empresa chiki augustus 2013
TRANSCRIPT
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
1/20
11Abogasia
moderno
Inspirashon
di famia
5/6Seguro bsiko
di malesa
www.empresachiki.com
Satisfakshon
di trahad
13
10
12
Poko mas
konfiansa
GRATISougsts 2013
pgina
pgina
pgina
pgina
pgina
pgina 4pgina 4
pgina 3/7/9pgina 3/7/9
OB riba berdura
a bira 0%
OB riba berdura
a bira 0%
Un publikashon mensual
di Kmara di Komrsio
Un publikashon mensual
di Kmara di Komrsio
Kiko ta kiko?
Penshun i
seguro bsiko
Penshun i
seguro bsiko
Leinan a kambia hopi 2 - 9pginanan
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
2/20
ltimamente komunidat a konfront diferente kambio di un variedat grandi di lei i kada un por tinkonsekuensia pa hopi di nos, pero den un kantidat grandi di kaso nos tur no ta kompletamente idebidamente na altura di e impakto ku nan tin pa kada un di nos. Den gran mayoria di kaso e tanifik tambe un oumento di gastu, esta ku ta mishi ku nos entrada, i tardi f tempran nos ta riparesei. Awor, lei ta stipul ku kada siudadano mester konos kontenido di tur lei. Pero den kuantu
kaso esei ta asina tambe?
Pa kolmo den kuminsamentu, djis despues ku e leinan aki a drenta na vigor, tabata reina bastantekonfushon riba kiko e reglanan nobo aki tabatin komo efekto eksakto pa e diferente gremionan.Ademas, e konfushon a bira mas grandi ora ku hasta gobirnu mes a bisa den parlamentu ku nansa ku tin kos ku no ta bon regl i stipul ainda, pero esei lo bai ahust na su debido tempu a basedi un lei di reparashon (reparatiewetgeving) ku lo present despues na Staten. Esei tabata implikkaba ku gobirnu tabata konsiente ku tin bastante imperfekto i tambe efekto na e leinan aki kutabata meres mas atenshon. Sinembargo, bou di preshon di tempu i di mester a kumins tumamedida pa ekilibr presupuesto i no por a warda pa drecha tur e leinan prom, nan a dal bai ku loketabatin na e momento ei riba mesa. Ademas, e kolegio Cft ku ta supervis e maneho finansiero digobirnu a preshon pa tuma e medidanan ku ya bou di gobirnunan anterior a anunsi i akord,pero ku nunka no a materialis.
E konfushon despues di tur e medidanan ankr den lei na kuminsamentu di aa a keda grandi. Pero
den kuminsamentu tabatin tambe konfushon hasta entre esnan ku por konsider ekspertonan riba ediferente terenonan. Ta gradualmente e sabionan aki a bin komprend e embergadura di kada un die medidanan aki i e efektonan direkto pa e diferente gruponan. Den e edishon aki di Empresa Chiknos ta profundis spesfikamente riba e kontenido di leinan: Oumento i diferensiashon di OB (omzetbelasting) Seguro mdiko di malesa (Bvz, Basisvoorziening ziektekosten) Oumento di edat di penshun di behes di 60 pa 65 aa.
Tur e leinan aki tin sierto konsekuensia pa hopi di e empleadonan, pero nan tin konsekuensia direktosigur tambe pa e dunadnan di trabou. E doonan di empresa (chik, mediano i grandi) tambe mes-ter ta bon na altura di tur e implikashonnan pa nan por tene kuenta kun den nan atministrashon,ku loke nan mester reten di nan trahadnan, den stipulashon di e primanan ku nan mester pagana belasting i SVB, i pa determin nan preis i tarifanan i finalmente pa nan kalkul ki e rendimentudi nan aktividatnan komersial tin.
Hustamente pa klarifik e aspektonan aki mas pa e gremio di doo di empresa chik, a repas emedidanan un biaha mas detayadamente, e diferente reperkushonnan ku nan por tin pa vrios di eempresarionan aki i otro efekto ku nan por tin pa sierto empresa. Tur esaki tin komo meta pa aklare bista total di e pakete di medida ku gobirnu i parlamentu a tuma i ku e gremio komersial lo tin dikumpli kabalmente kun. Pa bo por kumpli, bo mester kumins na sa kiko nan ta kome i bebe, bomester komprend su embergadura i bo mester sa kon atend ku nan na un manera responsabel,tantu pa komunidat komo pa bo mes empresa i bo empleadonan. Ta fsil pa for di e sentronan digobernashon manda bisa ku a kambia regla, lei, tarifa, etc, pero esnan ku mester traha ku e medi-danan aki mester por kumpli ku nan tambe. A base di reakshonnan ku nos ta haa riba tema di eedishon aki, nos lo sigui inform e empresarionan di mas implikashon di e medidanan, tantu esnanltimo aki komo esnan ku por tin den tapara ainda.
22
Mas klaridat di e reglanan
nobo pa empresario
Empresa Chik
ta un publikashon di
Kmara di Komrsio i
Industria di Krsou
Su meta ta pa inform i
eduk empresario chik
pa e por sigui kontribu
na desaroyo
ekonmiko di Krsou.
Redakshon:Un tim di Kmara di Komrsio
huntu ku diferente kolaborador
Telefon: 461-3918
Aviso:
Spotlite Productions
Farley Lourens
Telefon: 767-0907
Telefon: 560-8284
E-mail:
Kompaginashon i imprenta:
Drukkerij Amigoe
Kordinashon:
Intermediate N.V.
Telefon: 737-1070
Tur derecho reserv
Empresa Chik - Tambe riba
Facebook!
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
3/20
Mr. Cristina L. De FreitasBrs, senior Manager naErnst & Young, a duna unsplikashon di esakinan. Eta bisa ku for di 1 mart2013 nos lei di penshundi behes a kambia. Dene kaso aki tin dos kam-bio importante. Unu ta e
kambio di edat kaminda unhende tin derechi di haanan penshun di behes i eotro kambio ta relat na eprimanan ku mester pagapa ku e penshun di behes.
Kambio di edatProm ku 1 mart 2013,un hende por a haa nanpenshun di behes ora ekumpli 60 aa. Awor eedat a subi te 65 aa. Kemen, for di 1 mart 2013un hende mester kumpli65 aa prom ku e porkobra e penshun di behesdi Gobirnu. Den e kaso
aki, nan a tene kuenta ku ehendenan ku tabata kumpli57, 58 f 59 aa riba 1mart 2013. Pa nan tin unregla spesial ta konta.
Regla spesial59 aa: un persona ku tin59 aa riba 1 mart 2013por opta di bai ku penshunku 60 aa i haa e pen-shun ful ku e tin derechiriba dje, f e por opta pa eno tuma e penshun, pero
pa e por bai ku penshun ku65 aa.57 i 58 aa: un personaku tin 57 f 58 aa riba 1mart 2013 por opta si e kebai ku penshun prom ku65 aa. Ke men entre 60i 65 aa. Pa kada aa kue persona aki bai ku pen-
shun prom ku 65 aa, elo haa un deskuento ribasu penshun di behes di 6%pa aa. E personanan akimester skohe pa e opshonaki por eskrito.
Kambio di primaAOV
E prima di penshun a subi.Te na febrari 2013 eprima pa AOV tabata total13%: 6% AOV pag pa eempleado, 7% AOV pa edunad di trabou. For di 1mart 2013 e primanan paAOV a bira total 15%: e 6%AOV pag pa e empleado
a keda meskos. E 7% AOVpag pa e dunad di tra-bou a bira 9%. E prima-nan pa AWW a keda mes-kos: 0.5% ku e empleadomester paga i 0.5% kue dunad di trabou tin dipaga. E suma mksimo kumester paga AOV riba djea bira 100.000 florin.
Banda di esei, si unempleado ta gana mas ku100.000 florin pa aa, e
empleado ta bai paga unprima adishonal di 1% AOVriba su entrada. Teniendokuenta ku e prima ta kontapa un periodo mas krtikoku 1 aa, mester kalkulpro-rata e mksimo aki pa10 luna ku ta bira 83.333florin (100.000/12 x 10).
Prima total di AOV/AWW abira for di 1 mart 2013 total16%: AOV 15% i AWW 1%.Dunad di trabou 9.5%:AOV 9% - AWW 0.5%Empleado 6.5%: AOV 6% -AWW 0.5%Empleado 1%: AOV 1% -riba entrada ku ta surpas100.000 florin.
E prima maksimal ku mes-ter paga AOV/AWW riba djetabata 93.000 florin pa aa2012. Awor ku e kambio dilei nobo, e mksimo a bira100.000 florin. Teniendo
kuenta ku e prima ta kontapa un periodo mas krtikoku 1 aa, mester stipulpro-rata e mksimo aki pa10 luna (100.000/12 x 10).
Ken si i ken no ta kai
bou di e lei nobo?
E lei no ta un lei nobo,pero ta un kambio di un leivigente. Den e kaso aki,
2013 ta un aa di hopi kambio den nos sistema di belasting i
primanan sosial. Un di nan ta e lei nobo di penshun di behes,
esta AOV, i e lei pa viudo i wrfano esta AWW.
33
Ora bo baha ku penshun, bo por hasi mas kos huntu, por ehmpel keiru den naturalesa
pgina 4 >>>>
Kambio den penshun di behes i AWW
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
4/20
tur hende entre 18-65 aamester paga e primananpa penshun di behes. Un
hende por reklam pagopa viudo (AWW) te ora ealkans 64 aa, en besdi 59 aa, manera tabatastipul den e lei anterior.
E efekto paempresario
Un empresario ta bai paga2% mas prima di AOV tena un mksimo poko mashaltu ku prom.
E efekto paempleado
Tin solamente efekto paempleadonan ku ta ganamas ku 100.000 florin pa
aa. Pa aa 2013 e sumaaki ta 83.333 florin. Kon-sekuentemente, pa kadaflorin ku un empleado ganariba 8.333 florin pa luna,e mester paga 1% prima
adishonal di AOV.Gastunan total pa primasosial ku un empresario(empresa chik f NV) mes-ter hasi pa su trahadnan:AOV: 9% te ku un mk-
simo di 100.000 florin paaaAWW: 0.5% te un mk-simo di 100.000 florin paaaZV: 1.9% (te 1 yanari
2014) te na un mksimo di61.620 florin pa aaOV: 0.5%-5%, dependdi e empleo, te na un mk-simo di 61.620 florin paaa
Sesantia: 40 florin pakada empleado.
Cristina L. de Freitas Brs |Senior Manage Tax Ernst& Young Dutch Caribbean
Zeelandia Office Park,P.O. Box 3626, Krsou
Telefon na ofisina:430 5000
Website: http;//www.ey.com
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
5/20
Seguro bsiko pa malesa
EksepshonEsnan ku no ta kai boudi seguro bsiko ta mte-nar i entidatnan ku ta kubrinan mes riesgo, maneraSEHOS i Refineria Isla.
Tambe a hasi eksepshonpa tur persona ku porproba ku prom ku 1 difebrari 2013 nan taba-tin un seguro di malesapriv serka un kompaniadi seguro. Den e ltimokaso aki e persona por pidieksonerashon i ta hasi uneksepshon pa e keda kusu mes seguro. Kondishonta ku e ta keda sigur na ekompania sin interupshon.Na momentu ku e stp eseguro priv aki, e ta kaioutomtikamente bou diseguro bsiko.
Un persona ku tabata trahai tabata kai bou di un segu-ro kolektivo di CAO tambeoutomtikamente ta kaibou di seguro bsiko namomentu ku e sali for diservisio.For di 1 di febrari 2013kompanianan di seguro notin mag di bende segurodi malesa mas na klientenobo ya ku tur siudadanodi Krsou ta sigur bou diseguro bsiko. Si ta posi-bel pa kumpra un segu-ro pa komplet e segurobsiko.
Kambio di primaSVB ta ehekut e segurobsiko i ta duna e karchi patratamentu i kuido mdiko.Pero e kobramentu diprima ta awor den man diInspektor di Impuesto Kr-sou i Ontvanger. Nan takobra e dunad di trabouku awor ta paga 9% di eprima, mintras ku e tra-had ta paga 3% (via edunad di trabou).
Dunad di trabou no tapaga prima pa personaku ta gana 1000 florin f
mnos pa luna. Pa entradariba 1000 florin pa lunae ta paga 12% na primamintras ku e penshonadota paga 10%.Interesante pa empre-sarionan ku tin un een-manszaak ta ku awor nantambe ta kai bou di segurobsiko
E paketeE pakete di seguro ta inklugastu di dkter di kas, spe-
sialista, laboratorio, siklo-go i hospital (inkluso revali-dashon). Pa loke ta e partipara-mdiko, e segurobsiko ta kubri fisioterapiai oefentherapie, logopedis-ta, ergotherapeut, dietista,kuido durante parto, kuidona kas, transporte pa hos-pital, remedi i artefakto
mdiko. Riba tereno di pre-venshon entre otro ta kubrigastu en konekshon kudiabetes, asma, obesitas imalesa di kurason.
Gastu di brel identista
E pakete bsiko ta kubrigastu di dentista pa tur
mucha te 18 aa. E paketea keda ampli ku kuidodental pa adulto tambe.Tur adulto entre 18 i 59aa ku entrada te mil florinpa luna i 60 plussers kuentrada te 3500 florin paluna ta bini na remarke pakuido dental i brel. Pa masinformashon riba prosedi-
mentu por tuma kontaktoku SVB.
Plaka di malesaPa loke ta e plaka pa male-sa (loonderving) mester
tene kuenta ku ta e dunaddi trabou so ta paga SVB.E prima ta 1,9% pa salariote e lmite di 5135 florin paluna.
Seguro di aksidente
Pa loke ta e seguro di aksi-dente na trabou (ongeval-lenverzekering) mesterbisa ku esaki ta blido pa
Entrante febrari 2013 tur siudadano di Pais Krsou ta kai
outomtikamente bou di seguro bsiko. Esei ta nifik ku tin
mnos tipo di seguro di malesa, pasobra entrante e fecha ei tur
persona ku tabatin PP kaart, karchi di SVB , SGTZ (eks mtenar) f
FZOG (penshonado) tin e seguro bsiko. Meta di e kambio ta pa yegana un sistema uniforme i pa drecha kalidat di kuido mdiko. Tambe e
ta blido pa tur persona ku no ta suidadano, pero ku tin un kontrato di
trabou i ta paga loonbelasting.
Ora bo ta malu na kama, bo no ke molster di mester atend ku asuntunan atministrativo bo ke bira bon bk
pgina 6 >>>>
5555
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
6/20
tur trahad, sea ku e per-sona ta den servisio fihof n.
Karchi nobo
SVB a hasi kampaa dipublisidat durante ltimolunanan pa tur asegura-do kambia nan karchi paesun di seguro bsiko. Turhende ku tin PP, FZOG fSGTZ mester pasa na SVBpa haa un karchi nobo.Esnan ku tabata na SVBkaba no tin mester di kam-bia nan karchi.
Pa mas informashon poryama:
Banko di seguro sosialPater Eeuwensweg 9
E-mail: [email protected] 434-4000 f 434-4366
+138Pa keho: Jinsa Hato-
Martina
Ofisina pa Propiedat Intelektual ta informOugsts 2013
Happy Birthday to YouParti 1
Un di e kantikanan mas rekonos den e idioma ingles ta e piesa kant naokashon di kumpleao di un persona. Ta konos ku e piesa ei a ser tradusden por lo menos 18 idioma. Awendia bou di e lei di derechi di outor vigentena Merka, ta ser bisa ku, e derechi di outor riba e piesa ei lo kaduk te na aa2030. Nos ta papia di e piesa Happy Birthday to You.
E derechi di outor ta enser ku e outor tin e derechi esklusivo pa e so publiki multiplik su obra. Tur otro persona ku ta dese pa publik f multiplik eobra di un otro persona mester pidi outorisashon porme ku e hasi esei.Stipulashonnan tokante derechi di outor ta varia di pais pa pais. Porehmpel,den e Ordenansa Nashonal di Derechi di Outor 1913, kual ta e lei di derechidi outor vigente pa Krsou, nos ta haa e definishon di e derechi di outorden e prom artikulo di e lei. Tambe ta asina ku kada pais, segun su propiolei di derechi di outor, ta stipul, entre otro, kon un hende ta haa e derechii kiko ta e durashon di e derechi di outor. Na Krsou un hende ta haa ederechi di outor outomatikamente, desde e momentu ku el a kumins kreasu obra i e durashon di e derechi di outor, segun artkulo 38 di e lei di derechidi outor, ta 50 aa despues di morto di e outor.
Manera nos a bisa anteriormente, si un persona ta dese di hasi uso di e obradi un otro persona, e mester pidi outorisashon prom. Den kaso di e obraHappy Birthday to You, tur persona ku ta dese di hasi uso di e obra mester
paga e loke ku na ingles nan ta yama royalty. Royalty ta un montante disn ku un hende ta paga na e persona ku tin e derechi di outor riba un obra
pa asina e por hasi uso di e obra. E echo ku ta ser bis ku e obra ta proteh
te ku aa 2030 ta nifik, entre otro, ku te ku e aa ei lo mester paga emontante di royalty stipul. Aki na Krsou tambe un outor ta liber pa e pidi
royalty pa uso di su obra. E monatnte di e royalty ta algu ku e mes porstipul. E por kobra esaki e mes f e por traspas e derechi di kobra e
royalty na un otro persona f un organisashon.
Na yni di e aa aki, e kompania Good Morning To You Productions Corp.a disid di kuestion e derechi di outor riba e piesa Happy Birthday to Youden korte. Si hues dikta ku e piesa no ta proteh mas pa derechi di outor lo e
bira dominio pbliko. Esei ta enser ku tur hende lo ta liber pa hasi uso di epiesa sin tin mester di pidi outorisashon prome f paga e royalty stipul. Everedikto no a sali ahinda pero lo ta interesante pa tende kiko hues lo disididen e kaso ei.
edit pa: Ofisina pa Propiedat Intelektual Krsou
pa registr bo marka pa proteh bo patnt
pa proba ku ta B kreashon
Berg Carmelweg 10
Telefn: 465-7800Email:[email protected]
Web: www.bip.cw
66
Lanta mainta ku dol di kabes, ta daa bo beis sigur
Seguro bsiko pa malesa
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
7/20
Cristina L. de Freitas Brs ta splika:
Introdukshon lei di seguro bsiko
Kambionan ku a tuma lugA introdus seguro bsiko riba 1 febrari
2013 pa remplas e seguro mdiko bieu(ZV). E idea pa hasi e kambio ta pa sru pa
tur siudadano di pais Krsou tin derechi ribae pakete di kuido bsiko ofres pa Bankodi Seguro Sosial (SVB). Den e kaso akino ta wak salario mas pa determin si un
hende ta kai bou di SVB, pero mester waksi e persona aki ta residente di Krsou fsi e no ta residente mester wak si e tin unkontrato di trabou na Krsou. Tin un par dieksepshon riba e regla aki.
For di 1 febrari 2013 e prima bieu di SVBno ta konta mas, pero na su lug a biniprima nobo pa seguro bsiko. Den e kasoaki a introdus tres prima: Prima ku ta depend di entrada ku ta
12%: 9% pa e dunad di trabou i 3% pae empleado;
Prima (fiho) nominal pa seguro bsiko di82 florin pa aa;
Kontribushon propio di 1 florin pa kadalia di respt na botika
Teniendo kuenta ku e mksimo ta konta paun periodo mas krtiku ku 1 aa, mesterkalkul pro-rata e mksimo aki pa 11 luna(ANG 100.000/12 x 11).E niko prima ku ta kai bou di seguromdiko bieu (ZV) ku ta konta ainda ta eprima di 1.9% pa plaka di malesa pa hendeku tin un salario bou di ANG 61.620 pa aa2013. E prima aki ta aplikabel te dia 1 diyanari 2014 i e dunad di trabou mesterpaga esaki.
Den e prom mitar di aa 2013 tabatin bastante kambio den diferente
lei di impuesto. Den e kaso aki, leinan di penshun di behes (AOV) f
di pago pa viudo i wrfano (AWW), lei di seguro mdiko bsiko (BVZ)
i lei di omzetbelasting (OB) a kambia. Un di nan hopi importante sigur tae kambionan den lei di seguro bsiko. Cristina L. De Freitas Brs senior
manager di Ernst & Young a duna un splikashon di esaki, en partikular mir
for di e punto pa e empresario.
Christina L. De Freitas Brs: Kasi
outomtikamente tur hende ta kai bou di SVB for
di 1 di febrari e aa aki
pgina 8 >>>>
77
Resmen primanan pa seguro bsikoA. Prima nominal Prima fiho di
ANG 82 pa aa
Mester wrdu paga dor di siudadano
sigur.
Prima nominal pa aa 2013 mester a
wrdu paga prom ku 30 yni 2013. Den
e siguiente aanan, mitar (ANG 41) por
wrdu paga prom ku 31 yanari i e sobra
prom ku 30 yni di kada aa.
Siudadano ku no a kumpli 18 aa ainda f
siudadano ku no tin un entrada ku ta
surpas ANG 12.001 pa aa no mester
paga e prima nominal.
B. Prima a base di
entrada
Porsentahe di 12% te
un mksimo entrada
di ANG 100.000 pa
aa
Mester wrdu pag dor di siudadano ku ta
sigur.
Prima mester wrdu pag te un suma
mksimo di ANG 100.000 pa aa. Un
porsentahe spesial di 10% ta konta pa
pensionado.
Si siudadano ta traha, e prima ta wrdu
parti entre doo di trabou i empleado. Den
e kaso aki, empleado mester paga 3% i
doo di trabou mester paga 9%.
Si siudadano sigur no ta traha, e mes
mester paga ful e prima di 12%.
Si un siudadano ta gana mnos ku
ANG 12.000 pa aa, e no mester paga e
prima aki.
C. Kontribushon
propioANG 1 pa kada lia
di respt
Persona sigur bou di seguro bsiko
mester paga ANG 1 pa kada lia di respt
ku ta wrdu tuma na botika. E pago
mester wrdu hasi na botika mes.
Ernst & Young DutchCaribbeanZeelandia office ParkCuraao
Tel: +599 9 430 5000Fax: +599 9 465 6770ey.com
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
8/20
Registered trademark ofRoyal Bank of Canada. Used under licence
Un reunion ku nos por alsa bonegoshi na nivelnan nobo
Bo ta diferente for di otro doonan di empresa i bo metanan di negoshitambe ta distinto.
Pa e motibu ei RBC Royal Bank tin e plaser di introdus un aserkamentudistinto di traha ku bo pa komprond bo vishon, metanan i nesesidatnan
nansiero di bo negoshi.
Ankr den e komprondementu profundo aki nos lo desaroy i brind boun solushon segun bo nesesidatnan pa bo organis bo negoshi i logra
nivelnan haltu di ksito.
Laga nos ofres bo e solushonnan perfekto i na mid pa bo negoshi.
Pa mas informashon yama nos departamentu di Business Banking,na (599) 9 763 8317 f (599)9 763 8346 f manda un E-mail na:[email protected] - www.rbc.com/caribbean
88
Cristina L. de Freitas Brs ta splika:
Introdukshon lei di seguro bsiko
Ken si i ken no
Den e kaso aki, tur siu-dadano residente di Kr-sou ta kai bou di segurobsiko i tur no-siudadanoku tin un kontrato di trabouna Krsou. Ku eksepshondi empleadonan pbliko(f esnan ku un statusigual), empleadonan dikompanianan ku rsikopropio (manera SEHOSi Refineria Isla), perso-nanan ku tin un seguropriv di malesa vigenteprom i riba e fecha di31 di yanari 2013, ku akontinu i ku no tabatakai bou di regulashon diSVB bieu.
Pa un hende por hasi usodi e eksepshon, mesterentrega un petishon naSVB pa e persona kuno ta registr komo unhende ku ta kai bou diseguro bsiko. Pa hasiesaki, por pidi e ekson-
erashon yenando un for-mulario spesial ku ta dis-ponibel riba e website diSVB (www.svbna.an).
E efekto paempresario
Pa empleadonan kutabata kai bou di SVB, eempresario tabata pagabou di SVB bieu 8.3%pa seguro mdiko bieu,awor e dunad di trabouta paga 9% i adishonal epor te asta ha ta pagae prima di 1.9% kstra paprima di plaka di male-sa pa hendenan ku tinun entrada bou di ANG61.620 pa aa. Awor etin ku paga - despues di1 febrari 2013 - total10.9% pa seguro bsikopa malesa.
E efekto paempleado
E empleado ku tabata kaibou di SVB bieu tabatapaga 2.1% riba nan sala-rio te ku un mksimo di61.620 florin, awor nan ta
paga 3% riba nan sala-rio te ku un mksimo di100.000 florin. Banda diesei, nan mester paga un
prima nominal di 82 florinpa aa pa nan por haanan karchi serka SVBi kada bes ku nan baibuska remedi riba respt,nan mester paga 1 florinpa kada lia di resptpreskrib.
Mas di e lei nobo diSeguro Bsiko
Tur hende ku bin bibaKrsou despues di 1febrari 2013 ta kai kasioutomtikamente bou die seguro bsiko. Den ekaso aki no ta importmas kiko un hende suentrada ta pa aa, perotur hende ku ta biba naKrsou f tin un kontraktna Krsou pa trabouta kai bou di e segurobsiko nobo. Esaki natu-ralmente asumiendo kuun di e eksepshonnan nota aplikabel.Si un persona tin un
seguro priva prom ku eintrodukshon di e segu-ro bsiko (prom ku 1febrari 2013) i e no
tabata kai bou di e leidi SVB, den e kaso akie ta keda sigur privpa malesa, sin mester dipaga e prima pa segurobsiko. Si anul e segu-ro aki por ehmpel dordi no paga e primanandi e seguro di malesapriv, f ora e personano kontinu ku e seguro,outomtikamente e ta kaibou di e seguro bsiko ita depend di su entradakiko e lo mester bai pagana prima di seguro bsikomenshon.A introdus e lei den pur.Den e kaso aki tin yenkos ku no ta skibi kore-ktamente den e lei f tinsierto kos ku e lei no tinsplikashon pe. Gobirnua keda di introdus un leidi reparashon (reparatiewetgeving) pa akapartur kos ku no a introduskorektamente. Segun por
komprond esaki ta baituma lug na kuminsam-entu di otro aa.
www
.empresachiki.c
om
Pa edishon digital di
e revista aki bishit:
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
9/20
Mr. Cristina L. de Freitas Brs di Ernst & Young ta splika:
Lei nobo di OB (Omzet Belasting)Kambio di tarifa
For di 1 mei 2013 dife-rente kambio a tuma lug.Esnan di mas importante
ta e kambio di tarifa, i eeksonerashon pa produk-to bsiko i e rekisitonanpa emit un faktura i men-shon e preisnan inklu-yendo OB.
Kambio di
porsentahe paprodukto
Prom ku 1 mei 2013,generalmente riba turprodukto i servisio tabatapaga 6% OB. Awor a biniun distinshon. Pa produk-to f servisio designkomo luhoso f no salu-dabel, e tarifa di OB a bira9%. Pa sierto seguro el abira 7%.
Pa produkto bsiko tinun eksonerashon, aworefektivamente no ta paganada di OB riba esaki-nan. Pa tur otro produktof servisio no menshonden e listanan aki, e pors-entahe ta keda general-mente 6%.
Produkto luhoso fno saludabel ku a
bira 9% Benta di outo (eksep-
shon: vehkulo ku tauza pa transportepbliko i outo ku tauza pa polis, brantweri pa transport hendemalu, manera ambu-lans)
Yate i boto di sprt kuta uza pa rekreashon;
Kuminda prepar pakonsumo direkto;
Limonada, ku eksep-shon di djus;
Bibida alkohliko; Produkto di tabako; Aparato digital pa
warda pelkula, wegaf data similar;
Telefon selular i otromodo di komuni-kashon;
Arma i munishon; Klapchi; Krstbom (di brdat -
esnan di plstik no takualifik komo luho).
Servisio luhoso f nosaludabel ku a bira
9% Hrmentu di outo, yate
f otro boto di deporte
f pa rekreo, avion inave espasial;
Dibertishon usandoouto, yate, f otromodo reseptivo i botodi sprt avion i naveespasial;
Sambuyamentu; Entrada na pelkula,
eksposishon, diberti-
shon pa adulto, i fasili-datnan di rekreashon;
Hrmentu di pelkula iwega di kmpiuter;
Brinda oportunidat pakonsumo inmediato dikuminda, bebida alko-hliko i no alkohlikona hotl, bar, restoranti otro establesimentu-nan;
Partisipashon nawega di loteria, lote-ria di scratch, wega
di number i gamblingriba number f bingo.
Produkto bsiko ku
no ta paga OB Awa na bter, pan,
webu, aros, batata,trigu, haria, kumindapa beibi, fruta i berdu-ra ekskluyendo frutai berdura den vrizer fden bleki.
Banda di esei mr. CristinaL. de Freitas Brs a siguisplika ku a bini regla masestrikto ku ta stipul konun faktura mester ta; dene kaso aki, kiko tur mesterta par riba e faktura. Sino kumpli ku e rekisitonanpa e faktura, e sanshon-nan por ta severo.
E efekto di
kambionan paempresario
Generalmente, e OB ta unbelasting ku e konsumidta karga. Komo ku OB taun sistema akumulativo, epreis di kosto por subi pakada produkto.
Banda di esaki, e lei tastipul rekisitonan masrigoroso pa loke ta unemishon di un faktura itambe pa e reglanan ku
ta konta ora ta menshonOB. Den e kaso aki, prinsi-palmente, no mag di men-shon preis sin OB for di1 mei 2013. Pasobra e leia pasa hopi lih, Ministerdi Finansa a asept ku erekisitonan mas rigorosoku ta konta pa e preisnani pa e fakturanan ta drentana vigor for di 1 ktober2013. Hopi empresario lohaa nan ta kambia nanatministrashon pa nan porkumpli ku e rekisitonannobo pa loke ta e fak-turanan. Banda di esei,nan mester yega na men-
shon tur preis inkluyen-do OB.
Cristina L. de FreitasBrs | Senior Manager/
TaxErnst & Young Dutch
CaribbeanZeelandia Office Park,P.O. Box 3626, KrsouTelefon na ofisina: 430
5000Website: http;//www.
ey.com
U
n kambio den lei di impuesto hopi importante ku a drenta na
vigor e aa aki ta e lei nobo di Omzet Belasting. Mr. Cristina L.
de Freitas Brs a duna un splikashon di e lei nobo aki.
OB ta kobra na kaha.
Kuantu OB pa kiko?
99
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
10/20
E tempu ei tabata grabaimgennan riba marmer/granit ku man, ke men bota haa bo ku e no ta salipresis meskos. Anto fordi einan nos a pensa pakumpra un lasermachineku por graba tur potrt/imgennan riba mate-rial mas duru (entre otropieda, marmer, palu, etc)direktamente foi km-piuter riba e material,asina seor Diemont asigui splika.
Un negoshi ku tasigui krese
Di e forma aki e empresaa sigui krese. A kuminsprom ku grabashon ribaplachinan di graf, peroon the long run a ampliariba otro servisionanmanera:
Billboards & Banners
Trade show signs Car & Boat Lettering Real Estate Signs Awards/Acryl Signs Led Signage Corporate Gifts Memorial stones Stone Carved Signs Laser Engraving 3D/Corporate Signs.
KonfiansaSegun seor Diemontnan ta dise te ku nanta implement proyek-tonan ku nan haa. Nosta hasi proyektonan paentre otro, gobirnu,hotl, restorant i kompa-nianan partikular, asinael a sigui splika.
E kompania ta konsist dimas o mnos 4 emplea-do. Su meta ta pa dunaun bon servisio na klien-tenan dor di traha ku pre-
sis di manera ku por yudapensa i duna konseho i
vishon kon e kliente porhaa un bon produktona un preis kumbinienteden e tempu di retonanekonmiko i finansiero.
Ta di e forma aki porduna klientenan e aten-shon nesesario, segunseor Diemont. Asina akie kompania ke krea unbon konfiansa i relashonku tur esnan ku mester disu servisionan.
Segun seor Diemont,serka nan e frase Spiritof Service ta krusial. Un
otro lema ku e kompaniagusta ta Better Engravedthen Forgotten!. Nos tahasi e trabou aki ku amori pa nos dushi pueblo,asina el a bisa finalmente.
Leonard Waller DiemontEngraving Designs &
PrintingOrionweg 17
Telefon: 465 3821
Sera konos ku:
Engraving Designs & Printing -Inspirashon di famia ta yega leu
Seor Leonard Waller Diemont a kumins ku Engraving Designs & Printing na yni 2008.
E inspirashon idea di Engraving Designs a bini despues ku nos tata a fayese, i nos kier
a graba e logo di nos eskudo di famia riba e graf di nos tata, asina seor Diemont a splika.
Leonard Waller Diemont: Gradualmente nos a amplia nos servisionan.
.....riba kombinashon di foto algun trabou ku Engraving Designs & Printing a yega di hasi.....
1010
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
11/20
Legal Counsels ku un aserkamentu modernoi inovativo pa servisio riba tereno hurdiko
E prekupashon hopi biahata no sa kuantu sn e ser-visio di un kantor di abo-
gado ta bai kosta i esei tapone ku e persona hur-diko no ta keda posponpa kontrat servisio di unabogado. E realidat ta kununka bo ta muchu tem-pran pa aserk un abo-gado.Meskos tambe ku regu-laridat sa tende e pregun-ta kua abogado ta bon, ikua n. E kontesta ribaesei nos ta laga habr,pasobra kada persona, abase di e struktura di sukompania i e asuntu ribakua e ta reker konseho/guia/servisio, lo mesterhasi un sondeo bou dibufete/kantornan di abo-gado pa sa kua e empre-sario ta sinti ku por ta diun balor agreg pe i sunegoshi(nan).
Preparashon ieksperensia
Seora Olga Saleh-Kostrzewski ta propieta-rio di Saleh-KostrzewskiLegal Counsels B.V. ihopi resien a lanta supropio bufete ku el ainskrib komo empresachik tambe pa duna su
aporte na nos ekonomia.Seora Saleh ta relati-vamente hben ku unaserkamentu hopi mod-erno pa loke e forma diofres su servisionan.El a studia na RadboutUniversiteit Nijmegen itin un grado di Masterden Derechi. Despues dia traha algun tempu nadiferente bufete di abo-gado na Hulanda i Kr-sou, seora Olga Saleh alanta su propio ofisina kuel a yam Saleh-Kostrze-wski Legal Counsels BV.Na Hulanda el a akapar
eksperensia trahando naentre otro Spong Advo-caten, Strafrechtadvo-caat Van Voorthuizen iKorvinus Abeln Advoca-ten. Na Krsou el a trahana Bokkes Fontein Advo-caten i Vaders & IndersonAdvocaten.
InovashonSeora Olga Saleh-Kostrzewski tin e promkantor di abogasia na
Krsou kaminda bo porplantia e punto/temananriba kua bo ke konsehohurdiko. Esaki un (poten-sial) kliente por hasiyenando un formulariodigital ku tin riba e web-site di Saleh-KostrzewskiLegal Counsels. Nos ta
lesa i analis kada formu-lario digital ku nos risibi ta hasi tur loke ta nanos alkanse pa konteste kliente dentro di 24 ora.Den nos kontesta nos tawak si ta algu ku nosmes por ofres servisiona e kliente f ta alguku nos por rekomendpa bai un otro kantordi abogado f instan-sia a base di e karak-ter di e problemtika. Ekliente mes por skohe si eta sigui ku e kontakto viae fasilidatnan ku Interntta ofres awendia f kunos lo mester hasi un fmas kontakto personal. Eprom kontakto/konsehoonline ta grtis, e hbenabogado a enfatis.
Kontakto estrechoku kliente
E tereno riba kua seoraSaleh-Kostrzewski a spe-sialis ta kasonan sivil.Nos enfoke ta pa ofresservisio riba e tereno aki.Otro konsepto ku nos askohe pe te na e momen-tunan aki ta pa tene noskantor mas chik posibelku e ophetivo pa nos man-ten un kontakto estrechoku nos klientenan. Nanpor yama mi riba mi tele-fon selular i mi ta trata nakontest mi mes. Te naora ku mi ta den korte fserka un kliente, asina mi
tin un espasio mi ta wakmi missed calls i traha unlista pa yama bk. Nostrabou den korto tempu akrese, pero nos ta hasi tur
nos posibel pa keda man-ten e kontakto ku nosklientenan. E fasilidatnan
ku Internt ta ofres tamas fsil ainda, komoku manera mi a inform,nos tin e formularionandigital ku por yena i kunos ta trata di un formakonfidensial. Tambe pormanda nos un mail i nosta kontest lih.
Palabrashonnan klaOtro aspekto interesanteku seora Saleh a infor-m di dje pa loke ta tratasu forma di oper su ofi-sina ta ku e no ta kobrapa kada, kada yamadai akumulashon di oran-an komo ku hopi esei tapone ku e kliente ta hakonfront ku gastunan kue no a premir. Loke nosta hasi ta traha un ofertapa un suma fiho pa e ser-visio ku nos mester dunapa kada kaso riba su mesi/f kisas un parti di unkaso spesfiko.
E ora e kliente sa ade-lant kiko su gastunanta i esei pa evit kualkemalkomprondementu, itambe inseguridat serkae kliente pa loke ta e gas-
tunan ku e mester pagapa e konseho/guia hur-diko i tambe otro servi-sio ku eventualmente nosmester brinda, por ehm-pel durante kasonan denkorte etc. Pues nos tatraha pa medio di pa-labrashon kla i konkreto.Den kaso ku un kliente kehasi uso di nos servisioku mas regularidat nospor yega na un akuerdopa un tarifa fiho pa luna,seora Saleh a bisa.
Saleh-Kostrzewski Legal
CounselsPietermaaiplein 11BTelefon: 516 4056
E-mail: [email protected]
Olga Saleh-Kostrzewski di Legal Counsels: kontaktonan ta
kana via e fasilidatnan di Internt
1111
H
opi biaha empresarionan ta evit di kontrat servisio di un
abogado pa konseho hurdiko komo ku ta pensa ku kisas no ta
realmente nesesario f ta pensa ku esei ta kosta masha hopisn. Loke nan no ta para ketu ne mayoria biaha ta ku si no atend e
asuntu(nan) ku ta reker konseho hurdiko na tempu, e por result den
kaso(nan) den korte ku e ora ei si por nifik hopi gastu, hopi ora i strs.
Skirb pa Farley I. Lourens
Pa edishon digital di e revista aki bishit:www.empresachiki.com
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
12/20
Prom Employer ofChoice Award
Na yni di e aa akiDeloitte Dutch Caribbeana anunsi, pa medio diaviso i komunikadonan,ku e kompania, ku reputa-shon internashonal aki, ainisi un enkuesta ku kuapor hasi un investigashondi satisfakshon serkatrahadnan riba nivelnashonal. E enkuesta lomester indik empresa-nan ku den nan sektor taskor mih riba e terenomenshon. Finalmente eempresa ku result massobresaliente lo ganae prom Employer ofChoice Award.
Partisipashonkonfidensial
Empresanan ku tin masku 10 empleado denservisio por partisip nae enkuesta i laga nanempleadonan yena kon-testa riba 60 preguntaku Deloitte Dutch Carib-bean ta pone disponibelonline pa organisashon-
nan partisipante. E kon-testa riba e preguntananta annimo i lo trata nandi un forma konfiden-sial. Empleadonan ku taprefer kontest e pre-guntanan riba papel enbes di digital por hasiesaki tambe. Profesho-nalnan na Deloitte lohinka e informashon denprogramanan ku kua tahasi un inventarisashondi informashon risib isaka resultado. E resul-tado ta un hrmnt hopitil pa gerentenan diempresa haa sa kiko ta
e puntonan pa kua e per-sonal ta pidi atenshon i tareker mehoramentu panan por traha mas efi-sientemente.
Konsientisashon diRekurso Humano
Ku resultado no sola-mente ta haa un mihbista den e empresames, pero por hasi kom-parashon ku otro empre-sanan ku ta oper den e
sektor. Meta di e enkues-ta ta krea mas konsien-
tisashon serka doonandi empresa i miembronandi e kuerpo di maneho dikada empresa riba terenodi rekurso humano. Nosmester bisa ku nos a risibbasta reakshon di Krsoui Boneiru kaba a base diaviso i komunikadonan ,seora Marina Kooijmansdi Deloitte a bisa. Nosta kumins den ougstsku promoshon na Arubai Sint Maarten tambe. E
idea nos a haa for dinos ntwrk di Deloitte
International i ta algu kua aplik ku hopi ksito napais manera Sur Afrika iHulanda.
Proseso pa sakaganad
Empresanan interes tinoportunidat ainda denougsts i sptmber painskrib i partisip. Denlunanan benidero DeloitteDutch Caribbean lo ana-lis tur e kontestanan risib
i lo duna kada empresapartisipante un relato di
resultado di nan empresa.Tambe nan ta haa opor-tunidat pa kompar konnan ta skor kompar kuotro empresanan den nansektor. Na fin di novmberDeloitte lo anunsi kua tae empresanan ku tabatin emih resultado den e dife-rente sektornan (bas ribaun mnimo di tres empresapa sektor) i tambe lo anun-si e ganad di e Employ-er of Choice Award 2013.
Temanan ku eenkuesta lo kubri ta: Kontenido di funshon Kolaborashon Liderazgo Relashon na trabou Lealtat i partisipashon Situashon di trabou Kondishon di trabou Karera i posibilidatnan
pa desaroyo.
Organisashonnanku partisip na eenkuesta risib un
bista riba: Satisfakshon di trahad Puntonan fuerte i
mnos fuerte Punto i aspektonan ku
ta reker atenshon Efektividat di maneho
di rekurso humano.
Alabes posibilidatpa:
Hasi komparashon kuotro empresanan disektor
Amplia bon imgenkomo dunad di tra-bou.
Organisashonnan parti-sipante por distingu nanmes positivamente komodunadnan di trabouku ta prekup pa satis-fakshon di nan emplea-donan. E preguntanandisponibel online ta naHulandes, Papiamentu iIngles. Organisashonnaninteres por risib alabesflyer ku informashon i portene seshon(nan) di infor-mashon pa nan emplea-donan.Preis pa partisipashonta mar na e kantidat di
empleado di kada orga-nisashon.
Pa mas informashon poryama 433 3333 f mandaun e-mail pa seora MarinaKooijmans ([email protected]). Por mandaun mail tambe na seoraMaghalie van der Bunt-George ([email protected])
E ofisina di Deloitte den su ofisina relativamente nobo na Seru di Ararat
Rekonosementu ku e Employer of Choice Award
Enkuesta di Deloitte riba satisfakshondi trahad ta hrmnt pa mehor
imgen di dunad di trabou
Kapital humano ta e rekurso di mas importante di un empresa. Di
otro banda pa un empresa por oper efisiente su empleadonan
mester ta motiv i sinti ku nan ta traha den un organisashon
kaminda e maneho tin atenshon pa puntonan esensial pa nan traha ku
satisfakshon. Otro faktor ta ku pa un empresa atker personal kualifik
den merkado laboral, e mester krea i manten un reputashon ku
realmente e ta un empresa ku ta prekup pa bienestar di su trahadnan.
Skirb pa Farley I. Lourens
1212
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
13/20
Resultado di enkuesta di koyuntura pa e prom mitar di 2013
Grupo kresiente di empresa chikta wak futuro ku mas konfiansa
Ta resientemente e OfisinaSentral di Statistik (CBS) apublik algun di e promresultadonan di e enkues-ta regular di koyuntura kua organis atrobe den eprom mitar di e aa aki.
Metodologia di eenkuesta
Nan a splika tambe konnan a hinka e enkuestaden otro. E enkuesta dikoyuntura ta un investi-gashon ku ta enbolb turempresa ku tin dies fmas empleado den servi-sio. Huntu ku esaki tin unsondeo ku ta hasi bou di eempresanan ku tin tres teku nuebe empleado. Pues,e por ta parti di un sondeo(steekproef).Ku un sondeo asina taaproksim e karakters-tikanan di e populashon(tur empresa) den sutotalidat. Pesei por dunadeklarashon responsabelenkuanto e populashon
komersial. Ta sierto empre-sa finansiero, empresaindividual chikitu (een-manszaak) i fundashon nota inklu den e enkuesta.Pues, CBS no ta pretenddi por aserk tur empresana Krsou.
Resultadonan masimportante
Di e empresanan ku apartisip 38 porshento aindik ku nan a invert na eprom mitar di aa di 2013.E sifra aki na desmber2012 tabata 42 porshento
mas haltu.36 porshento di e empre-sanan a bisa ku nan ahaa nan ku opstkulonandurante e invershon.26 porshento di empre-sanan a indik ku e posi-shon di kompetensia a biramas malu. Esaki ta 4 puntoporshento mas abou kudesmber 2012.Opinion di empresanantokante e konfiansa denekonomia a drecha un tiki.
Mnos empresa, 49 por-shento a bisa ku nan kon-fiansa den ekonomia a biramas malu den ltimo mitardi aa.E porsentahe di empre-sanan ku ta mira futuroku konfiansa a subi konsi-derablemente na e prommitar di 2013. Di 41 por-shento (desmber 2012)e la bira 51 porshento nayni 2013. Partikularmenteserka kompanianan chikitu(3-10 trahad) e konfiansaa subi. Di e kompaniananaki 51 porshento a indikku nan tin konfiansa denfuturo, esaki ta un subidadi 21 punto porshento.E porsentahe di empre-sanan ku no ta mira futuro
ku konfiansa a baha di 33(desmber 2012) pa 24porshento na yni 2013.Opinion relashon ku
klima di invershon na yni2013 ta un tiki mas posi-tivo en komparashon kudesmber 2012.
E porsentahe di empresa-nan ku a indik ku e klima
di invershon ta malu a subidi 40 porshento (desmber2012) pa 38 porshento nayni 2012.E porsentahe di empresa-nan ku un resultado posi-tivo a baha un tiki durantee ltimo aa di 62 por-shento (desmber 2012)pa 59 porshento na yni2013.
GradisimentuRiba e pgina prinsipal die wpsait di CBS (www.cbs.cw) por download epublikashon kompleto di eResultaten Conjunctuurhalfjaar enquete 2013(na Hulandes). CBS sem-per ta gradesido na tur eempresarionan ku a tumae molster pa kontest epreguntanan ku den kua-dro di e enkuesta peridi-ko aki a pone nan dilantipa henter komunidat portuma nota di sierto desaro-yo nobo den e koyuntura diekonomia.
Anke esei no a tradus mesora den invershonnan muchu mas haltu
den nan empresa, doonan di empresa chik por lo general tinpoko mas konfiansa den futuro di ekonomia di Krsou kompar
ku loke a nota na fin di aa pas. Pa por midi i anunsi esei nan a pone
e resultadonan di un enkuesta di yni e aa aki banda di esnan di e
enkuesta di desmber 2012.
1313
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
14/20
E diferensiaUn di e aspektonan di
mas importante pa loke ta
traha e kompetensha ta eforma ku nos ta sali komo
ofisina di abogado pa sali
na interes di un empresa.
Mayoria ofisina di abo-
gado ta dirig riba trata-
mentu di kasonan den
korte, ehekushon di nego-
siashonnan f otro tipo
di trabou ku ta nesesario
ora ku tin un konflikto,
asina e eksperto legal a
splika. Corporate Law ta
konsentr riba e rea aki
i ta hasi tur loke ta posi-
bel pa yuda empresanan
den konflikto dor di ofre-
s e mih kondishonnan
di labor i asistensha, ku
dokumentunan hurdiko.
Nan ta yuda tambe ku
konseho i kondishonnanden otro reanan hurdiko
di manera ku por yega na
un komunikashon hustu
i na akuerdonan ku ta
relevante na desaroyo die empresa. Si bo tin un
bon balansa den e dos
aspektonan aki, un kon-
flikto no mester eksist
mas i un empresa porspar hopi tempu i pro-
blema, asina seora Van
der Griek a splika
Servisio digital fordi Hulanda
E servisio ku Corporate
Law ta duna ta funshon
den un forma moderno i
digital. Tur e aspektonan
aki ta funshon digital-
mente. Asina ta kolekt i
warda e dokumentunan.
Komunikashon ta tuma
lug via e mail, Skype f
VoIP.Esaki ta un forma pa Cor-
porate Law hasi e pase for
di kompanianan na Hulan-
da i na Krsou pareu ku e
tipo di konseho ku nan
mester na e momentu ei,segun seora Van der
Griek. E mih sosten ku
empresanan por haa ta
dor di duna asistensha
asina ku nan di un forma
masha habr i yega na
kondishonnan fiho, duna
ideanan pa traha oferta i
e forma di komunikashonku ta hustu.
Por traha e sitanan tambe
konforme e areglonan
nesesario. Di e forma
aki e empresa ta keda
ku gastunan di un forma
balans i e mesun base
aki ta sirbi pa solushon
konfliktonan i ku por sali
hopi mas kostoso. Segun
seora Van der Griek, e
empresario por kumins
yama mesora via tur e for-
manan di kontakto eksis-
tente, sea ku ta via mail,pst f Skype.
Donauweg 101043 AJ Amsterdam
Bedrijvenpark Twente
305 (BPC)
7602 KL Almelo
Hulanda
Telefon: 0031 20 8100
216 / 0031 546 890 110
Faks: 0031 20 8100 217 /
0031 546 890 111
E-mail: info@corpo-
ratelaw-advisers.com
Sra. Saskia van de Griek di Corporate Law:
Servisio di abogasia i konsehofiskal di Krsou na Hulanda
Corporate Law ta un kompania di abogado i abogasia pa
empresanan na Hulanda i Krsou: een advocaten- enadvieskantoor voor bedrijven in Nederland en Curaao. Nan
spesialidatnan ta Ondernemingsrecht, ICT-recht, Trust- i e-Commerce.
Corporate Law ta konseho legal ora ku ta trata di kontratonan hurdiko
pa empresanan. Seora Saskia van der Griek a splika dikon e empresa
na Hulanda tin su balor pa Krsou i kon e ta traha pa duna un bon
servisio na su merkado.
......e mundu di konseho
legal ta nifik hopi
konsentrashon....
1414
.Corporate Law ta duna konseho na empresanan di Krsou i Hulanda via e sistemanan di
kontakto mas moderno.. www
.empresach
iki.c
om
Pa edishon digital di
e revista aki bishit:
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
15/20
Ata hopi di nos ta kum-pra online riba e wpsait-nan, manera Ebay, Ama-zon, Best Buy, B&H fTiger Direct. E kompaniaB&H nunka por a pensaku NASA por a hasi unpedido di un lns serkanan. NASA ta un institutogubernamental Amerikanoku ta gusta kalidat pa oranan ta hasi nan investi-gashonnan den espasio iriba planeta. Esei ta unalerta pa tur empresario-nan pa kumins propagan-d bo mes ayaf i mandahende bai riba bo wpsait.
Bo no sa nunka ku tinhende ayaf ku por tabuskando nt loke ku abota ofres i bo tin opor-tunidat pa amplia bo mespapel riba e merkado lokali internashonal. Dikon nohasi uzo di e hrmntaki aplikando e konseptokorekto: un wpsait porbende pa bo 24/7 pa dia.Bo negoshi por tin oran-an limit ku e ta habr iser. Bo wpsait no; e takeda online 24/7, asta namomento ku:1. bo ta drum2. bo negoshi ta ser3. bo bai ku vakashon
Esaki ta posibel, bastabo sa kiko ta e strategiakorekto ku bo ta uza paatra e kliente korekto riba
bo wpsait. Esaki ta e 8
bentahanan ku bo tin namomento ku bo ta hasi uzodi un MiniWeb:1. Mih aksesibilidat
(24/7 riba bo smart-phone, tablet, laptop idesktop)
2. Hasi kompra via Inter-nt (mundialmente turhende por subi ribabo wpsait pa wak boprodukto i servisionan)
3. Potensial kliente4. Informashon dirig (bo
potensial klientenansa presis kiko bo taofres)
5. Redus kosto6. Mnos gastu di publi-
sidat (informashon viae-mail ta redus gastuna lug di manda infor-mashon den pst)
7. Mehor e komuni-
kashon (hasiendo uzodi un helpdesk onlineku ta ofres servisio24/7 na bo klientenanku ke kumpra i tambeku tin keho)
8. Servisio di kliente
Bo wpsait mester tin 4punto importante riba dje:1. Bo produkto /servisio
ku bo ta mih konospe. Ku bo ta distingubo mes foi bo kompe-tensia
2. Bo mester por akumulmas dato posibel di bopotensial klientenan.Ku esaki bo mesterkrea bo database.
3. Bo informashon tokan-te bo kompania mesterta di tal forma ku e tadistingu bo for di bokompetidnan.
4. E informashon kon pordrenta den kontakto kubo kompania, ku ta birakasi imposibel.
Strategiananrendabel
Ban hasi un revishon die kantidat di usuario na
2012. Te ku yni 2012tabatin 2.405.518.376hende ku ta hasi uzo diInternt. E usuarionan tapor ehmpel:
personanan ku ta subipa hasi kompra ribadiferente wpsait
studiantenan ku tabuska informashon pa/tokante nan estudio
personanan ku ta subipa propagand nanmes
personanan ku ta subipa lesa informashon didesaroyo propio
amanan di kas ku tasubi pa buska reseta
personanan ku ta subi
pa sigui training/kurso/tayeronline.
personanan ku ta subipa lesa nan matutino/revista prefer
personanan ku ta hasionline banking.
persona ku ta buskakontakto ku otro per-sona.
Abo empresario no ta kereku di e 2.405.518.376(miones) usuarionan ribainternt ku bo por haa5.000 ku ta bishit bo wp-sait regularmente i ade-
mas aplik pa bo produkto/ servisio si bo por kuminspropaganda bo mes i/f bo
kompania awe? Kuantu dinan bo ta kere bo por hasibo kliente? E ta dependsolamente di bo kreativi-dat. Bo por hasta haayudansa ku esei tambe.Pasobra bo por ta pensamanera hopi biaha ta bisa,esta ku aki ta Krsou kikomi por tin na tur e 5000klientenan ei si nan ta tinna paf di Krsou?. Puntrabo mes ku si Amazon fB&H ta prekup nan mesku si bo ta na Krsou f sibo ta Merka f no. Nan tamira bo solamente komoun kliente mas ku nan tahasi nan esfuerso pa bo tasatisfecho ku nan. Dikonbo komo empresario naKrsou no por adopt emesun pensamentu ei?Abo empresario ku tin bowpsait kaba, revis bowpsait i wak si e strate-gianan rendabel aki ta dibalor agreg pa bo kom-pania. Si bo ke sa kon bopor aplik strategia ku porduna bo kompania e ben-taha grandi riba bo kom-petid, bishit http://bit.ly/increase-sales-miniwebpa mas informashon fkonekt ku mi riba Skypepa coaching grtis.
1515
A
pesar ku hopi empresario na Krsou ta kere ku uso di un
wpsait pa hisa nan benta no ta hasi diferensia grandi, lo
kontrario ta brdat. Hopi biaha hende ta opin ku nos kulturata diferente i ku hende no ta hasi uzo di Internt.
Strategianan rendabel di negoshi
Kon bo por hasi subi bo bentadrstikamente ku un MiniWeb?
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
16/20
OugstsEXPO COMIDA LATINA -
LOS ANGELES 2013Hispanic Food & BeverageShow. Expo Comida Latinafocuses on bringing authen-tic, specialty, gourmet &mainstream products fromaround the globe to retail& foodservice buyers look-ing to meet the demands oftodays Hispanic AmericanU.S. populationLos Angeles, California,Merka 18 ougsts 20 ougsts 2013Lug: Los Angeles Conven-tion CenterWebsite: www.expocomida-latina.com
GREENBUILDINGBRASIL 2013
Sustainable ConstructionIndustry Conference &ExhibitionSo Paulo, Brazil,27 ougsts 29 ougsts2013Lug: Expo Center NorteWebsite: www.expogbcbra-sil.org.br
SptmberTRADEXPO 2013
Professional exhibition. Gen-eral/specialized hypermarketdistribution buyers, centralpurchasing departments,wholesalers, retail dealers,mail order sellers and otherdistributors to buy accordingthe best quality/price reportproducts - non alimentary
Paris, Fransia,8 sptmber 12 sptmber
2013Lug: Parc des expositions duBourget, 93350 Le BourgetWebsite: www.tradexpo-par-is.com
PROCOMERExport Promotion Agency ofCosta RicaBuyers Trade MissionSan Jose, Costa Rica,16 sptmber 20 sptmber 2013Lug: Real IntercontinentalHotelE-mail: [email protected]: www.btmcr.com
SOLE COMMERCE 2013Leather & Fashion Trade
Show. SOLE COMMERCEis a trade show dedicated
exclusively to upscale foot-wear and handbags with thebest domestic and interna-tional retailersNew York, Merka,17 sptmber 19 sptm-ber 2013Lug: Jacob K. JavitsConvention Center,655 West 34th StreetWebsite: www.enkshows.com
EXPO LOGISTICAPANAMA
Panam City, Panam,19 sptmber 21 sptm-ber 2013Lug: Centro de Conven-ciones ATLAPA, Teatro LaHuacaE-mail: [email protected]: www.expologistica.org
FLORIDA RESTAURANT &LODGING SHOW 2013
Florida Foodservice IndustryTrade Show. At the FloridaRestaurant & Lodging Show,youll find everything youneed to profit from the latesttrends, charm your guests,inspire your team and reduceyour costsOrlando, Florida, Merka, 22sptmber 24 sptmber2013
Lug: Orange County Con-vention Center, 9800 Inter-national DriveWebsite: www.flrestau-rantandlodgingshow.com
ktoberGIO-SUN 2013
Exhibition of Summer Toysand Outdoor GamesRimini, Italia, 6 ktober 8ktober 2013Lug: Rimini Fiera, 47900Rimini, ItalyWebsite: www.sungiosun.it
MOBILE IT EXPO 2013The mobility solutions and
mobile applications show forcompaniesParis, Fransia, 16 kto-ber 17 ktober 2013Lug: Paris Expo Portede Versailles,75015 Paris,FranceWebsite: www.mobile-it-expo.fr
WEST COAST FRAN-CHISE EXPO 2013
Premier franchise event inthe growing West Coastmarket. WCFE provides theperfect opportunity for hun-
dreds of franchise concepts,representing every industryto meet face-to-face with theregions most qualified pros-pectsAnaheim, California USA, 24oktober 26 oktober 2013Lug: Anaheim ConventionCenter, 800 W. Katella Ave.,Anaheim, CA 92802Website: www.wcfexpo.com
NovemberCONSTRUIRE NATUREL- LILLE
Expo dedicated to woodenbuilding, eco materials &
sustainable energyLille, Fransia, 1 novmber - 4novmber 2013Lug: Lille Grand Palais 1,bd Cites Unis 59000 LilleFranceWebsite: http://www.constru-ire-naturel.com/
THE FRANCHISE & BUSI-NESS OPPORTUNI-TIES EXPO - CALGARYNorth Americas Franchise
& Business OpportunitiesEvent. THE FRANCHISE &BUSINESS OPPORTUNI-TIES EXPO showcases thefastest growing franchises &business opportunities withthousands of potential fran-chisees & business partnerseager ready to investCalgary, Canada, 16 novm-ber 17 novmber 2013Lug: Telus ConventionCentre 120 Ninth Avenue SECalgary, Alberta T2G OP3,CanadaWebsite: http://www.nationa-levent.com/
ISC SOLUTIONSInternational Security Con-
ference. ISC East delivershigh quality, commercial-free information and insightinto the most relevant newproducts, technologies andstrategies in todays evolvingsecurity marketNew York, Merka, 20 novm-ber 21 novmber 2013Lug: Jacob K. Javits Con-vention Center 655 West34th Street New York NY10001-1188, USAWebsite: http://www.isceast.com/
Eventonan internashonal
Website ku informashon balioso
www.allbusiness.comE website aki ta unu ekselente pa haa informashon tokante frankisia.
www.caribbean.smetoolkit.orgWak e artkulo inside the mind of an entrepeneur.
www.ittybiz.comE website aki ta unu til pa empresarionan ku ke kumins un negoshi online.
www.youngentrepreneur.comE website aki ta fiha riba e desafionan ku un empresario yn ta enkontr kumin-
sando ku su mes negoshi.
www.yhponline.comTin diferente artkulo interesante pa abo komo empresario.
www.twitter.com/kvkcuracaoKeda sigui nos riba twitter i risib mas informashon i update di nos proyektonan
nobo. I tambe otro informashon di Kmara di Komrsio.
www.lateralaction.comE website aki ta prove konseho pa empresarionan den e merkado di diseo
grfiko, outornan etc.
www.globalsources.comAbo komo empresario por ntwrk riba e website aki ku diferente eksportad
internashonal.
www.entrepreneurship.orgE website aki ta prove rekursonan global pa e empresario.
www.facebook.com/empresachikiNos ta keda krda bo riba nos pgina di Facebook pa mas informashon tokante
Kmara di Komrsio.
1616
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
17/20
Publikashonnan nobo
E biblioteka di Sentro di Informashon Komersial di Kmara di Komrsio di Krsou ta konten mas di 5000dokumento. E biblioteka ta ofres un variashon amplio di rekurso pa hasi investigashon. E biblioteka ta
konten un kolekshon grandi di dokumento relashon ku komrsio riba merkado mundial.
Resientemente nos a risib e siguiente publikashonnan den
nos biblioteka na Sentro di Informashon Komersial.
- Modus Statistisch Magazine nr.4 2012
- Modus Statistisch Magazine nr.1 2013
- F&A Actueel Fiscaal en Juridisch Vaknieuws en Advies voor de
Financieel- Administratieve Professional nr.09 2013
- UIActueel Nieuwsbrief van Utrecht Investment Agency juli 2013
- Hoffmann-Tips Voor bedrijfsleven en publieke sector juni 2013- Latin America MonitorBusiness Monitor Internationals monthly regional report on
political risk and macroeconomics prospects july 2013
- AV-Wijzer 2013 Hier vind je de betrouwbare audiovisuele partner voor beurzen en
meetings
- Contact Magazine Energy 2013
- International Chamber of Commerce jaargids 2013/2014
- CHATA Tourism Pioneers
E orario di apertura di e biblioteka ta di djaluna te i ku djabirn di 8 or mainta te 4 or atardi.
Lokal
Ta bendeTa bende un empresa kutur e vendingmachines
den dje.
Ta bende
Un mashin ku ta paketentre otro duro frio. Emashin ta ful outomtiko.Ta bende e empresa kue mashin i tambe e lista
di kliente.
Ta bende un negoshiEmpresa di paa,sapatu,tas i asesorio,situ den Otrobanda.
Ta buska un personainteres pa kumpra e
negoshi.
Ta BendeTa bende un empresaSign maker. ku portraha tur tipo di dise-o. Ta bende tur ekipoi inventario. Huntu kuempresa e kumprad lohaa tambe tur e klien-
tenan.
Ta BendeTa bende un inventariokompletu pa empresa-rionan interes pa habri
un pakus.
Ta Bende4 mashin di eis markaScotsman den bonkondishon. Por usa emashinnan aki na hotl,restorant, kontratista,
etc.
Internashonal
AzemblaAzemlba SAS ta unempresa Kolombianoku ta ofres diferenteprodukto pa ora dikonstrukshon manera:Porta, Bentana, Palu
pa prch.Persona di kontakto:
Sr. Victor Landazabal
Direkshon: Carrera 13
A No. 108-19, Bogot,ColombiaTel: 571-4926810
Website:www.azembla.com.co
Distribuidora Madererade Occidente
Distribuidora Madererata ofres su produktoMexican Tropical Lum-
ber un tipo di palu.Persona di kontakto:Sr. LNI Hector Macias
ReyesTel: 523331652863 ext
203
Faks: +94 11 2908376E-mail: hector.macia@
madererasf.comWebsite:
www.madererasf.com
123 Digitallimited.com123 Digital ta un empre-sa ku ta ofres diferenteinformashon teknolgiko.Persona di kontakto:
Sr. Irving Springer
E-mail:[email protected]
Website:www.123digitallimited.
com
Ferrero Ugo e FabrizioS.r.l. Unipersonale
Ferrero Ugo ta un empre-sa di bottling di bternobo i segunda mano.Persona di kontakto:
Sr. Ferrero FabrizioDirekshon: Via GiovanniOlindo, 5 / 14053 Canel-
li, Italia
Tel: 390141824882E-mail:
Website:www.ferreromachines.
com
Oportunidatnan di negoshi
Si abo tin un oportunidat di negoshi ku bo ke pone den e rbrika aki fpa mas informashon tokante di un di esnan menshon, tuma kontakto
ku Sentro di Informashon Komersial di Kmara di Komrsio na tele-
fn 461-3918, faks: 461-5652 f e-mail nos na businessinfo@curacao-
chamber.an
1717
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
18/20
1818
E-learning atraktivo pa empresa
Den nos ekonomia aktualmente sigur
ta un reto pa sigui ku e manera klsiko
di trein nos empleadonan. Pensa riba esiguiente opstkulonan:
Training komun hopi biaha kostoso
ta relashon ku e esfuerso di tempu
di e dosente.
Tin di repart gruponan grandi den
mas grupo chikitu ku konsekuensia
ku mester tin mas seshon di train-
ing.
Relashon ku ousensia di un f mas
kandidato, tin ku plania un otro dia
loke ta trese kun gastu adishonal,
por ehmpel den kaso di vakashon
di embaraso. E seshon di training ta durante ora
di trabou f djis despues di trabou,
loke tin komo konsekuensia over-
taim f ora kstra di trabou.
Ta eksig e mesun tempu di studia
igual di kada studiante loke ta pone
hopi biaha ku algun studiante ta kai
af durante di e kurso.
Di kurso hopi biaha ta eksig ora
kstra pa yega na e lokalidat kamin-
da ta duna e kurso.
Hopi biaha ta uza un mtodo stan-
daris ku no ta tur biaha esun ku e
empresa ta prefer.
E-learning ta un kresiendo lih den sek-
tor empresarial. E-learning ta ofres
material online pa kursista. Tin pakete
standaris f segun e preferensia pa un
grupo mas grandi. Pa medio di desa-
royo di teknologia E-learning por ofres
evaluashon previo, ksamen digital,
entrevista online f portafolio online.
Hopi empresa ta hasi uso di kursonan
tradishonal pasobra nan tin e sentimen-
tu di tin mas kontrl riba partisipashon
i desaroyo di nan kandidatonan. Esaki
ta nt kontrario, pasobra pa medio di
LMS ku ta para pa e sistema di maneho
di studia, simplemente por kontrol i
monitr partisipashon i desaroyo na
momentu ku un kursista di E-learning.
Direktor f empleadonan di e sekshon
di human resources por wak e resul-tadonan di e kursista i tambe print e
sertifikado di e kursista. Aparte di e
posibilidatnan ak ta garantis ku tur
kursista ta risib e mesun kontenido di
e material.
Kon ta posibel ku E-learning, aparte
ku e tin tur e posibilidatnan ak, ta mas
ekonmiko ku e kursonan eksistente?
Bon mir, esaki ta mash simpel:
E-learning su kursonan su kontenido ta
eksist kaba (alo mnos ku ta kurso ta
trata un tpiko popular manera manehodi tempu, idioma i abilidat di kmpiuter)
f ta konsipi E-learning segun bo pre-
ferensia i por distribu esaki kasi ilimit.
Si bo tin nesesidat di un kurso riba e tpiko
aki of bo kompania tin interes den un
E-learning portal tuma kontakto ku mi, f
wak riba LEMON su website pa mas infor-
mashon.
Un mnedjer ta prktikamente indespensabel den un empresa. Ta
importante pa trein personal di bo empresa. Kompanianan internashonal
ta duna oportunidat pa, banda di desaroy kompetensia na trabou,
traha tambe riba otro abilidatnan. Alabes asina ta traha na desaroyo personal.
Romy Nieuwenhuis di Lemon
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
19/20
1919
Strs na trabou kon atend esaki?
Kompanianan ta lucha ku eproblema aki riba un eskalamuchu mas grandi ku hopidi nos ta pensa. Nan ta sintie efekto ora ku sierto regu-
laridat hende krusial denoperashon di e negoshi tamldu malu pasobra e pre-shon di trabou ta hasi nanmalu. E por result dendiferente sntoma: doldi kabes, dol di stomai di tripa, dol di skouru,brasa, garganta i lomba,mas kansansio, biramentudi kabes, kurason ta batimas, sentido di miedu,krea pniko, reakshonemoshonalmente, falta dikonsentrashon, kita apetitf hustamente oument egana pa kome i bebe, kon-sumo eksesivo di alkohl,(mas) humamentu, drumimalu anochi, etc. Impor-tante ta pa rekonos e sn-tomanan aki na tempu.
Hasi yogaSi a nota un desaroyoasina, ta lgiko pa geren-sia di e kompania konsid-er pa tuma medida paminimalis e riesgo ku epersonanan en kestion tabolbe bira malu. Sea taredus e strs riba e perso-nanan, por ehmpel ora kuta repart e enkargo entremas persona. Tg por lo
general gerensianan tawarda wak si e problemata solushon dimes lokeden mayoria kaso ta unilushon.Pa kolmo, si ta eksist unsituashon di krsis generalden ekonomia manera ta
e kaso tambe awor aki naKrsou, e chns pa tumamedida efektivo ta biramas chikitu. Si e negoshi
no ta pasando den sumih tempu, esei ta hasi esituashon mas penoso papor remedi e situashon.Simplemente pasobra kutur medida pa remedi takosta mas sn, loke hus-tamente ta purba evit ora
ke f mester ekonomis.Ta purbando pa traha di unmoda mas efisiente ku epersonanan aki mes ku pa
loke ta nan konosementu ieksperensia ta altamentekapas pa klara e trabouna ora tanten ku niunno bira malu pa e preshonku tin riba nan. Ku otropalabra, ta purba lidia kue personanan indik mes,
sperando ku pokopoko nanpor hndel e preshon mihi ta bira malu mnos lih.Hopi be tambe ta difsil
pa tuma parti di e enkargoaki for di nan pa duna otrohende ken otro por hasimes efikas? i e personames ta prd bista total die loke mester sosod pakos kana bon.Den situashonnan asinano tin masha espasio tam-poko pa laga e emplea-donan sigui kurso pa dre-cha nan abilidatnan. Porlo general ta konta ku orakrus ta abou i ku mes-ter ekonomis, ta kumin-s ekonomis riba gastudi personal i ta krta dengastu pa entrenamentu,
kurso i desaroyo personal.Loke ta purba hasi ta kon-solid ku loke tin sin buskanada aserka, pasobra eseita igual na oumento digastu operashonal. Mesunkos ta konta pa sia hendekon atend ku strs denbida, manera aplik yoga.Sigur i ls di tur otro kos taku si e mente di e personahaa mas trankilidat, sufsika ta reakshon muchumas positivo. Pero ya, ken
ta dispuesto pa bai asinaleu? No supestim esakipor fabor.
Strs akumul
Laga nos komprend otrobon: e tarea di e gerenteden sirkunstansia asina taleu for di ta fsil. Pero kedasin hasi nada tampoko nota e mih opshon. Pasobrae preshon di trabou ta primiriba dje tambe. Su respon-sabilidat ta pa garantisku e negoshi ta desaroybon i ta rende. Ke men, sie empleado faya, na finaldi dia e tambe ta faya. Kuotro palabra, e strs ku taprimi riba e empleado taprimi riba e gerente mes-kos f mas, pasobra e tinun karga di strs akumuldi tur su empleadonan ribadje. Ta bini aserka ku enegoshi no solamente taprd un empleado impor-tante e mester sigui pagasu salario sin nada pa kom-pens esaki.
Pero en bista di e papel die gerente den e negoshi,e ta esun ku mester buskamanera pa atend ku eproblemanan di otronantambe. Pa kolmo, un situ-ashon asina no tin mashatempu ni fondo pa hasikambio grandi, por ehm-
pel kontrat otronan pafasilit e trabou esei lobai primi finalmente ribaresultado finansiero di ekompania. Pa esei tambee mester responsabilisawor. Ademas, hopi di etareanan ku ta krea strs takeda bini bk por lo ge-neral nan no ta temporal,nan ta kasi permanente. Iesei ta hasi hende malu, eta krea ainda mas strs paesnan ku ta keda, inklusoatrobe e gerente ku denkaso di empresa chik denmayoria kaso ta e doomes. E strs ta bira mas
grandi pa e otronan lokepor krea e strs serka eempleado ku a bira maluatrobe mas grandi, paso-bra esei no ta su deseotampoko. Si ta asina, e taparse di ta un spiral ku tabai abou.
Spiral positivoE tarea primordial na e
pgina 20 >>>>
Tin diferente motibu pakiko un empleado por manda bisa ku e no por
bin traha. Un di e motibunan mas frekuente ta ku e trabou ta kousa
asina tantu strs ku e persona ta sinti malu i ta mldu malu. Kon e
doo di e negoshi i e persona en kestion mes por atend ku e fenmeno aki?
-
7/29/2019 Empresa Chiki Augustus 2013
20/20
momento ei ta pa bltue spiral negativo den unupositivo, pa bai ariba, pabai dilanti, pa bai funshon
mih. Ta bon pa kuminsdetermin kiko ta orgendi e strs ku ta hasi hendemalu. Ta e preshon di tra-bou? Ta relashon malu natrabou? Ta problema kugerensia f sierto kolega?Ta kondishonnan malu natrabou? Ta salario abou?Mi ta kore riesgo di prdtrabou den tempu malu?Mi ta logra mi penshun?Kon mi por manten mimotivashon pa mi hasi mitrabou manera ta spera dimi?
Den e preguntanan aki tininklu kaba sierto paso ku egerente por tuma pa wak sie por drecha e sirkunstan-sianan pa e empleado kukada be ta bira malu. Natu-ralmente no mester krea unposishon preferensial sinmas pa un trahad asina,pasobra esei por krea mal-kontentu i finalmente strsserka otronan atrobe. Ade-mas, e gerente mester wak
si e tin e pidanan di hr-mnt den su man i den sukabes pa alivi e preshondi trabou di su emplead-onan sin ku e ta tuma turkos riba su skouru. Ta nepa krea un ambiente di tra-bou ku e empleadonan takonsider plasentero i ku
ta alkans mas produktivi-dat. E mes tambe mesterdemostr sierto abilidat paanda ku e problemananku surgi. Den hopi kasogerente i doonan no asia pa atend situashonmanera deskrib aki. Nanno ta un siklogo, tg ta
spera di nan ku nan mesterpor atend tambe ora surgisierto konflikto na boka ditrabou i tin tenshon entretrahad.
AntisipashonNos por bai un pasomas leu ainda. E gerente
ehemplar lo detekt kousadi posibel problema promku nan manifest. Si e takonsiente di sierto tenshonentre empleadonan, ku erko no ta traha bon mas,ku e repartishon di tarea
no ta hustu, e no tin nodi diwarda te ora empleadonankumins mldu malu. Epor antisip riba situashon-nan i tuma e medidananadeku. E mester realisku sino e empleadonan taprd motivashon pa hasinan trabou bon i esei loempeor e situashon. Emester ta konsiente tambeku hasi nada no ta solu-shon e problema sigur riba trmino largu e pro-blemanan ta bira pi so.Pesei ta asina importantepa dunadnan di traboui nan empleadonan denun dilogo habr i sinserobuska salida for di situa-shonnan asina. Kontinui-dat di e negoshi riba unnivel aseptabel ta na ben-taha di tur envolv i si lagakada ken den su papel,esaki ta e manera pa dre-cha e situashon i baha ekantidat di hende malu pamotibu di demasiado strsna trabou.
2020