Evolutie

Vooraf• Boeken worden aan de hand van de volgorde in de diapresentaties

gebruikt. Deze volgorde wijkt af van die in het boek.• Diapresentaties worden gedeeld via:

ELO in de studiewijzerhttp://meneerwareman.wordpress.com

Onderdelen• Indeling van deze cursus gebeurt aan de hand van 3 belangrijke

blokken.

Waarom?

• Ordening (indeling van alle organismen)• Evolutie (reproductie, variatie, natuurlijke selectie, isolatie,

mutatie)• Genetische Evolutie (selectie op genen, practicum)

Alle Organismen

Organisme

Molecuul (DNA)

Organisatieniveau: Onderdelen:

Les 1; Methoden Evolutionair onderzoek

Thema 5: Evolutie - Basisstof 8

IDAMissing link?

Onderzoeksvraag ontwikkelen vanuit context

Context“Onderzoekers vinden een nieuw fossiel die sterke overeenkomsten vertoont met lemuren en andere apen. Het is een primaat. De onderzoekers zijn enthousiast omdat het skelet voor meer dan 95% compleet is en andere belangrijke informatie over het organisme prijs geeft. Er zit voedsel in de maag. Er is een duidelijke imprint van de vacht te zien. Het gebit is zeer goed zichtbaar etc.”

Onderzoeksvraag- Hoe onderzoekt men de evolutionaire verwantschappen van de mens

binnen de evolutie?

Ontwikkelen van een deelvraag• Welke methoden bestaan er om verwantschappen aan te tonen?

Opdrachten vooraf: - Lezen blz. 137 tot en met 139- Maken opdracht 24 tot en met 25

10 MINUTEN WERKTIJD

Beantwoorden deelvragen• Welke methoden bestaan er om verwantschappen aan te tonen?

• Voorheen was voornamelijk het bestuderen van overeenkomsten in het bouwplan van organismen (dieren) een sterke indicatie van verwantschap.

• Homologe organen zijn overeenkomende organen in bouwplan. (niet altijd in functie)• Analoge organen zijn overeenkomende organen in functie maar met een ander bouwplan.• Rudimenten zijn een bewijs van eigenschappen die langzaamaan verdwijnen onder invloed

van evolutie. • Homologie in de vroege ontwikkeling van embryo’s bij gewervelden laat zien dat deze groep

nauwe verwantschap kent. De studie naar embryo’s wordt embryologie genoemd.• Biochemie is nu de meest belangrijke methode binnen de cladistiek omdat genen de ultieme

blauwdruk zijn van alle bouwplannen in het lichaam van organismen. Hierdoor kan ook gekeken worden naar sterk van elkaar verschillende organismen zoals bacteriën en mensen of planten en dieren. Biochemie richt zich op DNA en/of op andere moleculen zoals eiwitten die door een organisme worden gemaakt.

• Welke methoden bestaan er om verwantschappen aan te tonen?• Voorheen was voornamelijk het bestuderen van overeenkomsten in het bouwplan van

organismen (dieren) een sterke indicatie van verwantschap. • Homologe organen zijn overeenkomende organen in bouwplan. (niet altijd in functie)• Analoge organen zijn overeenkomende organen in functie maar met een ander bouwplan.• Rudimenten zijn een bewijs van eigenschappen die langzaamaan verdwijnen onder invloed

van evolutie. • Homologie in de vroege ontwikkeling van embryo’s bij gewervelden laat zien dat deze groep

nauwe verwantschap kent. De studie naar embryo’s wordt embryologie genoemd.• Biochemie is nu de meest belangrijke methode binnen de cladistiek omdat genen de ultieme

blauwdruk zijn van alle bouwplannen in het lichaam van organismen. Hierdoor kan ook gekeken worden naar sterk van elkaar verschillende organismen zoals bacteriën en mensen of planten en dieren. Biochemie richt zich op DNA en/of op andere moleculen zoals eiwitten die door een organisme worden gemaakt.

Conclusie – Context

Min. 32:00 tot 39:40

Onderzoekscyclus

Hoofdvraag: Welk huidig beeld bestaat er op de evolutie van de mens ?Blok 2: Evolutie Deelvragen- Hoe onderzoekt men de evolutionaire verwantschappen van de

mens binnen de evolutie?- Welke methoden bestaan er om verwantschappen aan te tonen?- Op welke manier worden organismen (en de mens) in het leven

ingedeeld?- Welke soorten zijn verwant aan de mens?- Welke voorouders heeft de mens?

- Hoe is de mens geëvolueerd?- Welke voorwaarden kent evolutie?- Op welke manier zijn de voorwaarden van evolutie van invloed geweest

op het ontstaan van de mens?- Op welke manier heeft de mens zich na zijn ontstaan ontwikkeld?

- Waarom kon de huidige mens wel overleven en de anderen mensachtigen niet?

- Welke gebeurtenissen zijn nog na het ontstaan van de mens van invloed geweest op de ontwikkeling van de mens.

- Op welke manier gaat de mens nog evolueren?- Is er nog steeds sprake van natuurlijke selectie?

Conclusie – Context