empresa chiki februari 2010
TRANSCRIPT
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
1/20
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
2/20
Pa un komunidat relativamente chikitu manera di Krsou ta di vital importansia pa kontinuamente
buska manera pa wak kiko por eksport na produkto i servisio. Tamao di nos komunidat i kon-
sekuentemente di nos merkado, ta enser ku tin hopi limitashon pa nos sektor priv den diferente
sentido: pa por bende, pa reklut empleado bon prepar, pa por varia i inov, pa haa sufisiente
fondo i konosementu, etc. Kada sektor i kada empresa mester evalu riba un base regular si merka-do a kambia f ta kambiando i kiko su papel ta den dje. El a yega su lmite kaba pa por desaroy?
E por prd su klientela di kustumber na un f mas kompetidor f na un teknologia avans nobo?
Desaroyonan riba merkado internashonal por hasi su servisio f produkto superfluo? Den un evalua-
shon asina dimes a pregunta mester subi mesa: eksportashon por nifik aktividat i un fuente nobo
di entrada pa mi negoshi?
Ademas, manera presidente di Kmara di Komrsio a ripit atrobe den su diskurso di aa nobo, pa
nos sektor priv por desaroy mih, ta nesesario pa nos merkado bira mas grandi. Ku otro palabra,
pa diferente aa kaba e ta boga pa nos atra mas hende bin biba i traha aki hende ku ta produs
pa por yuda nos ta aki kaba pa karga e peso di impuesto, e diferente primanan i e responsabilidat-
nan kolektivo pa nos sosiedat, manera kuido mdiko, enseansa, infrastruktura logstiko, kuido di
chikitin i grandinan, etc. Mirando e posishon di pais outnomo ku Krsou ke bai pe pa fin di e aa
aki, esaki ta un aspekto di aktualidat, pasobra mas bo por hasi riba bo mes, outomtikamente mas
outnomo bo por ta den fiha bo mes rumbo.
Den e mesun rosea e presidente di Kmara di Komrsio a rekomend un biaha mas pa nos sek-
tornan komersial konsider seriamente kon nan por eksport, pasobra esei ta otro manera pa yuda
gener divisa pa nos mes komunidat ku pa tradishon mester import kasi tur loke e mester. Si pa
definishon nos komunidat lo tin un surplus di importashon, e ta importante pa minimalis e surplus
aki. Den e dkadanan nos tras nos a sia ku no ta kumbin nos pa kompens esaki ku protekshon
di merkado sino ku promoshon efektivo di eksportashon di servisio i produkto. Den pasado nos
a demostr kaba ku nos por. Te poko tempu pas e sektor di servisio finansiero a kontribu na
grandi na generashon di divisa, empleo i aktividatnan komersial i ketu bai no mester deskart su
importansia den nos ekonomia tantu diferensi. Pa kolmo, manera lo lesa den e edishon aki, tin
empeonan nobo ku riba trmino muchu largu por engrandes e papel di e sektor aki atrobe pa
nos ekonomia. Turismo ta otro sektor ku nos mester sigui promov, kontal ku alabes nos prepar
sufisiente di nos mes hendenan tambe pa bira aktivo den dje. Si e krese muchu rpido, lo mester
atra hende di af pa (temporalmente!) yena e bash. Komo ku ta un sektor kaminda nos mes hen-
denan por hasi un karera interesante den dje, mester traha riba dje. E sektor komersial lokal (den
sentro di siudat, den zona liber, etc.) no ta lucha solamente kontra e echo ku nos merkado tin su
limitashonnan i ku merkadonan tradishonal di af a mengua (manera Venezuela, Colombia, Haiti,
Jamaica, Srnam i otronan), pero tambe kontra e echo ku ekonomia mundial i di Karibe ta pasando
den un reseshon serio. Ta ora e sealnan berdaderamente ta mustra atrobe den direkshon di un
rekuperashon struktural, nan mester ta kla i prepar pa rekobr e rl tradishonal ku nan tabatin di
intermediario til.
Den henter e proseso di evaluashon kontinuo di oportunidatnan di eksportashon, empresa chik
difsilmente por tuma e papel di liderazgo, pero esei no ta kita ku nan tambe mester determin kiko
por ta interesante pa nan i kon nan por penetr meimei di e grandinan pa gara loke nan por hasi
mih ku kualke di e otronan.
22
Ehersisio kontinuo pa studiaoportunidat pa eksport
Empresa Chik
ta un publikashon di
Kmara di Komrsio i
Industria di Krsou
Su meta ta pa inform i
eduk empresario chik
pa e por sigui kontribu
na desaroyo
ekonmiko di Krsou.
Redakshon:
Un tim di Kmara di Komrsio
huntu ku diferente kolaborador
Aviso:
Spotlite Productions
Farley Lourens
Telefon: 767-0907
Telefon: 560-8284
E-mail:
Kompaginashon i imprenta:
Drukkerij Amigoe
Kordinashon:
Intermediate N.V.
Telefon: 737-1070
Tur derecho reserv
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
3/20
Presidente di Kmara di Komrsio den su diskurso di aa nobo:
Konfiansa ta primordial pakresementu komersial
Dia 19 di yanari ltimoKmara di Komrsio a tenesu tradishonal enkuentrodi aa nobo den e salagrandi di World Trade Cen-ter di Krsou. Aparte kupa tradishon e presidentedi e instituto ta tene unmensahe di aa nobo, e taalabes un okashon pa topaku e miembronan (nobo)di direktiva di Kmara diKomrsio i ku hopi kolegaempresario, loke ta bon pa
forma i ekspand e ret dikontakto ku por ta asinaimportante.Na e okashon aki seorThuis pa di-shete biahakonsekutivo skoh komopresidente a titul su dis-kurso ku e palabra mgiko'Konfiansa'. Apesar kumundu ta pasando dentempunan spantoso loke taoblig nan wak mas leu kuhorizonte, Krsou a logramaniobr su mes den unsituashon bastante nikoi positivo, sigur komparku mayoria otro isla denKaribe. Mas ku klaro ku
nos isla tambe ta topa kureto grandi, por ehmpelkon leu nos por karga egastunan di sal pbliko idi penshun. Esaki ta tresee presidente na ripit unpunto ku el a trese dilantina numeroso okashon ioudiensia: Krsou mesteraseler e proseso pa kreaun grupo mas grandi ku tatraha, esta ku ta produk-tivo den nos merkado panos por permit nos mes e
luhonan ku nos ke. Paso-bra si mas hende ta akti-vo riba merkado laboral,e base ekonmiko tambeta bira mas hanchu i eta yuda kaha di gobirnutambe pa por perkur pa einfrastruktura total ku nos inos ekonomia mester.
Tres ola atversoPa si akaso e no ta kono-s ainda, seor Thuis aripit tambe ku kresemen-tu ekonmiko ta resulta-do di nada otro ku no tainvershon i produkshon.Pa por logra atra inver-shonista pa hinka plakaden (proyekto na) nos isla,konfiansa den futuro di eisla ta e yabi, pasobra eseilo koinsid ku stabilidatpoltiko i finansa pblikosano. Asina so por supere konstante menasa di ola-nan di atversidat ku ta sutamundu kompleto.
E ltimo un aa i mei asurgi prom un ola kouspa e krsis finansiero mun-dial, loke na su turno aokashon e ola di un rese-shon ekonmiko, i esei aforma base pa un desem-pleo kresiente. Den un situ-ashon asina ta tuma tempupa rekuper. Manera pora antisip, e opinionnanriba e forma mas adekupa frena e tres olanan akita kontrades otro hopi.No por spera un kontestasimpel tampoko, pasobra eproblemtiko ta demasiadokomplik pa esei. Ademas,
hopi lo depend di loketa pasa serka nos prinsi-pal partnernan ekonmiko,manera Merka, Europa iVenezuela.Por lo general Krsou awanta bon. Na 2006 a lograpone un fin na un dkadadi un ekonomia stank i na2007 i 2008 a logra un kre-sementu struktural, min-tras ku 2009 tambe a baibon. Ademas, tin proyektoprestigioso na kaminda ku
ta habri perspektivananalentador pa nos tur densektor priv i pbliko.
Bon sealnanE pregunta klave ta for dikiko diripiente e konfiansadi e invershonistanan asurgi? Kiko a pone ku akrea 5000 puesto nobo ditrabou den ltimo 4 aa- pasobra ku tantu hende
hmber i muh ku trabou,e ta trese trankilidat i dig-nidat den famia i un sen-tido di mas independensiaindividual. E loke te algunaa atras a kousa e krsisdi konfiansa tabata primor-dialmente e debe kresienteku gobirnunan sentral iinsular tabata foment. Tadespues ku a logra palabrku Hulanda ta sanea gran
parti di e debe aki i alabesta kumpli ku e kondis-honnan relat pa hiba un
maneho finansiero saluda-bel sin krea debe nobo, atrese konfiansa bk dennos isla. Esaki a manifestentre otro den establesi-mentu di 4200 kompanialokal nobo. Konsekuente-mente, e entradanan pagobirnu tambe a oumentloke ta hasi mas fsil pakumpli ku e gastunan pakuido di sal, enseansa,infrastruktura, logstiko,etc.Si bo tende esaki, mi mes-ter afirm ku e reseta pa
33
Ruud Thuis.
Sin konfiansa di sektor priv - den stabilidat poltiko i un situashon
sano di finansa pbliko - por bien lubid kresementu ekonmiko,
mas puesto nobo di trabou i bienestar di e komunidat. Esei ta
den djis algun palabra e mensahe ku presidente di Kmara di Komrsio
i Industria di Krsou Ruud Thuis a manda pa tur e empresarionan
presente na e evento pa habri e aa komersial nobo.
pgina 4 >>>>
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
4/20
44
konfiansa ta zona simpel.Laga mi bltu e asuntu.Pa nos kai den otro kr-
sis di konfiansa, ta fsilna momento ku e prosesopa sanea e debenan p-bliko para i nos haa nosatrobe den un situashon diinstabilidat poltiko, asinae presidente di Kmara diKomrsio a atvert apnasalgun dia prom ku e elek-shonnan parlamentario didia 22 di yanari ltimo. Ela nota ku Krsou, kontralina mayoria isla i pais kuta rondon nos, no ta kon-frontando un krsis finan-siero i ekonmiko. E biahaaki Krsou a mustra di pora wanta e slanan ku a binidi af. Por bisa ku 2008
tabata un aa positivo,pero tambe eksepshonalanto tg 2009 ta mustraotro kresementu, ankemas leve. Otro bon sealta ku desempleo a baha te
bou di 10% i ku inflashon akeda den 2009 bou di 2%(CBS: 1.8%). E enkuestadi e ofisina di statistik CBSa konklu ku por lo generalun mayoria di 70% di eempresarionan di Krsouta mustra konfiansa denfuturo di e isla.
Paf di fronteraPa loke ta 2010 tin dife-rente proyekto atraktivonobo na horizonte denturismo, logstiko, sektorfinansiero i infrastruktura.Ampliashon di kanal diPanam ta habri oportuni-datnan prometedor nobo,
loke por kontribu na ponee sektor di eksportashon(lema di e edishon aki diEMPRESA CHIKI) di nosisla krese. Dios sa kuaoportunidat nobo esaki lo
gener pa e sektor komer-sial i di servisio na Krsou.Ku kontinuashon di sanea-mentu di debe i ekonomiamundial ku pokopoko tabai drei mih atrobe, efuturo ta mustra bon. Laganos realis si ku si nos kesigui krese, nos mesterperkur pa nos keda dilan-ti di nos prinsipal kompeti-dornan. Loke ta vislumb-rando komo un opstkulota e skarsedat na emplea-do form i entren pa ehopi trabounan ku por biniaserka.
Ruud Thuis: "Nos mes-
ter tene nos sektornan dieksportashon kompetitivoi sigur nan desaroyo masleu. Esaki no ta dependsolamente di sirkunstan-sia di merkado lokal, pero
tambe di merkado inter-nashonal. Kon ku bai bin,nos mester ta prepar ilih. Nos mester wak masleu ku nos frontera pa nosempresarionan por reko-nos e oportunidatnannobo ku por tin den tapa-ra si nan aktua rpida-mente i adekuadamente,pasobra nan mester wakdilanti i mas paf di nosfronteranan pa ekstend emerkado kaminda nan tahasi negoshi".
Interes generalEl a bisa finalmente ku turhende lo rekonos ku nos
mester mara mas huntupa logra e metanan komunku nos tin nos dilanti.
"Laga nos konsolid edesaroyonan prometedor
di ltimo aanan, kontinuku e proseso pa saneanos debenan i aplik undisiplina estrikto di presu-puesto, atend e retonanmas grandi ku ta salub-ridat i penshun, konsentrnos fondonan pa sektor-nan prometedor i formaun bloke ku tur interesadokaminda interes gener-al mester sobresal ribainteres individual. Laganos sigui nos ruta pa rike-sa, felisidat i prosperidat- awe, mayan i riba tr-mino mas largu. Laga nosyunan sinti ku nan real-mente ta nos futuro!".
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
5/20
Prom bolsa na Krsou tana punto di bira realidat
Luis Santine Jr. ta direk-tor di DCSX. E ta splikaku ta trata aki di un tipo di
bolsa ku aki nos konospor ehmpel komo e bolsaDOW Jones na Merka.Esei ta bolsa grandi ku taeksist aanan kaba, perobanda di esei tambe tinbolsa mas chik maneraDCSX ku ta bini aki. Dene region aki tin algun. Dife-rente isla den Karibe tinunu kaba manera CaymanIslands, Bahamas, Ber-muda, Jamaica i Panam.Naturalmente tin tambe naMerka mes. Den e kasona Krsou e bolsa ta dunaoportunidat pa kompania-nan tuma un listing riba eExchange pa asina inver-shonistanan, tantu kom-pania komo individuo, porkumpra akshon. Por ehm-pel, aktualmente tin dis-kushon enkuanto e bonoku Banko Sentral a sakapa Aqualectra. Na momen-to ku DCSX ta operasho-nal, lo por ofres parti di ebononan tambe atraves diDCSX. Di e forma aki unkliente ku ke kumpra bonodi Aqualectra por na subanko i asina ta kumpra suparti atraves di DCSX.
E inisiativaE inisiativa pa bini ku unbolsa na Krsou ta baibk mas di 20 aa ora atraha riba e prom plan-nan. E modelo original akambia, pero ta prombiaha ku ta yega asina leui tambe ku tin asina tantusosten pe den e sektorfinansiero. Na e momen-tu aki e aplikashon pa elisensia a bai pa Ministerdi Finansa i esaki a pidikonseho na Banko Sentralku ta atendiendo e peti-shon ku a entreg. Taspera ku e lisensia no ta
tarda pa sali. Asina kuDCSX tin e lisensia den suman, ofisialmente DCSXta un Exchange i ora kabadi tst, trein i implemente sistema pa kabamentudi mart e bolsa lo ta fun-shon i interesadonan porkumins kumpra akshon-nan via di dje.
E motibu pakiko a tardaasina tantu ta pa atende plannan i e sosten di
henter e sektor. Kisas denpasado e merkado f Kr-sou komo sektor finansierono tabata kla pe. Peroawor, si wak e kosnan kuta sosodiendo den nossektor finansiero i e direk-shon ku e sektor ke bai,nan ke tin mas konsen-trashon riba kompaniananku supstansia i no sola-mente kompanianan ku tinun pstbs na e ofisina ditrst sin mas aktividat. Eecho ku ta bai tin un bolsata bai duna mas kontenidoi oportunidat na e bolsa.
E ta un srkulo visioso.Tur e kosnan aki huntu imirando ku algun partidoden e sektor a pone kabeshuntu, a pone ku awor sia yega mas leu, segun esplikashon di Luis Santine.
E bolsaE bolsa lo pone Krsouriba mapa, pasobra notabatin un bolsa i awor si tabai tin un bolsa i wak Kr-sou meskos ku paisnan ku
tin bolsa. E lo duna e sek-tor finansiero aki en par-tikular un opshon mas pa
konsider Krsou riba otrohurisdikshon. Pues, enbesdi bai Panam awor tinkaso konkreto di hende kufondo pa listesaki riba unExchange aki mes i nan awanta nan plannan pa baiPanam, pasobra nan kon-seheronan a rekomendpa hasi via di Krsou.Esaki ta pone ku tin algumas pa ofres na klien-tenan pa skohe Krsouriba otro lug.
Pa loke ta empresa chik,seor Santine a bisa ku nota sin mas un kompania tabai un bolsa. Tin hopi kos tabini aserka pa atend i ribasu mes e bolsa tin bentahasolamente si ta kompaniake buska ku tin hopi sndisponibel pa hinka denkualke plan grandi. Pues,enbes di bai banko i pidifiansa, ta buska e sn viadi bolsa. Pero den kasonan
Spesial pa empresanan
5555
D
en di dos mitar di mart Krsou lo konos su prom bolsa di
invershon. Dutch Caribbean Security Exchange (DCSX) ta bira e
prom bolsa ku lo trese negoshinan grandi Krsou. Un idea kua nase mas di 20 aa pas i awor e ta bira realidat.
Luis Santine Jr.
pgina 6 >>>>
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
6/20
Ofisina pa Propiedat Intelektual ta inform
Eksplot un bon idea
E temporada ku nos tin tras di lomba atrobe a karakteris su mes pa ta unu
yen di kreatividat. Den e edishon aki, nos lo amplia tokante e maneranan
pa eksplot un bon idea. Propiedat Intelektual ta duna espasio na e kread
pa saka probecho di su obra prom. I si e kread ta dese esei e por lagaotronan, tin bes bou di un kontrakt, eksplot su obra pe. E siguiente
ehmpel lo hasi esaki mas kla.
Sra. X a bini r iba e bon idea pa kumins un sertmen niko kaminda
beyesanan ta kompet i kompart e manera ku nan ta selebr un fiestaanual den nan pais. Despues di a hasi uso di un i-Envelope, sra. X a duna e
sertmen un nmber i a registr komo marka. E marka a keda registr
tantu na Antia komo den eksterior. Dikon den eksterior? Pas e
partisipantenan na e sertmen di sra. X. ta bini di diferente pais, dor di
registr e marka di e sertmen den e paisnan ei, sra. X. ta proteh
internashonalmente.
Awor sra. X. a disid na eksplot su propiedat intelektual. Kon asina?
Sra. X. a opta pa bende derechinan di transmishon di e sertmen ku
kanalnan di televishon den e paisnan for di kua e kandidatanan ta bini. Paesaki sra. X a laga traha un kontrato di transmishon den kual un parti di e
ganashi ku e transmishon ta gener lo bini pe.Tambe sra X a laga traha un kantidat di artkulo manera produktonan di
uso, paa, guia di nutrishon, produktonan di beyesa, sunblock etc. ku ta
karga e marka di e sertmen. Esakinan lo keda bend tantu na Antia komo
den eksterior. Di e forma aki e balor di e marka ta krese i bira mas fuerte.
Segun petishon sra. X. a laga traha kontratonan di lisensia di tal forma ku
komo un antesala pa e evento magno, otro paisnan por organis un
sertmen pa skohe e kandidata ku lo partisip na e evento mksimo ku sra.
X. ta host na Krsou. Asina ta ku kada pais ku ke tin un lisensia pa
organis e evento di antesala lo tin ku paga sra. X. e montante ku tin
kumbin den e kontrato di lisensia. Asina aki sra. X. su bon idea a bira unevento ku ta gener entrada.
Bon ideanan ku keda proteh pa propiedat intelektual den poko tempu por
trese gran satisfakshon na e doo di e derechi. Pa e motibu aki Ofisina pa
Propiedat Intelektual ta anim un i tur pa sigui krea i krda pa buska
protekshon.
Edit pa: Ofisina pa Propiedat Intelektual di Antia Hulandes
Berg Carmelweg 10
Telefn: 465-7800Email:[email protected]
Web: www.bureau-intellectual-property.an
pa registr bo marka
pa proteh bo patnt
pa proba ku ta B kreashon
66
asina mester kumpli sierto
kriterio i pa un kompaniachik ku ta bende paa,por ehmpel, no tin senti-do pa hasi uso di un bolsa.E ta mas pa kompaniagrandi manera den e kasodi e ehmpel di Aqualec-tra. E empresa mester tinun sierto grandura pa ebolsa por ta benefisiosope. Di otro banda, e aktivi-dat riba su mes lo bai tinsufisiente spin-off pa Kr-sou i ta antisip ku kom-panianan manera notario,banko, abogado i ofisi-nanan di trst lo haa hopimas trabou di hasi, paso-bra nan tur ta forma partidi henter e infrastruktura die Exchange. Mintras eseikrese, lo tin mas spin-offden ekonomia di Krsou.Komo ku ta den fase dilanta for di suela ainda, e
bentaha awor i inmediatopa e sektor di empresachik lo ta limit ainda.
Dikon skohe pa
KrsouUn di e motibunan pakikokompania por skohe paKrsou, segun seor San-tine, ta ku Krsou tin unwhite listing riba OECD iesaki ta nifik nos ta mastransparente i mas habriku informashon. Aki tinun infrastruktura na rdu,konosementu di siertomateria i un sektor finan-siero (ntes: fshr) ku aprofil riba nivel mas haltupa hopi aa, ounke e vol-men di e aktividatnan amengua. Ademas nos taforma parti di Reino Hulan-des i kalidat di nos sistemadi lei sivil ta hasi Krsouespesialmente atraktivopa pais Latino Amerikano.Pero e invershonista ta baipa e konseho i loke ta ofre-s. Aki por ofres struk-
turanan ku internashonal-mente ta mas aseptabelku na otro tipo di huris-dikshon. Pesei Krsou akompens ku white listing.
Esei ta hasi Krsou masatraktivo i awor ku e bolsaaserka ta duna Krsoualgu adishonal ku otronanno por duna.
Dutch Caribbean SecurityExchange NV (DCSX)Direktor Luis Santine
Telefon: 4650858
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
7/20
Un lei pa regul peska, taalgu ku lo bo ni pensa ku
ta eksist f ku tin nesesi-dat di dje. Peska ta tresenaturalesa i hende denkontakto ku otro. E reali-dat ta ku ora tin e tipo diinterkambio aki, mester tinregla pa kontrol i regu-l uso i pa evit posibelabuso di nos fuentenannatural. Abuso di fuente-nan natural di entradatin konsekuensha gravepa futuro. FAO (Food &Agriculture Organization)International ta un agensiaspeshalis di NashonnanUn ku ta hasi esfuersopa kombat hamber namundu. Pais rnt munduta uza e plataforma di FAOpa debat i negosh akuer-donan internashonal payuda e kousa i yuda re-gul, kontrol i modernisprosesonan den rea diagrikultura, plantashon ipeska en general. FAO tin191 miembro inkluyendoUnion Europeo, ku ou-tomtikamente tin influen-sha riba nos aki na Antia ina Krsou tambe.
Ilegal, unreported andunregulated (IUU) fish-
ing is a major impedi-ment to the achievementof long-term sustainablefisheries FAO[1]
E deklarashon aki di FAOta sak for di un raprttokante e impakto di peskailegal i su konsekuenshan-an [1] kaminda ta splikaklaramente ku peska ilegalsin regulashon ta un peli-ger pa entre otro mantenun balansa den natura-lesa di laman, proteh evariedat grandi di espesieakutiko, i nan reproduk-shon ku ta garantis ku
tin basta pa futuro ge-nerashonnan. E lei iakuer-donan internasho-nal pa yuda regul e readi peska ta spesifik ki orapor piska, unda kada paispor piska, ki sorto di espe-sie marino tin mag di piskai muchu mas. Kada parti dimundu su nesesidatnan dipeska ta diferente ya ku eespesie marino pa kadaparti di mundu ta varia.
Lokalmente tambe nos
tambe tin lei pa regulpeska, tumando na kuentaku:
Ta deseabel pa reguli kontrol tur sektor dinos ekonomia,
Peska ta un sektor dinos ekonomia,
Ta deseabel pa kon-trol e sektor aki paloke ta nos awananteritorial i nos reanandi peska,
Ta deseabel pa yudamanten i preserv evariedat di piska ku tinden nos awanan,
Ta deseabel pa mane-h peska ti tal formaku bo ta sigur ku tinpiska pa futuro gen-erashonnan.
A estables e lei Visseri- jlandsverordening (P.B.1991 no. 74)ku a ta vlidofor di 1 di desmber 1993.Tin algun terminologia kuta apares den e lei kumeres splikashon promku evalu e lei mes:
1. Minister: E minister diAsuntunan General2. Peska: E
akto di piska, esta eakto di tuma poseshondi e espesie di lamannos awanan, sea ma-nualmente f ku ekipo.
3. Zona di peska U nzona estables pa leiden nos awanan teri-torial i un zona paf diesaki den kua nos porpiska.
4. PiskTur animal den laman,entre otro koral, streadi laman, etc.
5. VisserijzoneZona den kua nos talimit i tin regla papiska. E por ta marna bo awa teritorial fe por ta ekstend tapaf di esaki.
Algun di eartkulonan
Artkulo I Ta prohibpa piska sin prmit otorgpa esaki
Artkulo II Esaki taaplikabel pa boto di piskaku midi 12 meter f mas iku un peso di 6 tn brutuf mas.
Artkulo II Gobirnu die teritorio insular ta disidsi e boto ku no ta kai boudi artkulo II mester di unprmit tg.
Artkulo V Na nmberdi e minister tin un komi-shon di peska ku ta otorge prmit di peska.
Artkulo VII IX Ta men-
shon ki ora e komishonaki por desvi for di enesesidat di e prmit, denkaso di kompetensia dipeska, manera den kasodi investigashon bou diawa.
Otro artkuloimportante
Artkulo VIII E prmit tindurashon di mksimo 12luna.
Artkulo XI E prmit tapa e boto/persona kon-
serniente i no por traspasesaki pa otro hende fboto.
Artkulo XXII Den kasodi Krsou nos teritorio dipeska (visserijzone) taigual na nos awanan teri-torial [2].
Nifikashon paKrsou, Antia i
Aruba
Krsou su aktividat dipeska no ta un fuente dientrada di mayor influen-sha i e kantidatnan ku nosta piska no ta forma unpeliger pa eksistenshadi e espesie di laman,manera a menshon ante-riormente den a artkulo.Dikon Krsou tin un leipa peska? Oumento diaktividatnan di peska diboto straero den awananrond nos islanan ta undi e motibunan prinsipalpa kua Krsou mester adisid di pone regulashontg pa e rea aki. Mayoriapais den region di Karibea stipul ku nan zona dipeska ta nan awa terito-rial te ke 200 mia di laman
(zeemijl) for di nan kosta.Ta nifik ku e maneho,kontrl, etc di peska pae pais nan aki ta eks-tend te na e 200 mia aki.Aruba i Antia Hulandes noa adapt nan reglamentupa inklu un teritorio pafdi nos awanan teritorialainda. Esaki ta un des-bentaha grandi pasobrabotonan straero ta pro-bech pa piska den e teri-torio indefin aki serka dinos islanan loke sin regu-lashon por bira desastrosopa nos. Ku introdukshondi e lei Visserijlandsver-
ordening (P.B. 1991 no.74), ta e intenshon pamas pronto posibel definte na unda nos zona dipeska yega. Regul esakipa nos tambe por yudaproteh nos teritorioi kontribu na e interesglobal di protekshon i re-gulashon di peska. E leiaki ta e komienso. Ku e
77
Peska ta un fuente di entradaregul internashonalmente
En general lei tei pa regul f kontrol algu. Piskamentu ta fuente
di entrada ku hopi lo no pensa riba dje, pero ku tin un potensialhopi grandi.
Ofisina di Dienst Economische Zaken (DEZ) na Molenplein den Otrobanda.
pgina 8 >>>>
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
8/20
RBTT Travel Card
Ora bo biaha bo ke disfrut sin lmite. RBTT Travel Card,
optenibel na Euro i Dler, ta bo kompaero di biahe ideal.
Na kua parti di mundu ku bo ta, na tur momento. Bo ta paga
ku siguridat den pakus, pa hr outo f na hotl.
Deposit e montante dese riba e karchi personal pre-pag
i eksperensh e benefisionan di RBTT Travel Card:
Rekargabel te ku 2000 US dler f Euro
24/7 sn ksh na tur bankomtiko ku tin e logo di VISA
Uso lokal i internashonal
Rekargabel via RBTT Netbank
Pa mas informashon yama 763 8438 f pasa serka nos!
Eksplor mundu kuRBTT Travel Card!
TT . : :
88
Peska ta un fuente di entradaregul internashonalmente
lei aki nos ta bai haamas informashon tokantepeska den nos awananku lo yuda nos traha maslei i reglamentu na nosbentaha den e rea akiku ultimadamente ta treseinovashon, desaroyo iadelanto pa nos rea dipeska. [3]
KonklushonPeska ta krea puesto ditrabou. Bastante personata depend di peska panan trabou di tur dia, i hopitambe ta uza peska komoentrada kstra. Mayoriaboto di piskad ta produk-to lokal ku na su turnotambe ta krea trabou.Anke peska riba su mes
ainda no ta gener asinatantu entrada pa hasi uninfluensha impaktanteekonmikamente, e tin
na komparashon un balorsosial hopi mas grandi.
Algun website i artkulo diinformashonhttp://www.mina.vomil.an/Wetgeving/VisseijL.htmlhttp://www.fao.org/fishery/en
[1] Report f the ExpertConsultation on FishingVessels Operting underOpen Registries and theirImpact[2] Visserijlandsveror-dening (P.B. 1991 no. 74)[3] - Memorie van toe-lichting visserijlandsveror-dening
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
9/20
Ounke hopi biaha e tasupestim i ta kasi invisi-bel pa gobernantenan,komrsio di servisio ta
hunga un rl importanteden fasilit tur aspekto diaktividat ekonmiko di unpais. Servisionan di infra-struktura (por ehmpel,di transportashon, komu-nikashon, servisio finan-siero) ta ofres e sostennesesario pa kualke tipodi negoshi. Servisionanriba por ehmpel, tereno diedukashon, sal, i rekrea-shon ta di vital importansiapa trabou ku empleadonanmester ehers pa empre-sanan. Servisionan profe-shonal ta prove eksperti-sio spesialis pa oumentnivel kompetitivo di empre-sanan. E nivel di servisio diinstansianan di gobirnu tadetermin tambe efisiensiadi e ambiente ekonmikoden kua empresanan taoper.
Mas i mas, hasta paprodukshon di produkto, eparti di balor agreg naesaki (hasta pa 70%) tabini di sektor di servisio.Aki bou nos ta menshonalgun ehmpel:
Estudionan di faktibilidat i
investigashon (research)Accounting i ingenieria iservisionan atministrativoPromoshon (advertising),almasenamentu i distribu-shon.
Servisio ta kubri un partiprinsipal di ekonomiananmundial; hasta den paismas desaroy. Industria-nan di servisio ta siguikrese den pais desaroy ipartikularmente den esnanmnos desaroy. En ge-neral por bisa ku e sektordi servisio ta krese mas lih(relashon ku kreamentu
di mas puesto di trabou)ku kualke otro sektor. Paindustrianan primario dibalor agreg, servisio takubri por lo mnos un kuartparti di nan input.
Benefisio dieksportashon di
servisio
Eksportashon di servisio tatrese un eskala amplio dibenefisionan pa desaroyonashonal di un pais. Ta
mas ku komprensibel kukompanianan ku ta ekspor-t servisio ta haa entradadi divisa estranhero, peromes importante ta e echo
ku un pais ku ta poseun sektor di servisio ku takompet na nivel mundial,ta redus e nesesidat diimport servisio i konose-
mentu for di otro paisnan.Asina ta evit salida di divi-sa pa otro merkadonan.
Dor di buska i haa aksesona merkadonan pa eks-port servisio, espesial-mente servisio spesialis,por desaroy sufisientedemanda pa krese i siguiinov.
Pa loke ta trata medioam-biente, sektor di servisiopor krea trabou ku ta kon-tribu na un mih medio-ambiente, hopi biaha sintin mester di un kapital ini-sial grandi.
Kompanianan ku ta brindaservisio ta krea trabou pahbennan resien graduku preparashon universi-
tario; pues, asina nan tayuda evit ku konosementuta bai for di bo pais (brain-drain). E empresanan akita krea trabou alabes pahopi hben ku ta terminskol i no tin muchu perspe-ktiva pa traha den otro sek-tor; inkluyendo gran partihende muh. Dor di inkor-por telekomunikashon,kompanianan di servisiono nesesariamente mesterbrinda servisio for di unofisina grandi meimei disiudat ku tambe tin bentah-anan kuantioso.
Algun ehmpelNa Krsou nos konosbasta empresa ku a nasei krese brindando servisiona otro pais rnt mundu.Aki bou nos ta nombraalgun i ta deskrib en breveun tiki di nan historia i kikonan ta hasi.
99
Eksportashon di servisio ta di vitalimportansia pa desaroyo di ekonomia
D
en ltimo 40 aa e enfoke di komrsio di servisio ya no ta
nikamente di ta fasilitad di komrsio di produkto. Integrashon
di telekomunikashon i teknologianan di kmpiuter di ltimo
tempu, a hasi ku por hasi komrsio di servisio di un forma virtual,
pasando fronteranan, sin muchu problema. Basta e infrastruktura pa
hasi esei ta presente.
Skirb pa Farley I. Lourens
SQL Integrator
SQL Integra-tor, ta ofres unskala amplio diservisio i solush-on riba tereno di IT (servisio di Informashon di Tekno-
logia) na diferente pais na mundu. SQL Integratora ser fund na 1992 na Krsou i den aanan inisialtabata ofres prinsipalmente solushon na kompa-nianan di utilidat na Krsou i den region di Karibe.Awendia SQL tin tambe kompanianan ku ta oper naHulanda, Estdos Undos i Brazil.For di su inisio na 1992, SQL Integrator a kreseglobalmente pa medio di un ret di profeshonal ribatereno di ICT ku a rekonos e ideanan original i taba-tin e konosementu nesesario pa sosten esaki. Kunfasis fuerte riba profeshonalismo nan a krese pabira sufisiente grandi pa garantis kontinuidat di nanklientenan.
www.sql-integrator.com
HBM Group International
HBM Group ta brindaservisio finansierosofistik i di konfiansahaltu. Herman J. Behr,e fundad, a inisi ekompania na 1991 na Krsou ku e ophetivo pa dunae nivel mas haltu posibel na un grupo selekt di indi-viduo di balor haltu i empresario inovativo.Ku su eksperensia seor Behr, a lanta i desaroyun kompania hopi eksitoso, ku awendia ta oper namltiple hurisdikshon na hopi parti di mundu.
www.hbngroup.com
CITCO
Citco Group ta un grupo
di kompania ku a inisisu aktividatnan na Kr-sou i awendia ta brinda servisio riba tereno finansierona entre otro diferente fondo di kobertura, empresaku akshonnan priv i empresanan ku ta manehbiennan inmbil (real estate), alabes bankonan, masdi 1000 kompania global i personanan individual kubalor haltu. E kompanianan ku ta kai bou di CitcoGroup ta ofres servisio i ta oper rnt mundu. Citcota eksist ya pa mas ku 65 aa i ta emple mas di4000 hende na 37 pais.
www.citco.com
AMICORP
Amicorp Group a inisi komo un
empresa chik na ktober 1992na Krsou. Ya pa e siguienteaa e kompania a ekstend suaktividatnan pa Tortola, B.V.I.Na 1999, Amicorp a establessu mes komo e prom servisioestranhero di maneho di trst idi kompanianan na Dinamarka. Na 1999 Amicorp asigui ekstend su operashonnan ku ofisinanan nobona Sao Paulo, Brazil, i London, Inglatera.Amicorp a re-infors su posishon den merkadoEuropeo ku apertura di ofisinanan na Luksemburgoi Suisa na 2001. Den e mesun aa ei Amicorp ainisi operashonnan na Barcelona, Spaa. Na 2002Amicorp a focus riba ekspanshon di su servisionanglobal. Na 2003 a sigui apertura di ofisinanan naSuesia i Singapore.Presente na vrios sitio geogrfiko rnt mundu i papor optimalis globalmente operashon di tur su ofi-
sinanan (ku ta traha den diferente zona di tempu),Amicorp a move su ofisina prinsipal di Krsou paBarcelona.Na 2005 Amicorp a realok su operashonnan atmi-nistrativo pa un ofisina nobo na Bangalore, India, kua bira e ofisina ku a krese mas lih den historia di eempresa.Apertura di ofisinanan na China, Chile i NuevaZelandia a kai den paso di e kresementu di Amicorpi su klientela global. Aktualmente e kompania tinmas di 20 ofisina, repart riba kasi tur kontinente namundu.
www.amicorp.com
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
10/20
E desaroyonan demogrfko ta prekupante. Antia tambeta bai ku e desaroyo di ltimo aanan ku ta nase mnos yu. Si ntes un amia, pa averahe, tabata haa 5 yu,awor nan ta haa 2 tin ora hasta 1. A yega di hasi unklkulo ku si e tendensia aki sigui aki poko tempu no tabai tin mas Antiano. Pa evit esaki hende muh lo mesterhaa or di awor en adelante por lo mnos 2,2 yu. Peroesei no ta e tendensia, ni tampoko e kultura. Hopi hendeta biba ainda ku e pensamentu Karibense ku yunan mesterperkur pa nan mayornan; 85% ta pensa asina, pero
ntes tabata haa pa averhahe 5 yu i awor 2.
Vergrijzing
Banda di esaki nos ta bibando mas largu. Na hulandes tayama e desaroyo aki vergrijzing, pasobra relativamentee grupo di hende grandi kada biaha di nobo ta orma unparti mas grandi di komunidat. Vergrijzing ta un prob-lema di oksidente. E periodo durante kua ta paga pens-hun di behes a oument ku tres te kuater biaha. ntes paaverahe hendenan tabata ayes ora nan yega 65 pa 70
aa, awor hendenan ta bira 82 aa. Penshun tabata ungarantia. Awor ta mir komo un luho. Serka nos ta aworta hasiendo estudionan riba proposishonnan ku basta aapas a hasi na Hulanda pa resolv e problema. Esei tapa sea baha e suma ku ta paga i/ subi edat riba kua takumins kobra penshun di behes. Entretantu na Hulandaa subi e edat di penshun pa gruponan kua a deskrib kueksaktitut. Un kambio di 60 pa 65 aa ya ta un dierensiasi tene na kuenta ku mester paga te 82 aa. E tendensiaku hopi hende ku ta traha ta emigr bai Hulanda tambe
a trese kambio komo ku di e orma ei nos ta prd tambehopi hende ku ta paga prima di AOV.
Komo konsekuesia di e desaroyonan demogrfko, paloke ta trata AOV manera e ta aktualmente, mester binkambio, Kmara di Komrsio tambe ta konstat esei.Mester atend ku e asuntu di AOV di un orma responsa-bel. Rekomendabel lo ta, na moda di bisa, si nos por aimport mas hben, e ora ei bo tin un base mas amplioi sae pa kobra prima, i eventualmente lo por manten esistema aktual.
Workshop grtis
Dentro di poko Fatum lo kumins kuun seri di workshop den kua lo papiadi un seri di desaroyonan riba terenodi penshun. Na Fatum nan ta kereden inormashon ophetivo i berdade-ro. Bo ke partisip na e workshopnanaki? Esei por ! Djis manda un mail [email protected]. Partisipashon ta grtis!
Mas informashon
Bo ke sa kon ta par ku bo penshun,bishit www.pensioen.an i yena epensioenmeter. Bo ta sa mes orakon bo posibilidatnan ta!
Diskushonnan riba adaptashon di e aktual areglo pa AOV ainda ta tumando lug. E niko
sigur ta ku no por sigui ku e sistema manera e ta aworak. No por keda sin hasi ahuste,
pasobra e sifra di hende ku ta nase a sigui baha i pa averahe nos ta biba mas.Futuro di AOV(penshun di behes)
1010
Sergio Laurant ku ingredient
Cyber Oasis ta duna servisio dVia di e kiosko di Internet
e wspetnan di e hotl porcheck e-mail, srf Internet,skirbi i adapt karta denMS Office i vrios otro ser-visio relashon ku Internti kmpiuter. E wspet tapaga pa e servisio ku tar-heta di krdito f karchipre- pago. E kiosko mestin un programa di kobran-sa ku outomtikamente taregul akseso na e servi-sio di kiosko, asina seorLaurant a splika.
E kompania ta afili nawww.lobbyComputers.com, ku ta spesialis denduna servisio den 24 orana hotl i reanan p-bliko kaminda klientenantin mester di e tipo di fasi-lidatnan aki. E manera kue sistema aki ta traha tapone ku e klientenan notin niun tipo di keho riba e
kmpiuternan. Nan ta fun-shon di un forma efisi-ente sin niun problema.Bsikamente nos ta eks-port e kiosko di Interntku ta konsist di un kashi fmuebel trah lokalmente itambe un st di kmpiuteri software. Nos ta hinkae kiosko den otro for divrios komponente ku taimport for di Merka i hinkaden un diseo original dimuebel di nos mes. Antopa medio di e kioskonanaki nos ta duna servisio diInternt Caf f Business
Center na e wspetnandi e hotl kaminda nos tabrinda nos servisio, asinaseor Laurant a konta.Aktualmente tin 5 hendeemple na Cyber Oasis; 2di nan ta traha full time i 3ta partaim. Cyber Oasis taeksist ya dies aa.
Kliente kontentuE tipo di servisio ku CyberOasis ta duna ta bastanteeksitoso, esta dunando eservisio aki ya ku mas kuochenta porshento di ehendenan ku ta bini pasa
fakansi den Karibe ta binsin nan laptop f kmpiuterporttil. Tg hopi di per-sonanan aki tin deseo fasta e nesesidat pa chknan e-mail, chat, etc. Antonos ta yena e nesesidataki via di kioskonan diInternt. Aktualmente nosa sirbi mas ku mei mionturista kaba ku a usa noskioskonan di Internet pauza nos servisionan,asinaseor Laurant a siguisplika.E kompania a ekspand suservisionan no solamente
na Krsou, sino na mas
isla den Karibe. Aktual-mente nos tin nos servi-sio den mas f mnos 40hotl repart riba e siguien-te islanan: Krsou, Aruba,Jamaica, Bahamas, St.Lucia i Turks & Caicos,segun seor Laurant.
Segun e sistema di www.lobbycomputers.com tapone kmpiuter den lbi dihotl, hinka nan den otro diun forma ku e kliente porusa tur e programanan sinku nan ta daa. Mayoriadi nan ta e tipo di km-piuternan standaris kuprogramanan di Windowsku ta masha fsil pa usa.E sistemanan aki tambe taevit ku ta daa e apara-tonan i ta hasi e programa-nan mnos aksesibel paotro kliente. E programa-nan ta resist tur tipo di
Sergio Laurant ta un empresario lokal ku a kumins ku e empresa
Cyber Oasis. Seor Laurant a mira un buraku den nos merkado
lokal pa uso di Internet i e no a prd tempu tl pa yena e bash
aki. E kompania Cyber Oasis ta duna servisio di komunikashon via
Internt instalando kiosko di Internet (Internt Kiosk) den hotlnan
lokal i internashonalmente.
S
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
11/20
manipulashon i nan ta evitku 99% ta haa problema
di destrukshon. E servisiota unu ku ta mustra kon leupor kumpli ku eksigenshadi klientenan di manera kuun i tur por hasi uso di dje.Riba e website www.lobby-computers.com por haainformashon adishonal ditur loke e tipo di empre-sanan aki tin di ofres. Esistema aki ta kana bon ipa Krsou tambe e ta dunaresultado masha favorabel.Seor Laurant a bisa final-
mente ku un aktitut positivoi energia pa traha ta duna
resultadonan sumamentefavorabel ku e ingredien-tenan pa ksito.
Cyber OasisSergio Laurant
Jan Noorduynweg 60(Unit D2-E2, Esperamos)
Telefon 888-1620 /540-5655E-mail:
1111
ksito na Krsou i den Karibe
nternt sin niun dol di kabes
di Cybes Oasis ofresiendo servsio di internet na diferente sitio.
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
12/20
Kliente estranheroden bo merkado
Ora ku bo no konos unmerkado nobo pa kuabo ke eksport bon, hasiun sondeo den bo mesmerkado pa wak si bo ta
haa kompania estranheroku kua lo bo por traha. Sibo logra krea un bon relas-hon i bon reputashon serkanan, bo por laga nan reko-mend bo na nan klien-tenan den nan merkado.
Konferensha lokalOtro tknika ta di bira akti-vo den organisashon di unevento di bo industria kukua bo por atra partisi-pantenan for di estranheriaden bo merkado lokal. Sitin mester di hasi gastu pabiaha di un pais pa otro paintrodus bo mes i e servi-sionan ku bo ta ofres, lobo tin un oportunidat idealpa topa ku potensial klienteestranhero f fuente di re-ferensia den bo kapasidatdi organisad.
Nutri referensiananKu tempu lo bo nota kubo ksito komo eksportadlo depend hopi di e retdi kontakto ku bo a trahatantu lokal, komo denestranheria. Pues, pensariba formanan pa hasi elasonan ku bo tin ku bokontaktonan den estranhe-
ria estrecho i pa keda kubon kontakto ku fuentenandi referensia. Mas ku turkos, perkur pa rekompen-s esnan ku ta duna bo unman.
Ahust strategiaKomo ku bo mester movelih pa saka bentaha dioportunidatnan nobo denmerkado i ku lo bo tinmas chns pa ksito denmerkadonan den kua bo tinbon kontakto, lo bo mesterkeda modifik bo strategia,
komo ku kondishonnan takeda kambia i komo kubo ret di kontakto ta keda
ekspand.
Aki bou ta sigui algun paso ku bo mester tuma pa desaroy bo strategiapa eksport:
Defin bo ophetivonanpa eksport i buskasosten serka tp man-ager-nan
Defin e puntonanfuerte pa eksport kubo empresa tin
Defin karaktersti-kanan di merkadonan
atraktivo pa kua eks-port i usa esaki patraha un lista krtiku di
potensial merkadonanestranhero pa kua boke merkade.
Hasi un sondeo di boaktual ret di kontaktoi kliente satisfechopa identifik potensiallenk i referensia denpotensial merkadonanpa eksport
Dise i implementmtodonan pa kreakredibilidat den bopotensial merkado paeksport i/f ku klien-tenan na kua bo kedirig bo servisionan
Selekt un merkado
pa eksport ku tin pri-oridat i hasi tur posibelpa resolv opstkuloi riesgo pa drenta emerkado en kestion
Alok fuentenannesesario pa desar-oy e merkado pa kuabo a pone prioridat paeksport.
Servisio spesialisE konseho pa empresananku ke eksport produkto
kasi semper ta pa mad-ur den nan mes merkadoprom ku nan kumins
traha riba eksportashonpa otro merkadonan. Esakino tur biaha ta e kaso kuempresanan ku ta ofresservisio. Den hopi kasoempresanan ku ta proveservisio spesialis tin pokopotensial pa nan servisioden nan mes merkado.
StrategiaHopi biaha e strategia-nan ku bo a desaroyden bo mes merkado iku tabata eksitoso einan,ta traha bon tambe denmerkadonan estranhero. Eprom pregunta ta pa pun-
tra bo mes. Kon nos tahasi negoshi den e merka-donan ei? Despues bo tachk ku loke nos por yamaun coach kultural (eseita un hende ku konos emerkado estranhero denkua bo drenta bon), pa sasi e strategianan ei lo fun-shon bon den e merkadonobo ei. Aki bou ta sigui algunstrategia ku hopi biaha bo por aplik di un merkado
pa otro:
Desaroy bo profilteniendo charla na kon-ferensha i otro tipo dievento di bo industria
Partisip na asosia-
shonnan di e industriadi servisio den kua bo
ta oper pa desaroyun profil i kontaktonan
Traha aktivamente riba
desaroyo di bo ret dikontakto na eventonandi industria
Pidi pa bo haa refer-ensia di klientenan sat-isfecho
Skirbi artkulonantokante bo ekspertisiopa prensa lokal di emerkado riba kua boke mek.
Partisip namishonnan komersial
Un forma di oper efek-tivamente ta di buska unpartner stratgiko den emerkado na kua bo ke
ofres bo servisionan. Waksi e strategia di e potensialpartner i e loke a por nifikpabo ta kuadra ku boophetivo i nesesidatnan.Alabes nos ta rekomendpa partisip na mishonnankomersial dirig pa merka-donan den estranheriainisi for di f na aktividat-nan di promoshon inter-nashonal ku ta pas den bostrategia pa eksport bomes merkado.
1212
Kumins eksport for di bo merkado lokal
Ora bo kumins plania pa eksport f ta ahust bo strategia
eksistente, no prd for di bista kiko bo por hasi den bo mes
merkado pabo por tin un bon inisio komo eksportad.
Skirb pa Farley I. Lourens
Dunadnan di trabou, kurso i instanshanan di gobir-nu, ban ofres trabou, kurso i informashon pa yuda
alsa produktividat di Krsou.Dia 27 i 28 di mart2010
Pa mas informashon por tuma kontakto ku Shadyavan Arneman na
566-2639/462-2316/462-3215 .E-mail [email protected] f
Curaao Jobs Courses & More2nd edition
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
13/20
1313
Luis Santine Jr.: Esaki ta benefisi nos inmensamente
OECD ta inklu Antia riba white list
Komo ku Antia a logra firmae kantidat di akuerdonan fis-kal internashonal ku un kan-tidat di pais minimalmentereker, OECD a move Antiafor di e grey list pa e whitelist. E tratadonan tin di haberprinsipalmente ku sektorfinansiero. Pesei a papiaku seor Luis Santine Jr.enkarg ku maneho diario diCIFA (Curaao InternationalFinancial Services Associa-tion) ku ta e asosiashon kuta represent empresanani profeshonalnan di Antia.Servisio finansiero sin lugpa duda pa hopi aa ta un disektornan ekonmiko masgrandi di nos pais.
Antia inklu denwhite list
Relashon ku e tpiko kuAntia a ser inklu riba e
white list pa motibu di afirma e mnimo kantidat ditratado fiskal internashonalreker pa OECD, seor San-tine a inform ku e asuntu difirma tratadonan a kuminsbira importante rond di epregunta ku si un pais ta unasina yam tax-haven f n;ku ta nifik ku si na e paista paga masha tiki impues-to f no ta paga impuestomes. Tambe ora ku infor-mashon en konekshon kuimpuesto na e pais no tahabr i kla. Mi por ilustresaki ku un ehmpel: mi takere ku tur hende ta konos
ku e echo ku por ehmpelna Suisa pa hopi aa unhende f empresa por taba-tin kuenta(nan) di bankoku ta mar na un number,pero ku no nesesariamentemar na nmber. Awendiaku e situashon di terorismo,labamentu di plaka, negoshidi sustansianan prohib, namundu a kumins dedikatenshon na e asuntu ditransparensia. Pues, entreotro pa no skonde infor-
mashon ku e meta di kedasin paga impuesto etc.,asina seor Santine a infor-m.
Interkambio diinformashon
Den kaso ku bo tin e rekono-sementu di ta un pais ku tahabr pa duna informashon,ta frwagt ku bo pais a firmatratadonan ku otro pais painterkambi informashonrelashon ku e aspekto diimpuesto. Estudionan haspor ehmpel na EstdosUndos ta indik ku 83% di eempresanan mas grandi tinkuentanan bankario na otropaisnan. Motibu di esaki tapa paga mnos belastingnaturalmente.E idea no ta pa pagabelasting dbel, pero si porehmpel bo tin negoshi naun pais estranhero, e paisen kestion pa medio di untratado bilateral, lo mester
mustra di ta habr pa inter-kambi informashon. Nos,entre tantu, a yega riba ewhite list. Esaki ta enserku internashonalmenteta mira nos komo un tax-haven. Esei naturalmentepa nos tin bentaha komopaisnan i empresanan ku kehasi negoshi ku nos sa kunos ta kumpli ku rekisitunanpa kua ta konsider bo unpais safe pa hasi negoshi,i ku ta habr pa interkambiinformashon, seor Santinea bisa.
Empresanan ku ta
krea mas trabouTa bon konos na Krsouku tin masha hopi empresata registr aki, pero ku tinun asina yam funshon dipstbs. Pues, nan no tinmuchu aktividat, sino ta algudi ndole atministrativo limi-t. Seor Santine a informrelashon ku e tpiko aki kuCIFA su vishon pa futuro tapa atra kompanianan kuta despleg aktividat aki i takrea puestonan di trabou.
Ku kreashon di mas aktivi-dat i empleo nos ekono-mia tambe ta benefisi mas.Hopi biaha huntu ku Kmaradi Komrsio nos ta organismishonnan komersial husta-mente pa duna informashonna otro pais di kiko nos tindi ofres i loke por nifikpa empresanan estables
serka nan f invershonistan-an ku ta buska negoshi pafdi nan mes pais. Den e kasoei naturalmente ta papia iduna informashon di e sek-tor finansiero komo ku taesei nos ta represent. Nae mishonnan ei nos miem-bronan individualmente tahaa oportunidat alabes pa
ofres nan servisionan masdirig.
Task ForceCIFA tin mas ku 100 kom-pania afili ku ta varia for
di banko, ofisina di trst,akountent, abogado, nota-rio, konseheronan ribatereno di belasting i tambealgun kompania di seguro.Un rl prinsipal di CIFA ta paduna gobirnu konseho ribatereno finansiero motibu pakua tambe CIFA tin repre-sentashon den e task force-nan ku ta negosh pa yegana tratadonan riba e tere-nonan aki. Nos ta konsehgobirnu pa yega na leinan ien general ta sirbi interes dinos miembro, seor San-tine a klousur bisando.
Aa pas a bira konos ku a inkluAntia Hulandes den e asina yam
white list di OECD (Organization for Economic Co-Operation
and Development), ku ta e organisashon internashonal ku tin
komo meta pa vigil ku paisnan ta habr pa interkambi informashon ku
otro pa medio di tratadonan relashon ku impuesto i ku nan ta kumpliku rekisitunan stipul pa e organisashon. OECD den pasado tabata
konos un black list i white list. Ku tempu a krea tambe un grey list
pa por tin un mrgen mas amplio.
Luis Santine Jr.
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
14/20
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
15/20
Empresario,
KmaradiKomrsioteipayudaaboribaekamindapaksito.Partisipnaunfmasdinosworkshopnanirealisekambionanpositivokubo
empresamesterpaprosper!
Fecha Topiko Idioma Preis(ANG)FEBRARI
22+24 Inkomstenbelasting Papiamentu 80,23 Manehodeflujodefondos Espaol 40,25 Trahaofertakutaskor Papiamentu 40,
MART
1+3 Uweigenbedrijfsuccesvolbeginnen Nederlands 80,2
Determine
el
precio
de
su producto Espaol 40,
4 Servisionakliente Papiamentu 40,6+13 Siatrahaunplandimerkadeo Papiamentu 80,8+10 Omzetbelasting Papiamentu 80,9+23 IntroductiontoInternationalTrade English 80,11+16 Atministrashonisoftwarepaatministr Papiamentu 80,15+17 Winstbelasting Papiamentu 80,18 ManehodiCashflow Papiamentu 40,22+24 Loonbelasting Nederlands 80,25+29 ManerananpaFIKSbonegoshi Papiamentu 80,30 Preparpabaibanko Papiamentu 40,
APREL
13+27 IsExportforme? English 80,MEI
3+5 Empezarunnegocioexitoso Espaol 80,6 Kuaformahurdikotamasadekupami
empresa?
Papiamentu 40,
10+12 Siatrahaunplanpabonegoshi Papiamentu 80,11+25 KeyStepsforStrategicandSuccessfulExporting English 80,
TurkursotatumalugdenouditoriodiKmaradiKomrsioKursonandensimanta18:00pa21:00.
Kursonanribadjasabrata09:00pa12:00Registrashonipagoadelanttaobligatorio!
Paregistrashonfmasinformashontumakontaktoku
KmaradiKomersionatelefn4613918,
email:[email protected]
www.empresachiki.com
1515
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
16/20
FebrariTexWorld
International Meeting Placefor the Textile Industry
Paris, Fransia,
8-11 febrari
Lug: Parc des
expositions du Bourget
Website: www.texworld.
messefrankfurt.com
MartBuild + Decor 2010
China International Build-
ing Decorations & Building
Materials Beijing, China,
15-18 mart Lug: China
International Exhibition
Centre Website: www.build-
decor.com
OSBS West 2010
Open Source BusinessConference San Francisco,
Merka, 17-18 mart Lug:
Palace Hotel
Website: www.osbc.com
International CTIA Wireless
Conference & Exhibition
Las Vegas, Merka,
23-25 mart Lug: Las Vegas
Convention Center Website:
www.ctiashow.com
AprelChina International Boat
Show
Boats & Luxury Yachts,
Components & Equipment,
Marinas, Leisure & Services
Shangai, China,
8-11 aprelLug: Shanghai Exhibi-
tion Center Website: www.
boatshowchina.com
Aerodrome India
International Exhibition and
Seminar on Airport Security
and Infrastructure Mumbai,
India, 8-10 aprel
Lug: Bombay Exhibition
Centre
Website: www.aerodromei-
nda.com
International Franchise ExpoInternational Franchise
Exhibition
Washington D.C., Merka,
9-11 aprel
Website: www.mfvexpo.com/IFEUS.aspx
MeiHome Show May/
October Home Show
Shanghai, China,
1-4 mei Lug: Shanghai
Exhibition Center
Website: www.vnuexhibition-
sasia.com
ITS America
Annual MeetingITS Americas Annual Meet-
ing & Exposition
Houston, Texas, Merka,
3-5 mei Lug: George R.
Brown Convention Center
Website: www.itsa.org/annu-
almeeting.html
Waste Expo
Waste and Recycling Market
International Exhibition
Atlanta, Georgia, Merka, 3-6
mei Lug: Georgia WorldCongress Center (Atlanta)
Website: www.wasteexpo-
show.com
Whos At Risk
Aruba, 14-17 mei Lug:
Aruba Marriott Resort and
Stellaris Casino Website:
www.globalexcel.com/con-
ference2010/
1616
Eventonan internashonal
Empresariona Palabra
Redakshon ke inform turlesad ku nos a bai habriun sekshon nobo den nos
korant mensual Empresa Chik.E sekshon aki ta enser ku tur empre-sario ku tin un pensamentu, remarke f
sugerensia por manda esaki pa nos poreskrito (na Papiamentu) i nos lo publik
esaki den e sekshon aki.Por manda bo karta na Kmara di Komr-
sio, Kaya Junior Salas 1 fe-mail na businessinfo@curacao-cham-
ber.an
Manda bo pensamentu,remarke, sugerensia, idea
f komentario awe mes pa nos!
Resea di un buki
di un empresario
How you think about businessis how you end up doing busi-ness.Bring clarity, order and struc-ture to your business using aproven model like the E-myth.
"E buki aki ta kontribushonna kon hiba negoshi di formaeksitoso. Si bo ta un empresa-rio f si bo tin idea pa un diakumins bo propio negoshi, eora ei e buki aki ta skirb spe-sialmente pa bo.The E-Myth Revisited ta hopifsil pa lesa. Bo ta les' mane-ra un novela, pero na mes momento e tahopi konkreto. Pa aanan kaba e ta den elista di bestseller di buki riba negoshi. Eseino ta kiko ku ta!Michael Gerber ta konta pakiko mayoriaempresa chik ta frakas i kiko por hasi paevit esei. Ami lo bisa ku esei ta muchusimpel pa ta brdat, sigur sabiendo ku kos
simpel den hopi kaso ta brdat. Un di epuntonan ta ku bo mester realis ku komoempresario bo mester traha NA bo empre-sa, no DEN bo empresa! Un preparashonadeku i korekto ta forma e base pa ksitodi bo empresa.Mi a dal den e buki fantstiko aki mintrasmi tabata okup pa lanta mi di-dos empresaKlikoLimpi lig na Solid Cleaning BV ipa sistematis esaki foi salida. E tabataforma mi fundeshi mi por a traha liber diun forma eksitoso i ku e aserkamentuapropi. El a duna mi mas konfiansa den mimes i el a sirbi komo hrmnt di moda ku
mi no a pega innesesaria-mente. Por lo general mia konsider e ideanan dene buki aki hopi profundo iinkreiblemente faktibel pami empresa nobo. E idea-
nan a yuda mi pa desaroyKlikoLimpi komo un oper-ashon turn-key (un asinayam negoshi di E-Myth)den mi mes tempu i na mikondishonnan prom ku mia kumins kun. E no taun konsepto akadmiko fteriko. E ta simplementeprktiko bas riba konose-
mentu di e realidat i ku pidanan di hrmntku bo por aplik den bo mes negoshi.
Despues di a lesa (i studia) e buki, bo tarealmente kapas pa laga bo negoshi kresena un forma manera premir i produktivo.Mi a rekonos mi mes den erornan di otro-nan i e buki aki a yuda mi pa hiba e negoshi
di un otro moda. E resultado di esaki taKlikoLimpi, un empresa inovativo ku ta bailimpia e bakinan sushi di Kliko na Krsou.Na Merka e buki aki ta un ehemplar ku nota faya ora ke yuda empresa chik. Nt nopa bisa ku e ta oblig pa tur ku ke kuminsnan mes negoshi. Mi ta kere ku e por ta unrevelashon pa hopi di esnan ku a kaba dikumins nan negoshi, esnan ku ta trahaden un profeshon liber, doo di pakus i otroempresarionan. Ke men, bai les'!"
Darrel Hoek KlikoLimpi bySolid Cleaning BV
Esaki ta e prom edishon di un sekshon kaminda un empresario lokal
ta deskrib un buki ku el a lesa, ku el a haa bal la pena i interesante
pa kompart esaki ku otronan pa nan tambe por tuma nota di dje.
Esun prom aki ta bini di seor Darrel Hoek di e empresa KlikoLimpi ku a
lesa e buki The E-myth di e outor Michael Gerber.
Gezondheidsbeurs
Marshe di Sal
Een beurs voor iedereen
die zijn gezondheid belan-
grijk vindt! Krsou, 28
febrari
Lug: World Trade Center
Curacao Website: http://
www.denbalansa.com/
gezondheidsbeurs/
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
17/20
Marshe pa Empresario
Internashonal1.Ta buska
Un empresa ku ta bendepor mayor den generalmerchandise na Californiata buska un representantepa bende su produktonan
den Karibe.E-mail:
2.Ta buska importadTa buska importad pa
produktonan di outo dimarka Zyml
Tel.: 860-663-5006 ext.103
E-mail:[email protected]
Website:www.zymolpremium.com
Pais: Merka
3.Ta buska importadMonaco International tabuska importad pa Cof-
fee lipsticks. E lipstik nanta bini na 6 diferente kol i
ku smak i hol di kfi.Tel.: 631-744-3277
Faks: 631-849-2071E-mail:
www.lipstickbymonaco.netPais: Merka
4.Ta buska importadAqua Creek Products ta un
fabrikante pa left akutikospesial pa hende ku des-
abilidat por drenta pisina.Tel.: 406-549-0769
Faks: 406-549-2602E-mail:
www.aquacreek.comPais: Merka
5.Ta buska importadTa buska importad paproduktonan di FoodTools,un fbrika di material pakrta bolo, pizza, tortilla i
keshi.Tel.: 1-269-637-9968
E-mail:
www.foodtools.comPais: Merka
Oportunidatnan di negoshi
Publikashonnan nobo
E biblioteka di Sentro di InformashonKomersial di Kmara di Komrsio di Kr-sou ta konten mas di 5000 dokumento. Ebiblioteka ta ofres un variashon ampliodi rekurso pa hasi investigashon. E bib-lioteka ta konten un kolekshon grandi didokumento relashon ku komrsio ku tadirig riba merkado mundial.
Resientemente nos a risib e siguiente pub-likashonnan dennos biblioteka na Sentro di InformashonKomersial.
- Guide to Geographical indicationspublikashon di International
- Trade Centre- Caribbean Newslink a quarterly- newsletter of the ILO Subregional- Office for the Caribbean- Antilliaanse Nieuwsbriefnr. 6- F & A Actueel fiscaal en- juridisch vaknieuws en advies
voor de financieel-administratief- professional nr.16- The CourierThe magazine of Africa,
Caribbean, Pacific & European UnionCooperation and relations
- Amsterdam Seaports Port Guide 2010- HFDZKN publikashon di fonds- psychische gezondheid- Tijdschrift Recht en Arbeid nr.12
E orario di apertura di e biblioteka
ta di djaluna te i ku djabirn di 8
or di mainta te 4 or di atardi.
Website ku informashon balioso
Si abo tin un oportunidat di negoshi ku bo ke pone den e rbrika aki f pa mas infor-
mashon tokante un di esnan menshon, tuma kontakto ku Sentro di InformashonKomersial di Kmara di Komrsio na telefn 461-3918, faks 461-5652 f e-mail na
www.bankrate.comE website aki ta duna bo informashon riba notisia, tepi konseho kon pa haa hipotek, fiansa, credit cards i
maneho di sn na banko.
www.effectiefnetwerken.nlWebsite ku tep i informashon pa bo ntwrk efisiente.
Tambe por bestl buki relashon ku e tpiko aki.
www.bedrijfzoeken.nlUn search engine pa buska empresanan na Hulan-
da.
www.biz-exchange.comOportunidatnan di negoshi na California. Por buska
pa sektor i tambe skohe negoshinan franchise.
www.tevredenheidsnorm.nlWebsite ku informashon kon pa midi e motivashon di
bo personal den bo empresa.
www.zakenexpert.nlE website aki ta pa empresarionan ku ta kumins nannegoshi, pa inspir, guia i hasi estudio di faktibilidat.
www.professionalplanner.nlWebsite pa plania situashon finansiero di bo empresa.
1717
21 - 25 di aprelden WTC
Keda pendiente!Pa mas informashon yama 461-3918
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
18/20
Invershon den e grado dilealtat di empleadonan nota kestion di sn (so) e tin di haber tambe ku
trato hustu i muestra diapresio pa un bon trabou.E empresario (di negoshigrandi i chik) tin di realisku un empleado ku ta trahaku smak ta refleh eseiden su komportashon i tatradus esei konsekuent-emente tambe den su kon-takto ku kliente. Meskos takonta ku si e empleado nota kontentu den su trabou,e ta mustra esei den suaktitut ku kliente posible-mente no den palabra, perosi den su presentashon no-verbal.
RutinarioSatisfakshon ku nan tra-bou no ta algu ku tur oraempleadonan ta papiahabr di dje ta algu kunan ta sinti sigur. Si nantin miedu pa kritik algu kunan nota ku segun nan nota bai bon den e empresa,nan por ta fingi un satis-fakshon. En realidat nanta malkontentu pa miedudi represaya di ki formaku ta. Nan no ke prdnan trabou. Pa nan mesbon i di nan famia nan tasigui fingi i traha numa.
Pero e empresario no porkere ku un hende asina tahasi muchu mas ku lokedefinitivamente e mesterhasi den su trabou. Nanno ta pone traba, nan nota opstakulis e trabourutinario pero kontentuku nan trabou ta algu kom-pletamente diferente.
Te asina leu ku por aaverigu no a topa ku uninforme afirmativo ku ayega di hasi un sondeoriba grado di satisfakshondi trahad aki na Krsouku nan trabou. No taba-
tin interes? Of no taba-tin e fondonan pa finansiun investigashon asina?Ta na ken su interes uninvestigashon asina ta? Enefekto, e ta kumbin tantu egerente komo e empleadosi hasi un sondeo asina.Ls di esei, investigashon-nan similar na otro pais tademostr ku ta e aktitut digerensia ta determin pagran parti e ambiente natrabou. Esta esun na kabes
di e negoshi f un sekshondi e empresa por pone sustmpel riba e ambiente ditrabou, sea den e sentidonegativo f positivo. Tambea proba kada bes dinoboku e grado di (dis)satisfak-shon ku e boka di traboutin un refleho direkto ribae grado di motivashon di eempleadonan ora nan tinkontakto direkto ku kliente.
MonopolistaUn empleado ku konstan-temente ta den kontaktodirekto ku e klientenantur ora bai mester mustra
interes pa loke e kliente tabuska f pidi pe. E mesterta servisial i amikal eseita spera di dje. E preguntaklave ta si e ta hasi eseidi su mes f pasobra e taasina leal ku su dunaddi trabou ku e ta hasidimes. E tambe ta realisku si e trata un klientemalu, e kliente ei probable-mente no ta bini bk i ta baibuska su produkto f servi-sio serka e kompetidornan.
Awor, den un merkadochikitu manera esun di nosno semper tin kompetensiariba tur tereno. Tg eseino ta duna esnan repre-sentante di e kompaniamonopolista e derechopa duna mal servisio. Tenekuenta tambe ku awendiae kliente por buska siertoprodukto i servisio tambeatraves di Internt i asinae ta laga e monopolistalokal nanishi largu.
Di hende lokal i di af kusa frekuent Krsou bo tatende ku nan a ripar ku
ltimo aanan e kalidat diservisio a drecha konsi-derablemente. E emplea-donan a komprend kusi negoshi bai malu, nanta kore e riesgo di prdtrabou. Muchu hende apasa e malora ei kaba i taprefer pa no pasa den djemas. Nan ta realis ku nankomo kontakto direkto ku ekliente ta hunga un papelimportante pa krea un bonreputashon pa e negoshi i
asina yuda garantis kon-tinuidat di e empresa. Hopiempresa ta dedik masatenshon na aspektonandi dunamentu di servisio,kreando oportunidat pa eempleadonan sigui siertokurso. Riba su mes eseino ta hasi e empleado masleal na e negoshi, paso-bra otro faktor tambe porhunga un rl, pero e takrea si e konsenshi serkae trahadnan di kon impor-tante bon servisio ta pa enegoshi.
Falta di lealtat
Ta ora surgi e nesesidatpa traha overtaim ku tamishi ku e grado di leal-tat di trahad. Ni maskenan sa ku nan por haapago kstra, no ta outom-tikamente e trahad ta dis-puesto pa traha fuera di eoranan normal di trabou.No mesora mester kalifikesei komo desobediensiaf falta di lealtat, pasobrasirkunstansianan na kaspor imped un trahad di
traha den oranan di anochif den fin di siman. Peroden un bon entendimentuentre esnan na kabes di e
negoshi i e empleadonanmester por logra un bonsalida pa kualke situashonasina. Echo si ta ku esnanku ta gusta nan trabou, lota inklin mas lih pa trahaovertaim.Un otro aspekto ta e pre-gunta ku tambe sa lansata, esta te ki grado unempleado por koper pagaa e kliente riba un keotro aspekto di e negoshi,su produkto f su servisio?E ta hasi esei pa yuda enegoshi f pa miedu ku edunad di trabou lo tumamedida kontra dje si e nokoper? Si ta e ltimo akisigur no por konsider eseilealtat mas bien intimi-dashon. Esei alo largo notin un reflekshon positivoriba e aktitut na trabou.Kuantu tempu e por simulalgu asina ku e sa ku no takuadra ku realidat i ku nota bon? Den hopi kaso eseita result den un oumen-to di kasonan kaminda eempleadonan en kestionta mldu malu esei nonesesariamente mester tafing. Un situashon asinapor traha asina fuerte riba
hende ku nan ta bira maludi brd.
Rspt mutuoFinalmente, lealtat ta alguku ta resultado di un situa-shon di rspt mutuo kaminda e empleado tamustra interes pa e trabouku e ta hasi, pero ku egerente tambe ta mustrarspt pa e (bon) trabou die empleado, ku ta tuma eempleado na serio den lokee ta hasi. Esei por hastatradus den un oumento disalario f otro benefisionanlaboral. Un empleado asina
ta orguyoso di por ta trahapa e empresa kaminda eta gana su pan di kada dia.Den un ambiente asina bota mira tambe ku emplea-donan ta keda traha hopiaa na e mesun kaminda.Den algun palabra: lealtatno ta algu ku por bini diparti di e trahad so; emester ta un interakshonpositivo entre e dunad ditrabou f e gerente huntuku su empleadonan.
1818
Empresario mester traha ribalealtat di su personal
P
a por sigui lesa e artkulo aki, nos mester ta di akuerdo ku
otro riba un punto importante, esta ku ta e empleado ta un
faktor importante pa ksito di kualke negoshi. Sin lealtat di e
personal, e negoshi ta riba kaminda pa un desaster serio. Lealtat no
ta bini outomtikamente mester traha ne i esei ta bai mas leu ku
simplemente transfer e salario pe kada kinsena f kada luna pasa.
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
19/20
CATIS MarineDivision
Catis tin un Marine Divi-sion NV ku ta ofres tur
sorto di artkulo di seguri-dat spesial pa bapor. Esakita inklu salbabida (liferaft), life jacket, immersionsuit, seal di emergensia,reserva di awa, porshondi kuminda den kaso diemergensia, ekipo spesialdi kabuya, bui, etc. SegunClifford Goilo, informantedi e empresa, 85 porshen-tu di e produktonan ku eempresa ta ofres ta lokal i15 % ta pa merkado inter-nashonal. Hopi bapor tabini Krsou, tantu na Dkkomo na e instalashonnandi Isla na Bulbai. E barku-
nan aki mester di servisiokompleto di nan apara-tonan. Esaki a pone kunan a tuma entrenamentu isertifikashon pa hasi man-tenshon di tur loke e barku-nan mester. Na momentuku e barku drenta Dk, eta pidi tur sorto di servisiopa dia i e ta sali kompleta-mente revis i no mesterbai un otro haf pa pedido diservisio, asina seor Goiloa sigui splika.
Catis ta duna servisio rntmundu, mayoria doo dibapor ta biba den eksteriori nan ta bini for di paisnanmanera Merka, Alemania,Chipro, Gresia, Inglatera,Spaa, China etc.
SertifikashonCatis i Catis Marine Divi-
sion tin sertifikado di kom-panianan grandi klassebureaus manera Lloyds,Det Norske Verias, Ameri-can Bureau of Shipping,Direktorado di Inspekshondi Barku di Antia i e empre-sa a haa rekonosimentupa Hulanda su asina yamaScheepswet. Catis i CatisMarine tin sertifikashon diISO 9001-2000 i e ta serti-fik komo un Service Sup-plier.
Benefisionan pa
KrsouSegun seor Goilo, e bene-fisio di divisa ku ta drentata yuda krea puesto di tra-bou i ta duna e trahadnanun bon trabou di kalidati konfiabel. Nos ta dunanos isla un bon nmber.Nos trahadnan ta sinti kunan ta tknikonan di unnivel internashonal. Apartedi esei e empresa tin un retinternashonal ku Krsou tabenefisi di dje. Nos ta
konsider ku na momentuku nos a haa sertifikashon
pa e empresanan mane-ra Lloyds , Det NorskeVeritas, American Bureauof Shipping, Direktoradodi Inspekshon di Barku diAntia, i ku nos ta riba dife-rente website, nos ta pro-mov Krsou. Catis NV taatend mas bien e merka-do lokal i Catis Marine NVta atend e sektor mar-timo internashonal, segunseor Goilo.Aparte di esei Catis ta
koper ku otro kompa-nia lokal f internashonalora ta eksport servisio.Riba merkado lokal nan
ta koper ku CuraaoscheDok Maatschappij di mane-ra ku e bapornan ta haaun servisio kompleto. Nanta koper ku otro kompanialokal dor di import artkulodi kalidat ku ta kumpli kunormanan Europeo i Meri-kano. Tambe nan ta koperku agensianan di barkumanera Maduro Shipping,Rocargo i Dammers Ship-ping Agencies.Riba merkado internasho-nal Catis Marine Shippingta koper ku kompaniainternashonal rnt mundudunando servisio i ben-
diendo produktonan. May-oria biaha e barkunanta den eksterior i nan tanabeg den Karibe trans-portando krudo i deb na ekonfiansa ku nan tin den ekompania pa 33 aa kaba,ta pone ku nan ta preferdi hasi servisio na Kr-sou, asina el a splika final-mente.
Clifford GoiloProject Manager Catis NV
1919
Caribbean Global DataServices eksportandoservisio rnt mundu
Contact Center ta ensermas ku un call center. Nosta atend kliente via tele-fon, e-mail, web-chati faks.CDS ta ofres aktualmente95% di su servisionan nae merkado internasho-nal i 5% na e merkadolokal. Nos a sera konosku algun persona den sek-tor di enseansa ku a biniKrsou pa ofres traboudi data-entry. Anto di talforma nos a kumins brin-
da servisio na suministraddi software den sektor dienseansa riba e merkadoHulandes. Despues nos ainskrib den un destaho.Na febrari 2008 nos agana esaki, anto nos akumins, segun seoraFonseca.
Mas servisioAparte di ta un sentro diyamada, Caribbean GlobalData Services ta tambe un
sentro di kontakto. Esakita duna hopi benefisio paKrsou komo pais. E bene-fisionan pa Krsou ta entreotro krea puesto di trabou.Pa esei e empresa ta trahaentre otro ku DWI i esaki taduna benefisio pa Krsou.Asina ta pone Krsou ribamapa den e mundu di con-tact center. CDS a ofresun servisio pa Ministeriodi Enseansa di Hulan-da (OCW) atraves di un
destaho pbliko di UnionEuropeo. Esei ta nifik kunos komo yu di Krsouta apto pa yuda Hulandatambe, asina el a siguisplika. Den futuro nan losigui traha riba servisionanku por duna na e merkadoEuropeo. Aktualmente emerkado ta mas rendabelpa e empresa pa motibuku e merkado internasho-nal ta forma 95% di suservisio total. Awor akinan ta dunando servisiopa e merkado di Krsou iregional.
Lasonaninternashonal
CDS ta koper ku otro
kompanianan ku ta ensereksportashon.
Si un kompania ta deseun solushon pa algu kuno ta direktamente dennos line of service, nos tinnos strategianan di aliansaku nos a uni kun, asinaseora Fonseca a splika.Den esaki e ta hasi men-shon di reanan maneraIT, business development,market research i finance.
Bionda Fonseca, ManagerCaribbean Global Data
Services NVBionda.fonseca@caribglo-
baldataservices.com
Eksportashon di produkto i servisio ta masha
importante pa algun di nos empresanan lokal.
Caribbean Global Data Services (CDS) i Catis
NV ta dos empresa lokal ku ta eksportando
produkto i servisio profeshonal den eksterior. Ta
trata aki di dos empresa relativamente chik ku
tin e kapasidat di hasi bon negoshi den eksterior.
CATIS NV ta aktivo riba merkadospesialmente pa barku internashonal
CATIS NV ta un empresa lokal ku ta bende aparato pa kombat
kandela, aparato di paga kandela, un tipo di puiru, skuma f CO2
ku ta un gas, slan di awa pa paga kandela, artkulo dihardware,
kadena, shackle, kabuya i tambe kabel spesial ku na Ingles nan ta yama
wire sling. CATIS NV ta hasi servisio di mantenshon di aparato di paga
kandela. Esaki ta enser ku e ekipo di paga kandela kolog na muraya
serka e klientenan di e kompania, inkluso mantenshon di aparato i hiba
esaki bk pa e kliente.
Global Data Services ta un di e empresanan ku ta duna servisio
di nan Contact Center. Bionda Fonseca ta representante di e
empresa. El a splika ku CDS ta duna servisio di nan Contact Center.
-
8/9/2019 Empresa Chiki Februari 2010
20/20
2020
E ltimo kandidato ganadpa Premio di Inovashon 2009
Dinah Veeris ProductsN.V. a sali ganad den ekategoria di e inovashonku mas originalidat. Dene kategoria aki ta evalue proyekto ku a desaroyun aktividat inovativo i kuta atra tur tipo di bishi-tante, tantu hben komoadulto.E proyekto tin konose-mentu internashonal i
hopi turista ta bishit elokalidat i ta kontribu di
e manera aki na gen-erashon di devisa di eisla. E proyekto aki adbel su entrada for ditempu di su eksistensha.Dinah Veeris ProductsN.V. den su totalidat ta uninovashon interesante. Einovashon ta konsist dikonosementu prd nafabor di yerba kurativo,kultura i kustumbernan die pueblo di ntes di nos
isla, tresiendo esakinanbk den komunidat i hasi
nan aksesibel tambe paturista interes.Dinah Veeris ProductsN.V. tin e siguiente meta-nan:1. Hasi e hende konsi-
ente di e yerbanankurativo i e resultadoen kestion.
2. Hasi e pueblo konsien-te pa ta orguyoso kue konosementu di suantepasadonan.
3. Keda niko i kedatene nos mes na
altura di yerbanan iun bida sal.
4. Ofres turistananprodukto atraktivo ilokal.
E efektonan di e ino-vashon ta lo siguiente:1. A krea puesto di tra-
bou2. El a bira un atrakshon
turstiko niko3. E tin un karakter edu-
kativo pa skolnan i
tambe empresananku ta bishit e hfidi Dinah Veeris Prod-ucts N.V.
4. E ta kontribu na unmanera mas naturaldi bida.
Te aki e relato di e Ino-vashon di Dinah VeerisProducts N.V. ku a resul-t e ganador den e ka-tegoria di Premio di Ino-vashon 2009 ku masoriginalidat.
Fin di novmber aworInnovatieCentrum Cura-
ao ta organis e 13edishon di premio di ino-vashon. E aa aki noslo bini ku un dimenshonnobo den e Premio diInovashon.
Krda sigui e desaro-yonan ku hopi atenshonden medionan di komuni-kashon. Tene kuenta kusi bo ke garantis bo par-tisipashon ku a kuminskaba, bo mester inskribpa esaki prom ku dia 1sptmber 2010.
Pa mas informashon portuma kontakto direkta-mente ku seor AngeloLudowika na ICC.
InnovatieCentrumCuraao
Telefon: 737-1360E-mail:
[email protected] Brievengat
F-1P.O. Box 4267
Den e siklo di artkulo ku InnovatieCentrum Curaao a publik nos ta
enfok riba e diferente partisipantenan pa e InnovatiePrijs 2009.
Den e artkulo di luna pas nos a enfok riba Mijnmaatschappij
Curaao N.V. y BDO Galveras Netherlands Antilles B.V. ku a sali
ganad respektivamente den kategoria di e inovashon ku mas impakto
riba ekonomia i esun di inovashon mas organis. Den e artkulo aki nos
lo pone atenshon na e delastu partisipante na e Premio di Inovashon
2009 ku ta Dinah Veeris Products N.V.
Dinah Veeris mes den su tienda te pariba.