empresa chiki mart 2008

20

Upload: empresachiki

Post on 18-Jun-2015

199 views

Category:

Documents


4 download

DESCRIPTION

Empresa Chiki di Mart 2008

TRANSCRIPT

Page 1: Empresa Chiki Mart 2008
Page 2: Empresa Chiki Mart 2008

Pará na kuna di tur negoshi legítimo, e inisiadónan ya a kuminsá deliberá kon ta mihó pa merkadeá nan produkto i servisio: e totalidat di investigashon, plan, esfuerso i gastu pa laga merkado sa ku bo a yega i bo ta na servisio. Bou di dje ta kai tur kos ku ta yuda promové e negoshi: un skala grandi atrobe di aktividat promoshonal, manera propaganda, merkadeo direkto (inkluso atraves di Internèt), branding, relashon públiko, etc.

Si tuma propaganda komo ehèmpel, tin diferente manera di hasi esei. Esun mas direkto i visibel ta hasi propaganda den medionan di komunikashon (aviso den korant i revista, i spòt na radio i televishon). E por ta ku foyeto ku ta manda kas pa kas (repartí ku korant òf ku pòst) òf pa gruponan di meta (despues ku a determiná unda por lokalisá nan). E por ta ku billboard kant’i kaminda, ku bòrchi di propaganda na e ofisina mes, na sitionan frekuentá, manera krusada grandi, pero tambe na kanchanan di deporte – asina tin un kombinashon di propaganda i patrosinio. Por laga pone nòmber di e negoshi ku number di telefon riba e vehíkulonan di bo empresa ku ta riba kaya. Loke no ta hasi mas ta usa outo ku loudspeaker grandi riba dak ku ta pasa di bario pa bario pa anunsiá un ke otro.

Merkadeo direkto ta e esfuersonan organisá na karta, telefon, faks òf Internèt pa trese produkto òf servi-sio bou di atenshon ku potensial kliente. E aserkamentu aki por krea un toke personal. Un bon public rela-tions, esta PR, parse esun ku ménos gastu direkto mará n’e ta di hasi: tur esfuerso, hopi biaha atraves di medionan di komunikashon, pa informá e públiko general. Pero ta prudente pa pidi asistensia di eksperto pa hasi uso di instrumentonan manera konferensha prensa, komunikado di prensa, entrevista (no pagá), etc. Keda kòrda ku e loke bo ke komuniká mester tin un balor agregá i balor notisioso.

Den tur e kasonan aki ta importante – sin importá ku ta trata di empresa grandi, mediano òf chikí – pa e mensahe kapta atenshon. Sin invertí no por logra, pero no nesesariamente mester invertí sumanan kuan-tioso pa logra e metanan. E por den forma espektakular den forma di un evento grandi (i hopi be kostoso), pero mas tantu kreatividat hinka aden, mas chèns tin ku e mensahe ta yega kaminda ke. Kestion ta ku e forma ku bo ta usa mester ta efektivo i dentro di bo presupuesto. Ata un ehèmpel di un forma pa kapta atenshon: traha balòn den forma di rakèt, mara nan na outo (ku nòmber di negoshi ariba) i kore riba kaya kuné. Sin duda e ta prèt i e ta hala atenshon! Pero esaki lo traha pa bo negoshi tambe?

22

Promoshon ta kestion di kapta atenshon

Empresa Chikíta un publikashon di

Kámara di Komèrsio i Industria di Kòrsou

Su meta ta pa informá i

eduká empresario chikí

pa e por sigui kontribuí

na desaroyo

ekonómiko di Kòrsou.

Redakshon:

Un tim di Kámara di Komèrsio

huntu ku diferente kolaborador

Aviso:

Spotlite ProductionsFarley Lourens

Telefon: 461-0907

Telefon: 510-8284/560-8284

E-mail:

[email protected]

Kompaginashon i imprenta:

Drukkerij Amigoe

Kordinashon:

Intermediate N.V.Telefon: 737-1070

Tur derecho reservá ©

Page 3: Empresa Chiki Mart 2008

E balor di donashon i pakiko mester tene kuenta ku impuesto

Donashon i su obligashonnan fiskalNa Kòrsou tin diferente orga-nisashon ku tambe ta traha pa hasi donashon. Riba nos isla tin diferente instansha ku ta hasi donashon mediante di paña, kos di hunga i otro kosnan na esnan ku ta den nesesidat. Esnan ku ta hasi donashon, en prinsipio, ta hasi esaki sin spera nada en kambio.Un donashon ta un gesto di karidat. Por hasi donashon na diferente forma, por ehèmpel ku sèn, servisio, produkto nobo òf segunda mano, paña, kos di hunga, kuminda, vehíkulo, pero tambe donashon den kaso médiko manera sanger, órgano i transplantashon. Pero semper tin diferente aspekto ku un hende mes-ter tene kuenta kuné ora ku ta risibí òf hasi donashon. Pa esei “Empresa Chikí” a akudí na ofisina di Impuesto pa haña e reglanan ku ta mará na donashonnan. Ata e reglanan vigente aki na Kòrsou den kuadro di obli-gashon di paga impuesto.

Inkomstenbelasting(Impuesto di entrada)

Donashonnan ta ‘aftrekbaar ‘ den belasting solamente den kaso di donashon na misa, obranan karitativo, kultural, siensia, i na institutonan ku tin e bienestar di e pueblo en general na bista ku ta situá den Antia Hulandes. E montante di donashon no por dedusí kompleta-mente. Por dedusí sierto donashon for di impuesto, manera donashonnan den kaso ku nan ta monta mas ku 1% di bo entrada anual, i alabes si esaki ta sur-pasá e suma di 100 florin. Aparte di esei, e mon-tante no tin mag di surpasá 3% di bo entrada anual. Den kaso di un pareha kasá di kua tur dos tin entrada, mes-ter konsiderá e entrada di abo i bo pareha, promé ku kalku-lá e montante di e drèmpel. Pa por haña e montante di donashon komo ‘aftrek’, bo mester presentá e dokumen-tunan ku ta proba esaki, na e profeshonal ku ta yena asuntunan di impuesto pa bo òf na un funshonario na Ser-visio di Impuesto ku por yuda yena bo dokumentunan. Winstbelasting(Impuesto di ganashi)Den artíkulo 7 di LWB pa loke

ta trata e parti di donashon tin stipulá ku un donashon ta algu ku ta duna pòrnada na un instansha di iglesia, kul-tural òf karitativo, sientífiko òf un instansha general. No ta un kontribushon obliga-torio, sea ku ta den plaka òf algu natural pa kua esun ku mester kumpli ku pago di impuesto (belastingplichtige) ta keda sin haña algu bèk.Regalonan ku ta bini mesora for di un persona, no ta bini na remarke pa redukshon di impuesto di ganashi, pa motibu ku e regalonan aki no ta hasi na un instansha en partikular ku ta mará na esun ku mester kumpli ku impuesto i esun ku ta bini ku pruebanan ku e por mustra esaki. Un instansha general ta un instansha ku no ta dirigí su mes primeramente riba pruebanan. Un kom-pania general ku ta basa su mes riba un instansha ku no nesesariamente ta privá tambe, ta wak e tipo di kondishonnan general i kon nan ta funshoná pa un instansha ku no nesesaria-mente ta basa su mes riba interesnan privá.Si ta trata di un donashon ku por lo general tin un meta plousibel pa persona òf instanshanan privá, esun ku ta hasi e donashon mester tene kuenta ku:- E gastunan ku mester redu sí por krea mas ganashi si e gastunan ta mas haltu ku 1% di e ganashi.- Si e gastunan ta por lo ménos 100 florin i si e redukshon total no ta mas haltu ku 3% di e ganashi total. E límite di 1 te ku 3% ta keda presentá despues ku reahustá pèrdida (verlies verreken- ing) a keda apliká. Den añanan di pèrdida un reahuste di pagonan no ta posibel.- Gastunan di propaganda i ‘sponsership’ ta 100% redusibel, siendo ku un aporte ta keda hasi den kuadro di un kampaña di promoshon pa hasi un kompania mas konosí i si

tin kaso di un regalo no por papia di un donashon sim-plemente pa motibu ku ke hasi esaki, pero ku un meta mas komersial. Den e kaso aki por papia di un aporte ku tin un balor finansiero mará n’e. Un ehèmpel di esaki ta un programa di televishon ku un persona ta patrosiná. Den e tipo di kasonan aki esun ku ta sostené e programa ta haña un deskuento di 100% pa loke ta trata e gastunan di impuesto, na momentu ku djis hasi menshon di e kom-pania na final di e programa. Meskos ta konta tambe si

un kompania spònser un evento deportivo, manera un kaminata den parke Christof-fel, ku ta un índole general.

Impuesto lokalisáE edifisio di Belastingkantoor (ofisina di impuesto) ta kon-sistí di diferente servisio.Na e piso abou, tin e servi-sionan di Eilandsontvanger i Landsontvanger.Na e promé, i e di dos piso bo ta haña e servisio di Inspekshon di Impuesto (Inspectie der Belastingen). Inspekshon di Impuesto ta e órgano ku ta imponé e

impuesto (aanslag). Es desir, aki, nan ta imponé e mon-tante ku mester paga òf res-tituí na impuesto.Eilandsontvanger i Landsont-vanger ta e departamentonan ku ta enkargá ku kobransa i restitushon di impuesto, ku por ehèmpel, Inspectie der Belastingen a imponé (kobra i pone aanslag). Banda di e edifisio di Impues-to ta haña tambe e edifisio di SBAB (Stichting Belast-ing Accoutants Bureau). E departamentu aki ta enkargá ku hasi kontròl riba e kon-tribuyente, ku tin ku paga impuesto.

Servisio di Impuesto di Gobièrnu di Kòrsou

(Inspectie der Belastingen)Regentesselaan z/n

Telefon pa tur departamentu: 734-2555

33

Tin hopi empresa lokal ku riba un base anual mensual ta hasi donashon. Meta di un donashon ta pa mustra di apresio i ku un empresa ke kontribuí mas di su mes na desaroyo di un pueblo pa

tur loke ta servisio, produkto nobo i otro kos ku ta di sumo importansha. E donashon aki por ta den forma di kosnan material òf sèn, paña, etc.

Page 4: Empresa Chiki Mart 2008

Edmay Eddine, propietario di Primas Restorant:

“Nos ta promové kuminda di kasku e lema ‘net even iets beter’!“

Señora Eddine tin un forma úniko di hasi promoshon di su restorant. El a skohe Z-86 den Roodeweg Otro-banda pa promoshon di su kushina. Pero e pro-paganda ku ta pasa no ta grabá. Aplikando un strategia di merkadeo sabí, señora Eddine mes ta laga e emisora yam’é tur dia den kareda di 11:30 (prime time) durante un talk-show i e mes ta papia un ratu i bisa e oyente kiko e tin riba menú. E ta duna un komentario riba e tema ku ta den diskushon i e ta hasi un invitashon pa e guest pasa serka dje. Den un komunidat chikí kaminda tur hende konosé otro, esaki ta duna un toke familiar i plasentero. Apar-te di esei, e ta enfoká riba e importansha di kome salú i tambe riba e temporada ku nos ta den (Pasku, aña nobo, karnaval, kuaresma etc).

“Tabata hasi falta di un restorant kaminda bo por disfrutá di kuminda lokal (no nesesariamente kri-oyo, pero tòg), kasero i saludabel, algu ku lo laga-bu sinti ku bo ta komien-do un dushi kuminda di kas na kas. Mi a kuminsá pasó, segun e hendenan rònt di mi, mi platonan ta delisioso. Mi a kuminsá ku un health bar chikitu, i amiganan i famia a kumin-sá puntrami traha kos pa nan. Pa hasi un historia largu kòrtiku: mi a mira un oportunidat i mi a tum’é. Nos ta pone atenshon riba sabor, kalidat di ingredien-te i resetanan ku bo no ta haña niun kaminda. Kasi tur restorant ta ofresé e mesun kosnan. Primas ta paga atenshon na pone e smail riba bo kara, dunan-do bo e sabor ku bo no ta haña unda ku ta”, asina señora Eddine a splika.

Promoshon: ambiente di famia

Eksito di Primas ta danki na e echo ku nan ta apliká un forma masha simpel di kushiná. Segun señora Eddine, e parti di promo-

shon a kuminsá usando foyeto ku a parti tur kamin-da. Pa motibu di echo ku e restorant ta kushiná kumin-da dushi, nan a pensa tambe ku e promoshon di boka pa boka ta kana bon. “Nos kier a usa un fór-mula simpel. Un kuminda ku bo hinka amor ‘family style’ den dje ta papia pa su mes. A sòru ademas pa e presentashon no ta kompliká. Nos ke pa bo wak kiko bo ta kome. Pre-sentá un kuminda fresku, saludabel i sin vèt. Aki nos merkadeo ta djis sòru pa mas hende purba e kumin-da, sobrá ta bai di mes. Loke nos ta, ta diferente!“.

Segun señora Eddine un bon promoshon ta nifiká sòru pa e produkto ta bale la pena. Pa yega asina leu e ta keda ku resetanan ku el a usa hopi aña sin bini ku kosnan ku ta ‘straño’ pa paladar di e kliente.“ Sòru pa e nivel semper ta mes bon. Kòntròl di Kalidat tambe mester ta bon. Mi mes ta para den kushina pa e kuminda sali manera mi a pens’é. Ta e resèpt-nan ku mi tin hopi aña ta usa, mi ta adaptá i krea variashonnan nobo. Nada straño, pero djis un toke sekreto pa hasi e kuminda ‘net even … iets beter!’ Esei ta –manera nos ta

pretendé - e ‘trade mark’ di e famia aki”.

Promoshon di boka pa boka

Otro aspektonan ku tambe a yuda promoshon di Pri-mas ta dunando bon servi-sio, segun señora Eddine a sigui splika. “Nos ta duna servisio personal, manera abo ke. Si bo ke un kombi-nashon ku no ta riba menú, nos ta hasi’é p’abo. Natu-ralmente tanten ku por i dependiendo kon okupá nos ta. Abo ta e rason pa kiko nos ta kushiná. Pues, nos ke pa bo sali kontentu i satisfecho. Nos kuminda tin bon smak, i nos ta

sòru pa tur kos ta semper bon labá i presentá limpi. Esaki ta nos standard, pero tòg nos ke dunabu e sentido ku bo por haña ‘loke bo ke’ bon presentá i ku simplesa. “Kuminsá ku ingrediente di kalidat. Ora bo elaborá un bon produkto, tur hende por rekonosé esaki, i despues nan ta haña sa boka pa boka unda bo ta. Nos a uza merkadeo básiko: bon produkto básiko, diferen-sia riba algu ku niun hende no por imitá. Bon preis, konsistente ku e kalidat. Un bon lokalidat (location, ambiente di kas). I pro-moshon simpel basá riba komunikashon humano.

Mester di espasio pa donashon

Primas tin 6 trahadó, kada unu ku nan tarea spesífiko. Segun señora Eddine, fama di Primas ta ku bo mester puntra e kli-entenan kiko nan ke. “Pero tòg mi tribi di bisa: Primas so ta ofresé ‘home-made style’, kalidat den tur senti-do, dedikashon na un bon preparashon rekonosé pa su klientenan. Ademas di esaki, nos tin hopi bon relashon entre preis i kali-dat. Tòg tin algu ku ta pone ku nos klientenan ta keda fiel”, asina seño-ra Eddine a sigui splika. Pa loke ta donashon, señora Eddine a splika ku ainda mester wak kon lo por yuda den futuro. “Si nos por produsí sufisien-te pa kubri nos gastunan fiho i variabel, sufisiente pa por krese òf mantené kontinuidat, nos lo ke hasi donashonnan na esnan ku mas mester. Nos tur lo benefisiá di un komuni-dat abundante. Un posi-bilidat ta pa riba un dia nos por invitá sierto gru-ponan bin kome pa preis di famia. Sèn ainda nos no por duna”, asina señora Eddine a bisa finalmente.

Edmay EddinePrimas RestorantCas Coraweg 57

Telefon: 738-0388

44

No mester inventá e wil dinobo pa motibu ku e ta eksistí kaba. Esei ta konta awendia den e mundu di negoshi. Pero ora ku ta trata di restorant nos tur sa ku pa habri un nobo, e mester ta

diferente. Edmay Eddine, a buska i a logra haña e ingrediente ideal pa ofresé pueblo kuminda dushi i saludabel. Ku hopi entusiasmo i sosten di su famia, el a habri e restorant Primas na Cas Coraweg. Promé ku esei e tabatin un health bar pegá ku un sentro di ehersisio. Primas tabata un paso grandi ku ta preparando e empresario pa sigui krese ku formanan kreativo di hasi promoshon.

Edmay Eddine (na man drechi) na mesa ku kliente di Primas: "Nos éksito ta pasobra ku nos ta apliká un forma simpel di kushiná".

Page 5: Empresa Chiki Mart 2008

“Nos maneho ta dirigí prin-sipalmente riba muchanan i hubentut. E aktividatnan den liñanan grandi mester tin un karakter edukativo i/òf tin di haber ku deporte i mester ta aktividatnan ku ta duradero. Nan mester kubri un término mas largu i nada insidental. Manera hopi hende lo sa entretantu, nos ta spònser prinsipal di Curaçao Little League. E aktividatnan relashoná ku esaki nos ta hasi huntu ku Sedreko i direktiva di C.L.L. Tambe mi por menshoná ku nos ta patrosinadó di e anual Youth Tennis Tourna-ment ku tur aña ta sigui krese.”

Proyektonan Edukativo

Riba tereno edukativo señora Van Wilgen a infor-má ku kada aña pasa nan ta patrosiná proyektonan di skol. “Esaki nos ta hasi huntu ku Rooms Katholiek Schoolbestuur. E proyek-tonan ta varia di e.o ‘green-house projects’, programa di desayuno, krea espasio multifunshonal, proyekto di ‘leesmoeders’, etc. Tin hopi petishon tambe pa kòm-piuter, sistema di alarma, ‘beamer’ etc. Den e proyek-tonan di ‘greenhouse’ e muchanan mes ta siña plan-ta i esnan di desayuno nan mes ta siña e.o. traha pre-supuesto, plania, prepará kuminda, etc. Nos aporte na e tipo di proyektonan aki semper ta struktural. Pues, e mester ta algu di kua bo por midi e resultado.”

Proyektonan sosial - kultural

Mas aleu señora Van Wil-gen a bisa ku nan ta patrosi-ná hopi proyekto sosial-kul-tural tambe. “Por ehèmpel, pa di dos aña nos ta un di e patrosinadónan prinsi-pal di seú. Esaki tambe ta un proyekto nos ta hasi ku orguyo komo ku e ta kubri diferente generashon i ta salbaguardiá kultura di nos pais”.

Proyektonan korporativo

RBTT ta traha alabes riba diversifikashon di proyek-tonan ku nan ta patrosi-ná. Banda di proyektonan manera esnan menshoná

kaba, RBTT ta spònser proyektonan na nivel korpo-rativo. Señora Van Wilgen a duna komo ehèmpel e echo ku resientemente nan taba-ta un di e patrosinadònan di e Marshe pa Empresario, i ku aña pasá nan a spònser entre otro konferenshanan internashonal di kua CHATA i tambe CIFA tabata anfi-trion. “Proyektonan manera esaki ta duna estímulo na desaroyo di nos ekonomia i ku plaser nos ta duna nos aporte.”

Konsehonan na sektor empresarial

mediano i chikíNos a puntra señora Van Wilgen mas aleu kua ta e konseho i eksperensianan ku e ke kompartí ku e sektor di empresa chikí relashoná ku e tópiko di patrosinio. “Ami lo bisa: no duna un tiki aki - un tiki aya, djis pa kom-

plasé numa. Hasi esaki a base di un strategia ku bo ta plania i deliniá komo kom-pania. Ta importante tambe pa bo por midi resultado di bo e plaka ku bo ta hinka den e proyekto(nan), paso-bra ta trata di un invershon ku bo mester por midi su balor. Skohe un òf dos bon proyekto òf evento ku kua bo ta bai krea un relashon duradero. Formulá kriterion-an na kua e petishonnan ku bo ta trata mester kumpli. Importante ta pa evitá ku bo kompania ta asosiá ku publisidat negativo. E proyekto(nan) na kua bo ta bai duna un aporte mester ta algu ku bo ta mira hende i preparashon serio su tras. Bo mester tin informashon di e hendenan tras di e proyekto. Si bo no tin sufisi-ente informashon nunka ta di mas pa puntra esaki serka bo kontaktonan.”

Importansia di bon relashon públiko

Tambe e eksperto di merkadeo a bisa nos ku ora ku bo disidí di duna bo aporte na un òf mas proyek-to, ku bo tin di prepará bo relashon públiko bon. “Bo mester purba saka benefishi den forma di publisidat for di bo invershon. Perkurá pa huntu ku e organisadónan bo haña kobertura den medionan di komunikashon pa e aporte ku bo ta duna. Purba semper di promové e partinan positivo di e even-to. Puntra e organisadónan delantá kiko abo komo kom-pania ta haña na publisidat. E ta diferensiá pa evento i por varia for di un menshon di nòmber di bo kompania òf produkto ku bo ke pro-mové te pone ‘banner’ na e evento. Bo klientenan òf nan famia i konosínan ta

papia di bo ‘goodwill’ i esaki semper ta na benefishi di bo aktividatnan empresarial.”

No tur ora bo aporte mester ta finansiero

“Siendo un empresa chikí, hopi biaha ta rekomenda-bel pa bo duna aporte na proyektonan ku tin relashon p.e. ku e bario for di kua bo ta operá. Si e parti ei di komunidat ta fundeshi di bo negoshi, laga nan sinti ku bo ta apresiá esei i duna algu bèk. No ta tur ora e mester ta ku sèn. Bo por duna bo aporte na e organisashon tambe a base di yudansa ku bo konosementu. Oranan ku bo ta pone disponibel di sea bo mes òf bo personal. Tambe bo por aportá ku produkto. Por ta bo produk-tonan no ta algu ku nan por usa direktamente durante e evento pero ku nan por rifa komo premio.”

Buska algu ku tin un efekto duradero

“Finalmente ami lo bisa: no hasi un kos djis pa hasi. Buska un forma di ta asosiá na algu ku tin un efekto duradero. Si bo ta spònser, p.e. mantenshon di un kan-cha di deporte òf un ekipo di deporte asosiá ku e vèlt, pidi pa bo por laga pone un bòrchi di bo kompania òf produkto ku bo ke promové pa un aña por lo ménos. Kòrda semper di keda den márgen di e presupuesto ku bo a disidí ku bo ta bai gasta den un aña òf mas pa patrosinio.”

Konseho na esnan ku ke hasi petishon pa

patrosinio“Na esnan ku tin intenshon di hasi petishon di patrosi-nio, mi ke rekomendá pa nan tin nan proyekto deskribí riba papel mas bon posi-bel. Deskribí detayá kiko e aktividat ta, kiko ta meta tras di e aktividat, i naturalmente traha un presupuesto kla pa e hendenan ku mester trata bo petishon por tin tur informashon nesesario pa evaluá bo proyekto. Kòrda ku no ta esun di bo òf di bo organisashon so nan ta risibí i ku nan tin otro tra-bou tambe pa hasi banda di esun di atendé bo petis-hon.”

55

Amanda van Wilgen di RBTT Bank:

“Ta importante pa duna algu bèk na ekomunidat ku ta sostené bo empresa!”

Un empresa ku último añanan a bin hopi den publisidat pa su aktividatnan di patrosinio, ta RBTT Bank. Speshalmente e logronan di nos selekshonnan ku ta kai bou di responsabilidat

di Curaçao Little League a tira un lus (positivo) riba e empresa bankario aki su patrosinio. Meskos ku ta e kaso ku empresanan grandi, ku hopi regularidat organisashonnan ta aserká empresanan mediano i chikí tambe ku petishonnan pa spònser un òf otro aktividat. Pa e motibu ei señora Amanda van Wilgen, gerente di Merkadeo na RBTT, a konta kiko ta nan maneho relashoná ku patrosinio, alabes p’e konta nos di nan aktividatnan riba e tereno aki, i duna algun konseho n’e sektor empresarial mediano i chikí.

Marketing Team di RBTT, di man drechi pa man robes: Simone de Brabander, Jady O Niel, Raggedy Tjon-Sien-Kie i Amanda van Wilgen, huntu ku tres di e hóbennan beisbolista.

Page 6: Empresa Chiki Mart 2008

66

Kompartí den logro i ekselensia di ‘mini empresarionan’Bo tambe a tende di nan? Openbaar SBO Ban Bria a debutá e aña eskolar aki ku seis Mini Empresa di Junior Achievement Curaçao i a hasi impakto mesora! Sweet Things of Curaçao, e buki di reseta di kos di boka dushi na Papiamentu i Ingles di e Mini Empresa ‘Grupo Boka Dushi’ sigur ta un ku a demostrá resiente-mente di ta un tremen-do hit publisitario di e periodo aki. E seis Mini Empresarionan di e kom-pania aki sigur ta gosa di mira kon nan idea a bira realidat i sumamente popular, asta den ekste-rior.

Otro Mini Empresanan fuerte tabata Fashion Entertainment Productions ku programa di televishon Fashion D-Luxe, Tiger Eye Productions ku e guia di moda StyloToppertjes, Shop-to-go ku servisio di hasi kompra, Kwartientje

komo kantina alternativo na skol i What’s on Curaçao ku un website di merkadeo. Felisitashon na Ban Bria ku tremendo prestashon i logro di nan 29 Mini Empre-sarionan formando 6 kom-pania den nan promé aña ku JA Curaçao.

Logro i representashon

Bunita pa mira kon nos Mini Empresarionan ta logra nan metanan, hasiendo

adaptashonnan nesesario na momentu ku nan ta haña oportuno. Mini Empresanan ta representá JA Curaçao usando un kombinashon di 3 logo, esta di JA Curaçao, di skol i di nan Mini Empre-sa. E kombinashon aki ta identifiká nan i ta referí na e akuerdo di kolaborashon

ku kada un di e skolnan ku ta ofresé e proyekto Mini Empresa di JA Curaçao ta sera nos organisashon.Esaki ta un forma di repre-sentashon ku JA Curaçao ta apliká. Konsekuentemente, únikamente esnan aki tin derechi riba protekshon i guia di e organisashon.

Patrosiná, invertí i kompartí den

nan logroJA Curaçao ta orguyoso di por konta ku aporte di diferente aktor ku tambe ta mira e grandesa di desa-royo di logronan di nos hóbennan komo profesho-nal pa medio di e proyek-tonan ku nos ta ofresé. Pa sigui krese i pa hiba e proyekto riba un plan mas haltu, JA Curaçao ta buskando mas patrosi-nadó ku vishon i interes pa prepará nos nashon pa un Kòrsou nobo. Aserká nos libremente pa duna un presentashon di vishon, metanan i proyektonan di JA Curaçao, partikular-mente di nos eksitoso ‘Mini Empresa’.

Ofisina di Junior Achieve-ment Curaçao di Fun-dashon Negoshi Pikiña ta keda na Kaya Junior Salas 1 den edifisio di Kámara di Komèrsio den Punda.

Ofisina pa Propiedat Intelektual ta informá

Kòrda riba e funshon di un marka ora bo ta mèrkadiá.

Informashon tokante funshon di un marka lo por yudabu ora bo ta hinka un strategia di merkadeo den otro i mèrkadiá mas efikas. Un marka por tin diferente funshon. Den e artíkulo aki nos lo elaborá riba algun di e funshonnan aki. E promé funshon ta deskribí den e lei di Marka 1995, esei ta e funshon di distinguí produkto i servisio. Ku un marka un empresario ta distinguí su produktonan for di un kompetidor pero tambe e ta hasi un distinshon entre e variedat di produkto ku e mes tambe ta ofresé.

Un otro funshon ta e funshon di identifikashon. Ora un konsumidó ta satisfecho ku un produkto e ke keda kumpr’é. Ta danki na e marka e konsumidó por identifiká e produkto ku e ke kumpra.

Un marka por duna un sierto informashon tambe. Esei ta e funshon di komunikashon. Un marka por bisabu ta di unda un produkto ta bini. Por ehèmpel e marka “Blue Curacao” pa e likùr blou ku ta trahá aki na Kòrsou.

Un funshon remarkabel ta e funshon di asosiashon. Prinsipalmente pa markanan di paña i sapatu e konsumidó ta asosiá e marka i esnan ku ta usa e marka. Awendia mas i mas nos ta mira artistanan internashonal ta hasi propaganda pa un marka. E konsekuensia di esaki ta ku e konsumidó ta bai asosiá e marka ku e artista i asina e empresario ta influensiá e benta di e produkto.

Por último marka tin e funshon di “goodwill”. Esaki ta enserá e reputashon di e negoshi ku ta mará na e marka. E reputashon di e empresa ta mará na e kalidat di e produkto. Esaki ta pone ku e empresario lo hasi su máksimo esfuerso pa protehá e kalidat aki. Pa e konsumidó e funshon di “goodwill” tambe ta importante. E konsumidó lo usa e marka paso e ta dun’é un sierto imágen i prestigio.

Si ora ku bo ta bai mèrkadiá bo produkto bo tene kuenta ku e funshonnan ku un marka tin, sigur bo por saka mayor benefisio di bo strategia di mèrkadiá.

Editá pa: Ofisina pa Propiedat Intelektual di Antia Hulandes

Berg Carmelweg 10ª Telefon: 465-7800

Email: [email protected]: www.bureau-intellectual-property.an

� pa registrá bo marka � pa protehá bo patènt� pa proba ku ta Bó kreashon

E proyekto di mini empresarionan ta duna resultado grandi i sorpresivo, te ku e produktonan ku e hóbennan aki bin kuné ta haña akohida den eksterior tambe.

Page 7: Empresa Chiki Mart 2008

Pa 11 aña kaba ta eksistí den nos komunidat un organisashon ku ta hasi investigashon relashoná ku froude den empresa-nan. Den promé instan-sia komo parti di Ernst & Young i aktualmente ya pa 5 aña komo kompania riba su mes. Ta trata di Forensic Services Caribbean (CFE). Drs Nelly Schotborgh-van de Ven ta e kriminólogo ku ta hasi investigashon i bini ku rekomendashon-nan pa empresarionan. Resientemente den e Marshe pa Empresario el a duna un presentashon impreshonante.

Kon grandi e problema ta

Nelly Schotborgh no por bisa presis kon grandi e problema di froude den empresanan lokal ta, pero kombersando kuné por a nota ku nan tin basta tra-bou. El a splika ku tin masha poko statistik pa indiká presis e kantidat di kasonan di froude empre-sarial, teniendo na kuenta tambe ku hopi biaha nan ta keda atendé interna-mente.

Forensic Services Caribbean na su turno a lanta pa atendé e problema aki, teniendo na kuenta ku klientenan tabata sinti falta pa nan denunsiá nan i keda atendé nan ku e dili-gensia nesesario. Banda di esaki e ofisina aki ta hasi su investigashon sin bai den publisidat paso-bra e por kousa daño na integridat di e negoshi en kuestion.

Tipo di froudeTa kantidat di tipo di froude tin. Tin froude ku doku-mento, por ehèmpel ku chèk, froude ku kobransa, froude den kuido, korup-shon, labamentu di plaka, froude di invershon. Nan ta e formanan mas konosí, pero tin un kantidat mas ku ta hopi frekuente, pero ku negoshinan no ta para ketu n’e i pensa kuantu sèn e negoshi por skapa si nan a atendé e proble- manan mucha mas promé. Drs Schotborgh a men-shoná ladronisia i uso pa loko di propiedatnan di

empresa (p.e. uso di outo pa propósitonan personal), uso inkorekto di oranan di trabou pa kosnan perso-nal, insufisiente esfuerso di e trahadó (por ehèmpel mèldu malu demasiado regular, lèk informashon konfidensial na prensa). Pero ta bin aserka tambe práktikanan, manera hasi un di dos trabou i ku ta bai kontra e interes di e empre-sa, atendé di un forma inkorekto ku areglonan di overtaim i deklarashon di

gastunan imprevisto, mal uso di presupuesto, tuma regalo pa sierto servisio.

Na nivel di manehoDrs. Nelly Schotborgh a pone énfasis riba e echo ku un gran parti di esnan ku ta kometé froude ta na nivel di maneho di e empresa i tambe gran parti hendenan ku tin 5 aña òf mas den servisio. Ku esaki e ta kita e persepshon ku ta e hòmber chikí, esun ku ta hasi limpiesa, esun ku

a kaba di drenta servisio etc. ta entre esnan ku mas tantu ta kometé froude den organisashonnan.Tambe mayoria di esnan ku ta kometé froude, sigur pa 80%, ta bini di hende-nan den e empresa mes. E personanan ku ta kome-té froude den empresa ta en partikular esnan ku ta traha mas duru i ta tuma tiki fakansi, nan ta ambi-sioso, ta víktimanan di nan propio éksito, no tin límite i kasi no por mishi ku nan.

E empresa ku mas por bini na remarke pa hañ’é konfrontá ku froude segun e splikashon di e kri- minólogo ta kaminda tin un maneho suak i ku tiko kon-tròl i kaminda e empresa ta den moveshon, no tin klaridat i un demotivashon hopi grandi.

KonfiansaDrs Schotborgh a splika ku un problema grandi na Kòrsou ta e echo ku ora hende solisitá pa un tra-bou, por lo general no ta buska pa sa presis si e curriculum vitae (CV) ei ta kuadra ku realidat òf si el a salta sierto añanan pa tene informashon atras tokante kiko a pasa. E organisashon tin miedu di mustra deskonfiansa den esun ku a solisitá hasien-do un investigashon asina i esun ku a solisitá lo no sintié konfiabel dor di un investigashon riba su per-sona. Pero hustamente dor di hasi investigashon na tempu por kuminsá evitá posibel problema despues.

Den kaso di solisitut ta bon pa chèk entre otro si e periodonan menshoná ta sigui otro, si tabatin hopi kambio di doño di trabou i nunka chèk solamente ku e último doño di trabou so. Hasta diplomanan ta algu ku nan por a kumpra na Nort i Sur Amérika. P’esei chèk tambe si e estudio ei a keda akreditá i no lubidá ku un bon diploma no ta nifiká outomátikamente ku ta trata di un bon trahadó.

RekomendashonnanAlgun rekomendashon ku drs Schotborgh ta hasi ta;

Semper tin ku bisa bon kla kiko ta spera di e

trahadó;Bisa bon kla kiko no ta

aseptá;Aktua di forma konsistente;Ser un ehèmpel komo

esun ku ta manehá;Mantené sufisiente

bista riba kiko e trahadó ta hasi.

Loke ta mas impor-tante pa evitá froude ta KÒNTRÒL.

77

Drs. Nelly Schotborgh-van de Ven (CFE):

Lo mas importante ta kontròl den empresa

E riesgo di froude, ku por sosodé den algun aña di tempu den bo negoshi òf organisashon por kousa daño serio na integridat i reputashon di e organisashon, maneho i trahadónan i tur esaki na nan turno por

kondusí na daño material i inmaterial konsiderabel. Hopi organisashon ta hasi invershonnan konsiderabel den tur tipo di medida di seguridat, pero e prosedimentunan i kontròl interno hopi biaha no ta bon kla deskribí. Asta ta asina ku hopi biaha a bin dilanti ku no ta tuma e medidanan adekuá kontra violashon di reglanan eksistente. Ta den e kuadro aki ta asina importante pa na promé lugá prevení, pero tambe pa ora detekt’é, tuma e pasonan apropiá di e forma mas tempran posibel.

Drs. Nelly Schotborgh-van de Ven i su kolega Herald Martis (na man robes) di CFE: “Ta eksistí hopi tipo di froude, pero tin di nan ku negoshinan mes no ta para ketu na nan”.

Page 8: Empresa Chiki Mart 2008

NOBO! RBTT Travel Card

Ora bo biaha bo ke disfrutá sin límite. RBTT Travel Card, optenibel na Euro i Dòler, ta bo kompañero di biahe ideal. Na kua parti di mundu ku bo ta, na tur momento. Bo ta paga ku siguridat den pakus, pa hür outo òf na hotèl.

Depositá e montante deseá riba e karchi personal pre-pagá i eksperenshá e benefi sionan di RBTT Travel Card:• Rekargabel te ku 2000 US dòler òf Euro• 24/7 sèn kèsh na tur bankomátiko ku tin e logo di VISA• Uso lokal i internashonal• Rekargabel via RBTT Netbank• Risibí te ku 2000 Fun Miles

Pa mas informashon yama 763 8438 òf pasa serka nos!

Eksplorá mundu ku RBTT Travel Card!

3499_5_RBTT_Ad_7k260_XX.indd 3 7/12/07 10:18:18 AM88

‘2008 JCI DC Best Business Plan Competition’

Búskeda pa e mihó plan di manehoJCI Dutch Caribbean, ku ta afiliá na e organisashon internashonal Junior Cham-ber International, huntu ku Kámara di Komèrsio, ta lansa e kompetensha pa saka e mihó plan di mane-ho. E kompetensha aki ta pa personanan di edatnan entre 18 pa 40 aña, ku tin ideanan grandioso i tin e motivashon pa lanta un propio negoshi.

Partisipando na e kompe-tensia aki e futuro empre-sarionan hóben ta haña e oportunidat pa gana pre-mionan riba nivel lokal. Ya tin spònsernan manera Korpodeko, ku a duna di konosé ku lo kontribuí na e proyekto aki. Banda di esaki e ganadó apsoluto lo haña e chèns di biaha pa New Delhi, India, kaminda tin e final di e kompetensia riba nivel internashonal. E ganadó lo haña biahe, estadia i registrashon pa e kongreso mundial komple-tamente pagá.

Pa partisipá, interesa-donan tin di registrá promé ku dia 31 di mart. Despues di esaki lo tin un periodo di dos luna, ku ta duna espasio pa skibi e plan di maneho. Último dia pa entregá e vershon final di e plan ta djasabra 31 di mei. Despues esaki, un ekipo di hurado ta saminá kada plan i for di tur e partisipan-tenan ta skohe tres kandi-dato. For di nan finalmente ta apuntá e segundo final-ista, e promé finalista i e ganadó apsoluto. Ta bon pa menshoná ku e derecho

di outor lo keda seriamente apliká den e kompetensia aki. Segun Vise Presidente Va-lesca Ernest-Montonjo di JCI Dutch Caribbean, esaki ta un chèns fabuloso pa tur ku tin pensá di habri nan propio negoshi. “E chèns aki ta tremendo, mirando ku e ta duna oportunidat na esnan ku ta kana rònt ku un idea, pa hasi esaki bira realidat. Aña pasá un di nos konkursantenan, señor Kenneth Hooten, ku un di e kuater mihó plannan na mundu, a biaha huntu ku

e delegashon pa partisipá riba nivel internashonal na Turkia. Esaki sigur ta un logro ku meresé ripitishon i kontinuashon. Pues, pa e aña aki tambe espektati-vanan ta haltu. Niun hende no mester pèrdè e chèns aki. Huntu ku Kámara di Komèrsio, ku e biaha aki ta sostené nos, seguramente e kompetensha lo ta ainda mas eksitoso.”

E plan di maneho ta mará na algun rekisito impor-tante. E plan mester ta na e idioma Ingles. E mester

kontené tambe un Resú-men Ehekutivo (executive summary). Mester entregá e plan di maneho i e Resú-men Ehekutivo huntu ku e formulario di inskripshon promé ku e fecha final. Tambe ta importante pa e plan di maneho trata un negoshi ku lo funshoná ‘full-time’ i ku no ta eksistí ainda òf mester ta un negoshi ku legalmente a keda establesé un aña i un luna promé ku e fecha final.

Ku e kompetensia aki JCI Dutch Caribbean ke reforsá su prinsipio di krea lider hóben i empresarionan motivá. Ku e proyekto aki ku a keda instituí na 2001, JCI kier motivá hóben-nan pa lanta nan propio negoshi. Ku esaki e orga-nisashon ta sigui su propio prinsipionan, pero tambe e desaroyo mundial kaminda

JCI Dutch Caribbean en kooperashon ku Kámara di Komersio ta organisando un kompetensia pa e mihó plan di maneho. Pa di 3 biaha kaba e organisashon ku lasonan internashonal ta lansa e

programa di ‘Best Business Plan’ kaminda miembro i no miembro por partisipá i gana premionan fabuloso. Último fecha pa inskripshon ta dia 31 di mart, miéntras ku e fecha final pa entregá e plan ta dia 31 di mei. E final di e kompetensia lo tuma lugá na un manera fabuloso den luna di yüni. E ganadó apsoluto ta haña e oportunidat pa partisipá na e kompetensia mundial di 4 pa 10 di novèmber na New Delhi, India.

página 9 >>>>

Page 9: Empresa Chiki Mart 2008

ser empresario ta ser pro-mové komo katalisadó di ekonomianan den desa-royo. JCI DC ta un orga-nisashon ‘non-profit’. E ta

miembro di Junior Cham-ber International (JCI), e organisashon mundial mas grandi ku ta enfoká riba liderazgo i formashon di hóbennan entre 18 i 40 aña. Mishon di e orga-nisashon ta pa kontribuí

na desaroyo di e komuni-dat global dor di proveé hóbennan e oportunidat pa desaroyá nan abilidatnan di ta lider, responsabilidat sosial, emprendementu i kolegialidat, ku ta balornan importante pa promové

kambionan positivo.

Pa mas informashon tokante e Best Business Plan Competition por yama Vise Presidente di JCI Dutch Caribbean, señora Valesca Ernest-

Montonjo na numbernan di telefòn 517-5766 òf riba email [email protected]. Tambe por tuma kon-takto ku señora Caroline Zimmerman di Kámara di Komèrsio riba e number-nan 461-3918.

99

Algun tep i konseho interesantepa ora ta buskando patrosinio

== Skirbí pa Farley I. Lourens ==

Yuda e patrosinadó logra su ophetivo

Na promé lugá patrosi-nio no tin di haber ku bo nesesidat, pero e ta relas-honá ku e echo ku abo òf bo proyekto por yuda e patrosinadó logra su ophe-tivo. Si bo no por òf no ke komprondé i aseptá esaki, no purba haña patrosinio. No ta eksistí nada ku yama haña sèn pòrnada.

Benefishi komersialPatrosinadónan no mes-ter tin e mesun pashon ku abo pa bo proyekto pa nan hinka sèn aden. Nan mes-ter por mira e benefishinan komersial. Enfoká riba esei den tur proposishon ku bo ke hinka den otro.

Buska patrosinadó ku ta kuadra

Hasi tur esfuerso pa haña patrosinio di kompania òf markanan ku ta pas ku bo evento òf organisashon. Mas nan sinti ku bo proyek-to ta un bon plataforma pa merkadeá nan empresa i/òf produktonan, mas tantu nan ta inkliná pa ta parti di e proyekto. Perkurá pa e patrosinio ku bo aserká aportá na kredibilidat di bo proyekto.

Henter tim riba un liña

Perkurá pa tur hende den bo organisashon tambe ta komprondé dikon patro-sinio ta importante pa e proyekto. Tur hende mes-ter ta dispuesto pa trata bo patrosinadónan komo part-nernan den merkadeo. Si bo koleganan ta pensa ku e patrosinio mester ta sèn

grátis, bo potensial patrosi-nadònan ta bin sa di un forma òf otro i lo hasi daño na e relashon.

No bende bo proyekto barata

Djis ofresé ku bo ta pone logo di e kompania òf otro medionan komo forma di eksponé bo patrosinadó su kompania òf produkto, no

ta e ophetivo prinsipal di bo potensial patrosinadó. Wak ku bo por ofresé algu mas ku esei. Nan lo ke mas eksposishon posibel, pero perkurá si pa e potensial patrosinadó no bai sinta den promé fila pa un dep-chi, pasobra esei ta stroba pa bo haña un dil ku esnan ku si ke paga mas pa ta den promé fila.

Kuminsá prepará tempran

Kuminsá traha riba atki-sishon di patrosinio por lo ménos 12 luna promé ku e evento. Por tuma lunanan promé ku patrosi-nadònan tuma un desishon riba bo petishon. Esaki tin otro benefishi tambe. E ta duna bo espasio di buska (spònser) alternativo si esnan ku bo a aserká den promé instansia no ke par-tisipá den e proyekto.

Bo proposishon mester ta fuerte

Tene na kuenta ku e kompania(nan) ku bo a aserká por ta grandi i burokrátiko. Perkurá pa bo proposishon tin forsa pará riba su mes, pasobra abo lo no t’ei pa duna un presentashon na tur esnan den e organisashon ku lo mester duna un konseho pa yega na e desishon final.

Algun spònser grandi ta mas práktiko

Ta mas práktiko pa purba haña algun spònser grandi en bes di masha hopi chikí. Bo maneho di patrosinio lo ta ménos kompliká i bo tin

ménos stakeholder pa tene kuenta kuné. Ta mes difísil pa buska spònser chikí ku buska spònser grandi. Si bo tin ku duna atenshon na masha hopi spònser chikí, esaki por bai a kosto di e energia i tempu ku bo mes-ter hinka den e proyekto mes.

Kumpli ku loke primintí

No pensa ku unabes bo a risibí bo chèk, ku bo trabou relashoná ku e tópiko aki a terminá. Si bo no duna bo patrosinadònan e servisio ku bo a primintí, nan lo no ta dispuesto pa hinka sèn den un otro proyekto di bo i ademas lo papia malu di bo persona i/òf bo organisashon den nan kontaktonan. Den e kaso pió bo por hasta haña bo den korte.

Prepará bo mes bonPerkurá pa bo ta kompro-ndé e rekisitonan básiko di e materia promé ku bo drenta aden. Lesa algun buki relashoná ku e tema, bishitá un workshop si bo tende ku tin un eksperto ku duna un charla riba e tema, i hasi bo networking entre hendenan ku tin eksperen-sia riba e tereno aki. E por ta un área ku bo por saka benefishi, pero ta rekerí konosementu spesífiko pa bo ta eksitoso den dje.

Si bo no hasi e ehersi-sionan di e forma korekto, no solamente bo por keda sin haña e sèn ku bo ta buskando pa e proyekto ku bo ta trahando riba dje aworakí, pero bo por keda tambe sin risibí patrosinio pa otro proyektonan ku bo ke realisá den futuro.

Na hopi okashon individuo i gruponan ta buska patrosinio pa un òf otro proyekto i ta keda desapuntá ora ku nan no logra nan ophetivo. E echo ku no a logra haña patrosinio no

nesesariamente ta nifiká ku esnan ku a aserká sin mas no ke patrosiná e proyekto òf ku e proyekto riba su mes no ta bon, pero hopi biaha ta e forma ku a presentá e proyekto no ta esun mas korekto i apropiá. Pa e motibu ei nos ke duna algun tep riba e tópiko aki. E konsehonan ku nos lo duna den e artíkulo aki no ta nifiká ku patrosinadònan lo ta pará na fila dilanti bo porta pa hinka sèn i tempu den bo siguiente proyekto, pero nos ta kere ku nan lo ta un aporte pa esnan interesá pa hasi e ehersisio di pidi patrosinio un próksimo okashon lo mihó posibel.

‘2008 JCI DC Best Business Plan Competition’

Búskeda pa e mihó plan di maneho<<<< página 8

Page 10: Empresa Chiki Mart 2008

1010

Sektor di empresa chikí bon konsientisá riba balor di informashon pa ku mundu di negoshi

Di dos Marshe pa Empresario: formando empresarionan sólido den nos ekonomiaKámara di Komèrsio i Industria Kòrsou i Sentro di Inovashon Kòrsou (ICC) a sera e evento aki ku mas di 1100 (futuro) empresario ku a asistí na 56 tayer den 4 dia i un kantidat rela-tivamente grandi di per-sona a pasa simplemente pa tuma informashon serka e diferente instansha i organisashonnan pre-sente. Esaki ta nifiká un kresementu na kantidat di aktividat kompará ku 2007 ku tabatin 32 seshon den 5 dia. Partisipantenan por a skohe entre un variedat grandi di tópiko ku tabata relevante pa e empresa-rio nobo i esun mas eks-perensiá. Tambe e futuro empresario i hóbennan por a partisipá na tayernan ku a hiba nan mas leu den nan plannan pa kuminsá nan mes negoshi.

Preparashon Marshe 2008

Trabou di preparashon i logístika a kuminsá for di novèmber 2007 i tabata na enkargo di señornan Wilferd Labordus i Javi-er Samson di Sentro di Inovashon Kòrsou i e da-manan Vanessa Toré, Mila Bakhuis, Caroline Zimmer-man i Raycine Godfried di Kámara di Komèrsio. “Nos a premirá e nesesidat di e evento di kaliber haltu

E di dos edishon di Marshe pa Empresario ku a tuma lugá 25 pa 28 di febrüari último na World Trade Center a resultá un éksito. Na 2007 a organisá e promé Marshe pa Empresario

ku a posishoná su mes komo un evento pa empresario ku mester ripití. E aña aki e akohida di e Marshe pa Empresario aki a manifestá su mes un bes mas kaminda (futuro) empresarionan a bishitá diferente tayer di informashon di instanshanan gubernamental, semi gubernamental i komersial di Kòrsou.

E interes tabata grandi di hóbennan ku ta kontemplando pa lanta nan mes negoshi.

Kámara di Komèrsio su stènt di informashon na Marshe pa Empresario

Page 11: Empresa Chiki Mart 2008

aki, kaminda profeshonal-nan ta bin informá i eduká (futuro) empresarionan pa nan duna nan aporte na nos ekonomia mas efek-tivamente”, señora Toré di Kámara di Komèrsio a sigui konta E base funda-mental di un sektor empre-sarial sólido ta un sistema di informashon al dia i dis-ponibel. E meta di Marshe pa Empresario ta pa kumpli ku e base fundamental aki i asina forma empresanan sólido den nos ekonomia.E resultadonan ku a sali for di e reunion di evaluashon di Marshe pa Empresario 2007 tabata hopi positivo i esaki por a lesa for di for-mularionan di evaluashon ku (futuro) empresarionan por a yena despues di e tayer ku nan a aten-dé. Riba e formulario aki (futuro) empresarionan ku a asistí aña pasá a skibi nan deseonan tokante tayernan di informashon pa aña 2008. Tumando tur esaki na konsiderashon, e tim organisadó di Marshe pa Empresario a formulá e skema pa 2008.

Sosten di Empresanan Grandi

Empresa i instanshanan

Spònsernan na palabra......Chehadi Eddine MBA/MBI,

asistente pa e direktor komersial di UTS:Empresarionan tabata impreshoná pa loke UTS por ofresé nan pa nan ta mas efektivo den hasi negoshi. UTS tabata un di e spònsernan pa e Marshe di Empresario ku a tuma lugá na febrüari último. UTS no solamente a spònser, pero tambe a partisipá aktivamente presentando su produktonan pa e empre-sario chikí en partikular.Chehadi Eddine, Assistant to the Commercial Director, a splika ku meta di nan partisipashon tabata pa forma un laso ku empresarionan chikí. “Nos intenshon tabata pa mustra ku UTS no ta pa proyekto grandi so, pero pa chikí tambe tin solushon. Nos a logra e meta aki tambe pa medio di tayernan di trabou i nos stènt”, segun señor Eddine. El a bisa ku nan ke hasi mas kos pa e empresario chikí. Durante e tayernan UTS a splika kiko ta e kondishonnan pa e empresa-rio chikí por sobrebibí, nan a splika algun produkto spesial pa e empresario chikí i UTS a tuma ‘feedback’ ku e empresarionan aki pa mira si loke e produk-tonan ku nan a presentá kuné a sirbi meta di e empresario chikí i tambe pa e empresario por duna su krítika konstruktivo di kiko nan ta haña mihó.UTS a presentá entre otro su paketenan chippie company kaminda e empre-sario por baha su gastunan di telefon selular ora e inkluí e hendenan ku e ta traha kuné. Nan a ofresé e servisio di Blackberry i tambe e Smart Phone kaminda e empresario por organisá su mes i tin básikamente un Mobile Office kaminda telekomunikashon ta dun’é asistensia pa e por manehá su skèdjel, tene kontakto ku tur hende ku e tin di haber kuné den su trabou, yama subi Internèt, hasi kalkulashonnan sin yama telefon i baha i subi su e-mail. Ademas di esei UTS a ofresé e Office ADSL ku ta broadband internet high speed pa ofisinanan chikí.Riba esei señor Eddine tin un telefon sentral ku ta hasi e funshon di resep-shonista i mail box i call forward pa e empresa. “Esaki pasobra e empresario chikí mes ta tur kos i no por tuma un resepshonista na trabou i e sistema ta meskos ku si un hende ta atendé e yamadanan”, asina señor Eddine a splika mas aleu.E bishitantenan na e tayer di trabou di UTS a sali impreshoná, pasobra nan no tabata sa ku UTS tin asina tantu kos di ofresé. E tipo di marshenan ta aki ideal pa riba base personal kambia e persepshon di e grupo ku UTS ta mek riba dje. Ta importante pa e empresario chikí su ambiente ta saludabel pa e krese, pasobra si algu pasa nan ta duna e señal di malesa den bo ekonomia. E empresario chikí ta mas vulnerabel, e ta sinti kambionan chikí mas promé si nan sosodé den ekonomia.

Kenneth Ong A Kwie,Account manager na Korpodeko:

Korpodeko tabata un di e spònsernan na e Marshe di Empresario. E partisi-pashon aki no ta promé biaha komo kontribushon di Korpodeko pa sostené e empresario chikí. Kenneth Ong A Kwie a bisa ku pa nan tabata importante pa a spònser Marshe pa Empresario ya ku semper nan a traha ku Kámara di Komèrsio den diferente proyekto dirigí pa e empresario, teniendo na kuenta ku esaki ta enserá hustamente e merkado ku nan ta duna servisio n’e. Señor Ong A Kwie a enfatisá ku ta p’esei pa nan ta importante pa nan duna nan aporte pa konsientisá e empresario lokal pa e ta mihó informá i asina e por realisá su proyektonan mihó posibel.Korpodeko no ta spònser solamente e tipo di aktividatnan pa duna informashon aki, pero nan ta duna un sosten na e empresario chikí ku finansiamentu i tambe dor di sostené aktividatnan kaminda e empresario chikí ta presentá su produkto manera e Caribbean Gift & Craft Show di aña pasá.Pa loke ta Korpodeko su partisipashon den e Marshe pa Empresario, señor Ong A Kwie a bisa ku nan a duna charlanan i tambe tabatin stènt di infor-mashon. Korpodeko a keda aserká pa empresarionan durante e marshe mes o despues na nan ofisina. Hopi di e bishitantenan na nan ofisina tabata referí na e marshe ku a guia nan pa akudí na Korpodeko. I Korpodeko mes tambe a bira último lunanan mas aktivo den promoshon di su produkto, usando medionan di komunikashon i ya nan ta mira e frutanan di esei tambe.

Edgar Dauvillier,Productmarketeer Leven & Pensioenen na Fatum:

Ta promé biaha ku e kompania di seguro Fatum ta spònser Marshe pa Empre-sario. Nan ta spònser si otro tipo di aktividatnan dirigí riba empresario chikí, segun Edgar Dauvillier, productmarketeer Leven & Pensioenen di Fatum. Señor Dauvillier a konta ku den kaso aki nan di Fatum a partisipá ku produk-tonan di penshun i tur tipo di seguro ku ta dirigí spesífikamente riba e empre-sario chikí.

1111

Sektor di empresa chikí bon konsientisá riba balor di informashon pa ku mundu di negoshi

Di dos Marshe pa Empresario: formando empresarionan sólido den nos ekonomia

E di dos edishon di Marshe pa Empresario ku a tuma lugá 25 pa 28 di febrüari último na World Trade Center a resultá un éksito. Na 2007 a organisá e promé Marshe pa Empresario

ku a posishoná su mes komo un evento pa empresario ku mester ripití. E aña aki e akohida di e Marshe pa Empresario aki a manifestá su mes un bes mas kaminda (futuro) empresarionan a bishitá diferente tayer di informashon di instanshanan gubernamental, semi gubernamental i komersial di Kòrsou.

Kámara di Komèrsio su stènt di informashon na Marshe pa Empresario página 19 >>>>

Page 12: Empresa Chiki Mart 2008

Un bon kompania di pro-moshon semper ta kumin-sá hasi tur e preguntanan. E ta puntra e kliente kiko e ke, kiko e ke bisa, etc. For di ora ku e topa e kliente, ainda e no por bisa kaba kiko e mester, ni maske kuantu eksperensha e tin. Pitch MD ta eksistí sinku aña i a drenta un merkado ku hopi kompania di pro-moshon. “Esei no ta nifiká nada. Nos tin un manera di traha. Anto ora ku bo tin un produkto, ku konosementu di algu e loke e ta bende, nos por yuda bo pensa un strategia. Esei ta konta pa tur hende, sin importá den kua ramo bo ta aktivo. Bo mester sa ku e kos ku bo ta bai hasi, bo mester hasi’é bon. Kòrda semper ku e kos ku ta bo ta bai duna ta servisio na hende; komuniká esei na e mihó forma posibel. Asina bo ta haña éksito. Tur loke nos ta hasi ta duna servisio na e hende pa sirbi e interes ku e tin na pechu. E ora ei bo tin un kliente pa bida. Esei ta toka e kliente. Bo ta sirbi hopi hende i bo ta establesé un relashon duradero. Loke bo hasi, hasié bon, pero kòrda ku e produkto ku bo presentá no ta pa abo, sino pa e kliente”, asina señora Hayer a sigui splika.

Kompromiso pa semper

Semper ta bon pa bo traha un relashon ku un kom-pania di komunikashon. “Bo empresa mester di konsistensha i uniformi-dat. Tur produkto ku tin rònt mundu ta sólido, basá riba un filosofia i vishon, ni maske ki tipo di e produk-to ta trata. Tur kos ku e empresa saka, mester tin un kara i e manera ku ta presentá e mensahe. “Uni-formidat mester resaltá for di identifikashon di e kom-pania (ènvelòp, papel di skibi karta ku e ta usa, karchi di representashon, logo ku ta bai riba tur kos di e kompania etc.). Einan e ta kuminsá. Meskos ta konta pa e forma di teksto ku ta usa den medionan di komunikashon. Tur esei ta identifiká pa loke bo i bo empresa ta para p’e. E

ta mustra e kliente e kali-dat ku bo tin di ofresé. Pa kualke kompania grandi ku bo mester hasi algu, por ta manda bo un buki ku nan estilo di kas (hous-estyle);. Nan ta mustra ki nan kolónan ta i foto ku por usa. Pa djis hinka e estilo aki den otro ta kosta hopi plaka. Esaki ta mustra kon serio e asuntunan aki ta. Komo kompania chikí bo mester realisá tambe kon serio e asuntu aki ta”.Den kaso ku ta un kom-pania chikí, ta bon pa e invertí den e asina yamá estilo di kas pa bo por drenta e kompetensha. “Si bo ta serio den bo negoshi i bo ke krese, ta impor-tante pa bo invertí aki den. Naturalmente nos ta tene kuenta ku presupuesto di e kompania i su propio kapa-sidat. Bo mester traha pa haña kliente fiho. Despues ku a inventá programanan di kòmpiuter, manera ‘pho-toshop’, un hende mes por subi i krea algu. Esaki a krea e persepshon ku ta fásil i ku tur hende por krea estilo di kas. Pero

kada punto i strea ku krea ta basá riba bo filosofia komo kompania di promo-shon. Loke bo ta haña ku e büró ta hasi pa bo ta krea algu ku ta un ekspreshon di loke abo komo kompa-nia ta para p’e. Ya bo logo mester ekspresá bo filoso-fia komo kompania”.

Donashon i sponsership

Donashon pa un kliente tambe ta refleho di loke e ta para p’e. “Nos ta duna konseho riba e asuntu aki tambe. Si ta un evento ku ta bai hala atenshon pa e pueblo, nos mester splika e kliente pa wak si e evento ta mishi ku imáhen di e kompania. Nos komo eksperto ta duna bo un análisis. Un hende riba kaya lo no por splika e empresario si e ta bon òf no. P’esei kreashon di uniformidat ta importante. Kreashon di e imáhen di e kompania i su mensahe mester keda konsistente. Loke e bisa awe, mester keda konta pa semper. E kompania por presentá un

otro produkto, pero básika-mente e ta keda para pa e mesun kos. Un bon ehèm-pel di esaki ta e kompania multinashonal MasterCard. Si bo wak nan avisonan kaminda e fakansi òf gastu pa algu ta kosta asina tantu, pero na final nan ta bisa ku e parti humano no tin kosto (priceless)”.Melitsa Hayer ta sigui: “Esaki ta tipifiká ku tur kos na mundu bo por kumpra, pero ora ku bo ta traha rekuerdo, no tin plaka na mundu pa paga esaki. E filosofia aki MasterCard ta duna bo por ehèmpel e insentivo pa bai mundial di futbòl pa motibu ku even-tonan grandi i emoshon-ante ta krea rekuerdonan inolvidabel. Imaginá bo un pais chikí kaminda a traha asina duru pa un tim bai partisipá na un evento internashonal. Mas ainda si e pais chikí aki klasifiká pa un evento asina, ta ward’é momentunan gran-di ku rònt mundu nan ta sigui su pasonan. Bo mes por mira kon loko e hen-denan den stadion ta bira.

Ta un ‘human feeling’ ku ta ‘priceless’. Mastercard su filosofia ta asina i nan ta den un evento mundial. E ta mustra ku e ta ku bo den e asuntu aki. Tur kaminda e ta ekspresá esaki tambe”.

E sentido di grandesa

Na Kòrsou tin negoshi chikí ku durante vários dékada a bira grandi ku e lema di duna bon servisio na su klientenan. Segun señora Hayer, e empresanan aki a apliká e filosofia di kon-sistensha. Esei ta loke a pone nan krese. “Ora nan bira mas grandi, nan a keda hasi i aktua meskos. Tin di e negoshinan aki den kua bo ta kana drenta i bo ta mira ku tur kos a keda meskos, sea ku ta un supermerkado, un kom-pania di tayer òf kualke otro aktividat ekonómiko. E toke personal semper ta importante. Esei ta e mesun kos Mastercard ta krea ku su avisonan. Empresarionan nobo mes-ter siña ku bo ta den e negoshi komo un pashon. Si bo kuminsá hasi algu, hasi’é ku amor. E pashon aki mester mustra ku bo ta hasi algu bon. Pokopoko bo ta krea un base sólido di kliente ku ta pone bo negoshi krese. Bo ta pasa un temporada sin kliente. Abo tin ku sali pa mustra ku bo ta serio. Kliente bo no ta buska, bo no ta haña. Na momentu ku un poten-sial kliente presentá pa un trabou serka bo, ‘make sure’ pa bo dun’é un bon trabou. Bo kalidat mester ta na òrdu. E kliente ta bai i e lo papia riba bo”.“Tur esaki por zona grandi, pero pa un empresa chikí òf mediano e pensamentu aki ta keda igual. Na final di dia nan ta mustra ku nan tin konsistensha, sea bo ta un tienda chikí òf un multi-nashonal”, asina el a bisa finalmente.

Pitch MD (kompania di publisidat i promoshon)

Lanthùis Pos KabaiDanique Zimmerman i

Melitsa Hayer na 737-2025

[email protected] /[email protected]

1212

Melitsa Hayer di PITCH MD:

Kreashon di imágen di kompania isu mensahe mester ta konsistente

Un kompania di komunikashon i promoshon ta importante pa un empresa, sin importá si e ta grandi òf chikí, pa motibu ku e empresario i su grupo di interes, ta komprondé loke e empresario

ke bisa su hendenan i e ta tradusí esaki na un idioma ku su grupo ta komprondé. Melitsa Hayer di e ofisina di publisidat Pitch MD ta duna su komentario: “Hopi biaha abo komo doño ta mira e produkto di un manera. Nos ta yega mira tur kos for di un ángulo mas grandi i atendé di un forma pa e informashon yega na e merkado ku e kompania ta buska”.

Den Pos Cabai Office Park Melitsa Hayer i su kolega di Pitch MD ta situá.

Page 13: Empresa Chiki Mart 2008

1313

Bon relashon públiko di sumoimportansia pa empresa chikí

== Skirbí pa Farley I. Lourens ==

Naturalmente e focus di PR semper lo ta riba publisidat, pero e ta enserá muchu mas ku esei. P.e. partisipa-shon aktivo den bo komu-nidat, dunando muestra di ta un bon kosiudadano i di ta un profeshonal den bo ramo, tambe ta kai bou di relashon públiko. E reali-dat ta ku den un merkado chikí, manera esun di nos, tin hopi oportunidat pa empresarionan bende nan mes i nan negoshi mihó. Empresario chikí mester siña kon nan mes por ta e mihó promotornan di nan negoshi i no pensa ku avi-

sonan na radio, korant òf otro medionan lo perkurá pa outomátikamente trese mas negoshi pa nan.

Bon PR ta rekerí dedikashon

Meskos ku otro aktividat-nan den bo empresa, PR tambe ta rekerí dedikashon. Bon relashon públiko ta un arte i un ramo di eksper-tisio ku ta rekerí tempu, hasi investigashon, pensa, plania i ehekushon di un strategia. No nesesaria-mente e mester ta un prák-tika kostoso. Tur kos ta kuminsá ku un definishon di ken ta e grupo na kua bo ke trese bo mensahe. Mester komuniká e men-sahe na e grupo ku p’abo negoshi ta importante. E komunikashon mester ta konsistente i realisá na e momentunan korekto.

Definí ken ta bo oudiensia

Bo oudiensia ta e individuo i gruponan ku tin interes den e tipo di negoshi ku bo ta hasi. E komunikashon por kubri áreanan mas leu ku esnan direkto di klien-tenan. Bo oudiensia sin mas ta medionan di komu-

nikashon, pero tambe e komunidat rondó di bo, bo bisiñanan, empleadonan i nan famia, suppliers, rebendedó, instansia di gobièrnu, i hasta bo kom-petidornan.

Desaroyá un plan di PR

Un plan di PR mester kon-sistí di algun paso impor-tante:

• Ophetivo – identifiká e metanan ku bo ke logra ku bo negoshi• Posishonamentu – disidí kon bo ke pa bo oudiensia mirá bo (p.e. bo ke pa nan mirá bo komo un empresa ku ta ofresé produkto/ servisio barata òf unu di preisnan mas haltu, pero ku produktonan di kalidat mas haltu?)• Definí e mensahenan di mas importante – traha un lista den kua bo ta stipulá e aktividat- nan di mas importante di bo negoshi

Una bes ku bo a ehekutá pasonan aki ‘riba, bo por krea:• Un strategia – pues,

kon bo ta bai realisá bo ophetivonan• Táktika - e hèrmènt i medionan ku bo ta bai usa pa ehekutá bo plan.

Relashon ku medio di komunikashon

Desaroyá un relashon ku medionan di komuni-kashon. Sea konsiente ku

medionan por lo general ta habrí pa loke ta notisia. Nan lo ta interesá den e loke ku bo ta hasi ku bo negoshi basta ta un notisia fresku i aserká for di un ángulo diferente. E komu-nikashon por varia p.e. for di ora ku bo a agregá un liña di produkto nobo i konosí na nivel mundial òf simplemente algu ku no ta konosí ainda, pero na bo konsepto ta original; si bo a move ku bo negoshi for di bo kas i kuminsá operá den un ofisina òf edifisio komersial ku bo kumpra òf ta hür; si bo tin loke ku abo ta pensa ta un solushon ideal pa un problema den bo komunidat, etc.

Relashon Públiko ta un terminologia ku último añanan mas i mas bo tende menshoná den mundu empresarial, gubernamental i hasta den organisashonnan ku no ta operá for di un punta di

bista di hasi ganashi. Hopi empresario den sektor di empresa chikí lo bisá bo ku PR (manera ta abreviá e ramo aki pa su nòmber na Ingles) no ta nesesario pa nan i ku mas bien e ta un ehersisio pa empresanan grandi. Un di e puntonan ku nan lo trese dilanti pa defendé nan punto di bista ta ku hasi PR ta algu kostoso i ku komo empresa chikí nan no tin presupuesto pa esaki. Na nos punto di bista e pensamentunan deskribí aki ‘riba, ni maske kiko bo aktividatnan ta, no ta esnan korekto komo ku hasi negoshi ta nifiká ku bo ta den un mundu kompetitivo. Ademas nos ta biba den un era di informashon i si bo potensial klientenan tin mas informashon di bo kompetensia ku nan tin di bo, ta di komprondé ku bo ta pèrdè tereno riba bo kompetensia i bo ta pèrdè di hasi ganashi. Ademas, bo kompetensia mayoria biaha no ta bini di empresanan grandi, pero mas bien di empresa chikí meskos ku esun di bo.

página 14 >>>>

Page 14: Empresa Chiki Mart 2008

Pensa den bo ramo di negoshi kiko abo sa, ta ofresé, kompilá, interpretá, proveé, merkadeá, ana-lisá, komprondé òf ta hasi mihó ku bo kompetidor-nan. Òf mihó bisá kiko bo ta konvensé di dje ku ta hasi mihó ku tur hende i bo ke konta mundu di dje. Kiko ku e por ta, mester tin hende ku tin gana di sa mas di bo i sa kiko bo negoshi tin di ofresé. Tene kuenta ku bon PR tambe ta yuda pa motivá i boost moral di bo empleadonan.

Ki ora bo mester hasi PR bo mes?

Meskos ku tur otro ramo di ekspertisio, PR ta rekerí konosementu di e materia i tempu pa hasi’é bon. Nos lo rekomendá pa buska un profeshonal den e ramo

pa establesé un strategia i despues busk’é pa asis-tensia ora esaki ta nesesa-rio. Tin kompanianan den ramo di publisidat ku ta empresanan chikí meskos ku abo i ku ta dispuesto na traha huntu ku bo pa jump-start bo kompania. Tene na kuenta si ku no tin mihó PR ku esun di e kontakto personal ku abo tin ku bo klientenan i esnan ku por hiba e notisia tokante bo negoshi mas leu.

PR no ta hasi milager

Finalmente nos ke bisa ku PR no nesesariamente ta trese negoshi meso-ra i sigur e no ta tapa práktikanan malu di hasi negoshi. Loke relashon públiko por hasi ta mehorá e bon práktikanan di hasi negoshi ku bo tin i perkurá pa bo klientenan konosé bo i loke bo negoshi ta ofresé mihó.

1414

Nos mundu ta bira kada dia mas plat

E por parse leu, pero e desaroyo akí ta yegando serka nos. En efekto e t’ei kaba! Den nos último investigashon a sali na kla, ku mas ku mitar di nos poblashon ta hasiendo uso di Internèt pa buska infor-mashon i hasi kompra.Tin posibilidat pa hasi negoshi riba liña lokalmente i internashonalmente. Den e desaroyonan ei, e web-site a bira e ‘business card’ nobo. Na yanüari, febrüari i mart Stimul-IT a fiha atenshon riba e tópiko di eBusiness. Nos meta tabata pa aksen-tuá e diferente aspektonan i e tópiko di website, pasó te ainda tin hopi empresa ku tin e nesesidat di mas informashon riba e tópiko aki.Nos a haña hopi solisitut pa ripití e tayer ‘20 paso pa un website eksitoso’, I

nos a kumpli: 26 di mart (taba)tin un repitishon di e tayer. Dia 27 mart nos (taba)tin e último aktividat den kuadro di eBusiness: e tayer: ‘uso efektivo di kòm-piuter i Internet pa EMC den sektor logístiko’.Pero e próksimo aktividat ta e seminario grátis riba e tópiko di ‘eBusiness den Hospitalidat”. E seminario lo fiha riba tur kos ku tin di haber ku uso efektivo di kòmpiuter i Internèt den sektor turístiko i hospitali-dat.For di aprel nos lo introdusí tópikonan interesante den hopi aktividat pa grandi i chikí. E tópiko di e segun-do kuartal lo ta: ‘Usando Internet pa un i tur’.

Nos mundu ta birando plat. Yama sierto kompania na Merka i chèns ta grandi ku e hende ku ta kontestá

bo preguntanan ta sintá na Bombay na India. E kompania mundial mas grandi ku ta operá eksklusivamente riba Internèt, esta Amazon.com, ta bende mas buki ku kualke libreria ku tin presensia físiko na Merka.

Stimul-IT ta sigui organisá seshon pa lanta bo mes

website.

Bon relashon públiko

<<<< página 13

Page 15: Empresa Chiki Mart 2008

Riba un atardi Beauty Expressions a bai di bishita serka señora Crisma Hen-riquez. El a risibí nos ku karisma i radiashon. E mes a kita su sapatunan, ofresé nos un pan dushi kayente i mesora nos a sinti na kas. Djei el a guia nos pa nos siña konosé su mundu.

Mayornan trahadóCrisma ta yu muhé di un mama yu di Kòrsou i un tata Venezolano. Su ma-yornan tabata bende ber-dura i fruta den sentro di siudat. Komo mucha el a yuda semper den e negoshi di e mayornan. Komo mucha di 13 aña el a stür e pikòp di su tata i e tabata baha su mayornan na nan trabou. Despues e tabata kue fèri pa krusa i sigui bai su skol. Komo su tata nunka no a kasa ku su mama, e no tabatin mag di bai un skol katóliko. El a bai un skol protestant, pero lamentablemente su tata no a pèrmiti’é pa e kab’é. E tata tabata mira esei komo tempu pèrdí pa un mucha muhé i e tabata preferá pa e kasa na edat hóben. Di su promé matrimonio e tin tres yu. Dos di nan a muri na chikí. Di su didos matri-monio el a duna lusa na un yu mas.

Empresario na yònKomo mucha hóben e mes-ter a kana kas pa kas ku un makutu riba su kabes pa bende awakati i mango. Su mama tabata stipulá preis. Sinembargo, e no tabata bende e awakatinan pa 50 sèn pa un, manera su mama a preskribí, pero pa 62 sèn i mei. E diferensia ei e tabata hinka den su mes saku pa su siguiente dia e por a kumpra mangel na skol. Na edat basta abou el a kuminsá su mes negoshi. E tabatin un empresa di produkto kosmétiko i un pakus di paña. Despues di algun aña el a fada, paso-bra e no tabatin artíkulo-nan sorpresivo pa ofresé mas. For di e momento ei e tabata buska un kon-septo lukrativo nobo. Na promé instansia e tabata ke manehá un pòmp di gasolin. Un amigu di Puer-to Rico a tres’é riba e idea pa un agensia funerario.

Esaki den pasado taba-ta un profeshon ku den Karibe pa gran parti tabata den man di hende hòmber. Komo ku tur hende tabata rechasá su idea, el a tum’é komo un reto i sin niun sèn pretu el a drenta e negoshi aki.

Estudio na Puerto Rico

Crisma a disidí pa bai stu-dia na Puerto Rico pa bira agente funerario. Ya ku e no tabatin sufisiente plaka, el a bai traha na un agen-sia funerario. Nan tabata paga su estudio p’e. Ora e tabata haña sèn pa kum-pra berdura i fruta, e no tabata kumpra esaki na e lugá indiká. Na lugá di esei e tabata subi den palunan na e sementerio i tabata piki e frutanan mas bunita i grandi bai ku nan. E plaka e tabata hinka den su mes saku, di moda ku e tabatin algu pa lora kuné. Na kas e tabata sorprendé nan sem-per ku loke el a ‘kumpra’. Nunka e no a konta nan ku e frutanan tabata bini for di un santana. Den Kari-be no gusta kome fruta di palunan pegá ku santana. E hendenan ta kere ku e

shinishi di e defuntunan ta alimentá e palunan i p’esei e frutanan por ta malu pa salú.

Mundu di hende hòmber

Despues ku Crisma a final-isá su estudio i a gradua, el a regresá Kòrsou. Na 1984 el a kumpra un waha di morto koló blanku i den dje e tabata kore rònt den fin di siman. E no tabatin kliente ainda, pero e tabata hala atenshon di hende si. E tempu aya hendenan no tabata kustumbrá pa mira hende muhé tras di stür di un waha di morto. Ade-mas, e tabatin e promé waha blanku na Kòrsou. Ta lunanan despues numa el a haña un petishon pa por hiba un defuntu na su último lugá di sosiegu. Pa esei el pidi nan 125 flo-rin. Dos siman despues un ‘voodooman’ a fayesé i el a haña e enkargo pa regla e entiero kompletamente. Hendenan tabata bini spe-sial serka dje, pasobra e tabata un agente funerario femenino.

Kon otro?Ku regularidat Crisma ta

haña krítika den medio-nan di komunikashon ora e ekspresá su ideanan tokante defuntunan. E ta kere den un bida despues di morto. Den un siguiente bida e tin gana di konta kon bon el a sòru pa e defuntunan. P’esei mes na algun okashon el a organ-isá un fiesta na e sement-erio. Crisma a perkurá pa músika, kuminda i bebida.E agente funerario femenino ta dediká hopi atenshon na mantenshon di e santana. Tur kos ku e hasi, e ta hasi ku alma i kurason i e no tin kunes ku tur krítika.

Trabou pa komunidatCrisma ta hasi tambe hopi trabou di voluntario. E no ta duna solamente plaka, pero tambe tempu. E ta duna lektura grátis na empre-sarionan ku ta na punto di lanta nan mes negoshi, na sentronan di bario i diferente organisashon di hende muhé. E ta duna sèn tambe na deportista, organisashon ku no tin e meta pa hasi ganashi i famianan ku mester tene kabes riba awa ku sueldo mínimo. Resientemente el a regalá plaka, huntu ku diferente empresario mas, pa traha pakete di kumin-da pa mucha den bar- ionan di hende ku ménos moda. Riba su djadumingu liber e mes a prepará e paketenan. Ku bùs a bai buska e muchanan i riba dia internashonal pa dere-cho di mucha a duna nan e paketenan di kuminda. Crisma ta papia di esaki komosifuera esei ta parti regular di su trabou.

Eksito despues di añanan

Dies aña despues ku el a lanta su negoshi, e mes a diseñá su propio ofisina ku el a laga konstruí. Ya ku tin un skarsedat grandi

na sitio pa dera defuntu, e mes a konstruí un santana (Señorial Memorial Park (EC). E tin plan pa dentro di poko konstruí un (didos) krematorio pafó di stat.E empresa di Crisma ta kontá entre e agensianan funerario mas grandi na Kòrsou. Apesar di un kom-petensia fuerte i hasta tin be no sano, e ta logra tene kabes riba awa. Ultimo añanan el a logra optené diferente premio. Por ehèm-pel, algun aña tras di otro el a keda proklamá komo e negoshante di aña na Kòr-sou. Gobièrnu tambe regu-larmente tabata elogi’é pa su méritonan komo empre-sario eksitoso. Na 2007 na Philadelpia na Merka nan a agregá su nòmber na e lista di ‘Living Legends’ di e organisashon ‘Black Women of Funeral Servic-es’. Den eksterior e tabata durante hopi aña tambe un di e tiki agentenan fune-rario femenino pretu. Nan ta pidi’é hopi pa papia na kongreso i evento. E ta motivá i inspirá empresa-rionan nobo pa nan pensa grandi. Nan mester tin entusiasmo i desidido den nan aktuashon. E ta insistí serka nan pa nan no baha kabes, pero pa nan siña di tur fout ku nan por a kometé i pa lanta para pa sigui bai dilanti. “No konta kuantu biaha bo a faya, pero konta e biahanan ku bo lanta riba pia bèk despues di un fayo”.Ta e forma desidido aki i su perseveransia a kontribuí na su éksito. Su sekso, su desendensia òf su medio-nan finansiero limitá nunka no a strob’é pa e presta. Apesar di tur kos el a mira oportunidat i posibilidat pa bai dilanti i pa realisá su mes soño i di otronan. El a inspirá nos en todo kaso pa hasi nos soñonan tambe bira realidat.

Te asina leu e artíku-lo saká for di e revista Beauty Expressions. E publikashon aki ta deskribí su mes komo ‘het lifestyle magazine voor de kleur-rijke vrouw’ – esta e revista tokante forma di biba dirigí riba e hende muhé di koló.

1515

Crisma Henriquez – un empresariodi agensia funerario ku bon kurason

Crisma Henriquez ta un di e empresarionan konosí na Kòrsou. No únikamente e ta eksitoso den e ramo di agensia funerario (ku su empresa El Señorial - EC), pero e ta konosí tambe

komo un persona ku ta hasi hopi trabou di karidat n’e isla. Asina resientemente e revista Hulandes ‘Beauty Expressions’ a skirbi den un artíkulo di dos página dediká na e empresario lokal aki. Ta interesante pa tuma nota kon nan ta deskribí e storia di señora Henriquez.

El Señorial na Van Leeuwenhoekstraat.

Page 16: Empresa Chiki Mart 2008

Publikashonnan noboE biblioteka di Sentro di Informashon Komersial di Kámara di Komèrsio di Kòrsou ta kontené mas di 5000 dokumento. E biblioteka ta ofresé un variashon amplio di rekurso pa hasi investigashon. E biblioteka ta kontené un kolekshon grandi di dokumento relashoná ku komèrsio ku ta

dirigí riba merkado mundial.

Resientemente nos a risibí e siguiente publikashonnan den nos biblioteka na Sentro di Informashon Komersial:

Puerto Rico Industrial & Commercial Directory 2007-2008Direktorio ku informashon industrial i komersial di Puerto Rico

Tahiti Trade Directory 2007-2008Direktorio di Tahiti ku ta kontené informashon komersial di e isla.

Tambe nos biblioteka a risibí algun revista:- SMA t i jdschrift over arbeid en sociale zekerheid, yanüari 2008- Trade Forum Using Trade Forum to contribute to your intell igence- ABC Advies bulletin Onafhankeli jke advisering op met name financieel, sociaal- economische, organisatorisch en juridisch gebied ten behoeve van sociaal- economische ontwikkeling van de Nederlandse Antil len en/of Aruba.- Economic and financial statistics of Central Bank of Barbados, novèmber 2007- Annual report 2007 University of the Netherlands Antil les - Enterprise Europe “Business Support at your doorstep”, febrüari 2008- Modus Statistisch Magazine, CBS Relatief veel jongeren betrokken bij verkeersongevallen- Port News, yanüari 2008

E orarionan di apertura di e biblioteka ta di djaluna te i ku djabièrnè di 8 or di mainta te 4 or di atardi.

1616

Mart2008 International Home

& Housewares ShowChicago, 16-18 mart

Lugá: McCormick Place, Chicago, Illinois

E-mail: [email protected]

FIEPAG (International Paper and Graphic Indus-

try Trade Fair)Brazil, 10-14 mart

Lugá: Parque AnhembiWebsite: www.biztrade-shows.com/trade-events/

fiepag.html

EuropainParis, 29 mart-2 aprel

Lugá: Exhibition Center, Paris Nord Villepinte

Website: www.europain.com

AprelExpo Alimentos Puerto

Rico Food ExpoPuerto Rico, 5-6 aprel

Lugá: Puerto Rico Convention Expo

Website: www.expo-ali-

mentos.com

Manufacturer Jewelers & Suppliers of America

–TradeNew York, 13-15 aprelLugá: Jacob K. Javits

Convention CenterWebsite: http://www.expo-newyork.com/expoNY.php

International Esthetics, Cosmetics & Spa

ConferenceNew York, 27-28 aprelLugá: Jacob K. Javits

Convention CenterWebsite: www.iecsc.com

Trade & Investment Con-vention

Trinidad & Tobago, 30 aprel-3 mei

Website: www.ttma.com/booths.

php

MeiModa ManhattanNew York, 4-6 mei

Lugá: Jacob K. Javits Convention Center

Website: http://modaman-hattan.com

Waste ExpoChicago, 6-8 mei

Lugá: McCormick PlaceWebsite:

www.wasteexpo.com

Hospitality Design Conference & ExpoLas Vegas, 14-17 mei

Lugá: Sands Convention Centre

Website: www.HDExpo.com

The National Restaurant Show

Restaurant, Hotel, Catering InnovationChicago, 17-20 mei

Lugá: McCormick PlaceWebsite:

www.restaurant.org/show

YüniMedical Design &

Manufacturing TradeNew York, 3-5 yüni

Lugá: Jacob K. Javits Convention Center

Website: www.mdmeast.

com

ExpofarmaciaBuenos Aires, 6-8 yüni

Lugá: Costa Salguero Exhibition Center

Website: http://www.expofarmacia.

com.ar

YüliCANTO Trade Exhibi-

tionBahamas, 6-9 yüli

Lugá: Atlantis Paradise Island, Bahamas

E-mail: [email protected]

Agroexpo BogotáColombia, 10-20 yüli

Lugá: Corferias-Centro de Convenciónes

Website: www.agroexpo.com

Health & Fitness Busi-ness Conference &

Expo Colorado, 17-19 yüli

Lugá: Colorado Convention Center

Website:

http://www.healthandfit-nessbiz.com

OugùstùsTrade Show of The

Caribbean Apparel, Shoe & Accessories Show

Puerto Rico, 17-19 ougùstùs

Lugá: Puerto Rico Con-vention Centre

Website: www.prconven-tion.com

SèptèmberIX Business Forum of the Greater CaribbeanAruba, 23-25 sèptèmber

Website: www.9acsbusinessforum-

aruba.com

ÒktoberCaribbean Gift & Craft

Show 2008Barbados, 2-5 òktober

Lugá: Sherbourne Conference Centre

Website: www.carib-export.com / www.caribbeangiftand-

craft.com

http://www.accuratecuracao.com/Accurate Curaçao por asistí bo ku e parti finansiero,

merkadeo, maneho di personal i ICT.

www.caribpro.comWebsite ku informashon di websitenan di real estate den

Karibe.

www.curacao-gov.anWebsite renobá di gobièrnu di Kòrsou ku hopi mas

informashon valioso.

http://www.downtownwillemstad.com/Website ku ta kontené informashon di tur e fasilidatnan

di ‘downtown’ Willemstad.

www.dutcham.com.brWebsite di Kámara di Komèrsio di Brazil ku representashon

na Hulanda ku ta kontené informashon komersial.

http://www.itman-nv.comItman ta duna servisio na empresanan riba tereno

di maneho i teknologia di informashon.

www.overstock.comWebsite di empresanan di Merka ku posibilidat pa

bestèl un variedat di merkansia deseá.

www.studioachtcaribbean.comArkitektonan ku por diseñá bo kas òf e edifisio pa

bo negoshi den e presupuesto deseá.

www.sme-platform.comWebsite ku servisio di koperashon pa desaroyo di

Antia Hulandes a lansa.

http://www.the-infoshop.comWebsite ku ta kontené reportahenan riba e diferente

áreanan di hasi negoshi

Website ku informashon balioso

Eventonan internashonal

Page 17: Empresa Chiki Mart 2008

Oportunidatnan di negoshiLokal

1.Minimarket pa tuma overYu di Kòrsou ku minimar-ket ta buska un òf mas persona pa tuma esaki den área di Santa Maria over.

2.Kompania pa tuma over Kompania ku lista eks-tensivo di kliente i ku ta bende produktonan natu-ral i produktonan pa baha peso, ta buska persona pa kumpra e empresa ku tur produkto i inventario.

Internashonal1.Ta buska importadóCorporación Marperca,

kompania venezolano ku eksperensia amplio riba tereno di konstrukshon i fabrikashon, ta buska importadó.Tel.: +58-286-7152626E-mail: [email protected]: konstrukshonPais: Venezuela

2.Ta buska represen-tanteInverciónes Greix di Ven-ezuela ta buska repre-sentante pa paña, sapatu i tambe un carrental.Tel.: +58-416-6463419Faks: +58-243-2330390E-mail: [email protected]: moda i hür outo

Pais: Venezuela

3.Ta buska importadóPalmetto Exports ta ofre-sé paña, tas i sapatu pa mucha, hende hòmber i muhé di markanan renom-brá.E-mail: [email protected]: artíkulo di modaPais: South Carolina

4.Ta buska importadóKompania venezolano, Experiencia Mística ta ofre-sé produktonan di aroma-terapia, zeta pa masashi, krema i diferente produkto pa spa.Tel.: +58-0243-2362616E-mail:

[email protected]: kosmétikoPais: Venezuela

5.Ta buska importadóKompania venesolano “Amferd de Venezuela” ta buska importadó pa dife-rente produkto di Venezu-ela.Tel.: +58 243-5539262Faks: +58 243-5539262E-mail: [email protected]: importashonPais: Venezuela

6.Ta buska importadóNingbo Matier Trade Co., ta buska importadó pa nan

produktonan solar for di China.Tel.: +86 574-66113682 / +86 574-66118663Faks: +86 574-87368150E-mail: [email protected]: www.matier.cnSektor: lusPais: China

Si abo tin un oportunidat di negoshi ku bo ke pone den e rúbrika aki òf pa mas informashon tokante un di esnan menshoná, tuma kontakto ku Sentro di Informashon Komersial di Kámara di Komèrsio na telefon 461-3918, faks: 461-5652 òf e-mail nos na [email protected]

Areglo pa stimulá artesano iartistanan den arte plástiko

Meta di e areglo ta pa sti-mulá artesano i artistanan den arte plástiko kurasole-ño ku ta produsí artesania òf arte plástiko di kalidat riba un base regular pa sektor turístiko, merkado lokal i pa eksportashon, pa hiba negoshi legal. Ta purba hasi esaki ofre-siendo e artesano òf artis-ta aki un kombinashon di donashon i fiansa ku un interes favorabel pa inver-shon nan pa amplia i /òf ku ta kontribuí na profesho-nalisashon di e negoshi.

A introdusí e areglo komo reakshon riba e demanda di e turista pa produkto outéntiko di Kòrsou. Prinsi-palmente e turistanan ku ta bin fo’i barkunan krusero i ta bishitá nos isla pa únika-mente algun ora, ku ke hiba ‘un suvenir trahá na Kòr-sou nan tera, ta keda kon-frontá ku produktonan ku no ta produsí lokalmente. Gobièrnu ke mira un kam-bio den esaki. Tambe nos isla konosé hopi talento den artesania i partikular-mente den arte plástiko ku tin e nivel pa por profilá riba merkado internasho-nal, pero hopi be no tin e medionan pa por eksplorá

e merkado aki, dor di e.o. partisipá na bolsa i eks-posishonnan. E areglo aki tin ku yuda hisa e oferta i e kantidat di produkto di kalidat trahá na Kòrsou pa merkado lokal i eksterior.

Pues, abo artesano, eskultor, pintor, diseñadó di moda; bo tin un plan òf proposishon elaborá? Bo tin mester di yudansa finansiero pa esaki? No duda di tuma kontakto ku un di e instanshanan men-shoná ariba: Servisio pa Asuntunan Ekonómiko den koperashon ku Korpodeko, Kas di Kultura, Kámara di Komèrsio i Industria di Kòrsou. Aya lo bo haña mas informashon tokante areglo i kon bo por bini na remarke.

Artesano i artistanan den arte plástiko por hasi uso di un insentivo ku a krea speshalmente ku e grupo aki na mente. Teritorio Insular di Kòrsou ta introdusí riba inisiativa di Servisio pa Asuntunan

Ekonómiko i den koperashon ku Korpodeko, Kas di Kultura i Kámara di Komèrsio i Industria di Kòrsou, “Regeling Ambachtslieden en Beeldende Kunstenaars” òf mihó bisa Areglo pa artesano i artistanan den arte visual.

Pa tur produktor di artesania tin un areglo atraktivo spesial

1717

Page 18: Empresa Chiki Mart 2008

Tin hopi empresario ta yuda ku proyektonan na fabor di komunidat, pero práktikamente hende no sa di nan. Derrell Circkens mes gusta yuda, pero den silensio. Sinembargo, den kuadro di su 20 aña di eksistensia nos a logra el a sali pafó i mustra kiko el

a hasi pa komunidat.Den kuadro di esaki nan a hiba un kampaña den desèmber. Entre otro esun ku a hasi 20 aña na desèm-ber último, por a bai kome ku 3 hende mas i haña su mes kuminda grátis. Ade-mas a pone propaganda i si presentá i bisa ku a mira den e propaganda, nan por a haña 20% di deskue-nto. Mas aleu a organisá un komementu pa kas di hende grandi i pa hóben ménos pudiente, entre nan di GOG i di Bándabou. E hóben i hende grandinan por a bai desayuná i tambe almorsá grátis. Esaki a sosodé algun dia den luna di desèmber.Mas aleu Grill King ta koperá ku organisashon-nan di modelo i beyesa, di

deporte. Derrell Circkens su lema den bida ta ku si e hendenan rònt di dje ta bon, e tambe ta bon. E ta un hende ku si e por kom-partí ku otro, e ta sintié bon.

Derrell Circkens no tin un presupuesto fiho pa spòn-ser. E ta duna segun e por. Si aña pasá el a duna 500 i e aña aki e por duna 600, e ta hasi’é, pero si no tin mas i si ta 300 so e por duna, esei ta loke e ta duna e ora ei. Mirando loke e ta hasi e ta kere ku mas empresa mester sigui e ehèmpel di yuda partikularmente hóbennan. Yuda otro i no wak patras, pasobra e danki ta bini un aña, un dia.

Hasi negoshiPa loke ta hasimentu di negoshi el a bisa di no tin nada di keha. El a pasa den tempunan difísil. Tabatin tempunan bon ku despues a kai i despues lanta bèk. Último 3 aña kos ta kanan-do hopi bon atrobe i pa no papia mes último lunanan di fin di aña pasá. E tem-porada ei tabata unu rekòrt pa loke ta benta. I ora kos ta bon, e ta gratifiká su personal.

Derrell Circkens a mustra kon stabil su negoshi ta, si mira kuantu aña di servisio mayoria di su trahadónan tin. Esaki el a logra, paso-bra na trabou e no ta hefe, pero kolega. P’esei el a forma un tim di maneho ku su trahadónan i nan tur

ta sòru pa e kosnan kana manera mester.

Esun mas bieu na bog

Grill King awor ta e negoshi ku mas tantu aña di eksistensia na e bognan di Waterfort. El a kumin-sá einan komo restorant i ketu bai e ta einan. E ta sigui kere den e bognan.

Apesar ku tabatin tempu ku hopi negoshi einan a sera. Hasta e mester a asta tuma algun di e otro negoshinan over pa tene nan habrí i evitá ku Grill King so no a keda habrí.

Futuro ta mustra bonDerrell Circkens ta mira futuro hopi bon. Pa Kòrsou e ta sinti ku e negoshi ta bayendo bon ku eksepshon di polítika. Kòrsou ta un paraiso i mester sòru pa e keda asina. E ta kompará Kòrsou ku e otro islanan den Karibe i e ta kere ku nos ta logra i por sigui logra kosnan ku otronan no por. E ta kere ku e úniko kos ku mester kambia ta nos sistema di hasi polítika.

1818

Derrell Circkens, direktor di Grill King Restorant:

“Empresario, yuda tambe ora por”

Derrell cirkens: Den kuadro di di-20 aniversario Grill King a organisá komementu pa gruponan di hóben i hende grandi.

Dia 20 di desèmber último Grill King a kumpli 20 aña di eksistensia. Ta trata aki di un restorant ku a kuminsá den forma di un trùk di pan den Saliña i awe tin 20 aña komo restorant na

e mesun sitio, esta na bognan di Waterfort Punda. Derrell Circkens ta e propietario ta orguyoso di su negoshi. Ounke el a konosé tempunan bon i ménos bon, e ta satisfecho i a sigurá ku e lo t’ei pa hopi aña mas.

Page 19: Empresa Chiki Mart 2008

grandi manera Korpodeko, Servisio pa Koperashon di Desaroyo, RBTT, Maduro & Curiel’s Bank, Coach Caribbean, UTS, FATUM, Sustainable Solutions i Quickbind Book Advisors NV, Kámara di Komèrsio i Sentro di Inovashon Kòr-sou a duna nan aporte pa medio di un patrosinio pa asina sostené sektor empresarial chikí.

AperturaDiputado di Turismo i Eko-nomia señor Eugène Rhug-genaath a habri e siman aki ku un bon biní kaluroso na e presentenan. Promé kuné tabata tin diferente diskursonan kòrtiku di entre otro presidente Ruud Thuis di Kámara di Komèr-sio ku a representá Sentro di Inovashon tambe, señor Ralph James di Servisio pa Koperashon di Desar-oyo, señor Arthur Rosar-ia di Korpodeko, señora Milousha Faries di RBTT, señor Chehadi Eddine di UTS i señor Steven Mar-

tina di FATUM. Palabranan di motivashon a resaltá for di tur diskurso pa asina e (futuro) empresarionan ku tabata pa bai bishitá e tayernan kuminsá ku nan metanan fortifiká.Instanshanan guber-namental i semi guber-namental i komersial manera Curinde, Directie Economische Zaken, Ron Assurance, SVB, Stimul-IT, Dienst Economische Zaken, Coach Caribbean, Bentana di Informashon, Quick Book Advisors NV, RBTT, Biz Solution Shop, Maduro & Curiel’s Bank, Coach Caribbean, UTS, FATUM, Sustainable Solu-tions, Kámara di Komèr-sio, Sentro di Inovashon Kòrsou i SEDECK tabata presente durante e evento ku mesa di informashon pa informá partisipantenan.

Bon informá promé ku kuminsá

Durante e tayernan aki e partisipantenan por a amplia nan konosementu riba diferente tópiko, mane-ra kuminsá bo mes negoshi, impuesto i kontròl, opor-

tunidatnan di negoshi den turismo, hasi promoshon sin muchu gastu, mane-ho di gastu den negoshi, inkomstenbelasting, winst-belasting, prosedimentu-nan di importashon i eks-portashon, E-Marketing, sistemanan di supsidio pa empresarionan, network-ing, prevenshon di froude, abilidatnan pa progreso personal i di negoshi, i hopi mas. Despues di a analisá e par-tisipashon a bin resaltá ku tayernan ku e palabranan

den e tópikonan, manera kuminsá, progresá, opor-tunidat, sin gastu a atraé hopi kuriosidat di e bishi-tantenan. Tayernan ku tabata trata temanan ku e palabranan aki aden a yena e salanan ku person-anan kurioso pa sa tepnan balioso i lanta un negoshi eksitoso. Tabata tin tayer spesialisá riba maneho di negoshi ku éksito manera e importansia di komuni-kashon interno i eksterno den bo negoshi, i tambe maneho di kalidat di servi-

sio (ISO 9001). Tayernan di señor Giovan-ni Melfor ku a trata e tema “kuminsá bo mes negoshi” a duna un bon bista riba kuantu hende kier kuminsá algu di nan mes. Ku un asistensia grandi di futuro empresarionan nos por bisa ku tin mas ku 150 futuro empresario bon pre-pará pa kuminsá nan mes negoshi despues di a bishi-tá e tayer spesífiko aki, sobrá tayer i e mesanan di informashon. Marshe pa Empresario 2008 tabata bon bishitá i nos por bisa ku sigur e ses-honnan informativo aki lo keda ripití mas pronto posi-bel. Pronto tambe lo bai sinta ku tur organisashon i instanshanan ku a parti-sipá pa kuminsá plania e di tres Marshe pa Empresario ku lo bira mas grandi.

Por download pre-sentashonnan di Marshe pa Empresario 2008 for di e siguiente websitenan: www.empresachiki.com i www.innovatiecentrum.an, www.korpodeko.an

1919

Di dos Marshe pa Empresario: formando empresarionan sólido den nos ekonomia

Kuminsá ku kalidat den bo empresaUn gran parti di e negoshinan na Kòrsou tin ménos ku 10 empleado i e empresanan aki ta den un lucha kontinuo pa sobrebibí.Pa e motibu aki implementashon di un programa di kalidat ta krí-tiko.Hopi estudio ta mustra ku un kompania chikí no por realisá e ganashinan grandi mesora ku un programa di kalidat, manera un kompania grandi si por, pero e programa tin sigur un impakto riba ganashi riba tèrmino un tiki mas largu i sigur e tin un impakto mesora riba efisiensia di e kom-pania.

Den un negoshi chikí, plan di maneho i programa di kalidat ta kasi sinónimo. E mihó momentu pa kuminsá ku kalidat ta ora bo ta trahando òf modifikando bo plan di negoshi. E momentu ei saliendo

for di e metanan di bo negoshi, bo ta tradusí bo kalidat den entre otro kriterio i forma pa midi bo produkto i servisio.

Un empresa chikí tin algun ben-taha riba esun grandi, esta:• Empresa chikí por move mas lihé, pasó ideanan inovativo por wòrdu aprobá i apliká mas lihé.• Liñanan di komunikashon ta mas kòrtiku i simpel• Ménos burokrasia pa laga un idea yega merkado. E bentahanan aki por yuda sigur den kuminsá ku un programa di kalidat den bo negoshi.

Pa un empresa chikí tin tres prin-sipio básiko pa un programa di kalidat: 1. Enfoke riba bo kliente

2. Kontinuamente drecha proseso3. Envolvimentu total.

Prinsipio 1.Enfoke riba bo kliente ta pa bo sa kontinuamente ki bo kliente ke.

Prinsipio 2Oksígeno pa un kompania keda bibu ta, kontinuamente drecha òf mehorá bo prosesonan mas krí-tiko. E prosesonan mas krítiko ta:1. Esnan ku tin mas impakto riba òf mas interakshon ku e kliente.2. Prosesonan ku ta eksigí hopi tempu i sèn.3. Prosesonan ku bo ta suak aden kompará ku bo kompetidor

Prinsipio 3E empresario mester ta involukrá i manehá su rekursonan i tur sobrá

prosesonan pa por logra e dos promé prinsipionan. Den e plan di maneho bo por inkorporá e elementonan di kalidat pa bo empresa. Elementonan di kalidat mester bira parti integral di bo sistema di maneho. Bo por usa prinsipionan tambe di ISO 9001:2000 pa yudabo manehá kalidat den bo negoshi.

Den e siguiente edishon nos lo bin ku un tèst fásil ku e empre-sario mes por hasi pa wak kon su negoshi ta pará pa loke ta e maneho di kalidat.

Javier Samson ta business advisor na

InnovatieCentrum CuraçaoTelefon: 737-1360

E-mail: [email protected]

Parke Industrial Brievengat F-1

<<<< página 11

Gobièrnu tabat'ei ku su stènt di Bentana di Informashon.

Page 20: Empresa Chiki Mart 2008

Udddfsdfasdfsdafa

DANKI PA BO APORTE

NA

MARSHE PA EMPRESARIO 2008!

Estimado Spònser,

Na nòmber di komité organisadó di Marshe pa Empresario 2008, ku ta konsistí di koleganan di Sentro di Inovashon Kòrsou i Korpodeko, Kámara di Komèrsio, kier yama bo danki pa honra nos ku bo aporte i asina kontribuí na realisashon di Marshe pa Empresario 2008 ku a tuma lugá 25-28 di febrüari den World Trade Center.

A sera e evento aki ku partisipashon di mas di 1100 (futuro) empresario ku a asistí na 56 tayer den 4 dia i un kantidat relativamente grandi di persona ku a pasa simplemente pa tuma informashon serka diferente instansha i organisashon presente. Esaki ta nifiká un kresementu na kantidat di aktividat kompará ku 2007 ku tabatin 32 seshon den 5 dia.

Danki un biaha mas pa bo sosten i nos ta spera di por konta ku esaki den futuro.

-UTS – RBTT – MCB - FATUM - Coach Caribbean -Sustainable Solutions - Quickbind Book Advisors NV –

Mesanan di informashon:

Curinde – Directie Economische Zaken – Ron Assurance – SVB – Stimul-IT Dienst Economische Zaken – Bentana di Informashon – Biz Solution Shop

– SEDECK – Inspectie der Belastingen – BAB - Ofisina pa Propiedat Intelektual – Centraal Bureau voor Statistiek – Domeinbeheer.

2020