voenje adekvatne i kvalitetne zemljine politike u vezi sa uspostavljanjem pouzdanog i objektivnog sistema obrauna rente i naknade za ureenje graevinskog zemljita prema novim principima koji se zasnivaju na izraunavanju i obraunu stvarnih trokova za izgradnju planirane komunalne i druge javne infrastrukture da bi se eliminisale ranije este pojave da investitor istu naknadu plaa vie puta po razliitim osnovama,

Legalizacija bespravno izgraenih objekata trebalo bi da se prihvati kao strateko opredjeljenje, te da se u kontinutetu apeluje na bespravne graditelje da podnose zahtjeve za legalizaciju

objekata, ime e se trajno ili privremeno ozakoniti status njihovih objekata, a lokalnim zajednicama omoguiti dodatni prihodi na osnovu naplaenih naknada za legalizaciju,

Lokalne zajednice bi, u to veem broju sluajeva, trebalo da zakljuuju ugovor o finansiranju opremanja neizgraenog i neureenog graevinskog zemljita sredstvima investitora koji ele

24

graditi na tom zemljitu, ime e se umanjiti naknada za ureenje graevinskog zemljita koju investitor mora uplatiti lokalnoj zajednici, za vrijednost radova na komunalne i druge javne

infrastrukture koju e investitor sam izgraditi,

Iniciranje aktivnog rada inspekcijskih i drugih nadlenih organa kako bi se obezbijedila kvalitetna zatita prava svih uesnika u graenju, a pogotovo u dijelu kojim se obezbjeuje pravilna primjena novih procedura i postupaka prilikom izdavanja graevinskih dozvola i posjedovanja odgovarajuih licenci predvienih za uesnike u graenju,

Nastaviti podsticanje saradanje i ukrupnjavanje domae graevinske operative, ime e se postii vee uee domae graevinske operative na velikim infrastrukturnim projektima,

U novim podzakonskim propisima koji se donose na osnovu Zakona o ureenju prostora i graenju predvidjeti smanjenje naknada za trokove izdavanja licenci fizikim i pravnim licima koje se izdaju u skladu sa propisima o prostornom planiranju, projektovanju i graenju objekata,

Stvaranje preduslova za poveanje uea domaih proizvoaa u industriji graevinskih materijala, te iniciranje investicija u proizvodnju onih graevinskih materijala ili proizvoda koji se ne proizvode na domaem tritu,

Sprovoenje postupka utvrivanja ispunjenosti uslova i izdavanje predvienih ovlatenja za vrenje certifikacije i ocjene usaglaenosti graevinskih proizvoda zainteresovanih pravnih lica koja su prola postupak akreditovanja,

Izmjenama i dopunama Prostornog plana Republike Srpske ugraditi ve usvojena rjeenja iz oblasti energetike i ostaviti mogunost fleksibilnije primjene plana u budunosti,

Stvaranje boljih uslova za izradu planske dokumentacije na nivou lokalnih zajednica u saradnji sa Savezom optina i gradova a kroz iniciranje povoljnih kreditnih linija;

Kroz detaljniju kontrolu u toku izrade dokumenata prostornog ureenja lokalnih samouprava uvesti vie reda u ovu oblast;

Intenziviranje aktivnosti na primjeni novih i postojeih planova lokalnih zajednica u postojei GIS;

Stvaranje uslova za unapreivanje energetske efikasnosti u zgradarstvu i pokretanje investicija u navedenoj oblasti;

Donoenje propisa iz oblasti zatite ivotne sredine po principu zagaiva plaa. Donoenjem tih propisa stvaraju se uslovi za sufinasiranje projekata u cilju ispunjenja obaveza u skladu sa

propisima iz oblasti ivotne sredine;

Nastavak izgradnje ve zapoetih regionalnih sanitarnih deponija i stvaranje uslova za poetak izgradnje ostalih deponija u skladu Prostornim planom Republike Srpske;

Spreavanje optereivanja, zagaivanja i naruavanja ivotne sredine, poboljanje i obnova oteene ivotne sredine;

Odrivo upravljanje, ouvanje i zatita prirodnih resursa i racionalno koritenje resursa;

Mogunost za inicijative i uee javnosti u djelatnostima koje imaju za cilj zatitu ivotne sredine;

Koordinacija privrede i integrisanje socijalnog i ekonomskog razvoja u skladu sa propisanim standardima za zatitu ivotne sredine;

Jaanje institucija za zatitu i ouvanje ivotne sredine;

Stvaranje finasijskih mehanizama za ouvanje, zatitu i unapreivanje ivotne sredine;

Jaanje tehnikih i institucionlanih kapaciteta zatienih podruja;

Poveanje procenta zatienih podruija u cilju smanjenja optereenja ivotne sredine i uspostaviti mehanizme za finasiranje zatite prirode.

Aktivnosti na izmjenama i dopunama Prostornog plana Republike Srpske su u poodmakloj fazi. U

narednom periodu oekuje se izrada Prednacrta, Nacrta i Prijedloga plana, a njegovo konano usvajanje u prvom tromjeseju 2014. godine. Izmjenama i dopunama stvorie se mogunost nastavka aktivnosti na realizaciji projekata prvenstveno iz energetskog sektora, kao i ostaviti

mogunost fleksibilnije primjene planskih rjeenja.

25

U toku 2014. godine planira se nadogradnja postojeeg GIS-a kroz sistem redovnog odravanja, kao i sam postupak unosa novih i postojeih planova lokalnih zajednica kao jedinstvene baze podataka o prostoru Republike Srpske.

U srednjoronom periodu Vlada e zajedno sa optinama i gradovima raditi na stvaranju uslova za izradu nedostajue prostorno-planske dokumentacije i njihovu usklaenost i jedinstvenu primjenu, uz mogunost pojednostavljenja naina prostornog planiranja. Takoe e se raditi na pripremi projekta koji bi se odnosio na obezbjeenje finansijskih sredstava potrebnih za izradu dokumenata prostornog ureenja iz nadlenosti optina i gradova. Meutim, za takav projekat su potrebna znatna sredstva iz kojih bi se obezbijedilo davanje dugoronih kreditnih zaduenja pod najpovoljnijim uslovima, iji bi korisnici i obveznici vraanja bile jedinice lokalne samouprave.

Novi Zakon o radu, na ijoj izradi e se raditi u 2014. godini, u saradnji sa socijalnim partnerima, na bazi tripartitnog socijalnog dijaloga, otklonie nefleksibilnost uslova trita rada i na taj nain, uz reformu pokretanja poslovanja, stvoriti zaokruen sistem mjera, koje e u znaajnoj mjeri poboljati investicioni ambijent u Republici Srpskoj, otvoriti prostor za nove investicije i dodatno

zapoljavanje, kroz poveanje konkurentnosti privrede Srpske. Na taj nain, otkloniemo sistemske nedostatke trita rada i uvesti savremene mehanizme zatite radnika i podsticanja zapoljavanja. Cilj je da se pokrene privreda i smanji nezaposlenost, kroz otvaranje novih radnih mjesta u realnom

sektoru privrede, te na taj nain obezbijedi poveanje standarda stanovnitva. Paralelno sa reformom zakonodavstva, intenziviraemo aktivnosti na unapreivanju efikasnosti inspekcijskih organa, u cilju jaanja nadzora nad primjenom normi radnog zakonodavstva.

Za poveanje konkurentnosti veoma je znaajno nastaviti i intenzivirati aktivnosti na podsticanju programa istraivanja, inovacija i komercijalizacije znanja, emu emo posebnu panju posvetiti u 2014. godini. Ujedno, jaaemo kapacitete organizacija za infrastrukturnu podrku razvoja tehnologija, kao to je Fondacija Inovacioni centar Banja Luka. Prioriteti Republike Srpske u oblasti naunoistraivake djelatnosti i tehnolokog razvoja mogu se podijeliti u dvije oblasti, razliite po svojoj prirodi i nainu realizacije. Prva se odnosi na prioritete u odreenim naunim oblastima od sutinskog interesa za Republiku Srpsku (prioritetna podruja istraivanja), a druga na strateke pravce razvoja sistema naunoistraivake djelatnosti i tehnolokog razvoja. Nakon realizacije projekta Izrada pregleda citiranosti naunih istraivaa u Republici Srpskoj koji je realizovan u 2012. godini, kao nastavak ovog projekta planirano je uspostavljanje Centra za

scientometriju, sa krajnjim ciljem indeksiranja domaih naunih asopisa i skupova i rangiranja visokokolskih ustanova. U junu 2013. godine, prvi put na ovim prostorima, dvije vlade, Vlada Republike Srbije i Vlada Republike Srpske, osnovale su javnu ustanovu Andriev institut u Viegradu. Osnivanje ovog instituta je od istorijskog znaaja za naunoistraivaki rad na ovim prostorima i njegovo djelovanje u 2014. godini e biti veoma znaajno, posebno iz aspekta obiljeavanja stogodinjice Prvog svjetskog rata. U okviru Fonda Dr Milan Jeli, i u 2014. godini bie nastavljene aktivnosti stipendiranja talentovanih mladih istraivaa koji studiraju na I, II i III ciklusu studija visokog obrazovanja na univerzitetima u RS/BiH i na univerzitetima u inostranstvu.

Republiki savjet za nauku i tehnologiju i Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske realizovale su projekat Izrada pregleda citiranosti naunih istraivaa u Republici Srpskoj, pri emu se istraivanje citiranosti vrilo prema bazi Web of Science.

U narednom periodu aktivnosti e biti usmjerene na licenciranje studijskih programa treeg ciklusa studija, uz obavezu da se stvore uslovi da u pogledu naunoistraivakog rada univerziteti pokau visok stepen drutvene odgovornosti u ispunjavanju kriterijuma kvaliteta u skladu sa standardima struke i propisima koji reguliu ovu oblast visokog obrazovanja. Osim toga, aktivnosti e biti usmjerene ka iznalaenju mogunosti za izmjene studijskih programa u smislu smanjenja njihovog broja, kao i usaglaavanja njihovog obima i sadraja sa standardima koji vrijede u Evropskom

26

prostoru visokog obrazovanja. Takoe, potrebno je izvriti prilagoavanje oblika nastave i naina savladavanja gradiva, naroito u oblasti prirodno-matematikih, tehnikih i tehnolokih nauka. S obzirom na to da je nastavnik klju kvalitetnog nastavnog procesa, potrebno je, u saradnji s visokokolskim ustanovama, obezbijediti sprovoenje procedure izbora koja e imati za rezultat kvalitetan nastavni kadar. U nastavni proces treba ukljuiti one ljude koji to zasluuju svojim profesionalnim, moralnim i drugim kvalitetima.

Na osnovu Zakona o visokom obrazovanju, Vlada kreira upisnu politiku u skladu sa potrebama

trita rada i stratekim pravcima razvoja visokog obrazovanja. Dosadanje iskustvo sa utvrivanjem deficitarnih zanimanja upuuje na potrebu da se o upisnoj politici razmilja na srednjoronom planu, te da se, uzimajui u obzir autonomiju visokokolskih ustanova ide ka praenju trendova poeljnih i atraktivnih zanimanja. U smislu navedenog, u odluivanju o broju i strukturi studenata visokokolske ustanove bi trebalo da imaju aktivniji pristup potrebama privrede i tritu rada s obzirom na to da su univerziteti ustanove koje unapreuju razvoj drutva u cjelini. Takoe, Vlada Republike Srpske e u toku 2014. godine raditi na reviziji smjerova i studijskih programa te analizi ispunjenosti uslova rada visokokolskih ustanova u Republici Srpskoj.

Projekat COBISSRS Virtuelna biblioteka Republike Srpske je elektronsko umreavanje biblioteka i izgradnja jedinstvenog biblioteko-informacionog sistema Republike Srpske na programskoj informatikoj platformi COBISS. Projekat podrazumijeva formiranje i izgradnju centralnog elektronskog kataloga i centralnih baza podataka o bibliotekama, o biblioteko-informacionoj grai i naunoistraivakoj djelatnosti u Republici Srpskoj. Projektom je planirano da se u periodu od tri godine (3 faze) izvri informatiko povezivanje svih veih biblioteka u Republici Srpskoj i integrisanje njihovih kataloga i baza podataka u cilju izgradnje jedinstvenog biblioteko-informacionog sistema Republike Srpske. U prvoj fazi Projekta, koji e biti realizovan u 2014. godini, planirana je instalacija i primjena sistema, opremanje Centra virtuelne biblioteke u okviru

JU NUBRS i ukljuivanje 16 biblioteka. Radi zatite interesa Republike Srpske, formiranjem autonomnog jedinstvenog biblioteko-informacionog sistema Republike Srpske, vraaju se prenesene nadlenosti u oblasti biblioteke djelatnosti sa nivoa BiH na nivo Republike Srpske.

Zbog malih smjetajnih kapaciteta u studentskim domovima, Vlada je u prethodnom periodu izdvojila znaajna sredstva za rjeavanje problema smjetajnih kapaciteta, a u toku je i realizacija aktivnosti na izgradnji novih i sanaciji postojeih studentskih domova. Za rjeavanje navedenog problema neophodna su znaajna finansijska sredstva za investiciono odravanje, rekonstrukciju i adaptaciju zgrada i objekata. U tom smislu, neophodno je napomenuti da je Vlada, u saradnji sa

Univerzitetima u Banjoj Luci i Istonom Sarajevu pokrenula procedure za izgradnju novih i sanaciju postojeih studentskih domova.

Meutim, u budunosti je potrebno raditi na poveanju efikasnosti javnih visokokolskih ustanova kroz mjerenje ishoda i uspostavom sistema indikatora trokovne efektivnosti, odnosno kroz uvoenje odgovornosti za rezultate sprovoenja odgovarajuih politika to trezorski sistem sam po sebi ne moe obezbijediti bez paralelnog razvoja i drugih instrumenata kontrole, odnosno bez razvoja odgovarajuih indikatora uspjenosti.

Na taj nain, ulaganjem u nauku i obrazovanje, njenom boljom povezanou sa privredom, te koritenjem naunih dostignua u oblasti privrede, dugorono emo poveati konkurentnost Republike Srpske.

Razvijena infrastruktura i bolja saobraajna povezanost Republike Srpske predstavljaju jedan od najvanijih faktora poveanja konkurentnosti privrede. S tim u vezi, u toku 2014. godine nastaviemo sa realizacijom postojeih i zapoinjanju novih infrastrukturnih projekata u oblasti

27

drumskog saobraaja, te stvaranju uslova za poveanje konkurentnosti privrede Srpske, od koji su najvaniji:

Nastavak zapoetih aktivnosti za dodjelu koncesije za izgradnju, koritenje i odravanje auto-puta na dionici Glamoani Banja Luka Mrkonji Grad Mlinite;

Nastavak radova na izradi glavnog projekta i izgradnji auto-puta Banja Luka Doboj, dionica PrnjavorDoboj duine 37 km;

Poetak radova na izradi glavnog projekta i izgradnji auto-puta Banja Luka Doboj, dionica Banja Luka Prnjavor duine 35 km;

Nastavak pregovora za JPP za auto-put DobojVukosavlje na koridoru Vc, u duini od 46,6 km i rjeavanje imovinsko-pravnih odnosa;

Aktivnosti na izradi idejnog projekta brze ceste Kozarska Dubica Prijedor,

Izrada prostorno-planske i projektne dokumentacije za izgradnju auto-puteva i brzih puteva u skladu sa Prostornim planom Republike Srpske do 2015. godine, kao i usvojenim srednjoronim planovima realizacije,

Nastavak aktivnosti u vezi sa izradom projektnih zadataka i dalje realizacije projekata Izrada glavnog projekta za izgradnju magistralnog puta Foa Hum epan Polje Granica sa Republikom Crnom Gorom u duini od oko 21 km, Izrada planske i projektne dokumentacije za izgradnju brzog puta SarajevoMesiiUstipraaViegrad granica Republika Srbije, preko teritorije optine Sokolac i Izrada planske i projektne dokumentacije za poboljanje magistralnog puta M-16 od granice sa FBiH do Banje Luke sa izgradnjom obilaznice oko grada

Banja Luka su u toku. Ovi projekti se finansiraju iz donatorskih sredstvava Evropske unije (IPA 2011 i IPA 2012);

Nastavak aktivnosti za poetak izgradnje mosta preko rijeke Save kod Gradike;

Nastavak aktivnosti u vezi sa realizacijom Protokola izmeu Vlade Republike Srpske i Vlade Republike Srbije o izgradnji mosta preko rijeke Drine, na lokaciji LjubovijaBratunac sa pristupnim saobraajnicama i zajednikim graninim prelazom na teritoriji Republike Srpske (Bosne i Hercegovine) i

Sprovoenje aktivnosti na realizaciji projekata na magistralnim i regionalnim putnim pravcima u skladu sa srednjoronim i godinjim planovima.

S ciljem unapreivanja eljeznikog saobraaja, u toku 2014. godine izdvajamo neke od najvanijih aktivnosti:

Rekonstrukcija dvije garniture elektromotornih vozova u iznosu 1.000.000 ; Nabavka deset viesistemskih elektrolokomotiva u iznosu 10.000.000 . Ukupna vrijednost

investicije je 30.000.000 (planirano po 10.000.000 u 2014, 2015. i 2016. godini); Nabavka 37 vagona serije Eans, remont 195 vagona serije Eas, i remont i rekonstrukcija 55

vagona Gas u Eaos u iznosu 4.000.000 i Modernizacija dvije elektrolokomotive u iznosu 2.750.000 .

Kada je rije o vazdunom saobraaju, ciljevi preduzea Aerodromi Republike Srpske za 2014. godinu odnose se na zadravanje statusa meunarodnog aerodroma, odravanje otvorenosti Aerodroma prema ispostavljenim zahtjevima klijenata, prvenstveno, nadlenih institucija Republike Srpske, pokretanje aktivnosti na uspostavljanju svakodnevnog vazdunog saobraaja prema regionalnim avio-voritima, pregovori sa kompanijama koje mogu pokrivati odreena trita, animiranje privrednih i turistikih subjekata, te pokretanje aktivnosti na proirenju vrste usluga kroz modalitete kargo saobraaja.

S ciljem brendiranja domae proizvodnje i turistike ponude, te na taj nain poveanja konkurentnosti domae privrede, intenziviraemo aktivnosti za brendiranje domae proizvodnje i turistike ponude, te unapreivanje ukupnog procesa brendiranja u Republici Srpskoj i definisanju stratekih prioriteta procesa brendiranja. Pored toga, radiemo na stvaranju pozitivnog imida

28

Republike Srpske u svijetu kao destinacije sigurne za turistike dolaske i investiciona ulaganja, poveanju kvaliteta turistikog proizvoda, te poboljanje uslova za razvoj turistike djelatnosti. Na taj nain, preko investicija u oblasti turizma, upotpuniemo turistiku ponudu Republike Srpske, omoguiti dodatno zapoljavanje, a time i razvoj lokalnih zajednica.

Prema tome, cilj je da se strukturnim reformama uspostavi poslovno okruenje koje e omoguiti poveanje stranih i domaih investicija, ubrzanje restrukturiranja privrede, te poveanje njene produktivnosti i konkurentnosti.

4.3. BORBA PROTIV KRIMINALA I KORUPCIJE I USPOSTAVLJANJE EFIKASNOG I PRAVEDNOG PRAVOSUA

Kriminal i korupcija direktno ugroavaju ljudska prava graana, te rue moral i strukturu drutva, spreavaju razvoj slobodnog preduzetnitva i jednakost graana u ostvarivanju njihovih prava i interesa. Takoe, ugroavaju privredni, drutveni i politiki razvoj, te rad na njihovom suzbijanju i spreavanju predstavlja prioritet ove Vlade. S ciljem stvaranja drutva bez kriminala i korupcije, i u 2014. godini emo jo intenzivnije nastaviti rad na suzbijanju i spreavanju kriminala i korupcije, da bi osigurali graanima ivot u drutvu bez korupcije, to znai da graani mogu ostvarivati sva svoja prava i obaveze da ne budu izloeni koruptivnim zahtjevima. U stvaranju drutva bez korupcije, utvrdiemo koja postojea zakonska regulativa i administrativna postupanja direktno podstiu koruptivno djelovanje, te donijeti odgovarajue izmjene. Radiemo na jaanju institucionalnih kapaciteta za prevenciju, suzbijanje i borbu protiv korupcije, jaanje saradnje institucija sistema sa nevladinim sektorom, organizacijama civilnog drutva i akademskim sektorom u borbi protiv korupcije, te na uspostavljanju antikorupcionog tima u skladu sa Strategijom i

akcionim planom za borbu protiv korupcije

Prioritetni strateki ciljevi i programi u oblasti borbe protiv kriminala i korupcije za 2014. godinu su:

efikasno spreavanje i rasvjetljavanje krivinih djela, sa naglaskom na tea i sloenija krivina djela,

proaktivna zatita Republike Srpske i njenih graana od teroristikog i ekstremistikog djelovanja,

ouvanje stabilnog bezbjednosnog ambijenta u Republici Srpskoj i povoljnog stanja bezbjednosti saobraaja,

obezbjeenje prioritetnih materijalnih i tehniko-tehnolokih preduslova za rad MUP-a, nastavak procesa evropskih integracija, ostvarivanje saradnje sa partnerima na unutranjem,

regionalnom i meunarodnom planu, sa naglaskom na ispunjavanje meunarodno preuzetih obaveza u pogledu smjetaja lica lienih slobode, kroz opremanje prostorija za zadravanje u skladu sa EU standardima,

uspostavljanje efikasnog i pravednog pravosua.

Strateko opredjeljenje MUP-a je dalje jaanje kapaciteta za suprotstavljanje svim pojavnim vidovima kriminaliteta, pri emu je naglasak na spreavanju i rasvjetljavanju drutveno najopasnijih krivinih djela poinjenih od organizovanih kriminalnih grupa, uz koritenje sofisticiranih metoda izvrenja, kao i krivinih djela sa koruptivnim obiljejima. Sainjene analize ukazuju na potrebu dodatnog usavravanja postupajuih policijskih slubenika, sadrajnije tehnike podrke operacijama i unapreivanja operativne saradnje sa partnerima na regionalnom i meunarodnom planu.

29

Za ouvanje povoljnog bezbjednosnog ambijenta vriemo plansku i kontinuiranu primjenu mjera opte i specijalne prevencije, uz dosljednu primjenu usvojenog koncepta partnerstva sa zajednicom.

Na osnovu pokazatelja saobraajnog rizika i analize uticaja razliitih faktora na bezbjednost drumskog saobraaja, vriemo unapreivanje i modeliranje policijske kontrole i nadzora odvijanja saobraaja prema ispoljavanjima nebezbjednosti, kroz primjenu savremenih tehnikih rjeenja u oblasti kontrole i regulisanja.

Poveanje obima poslova na izdavanju linih dokumenata linih karata, vozakih dozvola i putnih isprava, koje je bilo evidentno u 2013. godini oekuje se i u 2014. godini, prvenstveno zbog isteka roka vaenja od deset godina veeg broja linih karata i vozakih dozvola izdatih 2004. godine, promjene obrasca line karte, isteka roka vaenja od pet godina biometrijskih putnih isprava izdatih 2009. godine, to e rezultirati poveanim brojem zahtjeva za izdavanje navedenih dokumenata. U 2014. godini MUP e nastaviti sa ispunjavanjem propisanih standarda u cilju zadravanja bezviznog reima.

Uprkos izazovima koje nameu aktuelna ekonomska kretanja, MUP e nastaviti sa zapoetim procesima osavremenjavanja i standardizacije. Uz obezbjeenje adekvatnih smjetajnih kapaciteta za odreeni broj organizacionih jedinica, imperativ predstavlja nabavka naoruanja i specijalistike opreme za operativni sastav. Istovremeno, nastaviemo i sa nabavkom druge opreme za podrku poslovnim procesima, to e rezultirati unapreivanjem efektivnosti i efikasnosti operativne djelatnosti i vii nivo pruanja usluga graanima i drugim subjektima.

Posebnu panju posvetiemo uspostavljanju efikasnog i pravednog pravosudnog sistema, jer se do sada pokazalo da bez toga procesuiranje kriminala i korupcije ne daje efekte. Pored toga, u toku

2014. godine, u oblasti pravde nastaviemo sve potrebne aktivnosti na obezbjeenju materijalnih i kadrovskih pretpostavki za redovno funkcionisanje institucija pravosua Republike Srpske. U skladu sa navedenim, u 2014. godini:

Izradiemo nove zakonske i podzakonske akte da bi se smanjili trokovi postupaka koji se vode pred sudovima Republike Srpske, s posebnim osvrtom na smanjenje naknada za odbranu u

krivinom postupku ime bi se stvorile pretpostavke za racionalizaciju utroka sredstava u budetu Republike Srpske;

Jaaemo kapacitete u borbi protiv organizovanog kriminala i najteih oblika privrednog kriminala kroz donoenje novog Zakona o suzbijanju organizovanog i najteih oblika privrednog kriminala u Republici Srpske i realizaciju ciljeva iz Strategije za borbu protiv

korupcije u cilju osiguranja budetske odgovornosti svih korisnika;

Nastaviemo aktivnosti u Strukturalnom dijalogu o reformi pravosua koje se posebno odnose na Sud i Tuilatvo Bosne i Hercegovine, kao i Visoki sudski i tuilaki savjet i

Obezbijediemo uslove za funkcionisanje kazneno-popravnih ustanova u Republici Srpskoj u cilju ouvanja bezbjednosti ustanova, kao i poboljanje smjetajnih kapaciteta i nabavci opreme za zaposlene u ovim ustanovama.

4.4. STABILNOST JAVNIH FINANSIJA I STVARANJE USLOVA ZA SMANJENJE NELIKVIDNOSTI PRIVREDE

U okviru sistema upravljanja javnim finansijama poseban znaaj imae dodatne reforme ukupnog budetskog sistema Republike Srpske. Pored primarne restriktivne politike javne potronje, koju sprovodi Vlada Republike Srpske, dodatne restriktivna javna potronja e biti kontinuirana aktivnost svih aktera budetskog sistema Republike Srpske, odnosno i optina i gradova i

30

vanbudetskih fondova i javnih preduzea. Na taj nain, doi e do smanjenja ukupnog deficita sistema, te smanjenja javnog ukupnog duga Republike. Na taj nain, novi mo