esun edishon yanüari 2015

12
Edishon no.4 Pa aviso, sugerensia i remarke tuma kontakto ku redakshon di Esun na email: [email protected] Edishon Yanüari 2015 Libertat di ekspreshon ta e libertat di un suidadano pa ekspresá su mes sin mester wòrdu sensura òf pèrsigui dor di un persona, instansha, ideologia òf gobièrnu. Libertat di ekspreshon no ta apsoluto. Su límitenan ta kondishoná na leinan vigente. Na mes momentu, diferensha di opinion no ta hustifiká e uso di violensha i matamentu di ser humano. Solamente a base di diálogo i komprenshon nos ta yega na otro. Pakiko gobièrnu ta sirbi anto? Enseñansa : Igualdat na entrada, pero tambe na final “Grace Place” “De strijd om de stemmen is begonnen” Muchanan ku ta tenta Kampionato Vòlibòl Boneiru 2015

Upload: esun

Post on 07-Apr-2016

252 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

"ESUN" ta un korant mensual grátis produsí na Boneiru. E ta optenibel na mas di 50 lokalidat stratégiko na Boneiru. Nos ekipo dinámiko di eskritornan ta kubri tópikonan di interes den áreanan soshal, kultural, rekreativo, ekonómiko, polítika, medio ambiente, teknologia, estilo di bida etc. for di un perspektiva lokal. E kontenido ta konsistí di artíkulo na papiamentu i hulandes. E korant ta sali riba merkado na kuminsamentu di kada luna. ------------- "ESUN" is een gratis maandelijkse krant die geproduceerd wordt op Bonaire. Maandelijks is een exemplaar af te halen bij meer dan 50 strategische lokaliteiten op Bonaire. Het dynamische team van schrijvers verzorgt een variatie aan originele thema’s op het gebied van sociale aangelegenheden, cultuur, recreatie, economie, politiek, natuur, technologie, lifestyle etc. Vorenstaand vanuit een lokaal prespectief. Het inhoud bestaat uit zowel Papiamentu als Nederlandstalige artikelen. De krant is aan het begin van elke maand beschikbaar.

TRANSCRIPT

Page 1: ESUN edishon yanüari 2015

Edishon no.4

Pa aviso, sugerensia iremarke tuma kontakto ku

redakshon di Esunna email:

[email protected]

Edishon Yanüari 2015

Libertat di ekspreshon ta e libertat di un suidadano pa ekspresá su mes sin mester wòrdusensura òf pèrsigui dor di un persona, instansha, ideologia òf gobièrnu. Libertat diekspreshon no ta apsoluto. Su límitenan ta kondishoná na leinan vigente. Na mes momentu,diferensha di opinion no ta hustifiká e uso di violensha i matamentu di ser humano.Solamente a base di diálogo i komprenshon nos ta yega na otro.

Pakiko gobièrnuta sirbi anto?

Enseñansa :Igualdat na

entrada, perotambe na

final

“GracePlace”

“De strijdom de

stemmen isbegonnen”

Muchananku tatenta

KampionatoVòlibòlBoneiru

2015

Page 2: ESUN edishon yanüari 2015

2 Edishon Yanüari 2015

Hefe di redakshonSharlon WillemsDaroul H. Croes

Eskritornan

Sergio van denEeckhout

Rudsel MercelinaEdward A. Reyes

Herbert DomacasséPetra Meese

KolaboradornanBói Antoin

Rudy Domacasse

ImprentaDrukkerij “De Stad”

N.V.

LayoutEdward A. Reyes

E-mail:redakshon@

esunboneiru.com

For di 10-10-10 Minis-ter di Enseñansa, Kulturai Siensia (OCW) taresponsabel pa e manehodi enseñansa na e islananBES. E punto di salida taku un alumno di HulandaKaribense ta meresé mesun kalidat di enseñansa kuun alumno na Hulanda.Awendia direktivanan diskol mes ta responsabelpa e kalidat di enseñansana e skol i e personalmester ehekutá esaki.Ántes e responsabilidat akipa gran parti tabata serkagobièrnu. E ròl di gobièrnulokal den enseñansaaktualmente a wòrduredusí na leerplicht,alokashon i mantenshon die skolnan.

E sistema di enseñansaHulandes pa gran parti tawòrdu formá pa nesesidatI kapasidat di merkadolaboral hulandes. Banda diesaki, palabrashonnanhasi den Union Oropeotambe tin influensia ribadesaroyonan riba e área dienseñansa. Esaki taimpliká ku siertoinfluensia oropeo lo tapresente den nos manehodi enseñansa lokal. Unpensamentu ku ta wòrdukarga dor di mayoriahende ta ku enseñansa i

labor ta e solushon padesigualdat sosial opobresa. Mas enseñansa /estudio bo tin, mas mihótrabou lo bo haña ku mihósalario. Enseñansa taduna posibilidat i ta hasiku gruponan di riesgo pormehorá nan destino.Banda di esaki tin e hechoku paisnan ta bira mas imas meritocratiko,kaminda ku trabou duru iesfuerso ta wòrdu baloráden sén.

Konsekuensia di esakita, ku ta biba unpensamentu ku pobresa òfrikesa ta e resultado di bopropio esfuerso o talento.Dor di esaki entre otrotrahadónan di maneho taenfoká hopi pa krea eposibilidat igual pa hañaenseñansa. Tur muchamester bai skol.

Un estudio hasi naBoneiru na 2011 pa OCWbou di mayornan ku yu naskol, a mustra kumayornan tambe takonvensí ku enseñansa taimportante i ku nan tastimulá nan yu pa ku nanskol. Un otro estudio hasipa Spruit (2011)sinembargo a mustramayor ku ta traha fulltime,mayor soltero òf mayor kunan mes no a haña hopienseñansa i no por yudanan yu ku hùiswèrk, no tayega na akshon konkretopa yuda nan yu. Spruit amustra ku den e grupo dialumnonan ku a dròp out,o sea stòp ku skol proméku nan hañá nan diploma,un gran parti a hasi esakipa motibu di pobresa osituashon finansiero.

Estudionan deneksterior a mustra kuyunan di hende den klaselaboral òf di hende diménos rekurso sa taménos ambisioso ku otroi hopi bia ta aseptá ekonsehonan didosentenan ku ta bisananpa no fòrsa i baha nanambishon. Lástimamentesierto dosentenan ta basanan ekspektativasolamente riba nan propioidea di kiko ta un alumnoideal. Dor di esaki tindosente ta inkliná dibalotá e potensial diyunan di hendenan diklase sosial mas abou. Nanta ferwagt ku e alumnonanaki lo faya mas tantu i tamira esaki komokonsekuensia di e alumnosu situashon familiar. Pasota yu di un mama soltera

ku un tata sera den prizòn,no nesesariamente tin kunifiká ku e yu nunka lo porkaba un HBO. Ealumnonan aki mesterwòrdu stimulá i guia pakaba nan estudio i logranan máksimo potensial.

Dosentenan no mesterdeskurashá e alumnonanaki, pero mesterenkurashá nan ku palabrapero tambe ku manehoadaptá.

Mester tin posibilidatigual pa haña enseñansa,

pero mas importante ta kumester tin posibilidat igualpa alkansá i terminá unestudio. Ku otro palabrano solamente posibilidatigual na entrada dienseñansa pero tambeposibilidat igual na salida!

Kabritunan a hasi uso di nan último oportunidat pa kome for di naturalesamiéntras ku trabounan di limpiesa ta tuma lugá den besindario di EdenBeach.

Enseñansa : Igualdat na entrada, pero tambe na final

Page 3: ESUN edishon yanüari 2015

3Edishon Yanüari 2015

Pakiko gobièrnu ta sirbianto? Kiko nan ta hasi kueksepshon di kobra e pueblobelasting demasiado haltu ikansa hende ku bòshi regla?

E suidadano promedio tapaga na Boneiru 30,4% òf35% di su entradanan anualna belasting. Huntu ku eprimanan ku nos ta pagamensualmente pa kuidomédiko etc. E loke nos tapaga mensualmente tawòrdu uza entre otro paenseñansa, kuido i penshondi behes. Tur e kosnan akita kosnan nesesario iimportante. Pero dikongobièrnu ta mete su mes denesakinan?

Nos komo siudadanonanlo no por atendé esakinansin un gobièrnu? Nos porlanta diferentekompanianan i kisas astahasi un tiki ganashi. Nosnegoshantenan Boneriano lopor krea produktonan iofresé nan na un preisrasonabel. Ya tin skolnanpriva kaba na Boneiru i naotro parti di mundu tinhospitalnan priva tambe.

Dikon anto un sektorpúbliko?

Na e sektor públiko tapertenesé tur e instanshanankaminda e aktividatnan tawòrdu finansiá pa gran partidor di nos sènnan dibelasting. Na Boneiru noskonosé gobièrnu di Reino,Entidat públiko di Boneiru idiferente fundashon grandi ichikitu manera p.e.Fundashon Mariadal iFederashon Sentro diBarionan di Boneiru.

Den un negoshi enegoshante mes ta paga tursu aktividatnan dor di bendesu produkto òf servisio. Nanmeta prinsipal mayoria besta hasi ganashi.

Hopi biaha e nesesidat diun gobièrnu ta bini dor di emal funshonamentu di e maninvisibel di merkado(demanda di produkto dor deesun ku mester di dje i e mididen kual e merkado porsuministrá e demanda aki naun manera pagabel).

Tin 7 okashon kamindanesesidat di un sektorpúbliko ta bini dilanti:

1. P r o d u k t o n a nkolektivo

2. Efektonan eksterno3. Efekto di skala

4. A s i m e t r i ainformativo

5. Repartishon hustu dientrada

6. Paternalismo7. Desaroyo ekonómiko

1. Produktonan kolektivoNos ta papia over di un

produkto puramentekolektivo na momento ku turhende ta uza esaki. E no tabai a kosto di un otro hendei bo no por kita un hende digosa di dje. Un ehèmpel diesaki ta nos defensanashonal. Dikon nos no talaga esaki over na merkado?E ta difísil pa merkadostipulá un preis pa nosdefensa i bo no por limitádefensa na hendenan ku tapaga so. Esnan ku no tapaga belasting tambe tinderecho riba esaki.Ekonomistanan ta yamaesakinan produktonan ku tainkluí “free riders”.

No tin hopi produktonanpuramente kolektivo naBoneiru. Gobièrnunantambe sa ofreséproduktonan “semikolektivo”. Merkado mes lopor ofresé esakinan pero tòchgobièrnu mes ta atendé kunan. Dikon? Trahamentu dikaminda por ehèmpel si nosmes bai paga esaki e lo salinos sumamente karu pa per-sona. Nos ta asumí kugobièrnu lo por regla unmihó preis.

2.Efektonan eksternoEfektonan eksterno ta na

momento ku un negoshantetraha un produkto ku tabenefisiá e konsumidó peroku un otro pèrsonanan òfsektornan ta sinti un efektonegativo òf positivo. Unefekto negativo ta si un skoldi buseo ta guia subuseadónan di un manera kunan ta destruí nos koralnane efekto lo wòrdu sinti dor dimas partido ku solamente epartido aki. Un efektopositivo ta ser demostrá dordi enseñansa. Un sektor dienseñansa salu lo kreahendenan mas produktivo isalu i nivel di kriminalidatmas abou. E pagadó dibelasting lo probechá diesaki na final pa motibu kulo tin mester di ménos sèn paseguridat i kuido.

3. Efekto di skala:Ora ku un negoshante ta

e úniko ku ta ofresé unprodukto òf servisio ku tasumamente importante paun kantidat di hende e porhisa e preis di e produkto akina un nivel desproporshonal.E negoshante ta pone su mesden un posishon di podergrandi na momento ku egastunan inisial pa kuminsáku e negoshi ta sumamentehaltu. Pensa riba awa,koriente i gas. Un otroopshon pa resolvé eproblema aki ta pa lagamerkado mes produsí bou disupervishon di gobièrnu pamantené tarifananresponsabel. E konstrukshondi Bonaire HoldingMaatschappij por wòrdukonsiderá komo unkonstrukshon den edirekshon aki.

4. Asimetria informativo:Merkado ta funshoná

mas mihó na momento ku ekonsumidó sa kiko e porspera di e produkto. Sistemadi opinion (reviews) ribaInternèt por yuda hopi denesaki. Na Boneiru gobièrnuta kontribuí den esaki tambepa medio di finansiamentuna Tienda pa Konsumidó.

5. Repartishon hustu dientrada

E mekanismo di merkadono ta duna garantia di unentrada hustu pa persona.No ta tur hende ta hasiganashi igual for dimerkado. Sigur si esaki tapor ehèmpel un hende kudesabilidat òf di edat haltu.Ta p’esei histórikamentegobièrnu a bai hunga un ròlden repartishon di entrada.Na Boneiru p.e. trahadónanta paga belasting i primananpa kontribuí na fondonan kutei pa kuido pa e ménospudientenan.

6. Paternalismo:Si gobièrnu ta sinti ku e

suidadano ta limitá densierto arianan di sukomprondementu di kon etin ku komportá su mestambe e por disidí na aktua.Gobièrnu ta finansiá iorganisá diferente eventonankultural manera Maskarada,Regatta, Dia di Rincon, Fiestadi San Huan i San Pedro pa

e Boneriano por kedakonsiente di su herenshakultural. Tambeproduktonan ku ta wòrdumira komo dañino pa ehende ta haña èkstrabelasting riba nan (akseins)pa nan por bira ménosatraktivo. Por ehèmpelalkohòl i sigaria.

7. Desaroyo ekonómikoNa momento ku ekonomia

stanka òf ta krese ménos lihéGobièrnu por duna esaki un“jump start” dor di saka mastantu sèn. Lo kontrariotambe ta posibel. Namomentu ku ekonomia takrese muchu lihé gobièrnupor disidí na limitáinvershonnan pa ekresementu no krese na unmanera desproporshonal.

Den e ártiko aki mi amenshoná 7 motibu pakikonos tòch ta bon i nesesariopa tin un gobièrnu. Mi tinsigur ku tin mas. Mayoriabes nos mester di dje pamotibu ku e merkado mes nota regulá su mes pa ku siertoprodukto i servisionan.

Naturalmente e preguntata keda semper si e gobièrnupor regla esakinandebidamente òf si tòch emetementu di gobièrnutambe tin sudesbentahanan. Sigur esakitabata i ta e kaso pamayoria gobièrnunan:

1. Polítikonan ta konosípa ta muchu okupá kupróksimo elekshonnan

2. Polítikonan sa tahopi sensitivo pa deseonandi gruponan den minoria kuta “grita mas duru”.

3. E “prijskaartje” digobièrnu no tur ora ta masbentahoso ku esun di emerkado ku ta regulá sumes. Mester keda evaluáesaki kontinuamente dor dikeda “challenge” e nivel diefisiensia di gobièrnu.

4. Sierto ámtenarnanta uza nan poder pa kumpliku nan propio agènda. Esakihistórikamente a hiba na ungobièrnu demasiado grandi,ku mas regla i masburokrasia.

Pakiko gobièrnu ta sirbi anto?

ARE YOU A TOP PERFORMER? VACANCY

If you meet the following criteria, we welcome your application and look forward to meeting you. THE COMPANY: Bonaire Yellow Pages is recruiting for the position of Field Sales Consultant to further develop Yellow Pages Directory Advertising. ARE YOU? - A dynamic, enthusiastic self starter - Customer focused and results-oriented - Dedicated to helping businesses succeed - A convincing negotiator - Confident & self motivated - Able to handle high pressure environments - A Team Player - An Bonaire national residing in Bonaire - Able to travel DO YOU HAVE? - A proven track record in sales for at least two years - Tertiary level education - Strong Computer and Internet skills - A high level of maturity - Sound business acumen - Excellent written and oral communication skills - A reliable motor vehicle WE OFFER: - Excellent compensation - A pre-assigned customer base - Quality marketing support - Excellent internationally recognized training and on-going support Please send your applications and detailed resumes to [email protected]

Think success! Think Yellow!

We appreciate all applications, however only short listed Applicants will be contacted.

Page 4: ESUN edishon yanüari 2015

4 Edishon Yanüari 2015

E satisfakshon pa tin bomesun kas, sea kumpra òftraha ta e deseo di mayoriaser humano. Normalmente epareha sea kasá òf kompañata tuma e desishon huntu patin nan propio kas. Eeksperiensha p’ami persona tatotalmente diferente. Mi tin37 aña di edat, mi tin un bontrabou i mi ta soltera i mi notin yu. Na komienso di 2012mi a kuminsá pensa deninvertí den algu propio. Mi apapia ku mi mayornan i nana apoyámi den mipensamentu ku enbèrdat si boyega na bo propio kas e lo taun bon invershon i tambe unotro manera di ta totalmenteindependiente. Mi a kuminsábuska informashon na 2013 ia disidí di bai bishita ekonosido evento di “”ExpoCas”” ku ta tuma lugá tur añana Aruba durante 3 dia. “ExpoCas” ta konta ku presensia didiferente kompania iinstanshanan na Aruba kut’ei pa yudabo yega nakonstruí i diseñá bo propiokas, entre otro kompanianandi Real Estate, konstrukshon,muebleria, bankonan,kompanianan di alarma iseguridat, FCCA i hopi mas.Durante mi rekorido den“Expo Cas” mi wowo a kairiba un kompania i mi a disidídi aserka nan i hasi algunpregunta. Nan a duna mi unbuki ku tabata ilustrádiferente modèlnan di kas inan preisnan. Loke ma gusta

ta ku e buki ta hopi simpel ikla, spesifikando tur etrabounan ku nan ta hasi.Akinan mi por a wak kiko turta inkluí i loke tambe taekskluí den nan trabou. Masainda e ta un proyekto estilo“turn key”. Esaki ta enserá kue kompania ta sòru pa entreotro diseñá i konstruí bo kasi ta entrega esaki ora e kedakla. Nan mes ta dil ku váriosaspekto tékniko iatministrativo, di e forma eie kumpradó di kas tin ménosdoló di kabes. P’ami ekonsepto ei tabata unu sub-lime. Banda di esei ekompania aki ya tineksperensia den benta ditereno, diseño i konstrukshondi kas i nan tin váriosproyekto eksitoso na Aruba.Dor di esaki mi a keda kòrdae kompania aki.

Personalmente mi deseosemper ta pa tin un kas denmi dushi distrikto di SantaCruz. No a bai fásil pa hañaalgu na mi gustu. Tur dia mitabata wak diferentekorantnan òf e konosidorevista “For Sale” pa wak sitin algu ku mi gusta. Mi ayama diferente persona diReal Estate ku ta bende tereno(eigendom), pero mi no a hañanada ku mi gusta òf a halami atenshon. Na 2014 mi awak un aviso di un kompaniaku ta bende tereno pa konstruíkas na un residensia na ebario Papilon, situá den midistrikto di Santa Cruz. A

resultá ku ta e mesunkompania ku mi a papia kunéna “Expo Cas” na 2012. Mi anota e number i mi a keda diyama momento ku mi kaba ditraha. Una bes na kas mi ayama e kompania i a duna dikonosé ku mi ta interesá denkumpra tereno i konstruí kasden nan residensia. Ora mi aduna mi nòmber nan ainformá mi ku pa kasualidatmi mama tambe a yama painformá pa e mesun tereno.Algu ku mi a haña hopi apart.Atardi ora ma yega kas mikomentá esaki ku mi mama ie di ku enbèrdat e tambe awak e mesun aviso i a pensadi biaha ku esaki lo ta untereno perfekto p’ami. Na emomento ei e la disidí di yamai buska algun informashonenkuanto e tereno. Esakitabata un sorpresa hopiagradabel paso e la mustramiku na final di dia un mamakonosé su yunan mihó ku nanmes ta kere.

Un par di dia despues mia bai wak e tereno huntu kumi tata i nos tur dos a yegana e konklushon ku elokalidat ta esun perfekto pakonstruí mi kas. Ma tumakontakto atrobe ku ekompania i nos a kuminsáprepará pa e proseso pakompra di tereno ikonstrukshon di mi kas. Dentranskurso di e dianan mi akuminsá hasi bishitadiferente banko pa wak kuatin e mihó interes pa hipotek

e proseso. Pronto si tur kosbai bon konstrukshon di mikas lo mester por kuminsá nafinal di febrüari. Mi ke aenkurashá tur hende muherku ta independiente, seasoltera ku yu òf sin yu ku sibo deseo ta pa tin bo propiokas esaki ta posibel i porlogr’é ku esfuerso di bo traboui perseveransia. Never giveup!

E soño pa yega na bo propio kas

i pa sigui informá di e posibelservisio ku nan por brindamiunabes mi disidí di serakontrakt ku nan. Mi a lograhaña un bon dil serka unbanko konosí na Aruba imané aña 2015 a habri mi afirma kontrakt ku nan. Mi tasumamente kontentu ku turkos a bai basta lihé. Mi ahaña un bon servisio di ebanko i un bon guia durante

Redakshon di ESUN tawòrdu aserkakonstantemente denpueblo pa hendenan ku tininteres den skibimentu diartíkulonan, análisis,reportahenan òfpublikashon di potrèt.Hopi di nan kier kompartínan pensamentu, opinionòf storianan ku puebloboneriano, pero no saunda pa kuminsá òf no tahaña e oportunidat pa kuesaki den otro medionandi komunikashon.

ESUN a wòrdu inisiá paduna tur hende e

oportunidat di ekspresánan mes libremente i pa emotibu ei nos ta mas kudispuesto di duna esnaninteresá e espasio ioportunidat den noskorant pa kompartí nanartíkulonan i potrètnan kupueblo di Boneiru. Bo porhasi esaki na papiamentu,hulandes, spañó òf ingles.

Bo ta interesá denforma parti di ESUN? Tumakontakto ku nos [email protected]òf via +599 7850738 /+599 7861519

FORMA PARTI DI ESUN

Page 5: ESUN edishon yanüari 2015

5Edishon Yanüari 2015

Pa: Herbert DomacasséNaturalmente di mi parti

tambe lo mi kier deseá un itur un Aña nobo Próspero ibendishoná i ku nos tur,espesial tur nos lidernan lorisibí e sabiduria pa dunadirekshon korekto i eksitosona nos komunidat. Danki natur nos lidernan pa nan aportena desaroyo di nos komunidatden Aña ku a transkurí. Mi lokier kontinuá na tresepuntonan importante kumester ta presente serka noslidernan, pa realmente porkonsiderá nan komo lider.

Esaki ta importantepasobra no ta eksistí lider sino tin siguidó. Un lider ta serkonsiderá komo lider namomento ku e tin siguidó!Otro ingrediente importanteku mester forma parti di e per-sona ta KOMPROMISO. Esakita separá hasidó for disoñadó! E ser humano lo nokier sigui ningun hende si nanno demonstrá kompromiso.Mundu nunka a eksperenshaun lider ku tabata falta dikompromiso. Esaki pa kadapersona tin un nifikashon

diferente;pa un bòksdó esaki ta

nifiká bolbe lanta for di e lonakada bes ku e ta ariba flur; pae sòldá ta pa subi e seru sinsa kiko e ta bai topa e otrobanda di e seru; etc. Si bo kierta un lider efektivo bo mesterta un persona kukompromiso. Ku kompromisoberdadero ta inspirá i atraéotro hende. Esaki lo mustratur otro persona ku bo tinkonvikshon. Hende lo kierkere den bo solamente si bota kere den e kousa i ku bo lotin kompromiso pa ku bokousa. Kiko ta e naturalesaberdadero di kompromiso? Paesaki mi lo kier hasi algunopservashon; *-Kompromisota inisiá den kurason di e serhumano; tin hende kier pa turkos ta perfekto promé ku nanta dispuesto pa komprometénan mes ku kualkier kos.*-Kompromiso ta ser getest dordi bo akshon; un kos ta konbon nos ta papia ariba e temadi kompromiso, pero ta alguotro pa hasi algu ariba etereno aki. E úniko manera kubo por midi kompromiso ta,

kon aktivo bo ta ariba etereno aki, pues bo akshon.*-Kompromiso lo habri eporta di logronan; komo liderlo bo konfrontá hopi opstákuloi oposishon, p’esei lo tinmomentonan ku ta solamenteku kompromiso lo bo porlogra. Lo tin vários kosnan pastrobabo den bo bida dikompromiso entre otro faltadi metanan den lokual bo tahasi; personanan ku tin dudaku nan lo por realisá algu denbida; tambe lo tinmomentonan ku lo bo kierentrega pasobra e ta muchukompliká; Pueskonstantemente lo bo topa kumotibu pa entrega i si no tapa e kualidat di kompromiso,lo bo no tin éksito i lo bo nowòrdu konsiderá un lider.Awor kon nos lo por mehoráe kualidat di kompromiso aki?Ami lo kier rekomendá losiguiente; *-KALKULASHON; lo ta rekomendabel pa bo hasiun internalisashonregularmente kon bo ta hasiuso di bo rekursonan (tempu,plaka etc) esaki lo yudabo pabo kalkulá mes ora kon bo tarepartí bo kompromiso; *-establesé kiko ta SUMAMENTEIMPORTANTE den bo bida i kubo ta dispuesto pa hasi tur kospa por logra; *-USA EMETODO DI EDISON; ora epersona aki tabatin un idea etabata pa un invenshon, etabata yama un konferenshadi prensa i ta anunsiá siinvenshon i despues e tadrenta su laboratorio pa trahaariba e invenshon. Ora bo hasibo plannan konosí, lo bo tamas komprometí pa realisáesaki tambe. Asina aki mi kiera trese e tema aki dilanti pabo realisá ku e kualidat aki tasumamente importante pa bopor wòrdu konsiderá komo unlider i ku lo bo tin tambesiguidó.

Awe mundu henter ta sklamapa hendenan komprometí, estahendenan ku lo kier hasi turposibel pa realisá nan plannan.

Esaki ta hasi un persona unlider i Bonaire mester dihendenan komprometí. E Añaaki nos lidernan polítiko lo tinotro oportunidat pa trese nanplannan pa e futuro di Bonaire,pero ta solamente kukompromiso esaki lo por taeksitoso.

E HÒMBER MAS SABÍKonsehonan di e

Kaya Lib. Simon Bolivar # 5 > P.O.Box 692 > Bonaire, C.N. T: (599) 717 2926 > F: (599) 717 2962 > [email protected]

Bonochi òf bon dia kisas bon tardi ta dependé taki ora bo ta disfrutando di e prestigioso korant aki.Kisas hasta un felis aña si mi no a mirabo òf a deseábo esaki ainda i ku Dios bendishoná bo e aña aki.Komo ku ta na komienso di un aña mi ta baienkurashá mi ruman pa nos por ta mas den Dios suboluntat e aña aki. Kon esaki por ta posibel, ta dordi lesa su palabra e Beibel pa nos haña sa kiko e tabisa, spièrta, animá, enkurashá nos kuné. Salmokapítulo 1: 1 -3 Bendishoná ta e hende ku no takana den konseho di e malbado nan, ni ta para denkaminda di pekadornan, ni ta sinta riba e stul di bofonadornan! Ma su delisia ta den e lei di Señor, i densu lei e ta meditá di dia i anochi. I e lo ta manera unpalu, planta kantu di kantu di koridanan di awa, kuta duna su fruta na su tempu, i su blachi no tamarcha; i tur loke ku e hasi e ta prosperá. E skrituraaki ta kuminsá ku e palabra Bendishoná. Ken e taunda pa e kana, sinta, su delisia su sitio, su fruta iprosperidat .

Na unda lo bo kuminsá e aña aki. Ta Dios su palabraso por dunabo e guia korekto, pero bo mesterobedesé. Salmo 122: 1 Mi tabata kontentu ora nana bisami; “laga nos bai na kas di Señor.”For di ki diabo a bai un iglesia/misa òf kuantu bia bo a bai añapasa. Laga nos bai konsentrá riba e dos kos nanimportante aki e aña aki. Lesa Dios su palabra i baiiglesia/misa. Hebreonan 10:25 I no laga di asistí nanos mes reunion nan ,[misa òf iglesianan] manerata kustumber di algun, ma enkurashá otro; i muchumas ainda, ora ku boso ta mira ku e dia ta yegandoserka. I di bèrdat e ta yegando serka, laga noskuminsá awor ku e dos puntonan aki. Pa Diosbendishoná nos e aña aki.

Rudsel Mercelina

SKUCHASKUCHAGuia korekto pa

un aña nobo

Un kontesta suave ta kita rabia, ma un palabra skèrpita lanta rabia.

Lenga di e sabínan ta uza konosementukorektamente, ma boka di e bobonan ta brota lokura.

E wowonan di SEÑOR ta tur kaminda, vigilando malui bon.

Un lenga suave ta un palu di bida, ma pèrvèrsidatden djé ta kibra e spiritu.

Un bobo ta despresiá disiplina di su tata, ma esunku aseptá reprendementu ta prudente.

Den kas di e hustu tin hopi rikesa, ma den ganashidi e malbado tin problema.

Lepnan di e sabínan ta plama konosementu, makurason di e bobonan no ta hasi asina.

Sakrifisio di e malbadonan ta abominashon paSEÑOR, ma orashon di e rektonan ta Su delisia.

Kaminda di e malbado ta abominashon pa SEÑOR,ma E ta stima esun ku ta sigui hustisia.

Disiplina severo ta pa esun ku bandoná e kaminda;esun ku ta odia reprendementu lo muri.

Seol i Abadon ta dilanti di SEÑOR, kuantu mas ekurasonnan di hende!

Un hasidó di bofon no ta stima esun ku reprend’é, nie lo no bai serka e sabínan.

Un kurason alegre ta hasi kara kontentu, ma ora kue kurason ta tristu, e spiritu ta kibrá.

Kurason di esun ku tin komprendementu ta buskakonosementu, ma boka di e bobo ta alimentá sumes ku lokura.

Tur e dianan di esun ku ta afligí ta malu, ma esun dikurason kontentu semper tin fiesta.

Mihó djis un tiki, ku e temor di SEÑOR, ku grantesoro, i problema huntu kuné.

Mihó un tayó di bèrdura kaminda tin amor, ku untoro gòrdá i odio huntu kuné.

Un hende ku ta rabia lihé ta lanta pleitu, ma esun kuno ta rabia lihé ta kalma pleitu.

Kaminda di e floho ta manera un trankera disumpiña, ma bereha di e rektonan ta un kamindagrandi.

Dikon un lider tin siguidó 3

Page 6: ESUN edishon yanüari 2015

6 Edishon Yanüari 2015

Vaak gaan mensen naar eentent om wat eten te halen. Jeplaats je bestelling je ontvangtje voedsel, betaling volgt en hupweg ben je. Bij mij begon het zoen al snel is het niet alleen maarsnel wat te eten halen maar ookgezellig babbelen. Hoe gaat hetmet de kinderen, het leven dezaak bla bla. Het is altijd gezelligen liefdevol. Altijd weer lijkt hetalsof het gespreknoodgedwongen onderbrokendient te worden, want ik moetweer naar het werk en zijmoeten verder koken enbedienen, want je verdiend geengeld met alleen babbelen, tenzijdat je een carburateur bent endat zijn wij niet. Toen kwam hetidee naar voren om een keertjeeen interview te houden. Goedidee dacht ik maar wanneer bleefeen beetje hangen. Het wastenslotte bijna eind van het jaaren dus is iedereen druk druk druk.

TelefoontjeHallo zegt de beste mevrouw

vriendelijk aan de andere kantvan de lijn. Ja met mij ik ben terugvan vakantie en wilde graag deinterview houden aanstaandezondag. Oooooo ..... uhhhh......ik moet kijken want, ..... hmmmhet gaat niet want dan zit ik inde kerk. De hele dag vroeg ik?Hmmm wel misschien kan hetwel na de ochtend rond 1 uur.Ok tot dan, en er werdopgehangen.

De interviewPunctueel zat het gezin op

mij te wachten. Vader moederen de 3 kinderen welke braaf opeen rij stonden. Allemaal in hunmooie kerkkleding. Na detraditionele goede wensen voorhet nieuwe jaar te hebbengegeven, kon de interviewaanvangen. Zij gaf aan IneesMelgiot getrouwd Sint Jagoenvan Surinaamse afkomst tezijn.Wel degelijk wetende dat zijnman een halve meter verder aantafel zat, voerg ik, heb je eenpartner? Met een brede lach zeize mijn man is Andrew Sint Jagoen we zijn 13 jaar gelukkiggetrouwd, terwijl ze diep naarhem keek om een bevestigingte ontvangen. Ze ging verder envertelde dat ze elkaar inNederland hebben leren kennen.Andrew is een Boneriaan en gaf

trots aan “mucha di Rincon”(kind van Rincon) te zijn. Zehebben 3 kinderen waarvan 2meisjes van 12 en 7 jaar en 1jongen die inmiddels 2 is.

Naar BonaireInees zegt dat ze Bonaire

vanaf het eerste bezoek al heelerg leuk vond en dat het in haargedachten is blijven hangen. Zezijn daarna nog een paar keerteruggekomen. Het verlangenom te emigreren bleef groeien.Andrew wilde ook altijd terugnaar zijn geboorte eiland. Menzegt dat achter elke succesvolleman een .... vrouw staat. Wel indit geval klopt het, want Ineeszei, “Ik heb hem gesteund en wezijn hiernaartoe gekomen”.Inmiddels wonen ze 3,5 jaar opBonaire.

Lokale ondernemersAndrew en Inees hebben een

eten afhaaltent in “Playa”. Denaam “Grace Place”.Elke keer alsik eten ga halen hebben we lol.Ik krijg dan ook altijd het gevoeldat je specifiek eten aangebodenwordt. Het is net als je een autogaat kopen en je hebtverschillende opties. Met ofzonder elektrische ramen,velgen, leren bekleding enz.Alleen in dit geval gaat het omwat je op je bord wilt hebben.Men probeert zoveel mogelijkhetgeen te proveëren wat je wilthebben. Maar hoe is ditbegonnen?

Lekker koken,lekker eten

Inees is altijd drukdoende inde keuken en de kookkunstheeft ze ook gekweekt vanaf deleeftijd van 9 jaar. Ze komt uiteen gezin van een hardwerkendealleenstaande moeder met 6kinderen. Haar zorgzamemoeder kookte elke ochtendzodat zij altijd tussen de middagvoedsel hadden. Een keertje washet er niet want haar moederwas ziek of zo. Inees gaf danthuis aan dat zij wilde koken, enhet lukte ook nog prima. Inees,“en dit alleen door te kijken. Mijnzussen hadden geen intreresse.Ik was altijd de pineut.” Maar ergvond Inees het niet, ze deed hettenslotte met plezier.

Een profesie gekregenInees gaf aan dat het

verlangen om iets te doen in de

horeca altijd al bij haar heeftgeleefd. Inees, “ik sta graag inde keuken.”Ook tijdens hunbezoekjes aan Bonaire werd ergeorienteerd of er welSurinaamse restaurants waren.Ze zegt dat het hun op viel dathet er niet veel waren. Maar hoekwam het idee om een eettentte beginnen? Op school heb ikaltijd van de juf gehoord, “wekunnen samen zingen maar nietsamen praten.” Ik geloof dat diejuf inmiddels niet meer leeftanders had ik haar even gebeld,want nagenoeg tegelijkertijdzeiden ze, “het is vanuit kerkelijkegemeenschap gekomen, wehebben een profesie gekregen.”Het komt op neer dat zij van depastoor vernomen hebben datzij een eettent gaan hebben.Inees vervolgd, “met daadkrachtheeft de pastoor aangegeven datwij een eettent zouden hebbenen dat we een tent moestenbeginnen.”

Een pushDe pastoor heeft het niet

alleen bij woorden gelaten.Tijdens een gehouden 1 weekseconferentie heeft hij hun degelegenheid gegeven om tekoken en het aan te bieden aanhet publiek. Zo zouden zepromotie kunnen doen voorhetgeen hun is opgedragenvanuit het geloof. Andrew enInees gaven aan dat hetspannend was maar dat hetresultaat boven verwachtingwas. Inees, “de mensen warenenthousiast en het werktebemoedigend en gaf een pushom zelf iets te beginnen. Daarnahebben ze vanuit huis cateringverzorgd voor kleine feestjes.Vanaf dat moment heeft het 5jaar geduurd voordat ze definitiefnaar Bonaire kwamen wonen.

Droom werd werkelijkheid“Grace place”.

Op een gegeven momentstond het vast dat het gezin gingemmigreren en men is begonnenmet alle voorbereidingen. Dithebben ze gedaan door inkopente doen, businessplan te maken,verschepen van de goederen etc.Maar niet alles ging zonder slagof stoot. De vergunning duurdelang. De verhuizing was voor henook zwaar en stressig. Ook bijaankomst was het zwaar stressen zwaar met de 2 kinderen.Inees onderbreekt mij even enlachend zegt ze, “ik moet mijnGod verhogen vergeet niet tevragen over de naam Graceplace!”

Het stel stond op eengegeven moment versteld dat zehet gered hebben. Inees, “ jehebt tegenslagen, maar Godheeft ons altijd trouw bewezenen heeft altijd aangegeven dathij aanwezig was. Zo is de naamvan de tent ook ontstaan, “GracePlace”. Inees vervolgd en zegt dathet tent een naam diende tedragen ter verhoging van Godsnaam, Grace Place.” Ik zat volbewondering van de

overtuigingskracht, mooi!Terwijl ik nog aan het

herkauwen was over diebewoordingen stond Andrew open liep naar zijn voertuig. Hijkwam terug met zijn bijbel enlas een stuk voor mij voor. Maargij zult aan de heere uw goddenken want hij is het die u krachtgeeft om vermogen teverwerken. (deutoronomium818). Zo heb ik ook geestelijkevoeding ontvangen van dezewarme mensen.

Opening van de zaakUiteindelijk was alles geregeld

en de deuren werden opengezetvoor het publiek. De opkomstwas boven verwachting .Hetcontact met de klanten ervarenzij als zeer positief. Met sommigeklanten krijg je een band hetbegint met eten en dan ga jepraten over andere dingen.

Degenen die de zaak ooithebben bezocht weten dat je hunbeiden daar aan treft. Ik vroeghen dus hoe de taakverdeling is.Inees is de kok en andrew doet10 procent van de kookgedeelte.Inees lacht en zegt hij vordert,maar zijn taak is meer inkoop.Ik kon het niet laten om tevragen. Wie heeft de broek aanthuis en in de zaak?

Inees, “Andrew is degene. Wijproberen de regels van de bijbelte hanteren. De man is het hoofdvan de gezin.”

Alleen nasi of bami voorlokalen

Ik vroeg hen of het echt zo isdat de lokale bevolking meer nasien bami kopen. Als antwoordkreeg ik dat het meer bekend is

en waarschijnlijk daaraan ligt datde vraag ernaar hoog is. Nouweet ik dat “Grace Place” ookminder bekende gerechtenaanbiedt. Hoe reageren deklanten? Inees, “De mensen zijnzeer enthousiast. Omdat er eenverschil was.” Het menu wasuitgebreider. Het is ooktraditioneel Surinaams eten,Pom, bonen, bruine bonen etc.De hoofdspecialiteit is de pom ende roti geit. De top 3 is roti geit,roti filet en rijst pom. Thuis is despecialiteit van Inees gestoofdekip en of Surinaamse groente.Van Andrew is het gewoonsimpel spaghettie.

Ingredienten en concurentenOp het eiland vind je maar 10

procent van de benodigdhedenals het gaat om ingredienten engroente. Er wordt dus veelgeimproviseerd en zij roeien metde riemen die ze hebben. Andrewgeeft wel aan dat het steedsbeter wordt. “Grace Place”onderscheid zichzelf door devarieteit en de kwaliteit die menwilt waarborgen.

EindboodschapAndrew, “ Bonerianen die een

droom hebben moeten ervoorgaan en daarbij God betrekken.Je moet zien te weten te komenwat God voor je heeft. Je moetniet zomaar iets doen om tedoen. Wij willen gewoon goedvoedsel proveeren aan onzeklanten.”

Mijn conclusie: “Grace Placeis een stukje geestelijke voedingvoor de maag en voor de geest.”

“Grace Place” is net 3 jaargeworden, proficiaat!

Lekker voedsel voor de maag en geest

“GRACE PLACE”

Page 7: ESUN edishon yanüari 2015

7Edishon Yanüari 2015

Contact us for more information Kaya Gobernador N. Debrot 35, Bonaire | P +599 717 8811 | [email protected]

Kushina di Frido & friends

Ya pa algun tempu kabaBoneiru a konosé un opshonREAL pa loke ta un forma100% Natural pa atendédiferente tipo di malesa y pana un forma efektivo paprevení kualkier situashon dimalesa.

E FAKTORNAN diTRANSFERENSIA.

E faktornan di transfe-rensia ta un supstansia di nospropio kurpa ku ta produsí esupstansia prinsipal pa loke tae formashon di nos sistema

di DEFENSA.Na nos nasementu nos a

haña un “kòktel” di e.o. efaktornan di transferensia dinos mama den e promé lechidi mama. Por sierto turmamífero (e ser-humano i turanimalnan ku ta produsí lechi)tin den nan promé lechi (easina yamá “calostro ma-terna”) e factornan ditransferensia.

Esaki ta un bon komiensona nasementu pa un bonformashon di nos sistema didefensa.

Na aña 1949 un sientífikodi e Universidat di New York,Dr. Professor SherwoodLaurens, a diskubrí den esèlnan blanko di nos sanger e

supstansia aki ku el a yama e“Transfer Factors” pasobra abin resultá, despues di váriosestudio i pruebanan sientífikoku e supstansia aki ta un di emolekülnan mas importanteku un resien nasí ta haña disu mama!

Durante mas ku 4 dékadaa studia e supstansia aki ribanivel sientífiko i tur inves-tigashon a demonstrá ku tatrata aki di “un di edeskubrimentunan masimportante den historia diprevenshon di malesa” , eFaktornan di Transferensia.

Na 1998 un parehavisionario a disidí di pone esiensia aki ariba merkado naMerka. Sr. David Lissonbee isu kasa Bianca a lanta eempresa di investigashon iprodukshon ku nan a yama :4Life-Research.

4Life-Research a patentá efórmula aki di forma ku nanta e úniko empresa na mundu

ku tin e derecho pa pone eproduktonan di TransferFaktor riba merkado.

Na aña 2005 un programana televishon nashonal naMerka a presentá na e públikoMerikano e Faktornan diTransferensia (wak Youtube:“4Life Transfer Factors on theAmerican Medical Review”)

Por sierto, apesar ku tatrata ki di produktonan 100%Natural, nan ta entre e pokoproduktonan natural ku taregistrá den e “vademecum”di Medicina, e PDR (PhysiciansDesk Reference)Por wak: www.pdr.net i“search”: 4Life Transfer Fac-tors Tri-Factor

Ya ta pa un par di aña kabaku e produktonan aki di 4Lifeta optenibel via algundistribuidornan independientedi 4Life aki na Boneiru, Aruba,Kòrsou i Sint Maarten.

Djasabra dia 31 di yanüarilo ta bai tin un charla den kual

Esaki definitivamente ta e kushina mas mihó di Boneiru.Un kushina traha di palèt. Den e kushina improvisá aki turtipo di plato ta wòrdu prepará, karkó, kalakuna, kabritu ,kolo, sòpi di piska i muchu mas. E kuminda ta sukulente. Eamigunan aki na un manera uniko sa di krea un ambientetotal. Nan ta sinta riba stulnan traha di kaha di serbes. Ehende muhenan si ta sinta nètchi riba stul ku kusinchi pasoaki tur hende ta haña un bon trato.

lo duna diferente informashontokante di e produktonan di4Life komo tambe e forma paku kada ken aki na Boneiru porhaña e produktonan pakumpra.

Pa e okashon aki nos tabai tin e privilegio di tin ku nosun persona ku ya tin 7 añausando i promoviendo eproduktonan di 4Life nadiferente pais rònt mundu denpersona di Sr. Louis Peterson.

Tambe nos ta bai tin Dr.Wendel Heesbeen ku lo dunainformashon general di salu iprevenshon di malesa.

Nos ta hasi un invitashonna henter e pueblo di Boneirupa bin skucha váriosinformashon ku e dosoradornan aki lo presentá.

Djasabra dia 31 di YanüariLugá: Sentro Alejandro Salehna Nòrt SaliñaOra: 7:30 di anochiEntrada: GRATIS !!!

PRODUKTONAN 100% NATURAL

Page 8: ESUN edishon yanüari 2015

vraag lezerOp 16 december ben ik

bij het postkantoor eenbrief gaan posten naarNederland. Het betrof eenbrief met een inhoud van3 a4tjes met het gewichtvan 21 gram. Ik hebgekozen voor regulierepost, dus niet extra snelof aangetekend.Ik was ergverbaasd om het bedragdat ik moest betalen,namelijk $4,40.

Ik vond het vrij prijzigvoor een brief waarbij menaangaf dat het ongeveertwee weken kon duren omtot de plek vanbestemming te arriveren.

Ik ben erg benieuwdwaarom het posten vaneen brief naar Nederlandzo duur is? Tegenwoordiggaat praktisch allesdigitaal en is eigenlijk hetposten van een brief bijhet postkantoorouderwets. Hanteert hetpostkantoor een prijs voorantiek misschien bij dezedienstverlening?

En als u het toch gaatuitzoeken ben ik ookbenieuwd naar detoekomstplannen van hetpostkantoor gezien ikme afvraag hoeveel markten er nog in postverzenden zit met allehuidige technologischeontwikkelingen.

Antwoordt FlamingoExpress Dutch

CaribbeanZoals bekend is Fla-

mingo Express Dutch Car-ibbean (FXDC) sinds 1januari 2014 deconcessiehouder voorpostdienstverlening voorCaribisch Nederland.

De concessie is voor eenperiode van 10 jaar doorde Minister vanEconomische Zaken van

Nederland, dhr HenkKamp, afgegeven.

Conform artikel 17 vande concessie( w w w. o v e r h e i d . n l )hanteert deconcessiehoudervoor deuniverselepostdienstentenhoogste de in de bijlagevermeldebedragen enpast dezetarieven non-discriminatoir toe. Invoornoemdebijlagetreftmen de huidigetarieven-lijstaan.Dezetarievenzijndoor de verlener van deconcessie vastgesteld.

Nederland valtonderzone 3. De prijzen die voordeze zone gelden zijn:

0-10 gram $2.0211-20 gram $2.8921-50 gram $4.50FXDC hanteert echter

voor een poststuk dat eengewicht heeft van 21 grameen tarief van $4.40.

Wat betreft onzetoekomstplannen;

Onze toekomstplannenzijn gericht op deverbetering van depostaleactiviteiten en deniet postaleactiviteitenverder te ontwikkelen enuit te breiden.

Ondanks het feit dat

een dat er wereldwijd eenafname te constateren isin de postaleactiviteitenmerken we dat inCaribisch Nederland devraag naarpostaledienstverleningnog groot is vandaar datonze aandacht primairuitgaat naar deoptimalisering enmodernisering van depostbezorging in CaribischNeder l and . Tens lo t tehebben we een concessivewaaraan we moetenvoldoen.

Zoals inmiddels bekendneemt het postverkeerivm met det e c h n o l o g i s c h eontwikkelingen af. FXDCbevindt zich met debrievenbus post inderdaadin een krimp en de markt.Daartegen over staat datin de afgelopen jaren meneen verschuiving vanpostverkeer kan ziennaarpakketten. Deze groeiwordt gedreven door detoename in e-commerceen webshops, maar ookdoor de kansen die hetv e r a n d e r e n d econsumenten gedragbiedtvoor het ontwikkelen vannieuwediensten. Metandere woorden deuitbouw van hetpakkettengedeelte zal dekomende tijd onzeaandacht verdienen. FXDCbiedt thans met hetPunto Mio programma deklant de mogelijkheidomin VS te shoppen door zeeen adres in de VSt e f a c i l i t e r e n .De producten die wordenbested worden vanuit hetvrije zone adres in de VSnaar Bonairegetransporteerd en deklant kan zijn / haarpakketop ons postkantoorafhalen. Dezedienstverlening willen weuitbreiden naar anderelanden.Kortom FXDC wil

Puntr’ esun8 Edishon Yanüari 2015

uitgroeien tot een interna-tional speler op het gebiedvan ecommerce,o n l i n e b u s i n e s s(pakketten) en logistiekehub.

Meer informatie overb o v e n g e n o e m d eonderwerpen zijn op onzewebsite te weten www.flamingo-express-dutchcaribbean.com

Dank aan onze lezer enFXDC voor de heldereuitleg.

Heeft u ook een vraagdie u graag wilt latenuitzoeken door ESUN, mailonsgerust. Wij gaan opzoek naar hetantwoord.Vragen kunnenzowel in het Papiamentuals Nederlands wordengesteld.

Page 9: ESUN edishon yanüari 2015

9Edishon Yanüari 2015

Er is een gezegde datzegt familie en vis blijvenmaar drie dagen fris.

Daar ging ik dan, driedagen met mijn eigengezin naar mijnschoonfamilie om defeestdagen door tebrengen in wikenthuissapatu op Curaçao. Mijnschoonbroer werd vooronze komst al hondsdolvan al mijn vragen overwat een wikenthuisprecies was en wat je noueigenlijk mee moestnemen. Voor degenen diehet niet weten een(Curacaose) wikenthuis iseen huis, vaak aan zee,met een grote porch envoorzien van de meestegemakken. Stapelbedden,borden en kopjes waarvanhet niet duidelijk is uithoeveel verschillendeserviessetten deze zijnopgemaakt, landelijkgelegen en dus ver van destad, een stapelbordspellen, een pingpong tafel en vooral geenwifi.

In mijn ogen is het eensort luxe kamperen.Hoewel ik het eigenlijk niettoe wil geven ben ik eenverwend nest. Als ik opvakantie ben wil ik graageen lekkere boxspring,een flatscreen televisie,internet met hogesnelheiden mooi meubilair om meheen. U kunt zichdusvoorstellen dat ik voorvertrek best zenuwachtig

was. Gelukkig is mijn manaltijd positief en kon ik,mede aangestoken doorhem, verweg toch iets vanenthousiasme voelen, ofwas dat misschien tocheen onderdruktepaniekaanval?

Aangekomen op hetvliegveld worden we doormijn schoonbroeropgehaald. Hij heeft eeneigen beveiligingsbedrijfen kwam dus met zijnbusje. Een werkbuswelteverstaan, eentjezonder stoelen en ramenachterin, iedereen werdsamen met de koffersingeladen en we reddenrichting het wikenthuis.Achterinzittend zonderutizicht heb je dus ookgeen enkel idée waar jenaartoe rijdt en ben jevooral bezig met jezelf ende kinderen veilig zittendte houden. Aangekomenbij het wikenthuis was ikblij verrast. Een serenerust verwelkomde me, degeur van de zee gemixtmet die van een heerlijke,lik je vingers, maaltijd diemijn schoonzus hadvoorbereid drong in mijnneus. Vanaf dat momentvond ik alles best.

Mijn man en ik deeldeneen kamer met mijnschoonmoeder, onzekinderen en ons nichtje.Een celibatair weekendjewerd het dus.

Toen bleek dat hetwikenthuis in alle

opzichten mee viel moestik mental nog dealen methet feit dat ik drie dagenmet mijn schoonfamilieging doorbrengen.Heerlijke mensen, Cura-caoenaars! En Cura-caoenaars zijn zeer direct,hebben een uitgesprokenmening, zijn luidruchtig,houden van eten. Op zichallerlei eigenschappenwaar ik me totaal in kanvinden maar of ik het driedagen kon volhouden waswat anders. En dan metvolhouden bedoel iknatuurlijk ook mijn eigenvoorbeeldige gedrag, wanttja bij je schoonfamilie wil

ik toch altijd een geodeindruk maken. De heledag in bed liggen, pas laatin de middagonder dedouche kruipen, lekker deboel de boel laten, af entoe schelden als iets nietlukt was er dit weekendniet bij. En dat vooral doormijn schoonmoeder. Als zeweer eens met haarstrenge blik naar je kijkten dan hoofdschuddendwegsloft vraag je, je somsecht af wat ze nou zaldenken. Ik weet zeker datze regelmatig in haargebed God vraagt om onsverstand te verlichten.Met de jaren heen ben ik

erachtergekomen dat zewel een bijzondere vrouwis hoor. Al met al was heteen success, de kinderenhebben het fantastischgehad, wij hebben veelgelachen, heerlijk gegetenen zelfs nog bijgedragenaan de strijd om dechikingunya mug tebestrijden.

En ik ben toch echt trotsdat ik een geodetegenstander was in zowelhet domino en als hetpingpongen metmijnschoonbroer. Hij kanniet tegen zijn verlies duswie er gewonnen heft latenwe even in het midden.

Despues di a warda pa 9 luna pa motibu di renobashon di e sala di deporteporfin e momentu tan spera a yega. Esaki ta e di apertura di kampionatovòlibòl Boneiru 2015 ku a tuma lugá djasabra 17 di yanüari. E kampionatota kuminsá ku e mes un sabor ku e a kaba kuné, esta un tremendo wegadi e kampionnan di Aguilas vs Teofilo ,[El tigre transport]sub kampion.Despues di e partido e fin di siman aki e kampionato lo siguí segun eskema. Asina tur fanátiko di vòlibòl ta keda invitá i tambe esun ku nota pabin bira un fanátiko di vòlibòl. Den e potretnan athunto nos poratmirá e ekipo na kòrá di Águila i esun na ros ku blanku ta e ekipo diTeofilo. Tambe un potrèt di kada ekipo su fanatikonan i un akshon di eúltimo wega di e kampionato 2014.

Kampionato Vòlibòl Boneiru 2015

Wikenthuis sapatu

Page 10: ESUN edishon yanüari 2015

10 Edishon Yanüari 2015

Deze zin tovert Rutte steedsuit zijn hoed als allerlei eilandenproblemen maken rondaanwijzingen, screening voorpolitici, financiële controle opoverheidsuitgaven etc. . Hiermeelijkt Rutte aan te geven dat hetNederlands eigenbelang vooropstaat als het gaat om betrekkingenmet voormalige kolonies. De VVDzwicht niet voor het argument datde uit de historie gegroeidegezamenlijke band er nu toe zouleiden dat Nederland helemaal nietste zeggen heeft in de Caraïben engeen zicht zou hebben op een ad-equate besteding van gelden. Degevolgen van deze houding zijngroot voor de mensen die inCariben in de ambtenarij werkenen proberen iets te doen aan deachterstanden op het gebied vanonderdelen die men alskenmerkend ziet voor eenwelvaartsstaat: zorg, onderwijs ensociale verzekeringen.

Dit merken vooral deambtenaren op Bonaire, wat nueen speciale Nederlandsegemeente is. Het voorzieningenniveau moet omhoog, maar erwordt geïnvesteerd met dehandrem aan. Er is sprake van eenlaag ambitieniveau, met allegevolgen van dien. Er wordtbijvoorbeeld wel een Havo VWOneergezet, maar de problemenrond de aansluiting met hetbasisonderwijs worden niet snelintegraal aangepakt. Uit designalen uit de jeugdzorg wordtniet de koppeling gelegd dat er weleens zeer veel moeilijk opvoedbarekinderen op de reguliere scholenrondlopen. Er wordt wel eenzorgsysteem opgezet, maarbasisvoorzieningen die zoudenleiden tot minderziekenhuisopnamen worden nietvergoed. “Men wil geenaanzuigende werking”, Bonaire zalwel verbeterd worden, maar menwil niet dat half Zuid Amerika opde stoep gaat staan van de doorNederland betaalde fysiotherapeut.

Dit verhaal zal men op deministeries ongeveer willenuitstralen.

Dit negeren van bredemaatschappelijke problemen is nietnieuw. Het is geïntroduceerd in deVS door Ronald Reagan in de jaren80 van de vorige eeuw. Het laaginschatten van de opbrengstenvan uitgaven voor sociaalzwakkeren pastbinnenhet idee vanhet neoliberale gedachtegoed. Indit stuk wordt betoogd dat dezevorm van economisch denken:”Reaganomics”gepaard ging meteen aan egoïsme grenzendAngelsaksisch/Amerikaanswereldbeeld en, daarbovenop eencombinatie van regelgevingdieleidde tot een verkeerd begrepeneconomische vrijheid voor hetinternationale bankwezen. Hetopkomen van politici voor hetnationale eigenbelang liep samenmet het loslaten van de eisen vaneigen vermogens voorinternationaal opererende financiëleinstellingen en andere grotebedrijven. Dit leidde ertoe dat hetnationale belang, zoals een stabielegroei van de onderdelen van eenwelvaartsstaat voor wat betreftzorg, onderwijs en socialeverzekeringen ingeruild werd vooreen explosieve groei van debankensector, met als gevolgen decrisis van 1990 en die van 2008.

Dus Rutte,de VVD-nationalistlijkt het belang van Nederland tedienen, als hij op de kleintjes let,“opkomen voor de hardwerkendeNederlander” zo doet hij net of hijde splinter, bijvoorbeeldkostenoverschrijding in deCaraïben, goed in de gaten houdt,maar het is holle retoriek als niethet bankenprobleem (de balk)wordt opgelost.

De opkomst van hetAngelsaksisch Amerikaansewereldbeeld in de Nederlandsepolitiek

De politieke wind in Nederlandis gedraaid, getuige de met-een-telefoontjes-ben-je-onafhankelijk-

dreiging van Rutte. Om dezewindreversal te duiden moeten weechter terug naar de jaren 90,Rutte zelf heeft deze “ommuntingaller waarden” niet ingezet, het isin Nederland begonnen in de jaren90 door de VVD politicus FritsBolkestein. Bolkestein heeft hetpolitieke landschap sterkveranderd en het debat weer inde kamer gebracht. Hij nam geengenoegen met vriendschappelijkebetrekkingen met Curaçao als menniet goed duidelijk kon maken water met het geld gebeurde. Hijnoemde het idee dat Nederland“moest dokken en zijn kophouden” bespottelijk.

Tijdens zijn politieke carrière,begin jaren 90, sprak Bolkesteineen speech uit waarin hijonomwonden stelde dat eenillegaal die voor de deur van eenziekenhuis ligt te creperen geholpenmoet worden, maar dat onderwijsaan illegale kinderen gestaakt moetworden. “ Dat doet men inIndonesië namelijk ook niet.” Deleidende politieke partijen waren totdan toe juist bezig met debevolking uit te leggen dat Europageen fort Europa moest worden.Het waren de dagen van het beginvan de Europese Unie.

De politieke leiders zagen in dateen van de kernproblemen van hetmodern kapitalisme is dat menhetprobleem van uitbuiting niet meerbij de eigen arbeiders maar bij dearbeiders buiten de grenzenwaarneemt. Neem bijvoorbeeld dekleding industrie. De gemiddeldeburger weet wel dat zijn kledinggemaakt wordt door slechtbetaalde werkneemsters uit ZuidChina, maar men deed er niet veelaan. Linkse politici probeerdenlange tijd in te spelen op dat gevoel.Er kwam echter een crisis in dejaren 80, dit werd opgelost doorknap bezuinigingsbeleid en doorweer het nationaal eigenbelang tebenadrukken. Linkse politici als DenUyl werden neergezet alsgeldverspillers. Door heteigenbelang te onderstrepenhoopterechts Nederland dat mendat de vervuiling en uitbuiting vanmensen achter de grenzen van denatie staat zou houden. Het devieswerd: Men wil wel een goedkopeToyota maar geen illegale Chineesin het land of radioactiviteit vanJapanse kerncentrales.

Bolkestein tapte dus uit eenheel ander vaatje dan wat beginjaren 90 gemeengoed was. Hijging juist in op de vraag wat hetbelang van Nederland is bij allerleimaatschappelijke veranderingen,bijvoorbeeld de totstandkoming

van de Europese Unie. De grenzengingen namelijk wel open, van DenHelder tot aan de Grieks Turksegrens, met vrij verkeer van mensenen goederen. De journalistAnilRamdas noemde ditBolkesteinse nationalisme variant,waarin ook het probleem van deeconomische migranten werdbenoemd, later het begin van eenspecifiek soort van racisme, die totop de dag van vandaagvoortduurt. Het zou echter ookkunnen zijn dat de politiekedagdromerij rond de Europeseeenwording er toe geleid heeft datpolitici als Bolkestein ruimte heeftgegeven.

Het moge duidelijk zijn datRamdas gelijk heeft aangezienBolkestein een klimaat geschapenheeft die Wilders mogelijk heeftgemaakt, al valt Bolkestein zijnvroegere medewerker wel openlijkin de media aan. Maar metBolkestein was ook het debat inde politiek teruggekomen, en hijbewees met zijn carrière in depolitiek dat het intellectueelvermogen van de politici in de jaren90 bedroevend was gesteld. LinksNederland had het nakijken. Maardat is niet het enige wat isgebeurd. Er waren ooktegengeluiden binnen de VVD tehoren. Joris Voorhoeve, een mandie in tegenstelling tot Bolkesteinwel de roeping heeft om aandachtte geven aan de problematiek vanontwikkelingslanden en veelwetenschappelijke publicaties opzijn naam heeft staan, hekelde derechtse koers die de VVD onderBolkestein en zijn pupillen is gaanvaren. “Het liberale idee vanstatelijke ondersteuning vanzwakke staten is nu bij de VVDtotaal afwezig.”

Dit is geen lege term gebleken,integendeel. De VVD is namelijkqua ideeën de leidende politiekepartij in Nederland. Dit is het al 20jaar. Bolkestein had gelijk toen hijzij dat begin jaren 90 onder leidingvan de VVD de PvdA liberaal beleiduitvoerde.

Maar Bolkestein’s ideeënstonden niet op zichzelf,halverwege de jaren 70 is hetNeoliberalisme opgekomen in deVS, en Bolkestein is de intellectuelevariant van wat de republikeinenin de VS al hadden verzonnen.

Deze manier vanmaatschappelijke problemenreduceren tot eenbelangenvraagstuk metbezuinigingen op uitkeringen,onderwijs en zorg is

geïntroduceerd door RonaldReagan in de jaren 70 van devorige eeuw. Het is het gevolg vanhet neoliberale gedachtegoed.Deze manier van denken gaat alsvolgt.

ReaganomicsDe kosten van de

Vietnamoorlog en de trauma vanhet afzetten van Nixon bleek korenop de molen van enkele rechtsemedewerkers van Reaganhalverwege de jaren 70 van devorige eeuw. Zij haakten in op hetsentiment dat niet de Vietnamoorlogskosten of stijgende olieprijsde oorzaak waren van de crisis inde jaren 70, maar de slappehouding van linkse politici. Dezeslappe houding vond zijn weerslagin de ontaarde moraal van de VSmet drugs, criminaliteit en hogekosten aan uitkeringen.Maar ookslap omdat ze de Sovjet dreigingveronachtzaamde. Aangezien er inAmerika ook een hoop gelovigenin de Mid West woonden ontstondhet beeld dat de stedelijke elitemet hun lakse regelgeving er toegeleid heeft dat Amerika in moraalopzicht is ontaard.Nixon was geenoplichter, over hem werd wijselijkniet gepraat.Wel zei Reagan dat“als we meer Rambo’s haddengehad dan hadden we deVietnamoorlog gewonnen.”

Arme mensen hebben hun lotaan zichzelf te danken. Vervolgenskwam Reagan altijd met het verhaalvan zijn vader die een dronkaardbleek en het archetype is van desteuntrekkende nietsnut. In de VSwerd Reagan snel populair. Doorde stijgende beurskoersen bleekde middenklasse makkelijk om detuin te leiden. De republikeinen inde VS merkten dat niemandprotesteert als het land massaalgeld leent van de Japanners, zoalsde VS deed in de jaren 80.Tegelijkertijd werd het ook modein de financiële wereld om je eigenvermogen op te maken: ditnoemde men de Big Bang, alsofhet een natuurfenomeen betrof.Alle verworvenheden vanJohnson’s “Great Society” werdenom zeep geholpen. Toen mensenin het veld protesteerden tegenhet verdwijnen van groente in hetlunchpakket van de armeschoolgaande jeugd antwoorddeReagan dat tomatenketchup opeen hamburger ook groente is. TipO Neill, de leidende Democraat zeial de memorabele woorden: “Youare closing the door of America”.Dit vanwege het

EEN TELEFOONTJE UIT CARÏBISCHNEDERLAND EN ZE ZIJN ZELFSTANDIG

Page 11: ESUN edishon yanüari 2015

11Edishon Yanüari 2015bezuinigingsbeleid. Pas in de jaren90 kwam de aap uit de mouw inde vorm van een crisis. Dit systeemvan geld lenen, propaganda enpopulisme heeft de oligarchie rondBush, Rubin en Cheneygeperfectioneerd en 20 jaar laternog een keer uitgevoerd met alsresultaat de crisis van 2008. Depech voor Nixon’s leerlingen zoalsCheney en Rumsfeld is dat de cri-sis al in het 2e termijn van GeorgeW Bush viel. Reagan had hetvoordeel dat zijn crisis pas in dejaren 90 uitbrak. Na zijn tweedetermijn.De crisis van 2008 is al eenharde dobber voor de rest van dewereld als ook een hoogopgeleiden economisch dynamisch land alsNederland, maar voor deontwikkelingslanden is het helemaalmisère.

Het verschil met de crisis van2008 en eerdere crises is dat deeigen bevolking in de VS en Europanu de dupe is, en niet de bevolkingin een of ander ver land. Hetneoliberalisme heeft op die manierin een klap een einde gemaakt aan

de mythe dat de problemen vanhet kapitalisme buiten je eigenlandsgrenzen kunt houden. Zo ismen daarna bezig geweest om deGrieken en Zuid Europeanen deschuld te geven van de wereldcrisisvan 2008, terwijl het toch echt degraaizucht van de Amerikaanse enEuropese banken was.

Bankiers als profiteursOok in dit opzicht werkt de cri-

sis van 2008 als mogelijke oorzaakvoor meer solidariteit met hetarmere deel van de wereld: depolitici en bankiers zullen, als allepopulisme/agitatiepropagandategen het arme Zuid Europavoorbij is, gezien worden als degrote profiteurs van de crisis van2008. En waarom ook de politiek?Politici in Nederland weten ook weldat hun houdbaarheidsdatumbeperkt is en hopen van hunpolitieke contacten munt te slaanin de financiële wereld. Balkenende,Wouters, Zalm, iedereen werkt nuin de financiële sector. Terwijl debanken in Europa nog steeds niet

solvabel zijn en slechts 5 procentin hun kas moeten houden zijn zeal jaren weer op oorlogspad. 20procent eigen vermogen zou veiligzijn voor de burgers opdat er nietweer miljarden moeten wordenovergemaakt naar de Nederlandsefinanciële sector bij de volgendecrisis. Maar dit gaat natuurlijk welten koste van de winst in debancaire sector. Het bankwezengedraagt zich nu als een jong steldat net een nieuwe hypotheekafsluit, en direct een persoonlijkelening afsluit om een nieuwe autote kopen. Na hun derde vakantieblijkt dat ze failliet zijn. Ze wordengeholpen door de buurt en nogniet een maand later kloppen zeweer bij de buurman aan voor geldvoor een nieuwe keuken. Zo’nverzoek mag op een gegeven mo-ment geweigerd worden.

Totdat je bank 20 % eigenvermogen heeft opgebouwd is jehypotheek, pensioen enspaartegoed aldaar niet veilig. Maarreken er niet op dat dit probleemsnel wordt opgelost. Politici kijken

de andere kant uit omdat ze zelfhopen op een baantje bij een bankof verzekeringsmaatschappij.

Zie hier de parallellen metontwikkelingslanden: een hogeropgeleid gedeelte van de bevolking(lees de financiële wereld) buit derest van de bevolking uit. Wat inAfrika is gebeurt met bijna alleonafhankelijke landen krijgen deburgers in de VS en Europa hetnu zelf voor hun kiezen.

Politici die zelf bankier wordenDe VVD deed alsof het

opkomen voor de natiestaat eenpolitiek van gezond verstand was.Het parallel toelaten van dederegulering en het toestaan vande lage percentages eigenvermogen halverwege de jaren 80heeft echter laten zien dat ditnationalisme camoufleerde dat eriets heel gevaarlijks gebeurde rondhet internationale bankwezen.Leidend tot een aantal crises in dejaren 90.

Het politieke jargon is echterniet veranderd, de crisis van 2008kwam te onverwacht. Vandaar het

stoere met-een-telefoontje-ben-je-onafhankelijk-verhaal. In plaatsvan de onderdelen van dewelvaartstaat voor de belastingbetalende burger veilig te stellenis een hele generatie politici juistgaan werken bij de financiëleinstellingen. Men is akkoordgegaan met de Bazel afspraken diehet bankwezen toestaan omverder te gaan met lage percent-ages eigen vermogen. Bij eenvolgende crisis kan men dus weereen beroep doen op de burgersom banken en grote instellingente helpen overeind te houden.Bonussen aan topbestuurdersworden gewoon weer uitgedeeldalsof er niets is veranderd.

Dit verhaal is echter politiek niethandig om te verkopen, als je zelfcarrière wil maken in de financiëlesector, dus refereert men aan despilzucht van Grieken, ZuidEuropeanen in het algemeen enhet…” met een telefoontje ben jeonafhankelijk” –jargon, de mensenin de Caraïben.

Guillaume Martiszoon,9 ana.Hobby: inventa i traha

mi mes weganan i lesa.Mi tópiko ta mucha ku

ta tenta. Paso esaki ta unproblema grandi naBoneiru. Tambe tinhóbennan ku ta tentamucha djis pa prèt paso

nan ta kere ku ta nan tamas grandi ku nan.

Yen mucha na Boneiruta tentat otro, djentebugsbunny, orea di parataxi, kens, idiot etc.

Mi ta hana esei hopimalu, e ta ferfela hopimucha.

Tentamentu ta kibra

yen hende su kurason,laga nan yora of birainsigur.

Ami ta kere ku emuchanan ku ta tentafalta atenshon na kas. Porta nan mama no ta takecare di nan hopi. Por tanan tin un ruman chikituku e mayornan ta ponemas atenshon pe. Etentamentu ta afekta eruman chikitu paso e tamira su ruman grandi ikere ku tentamentu tanormal.

Mayornan mester ponemas atenshon na emuchanan. Mester trahaun skol of un kla speshalpa e muchanan por sinjastop di tenta.

Pone mas atenshon siun mucha ta tenta bo yuna skol. Ora bo yu papia

of bisa bo di e mucha kuta tente por ta ta bon pabai skol i papia ku e muchames of bis yùfrou papia kune. Mi mes tambe a yega

MUCHANAN KU TA TENTA

Konsiente vs konsenshiDos palabra ku ta

famia di otroBo ta konsiente di bo aktonan?

Kon ta ku bo konsenshi?

Bo mester evaluá bo konsientepa bo tin un nivel altu di

konsenshi

Pa aña 2015, kada un di nos,mester saminá nos konsenshi.

Finalmente bira konsiente i siñapensa pa despues papia ku un

nivel haltu di konsenshi

Un mensahe pa 2015

di tenta ora nan a fèrfelámi hopi, tin biaha mi tapensa ku mihó mi no atenta.

Tin hende grandi ku tatenta, esei polis mesterpapia ku nan.

Mi ta kere ku ta bon patene mas kuenta ku hendesu sintimentu.

Bo kier konosé un opshon REAL ku ta100% Natural pa prevenshon i

tratamentu di diferente tipo di malesa?Nos ta hasi un invitashon na henter e pueblodi Boneiru pa bin skucha vários informashonku Sr. Louis Peterson i Dr. Wendel Heesbeenlo duna tokante produktonan natural di 4Life.

Djasabra dia 31 di YanüariLugá: Sentro Alejandro Saleh na Nòrt Saliña

Ora: 7:30 di anochiEntrada: GRATIS !!!

Koranttin hopi,

peroesaki taEsun!.

Page 12: ESUN edishon yanüari 2015

12 Edishon Yanüari 2015

Door Petra MeeseOp 18 maart vinden de

eilandsraadverkiezingen opBonaire plaats. Overal waarje komt op Bonaire, merk jedat de “strijd om destemmen” is begonnen.Sommige partijen denkendat kiezers zich goedkooplaten overhalen op om hente stemmen door hen telokken met veel “kraaltjes enspiegeltjes” zoals deSpanjaarden dit vroeger aldeden. Op Bonaire delen departijen ipv kraaltjes enspiegeltjes vervolgenslaafpartijtjes, geld, tickets,autobeurten, energienota-vergoedingen etcetera uit.

Hierbij wil ik de kiezersnog een keer waarschuwendat u niet moet stemmen opeen partij of een persoon dieu veel “kraaltjes enspiegeltjes” belooft of geeft,maar stem op de inhoud.Waarvoor staat dezepolitieke partij? Wat is hunvisie, hun doel: wat wilt menvoor Bonaire bereiken en opwelke wijze? Stem niet opde poppetjes, maar stem opde inhoud van de politiekepartijen zelf. Wat die inhoudprecies is, kan zelfs ik(politieke junkie sinds 1980)u nog niet zeggen want departijen op Bonaire laten teweinig hierover los. Op heteerste oog is het dan ooknaar mijn mening eenvoortzetting van het oude,de bestaande politiek die wehier op Bonaire al sindsmensenheugenis hebben.

Opvallend is dat er“krachten” zijn, die proberenom de politieke partijen afte schilderen in tweegroepjes, als in pro-

Nederland of anti-Nederland.Mensen, laat u nikswijsmaken, dit is totaal nietvan belang op dit moment.Want de situatie is nu zoalsdie is: Bonaire is eenopenbaar lichaam/bijzondere gemeente vanNederland. Of u of mij datnu zint of niet, dit is het feit.

Mensen op Bonaire wetendat ikzelf D66 lid ben, zelfsoud-D66 bestuurder dus ikweet wel hoe het spelgespeeld wordt. Vooralsnogdreigt het spel hier opBonaire te gaan om deknikkers en niet om het spel.Is dat wenselijk? Dat laat ikaan uw eigen invulling over.Momenteel is mijn partijD66, mochten er deze weekverkiezingen wordengehouden, de grootste of eenna grootste partij inNederland. Direct gevolghiervan is dat lokale politicigraag een zusterverbandzouden willen sluiten methen, net zoals PAIS inCuraçao. Er zijn zelfs enkeleBonaireaanse partijen dieclaimen een band met D66Den Haag te hebben. Laat ikdaarover helder zijn: daarklopt niets van. D66 bindtzich niet aan een partij dieniet als wij zelf sociaalliberaal is en momenteel iser geen enkele sociaalliberale partij hier.

D66 vindt dat politiekslagvaardig moet zijn,transparant endemocratisch. In Bonaireschort het hier helaasvooralsnog veel aan.Persoonlijk vind ik de politieken het bestuur op Bonairenu helemaal nietslagvaardig, niet transparant

en niet echt altijddemocratisch. De afgelopenvier jaren kenmerkte delokale politiek namelijkhelaas als volgt: niet naarelkaar luisteren, mekaarvliegen afvangen, gebrekaan wil tot samenwerking.Voor ons toeschouwers leekhet wel alsof 1 enkelepersoon de hele eilandsraadgegijzeld had en dit konalleen maar omdat de resthem deze power gaf.

Een voorbeeldje: ik neemu mee naar de Bonaireaanseeilandsraadvergadering vandinsdag 13 januari 2015:Coalitiepartij UPB had eenonderwerp geagendeerd,namelijk uitblijvend o o r b e r e k e n i n gDollarprijsverlaging voor deBonaireaanse consument.An sich een legitiemonderwerp. Maar wat ik mijnkinderen niet kan uitleggen(wat ik zelf ook niet begrijp)is dat de raadsleden niet naarelkaars bijdrage luisterdenen dat de griffier en voorzitterevenmin luisterden naar dediverse bijdrages. Terwijlmen juist naar elkaar dientte luisteren: in eerste termijnluisteren de politieke partijennaar elkaar, waarna men inde tweede termijn metelkaar gaat debatteren. Maarer was geen debat. Hetmeest zorgelijke van deavond was dat dev e r a n t w o o r d e l i j k ep o r t e f e u i l l e h o u d e rEconomische Zaken de heerWinklaar, zich liet voorlichtenen influisteren door een“lagere” partij, namelijk doorhet WEB. Begrijpt men indeze raad en in dit collegedan nu echt niet dat deEilandsraad het hoogstedemocratische orgaan is opBonaire? En dus niet WEB,een leverancier van water enstroom.. Het leek voor mijgewoon op een spelletjeknikkerspelen…

Neem als politiek jeverantwoordelijkheid enschuif dit niet af naar eenderde partij! Juist door hetfalende bestuursbeleid zietDen Haag zich (legitiem)genoodzaakt om een stevigevinger aan de pols tehouden. Dat is weer tegenhet zere been van demensen die de band metNederland willen verbreken.

Wat is dan nu het bestevoor de toekomst vanBonaire? Eerlijk gezegd zouhet het beste zijn, indien de

huidige toestand van “tweekampen-politiek” Rood/Demokraat versus Groen/UPB helemaal verbannen zouworden door het afschaffenervan. Maar de huidigetoestand toont aan dat ditnu in 2015 (nog) nietmogelijk is: Bonaire is nogniet rijp voor een moderner,democratischer politiekbeleid. Je ziet weliswaarogenschijnlijk nieuwepartijen, maar in feite zijn hetgewoon “vernieuwde”stromingen van eenbepaalde partij. Laat u zichniets anders wijsmaken.Slechts de politieke partijPHU vormt een ander,moderner, integer politiekergezicht, maar ik vrees dat deknikkerspelers met elkaarhebben afgesproken datdeze partij niet magmeedoen aan deknikkerpartijtjes.

Nu gaat u mij als lezerzeggen “maar Petra Meese,wat voor soort mens bent udan nu?”. Welnu, zoalsgezegd ben ik zelf politiekjunkie wiens karakter zichkenmerkt door passie,empathie en een positiefdoorzettingsvermogen.Sommige mensen op heteiland karakteriseren mij alsnegatief omdat ik altijdkritiek lever, doch ik ben vanmening dat je als mens/maatschappij niet vooruitkomt en niets leert wanneer

er alleen maar jaknikkerszijn: wanneer je kritieklevert, kun je die kritiekaanwenden om iets teverbeteren. Ik vind hetoprecht jammer dat velendit niet inzien: zonder kritiekgroei je niet en groei isprecies wat Bonairemomenteel nodig heeft!

Bonaire is echt eenbuitengewoon mooiaantrekkelijk eiland metzoveel kansen tot ontplooiingen groei…dit moet benutworden in plaats vanonbenut te laten liggen. Debeste levensles die ik wellichttijdens mijn leven leerde wasvan mijn overleden oomKeub “jeet nit, besteet nit”,hetgeen betekent “gaat niet,bestaat niet”. Oftewel waareen wil is, is een weg. Bij diewil hoort geloof in jezelf, dusBonaire: “wees trots op jeeiland, geloof in je eigenkracht en je zult vooruitgaan”. Stop met elkaartegenwerken, maar gasamenwerken. Stem op eenpartij en mensen die ditkunnen verwezenlijken,waarbij ik moet toevoegendat mensen met eenstrafblad ook op Bonairedefinitief levenslang zoudenmoeten worden geblokkeerdom zichzelf beschikbaar testellen op een politieke lijst,voor een bestuurlijkefunctie. ..

BONAIRE: Verkiezingen gaan NIETover kraaltjes en spiegeltjes!

Puntr’ esunNa 2015 nos a lansa un

rubrika nobo pa noslesadonan.

Pa tur pregunta ofpreokupashon ku bo tin.

Kualke pregunta personal,médiko, spiritual, hurídiko i turotro tópiko.

Manda ESUN bo pregun-tai nos lo buska e kontesta pabo. Nos lo publiká bopregunta anónimo i ekontesta.

Bo por manda bo preguntavia [email protected] tópiko puntr’esun. Por hasipregunta na papia-mentu IHulandes.